Flexibel roosteren iets voor u?
Het Landelijke Arbocongres 2012
Maandag 1 oktober 2012 Nicole Pikkemaat, trainer / adviseur Arbeid en Gezondheid
1
© FNV Formaat
Programma ● Flexibel roosteren, waarom? ● Mogelijkheden en vormen van flexibel roosteren ● Eerste verkenning:
2
•
Bekijken of en zo ja, welke vorm(en) van flexibel roosteren passen bij uw organisatie
•
Weten waar u aan moet denken bij de voorbereiding, de invoering en uitvoering van flexibel roosteren
© FNV Formaat
© FNV Formaat
Duurzame inzetbaarheid en flexibel roosteren “Langer, gezonder en anders werken“
● Een leven lang leren ● Gezond zijn en gezond werken ● Flexibele en gezonde werktijden,
Het nieuwe werken
3
© FNV Formaat
Huis van Werkvermogen als inspiratiebron Dimensies van de WAI: 1. Kenmerken van de functie 2. Huidige werkvermogen vergeleken met beste werkvermogen 3. Werkvermogen in relatie tot de eisen van het werk 4. Aantal huidige aandoeningen 5. Inschatting beperking werkuitoefening door aandoeningen 6. Ziekteverzuim gedurende de afgelopen 12 maanden 7. Eigen prognose werkvermogen over 2 jaar 8. Psychische vitaliteit / mentale capaciteiten
4
© FNV Formaat
© FNV Formaat
(bron: Ilmarinen)
Over de verdiepingen van het huis
5
1
Lichamelijke en psychische gezondheid
2
Competenties en verdieping
3
Waarden en normen
4
Werkomstandigheden en management
60%
© FNV Formaat
Aandacht voor gezonde werktijden loont!!! ● De WAI → meten = weten en levert in de toekomst
(ideeën voor) preventieacties op ● Maar we willen nu ook concreet aan de slag: •
6
© FNV Formaat
© FNV Formaat
Aandacht voor de arbeidsomstandigheden (denk aan de RI&E!) en dus ook voor gezonde werktijden
Ontwikkelingen op het vlak van werktijden ● Inspelen op de wisselende productie, openingstijden, .. ● Aansluiten op werkaanbod ● Slimmer en efficiënter werken
Flexibiliteit
● Medewerkers willen dat ook wel...
7
© FNV Formaat
Flexibiliteit voor de medewerker Inspelen op wensen medewerkers en trend van individualisering: ● Zelf beslissen over werktijden, werkinhoud en werkvolgorde ● Rekening (kunnen) houden met verschillende leeftijdsgroepen
en levensfasen Waardoor: ● Meer tevredenheid (en minder ziekteverzuim) ● Betere werkgeverspositie op de arbeidsmarkt ● Grotere bereidheid tot langer doorwerken
8
© FNV Formaat
© FNV Formaat
Ideeën
9
© FNV Formaat
Het idee van flexibele werktijden ● Vaak is een rooster het gemiddelde van individuele
belangen ● Probleem van gemiddelde; logisch, maar is feitelijk
niet hetgeen individueel gewenst is
Wens mw “A” Rooster voor mw “A”en “B” Wens mw “B”
10
© FNV Formaat
© FNV Formaat
Dimensies van flexibel roosteren ● Mate van zeggenschap van individuele medewerker ● Mate van diversiteit in werktijdoplossingen, zoals: •
Meer of minder uniformiteit in begin- en eindtijden
•
Verschil in dienstlengten
•
Spreiding van werktijd en vrije tijd
Van ruilen van roosters, voorkeursroosters tot E-werken
11
© FNV Formaat
Vormen van flexibel roosteren
Bron: NCSI brochure, 2008 12
© FNV Formaat
© FNV Formaat
Stappen in het zelfroosteren 1. Ken het werkaanbod 2. Inventarisatie van de wensen van individuele
medewerkers ●
Binnen gestelde grenzen
●
Volgens spelregels
3. De wensen vergelijken met het werkaanbod 4. De puzzel verder oplossen 5. Het definitieve rooster 6. Evaluatie 13
© FNV Formaat
Voorbeeld: intekenrooster 1. Leiding stelt personele bezettingseisen vast in de vorm van
pakket aan (bestaande/ nieuwe) diensten - Roosterperiode: 2 (3) maanden 2. Medewerkers tekenen gedurende 2 weken in 3. Planner informeert medewerkers over resultaat - Medewerkers
kunnen gedurende 3e week hun wensen bijstellen 4. Planner wijst in 4e week toe - Streefcijfer wenshonorering:
80% 5. Eventuele ruilverzoeken medewerkers in 5e week; daarna
uitgangspunt: “geen ruilingen, tenzij…” 6. Planner behoudt bevoegdheid last minute planningsacties
(ziekte, uitvaart, calamiteiten op de afdeling etc.) 14
© FNV Formaat
© FNV Formaat
De complexiteit van de puzzel Wensen van personeel
Techniek Parameters
Bezetting
Kwalificaties
Software Ontwikkeling Individueel Rooster
ATW / CAO
Reservestelling Diensten Spelregels Over/onderbezetting
Regelgeving 15
Capaciteit
© FNV Formaat
Meer of aanvullende ideeën ● Inzetbaar kunnen zijn op meerdere afdelingen ● Taakherschikking en functiedifferentiatie, bijvoorbeeld
specialisten, generalisten, ‘flexisten’ en nieuwe doelgroepen ● Een flex-pool met ‘aanzien’ (extra beloning en bedoeld
om kennis over te dragen): de excellent-p☺☺l ● Zelfsturing: team stuurt zelf; leidinggevende is coach
(evt. team ook verantwoordelijk stellen om werkaanbod in te vullen)
16
© FNV Formaat
© FNV Formaat
Flexibele werktijden: dan nog meer voordelen? ● Meer solidariteit door loslaten van vaste groepen ● Kennis uitwisselen en vergroten ● Investeren in een leven lang leren ● Meer betrokkenheid bij werkprocessen ● Grote verantwoordelijkheid voor medewerkers
17
© FNV Formaat
Kenmerken van een succesvolle aanpak (1) ● Begin daar waar het roosterproces goed gaat (onder
meer: personeelscapaciteit op orde, openstaan voor verandering bij medewerkers)
● Win-win voor werkgever en medewerkers ● Actieve medewerkersparticipatie ● Coach en train leidinggevenden ● Experimenteerruimte ● Keuze roostersoftware mag niet leidend zijn ● Tijd nemen om te oriënteren
18
© FNV Formaat
© FNV Formaat
Kenmerken van een succesvolle aanpak (2) ● Flexibel roosteren doe je niet zomaar: willen en kunnen? ● Het moet wel wat opleveren! ● Een grondige analyse van noodzaak, de sterkte- en
zwaktepunten in de organisatie, de wensen van medewerkers, etc. ● Keuzes maken voor: •
één of meerdere vormen
•
de aanpak, spelregels en gedragsregels (dat begint al bij een pilot)
● Blijf evalueren 19
© FNV Formaat
Diverse vormen en combinaties mogelijk ● Flexibel roosteren afstemmen op de processen in de
organisatie en andersom, bijvoorbeeld: •
Zelfroosteren en breed inzetbaar zijn
•
Het nieuwe werken en flexibele werktijden
•
Zelfsturend team dat ook de werktijden bepaalt
● Niet iedere vorm hoeft voor iedereen, bijvoorbeeld een
traditioneel rooster naast flexibel werken
Is het nodig? 20
© FNV Formaat
© FNV Formaat
Wat is nodig?
Aandachtspunten (1) • De OR heeft instemmingsrecht over een besluit tot vaststelling, wijziging of intrekking van een arbeids- en rusttijdenregeling of een vakantieregeling (WOR, art. 27, lid 1b), dus ook: nieuwe manieren van het regelen van de werktijden, zoals zelfroosteren ● Arbeidstijden is een belangrijk onderwerp voor de
medewerker. Maak een goede afweging tussen bedrijfsbelang en werknemersbelangen (belangen kunnen zeer divers zijn!). Betrek de medewerkers altijd bij keuzes: • Wat zijn de belangrijkste knelpunten? • Welke ideeën zijn er?
21
© FNV Formaat
Aandachtspunten (2) ● Houd het simpel. Veel spelregels maakt een systeem
ingewikkeld. Zoek ook een goede balans tussen gedetailleerde afspraken ↔ inspraak / regelruimte van de medewerkers ● Verandering van werktijden van afdeling X heeft
gevolgen voor afdeling Y (bijvoorbeeld ondersteunende afdelingen / afdelingen die aan- en afvoer organiseren) = ketenproces ● Werkwijze van toeslagen en vergoedingen. Denk aan
voorbeeldberekeningen: financiële consequenties voor medewerkers 22
© FNV Formaat
© FNV Formaat
Aandachtspunten (3) ● Bij de bepaling van de bezetting: •
Benodigde kwalificaties en de bedrijfshulpverlening
•
Reserves voor vakantie, ziekte, piekdruktes, ‘overdracht, etc.
● Garantie van de veiligheid (vraagt om de inzet van
voldoende gekwalificeerd personeel) ● Voorzieningen bij werken in de nacht ● Verhouding vast en ingeleend personeel ● Ziekteverzuimcijfers, RI&E en PAGO / PMO zijn goede
evaluatie-/hulpmiddelen 23
© FNV Formaat
Aandachtspunten (4) ● Wisselende werktijden; ATW verlangt:
24
•
Medewerkers 28 dagen van te voren informeren over een verandering van het arbeidspatroon
•
Rekening houden met zorgtaken (denk aan tijd / compensatie om zaken voor de thuissituatie geregeld te krijgen)
•
Vrijwilligheid in keuzes voor werken op …
© FNV Formaat
© FNV Formaat
Meer weten? Vragen? Mijn gegevens: Nicole Pikkemaat, trainer / adviseur Arbeid en Gezondheid, FNV Formaat
E-mail:
[email protected] Tel. nr.: 06-5259 9060 en 0348 -497 209
25
© FNV Formaat
© FNV Formaat
