Aan de raad van de gemeente Olst-Wijhe. Raadsvergadering d.d. Agendapunt Voorstelnummer Opiniërend besproken d.d. Portefeuillehouder
28 april 2014 10 2014/ n.v.t. wethouder J. Otterloo-Ripperda
Kenmerk Datum B&W-besluit
14.401038 *14.401038* 15 april 2014
Onderwerp Voorstel tot het vaststellen van de notitie “Toegang tot zorg en ondersteuning in Olst-Wijhe”.
INLEIDING Op 1 januari 2015 worden wij verantwoordelijk voor de uitvoering van de Jeugdwet, de gewijzigde Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Participatiewet. De wetstrajecten met betrekking tot de vaststelling van de gewijzigde Wmo en de Participatiewet zijn nog niet afgerond, maar in onze voorbereiding gaan we er vanuit, dat ook deze nieuwe wetgeving per 1 januari 2015 in werking treedt. Vanaf deze datum zullen we verantwoordelijk gaan worden voor onder meer het verlenen van alle vormen van jeugdhulp en het bieden van extramurale begeleiding en dagbesteding van inwoners met een beperking. Met de vaststelling van de Sociale Toekomstvisie 2012 – 2020, onze jeugdvisie “Opvoeden en opgroeien in Olst-Wijhe” en het beleidsplan Wmo 2013 – 2016 in de vorige raadsperiode zijn de kaders gesteld voor de uitvoering van deze nieuwe verantwoordelijkheden. Deze kaders zijn uiteraard ook leidend geweest voor de inhoud van de notitie “Toegang tot zorg en ondersteuning in Olst-Wijhe”. Voorliggende notitie gaat specifiek in op het thema toegang. Onder toegang verstaan we het proces vanaf het moment, waarop inwoners met een ondersteuningsvraag zich melden of worden gemeld tot het moment, waarop duidelijk is welke ondersteuning nodig is en wie deze gaat bieden. In de notitie kiezen we voor een integraal georganiseerde toegang tot alle vormen van ondersteuning op het gebied van werk & inkomen, zorg & ondersteuning en opvoeden & opgroeien. Het thema toegang overstijgt daarmee de uitwerking op de verschillende decentralisatieopgaven (Jeugdwet, wijziging Wmo en Participatiewet). Daarnaast gaan we in deze notitie in op de wijze, waarop we de afstemming van de zorg en ondersteuning binnen één gezin of één systeem organiseren. Tenslotte informeren we u in dit raadsvoorstel over de stand van zaken met betrekking tot de inkoop van zorg en ondersteuning in het kader van de Jeugdwet en gewijzigde Wmo. BEOOGD RESULTAAT Het organiseren van een integrale toegang tot alle vormen van ondersteuning op het gebied van werk & inkomen, zorg & ondersteuning en opvoeden & opgroeien. KADER Landelijk Nieuwe Jeugdwet, Wmo 2015 (conceptwet moet nog in de Tweede Kamer behandeld worden), Participatiewet (conceptwet ligt voor goedkeuring bij de Eerste Kamer). Lokaal Sociale Toekomstvisie 2012 – 2020 (vastgesteld door de gemeenteraad in januari 2013) Jeugdvisie “Opvoeden en opgroeien in Olst-Wijhe” (vastgesteld door de gemeenteraad in maart 2013) Beleidsplan Wmo 2013 -2016 (vastgesteld door de gemeenteraad in november 2013)
14.401038
1
ARGUMENTEN Toegang tot zorg en ondersteuning in Olst-Wijhe We kiezen voor één team van consulenten, die verantwoordelijk worden voor het opstellen van ondersteuningsplannen, waarin de meervoudige en redelijk complexe ondersteuningsvragen van één gezin c.q. systeem beantwoord worden. Dit team bestaat uit professionele werkers, die integraal naar de vraag van een inwoner en zijn/haar systeem kunnen kijken. Het zijn generalisten, die beschikken over een brede deskundigheid en een breed handelingsrepertoire. Zij zijn gewend om voortdurend zich de vraag te stellen, wat de inwoner zelf kan doen, eventueel met hulp van zijn/haar netwerk. Deze consulenten blinken uit in het helder krijgen van de totale vraag van de inwoner en zijn/haar systeem en zijn creatief in het, uitdrukkelijk samen met de inwoner, zoeken naar mogelijke oplossingen. Het team zal in eerste instantie onder de verantwoordelijkheid vallen van de gemeente. Op termijn willen we het team onderbrengen bij de brede, lokale welzijnsorganisatie in oprichting. We willen een stevige band tussen het team van consulenten en het welzijnswerk. Immers, de consulenten zoeken in eerste instantie naar passende ondersteuning binnen het eigen netwerk van de cliënt, in de informele zorg en in algemene en collectieve voorzieningen. Zowel de consulenten als de welzijnsorganisatie hebben dus een groot belang bij een sterk welzijnsaanbod. Beiden doen in hun contact met de klant aan vraagverheldering en als de nieuwe welzijnsorganisatie haar werk goed doet, kent zij bovendien veel burgers met ondersteuningsvragen al uit het informele circuit. Tenslotte realiseren we op deze manier voor onze inwoners een eenduidige, laagdrempelige plek waar men terecht kan met een ondersteuningsvraag. Binnen het team is sprake van een participatieteam en een jeugd&gezinteam. We kiezen voor deze splitsing vanwege de verschillen tussen de doelgroepen; de vindplaats, het netwerk en de oriëntatie is wezenlijk anders. Doordat beide teams onder één aansturing vallen, is afstemming tussen deze teams goed te organiseren. In dit nieuwe team wordt bestaande expertise, die nu deels bij de gemeente en deels bij andere organisaties aanwezig is, ingebracht. Het team van consulenten draagt de uitvoering van het ondersteuningsplan over aan de uitvoerder van dit plan. In het ondersteuningsplan worden wel, afhankelijk van wat nodig is, terugkoppelmomenten tussen uitvoerder en team van consulenten afgesproken. Voor meervoudige zeer complexe vragen wordt een consulent-plus ingezet. Deze consulent-plus start met een zogenaamde netwerkbijeenkomst, stelt het ondersteuningsplan op en houdt een zeer stevige regie op de uitvoering van dit plan en de resultaten daarvan. De praktijkondersteuner Jeugd/GGD van de huisartsen gaat onderdeel uitmaken van het jeugd&gezin team. Op die manier is er een schakel aangebracht tussen de bevoegdheden van de huisarts om rechtstreeks te verwijzen naar alle vormen van jeugdhulp en het team van consulenten. De wijkverpleegkundigen zullen in de directe schil van het team van consulenten worden ondergebracht. Dit betekent, dat er een zeer frequent afstemmingsoverleg is tussen wijkverpleegkundigen en het team van consulenten. Over de bekostiging daarvan worden afspraken gemaakt met de zorgverzekeraars. Het team van consulenten realiseert korte lijnen met haar omgeving; het onderwijsveld, het zorg- en veiligheidsnetwerk, het platform Informele zorg etc.
Stand van zaken inkoop nieuwe producten van zorg en ondersteuning Nieuwe taken vragen om de inkoop van nieuwe producten van zorg en ondersteuning. Bij de vaststelling van de Jeugdwet is daarbij voor een “zachte landing” van bestaande aanbieders en bestaande cliënten gekozen. Dit krijgt vorm in het Regionaal Transitiearrangement Jeugd (RTA). Gemeenten in de Regio IJsselland zullen in ieder geval voor de jaren 2015 en 2016 afspraken maken over de afname van producten bij de bestaande aanbieders. In de concepttekst Wmo 2015 worden uiteraard ook overgangsbepalingen opgenomen, maar de wijze waarop wij met bestaande aanbieders omgaan, is daarbij vrijer gelaten. Wel zal direct de volledige korting van 25% plaatsvinden op het budget voor Begeleiding. Dit maakt het noodzakelijk om vanaf die datum direct een flinke omslag te realiseren.
14.401038
2
Samen met een groot aantal gemeenten uit de regio Stedendriehoek bereiden we deze inkoop voor. We stellen voor om te kiezen voor een actief sturende vorm van inkoop, waarbij de regie van de gemeente op de transformatie én de noodzakelijke bezuiniging optimaal kan worden vormgegeven. De voorbereidingen op dit inkooptraject zijn inmiddels gestart. Daarbij hanteren we de volgende uitgangspunten: 1. Onderscheid in algemene voorzieningen en maatwerkvoorzieningen De nieuwe Wmo maakt formeel onderscheid in algemene voorzieningen en maatwerkvoorzieningen. Dit onderscheid vertalen we ook naar de inkoopvorm (subsidie verlenen of aanbesteden). Algemene voorzieningen kenmerken zich doordat zij vrij toegankelijk zijn. Dat wil zeggen; zonder dat eerst een diepgaand onderzoek naar de behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden van de gebruikers heeft plaatsgevonden. Een algemene voorziening kan bestaan uit diensten, activiteiten of zaken, die toegankelijk zijn voor specifieke groepen of voor de gehele bevolking. Aan de toelating tot een algemene voorziening gaat géén beschikking van de gemeente vooraf. Wij stellen voor om bij algemene voorzieningen te kiezen voor het verlenen van subsidie als inkoopvorm. Dit sluit aan bij de wijze waarop wij deze voorzieningen nu ook inkopen. Een maatwerkvoorziening kenmerkt zich door een op maat van de persoon gesneden en afgestemd geheel van maatregelen. Het kan gaan om het gebruik van activiteiten of zaken, die individueel of in groepsverband worden aangeboden (een groepstraining / dagopvang / vervoer), het kan gaan om een gestandaardiseerd aanbod, maar ook om een op maat gesneden begeleidingstraject. Om gebruik te maken van een maatwerkvoorziening is altijd een ondersteuningsplan van het team van consulenten nodig. 2. Maatwerk inkopen via een bestuurlijk ingerichte inkoop Bij maatwerkvoorzieningen stellen we voor om te kiezen voor een bestuurlijk ingerichte vorm van aanbesteding als inkoopvorm. Via deze inkoopvorm kan er optimaal gebruik worden gemaakt van de bestaande lokale en regionale zorgstructuur en daarbij kan het partnership met de huidige aanbieders worden versterkt. Dat is zowel van belang voor het waarborgen van de gewenste zorgcontinuïteit voor de huidige cliënten als voor de gewenste en noodzakelijke vernieuwing. De “klassieke” Europese aanbesteding is als inkoopvorm niet geschikt, omdat sprake is van een nieuwe vorm van ondersteuning en begeleiding, waarbij de bijbehorende producten/bouwstenen zich nog moeten ontwikkelen, maatwerk uitgangspunt is (ondersteuningsplan leidend in plaats van standaard producten) en samenwerking tussen partijen en vernieuwing vereist zijn. Contractering voor maatwerkvoorzieningen wordt door de samenwerkende gemeenten gezamenlijk gedaan via een raamovereenkomst. De uiteindelijke uitvoering – en de inrichting daarvan – vindt plaats op lokaal niveau. Dit betekent, dat elke individuele gemeente de vrijheid heeft om de dienstverlening lokaal in te vullen. Hiertoe worden op lokaal niveau bilaterale overeenkomsten gesloten. Voor zowel de algemene raamovereenkomst als de bilaterale overeenkomst geldt, dat er géén afnameverplichting is voor de gemeenten. Beide overeenkomsten geven slechts het kader aan waarbinnen de dienstverlening afgenomen kan worden, maar stelt geen aantallen (bv. uren of aantal cliënten) vast. 3. Regionale samenwerking De decentralisatie van de huidige AWBZ functie Begeleiding wordt voorbereid in samenwerking met de gemeenten Deventer, Raalte en Voorst. Voor het vormgeven van de toekomstige inkoop van (nieuwe) Wmo diensten is een groter schaalniveau (kennis en volume) vereist. Om die reden hebben wij aansluiting gezocht bij een initiatief binnen de Stedendriehoek. Dit heeft ertoe geleid, dat de gemeenten Apeldoorn, Brummen, Deventer, Epe, Hattem, Heerde, Olst-Wijhe, Raalte en Voorst besloten hebben om zoveel mogelijk gezamenlijk op te trekken in de contractering van aanbieders voor de maatwerkvoorzieningen binnen de Wmo. De gemeenten onderkennen hierbij de verschillen door invulling van de couleur locale, maar zien ook zeker de overeenkomsten in de taken, die zij in het kader van de Wmo erbij krijgen. Samenwerking van gemeenten bij zorginkoop is noodzakelijk om een goede onderhandelingspositie te hebben ten opzichte van de aanbieders en financiële risico’s te beperken. De uitgangspunten van de deelnemende gemeenten sluiten aan bij die van onze gemeente. Daarnaast hebben wij goede ervaringen met samenwerking rond inkoop in de Stedendriehoek.
14.401038
3
DRAAGVLAK De conceptnotitie “Toegang tot zorg en ondersteuning in Olst-Wijhe” is uitgebreid besproken met de jeugdorganisaties en Wmo-organisaties. Een groot aantal opmerkingen van deze organisaties zijn verwerkt in de notitie. Sommige opmerkingen of vragen komen pas aan de orde in de implementatiefase. De Wmo-adviesraad heeft ons eerder van adviezen over de vormgeving van de toegang voorzien bij de totstandkoming van het beleidsplan Wmo 2013 – 2016 en de aanbieding van de rapportage van de projectgroep naar aanleiding van het haalbaarheidsonderzoek naar de vorming van een brede, lokale welzijnsorganisatie. Deze adviezen hebben we zoveel mogelijk betrokken bij de totstandkoming van deze notitie. Met de Wmo-adviesraad hebben we afgesproken dat zij, indien zij dit nodig vinden, een aanvullend advies uitbrengen voor de besluitvormende behandeling van dit voorstel. FINANCIËLE CONSEQUENTIES De definitieve budgetten voor de uitvoering van de Jeugdwet, de gewijzigde Wmo en de Participatiewet zijn nog niet bekend. Wel hebben we voor de uitvoering van de Jeugdwet en de gewijzigde Wmo een indicatie van onze budgetten ontvangen. De gemeenten in de regio IJsselland hebben met elkaar afgesproken, dat niet meer dan 4% van het indicatieve jeugdzorgbudget wordt uitgegeven aan de uitvoeringskosten, die behoren bij het organiseren van de toegang. Dit percentage hebben we toegepast op de huidige indicatieve budgetten voor Jeugdwet en Wmo. Het beschikbare budget voor het organiseren van de toegang ligt, op basis van de laatste opgave van nog te ontvangen budgetten, daarmee op € 226.500,- per jaar. We schatten nu in dat we ca. 7,1 fte in het team van consulenten nodig hebben om het aantal bestaande en nieuwe ondersteuningsvragen op te vangen. Voor een belangrijk deel gaat het dan om bestaande formatie. De kosten voor het aanstellen van nieuwe formatie kunnen gedekt worden uit het eerdergenoemde beschikbare budget. Uiteraard gaat het nu nog om een indicatie van de nog te ontvangen budgetten en een inschatting van het aantal benodigde fte om nieuwe ondersteuningsvragen op te vangen. Nadat het team operationeel is en we ervaring hebben opgedaan met de uitvoering van deze nieuwe taken kan het nodig zijn om de benodigde formatie bij te stellen. Uitgangspunt daarbij blijft, dat we de uitvoering van deze nieuwe taken budgettair neutraal willen laten verlopen. Voor de zomer van 2014 willen we een implementatieplan opstellen. Voor het opstellen en uitvoeren daarvan stellen we voor om ten laste van de reeds ontvangen invoeringsbudgetten ten behoeve van de decentralisaties een bedrag van € 15.000,- beschikbaar te stellen. AANPAK/UITVOERING Voor de zomer van 2014 stellen we voor de uitvoering van de notitie “Toegang tot zorg en ondersteuning in Olst-Wijhe” een implementatieplan op. Daarin zullen we aspecten aan de orde komen zoals personele invulling, de huisvesting, scholing & training, ICT, dossierbeheer, overdracht vanuit de huidige toegang en communicatie. VOORSTEL 1. Vaststellen van de notitie “Toegang tot zorg en ondersteuning in Olst-Wijhe”. 2. Ten laste van de invoeringsbudgetten ten behoeve van de uitvoering van de decentralisaties een bedrag van € 15.000,- beschikbaar stellen voor het opstellen en uitvoeren van het implementatieplan. Burgemeester en wethouders van Olst-Wijhe de secretaris de burgemeester
A. (Arie) Oeseburg
A.G.J. (Ton) Strien
Informatie in te winnen bij: Michel Bruggeman Carla van der Velde Doorkiesnummer: 8142 en 8184
14.401038
4
Nr.
2014/
Onderwerp
Besluit tot het vaststellen van de nota Toegang tot zorg en ondersteuning in Olst-Wijhe
De raad van de gemeente Olst-Wijhe;
gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d.15 april 2014, nr. 2014/ ; gelet op het bepaalde in artikel 108, lid 1, juncto artikel 147 lid 2 van de Gemeentewet; besluit: 1. vast te stellen de notitie “Toegang tot zorg en ondersteuning in Olst-Wijhe”. 2. ten laste van de invoeringsbudgetten ten behoeve van de uitvoering van de decentralisaties een bedrag van € 15.000,- beschikbaar te stellen voor het opstellen en uitvoeren van het implementatieplan.
Aldus besloten in de openbare raadsvergadering d.d. De raad voornoemd, De griffier de burgemeester
B.A. (Bart) Duursema
14.401038
A.G.J. (Ton) Strien
5
