Financieel jaarverslag 2013 90 jaar Monuta
Voorwoord Het 90e jaar van het bestaan van de onderneming was een jaar met verschillende gezichten. Een deel van het jaar stond in het teken van het in februari aangekondigde onderzoek naar de mogelijkheden om te komen tot een fusie met Yarden. Met veel enthousiasme is door beide bedrijven gezocht naar de mogelijkheden, maar ook naar potentieel nadelige gevolgen van een samengaan. Helaas moesten beide partijen in de zomer het besluit nemen om het fusie-onderzoek te beëindigen. Monuta had vanaf het begin van het fusie-onderzoek de positie ingenomen dat het een eventuele fusie weliswaar als een mooie kans zag, maar beslist geen noodzakelijke voorwaarde voor de lange termijn continuïteit van de onderneming. Monuta heeft de kracht en de mogelijkheden om haar onafhankelijke koers voort te zetten. Monuta is actief op drie kernmarkten; door aan de behoeften van haar klanten te voldoen met uitvaartdiensten en uitvaartverzekeringen in Nederland en deze ook te ontwikkelen voor de markt in Duitsland. Voor deze drie kernmarkten geldt drie maal ‘V’: Verbeteren van de uitvaartzorgdiensten: Monuta’s positie in de uitvaartzorgmarkt staat al een aantal jaren onder druk. In de tweede helft van het verslagjaar is een aanvang gemaakt met een ambitieus plan om het ondernemerschap binnen de business unit uitvaartzorg sterk te verbeteren. Verdedigen: ondanks de ingrijpende veranderingen in de markt voor uitvaartverzekeringen ten gevolge van het in 2013 ingevoerde provisieverbod, heeft de business unit uitvaartverzekeringen in het verslagjaar uitstekend gepresteerd en haar leidend marktaandeel ten aanzien van nieuwe verzekeringsproductie zelfs weten te verstevigen. Het verdedigen van deze koppositie blijft voor 2014 de ambitie. Veroveren: de Duitse markt biedt grote mogelijkheden voor Monuta. In het verslagjaar zijn de lange termijn doelstellingen van Monuta verwerkt in het ‘Plan Duitsland 2020’. In dit plan formuleert Monuta de ambitie om een vooraanstaande speler in de grootste markt van Europa te worden. In het najaar is een start gemaakt met een forse uitbreiding van het Duitse bedrijf. Monuta is al 90 jaar een gezonde onderneming en heeft zich ontwikkeld tot een gezonde onderneming en vooraanstaande speler die al die jaren dicht bij haar kern is gebleven: dienstverlening aan haar klanten op het gebied van uitvaartzorg en -verzekeringen. Dit sterke ‘dna’ geeft ons de basis om de grote veranderingen in onze markten, en de daarmee gepaard gaande uitdagingen, met vertrouwen tegemoet te treden. En de vele mogelijkheden die wij zien, om te zetten in concrete stappen in de verdere ontwikkeling van de onderneming.
Gert-Hein de Heer Directievoorzitter
Monuta Holding N.V.
2
INHOUDSOPGAVE
Monuta Holding N.V.
Werkterrein en personalia Overzicht kerncijfers Verslag van de Raad van Commissarissen Verslag van de directie INTERVIEW Hans Bleijerveld, Teamleider Bijzondere Uitvaarten
4 5 6 9 16
JAARREKENING Geconsolideerde balans per 31 december 2013 voor resultaatbestemming Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013 INTERVIEW Hellen de Bloois, teammanager Intermediair Support Grondslagen voor consolidatie Waarderingsgrondslagen en grondslagen voor de resultaatbepaling Management van verzekeringstechnische en financiële risico’s INTERVIEW Jaap Blaak, manager Bedrijfsvoering Kasstroomoverzicht Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2013 Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013 INTERVIEW Marleen van Nooij, gastdame in Waalwijk Vennootschappelijke balans per 31 december 2013 voor resultaatbestemming Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2013 Waarderingsgrondslagen enkelvoudige jaarrekening Toelichting op de vennootschappelijke balans per 31 december 2013 Uitvaartbedrijf: winst- en verliesrekening over 2013 Verzekeringsbedrijf: winst- en verliesrekening over 2013 INTERVIEW Paul Hoeksema, gebouwencoördinator hoofdkantoor
17 18 19 20 21 26 27 28 29 36 39 40 41 41 42 44 45 46
OVERIGE GEGEVENS Statutaire bepalingen inzake winstbestemming Resultaatbestemming 2013 Gebeurtenissen na balansdatum Controleverklaring van de onafhankelijk accountant Samenstelling
47 47 47 48 49
3
WERKTERREIN EN PERSONALIA Verzekeringsbedrijf
Verzekeraar van levens- en uitvaartverzekeringen Beheer van uitvaartdeposito’s
Uitvaartbedrijf
Uitvaartverzorging Exploitatie van uitvaartcentra, crematoria, mortuaria en begraafplaatsen
Raad van Commissarissen mr. E. Pouw, voorzitter mr. F.C.W. Briët drs. M.W. Dijkshoorn AAG
Directie
drs. G.H. de Heer, voorzitter drs. R. Collé RC drs. F.J.M. Fransen
Actuaris en accountant
Towers Watson Risk Consulting B.V., Amstelveen, actuaris Ernst & Young Accountans LLP, Den Haag, accountant
Hoofdkantoor
Schumanpark 11 Postbus 20, 7300 AA Apeldoorn Telefoon: 055 - 539 13 91 Fax: 055 - 539 14 91 Internet: www.monuta.nl E-mail:
[email protected]
Monuta Holding N.V.
4
KERNCIJFERS (x € 1.000)
2013
20121)
20111)
20101)
20091)
274.017 95.777 132.812 45.428
276.390 97.760 126.806 51.824
225.937 98.087 119.813 8.037
252.477 102.044 117.297 33.136
259.898 100.900 113.597 45.401
Nettoresultaat Nettoresultaat uitvaartbedrijf Nettoresultaat verzekeringsbedrijf Nettoresultaat holding enkelvoudig
10.992 -1.120 12.139 -27
20.644 1.684 18.960 -
-12.712 -3.782 -8.895 -35
17.405 3.667 13.728 103)
21.254 1.038 20.457 -2412)
Cash flow
20.397
30.861
479
26.433
30.146
26.976
40.832
-560
34.022
39.990
Eigen vermogen
151.949
140.957
120.497
138.738
125.865
Solvabiliteit Aanwezig Vereist Ratio
146.318 46.700 313%
140.192 42.362 331%
95.599 37.887 252%
96.874 33.853 286%
92.952 30.531 304%
Verzekerd bedrag
5.774.000
5.478.000
5.095.000
4.867.000
4.673.000
Aantal verzekerden Nederland
1.292.000
1.247.000
1.197.000
1.158.000
1.131.000
Aantal verzekerden Duitsland
31.000
21.000
-
-
-
Aantal uitvaarten
14.394
14.602
14.778
15.573
16.113
Aantal crematies
6.905
6.592
6.367
5.930
5.872
684
684
690
724
737
Omzet - Omzet uit uitvaarten - Omzet uit premies - Omzet uit beleggingen
(= nettoresultaat + afschrijvingen)
EBITDA (= Earnings Before Intrest, Taxes, Depreciation and Amortization)
(eigen crematoria)
Aantal personeelsleden (op basis van fulltime equivalent)
Als gevolg van enkele stelselwijzigingen in de loop der jaren, zijn de jaarcijfers niet geheel vergelijkbaar. Door doorgevoerde stelselwijziging RJ271. 3) Door aanpassing belastinglatentie van 25,5% naar 25,0%. 1) 2)
Monuta Holding N.V.
5
VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN Vergaderingen van de Raad van Commissarissen
De Raad van Commissarissen houdt toezicht op het beleid van de directie en geeft gevraagd en ongevraagd advies. In 2013 zijn zes reguliere vergaderingen belegd. Naast deze reguliere vergaderingen is vaak en intensief overlegd met de voltallige directie, individuele directieleden en individuele commissarissen. Ook de voorgenomen fusie met Yarden heeft veel aandacht gevraagd van de Raad van Commissarissen. In juni 2013 heeft de jaarlijkse strategische sessie plaatsgevonden met het directieteam, waarbij belangrijke ontwikkelingen voor zowel het uitvaart- als het verzekeringsbedrijf zijn besproken. In de toezichtthema’s 2013 van De Nederlandsche Bank is opgenomen dat verzekeraars hun kapitaalbeleid moeten vastleggen in een document dat de risicobereidheid en de daarbij behorende solvabiliteitsnorm van de instelling vastlegt. Aan de hand daarvan heeft Monuta haar kapitaalbeleid opgesteld. De Raad van Commissarissen heeft het kapitaalbeleid, zoals dat is vastgesteld door de directie van Monuta in 2013, goedgekeurd. In elke reguliere vergadering is steeds aandacht geweest voor de algemene gang van zaken binnen het uitvaart- en verzekeringsbedrijf, maar ook voor de voortgang van speciale projecten. Andere onderwerpen die gedurende 2013 de aandacht hebben gehad van de Raad van Commissarissen zijn onder andere: - de solvabiliteit, zowel onder Solvency I, de voorbereiding op Solvency II en Theoretisch SolvabiliteitsCriterium (TSC); - de strategie en de risico’s van de onderneming, alsmede de uitkomsten van interne risico-, beheersingsen controlesystemen; - de implementatie en naleving van de Governance Principes van het Verbond van Verzekeraars; - de toezichtthema’s 2013 van De Nederlandsche Bank en de invulling daarvan binnen de onderneming; - de governance van de onderneming; - marktontwikkelingen binnen Nederland en Duitsland; - het beloningsbeleid; - de invulling van de regelgeving van de toezichthouders binnen de onderneming.
Samenstelling van de Raad van Commissarissen
De Raad van Commissarissen onderschrijft het standpunt van de Governance Principes dat de raad zodanig is samengesteld dat hij zijn taak naar behoren kan vervullen, waarbij complementariteit, collegiaal bestuur, onafhankelijkheid en diversiteit een voorwaarde zijn voor een goede taakvervulling van de Raad van Commissarissen. In 2012 zijn de heer mr. J.J.J. van Lanschot en de heer drs. G.H. de Heer afgetreden als commissaris van de vennootschap. In verband met de fusiebesprekingen met Yarden is besloten deze vacatures niet in te vullen. Na het beëindigen van de fusiebesprekingen heeft de Raad van Commissarissen een vacature opengesteld. De raad beschikt over een profielschets van de gehele Raad van Commissarissen, waarbij invulling is gegeven aan het hierboven omschreven principe uit de Code. Voor de vacature die is opengesteld, is een individuele profielschets opgesteld. Op dit moment loopt de wervingsprocedure voor een nieuwe commissaris. De samenstelling van de Raad van C ommissarissen was in 2013 als volgt: mr. E. Pouw (voorzitter) mr. F.C.W. Briët drs. M.W. Dijkshoorn AAG Alle vergaderingen zijn door de voltallige Raad van Commissarissen bijgewoond. Alle leden waren voldoende beschikbaar en bereikbaar om hun functie binnen de Raad van Commissarissen en de commissies waarvan zij deel uitmaken naar behoren te vervullen.
Vergoeding
De algemene vergadering van aandeelhouders heeft besloten om de vergoeding van het werk dat de commissarissen verrichten per 1 juli 2013 aan te passen. Uit een benchmark die heeft plaatsgevonden, is gebleken dat de sinds 2009 geldende vergoeding niet meer passend was in verhouding met de verantwoordelijkheden/tijdsbeslag van de werkzaamheden. De vergoeding is niet afhankelijk van de resultaten van de onderneming.
Monuta Holding N.V.
6
VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
Permanente educatie
Net als voorgaande jaren heeft de Raad van Commissarissen meerdere onderdelen van het PE-programma ‘Deskundigheidsbevordering directie, Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen’ gevolgd dat is ontwikkeld door Nyenrode Business Universiteit en het Verbond van Verzekeraars. Ook in 2014 zal de raad deelnemen aan dit programma. De voorzitter van de raad ziet toe op de deelname aan het programma van permanente educatie.
Zelfevaluatie
In 2013 zijn de voorbereidingen getroffen om in het eerste kwartaal van 2014, onder externe begeleiding, een evaluatie van het functioneren van de Raad van Commissarissen te laten plaatsvinden. De zelfevaluatie die in 2013 heeft plaatsgevonden binnen Raad van Commissarissen is zonder externe begeleiding geweest. De raad heeft geconstateerd dat hij naar behoren heeft gefunctioneerd.
De ondernemingsraad
De Raad van Commissarissen heeft één van zijn leden aangewezen als gesprekspartner van de ondernemingsraad. Deze commissaris heeft een aantal keren de overlegvergaderingen bijgewoond. De ondernemingsraad heeft de Raad van Commissarissen meegedeeld geen gebruik te maken van zijn versterkte aanbevelingsrecht ten aanzien van de benoeming van een lid van de Raad van Commissarissen. De raad spreekt zijn waardering uit voor de inzet en betrokkenheid van de ondernemingsraad voor de onderneming gedurende 2013.
Samenstelling van de directie
Per 1 januari 2014 heeft de heer drs. A.A. Klinkers afscheid genomen als directeur van het uitvaartbedrijf. Hij is sinds mei 2010 betrokken geweest bij het uitvaartbedrijf van Monuta, waarvan het laatste jaar als directeur Lokale uitvaartzorg en relatiebeheer. De Raad van Commissarissen bedankt de heer Klinkers voor zijn inzet en betrokkenheid bij Monuta. In februari 2014 is mevrouw drs. R.I. Zwetsloot als directeur voor het uitvaartbedrijf aangesteld.
Audit- en riskcommissie
Monuta kent zowel een externe als een interne Audit- en riskcommissie. De externe Audit- en riskcommissie is ingesteld om de Raad van Commissarissen bij te staan in zijn controlerende taak en toezichthoudende rol. De interne Audit- en riskcommissie heeft enerzijds tot doel de vergaderingen van de externe Audit- en riskcommissie voor te bereiden en anderzijds de acties en onderwerpen die in de externe commissie worden besproken c.q. benoemd gedurende het jaar te volgen. De externe Audit- en riskcommissie is betrokken bij het maken van de voordracht voor het benoemen van de externe accountant, externe certificerend actuaris en de eindverantwoordelijke voor de interne auditafdeling. Daarnaast heeft deze commissie een toezichthoudende taak op bijvoorbeeld de integriteit en betrouwbaarheid van de financiële rapportage van de vennootschap, het risicobeheer en de informatie technologie. Namens de Raad van Commissarissen is vanaf 2010 de heer drs. M.W. Dijkshoorn AAG (voorzitter ARC) lid van de externe Audit- en riskcommissie. Het nieuwe lid van de Raad van Commissarissen, dat op dit moment wordt geworven, zal tevens lid van de Audit- en riskcommissie worden. Bij de vergaderingen zijn naast de directievoorzitter en de directeur Financiën & Services, de concern controller, de compliance officer, de senior internal auditor en de manager Financial Risk Management aanwezig. In 2013 heeft de Audit- en riskcommissie vijf keer vergaderd. Tijdens de eerste vergadering in januari zijn risk- en compliance-items besproken. Beide vergaderingen in maart stonden in het teken van de jaarcijfers. Met de bespreking van de jaarrekening 2012 is de commissie in formele vergadering bijeen geweest met de directie van Monuta Holding N.V. en de controlerend accountant en actuaris. Voor aanvang van de tweede vergadering in maart heeft de voorzitter van de Audit- en riskcommissie alleen met de controlerend accountant en de certificerend actuaris gesproken over de performance van Monuta en over het afsluitingsproces. De vergaderingen in september en november stonden in het teken van de bespreking van de financiële cijfers en audit-, compliance-, risk- en beleggingsonderwerpen. In de vergadering van november heeft de externe accountant de managementletter toegelicht.
Monuta Holding N.V.
7
VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
Selectie- en remuneratiecommissie
De selectie- en remuneratiecommissie is ingesteld om de Raad van Commissarissen bij te staan in haar controlerende en toezichthoudende rol. De commissie is betrokken bij het: - vaststellen, uitvoeren en monitoren van het beloningsbeleid van de directie en de onderneming als geheel; - goedkeuren van wijzigingen van het Monuta-brede beloningsbeleid en de werking hiervan en een periodieke evaluatie, middels een jaarlijkse toets, uitgevoerd door de Internal Audit Department; - goedkeuren van de functies die tot de Identified Staff behoren; - vaststellen van de performancecriteria (IPM-/KPI-afspraken) van de directie en hoofden van controlfuncties; - beoordelen van de performance van de directie en het vaststellen van salariswijzigingen; - goedkeuren (achteraf ) van de performance (beoordeling) van de Identified Staff, inclusief hoofden van controlfuncties; - goedkeuren van de totale beschikbare variabele beloning inclusief winstdelingsregeling (past dit binnen de financiële positie en het risicoprofiel van Monuta); - opstellen van selectiecriteria en de benoemingsprocedures van directieleden en leden van de Raad van Commissarissen; - voeren van functioneringsgesprekken met de directie; - periodiek beoordelen van de omvang en samenstelling van de Raad van Commissarissen; - periodiek beoordelen van het functioneren van individuele leden van de Raad van Commissarissen en de directie. De commissie bestaat uit de heer mr. F.C.W. Briët (voorzitter) en mr. E. Pouw. Bij de vergaderingen is naast de directievoorzitter de manager HRM aanwezig. In 2013 heeft de selectie- en remuneratiecommissie, naast onderling telefonisch overleg, viermaal vergaderd.
Beloningsbeleid
Het beloningsbeleid is eenvoudig en transparant en kenmerkt zich door aandacht voor alle stakeholders van de onderneming: klanten, medewerkers, aandeelhouders en de maatschappij. In 2013 is er een audit gehouden naar de opzet van het beloningsbeleid waarbij er onderzoek is verricht om te kijken of de opzet in overeenstemming is met de gestelde eisen vanuit De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Dit is als voldoende gekwalificeerd. In 2014 komt hierop een vervolg. Hierin wordt getoetst of het bestaan van de maatregelen, zoals geformuleerd in de Regeling beheerst beloningsbeleid, ook daadwerkelijk plaatsvinden. In 2013 is het besluit genomen om de variabele beloning voor diegenen die behoren tot de identified staff, zoals deze geformuleerd is in de Regeling beheerst beloningsbeleid, af te schaffen. De Nederlandsche Bank heeft bevestigd dat Monuta volledig voldoet aan de gestelde regels ten aanzien van het beloningsbeleid van DNB. Per 1 januari 2014 is het beloningsbeleid nog verder aangescherpt. Er is een nadrukkelijke koppeling tussen het performancebeleid (functionerings-/beoordelingscyclus) van Monuta en de systematiek van variabel belonen gelegd. Bij onvoldoende tot matig functioneren wordt er minder tot geen variabele beloning uitgekeerd. In duizenden euro’s
Vaste beloning
Pensioenen en overige
Totaal
Aantal begunstigden
863
235
1.098
3
Jaarrekening 2013
Met genoegen legt de Raad van Commissarissen de aandeelhouder van Monuta Holding N.V. het door de directie opgestelde jaarverslag over 2013 voor. Volgens het bepaalde in de statuten heeft de Raad van Commissarissen de jaarrekening in zijn vergadering van 31 maart 2014 besproken met de directie, accountant en actuaris. De jaarrekening is door accountantskantoor EY gecontroleerd en voorzien van een goedkeurende verklaring. Wij stellen de aandeelhouder voor de jaarrekening vast te stellen en décharge te verlenen aan de directie voor het gevoerde beleid en aan de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht. Ten slotte spreekt de raad zijn waardering uit voor de directie en de medewerkers van Monuta voor de inzet en behaalde resultaten over 2013. Apeldoorn, 31 maart 2014 Raad van Commissarissen mr. E. Pouw (voorzitter) mr. F.C.W. Briët drs. M.W. Dijkshoorn AAG
Monuta Holding N.V.
8
VERSLAG VAN DE DIRECTIE
VERSLAG VAN DE DIRECTIE 2013 heeft voor een deel in het teken gestaan van de voorgenomen fusie met Yarden. Toen duidelijk werd dat Monuta en Yarden een verschil van inzicht hadden over de onderlinge waardering van de bedrijven, is medio augustus besloten zelfstandig verder te gaan. Vanaf dat moment is gewerkt aan het verder aanscherpen van de reeds voor de fusiebesprekingen ingezette strategische richting: het vergroten van de slagkracht en het ondernemerschap van de uitvaartorganisatie, het verstevigen van de positie in de markt voor uitvaartverzekeringen via directe verkoop én via het intermediair en ontwikkeling en uitbouw van onze activiteiten in Duitsland. Verder zijn maatregelen genomen om de kosten structureel te verlagen en is een kapitaalbeleid ontwikkeld om bestand te zijn tegen calamiteiten op de financiële markten. In het verzekeringsbedrijf heeft de productie in het directe kanaal zich wederom zeer goed ontwikkeld. Zowel de online als telefonische verkoop hebben het budget ruimschoots overschreden. Het intermediaire kanaal heeft ook goed stand gehouden binnen een krimpende markt. Het marktaandeel van Monuta in nieuwe productie is gestegen tot zo’n 40%. Door de in 2012 ingezette maatregelen in het uitvaartbedrijf (kleinere clusters en meer lokaal ondernemerschap) is het marktaandeel na jaren van daling min of meer gestabiliseerd, ondanks nog steeds toenemende concurrentie van de zelfstandige uitvaartondernemer. De positieve groei-ontwikkelingen bij onze Duitse vestiging zijn aanleiding geweest voor het opstellen van een groeiplan om in 2020 een tweede thuismarkt te hebben in Duitsland. Op het gebied van risicomanagement zijn vervolgstappen gezet. Monuta ’stuurt’ op haar strategische en operationele risico’s. Financiële risico’s worden continu bewaakt en het opgestelde kapitaalbeleid voorziet in maatregelen in geval van grote calamiteiten op financiële en/of verzekeringsmarkten.
Jaarcijfers 2013 was in financieel opzicht een minder goed jaar dan 2012. Het nettoresultaat na belastingen kwam uit op € 11,0 miljoen (2012: € 20,6 miljoen). De daling wordt veroorzaakt door lagere koersresultaten en een achter blijvend bedrijfsresultaat in het verzekeringsbedrijf en het uitvaartbedrijf. De omzet is met 0,9% gedaald tot € 274,0 miljoen (2012: € 276,4 miljoen). De omzet uit premies bedraagt € 132,8 miljoen (2012: € 126,8 miljoen), ondanks de krimpende markt voor uitvaartverzekeringen. De beleggingsopbrengsten zijn met € 45,4 miljoen lager dan in 2012 (€ 51,8 miljoen) als gevolg van lagere koersresultaten (2013: € 14,8 miljoen - 2012: € 25,1 miljoen). De overige beleggingsopbrengsten zijn ongeveer gelijk gebleven, ondanks het de-risken van de portefeuille. De omzet van de uitvaartgroep bedraagt € 95,8 miljoen (2012: € 97,8 miljoen). Het aantal uitvaarten is met 14.394 fractioneel lager dan in 2012 (14.602). Het marktaandeel bedroeg 10,2% (2012: 10,4%). De brutomarge daalde met € 66 per uitvaart, als gevolg van verder toegenomen concurrentie. De nettowinst van het verzekeringsbedrijf bedraagt € 12,1 miljoen (2012: € 19,0 miljoen). De nettowinst van het Nederlandse verzekeringsbedrijf bedraagt € 15,1 miljoen (2012: € 21,0 miljoen). De daling is een gevolg van de lagere koerswinst en afvloeiingskosten (€ 1,1 miljoen). Het nettoresultaat van het Duitse verzekeringsbedrijf bedraagt € -3,0 miljoen (2012: € -2,0 miljoen). Dit resultaat is het gevolg van de keuze om te investeren in de Duitse markt. De productie in Duitsland stijgt ten opzichte van 2012 met € 18 miljoen (23%). De brutoproductie bedraagt € 590,1 miljoen (2012: € 644,6 miljoen). De daling is een gevolg van de gekrompen markt voor uitvaartverzekeringen (-38%). Het marktaandeel voor de nieuwe productie van de Nederlandse verzekeraars steeg van circa 30% ultimo 2012 naar circa 40% ultimo 2013. De nettoproductie bedraagt € 294,5 miljoen, een daling ten opzichte van 2012 (€ 383,0 miljoen). De verzekeringsportefeuille groeide met 31.000 polissen. Het aantal klanten nam toe met 44.000. Het verzekerd kapitaal is gestegen tot € 5,8 miljard. De Solvency I ratio (SI) bedraagt per 31 december 2013 313% (2012: 331%). Het aanwezige vermogen is toegenomen met € 6 miljoen, als gevolg van de winstbijschrijving van 2012 en een lagere overwaarde uit de toereikendheidstoets. Het vereist vermogen is toegenomen door een stijging van de voorziening als gevolg van de nieuwe productie. Met een ratio van 313% wordt ruimschoots voldaan aan de interne norm (150%). Het nettoresultaat van de uitvaartorganisatie bedraagt € -1,1 miljoen (2012: € 1,7 miljoen). Deze resultaatdaling is een gevolg van lagere aantallen uitvaarten (-208), een lagere brutomarge (€ -66) en afvloeiingskosten ten bedrage van € 2,3 miljoen. Monuta Holding N.V.
9
VERSLAG VAN DE DIRECTIE
Uitvaartbedrijf
2013
2012
Omzet daling
95.777 -2%
97.786
Bedrijfsresultaat daling
-1.219
2.422
Nettoresultaat daling
-1.120
1.684
Aantal uitvaarten daling
14.394 -1%
14.602
Aantal crematies stijging
6.905 5%
6.592
Markt en positie Monuta in 2013
Monuta heeft in 2013 een marktaandeel van 10,2% gerealiseerd in de markt voor uitvaartverzorging. Dit betekent een vrijwel stabiel marktaandeel in vergelijking met 2012 (10,4%). Deze markt heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot een zeer concurrerende markt. Het totale aantal sterfgevallen is al jaren vrij stabiel terwijl er ieder jaar weer een groot aantal nieuwe spelers tot de markt toetreden. Dit betreffen voornamelijk zelfstandigen zonder personeel die in een markt die weinig toetredingsdrempels kent een start maken als uitvaartdienstverlener. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de faciliteiten die de grotere aanbieders, zoals Monuta, in het land ter beschikking stellen. Deze ontwikkeling vertaalt zich bij Monuta in een voortdurende druk op het aantal uitgevoerde uitvaarten. Daarnaast veroorzaken de matige economische omstandigheden een neerwaarts effect op de tarieven en marges. Het is een belangrijke taak voor Monuta om de komende jaren haar positie in deze uitdagende markt opnieuw te definiëren en te verstevigen. In het verslagjaar is een start gemaakt met de uitrol van een nieuwe franchiseformule. Binnen deze formule onderhouden de franchisenemers een nauwe band met de Monuta-organisatie; zij maken onderdeel uit van de lokale clusters. In 2013 werden tien nieuwe franchisenemers aangesteld. In 2014 wil Monuta 20 nieuwe franchisenemers aanstellen. De crematoria realiseerden in 2013 een goed resultaat. Monuta exploiteert zeven crematoria in volledige eigendom. Daarnaast is Monuta gedeeld eigenaar van twee crematoria. Het aantal uitgevoerde crematies steeg met 5%. Monuta is eigenaar en exploitant van twee begraafplaatsen. Het aantal uitgevoerde begrafenissen op deze begraafplaatsen kwam uit op 440 (2012: 446).
Organisatie
In de tweede helft van 2013 is een start gemaakt met een programma om het lokaal ondernemerschap van de uitvaartorganisatie verder te versterken. Hiermee wordt een vervolg gegeven aan de in 2011 ingezette beweging van decentralisering van verantwoordelijkheden en bevoegdheden. De uitvaartorganisatie is georganiseerd in 19 lokale clusters die resultaatverantwoordelijk zijn voor hun regio. Monuta is er van overtuigd dat de effectiviteit van de marktbewerking voor een belangrijk deel afhankelijk is van het lokaal ondernemerschap. Tevens is een aantal initiatieven genomen om de kosten van de organisatie verder te verlagen. Het betreft hier onder andere het uitbesteden van logistieke diensten in een aantal regio’s en het opheffen van bepaalde functiegroepen. De hiermee gepaard gaande reorganisatielasten komen ten laste van het resultaat in 2013.
Klanttevredenheid
In 2013 is onderzocht op welke wijze Monuta het inzicht in de klanttevredenheid kan verbeteren. Hierbij is de keuze gevallen op een meetmethode op basis van de zogenaamde Net Promotor Score (NPS). Dit systeem wordt in 2014 geïmplementeerd.
Monuta Holding N.V.
10
VERSLAG VAN DE DIRECTIE
Verzekeringsbedrijf
2013
2012
132.812 5%
126.806
44.687 -12%
51.058
1.280 -65%
3.610
12.139 -36%
18.960
313% -5%
331%
Verzekerd bedrag stijging
5.774.000 5%
5.478.000
Aantal verzekerden Nederland stijging
1.292.000 4%
1.247.000
31.000 48%
21.000
Premie-inkomen stijging Opbrengst beleggingen daling Bedrijfsresultaat (excl. koersresultaat) daling Nettoresultaat daling Solvabiliteit daling
Aantal verzekerden Duitsland stijging
Het jaar 2013 was een bijzonder jaar voor uitvaartverzekeraars. Ook voor Monuta. Per 1 januari 2013 is namelijk het Wijzigingsbesluit Financiële Markten (BGFO 3) van kracht geworden. De meest in het oog springende maatregel binnen deze gewijzigde wet- en regelgeving is het provisieverbod voor nieuwe verzekeringen. Aanbieders van complexe producten mogen vanaf 1 januari 2013 geen provisies meer uitkeren aan bemiddelaars. Op basis hiervan werden drastische gevolgen voor de markt van uitvaartverzekeringen voorspeld. Een halvering van de marktomvang werd niet uitgesloten. Vooral in het intermediaire kanaal zouden klappen vallen, maar ook de markt voor de eigen loondiensten zou verder onder druk komen te staan. Monuta heeft zich hierop voorbereid met de ontwikkeling van nieuwe en provisieloze producten. Ook heeft Monuta haar multichannel distributiebeleid herijkt. Monuta stelt de klant centraal. De klant kiest het kanaal. Monuta heeft daarvoor een direct kanaal ingericht waar klanten primair via de website en het callcenter worden bediend. De eigen loondienstorganisatie is in de aanloop naar 2013 verder afgebouwd. Naast het directe kanaal kent Monuta een advieskanaal, het professionele intermediair. Monuta gelooft dat het professionele intermediair in staat is de klant objectief en kundig te adviseren en investeert daarom volop in dit kanaal. Tot slot heeft Monuta, in voorbereiding op de veranderende marktomstandigheden, haar organisatie en bijbehorende kosten in lijn gebracht met de te verwachten omzet per distributiekanaal. De organisatie is kostenefficiënt ingericht.
Markt flink gekrompen, Monuta versterkt marktaandeel
Terugkijkend op het jaar 2013, zien we dat de markt inderdaad flink is gekrompen. Het Centrum voor Verzekeringsstatistiek geeft aan dat van de totale markt voor uitvaartverzekeringen nog zo’n 58% over is van de marktomvang van het jaar daarvoor. Ten opzichte van het jaar 2009 is zelfs nog maar 35% over. Binnen deze krimpende markt heeft Monuta uitstekend gepresteerd. Het totale marktaandeel van Monuta is gestegen tot boven de 40%. Hierbij gaat het om nieuw afgesloten uitvaartverzekeringen. Zowel het directe als het intermediaire kanaal hebben een belangrijke bijdrage aan het succes van Monuta geleverd.
De kracht van het professionele intermediair
Monuta gelooft in de kracht van het professionele intermediair. In 2013 heeft Monuta dit geloof kracht bij gezet door diverse ondersteuningsmiddelen ter beschikking te stellen. Ook was Monuta op diverse manieren in gesprek met het intermediair. Het inrichten van nieuwe, toekomstbestendige bedrijfsmodellen was hierbij vaak onderwerp van gesprek. Ter ondersteuning heeft Monuta in 2013 regionale workshops georganiseerd met de titel ‘Aan het werk’. In totaal hebben 250 intermediairs deelgenomen aan deze workshops waarin erfrecht, estateplanning en de rol van het intermediair aan bod kwamen. Deze sessies werden door het intermediair gemiddeld gewaardeerd met een 8,5. In het intermediaire kanaal gaat Monuta overeenkomsten aan met gevolmachtigd agenten. Deze partijen zijn in staat waarde toe te voegen aan de uitvaartverzekering door het aanbieden van op maat gesneden pakketten waarin de uitvaartverzekering is ondergebracht. Ook worden de kosten binnen dit kanaal goed beheerst door de zogenaamde bulkverwerking. Monuta heeft intensief contact met de gevolmachtigd agenten. Sluitstuk in 2013 was een reeks van sessies waarin onder professionele begeleiding met gevolmachtigd agenten werd gedebatteerd over de toekomst van volmacht. Ook deze sessies zijn zeer gewaardeerd door de deelnemers. Monuta Holding N.V.
11
VERSLAG VAN DE DIRECTIE
Groei in het directe kanaal
Het directe kanaal is de afgelopen jaren steeds belangrijker geworden. Monuta heeft tijdig onderkend dat er een groep consumenten bestaat die financiële zaken bij voorkeur zelf regelt. Deze groep is groeiende en zoekt vooral via de website contact met de aanbieder van producten. Monuta maakt klanten er op allerlei manieren op attent dat haar producten voorzien in een behoefte. Via tv, radio en internetcampagnes bereikt Monuta haar (toekomstige) klanten. De website wordt al jarenlang goed gewaardeerd. Ook in 2013 werd www.monuta.nl door onderzoeksbureau WUA! als meest effectief beoordeeld. De klant kan naast de website een beroep doen op een professioneel callcenter. Hier wordt de klant door kundige medewerkers te woord gestaan en begeleid tijdens en na het afsluiten van een uitvaartverzekering. In 2013 heeft Monuta gezien dat de klant die direct contact zoekt met Monuta, nog minder behoefte heeft aan een financieel advies dan vooraf al was ingeschat. Daarom heeft Monuta besloten dat vanaf 2014 alleen nog telefonisch advies kan worden ingewonnen. Uiteraard kan de klant wel terecht bij een met Monuta samenwerkende intermediair.
Klanttevredenheid
Klanten waarderen de dienstverlening van Monuta zeer. Onderzoek naar klanttevredenheid door het Verbond van Verzekeraars toonde ook in 2013 aan dat Monuta een topspeler is. Nieuwe klanten waarderen Monuta het beste van alle verzekeraars. Bestaande klanten zetten Monuta ook in de top van de markt. Monuta heeft het Keurmerk Klantgericht Verzekeren in 2013 behouden.
Keuze voor Duitsland als tweede thuismarkt
In 2013 heeft Monuta haar keuze voor Duitsland als tweede thuismarkt herbevestigd. De Duitse markt is in potentie vijf keer zo groot als de Nederlandse markt. Anders dan de Nederlandse markt is de Duitse markt nog lang niet verzadigd. Minder dan 5% van de bevolking heeft een uitvaartverzekering. Dat biedt kansen, maar zorgt er ook voor dat flink moet worden geïnvesteerd in communicatie. Het is in Duitsland niet voor iedereen vanzelfsprekend dat een uitvaartverzekering in een behoefte voorziet. Het bewustzijn van de Duitse consument moet nog worden vergroot. Monuta heeft ook in Duitsland gekozen voor een multichannel distributiebeleid. Zowel de intermediaire markt, ook via koepelorganisaties, als de directe markt biedt veel kansen. In 2013 heeft de intensieve aandacht al geleid tot een verdere productiestijging (met 23%). In 2014 wordt een nog forsere groei verwacht. De organisatie is daartoe in de tweede helft van 2013 gereed gemaakt.
Governance, compliance, risicomanagement Corporate governance duidt aan hoe een onderneming goed, efficiënt en verantwoord geleid moet worden. De directie en de Raad van Commissarissen van Monuta hebben enkele jaren geleden besloten de code Tabaksblat als uitgangspunt te nemen voor corporate governance. Deze code bevat meer dan 100 regels over onder andere taak, werkwijze, hoogte en samenstelling van de beloning van bestuurders en commissarissen. In verband met het van kracht worden van artikel 391 lid 7 BW 2 Titel 9 dient Monuta in het verslag te rapporteren over de evenwichtige verdeling van de zetels in het bestuur en de Raad van Commissarissen. Volgens dit artikel moet er gestreefd worden naar een samenstelling waarin sprake is van een bezetting van ten minste 30% van de zetels door vrouwen en ten minste 30% door mannen. Monuta voldoet hier niet aan per 31 december 2013. Zowel het bestuur als de Raad van Commissarissen bestaat volledig uit mannen. Met het oog op de invulling van vacatures zowel in de Raad van Commissarissen als in de directie zal in 2014 actief gezocht worden naar de mogelijkheden om te komen tot een evenwichtigere verdeling over vrouwen en mannen.
Governance Code Verzekeraars
Sinds 1 januari 2011 is de Code Verzekeraars van kracht. Veel facetten van de Code Verzekeraars zijn te vinden in de missie en kernwaarden van Monuta. Met het nastreven van haar missie en kernwaarden probeert Monuta bij te dragen aan het verbeteren van het functioneren van de Nederlandse financiële sector en daarmee aan het herstel van het vertrouwen in de financiële sector. Monuta heeft ervoor gekozen de beginselen van de Code Verzekeraars toe te passen op haar bedrijfsprincipes. Enkele voorbeelden hiervan zijn: • Het beloningsbeleid is compliant met de beginselen in de Code Verzekeraars. • Het proces van productgoedkeuring is aangescherpt in overeenstemming met de beginselen uit de Code Verzekeraars. • Voor heel Monuta geldt een governanceraamwerk dat voldoet aan de Code Verzekeraars. • De interne auditfunctie is op groepsniveau georganiseerd en voldoet aan de Code Verzekeraars.
Monuta Holding N.V.
12
VERSLAG VAN DE DIRECTIE
Toepassing Code Verzekeraars
Op de website van Monuta staat een actueel overzicht van de wijze waarop Monuta de aanbevelingen van de Code Verzekeraars invult en toepast. Zie http://www.monuta.nl/over-monuta/code-verzekeraars.
Klant centraal
Aanbeveling 3.2 van de code is gericht op het centraal stellen van het belang van de klant. Bij Monuta staat de klantbeleving op één. Dit blijkt uit de missie en kernwaarden die in 2010 zijn geformuleerd. De strategie en pay-off ‘de steun bij iedere uitvaart’ sluiten hier naadloos op aan. Om te zorgen dat Monuta de klant echt centraal stelt, worden het bedrijf en de bedrijfsvoering hierop ingericht. Zo wordt de klanttevredenheid ook meegenomen in de beoordeling van de medewerkers en is het productgoedkeuringsproces gericht op het belang van de klant bij het product. Daarnaast werkt Monuta op basis van klanttevredenheidsonderzoeken continu aan het verbeteren van haar dienstverlening aan de klant. In 2013 is de directe verkoop geïntensiveerd, waardoor de klant nu zelf kan bepalen via welk kanaal hij een uitvaartverzekering afsluit: telefonisch, online of via het intermediair. Ook in 2013 zijn meerdere initiatieven ontplooid om in de verzekeringsactiviteiten het klantbelang nog meer centraal te stellen.
Compliance
Op het gebied van compliance is er in 2013 opnieuw aandacht geweest voor de inbedding van de relevante wet- en regelgeving in de processen van de organisatie. Complianceregels met algemene werking gelden voor de hele organisatie. Monuta heeft een compliance officer die verantwoordelijk is voor uitvoering, onderhoud en toezicht op naleving van het compliancebeleid.
Risicomanagement Kapitaalbeleid
In 2013 heeft de directie van Monuta het kapitaalbeleid vastgesteld en besproken met de leden van de Raad van Commissarissen. Het voldoen aan alle toekomstige verplichtingen is leidend in dit beleid. Daarnaast zijn interne solvabiliteitsnormen opgenomen met betrekking tot Solvency I, het Theoretisch SolvabiliteitsCriterium en Solvency II. In dit beleid is ook een stappenplan opgenomen voor het geval dat de solvabiliteit onder de interne normen zou uitkomen. Om de solvabiliteitsratio’s te monitoren heeft Monuta in 2013 een monitoringsrapportage ontwikkeld. Via deze rapportage wordt de directie wekelijks op de hoogte gehouden van de hoogte van de solvabiliteit.
Anticiperen op Solvency II
Ondanks vertraging op Europees niveau is de verwachting dat de nieuwe wetgeving Solvency II op 1 januari 2016 volledig is ingevoerd in de verzekeringsbranche. De Own Risk and Solvency Assessment (ORSA) is de kern van de nieuwe risicogebaseerde solvabiliteitseisen voor verzekeraars. Vooruitlopend op Solvency II is in 2013 voor de derde keer een ORSA-proces doorlopen met een ORSA-document als resultaat. Vanuit de vastgestelde risicobereidheid zijn berekeningen uitgevoerd om te bepalen of Monuta nu en in de toekomst kan voldoen aan de interne normen. Daarnaast heeft Monuta in 2013 naar tevredenheid van De Nederlandsche Bank meegedaan aan twee impactstudies in aanloop naar Solvency II: de Long Term Guarantee Assessment en de impactstudie voor het Theoretisch SolvabiliteitsCriterium (TSC). Het TSC is vanaf 1 januari 2014 in de Nederlandse wetgeving verankerd. Door de deelname heeft Monuta nog meer inzicht gekregen in de gevoeligheden van Monuta op schokken die vanwege de toekomstige wetgeving moeten worden doorgerekend. In 2011 is Monuta gestart met de ontwikkeling van een nieuw waarderingsmodel als basis voor de solvabiliteitsberekeningen. Bij het opzetten en definiëren van de algehele governance is rekening gehouden met de vereisten zoals deze van toepassing zullen zijn onder Solvency II. In 2013 zijn de zorgvuldig opgezette testwerkzaamheden aangevangen. Op dit moment bevindt het project zich in een afrondende fase. De verwachting is dat het nieuwe model in de loop van 2014 in productie zal gaan.
Risicorapportages
In 2013 is ieder kwartaal een rapportage opgesteld met betrekking tot de beheersing van de strategische risico’s. Deze is steeds besproken in het directieteamoverleg. In het najaar van 2013 zijn nieuwe strategische risico’s bepaald vanuit de strategische doelstellingen voor 2014. Deze key risk indicatoren (KRI’s) worden in 2014 weer doorvertaald naar de organisatie. De rapportage met betrekking tot de operationele risico’s is in 2013 iedere maand opgesteld en besproken door de directie. Ook in 2013 is de voortgang van operationeel risicomanagement onderdeel geweest van de gesprekken tussen het directielid en de afdelingsmanager. Monuta kent strategische, financiële en operationele risico’s. Deze drie risicogroepen worden hierna achtereenvolgens behandeld.
Monuta Holding N.V.
13
VERSLAG VAN DE DIRECTIE
1. Strategische risico’s
Strategische risico’s zijn gedefinieerd als risico’s die voortvloeien uit de strategische koers van Monuta. De strategische koers bestaat bij Monuta uit de volgende strategische speerpunten: • multichannel benadering Nederlandse markt; • lokaal ondernemerschap in de uitvaartmarkt; • Monuta in control; • sterke groei Duitsland; • ontvlechting uitvaart en verzekeren. Vanuit een stakeholderanalyse heeft de directie een risk appetite gecontinueerd met daarin ’risicobewust ondernemerschap’ als essentie. Daaruit voortvloeiend zijn de risico’s bij ieder strategische speerpunt bepaald. De daarbij behorende KRI’s zijn opgesteld en vertaald in persoonlijke doelstellingen van directie, management en medewerkers voor 2014. Deze KRI’s zullen in 2014 per kwartaal en zo nodig vaker worden gemonitord.
2. Financiële risico’s
Financiële risico’s zijn gedefinieerd als risico’s die inherent zijn aan de beleggings- en verzekeringsportefeuille van Monuta. Het financiële risico bestaat bij Monuta uit de volgende onderdelen. a) Marktrisico Onder het marktrisico vallen de risico’s die te maken hebben met de fluctuerende rente(volatiliteit), aandelenen wisselkoersen, spreadopslagen en ratings. • Renterisico Monuta is gevoelig voor de stand van de rente. Bij een rentedaling stijgen de gegarandeerde verplichtingen bij Monuta harder dan de vastrentende waarden vanwege de langere looptijd. Bij een rentestijging wordt de waardering van de rentedeling meer waard. Vanaf juli 2012 mogen verzekeraars de ‘ultimate forward rate’ hanteren bij hun solvabiliteitsberekeningen. De Nederlandsche Bank heeft daartoe een lange termijn voorspelling toegevoegd aan de risicovrije rente, waarbij de eenjarige forward rentes vanaf een looptijd van 20 jaar in 40 jaar convergeren naar een ‘ultimate forward rate’ van 4,2%. Ultimo 2013 kon de solvabiliteitsratio van Monuta onder Solvency I rentemutaties opvangen tussen -2,0% en +2,8%. Wekelijks monitort Monuta in haar solvabiliteitsmonitoring de rentegevoeligheid onder zowel Solvency I als Solvency II. • Aandelenrisico Het risico van een daling van de aandelenkoersen wordt niet afzonderlijk afgedekt. Dit risico wordt beperkt omdat er een maximale weging naar niet-vastrentende waarden bestaat van 30%. Bovendien is er binnen de aandelencategorieën een spreiding over regio’s en sectoren. • Valutarisico De inkomsten en uitgaven van de verzekeringsmaatschappij zijn volledig in euro’s. De beleggingen van Monuta zijn ook grotendeels in euro’s. • Spreadrisico Dit betreft het risico van het blootstaan aan een stijging van kredietopslagen (credit spreads) op de swaprente. Dit risico wordt bij Monuta beperkt omdat er maximale wegingen bestaan naar credits en onderhandse leningen. Tevens is er binnen de categorie bedrijfsobligaties een spreiding over sectoren. Het risico van mogelijke verliezen door het onverwacht in gebreke blijven of een onverwachte verslechtering van de kredietwaardigheid van tegenpartijen wordt beperkt door grenzen op te leggen op de rating van leningen aan debiteuren waarin wordt belegd. • Concentratierisico Het concentratierisico wordt beperkt door grenzen in het beleggingsbeleid met betrekking tot de omvang en het soort belegging. Indien daar in een incidenteel geval om een goede reden van afgeweken wordt, bespreekt de directie dit met de Audit- en riskcommissie. • Onroerend goed risico Het onroerend goed risico is beperkt bij Monuta Verzekeringen N.V., omdat alleen belegd wordt in het eigen kantoorpand en deze beleggingscategorie verder niet voorkomt in haar strategische beleggingsmix. Het risico met betrekking tot de uitvaartpanden is voor rekening van Monuta Uitvaargroep N.V., die deze panden waardeert tegen kostprijs of lagere actuele waarde. b) Verzekeringstechnisch risico Onder het verzekeringstechnische risico vallen de risico’s die te maken hebben met sterfte, royementen en bedrijfskosten. Over het algemeen kan worden gezegd dat deze risico’s worden beperkt door voorzichtige aannames bij de vaststelling van de premie en voorziening voor de verzekeringsproducten. Meer specifiek per risico kan het volgende worden opgemerkt. • Kortlevenrisico Dit risico wordt beperkt doordat Monuta prudente overlevingstafels hanteert. Monuta heeft polissen met hogere verzekerde kapitalen tot en met 2013 herverzekerd. Gezien de zeer beperkte aantallen en de in de tijd dalende risicokapitalen is besloten om deze herverzekering met ingang van 2014 stop te zetten.
Monuta Holding N.V.
14
VERSLAG VAN DE DIRECTIE
• Royementsrisico Het royementsrisico wordt beheerst door een zo goed mogelijke selectie van de intermediairs waarmee Monuta zaken doet. Daarnaast bestaat een klantenloyaliteitsprogramma waarmee Monuta haar klanten voor langere tijd aan zich wil binden. • Kostenrisico Stijgende bedrijfskosten zijn een risico voor Monuta. Er wordt sterk gestuurd op de kosten, terwijl de verwachting is dat de portefeuille zich blijft uitbreiden vanwege de kansen in Duitsland. In de premie is een kostenopslag opgenomen, waarmee het risico wordt beperkt. Bij de uitvoering van profittests en bijbehorende nacalculaties krijgt dit aspect voldoende aandacht. • Catastroferisico Wanneer Monuta insolvabel dreigt te worden vanwege het plaatsvinden van een catastrofe kan Monuta de en bloc-clausule inroepen op een deel van haar polissen. Sinds 2009 wordt een en bloc-clausule geplaatst op de nieuw afgesloten polissen van Monuta. Monuta heeft hiermee het recht de premie en/of de voorwaarden van een bepaalde categorie van verzekeringen ‘en bloc’ te wijzigen. c) Tegenpartij kredietrisico Dit risico bestaat uit mogelijke verliezen door onverwacht faillissement of verslechtering van de kredietpositie van de tegenpartijen en debiteuren van Monuta. Monuta beheerst dit risico door een actieve bewaking van de rekening-courantverhouding met gevolmachtigd agenten en intermediairs. d) Liquiditeits- en kasstroomrisico Monuta Verzekeringen N.V. heeft een jaarlijks groeiende verzekeringsportefeuille waardoor er per saldo sprake is van een kasinstroom. De kasstromen worden periodiek voorspeld en bewaakt. Is de inkomende kasstroom, gecombineerd met de vaste kasstroom aan renteontvangsten en aflossingen, op een bepaald moment desondanks onvoldoende om een uitgaande kasstroom te financieren, dan zijn er binnen de portefeuille voldoende liquide beleggingen om aan de verplichtingen te kunnen voldoen. Periodiek wordt door Monuta een beleggingsstudie uitgevoerd om te bepalen op welke manier de beleggingen het beste kunnen worden afgestemd op verplichtingen. Het doel daarbij is om de kans te optimaliseren dat Monuta aan al haar toekomstige polisverplichtingen kan voldoen. De bij die kans behorende beleggingscategorieën en -looptijden worden in beleggingsbeleid omgezet, waarbinnen de tactische beleggingsbeslissingen bij Monuta moeten worden genomen.
3. Operationele risico’s
In 2013 heeft Monuta vanuit operationeel risicomanagement het thema klantbelang en kwaliteit van dienstverlening centraal gesteld. Het lijnmanagement heeft bij de inrichting en uitvoering van haar dienstverleningsprocessen primair de focus gelegd op kwaliteit en advies door vakbekwaam en deskundig personeel. Integrale aandacht, borging en intensivering van kwaliteitscontrole heeft in alle lagen van de bedrijfsvoering een positief effect gehad op risicobewust en klantgericht ondernemerschap. Dit onderstreept de aandacht die Monuta geeft aan transparante informatievoorziening, zorgvuldige dienstverlening en het aanbieden van passende producten. De externe toezichthouder Autoriteit Financiële Markten stelt juist met betrekking tot deze onderwerpen hoge eisen aan verzekeraars.
Vooruitzichten De markten voor uitvaartverzekeringen en uitvaartverzorging in Nederland blijven ook in 2014 uitdagend. Wij verwachten voor beide activiteiten een gelijke marktomvang in combinatie met toenemende concurrentie. Wij verwachten onze marktposities te kunnen handhaven: de rendementen zullen verbeteren dankzij een verdere toename van de omzet in combinatie met een reductie van de bedrijfsvoeringkosten en fte’s. Voor het Duitse verzekeringsbedrijf wordt een forse groei van de verzekeringsproductie verwacht. De omvang van de Duitse organisatie zal eveneens fors groeien. Apeldoorn, 31 maart 2014 Directie drs. G.H. de Heer, voorzitter drs. R. Collé RC drs. F.J.M. Fransen
Monuta Holding N.V.
15
INTERVIEW
Hans Bleijerveld, Teamleider Bijzondere Uitvaarten
“Van koninklijke uitvaarten tot slachtoffers van vliegrampen” Elke uitvaart is bijzonder, want elk mens is uniek. Maar sommige uitvaarten zijn zo uitzonderlijk, dat het Team Bijzondere Uitvaarten (TBU) van Monuta de nabestaanden bijstaat. Hans Bleijerveld is sinds 2003 teamleider van het TBU, dat voorheen de naam Team Koninklijke Uitvaarten droeg. “Koninklijke uitvaarten verzorgen we nog steeds, maar ons werkgebied is door de jaren heen veel groter geworden.” “We merken dat protocol een steeds grotere rol speelt bij uitvaarten. Van vroeger uit zijn protocollen vooral gebaseerd op geschiedenis. In de tijd van Napoleon ontstonden de protocollen om je te onderscheiden van anderen. Dit gold ook bij uitvaarten. Er waren bijvoorbeeld grote verschillen tussen arm en rijk. Als je rijk was, kon je in de kerk worden begraven. Hoe verder van de kerk, hoe minder geld je had. Ook bij de koetsen zag je het verschil. Rijke mensen maakten gebruik van een zogenaamde zijlader. Bij grote huizen was daar voldoende ruimte voor en werd de kist vanaf de ingang vooruit in de koets gezet en daar gedraaid. In smalle straatjes in armere wijken was daar geen ruimte voor en werd er gebruik gemaakt van een achterlader. In de jaren 60 en 70 kwam er een ommekeer op het gebied van protocol. Er trad verschraling op. Er kwam meer uniformiteit, onder andere op begraafplaatsen. De keuzes die nabestaanden moesten maken, waren veel eenvoudiger van aard, omdat veel hetzelfde was en de uitvaartverzorger bepaalde hoe de meeste zaken verliepen. Dit is nu echt aan het veranderen.”
Breder werkterrein
“Juist omdat bij de koninklijke uitvaarten protocol en ceremonieel een belangrijke rol spelen, werden we steeds vaker ook door andere doelgroepen benaderd zoals het Corps Diplomatique, Defensie, Politie en Brandweer. En in het verlengde daarvan kregen we ook verzoeken om hulp te bieden bij rampen in binnen- en buitenland. De vliegramp in Tripoli bijvoorbeeld, maar ook de aardbeving in Haïti. Omdat ons werkgebied groter is geworden, is ook het team gegroeid. Tegenwoordig werken we met 15 gespecialiseerde uitvaartverzorgers die verspreid over het land werken.”
Ervaringen delen
“Het mooie is, dat de ervaringen die het team opdoet, weer gebruikt kunnen worden bij het verzorgen van ‘reguliere’ uitvaarten, waar we ook steeds meer protocol toepassen. Protocol betekent voor ons dat we gastvrij zijn en iedereen de juiste aandacht geven. Wat we daarnaast merken, is dat nabestaanden steeds meer waarde hechten aan het bijzonder maken van de uitvaart van een dierbare. We zien bijvoorbeeld dat de uitvaart steeds meer laat zien wie de overledene was. Monuta helpt daar graag bij. Door goed te luisteren en persoonlijke details nooit uit het oog te verliezen, geven we nabestaanden, maar ook hun gasten een goed gevoel over de uitvaart die we verzorgen. Uiteindelijk is dat waar het ook bij Team Bijzondere Uitvaarten om draait.”
Monuta Holding N.V.
16
GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (x € 1.000) (voor resultaatbestemming) IMMATERIËLE VASTE ACTIVA (1) Goodwill Software
31 december 2013 10.042 6.773
MATERIËLE VASTE ACTIVA (2) Gebouwen en terreinen Machines en inventarissen Vervoermiddelen Lopende investeringsprojecten
62.382 10.935 356 651
18.929 62.601 10.177 73 1.795
74.324 908 870.530
74.646 864 760.471
871.438
761.335
1.035
941
VORDERINGEN (4)
57.071
48.648
LIQUIDE MIDDELEN (5)
24.026
36.087
1.044.709
940.586
VOORRADEN
EIGEN VERMOGEN (6) VOORZIENINGEN Technische voorzieningen (7) Overige voorzieningen (8)
31 december 2013
31 december 2012
151.949 708.051 33.894
140.957 622.173 28.670
741.945
650.843
LANGLOPENDE SCHULDEN (9)
109.609
107.479
KORTLOPENDE SCHULDEN (10)
41.206
41.306
1.044.709
940.586
Monuta Holding N.V.
11.931 6.998 16.815
FINANCIËLE VASTE ACTIVA (3) Deelnemingen Beleggingen
31 december 2012
17
GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2013 (x € 1.000) BATEN Premies (11) Omzet uitvaarten (12) Opbrengst aandelen (13) Opbrengst overige beleggingen (14)
2012
132.812 95.777 15.602 29.826
126.806 97.760 17.889 33.935
Af: Inkopen en verschotten (15)
274.017 -37.690
276.390 -39.646
Diverse baten
236.327 492
236.744 1.173
236.819
237.917
LASTEN Personeelskosten (16) Wijziging technische voorzieningen (17) Uitkeringen en afkopen Afschrijvingen immateriële vaste activa (18) Afschrijvingen materiële vaste activa (19) Intrest (20) Overige bedrijfskosten (21) Diverse lasten
52.111 85.960 30.327 4.273 5.132 4.725 39.065 183
52.112 71.754 28.434 4.354 5.863 4.957 41.155 1.418 -221.776
-210.047
BEDRIJFSRESULTAAT Resultaat minderheidsdeelnemingen
15.043 118
27.870 87
Resultaat vóór belastingen
15.161
27.957
Belastingen (22)
-4.169
-7.313
10.992
20.644
NETTORESULTAAT
Monuta Holding N.V.
2013
18
INTERVIEW
Hellen de Bloois, teammanager Intermediair Support
“Het intermediair blijft een belangrijk verkoopkanaal voor Monuta” In 1992 nam Monuta met de Emmer Begrafenis Onderneming (EBO) ook een grote verzekeringsportefeuille over. Dat markeerde het begin van een nieuwe manier van uitvaartverzekeringen verkopen. De overname zorgde er voor dat Monuta voet aan de grond kreeg in het intermediairkanaal en resulteerde in een explosieve groei van het marktaandeel. Teammanager Intermediair Support Hellen de Bloois kijkt terug en blikt vooruit. “Met de overname van EBO kwam een heel nieuw verkoopkanaal in beeld: het intermediair. EBO had daar al veel ervaring mee en Monuta ging zich nu ook op dit indirecte kanaal richten. En met succes. Al snel adviseerden duizenden zelfstandig werkende intermediairs klanten over onze uitvaartverzekeringen.”
Een goed product en uitstekende marketingondersteuning
“De ontwikkelingen gingen hard in ons vak. In de hoogtijdagen rond 2008 hadden we 3.200 aangesloten intermediairs die voor meer dan 70% van onze productie zorgden. Uiteraard ondersteunden we die intermediairs daar zo veel mogelijk bij. Met brochures, folders, handige tools en natuurlijk een goed verzekeringsproduct. Door deze uitstekende combinatie adviseerden veel intermediairs de uitvaartverzekeringsproducten van Monuta.”
Op zoek naar een nieuw verdienmodel
“Het provisieverbod op levensverzekeringen, dat inging op 1 januari 2013, leidde ertoe dat de intermediair voortaan zelf beloningsafspraken met de klant moest maken. Wij waren positief verrast door het aantal intermediairs dat hier succesvol mee is omgegaan. Wij hebben allerlei ondersteuningsmiddelen geboden bij de overgang naar rechtstreekse beloning door de klant. Dat dit zijn vruchten heeft afgeworpen, blijkt uit de groei van ons marktaandeel, ondanks een krimpende markt. Een positief effect van het provisieverbod is dat de kwaliteit van het advies omhoog gaat.”
Persoonlijk advies van het intermediair
“De accountmanager denkt nu samen met de intermediair na over hoe de klant zo goed mogelijk kan worden bediend. Lange tijd hebben wij als verzekeraar aan het stuur gestaan en bepaald hoe de markt en producten eruitzagen. Het is nu de klant die bepaalt en dat heeft er uiteindelijk toe geleid dat wij als Monuta een multichannel bedrijf zijn geworden én blijven. Steeds meer mensen sluiten nu ook rechtstreeks bij ons een uitvaartverzekering af. Maar voor veel klanten blijft een persoonlijk advies op maat belangrijk en daarvoor kunnen ze terecht bij het intermediair. En die blijven wij dan ook volop ondersteunen met tal van middelen en eigentijdse uitvaartverzekeringen.”
Ontdek de support van
Monuta Holding N.V.
Monuta!
19
GRONDSLAGEN VOOR CONSOLIDATIE In de consolidatie zijn opgenomen: Monuta Holding N.V. Monuta Verzekeringsgroep N.V. Monuta Verzekeringen N.V. - Monuta Kantorencentrum B.V. - Monuta Financieringen B.V. Monuta Zorgadvies B.V. Monuta Voorzieningsfonds B.V.
Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn
Monuta Uitvaartgroep N.V. Monuta Uitvaartverzorging N.V. - Arcada Uitvaartverzorging B.V. Monuta Franchise B.V. Monuta Crematoria Exploitatie B.V. Monuta Begraafplaats Exploitatie B.V. - Humator B.V. Monuta Vastgoed Beheer B.V.
Apeldoorn Apeldoorn Enschede Apeldoorn Apeldoorn Apeldoorn ‘s-Gravenhage Apeldoorn
In alle geconsolideerde vennootschappen is het directe of indirecte belang van Monuta Holding N.V. 100%. Monuta Uitvaartgroep N.V. is partner in: - Maatschap Uitvaartcentrum Soest - Uitvaartcentrum Zwolle B.V.
33,3% 50%
Monuta Crematoria Exploitatie B.V. is partner in: - Maatschap Crematorium Kranenburg Zwolle 50% - Maatschap Crematorium De Meerdijk 50% Deelnemingen waarvan het belang beperkt is en die geen activiteiten ontplooien, zijn niet in bovenstaand overzicht vermeld. De maatschappen Uitvaartcentrum Soest, Uitvaartcentrum Zwolle B.V., Crematorium Kranenburg Zwolle en Crematorium De Meerdijk worden proportioneel geconsolideerd conform de zeggenschapsverhouding. Maatschap Uitvaartcentrum Alphen aan den Rijn is met ingang van 1 januari 2013 ontbonden. Bij de Kamer van Koophandel te Apeldoorn is een lijst van deelnemingen gedeponeerd waarvoor Monuta Holding N.V. een aansprakelijkheidsstelling, overeenkomstig BW2, Titel 9, art. 403, heeft afgegeven.
Monuta Holding N.V.
20
WAARDERINGSGRONDSLAGEN Algemeen
De jaarrekening is opgemaakt conform de voorschriften voor de jaarrekening vermeld in BW 2, Titel 9. Voor het verzekeringsbedrijf is de opmaak conform de voorschriften voor de jaarrekening van verzekeringsmaat schappijen (BW 2, Titel 9, afdeling 15). Alle bedragen in de jaarrekening zijn vermeld in duizenden euro’s, tenzij anders aangegeven. Alle op balansdatum uitstaande aandelen worden gehouden door Monuta Stichting.
Verbonden partijen
Alle groepsmaatschappijen van Monuta Holding N.V. en de partijen waarop een groepsmaatschappij van Monuta Holding N.V. direct of indirect zeggenschap uitoefent, worden aangemerkt als verbonden partij van Monuta Holding N.V. Partijen die direct of indirect zeggenschap uitoefenen op Monuta Holding N.V. of op één van haar groepsmaatschappijen worden eveneens aangemerkt als verbonden partijen van Monuta Holding N.V. Bestuurders en commissarissen van de vennootschap zijn eveneens als verbonden partijen aangemerkt. Alle transacties met verbonden partijen vinden plaats op basis van het ‘at arms length’-principe.
Opmaken en vaststellen van de jaarrekening
De jaarrekening 2013 is opgemaakt door de Directie op 31 maart 2014. De opgemaakte jaarrekening wordt ter vaststelling voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 31 maart 2014. De jaarrekening 2012 is in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 3 april 2013 conform voorstel vastgesteld.
Schattingswijziging
Ten behoeve van de jaarafsluiting wordt jaarlijks een inschatting van de verplichting inzake nog te ontvangen inkoopfacturen voor uitvaarten bepaald. In 2013 is naar aanleiding van een interne analyse een verfijning doorgevoerd in de methodiek waarop deze verplichting (stelpost) wordt bepaald. Op grond hiervan heeft Monuta Uitvaartgroep in 2013 een eenmalige extra bate van € 906 genomen. Deze bate is verwerkt ten gunste van de overige schulden.
Monuta Holding N.V.
21
WAARDERINGSGRONDSLAGEN EN GRONDSLAGEN VOOR DE RESULTAATBEPALING Algemeen
Voorzover niet anders is vermeld, worden de activa en passiva gewaardeerd tegen de nominale waarde. Immateriële vaste activa De bij overname van ondernemingen en verzekeringsportefeuilles betaalde goodwill wordt gewaardeerd tegen de aanschaffingskosten verminderd met lineaire afschrijvingen. De afschrijving is gebaseerd op de economische levensduur, die op 20 jaar is gesteld. Onderzoek naar bijzondere waardeveranderingen De vennootschap onderzoekt jaarlijks of er sprake is van een bijzondere waardevermindering van immateriële vaste activa. Daarbij wordt jaarlijks onderzocht of er sprake is van een bijzondere waardevermindering van goodwill die is verkregen uit een bedrijfscombinatie. Er is sprake van een bijzondere waardevermindering indien de realiseerbare waarde van een actief of een groep van activa lager ligt dan de boekwaarde. De realiseerbare waarde wordt bepaald op basis van de indirecte opbrengstwaarde, welke wordt berekend op basis van de door het management verwachte toekomstige kasstromen. Deze kasstromen zijn gebaseerd op de door de Raad van Commissarissen goedgekeurde meerjarenbegroting en op een recente meerjarenprognose. Bij het uitvoeren van een onderzoek naar bijzondere waardeveranderingen (impairment test) doet het management aannames, onder andere ten aanzien van ontwikkelingen op korte en lange termijn en maakt zij inschattingen van bijvoorbeeld de toekomstige kasstromen en stelt zij de disconteringsvoet vast. Deze aannames, schattingen en oordelen hebben een significante invloed op de indirecte opbrengstwaarde. Uitkomst van het onderzoek Op grond van de beschikbare informatie op het moment van het opmaken van de jaarrekening 2013 heeft de directie geconcludeerd dat er geen sprake is van een noodzakelijke extra afwaardering van de goodwill. Uitgangspunten van het onderzoek De kasstromen voor belasting zijn contant gemaakt met een disconteringsvoet van 4,5% (2012: 3%). De software zijn gewaardeerd tegen de aanschaffingswaarde, vermeerderd met geactiveerde uren, verminderd met de jaarlijkse afschrijvingen hierover. De afschrijvingen over in het boekjaar aangeschafte activa geschieden vanaf het moment van ingebruikneming. De afschrijvingspercentages zijn: 20% - 33%
Materiële vaste activa
De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de aanschaffingswaarde of stichtingskosten, verminderd met de jaarlijkse afschrijvingen hierover en indien van toepassing, met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen over in het boekjaar aangeschafte activa, geschieden vanaf het moment van ingebruikneming. Op terreinen wordt niet afgeschreven. De afschrijvingspercentages zijn als volgt: Gebouwen 3% - 5% Machines 6,67% - 20% Inventarissen (incl. computerprogrammatuur) 10% - 35% Vervoersmiddelen 20% Jaarlijks wordt de boekwaarde van de afzonderlijke gebouwen vergeleken met de WOZ-waarde per 1 januari van het boekjaar en met de indirecte opbrengstwaarde. Indien de boekwaarde hoger is dan beide waarden vindt afwaardering plaats tot de hoogste van deze twee.
Monuta Holding N.V.
22
WAARDERINGSGRONDSLAGEN EN GRONDSLAGEN VOOR DE RESULTAATBEPALING
Financiële vaste activa
Deelnemingen worden gewaardeerd tegen de netto vermogenswaarde per het einde van het boekjaar. Indien de waardering van de deelneming volgens de nettovermogenswaardemethode nihil is geworden, zal deze methode niet langer worden toegepast en zal de deelneming op nihil worden gewaardeerd. Monuta Holding N.V. staat in voor de schulden van de deelnemingen respectievelijk heeft het stellige voornemen de deelnemingen tot betaling van haar schulden in staat te stellen, waarvoor een voorziening wordt getroffen. Onder de beleggingen zijn begrepen: beleggingspanden, aandelen, obligaties, vorderingen uit hypothecaire leningen, vorderingen uit andere leningen en deposito’s bij kredietinstellingen. Beleggingspanden worden gewaardeerd tegen actuele waarde, zijnde de onderhandse verkoopwaarde vrij van huur en gebruik. Taxaties vinden periodiek plaats (iedere drie jaar) door een externe taxateur. In eerste instantie wordt de waardecorrectie verwerkt via de herwaarderingsreserve. Indien de de omvang van de afwaardering de herwaarderingsreserve overtreft, dan geschiedt de afwaardering via de winst- en verliesrekening. Aandelen en commodities zijn gewaardeerd tegen de beurskoers per het einde van het boekjaar, waarbij de waardeveranderingen direct in de winst- en verliesrekening worden verwerkt. Obligaties en vorderingen uit andere leningen zijn gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, aangezien de intentie is deze beleggingen aan te houden tot en met einde looptijd. Indien marktontwikkelingen daartoe aanleiding geven, wordt beoordeeld of afwaardering naar lagere marktwaarde noodzakelijk is. Vorderingen uit hypothecaire leningen, deposito’s bij kredietinstellingen en andere financiële beleggingen zijn gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Monuta Verzekeringsgroep N.V. en haar groepsmaatschappijen houden geen financiële instrumenten voor handelsdoeleinden en geven deze ook niet uit. Derivaten worden afgesloten om renterisico’s af te dekken. De derivaten bestaan uit renteswaps en worden gewaardeerd tegen historische kostprijs. Aangezien de derivaten een kostprijs van nihil hebben, blijken deze derivaten niet direct uit de jaarrekening.
Voorraden
De voorraden zijn gewaardeerd tegen inkoopprijzen, verminderd met een voorziening voor incourantheid.
Debiteuren
De debiteuren worden opgenomen voor het nominale bedrag, verminderd met een voorziening voor dubieuze debiteuren.
Vorderingen
De vorderingen worden gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs, verminderd met een voorziening voor dubieuze vorderingen.
Technische voorzieningen
Monuta biedt de onderstaande categorieën Uitvaartverzekeringen en Duitsland actief aan in de markt. De overige onderstaande categorieën worden niet meer actief aangeboden. De voorziening verzekeringsverplichtingen is berekend met inachtneming van de volgende grondslagen: Uitvaartverzekeringen Voor uitvaartverzekeringen tegen premiebetaling gesloten voor 1 november 1999: de overlevingstafel GBM 1985-1990, zowel voor mannen als voor vrouwen zonder leeftijdsterugstelling, met een intrestvoet van 4%. Voor uitvaartverzekeringen tegen premiebetaling gesloten vanaf 1 november 1999: de overlevingstafel GBM 1990-1995, zowel voor mannen als voor vrouwen zonder leeftijdsterugstelling, met een intrestvoet van 3%. Voor uitvaartverzekeringen tegen koopsombetaling: zowel de overlevingstafel GBM 1976-1980 als GBM 19851990, zowel voor mannen als voor vrouwen zonder leeftijdsterugstelling, met een intrestvoet van 4%. Voor oude natura-uitvaartverzekeringen wordt een rekenrente van 0% gehanteerd. Voor uitvaartverzekeringen tegen premiebetaling en koopsombetaling vanaf 21 december 2012: Prognosetafel 2010-2060 (jaar 2012) 50% mannen/50% vrouwen met een intrestvoet van 3%.
Monuta Holding N.V.
23
WAARDERINGSGRONDSLAGEN EN GRONDSLAGEN VOOR DE RESULTAATBEPALING
Duitsland De overlevingskansen voor de Duitse polissen ingegaan vóór 1 juli 2009 zijn ontleend aan de overlevingstafel DAM 1994 zonder leeftijdsterugstelling voor mannen en zes jaar leeftijdsterugstelling voor vrouwen. De overlevingskansen voor de Duitse polissen ingegaan vanaf 1 juli 2009 zijn ontleend aan de overlevingstafel DAM 2008 zonder leeftijdsterugstelling voor mannen en drie jaar leeftijdsterugstelling voor vrouwen tot 1 november 2009 en vier jaar vanaf 1 november 2009. De overlevingskansen voor de Duitse polissen ingegaan vanaf 21 december 2012 zijn ontleend aan de overlevingstafel DAM 2008 met 50% mannen/50% vrouwen. Tot 1 mei 2008 bedroeg de intrestvoet 2,25%, daarna 3%. Hardkapitaal-verzekeringen (gemengde verzekeringen en verzekeringen bij leven) Voor hardkapitaalverzekeringen tegen premiebetaling gesloten voor 1 augustus 1999: de overlevingstafel GBM 1985-1990, voor mannen zonder leeftijdsterugstelling en voor vrouwen met een leeftijdsterugstelling van vijf jaar, met een intrestvoet van 4%. Voor hardkapitaalverzekeringen tegen premiebetaling gesloten vanaf 1 augustus 1999: de overlevingstafel GBM 1990-1995, voor mannen zonder leeftijdsterugstelling en voor vrouwen met een leeftijdsterugstelling van vijf jaar, met een intrestvoet van 3%. Voor hardkapitaal-verzekeringen tegen koopsombetaling: de overlevingstafel GBM 1976-1980, voor mannen zonder leeftijdsterugstelling en voor vrouwen met een leeftijdsterugstelling van vijf jaar, met een intrestvoet van 4%. Risicoverzekeringen Voor risicoverzekeringen tegen premiebetaling gesloten voor 1 augustus 1999: de overlevingstafel GBM 1985-1990, voor mannen met een leeftijdsterugstelling van één jaar en voor vrouwen met een leeftijdsterugstelling van zes jaar, met een intrestvoet van 4%. Voor risicoverzekeringen tegen premiebetaling gesloten vanaf 1 augustus 1999: de overlevingstafel GBM 1990-1995, voor mannen met een leeftijdsterugstelling van één jaar en voor vrouwen met een leeftijdsterugstelling van zes jaar, met een intrestvoet van 3%. Voor risicoverzekeringen tegen premiebetaling gesloten vanaf 2 november 2005: de overlevingstafel GBM 1995-2000, voor mannen met een leeftijdsterugstelling van één jaar en voor vrouwen met een leeftijdsterugstelling van zes jaar, met een intrestvoet van 3%. Kloppersingel Voor de Kloppersingelportefeuille de overlevingstafel GBM/V 1990-1995, zowel voor mannen als voor vrouwen zonder leeftijdsterugstelling, met een intrestvoet van 4%. Ingegane lijfrenten De overlevingskansen voor de ingegane lijfrenten ingegaan voor 1991 zijn ontleend aan de overlevingstafels GBM 1966-1970 met twee jaar leeftijdsterugstelling voor mannen en vijf jaar voor vrouwen, met een intrestvoet van 4%. De overlevingskansen voor de ingegane lijfrenten ingegaan vanaf 1991 zijn ontleend aan de overlevingstafels GBM 1980-1985 met één jaar leeftijdsterugstelling voor mannen en zeven jaar voor vrouwen, met een intrestvoet van 4%. Dread-disease verzekeringen Voor dread-disease verzekeringen worden de kansen gebruikt welke zijn ontleend aan de premietarieven voor herverzekering, met een intrestvoet van 4%. Met ingang van 2003 worden de technische voorzieningen voor premievrije geïndexeerde naturapakketten berekend op basis van 0% rekenrente. Overlopende acquisitiekosten Voor verzekeringen met een spaarelement wordt als acquisitiekosten in het jaar van afsluiten: Uitkeringen in geld in diensten - vanaf 2010 3% 5% - tussen 2001 en 2009 5% 5% - voor 2001 4% 4% van het verzekerd bedrag geactiveerd en in 3/4 van de premiebetalingsduur, met een maximum van 30 jaar, afgeschreven. In het verzekerd bedrag is indexering van verzekeringen inbegrepen. Voor provisieloze producten wordt het activeringspercentage van 2% gehanteerd. Vanaf 21 december 2012 wordt voor producten verkocht in het directe kanaal een activeringspercentage van 2% gehanteerd, voor producten verkocht in het indirecte kanaal 0%. Duitse polissen worden geactiveerd tegen 5%.
Monuta Holding N.V.
24
WAARDERINGSGRONDSLAGEN EN GRONDSLAGEN VOOR DE RESULTAATBEPALING
Rentestandkorting Op de technische voorziening voor levensverzekering en natura-uitvaartverzekeringen is de rentestandkorting op dagen nauwkeurig bepaald. Bij de bepaling van de voorziening verzekeringsverplichtingen met betrekking tot polissen van vóór 1 april 2002 wordt de leeftijd met -181 dagen gecorrigeerd om per 1 april 2002 van de verzekeringsdatabase Mona Lisa weer op dezelfde hoogte te krijgen als voorheen. Vóór het Mona Lisa-tijdperk werd de (naar beneden afgeronde) burgerlijke leeftijd gebruikt. Batepremie De batepremie is gelijk aan de nettopremie. Met verhogingen wegens extra medisch risico is rekening gehouden. Met termijnbetaling, medeverzekering van invaliditeitsrisico en dergelijke is geen rekening gehouden. Leeftijd en duur Door de overgang op Mona Lisa worden voor de berekening van de voorziening verzekeringsverplichtingen leeftijden en duren op dagen nauwkeurig bepaald. Bij de bepaling van de voorziening verzekerings verplichtingen met betrekking tot polissen van vóór 1 april 2002 wordt de leeftijd met -181 dagen gecorrigeerd om per 1 april 2002 de voorziening van Mona Lisa weer op dezelfde hoogte te krijgen als voorheen. Vóór het Mona Lisa-tijdperk werd de (naar beneden afgeronde) burgerlijke leeftijd gebruikt. Uitkering na overlijden Met de uitkering direct na overlijden is rekening gehouden bij het berekenen van de netto grootheden. Onverdiende premie De niet verdiende premie betreft dat deel van de brutopremie dat betrekking heeft op een periode die ligt na de balansdatum. Onverdiende brutotermijnpremie is opgenomen in de voorziening verzekerings verplichtingen; verschuldigde rente komt niet voor. Negatieve voorzieningen Negatieve voorzieningen worden per polis op nul gesteld. Toekomstige administratiekosten Ter dekking van toekomstige kosten wordt een administratiekostenvoorziening gevormd volgens de inventarismethode. Voor individuele lijfrenten wordt een (excasso) kostenvoorziening van 3% van de netto voorziening gevormd. Reservering voor winstdelingsgaranties Bij de zogenaamde hardkapitaalverzekeringen is een winstdelingsgarantie bij vooroverlijden en/of expiratie verleend, volgens een op te bouwen staffel. Bij een premiebetalingsduur van 20 jaar of langer wordt het maximum percentage winstgarantie behaald. Ter bepaling van de voorziening winstgaranties wordt het (winstdelings)kapitaal lineair in 15 jaar opgebouwd. Toereikendheidstoets Voor de berekeningen van de Toereikendheidstoets wordt gebruik gemaakt van diverse vervalcijfers, kosten inflatiepercentages. Monuta gebruikt daarbij de rentetermijnstructuur zoals gepubliceerd door De Nederlandsche Bank. DNB heeft besloten om per 30 juni 2012 de rentetermijnstructuur voor verzekeraars aan te passen met behulp van de introductie van een Ultimate Forward Rate (UFR). Het betreft een aanpassing van de extrapolatiemethode van de curve, waarbij de eenjarige forward rentes vanaf looptijd 20 jaar in 40 jaar convergeren naar een UFR van 4,2%.
Voorziening voor latente belastingverplichtingen
Deze voorziening is opgenomen voor 25% van het verschil tussen de commerciële en fiscale waardering van activa en passiva.
Voorziening voor jubileumuitkeringen
De voorziening voor jubileumuitkeringen is actuarieel berekend, rekening houdend met de volgende uitgangspunten: - rekenrente 3%; - pensioendatum volgens nieuwe wetgeving; - overlevingstafel Prognose tafel 2012-2062.
Overige activa en passiva
De schulden worden gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs.
Monuta Holding N.V.
25
GRONDSLAGEN VOOR DE RESULTAATBEPALING Algemeen
Voor zover niet anders is vermeld wordt het resultaat bepaald op basis van historische kosten. Baten en lasten worden zoveel mogelijk toegerekend in het jaar waarop ze betrekking hebben. Voor de berekening van de wijziging in de technische voorzieningen, die ten laste van het resultaat wordt gebracht, wordt verwezen naar de waarderingsgrondslagen. De opbrengsten uit beleggingen bestaan uit de directe rendementen op de beleggingsportefeuille, alsmede gerealiseerde en ongerealiseerde koerresultaten op aandelen. De beleggingsopbrengsten zijn toegerekend aan de technische en niet-technische rekeningen levensverzekeringen op basis van balansverhoudingen. In de winst- en verliesrekening worden de aan het boekjaar toe te rekenen overige baten en lasten verantwoord op basis van historische kosten. Belastingen naar het resultaat worden berekend op basis van het bedrijfseconomisch resultaat, rekening houdend met fiscale faciliteiten.
GRONDSLAGEN VOOR HET GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode, waarbij onderscheid is gemaakt tussen kasstromen uit operationele activiteiten, investerings- en beleggingsactiviteiten en financieringsactiviteiten.
MANAGEMENT VAN VERZEKERINGSTECHNISCHE EN FINANCIËLE RISICO’S Gezien het specifieke profiel van een financiële instelling, spitst risicomanagement zich binnen Monuta vooral toe op Monuta Verzekeringen N.V. Dit gaat met name om de verzekeringstechnische risico’s en risico’s die verband houden met bedrijfsactiviteiten als verzekeraar. Daar waar dit mogelijk is, wordt risicomanagement echter over de volle breedte van het bedrijf toegepast. Voor een verdere toelichting op risicomanagement verwijzen we naar het directieverslag.
Monuta Holding N.V.
26
INTERVIEW
Jaap Blaak, manager Bedrijfsvoering
“De traditionele uitvaartmarkt wordt een niche” Jaap Blaak startte zijn carrière in 1978 als jongst-gediplomeerde uitvaartverzorger van Nederland. In de jaren erna bekleedde hij tal van functies bij Monuta. Van regiochef tot zijn huidige uitdaging, manager Bedrijfsvoering Oost-Nederland. Met meer dan 36 jaar ervaring in het uitvaartvak kan Jaap als geen ander vertellen hoe het was en hoe hij denkt dat het gaat worden. “Het is precies 100 jaar geleden dat de eerste crematie in Nederland plaatsvond. En reken maar dat er veel is veranderd sindsdien. In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw was het heel normaal dat je ver moest reizen om bij een crematorium te komen. En dat er weinig tijd was voor een crematie. Als een plechtigheid in de aula uitliep, hield je geen tijd over voor het koffiedrinken, laat staan het condoleren. Ik heb wat angstmomenten beleefd als uitvaartverzorger.”
Meer mogelijk dan ooit
“Tegenwoordig is het allemaal anders. De overledene en de nabestaanden staan echt centraal. Daar waar vroeger de regie vaak in handen van de kerk of een ander instantie was, nemen nabestaanden nu zelf de beslissingen en worden uitvaarten soms al ver voor het daadwerkelijke overlijden besproken en vastgelegd. Een ontwikkeling die ik toejuich, want Monuta biedt meer mogelijkheden dan ooit om een waardig afscheid te regisseren dat helemaal past bij degene die is overleden. En dat blijft zich verder ontwikkelen.”
Nog meer nadruk op persoonlijke betrokkenheid
“Als ik vooruit kijk, zie ik een nóg persoonlijkere invulling van de uitvaart, waarbij ook vrienden en kennissen een rol gaan spelen. Het Draaiboek dat Monuta heeft geïntroduceerd, waarbij nabestaanden zelf (een deel van) de uitvaart regelen, zal nog populairder worden en uitvaartverzorgers zullen steeds meer ceremonie meesters worden. Persoonlijk advies en echte betrokkenheid zullen dan ook nog belangrijker worden, terwijl zaken als kisten, bloemen en drukwerk steeds meer worden gezien als een additioneel iets. In de nabije toekomst zijn dit zaken die je apart koopt op internet of op andere verkooppunten.”
Begraven in de natuur
“Kijk ik nog verder, dan verwacht ik dat het landelijk crematiepercentage binnen 10 jaar verder zal stijgen van 61% nu naar 70%. Reguliere begraafplaatsen krijgen het daardoor steeds moeilijker, maar daarentegen zal het nu nog nieuwe fenomeen van de natuurbegrafenis een opmars maken. De traditionele uitvaartmarkt wordt een niche, maar daarom niet minder interessant. Maar wat er ook verandert, uiteindelijk gaat het er om dat nabestaanden Monuta blijven zien als een betrokken en vertrouwde partij aan wie je de uitvaart van een dierbare met een gerust hart toevertrouwt.”
Monuta Holding N.V.
27
KASSTROOMOVERZICHT (x € 1.000) Kasstroom uit operationele activiteiten
2013
2012
Nettowinst Ongerealiseerd koersresultaat op aandelen en commodities Vermeerdering technische voorziening eigen rekening Mutatie overige voorzieningen Mutatie acquisitiekosten Afschrijving materiële vaste activa Afschrijving immateriële vaste activa Mutatie kortlopende schulden Mutatie vorderingen Overige mutaties Rechtstreekse mutatie eigen vermogen
10.992 -14.779 90.050 5.224 -4.172 5.132 4.273 -100 -8.423 -94 -
20.644 -16.176 71.088 -4.070 608 5.863 4.354 -792 8.926 47 -184
Totaal kasstroom uit operationele activiteiten
88.103
90.308
-8.493 -44 -106.929 -2.159 -1.976
-30.688 -19 -305.155 -2.612 -6.052
-823 20.965 - -2.834
39.793 233.191 -1 -127
-102.293
-71.670
Mutatie langlopende leningen
2.130
437
Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten
2.130
437
-12.060
19.076
Kasstroom uit investerings- en beleggingsactiviteiten Investeringen en aankopen Beleggingen in beleggingspanden en in aandelen Beleggingen in groepsmaatschappijen en deelnemingen Vastrentende beleggingen Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Desinvesteringen, aflossingen en verkopen Beleggingen in beleggingspanden en in aandelen Vastrentende beleggingen Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Totaal kasstroom uit investerings- en beleggingsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Mutatie liquide middelen
Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode.
Monuta Holding N.V.
28
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (x € 1.000) 1. IMMATERIËLE VASTE ACTIVA
Aanschaffings- waarde
Cumulatieve afschrijvingen
Boekwaarde 31-12-2013
Goodwill Software
43.644 25.678
33.602 18.905
10.042 6.773
69.323
52.508
16.815
Verloop immateriële vaste activa
Boekwaarde Investeringen 31-12-2012
Des- Afschrijvingen investeringen
Boekwaarde 31-12-2013
Goodwill Software
11.931 6.998
- 2.159
- -
-1.889 -2.384
10.042 6.773
18.929
2.159
-
-4.273
16.815
De goodwill is betaald bij de verwerving van verzekeringsportefeuilles en bij de overname van diverse uitvaartbedrijven en wordt afgeschreven op basis van een economische levensduur van 20 jaar. De software is betaald bij aankoop en intern doorontwikkeld door de eigen afdeling ICT. Afschrijving vindt plaats op basis van een economische levensduur tussen de drie en vijf jaar. 2. MATERIËLE VASTE ACTIVA
Aanschaffings- waarde
Cumulatieve afschrijvingen
Boekwaarde 31-12-2013
Gebouwen en terreinen Machines en inventarissen Vervoermiddelen Activa in ontwikkeling
105.420 35.303 1.083 651
43.038 24.367 727 -
62.382 10.935 356 651
Totaal
142.456
68.132
74.324
Verloop materiële vaste activa
Boekwaarde Investeringen 31-12-2012
Des- Afschrijvingen investeringen
Boekwaarde 31-12-2013
Gebouwen en terreinen 62.601 Machines en inventarissen 10.177 Vervoermiddelen 73 Activa in ontwikkeling 1.795
3.322 3.609 309 403
-687 -600 - -1.547
-2.854 -2.252 -26 -
62.382 10.935 356 651
Totaal
7.643
-2.834
-5.132
74.324
74.646
Onder de afschrijvingen op Gebouwen en terreinen is een bijzondere waardevermindering opgenomen van € 0 (2012: € 797). Daarnaast is onder de Gebouwen en terreinen de waarde van de grond die in erfpacht is verkregen opgenomen waarvan Monuta Holding N.V. en haar dochters op grond van artikel 2:366 lid 2 BW geen juridisch eigenaar is. De boekwaarde van deze grond bedraagt ultimo 2013 € 892 (2012: € 915). 3. FINANCIËLE VASTE ACTIVA Deelnemingen
Monuta Holding N.V.
2013
2012
Nettovermogenswaarde begin boekjaar Stortingen/terugbetaling Resultaat boekjaar
864 -74 118
845 21 -2
Nettovermogenswaarde einde boekjaar
908
864
29
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (x € 1.000)
Beleggingen Boekwaarde Verhogingen, Koers- Verlagingen, 31-12-2012 aankopen in resultaten verkopen, 2013 aflossingen in 2013 Terreinen en gebouwen Aandelen Commodities Obligaties Vorderingen uit hypothecaire leningen Vorderingen uit andere leningen Deposito’s bij kredietinstellingen Renteswaps Totaal
13.917 152.426 18.256 404.583*
Boekwaarde Marktwaarde 31-12-2013 31-12-2013
- 5.614 3.500 106.929
200 17.922 -3.141 -
- - - 12.017
14.117 175.962 18.615 499.495
14.289 175.961 18.615 524.024
17.749
-
-
646
17.103
17.103
137.497
-
-
8.302
129.195
163.204
16.043 -
- -
- -
- -
16.043 -
16.043 1.921
760.471
116.043
14.981
20.965
870.530
931.159
*inclusief verschuiving van € 2.745 van overlopende rente naar obligaties in verband met reclassificatie van opgelopen rente op zerocoupon obligaties.
De marktwaarde van de aandelen, commodities en de obligaties is gebaseerd op de beurswaarde. De aandelen betreffen participaties in aandelenbeleggingsfondsen met een Europees paspoort, die onder toezicht staan van de Europese Centrale Bank. Ook de obligaties die zijn belegd in obligatiebeleggingsfondsen zijn gericht op fondsen met een Europees paspoort, die onder toezicht staan van de Europese Centrale Bank. Daarnaast wordt een klein deel belegd in emerging markets, waarbij het doel is om MSCI Emerging Markets Free Net benchmark te volgen. De berekening van de marktwaarde van vorderingen uit andere leningen en deposito’s is gebaseerd op de toekomstige kasstromen rekening houdend met resterende looptijd, interestpercentage en opslagen behorend bij het type lening en debiteur. De modified duration van de obligaties bedraagt 12 jaar en van de onderhandse leningen zes jaar. De deposito’s hebben een looptijd van minder dan één jaar. De terreinen en gebouwen betreffen beleggingspanden. Met ingang van 2002 is het bedrijfspand verhuurd. Het bedrijfspand wordt tenminste eenmaal per drie jaar getaxeerd. Afhankelijk van ontwikkelingen in de vastgoedmarkt beoordeelt Monuta ieder jaar of er een hertaxatie moet worden uitgevoerd. De meest recente taxatie heeft plaatsgevonden op 30 november 2013, opgemaakt door Jones Lang LaSalle Valuation Advisory Amsterdam in opdracht van Monuta Kantorencentrum B.V.. De belangrijkste gehanteerde veronderstellingen zijn de huurwaarde van € 130/m2, netto aanvangsrendement op markthuur 6,23%, waarde € 1.739/m2, 84% verhuur aan Monuta Holding N.V. en 16% aan externe partijen. Hierbij loopt het contract met Monuta Holding N.V. tot 30 november 2030 en de andere contracten tot 31 oktober 2015 en 30 april 2017. In onderstaande tabel zijn de beleggingen opgenomen die worden gewaardeerd tegen reële waarde. Per beleggingscategorie wordt aangegeven op basis van welke methode de boekwaarde is afgeleid. RJ 290.916
Monuta Holding N.V.
Genoteerde marktprijzen
Onafhankelijke taxaties
WOZwaarde
Terreinen en gebouwen Aandelen Commodities
- 175.961 18.615
14.100 - -
189 -
194.576
14.100
189
30
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (x € 1.000)
4. VORDERINGEN
2013
2012
Debiteuren Vennootschapsbelasting Overige vorderingen
23.975 8.063 25.033
15.510 12.594 20.543
Totaal
57.071
48.648
De post debiteuren is inclusief een voorziening wegens oninbaarheid van € 1.466 (2012: € 1.329). In de vordering uit hoofde van vennootschapsbelasting is een latente vordering uit hoofde van voorwaartse verliesverrekening begrepen van € 17. Opname van deze vordering heeft plaatsgevonden tegen het nominale tarief van 25%. Gelet op de aanwezige belastbare tijdelijke verschillen waarvoor ook in de balans een voorziening latente belastingen is opgenomen, wordt realisatie van dit bedrag aannemelijk geacht. Het betreffende fiscale verlies ad € 88 is verrekenbaar tot 2022. In de overige vorderingen zijn vorderingen op groepsmaatschappijen opgenomen. De vorderingen zijn direct opeisbaar. De rente bedraagt EURIBOR + 1,25%. De rente wordt ieder kwartaal vastgesteld. 5. LIQUIDE MIDDELEN Voor een bedrag groot € 76 staan de liquide middelen niet ter vrije beschikking. De kredietfaciliteit in rekeningcourant bedraagt € 3.000. Hiertoe zijn geen zekerheden verstrekt. 6. EIGEN VERMOGEN
Gestort en Agio Herwaarderings- Overige Onverdeelde opgevraagd reserve (wettelijke) winst kapitaal reserves
Eigen vermogen begin boekjaar Herwaardering pand Mutaties resultaatbestemming Resultaat boekjaar Eigen vermogen einde boekjaar
11.250 -
281 -
- -
108.782 -
- -
- -
- -
20.644 -
11.250
281
-
129.426
2013
2012
20.644 140.957 120.497 - - -184 -20.644 10.992
- 10.992 20.644
10.992 151.949 140.957
Gestort en opgevraagd kapitaal Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 45 miljoen bestaande uit 100 miljoen gewone aandelen van € 0,45. Het gestorte en opgevraagde kapitaal bedraagt € 11,25 miljoen. De vereiste solvabiliteit voor Monuta Verzekeringen N.V. bedraagt € 46.700 (2012: € 42.362). De aanwezige solvabiliteit bedraagt € 146.318 (2012: € 140.192), waardoor de solvabiliteitsratio 313% (2012: 331%) bedraagt. Het beleid van Monuta Verzekeringen N.V. is gericht op handhaving van de solvabiliteitsmarge op een minimumniveau van 150%. Dit percentage is tot stand gekomen door toetsing bij een externe actuaris en externe consultant. Daarnaast monitort Monuta op weekbasis haar SI-ratio, waardoor geen prudentie door verlate rapportages in de norm wordt opgenomen. Herwaarderingsreserve De beleggingspanden blijven als gevolg van een taxatie beneden de oorspronkelijk aanschafwaarde. De herwaarderingsreserve blijft einde boekjaar 2013 nihil.
Monuta Holding N.V.
31
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (x € 1.000)
Mutatie-overzicht groepsvermogen: Groepsvermogen primo Geconsolideerd nettoresultaat na belastingen Herwaardering pand Eigen vermogen van Monuta als onderdeel van het groepsvermogen ultimo 7. TECHNISCHE VOORZIENINGEN Technische voorziening voor levensverzekering en natura-uitvaartverzekeringen Overlopende acquisitiekosten Technische voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s Technische voorziening voor winstdeling en kortingen Totaal technische voorzieningen
2013
2012
140.957
120.497
10.992 -
20.644 -184
151.949
140.957
2013
2012
852.126 -143.079 2.642
771.457 -147.251 2.527
711.689 -3.638
626.733 -4.560
708.051
622.173
De voorziening voor levensverzekering en natura-uitvaartverzekeringen, zoals opgenomen in de balans ultimo 2013, is € 48.103 hoger (2012 € 59.896 hoger) dan de voorziening zoals deze noodzakelijk is om te voldoen aan de toereikendheidstoets zoals verwoord in artikel 2, 435a lid4 BW. Binnen de portefeuille van Monuta Verzekeringen N.V. worden de volgende vier homogene risicogroepen onderscheiden: uitvaart-, risico-, gemengde en spaarverzekeringen. De technische voorzieningen hebben een overwegend langlopend karakter. De technische voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s heeft een looptijd korter dan één jaar. De modified duration van de uitkeringen in de technische voorziening voor levensverzekering en natura-uitvaartverzekeringen is 24 jaar. Overlopende acquisitiekosten:
2013
2012
Stand per begin boekjaar Activering Afschrijving
-147.251 -11.552 15.724
-146.643 -18.152 17.544
Stand per einde boekjaar
-143.079
-147.251
De overlopende acquisitiekosten hebben een overwegend langlopend karakter. Voorziening voor rentestandkorting:
2013
2012
Stand per begin boekjaar Activering
-4.560 -3
-5.588 -4
Afschrijving
-4.563 925
-5.592 1.032
Stand per einde boekjaar
-3.638
-4.560
De voorziening voor rentestandkorting is afgenomen door de verdere daling van het gemiddelde U-rendement. De in de verzekeringscontracten opgenomen rentedeling omvat overrentedeling en rentestandkorting, waarbij garanties afgegeven kunnen zijn met betrekking tot gegarandeerde rente percentages of waardevastheid van bepaalde dienstenpakketten. De verzekeringscontracten kunnen worden afgesloten met de keuzemogelijkheden opties of indexatie. De technische voorzieningen hebben een overwegend langlopend karakter. De technische voorziening voor niet-verdiende premies heeft een looptijd korter dan één jaar.
Monuta Holding N.V.
32
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (x € 1.000)
8. OVERIGE VOORZIENINGEN
2013
2012
Voorziening voor pensioenen Voorziening voor latente belastingen Voorziening voor jubileumuitkeringen
4 31.408 2.481
4 26.315 2.351
33.894
28.670
2013
2012
Stand per begin boekjaar
4
4
Stand per einde boekjaar
4
4
2013
2012
Stand per begin boekjaar Mutatie
26.315 5.093
30.672 -4.357
Stand per einde boekjaar
31.408
26.315
De voorzieningen hebben een langlopend karakter. Voorziening voor pensioenen:
Voorziening voor latente belastingverplichtingen:
De voorziening voor latente belastingverplichtingen is met name het gevolg van de fiscale waardering van de overlopende acquisitiekosten, financiële vaste activa en (im)materiële vaste activa. Deze latente belastingen zijn berekend tegen het belastingtarief van 25%. De voorziening heeft overwegend een langlopend karakter, derhalve is geen onderscheid gemaakt naar een kort- en langlopend deel. Het kortlopende deel betreft met name de mutatie van het komende boekjaar. Voorziening voor jubileumuitkeringen:
2013
2012
Stand per begin boekjaar Bij: mutatie boekjaar
2.351 130
2.064 288
Stand per einde boekjaar
2.481
2.351
Monuta heeft een regeling waarbij aan werknemers een bedrag wordt uitgekeerd na 10, 20, 30 en 40 jaar dienstverband en bij pensionering. Bij de berekening van de voorziening voor jubileumuitkeringen zijn met betrekking tot de contante waarde van de nog toe te kennen jubileumuitkeringen de volgende actuariële grondslagen gehanteerd: - Discontovoet 3,0% 3,0% - Toekomstige salarisstijging jonger dan 35 jaar 6,1% 6,1% - Toekomstige salarisstijging jonger dan 45 jaar 5,1% 5,1% - Toekomstige salarisstijging jonger dan 55 jaar 4,0% 4,0% - Toekomstige salarisstijging ouder dan 54 jaar 3,0% 3,0% - Overlevingstafels Prognosetafel Prognosetafel 2012-2062 2012-2062 De voorziening heeft overwegend een langlopend karakter, derhalve is geen onderscheid gemaakt naar een kort- en langlopend deel.
Monuta Holding N.V.
33
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (x € 1.000)
9. LANGLOPENDE SCHULDEN 2013 2012 totaal vervallend totaal vervallend na 5 jaar na 5 jaar Gestort van deposanten t.b.v. toekomstige uitvaartkosten 66.304 33.152 63.794 31.897 Roll-over leningen 33.900 5.000 33.900 5.000 Overige langlopende schulden 9.404 7.399 9.785 6.749 Totaal Rubricering van langlopende schulden: Schulden met een rente minder dan 3% Schulden met een rente van 3% tot 4% Schulden met een rente van 4% tot 5% Schulden met een rente van 7% tot 8% Schulden met een rente van 8% tot 9% Schulden met een rente van 9% tot 10% Totaal
109.609
45.551
107.479
43.646
28.163 74.749 5.899 401 397 109.609
De rentecondities voor de roll-over leningen worden steeds opnieuw vastgesteld voor een periode van één, twee of meer maanden. Door gebruik te maken van swaps voor een totaalbedrag van € 13,9 miljoen zijn de rentecondities van een deel van deze roll-over leningen gelijk aan de condities voor langlopende leningen op de kapitaalmarkt. Er zijn meerdere swaps afgesloten met een rentevoet tussen 3,71% en 4,69%. De looptijden variëren van twee tot acht jaar. Tot zekerheid van één roll-over lening zijn deposito’s verpand voor een totale waarde van € 16 miljoen. 10. KORTLOPENDE SCHULDEN
2013
2012
Te betalen provisie Vooruit ontvangen van verzekeringnemers Crediteuren Uit te keren verzekerde bedragen Vakantiegeld en -dagen Belasting en premies sociale verzekeringen Pensioenpremie Intrest Accountant, actuaris en belastingadviseur Te betalen afvloeiingskosten Schulden aan gelieerde ondernemingen Overige schulden en overlopende passiva
2.133 13.442 4.234 5.798 2.302 1.251 33 97 88 3.332 - 8.496
2.180 12.774 6.736 5.613 2.188 2.162 9 106 1.125 390 8.023
Totaal
41.206
41.306
De overige schulden en overlopende passiva bestaan hoofdzakelijk uit te betalen salarissen, schulden aan assurantietussenpersonen en nog te betalen facturen en kosten. Als gevolg van de in 2013 verwerkte schattingswijziging ten aanzien van de verplichting inzake nog te ontvangen inkoopfacturen voor uitvaarten is de post ‘Overige schulden en overlopende passiva’ met € 906 afgenomen.
Monuta Holding N.V.
34
TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (x € 1.000)
NIET IN DE BALANS OPGENOMEN REGELINGEN Specificatie investeringsverplichtingen:
tot 1 jaar
1 -5 jaar
> 5 jaar
Nieuwbouw en verbouwingsprojecten Leaseverplichtingen wagenpark ROI Huurverplichtingen panden Overige contractverplichtingen
2.411 2.148 367 1.630
- 3.058 789 1.526
11 348 -
Totaal niet in de balans opgenomen regelingen
6.556
5.373
359
Daarnaast heeft Monuta Holding N.V. een nader te bepalen bedrag te vorderen met betrekking tot een herziening van de omzetbelasting over de jaren 2010 tot en met 2013. Monuta Verzekeringen is aangesloten bij de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden N.V. (NHT). De NHT biedt herverzekeringsdekking voor aanspraken tot maximaal € 1.000.000 per kalenderjaar. Dit is de gecombineerde maximumcapacitieit. De eerste layer hiervan (tot € 400.000) betreft een gepoolde capaciteit, opgebouwd door de aangesloten verzekeraars. Het aandeel van Monuta Verzekeringen N.V. in deze eerste layer bedraagt € 402. Dit is tevens het maximumbedrag dat Monuta Verzekeringen in enig jaar als gevolg van terrorisme aan eigen risico draagt, ongeacht of de schade als gevolg van terrorisme haar eigen polishouders of die van andere, bij de NHT aangesloten verzekeraars, treft. Liquidatie Stichting Pensioenfonds Monuta In 2013 is Stichting Pensioenfonds Monuta geliquideerd. Per 1 januari 2014 gaat de gehele pensioenportefeuille over naar Delta Lloyd. Een aanvullende koopsom wordt in eerste instantie gefinancierd vanuit Stichting Pensioenfonds Monuta, waarbij er een tekort mag zijn van maximaal € 2.000 (dit tekort wordt als negatieve beginstand opgenomen in de depotrekening). Indien de aanvullende koopsom zodanig is dat de middelen van het fonds uitgeput zijn en het tekort van maximaal € 2.000 overschreden wordt, zal de werkgever Monuta het extra bedrag bovenop het tekort van € 2.000 binnen 10 werkdagen dienen te betalen aan Delta Lloyd. Indien het verschil niet binnen de gestelde termijn is voldaan, is Monuta zonder ingebrekestelling in verzuim. Als aan het einde van een jaar het positieve verschil tussen het betaalde pensioenbudget en actuariële kosten, inclusief de administratieve vergoedingen verminderd met de rentestandskorting kleiner is dan € 300 en het indexatiedepot een negatief saldo heeft, dient Monuta Holding N.V. dit verschil aan te vullen tot € 300. Indien het overschot minder bedraagt dan de gestelde norm, zal de werkgever het tekort aanvullen binnen 10 werkdagen na kennisgeving van de verzekeraar. GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM Er hebben zich na balansdatum geen gebeurtenissen voorgedaan die van materiële invloed zijn op de jaarcijfers van 2013.
Monuta Holding N.V.
35
TOELICHTING OP DE TECHNISCHE GECONSOLIDEERDE WINSTEN VERLIESREKENING OVER 2013 (x € 1.000) 11. PREMIES
2013
2012
Periodieke premies Premies ineens Uitgaande herverzekeringspremie
131.311 1.529 -28
125.628 1.272 -94
Totaal
132.812
126.806
Het herverzekeringscontract loopt tot en met 31-12-2013. Voor polissen die ná 1 januari 2014 afgesloten worden, is dit contract niet van toepassing. 12. OMZET UITVAARTEN
2013
2012
Uitvaarten Opbaringen Catering Crematoria Begraafplaatsen Franchisefee
71.772 9.063 3.717 8.746 1.558 921
73.914 9.143 4.218 8.350 1.698 437
Totaal
95.777
97.760
2013
2012
Ongerealiseerd koersresultaat op aandelen Gerealiseerd koersresultaat op aandelen
14.779 823
16.176 1.713
Totaal
15.602
17.889
2013
2012
6.031 664 14.165 785 163 884 - 6.605
8.753 856 14.088 879 203 8.212 4.049
13. OPBRENGST AANDELEN
14. OPBRENGST OVERIGE BELEGGINGEN Intrest van leningen op schuldbekentenis Intrest van deposito’s Intrest van obligaties Intrest op hypotheken Overige intrest Gerealiseerde winst op obligaties en leningen Ongerealiseerd resultaat op obligaties Ontvangen dividend Ontvangen huur van derden Ongerealiseerd verlies op vastgoedbeleggingen Directe exploitatiekosten vastgoedbeleggingen Totaal
Monuta Holding N.V.
797 200 -468
510 -3.455 -160 529
-3.105
29.826
33.935
36
TOELICHTING OP DE TECHNISCHE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2013 (x € 1.000)
15. INKOPEN EN VERSCHOTTEN Dit betreft inkopen van rouwgoederen en betaalde verschotten ten behoeve van de omzet uitvaarten. 16. PERSONEELSKOSTEN
2013
2012
Salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Overige personeelskosten
31.521 5.180 5.269 10.141
34.685 5.220 5.410 6.797
Totaal
52.111
52.112
Het aantal werknemers op fulltimebasis per 31 december 2013 bedroeg 684 (2012: 684). De totale bezoldiging van bestuurders en gewezen bestuurders bedroeg in 2013 € 1,1 miljoen (2012: € 1,3 miljoen). De bezoldiging van commissarissen en gewezen commissarissen bedroeg € 0,1 miljoen (2012: € 0,4 miljoen, inclusief de beloning van de tijdelijke gedelegeerd commissaris). De totale bezoldiging van de bestuurders is inclusief de crisisheffing van € 62 (2012: € 18). * In de overige personeelskosten zitten afvloeiingskosten ad € 3.520.
Monuta is met haar medewerkers pensioenregelingen op basis van vaste toezeggingen overeengekomen. De pensioenregeling heeft betrekking op alle medewerkers en leidt tot vergoedingen die gebaseerd zijn op het salaris en het aantal dienstjaren van medewerkers op hun pensioengerechtigde leeftijd. De pensioenregeling betreft een geïndexeerd middelloonstelsel en kent een opbouw voor het ouderdomspensioen van 1,81% over de pensioengrondslag. Stichting Pensioenfonds Monuta heeft tot en met 31 december 2013 de pensioenregeling voor de werknemers van Monuta Holding N.V. uitgevoerd conform artikel 1 van de Pensioenwet. De uitvoering van de pensioenregeling is met ingang van 1 januari 2014 ondergebracht bij Delta Lloyd Levensverzekering N.V.. 17. WIJZIGING TECHNISCHE VOORZIENINGEN Deze post betreft de wijziging van de voorziening voor levensverzekering en natura-uitvaartverzekeringen. De technische voorzieningen hebben een overwegend langlopend karakter. 18. AFSCHRIJVINGEN IMMATERIËLE VASTE ACTIVA
2013
2012
Goodwill Software
1.889 2.383
1.889 2.465
Totaal
4.273
4.354
19. AFSCHRIJVINGEN MATERIËLE VASTE ACTIVA
2013
2012
Gebouwen Machines en inventarissen Vervoermiddelen
2.855 2.251 26
3.527 2.320 16
Totaal
5.132
5.863
20. INTREST Deze post betreft voornamelijk de bijgeschreven intrest op vooruitontvangen uitvaartkosten van deposanten en betaalde intrest op de overige langlopende schulden.
Monuta Holding N.V.
37
TOELICHTING OP DE TECHNISCHE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2013 (x € 1.000)
21. OVERIGE BEDRIJFSKOSTEN
2013
2012
Provisie intermediair Exploitatie- en onderhoudskosten Kosten marketing en communicatie Algemene beheerkosten Autokosten Kantoorkosten Overige kosten
7.285 6.131 10.403 6.692 3.406 4.469 678
11.649 5.559 9.783 6.425 3.514 3.801 424
Totaal
39.065
41.155
2013
2012
Onderzoek van de jaarrekening Andere controleopdrachten
202 22
181 11
Totaal
224
192
Accountantshonorarium:
In dit overzicht zijn alle aan het boekjaar toe te rekenen accountantskosten (inclusief btw) opgenomen. 22. BELASTINGEN De effectieve belastingdruk over 2013 bedraagt 27,5% (2012: 25,6%) en wijkt daarmee af van de toepasselijke belastingdruk over 2013 van 25%. Deze afwijking wordt voornamelijk veroorzaakt door niet-aftrekbare rente en de deelnemingsvrijstelling.
Monuta Holding N.V.
38
INTERVIEW
Marleen van Nooij, gastdame in Waalwijk
“Je krijgt geen tweede kans om een eerste indruk te maken” Marleen van Nooij werkt al meer dan 19 jaar als gastdame in de uitvaartbranche. In 2001 kwam ze in dienst bij het uitvaartcentrum van Monuta in Waalwijk en daar werkt ze nog steeds met heel veel plezier. “Geen dag is hetzelfde, maar toch is het meeste door de jaren heen bij het vertrouwde oude gebleven. Een perfecte eerste indruk geven is in mijn werk nog steeds het allerbelangrijkste. Alles moet in één keer goed!” “Als gastvrouw zorg je ervoor dat het de nabestaanden en hun gasten voor, tijdens en na de uitvaartplechtigheid aan niets ontbreekt. We willen graag dat iedereen die ons uitvaartcentrum bezoekt, zich op zijn of haar gemak voelt. Dat begint al met een vriendelijke ontvangst, maar ook door even een rustmomentje te creëren vlak voordat een plechtigheid begint of juist tijdens het condoleren.”
De koffietafel is geen koffietafel meer
“Het team van gastvrouwen zorgt onder meer voor de catering. Dat gaat altijd in overleg met de uitvaartverzorger, die de wensen van de overledene of de nabestaanden aan ons doorgeeft. In die wensen heb ik veel zien veranderen. Vroeger was een koffietafel ook echt een koffietafel. Met koffie en cake. Tegenwoordig noemen we het nog wel zo, maar hebben nabestaanden veel persoonlijkere voorkeuren als het gaat om de hapjes en drankjes die wij serveren.”
Een complete high-tea
Sinds een jaar werken we in Waalwijk met een nieuw horecaconcept en een veel uitgebreider assortiment. Zo kunnen we nu uiteenlopende warme en koude gerechtjes serveren, een wijntje of andere speciale drankjes. Maar ook die lekkere hapjes van oma bijvoorbeeld, of kleine flesjes jenever van het merk dat opa altijd dronk. Bijzonder was ook de complete high-tea die we mochten verzorgen. Er kan zoveel tegenwoordig. En daardoor leren wij nog iedere dag.”
Drijfveer
“Hoe we bij Monuta met onze gasten willen omgaan, hebben we ooit beschreven in een boekje. Eén zin uit dat boekje is me altijd bijgebleven: ‘Je krijgt nooit een tweede kans voor het maken van een goede eerste indruk.’ Uiteindelijk is dát precies waar ik en mijn collega’s iedere dag opnieuw alles voor doen. Nabestaanden zijn veel mondiger geworden, dat merk je aan alles tijdens een uitvaart. Maar als ik kijk naar mijn rol als gast vrouw, dan is er eigenlijk maar heel weinig veranderd.”
Monuta Holding N.V.
39
VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (x € 1.000) (voor resultaatbestemming) IMMATERIËLE VASTE ACTIVA (1) Software MATERIËLE VASTE ACTIVA (2) Machines en inventarissen Lopende investeringsprojecten
31 december 2013 2.767
VORDERINGEN EIGEN VERMOGEN (4) Gestort en opgevraagd aandelenkapitaal Agio Overige wettelijke reserves Overige reserves Onverdeelde winst VOORZIENINGEN (5) LANGLOPENDE SCHULDEN (6) KORTLOPENDE SCHULDEN
Monuta Holding N.V.
3.837
1.340 -3
1.383 364
FINANCIËLE VASTE ACTIVA (3) Deelnemingen Vorderingen op deelnemingen
31 december 2012
1.337 149.838 4.870
1.747 138.819 5.397
154.708
144.216
10.675
6.036
169.487
155.836
31 december 2013
31 december 2012
11.250 281 95 129.331 10.992
11.250 281 95 108.687 20.644
151.949
140.957
843
1.119
4.500
4.500
12.194
9.260
169.487
155.836
40
VENNOOTSCHAPPELIJKE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2013 (x € 1.000)
2013
2012
Vennootschappelijk resultaat Resultaat deelnemingen
-27 11.019
20.644
NETTORESULTAAT
10.992
20.644
Voor een toelichting op de vennootschappelijke winst- en verliesrekening wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening.
WAARDERINGSGRONDSLAGEN ENKELVOUDIGE JAARREKENING De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek, Boek 2, Titel 9. Monuta Uitvaartgroep N.V. maakt gebruik van de faciliteit om in de enkelvoudige jaarrekening de in de geconsolideerde jaarrekening gehanteerde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling toe te passen. Er wordt dan ook verwezen naar de grondslagen zoals opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening hoofdstuk Waarderingsgrondslagen. Evenals de geconsolideerde jaarrekening is ook de enkelvoudige jaarrekening opgesteld op basis van een going concern basis. Vennootschappelijke winst- en verliesrekening Er is gebruik gemaakt van de mogelijkheid tot opstelling van een verkorte vennootschappelijke winst- en verliesrekening (zie BW 2, artikel 402).
Monuta Holding N.V.
41
TOELICHTING OP DE VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (x € 1.000) 1. IMMATERIËLE VASTE ACTIVA Aanschaffings- waarde
Cumulatieve afschrijvingen
Boekwaarde 31-12-2013
Software Activa (software) in ontwikkeling
9.522 266
7.021 -
2.501 266
Totaal
9.788
7.021
2.767
Verloop immmateriële Boekwaarde Investeringen vaste activa 31-12-2012
Des- Afschrijvingen Boekwaarde investeringen 31-12-2013
Software Activa (software) in ontwikkeling
2.810
939
-165
-1.083
2.501
1.027
-
-761
-
266
Totaal
3.837
939
-926
-1.083
2.767
Aanschaffings- waarde
Cumulatieve afschrijvingen
Boekwaarde 31-12-2013
2. MATERIËLE VASTE ACTIVA
Machines en inventarissen Activa in onwikkeling
4.854 -3
3.514 -
1.340 -3
Totaal
4.851
3.514
1.337
Verloop immateriële vaste activa Machines en inventarissen Lopende investeringsprojecten Totaal
Monuta Holding N.V.
Boekwaarde Investeringen 31-12-2012
Des- Afschrijvingen Boekwaarde investeringen 31-12-2013
1.383
650
-249
-444
1.340
364
-
-367
-
-3
1.747
650
-616
-444
1.337
42
TOELICHTING OP DE VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS PER 31 DECEMBER 2013 (x € 1.000)
3. FINANCIËLE VASTE ACTIVA Deelnemingen
2013
2012
Nettovermogenswaarde begin boekjaar
138.819
118.359
Resultaat boekjaar Herwaardering pand
138.819 11.019 -
118.359 20.644 -184
Nettovermogenswaarde einde boekjaar
149.838
138.819
4. EIGEN VERMOGEN Een toelichting op het eigen vermogen is opgenomen in de toelichting op de geconsolideerde balans. 5. VOORZIENINGEN Het verloop van de voorzieningen gedurende het jaar is als volgt: Stand per begin boekjaar Bij: mutatie Stand per einde boekjaar
1.119 -276 843
De voorzieningen betreffen de verplichtingen uit hoofde van latente belastingen en jubilea conform richtlijn 271 en hebben een overwegend langlopend karakter. Het kortlopende deel betreft met name de mutatie van het komende boekjaar. 6. LANGLOPENDE SCHULDEN Deze post heeft betrekking op een aantal roll-over leningen. De rentecondities voor de roll-over leningen worden steeds opnieuw vastgesteld voor een periode van één, twee of meer maanden. Door gebruik te maken van swaps zijn de rentecondities van deze roll-over leningen gelijk aan de condities voor langlopende leningen op de kapitaalmarkt. Er zijn meerdere swaps afgesloten met een rentevoet tussen 3,71% en 4,20%. De looptijden van de swaps zijn korter dan vijf jaar. De rubricering van schulden met een looptijd van méér dan één jaar naar rentepercentage luidt: Renteloze schulden Schulden met een rente van 3% tot 4% 4.500 Schulden met een rente van 4% tot 5% Totaal
4.500
Monuta Holding N.V. heeft zich aansprakelijk gesteld voor een kredietarrangement met Monuta Uitvaartgroep N.V. en haar deelnemingen. Ondertekening Apeldoorn, 31 maart 2014 Raad van Commissarissen mr. E. Pouw, voorzitter mr. F.C.W. Briët drs. M.W. Dijkshoorn AAG
Monuta Holding N.V.
Directie drs. G.H. de Heer, directievoorzitter drs. R. Collé RC, directeur
43
UITVAARTBEDRIJF: WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2013 (x € 1.000) 2013 BATEN Opbrengst uitvaarten Opbrengst opbaringen Opbrengst catering Opbrengst crematoria Opbrengst begraafplaatsen Opbrengst franchisefee
2012
71.772 9.063 3.717 8.746 1.558 921
73.940 9.143 4.218 8.350 1.698 437
95.777
97.786
Inkopen en verschotten -37.689 -39.646 58.088 58.140 Diverse baten
311
464
Brutomarge
58.399
58.604
LASTEN Personeelskosten Afschrijving op immateriële vaste activa Afschrijving op materiële vaste activa Overige bedrijfskosten Diverse lasten Intrest
Monuta Holding N.V.
32.854 1.558 4.616 19.035 161 1.394
28.956 1.936 5.148 18.650 166 1.326
-59.618
-56.182
BEDRIJFSRESULTAAT Resultaat minderheidsdeelnemingen
-1.219 121
2.422 87
Resultaat vóór belastingen Belastingen
-1.098 -22
2.509 -825
NETTORESULTAAT
-1.120
1.684
44
VERZEKERINGSBEDRIJF: WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2013 (x € 1.000)
2013 2012
TECHNISCHE REKENING LEVENSVERZEKERING Verdiende premies eigen rekening Opbrengsten uit beleggingen Niet gerealiseerde winst uit beleggingen Uitkeringen eigen rekening Wijziging technische voorzieningen Winstdelingen en kortingen Bedrijfskosten Toevoeging intrest deposanten Beleggingslasten Niet gerealiseerd verlies op beleggingen Aan niet-technische rekening toegerekende opbrengst uit beleggingen
132.812 29.708 14.979 -30.327 -85.035 -925 -41.273 -2.315 -1.353 - -9.458
RESULTAAT TECHNISCHE REKENING LEVENSVERZEKERING
6.812
15.877
9.458
10.397
170 -182
485 -1.371
RESULTAAT VÓÓR BELASTINGEN 16.259 Belastingen -4.120
25.388 -6.428
NETTORESULTAAT 12.139
18.960
NIET-TECHNISCHE REKENING LEVENSVERZEKERING Toegerekende opbrengst uit beleggingen overgeboekt van technische rekening Andere baten Andere lasten
Monuta Holding N.V.
126.806 38.336 12.722 -28.433 -70.722 -1.032 -47.979 -2.299 -1.125 -10.397
45
INTERVIEW
Paul Hoeksema, gebouwencoördinator hoofdkantoor
“Het gebouw groeit als het ware met ons mee” Als je 35 jaar bij dezelfde organisatie werkt, dan is het logisch dat je nogal wat veranderingen meemaakt. Maar ondanks twee verhuizingen, tal van verbouwingen en een parkeerplaats die zijn naam draagt, vindt Paul Hoeksema dat Monuta vooral zichzelf gebleven is in al die jaren. De maatschappij werd harder en Monuta werd groter en commerciëler, maar de persoonlijke betrokkenheid is gelukkig gebleven.
De gezelligheid van de Paslaan
“Ik begon op 1 maart 1979 als administratief medewerker bij Monuta. We werkten toen vanuit twee geschakelde villa’s aan de Paslaan/Regentesselaan en één villa aan de Van Swietenlaan in Apeldoorn. We groeiden snel in die jaren en nadat we een vierde villa hadden betrokken die ook al snel te klein werd, werd besloten nieuw te gaan bouwen aan de Prins Willem-Alexanderlaan. Dat pand betrokken we in 1984 en dat was wel even wat anders. We misten de gezelligheid van al die kleine kamertjes op de Paslaan soms best wel. Maar ook hier hadden we een geweldige tijd. Nadat in 1997 aan de Hofdwarsstraat een pand moest worden bijgehuurd, besloot men wederom nieuw te bouwen.”
Flexibel gebouw dat meegroeit
“In 2002 verhuisden we naar ons huidige gebouw aan het Schumanpark. Het idee achter het gebouw was dat het met ons mee zou groeien als het ons goed ging. Maar ook als we met minder medewerkers toe zouden kunnen. Daarom werd één van de twee kantoortorens geschikt gemaakt voor verhuur. Hierin worden momenteel drie verdiepingen verhuurd en heeft Monuta zelf ook drie verdiepingen in gebruik. We onderzoeken ook de mogelijkheden voor het nieuwe werken, waarbij mensen steeds vaker vanuit huis werken. Dat heeft wellicht ook weer gevolgen voor het gebouw. Gelukkig is het gebouw heel flexibel. Een wandje erbij of eruit, het is allemaal makkelijk te realiseren. Wat dat betreft hebben we de afgelopen jaren genoeg interne verbouwingen gehad.”
Paul Hoeksemaplantsoen
“Ondanks de groei vind ik Monuta nog steeds een betrokken en persoonlijk bedrijf waar je echt gewaardeerd wordt. Een mooi voorbeeld daarvan is het cadeautje dat ik kreeg toen ik 30 jaar in dienst was. We waren al een tijdje bezig met de aanleg van een extra parkeerplaats bij het pand en op de dag dat ik mijn jubileum vierde werd ik meegetroond naar buiten. Op de nieuwe parkeerplaats stond een paal met een zak erover die ik eraf moest halen. Onder de zak kwam een straatnaambordje tevoorschijn met daarop ‘Paul Hoeksemaplantsoen’. M’n TomTom kent het plantsoen nog steeds niet, maar ik ben er nog iedere dag trots op.”
Monuta Holding N.V.
46
OVERIGE GEGEVENS Statutaire bepalingen inzake resultaatbestemming Volgens artikel 37 van de statuten van Monuta Holding N.V. wordt de winst toegevoegd aan de reserves voor zover de algemene vergadering van aandeelhouders niet tot uitkering van winst besluit. Uitkering van winst kan slechts plaatshebben tot ten hoogste het uitkeerbare deel van het eigen vermogen en na de goedkeuring van de jaarrekening waaruit blijkt dat uitkering geoorloofd is. Resultaatbestemming 2013 De directie stelt voor het resultaat over 2013 als volgt te bestemmen: toevoeging aan de overige reserves € 10.992.000 winst. Dit voorstel is nog niet in de jaarrekening 2013 verwerkt. Gebeurtenissen na balansdatum Er hebben zich na balansdatum geen gebeurtenissen voorgedaan, die van materiële invloed zijn op de jaarcijfers van 2013.
Monuta Holding N.V.
47
CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJK ACCOUNTANT Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en de Raad van Commissarissen van Monuta Holding N.V. Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2013 van Monuta Holding N.V. te Apeldoorn gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2013 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2013 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een voordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Monuta Holding N.V. per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in overstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Den Haag, 31 maart 2014 Ernst & Young Accountants LLP
w.g. S.B. Spiessens RA
Monuta Holding N.V.
48
SAMENSTELLING Verzekeringsbedrijf Verzekeraar van levens- en uitvaartverzekeringen Beheer van uitvaartdeposito’s Uitvaartbedrijf Uitvaartverzorging Exploitatie van uitvaartcentra, crematoria, mortuaria en begraafplaatsen Raad van Commissarissen mr. E. Pouw, voorzitter mr. F.C.W. Briët drs. M.W. Dijkshoorn AAG Directie drs. G.H. de Heer, voorzitter (statutair directeur) drs. R. Collé RC, financiën en services (statutair directeur) drs. F.J.M. Fransen, marketing & sales Management Alfred Beumer, manager Frontoffice Antoinette Spaan, manager HRM Arjan Besselink, manager ICT Bob van Laatum, manager Business to business Erik Telgen, manager Bouw & Techniek Esther van Milligen, manager Klanttevredenheid Frank Proost, manager Financial Risk Management Frits Versluis, concern controller, compliance officer Hans van Gerrevink, manager Productontwikkeling en Informatievoorziening Jaap Blaak, manager Bedrijfsvoering Oost-Nederland Jeroen de Korte, Formulemanager Franchise Maaike Moorman, manager Backoffice Marjan van Deventer-Klootwijk, bedrijfsjurist/secretaris RvC Martin Buitink, senior internal auditor Peter van Proosdij, manager Informatievoorziening Ruud van der Wal, manager Intermediaire distributie Sander van der Linden, manager Bedrijfsvoering West-Nederland Sandra Koopman, manager Directe distributie Walter Capellmann, Generalbevollmächtigter Monuta Duitsland Yolanda Wouters, manager Marketing & Communicatie Samenstelling Ondernemingsraad Jeanet Barink - Holtland (voorzitter) Marianne van Wendel - De Joode (vice-voorzitter) Jeroen Nollet (secretaris) Yoram Hutzezon (vice-secretaris) Eric Welgraven Ruud Heijnekamp Ben Elshof Abor Teterissa William Wouters Peter van Manen Marco van Gessel Bert Klomp René Langer Actuaris en accountant Towers Watson Risk Consulting B.V., Amstelveen, actuaris Ernst & Young Accountants LLP, Den Haag, accountant Hoofdkantoor Schumanpark 11 Postbus 20, 7300 AA Apeldoorn Telefoon: 055 - 539 13 91 Fax: 055 - 539 14 91 Internet: www.monuta.nl E-mail:
[email protected]
Monuta Holding N.V.
49