Facultair magazine voor Geesteswetenschappen Utrecht Jaargang 7 | Nummer 3 | september 2011
fnuimlmmer
A ctrice Gaite Jansen “Heerlijk! Ik mag nog vier jaar op mijn bek gaan”
400 films in 10 dagen
Achter de schermen bij het Nederlands Film Festival
Vive la France
Top 7 van de allermooiste Franse films
Film maken? Ga online met de pet rond! De ins en outs van crowdfunding
COLOFON
INHOUD
REDACTIONEEL
Geestdrift is een onafhankelijk magazine van de Universiteit Utrecht en verschijnt in een oplage van tweeduizend exemplaren. De redactie bestaat uit studenten en het blad wordt financieel ondersteund door de faculteit. Geestdrift verschijnt vier keer per jaar en is gratis te verkrijgen in de verschillende gebouwen van de faculteit.
Redactie Claudia Aldenkamp (hoofdredacteur), Irene Hofman (beeldredacteur), Marlot van der Kolk (eindredacteur), Aaron Mirck, Lauren Smits en Joost van Zoest
”welke films kijk je graag?“ Oei! Ga je echt tegen je bier drinkende vrienden opbiechten dat je
How to lose a guy in ten days woord voor woord kan mee praten? Of dat je regelmatig Save
the last dance opzet? Waarschijnlijk niet, want In plaats daarvan kies je een of andere Oscar-
Newsflash van de faculteitsraad
4
Perverzen
4
Wat komt er van alfa’s terecht? André van Duren: “Studeer niet te snel af”
5
Redactieraad Karen van Andel, Erik de Bruin, Emiel van Dongen, Christien Reichardt (voorzitter), Luuk Schokker en Jorg van Velzen
Van kermistent naar movie palace
6
Maak je eigen film!
9
Vormgeving Gerda Kramer
Interview Gaite Jansen: “Heerlijk dat ik nog vier jaar op mijn bek mag gaan”
10
De filmklassieker
13
La force du film Français
14
Druk Zalsman, Zwolle contact Postadres: Drift 13, 3512 BS Utrecht E-mail:
[email protected] Website: www.geestdriftmagazine.nl
de redactie
favorieten
en die kijken we met plezier! Beeldredacteur Irene: Mamma Mia; Eindredacteur Marlot: The Sweetest Thing;
grote kans dat je vrienden in lachen uitbarsten.
3
Fotografie Aldert Bergstra (illustratie), Maartje ter Horst, Joris Jehle en Floor Zweerink (cover)
foto: Maartje ter Horst
ding krijgen, zodra die ene vraag gesteld wordt:
Van de redactie
Verder werkten mee Nick Boers, Mette en Wisse de Jonge, Maartje Kloeg en Martina Roepke
Van de redactie
Een gesprek kan ineens een hele andere wen-
14
voor de faculteit Geesteswetenschappen
GEESTDRIFT september 2011
Hoofdredacteur Claudia: The Wedding Planner;
winnende film of een cultfilm als Pulp Fiction en
Penningmeester Joost: Maid in Manhattan;
Wij van Geestdrift vinden dat je zo nu en dan
Secretaris Aaron: The Expendables.
uiten je vrienden goedkeurende geluiden.
moet kunnen zeggen welke kwalitatief niet-
PR-functionaris Lauren: Legally Blonde;
hoogstaande film je geweldig vindt en steeds
Heb jij ook zo’n geheime favoriet en wil je daar-
lands Film Festival staat deze Geestdrift in het
en dan geven wij jouw coming out een mooi
opnieuw kijkt. Ter gelegenheid van het Neder-
mee naar buiten komen? Mail het de redactie
teken van film. Voor de gelegenheid vind je door
dit hele nummer de heimelijke filmgeneugten van enkele universiteitsmedewerkers. Dan kunnen wij als redactie ook niet achter blijven. Dit zijn onze
plekje in ons volgende nummer. Veel liefs,
De redactie
advertentie
Schrijfwedstrijd 16 met James Worthy en Geert Buelens Martina Roepke over het 18 begrijpen van films De ins en outs van crowdfunding
19
De mooiste filmlocaties van Ierland 20 Achter de schermen bij het Nederlands Film Festival
22
Puzzel: zoek de zeven films!
23
Cinefiel: de grootste filmkenner van de Faculteit?
24
jk heimeli ot filmgen
Inzenden voor 1 januari 2012 De Utrecht Geschiedenisprijs bestaat uit een bedrag van € 2.500,- en een penning. Een artikel dat in aanmerking wil komen moet gebaseerd zijn op nieuw en oorspronkelijk onderzoek of op een nieuwe interpretatie van bestaand onderzoek naar de geschiedenis van de stad of provincie Utrecht en mag nog niet gepubliceerd zijn. In overleg met de jaarboek redactie zal het winnende artikel worden gepubliceerd in het Jaarboek Oud-Utrecht. Kijk voor voorwaarden, details en inzendingsadres op www.oud-utrecht.nl of vraag naar de voorwaarden bij Menno Wiegman:
[email protected] / 0647 980 928.
aangeboden door de vereniging
3
Faculteitsraad
perverzen
Newsflash
net als in de film
Aan welke eisen moet de student voldoen? En wat mag de student van de Universiteit verwachten? Laatste jaren zien wij dat in heel het hoger onderwijs hogere eisen gesteld wordt aan studenten. De tijd van vrijheid, blijheid is definitief voorbij. Een belangrijke mijlpaal in dit proces is de invoering van het Bindend Studie Advies (BSA) geweest. Die is aan onze faculteit vastgesteld op 37,5 studiepunten. Dat vindt het faculteitsbestuur te laag. Die wil het met ingang van collegejaar 2011-2012 verhogen naar 45 studiepunten. Het komt er op neer dat je in je eerste jaar voortaan één vak meer moet halen om door te kunnen gaan. Als studentengeleding van de faculteitsraad hebben wij de laatste vergadering tegen dit voorstel gestemd. Niet omdat wij tegen zijn, maar omdat wij nevenschade zien aan het zo snel invoeren. Studenten die met twee studies tegelijk zullen beginnen moeten per se 90 studiepunten halen. Dat schrikt af, immers: laat één steekje vallen en je wordt uit je geliefde tweede studie gezet. Studenten die juist minder goed presteren zullen ook benadeeld worden, vooral als zij een grote studie doen waarbij de begeleiding minder persoonlijk is. Dit gevaar is des te groter met de toename van lesuren in het eerste jaar, waardoor steeds meer colleges gegeven worden door onervaren student-assistenten. De macht van ons als studentengeleding is beperkt. Onze negatieve stem houdt de BSA-verhoging niet tegen, maar dwingt het faculteitsbestuur wel te kijken naar en te reageren op onze aandachtspunten. Wij streven naar verbetering van ‘ondersteunende’ regelingen als het tutoraat en de examencommissie. Die moeten studenten die vallen, helpen opstaan. Wat betekent dit alles voor jullie? Als je net (in het collegejaar 2011-2012 dus) met een tweede bachelor bent begonnen, moet je in jouw planning rekening houden met de verhoging. Ben je dat niet van plan, dan is het alsnog goed om op je hoede te zijn. Als het faculteitsbestuur op dezelfde weg doorwandelt, kan het gebeuren dat over een jaar of twee jaar ook voor het tweede en derde jaar een BSA ingevoerd wordt. Nu is het BSA in het eerste jaar
GEESTDRIFT september 2011
wat komt er van alfa’s terecht?
Wij zitten zij aan zij, Bij onze première
Omringd door vreemde mensen Hier op de parterre. Net als in de film,
Jij gaapt en ik voel je arm om mij heen
Het lijkt wel een auditie Jij bent de regisseur
Zonder script of repetitie Wij zijn Leonardo en Kate Nemen alle rollen aan
Versier jij mij als James Dean?
Dan zal ik op een luchtvenster staan. Zaklampen schijnen
Je act doet mij verlangen De spanning is te snijden
Ik wil je Oscar ontvangen Mijn gordijnen gaan opzij Je lens gaat omhoog
Mijn loper wordt betreden
Ik ervaar je spanningsboog. Aan pauze doen wij niet
Een afdruk van je hand op de beslagen ruit Popcorn ontpopt en schiet
Het scherm gaat langzaam uit.
(Essent, Rabobank). Wat vind je het meest uitdagend?
“De eredivisie van het filmen is de speelfilm, dat is echt het leukst. In die andere divisies is het ook lekker voetballen, maar speelfilm is het spannendst en daardoor het meest aantrekkelijk. Bij televisie kan je je een halve misstap permitteren en dan word je nog wel gevraagd. Film is harder. Je hebt te maken met de wetten van de
“Ontzettend veel. Dat ik als alfa nu nog werk,
Het is hier pikkedonker
Je bespeelt me,
(Pleidooi, 1993-1995) en commercials
Heb je veel aan je studie?
De lichten gaan uit
Ik merk dat ik hunker.
(Kees de Jongen, 2003) , televisieseries
allebei lukt is dat geweldig.”
Rustend op je been.
Mijn hart gaat tekeer
zelfstandige regisseur.” Je regisseerde korte films, speelfilms
economie en het artistieke, en als het je
Langs mijn knie, bereikt mijn hand jouw hand
foto: Victor Arnolds
4
komt door het feit dat ik tijdens mijn opleiding geleerd heb ontzettend goed samen te werken. In het creatieve proces waarin ik nu
Geestdrift zoekt
André van Duren (midden) tussen de acteurs van de Bende van Oss
afgestudeerden op om
te laten zien waar je zoal terecht kunt komen. Dit keer is het woord aan
André van Duren (1958).
Hij regisseerde De Bende
van Oss, openingsfilm van
het Nederlands Film Festival 2011. Van Duren studeerde
Theaterwetenschappen aan
de UU en rondde zijn studie in 1985 af.
Door Joost van Zoest Waarom ben je Theaterwetenschappen
functioneer, is de wisselwerking met mijn coschrijver, cameraploeg en acteurs van groot belang. Bij sommige scènes weten we zelfs niet meer wie nu wat bedacht heeft, en dat is een teken dat er goed wordt samengewerkt.
de veranderingen die de protestgeneratie
Bovendien val ik regelmatig terug op theo-
van de jaren ‘60 teweeg had gebracht waren
rieën die tijdens de studie zijn aangereikt. De
net ingevoerd. Het was maximaal democra-
kern van mijn scriptie was dat je alles wat je
tisch: elkaar becijferen en samen je scriptie
beheerst aan analysemodellen, ook om kunt
schrijven. Er werd dan niet gevraagd: ‘Wat
draaien tot schrijfmethodes. En nog altijd als
is nu van jou en wat is nu van hem?’ Je kunt
een scène niet werkt in de montage, speel
er lacherig over doen, maar we hebben wel
ik theaterwetenschappertje over mijn eigen
geleerd om goed samen te werken.”
film en analyseer ik erop los. Mijn crew noemt
Hoe heb je na je studie een baan gevonden?
“Samen met een goede vriend heb ik naar stages gezocht. We vonden twee stages:
me daarom soms spottend doctorandusregisseur, maar ik ben nog steeds enthousiast over wat ik ooit heb geleerd.” Heb je tips voor studenten die een film-
één bij de NPS en één bij de NCRV. We
of televisiecarrière najagen?
hebben een muntje opgegooid. Ik won en
“Loop stage! Daar heb ik absoluut mijn
mocht naar de NCRV. Ik werkte mee aan
werk aan te danken. Als stagiair heb je
de serie Schoppentroef. Dat was aanvan-
een onbedreigde status, je bent immers
kelijk erg saai. Het was mijn taak om in de
nog student. Iemand die afgestudeerd is
gaten te houden of de dramaturgen niets
boezemt angst in, die wil salaris, een vast
veranderden en dat deden ze niet. Toen
contract. Daarnaast, ik heb zelf acht jaar ge-
werd de regisseur ziek en bleek ik de enige
studeerd (voor een kandidaats + kopstudie
verhoogd om dat niet noodzakelijk te maken. Zo heeft
gaan studeren?
ieder nadeel z’n voordeel.
“Ik haalde mijn kandidaats Nederlands in
die alle voorbereidingen had meegemaakt.
stond zes jaar, red.) en heb altijd gezegd:
Nijmegen, en ging daarna voor Theaterwe-
Ik werd assistent van de nieuwe regisseur,
studeer niet te snel af. Straks sta je in vier
Rutger Schimmel
tenschap als kopstudie. Dat kon toen alleen
liep geen drie, maar tien maanden stage
jaar buiten, zonder contacten of ervaring.
Faculteitsraad
in Amsterdam en Utrecht en ik koos voor
en kreeg daarna een contract aangeboden.
Wat dat betreft vind ik het een schande dat
Utrecht, omdat daar de nadruk meer op film
Daarna ben ik opgeklommen: van tweede
die oude ministers die zelf allemaal acht tot
lag. Het was eind jaren zeventig, en veel van
regieassistent naar eerste regieassistent tot
tien jaar hebben gestudeerd, nu roepen dat
Alle opmerkingen en vragen zijn welkom op
[email protected]
Maartje Kloeg Maartje Kloeg (1987) studeert Theater-, Film en Televisiewetenschappen aan de UU. Zij is eigenlijk een heel keurig meisje, maar
Wie | Ingmar Heytze (Utrechtse dichter en alumnus Algemene Letteren) Filmgenot | Død snø (2009) Omdat | Mijn guilty pleasure is
heeft een dirty mind. heimelijk filmgenot
een van de leukste en smerigste zombiefilms die ik ooit zag, terwijl hij niet zucht onder het vermoeiende juk van ‘verantwoorde camp’ of ‘vrolijke parodie’. Vandaar, en vanwege het beste motto ever: Ein! Zwei! Die!
5
Van kermistent naar movie palace De ontwikkeling van film en bioscoop in Utrecht De Utrechtse film- en bioscoopgeschiedenis heeft haar eigen
unieke verhaal. Bij de opkomst van film en de bioscopen ging de stad over het algemeen mee in de landelijke tendensen,
maar Utrecht had ook enkele primeurs, zoals het eerste film-
huis. Bijzonder is ook dat een aantal van de eerste bioscopen
nog steeds bestaan. Geestdrift neemt je mee langs locaties uit de filmgeschiedenis van de stad.
Door Claudia Aldenkamp
Plaquette ter ere van de eerste Utrechtse filmvertoning
gemeester Opstelten een plaquette om te Van links naar rechts: Rembrandt Theater, filmhuis ‘t Hoogt en Camera/Studio
herdenken dat precies honderd jaar eerder op die locatie de eerste film in Utrecht werd vertoond. 2. Flora Theater
den uitleggen. Hartlooper had grote con-
4. Spoorbio
scoopeigenaren waren aangesloten bij de
De Camera/Studio bioscoop aan de Ou-
currentie van de explicateur van Flora The-
Een heel bijzondere bioscoop was de
Nederlandse Bioscoop Bond (NBB) en de-
degracht is de oudste bioscoop van de
ater, Piet Wigman. Hij leerde hele scripts uit
Spoorbio: een bioscoop in een trein. Dit
den alleen zaken met distributeurs die ook
stad, maar bij de oprichting ruim honderd
zijn hoofd om met de acteurs mee te pra-
verschijnsel was uniek in Nederland en
bij de NBB zaten. Te weinig kunstzinnige
jaar geleden heette de bioscoop nog Flora
ten en gebruikte voorwerpen om geluiden
kwam tot stand in 1942. Een treinstel werd
Theater. Het was niet de eerste filmzaal in
na te bootsen, zoals het knetteren van een
omgebouwd tot bioscoopzaal met 64 klap-
films bereikten het grote publiek. Om daar verandering in te brengen werd
de stad, maar wel de eerste die zich kon
brandend huis.
stoelen en stond aan de zuidzijde van per-
in 1974 ‘Het Vrije Circuit’ opgericht, een on-
ron één op het Centraal Station. Rijden
afhankelijk filmcircuit dat non-commerciële
aanpassen aan de ontwikkelingen in filmvertoning en de wensen van het publiek.
3. Rembrandt theater
deed het alleen niet. Volgens Hogenkamp
films zou produceren en distribueren. Een
De voorzieningen die de bioscoop had, wa-
Rond 1920 werden de Nederlandse biosco-
was het wel de bedoeling om zo’n wagon
van de oprichters van ‘Het Vrije Circuit’, was
ren ongekend voor die tijd: een garderobe,
pen beïnvloed door een Amerikaanse hype:
met een aantal treinen mee te laten rijden,
Henk Camping, de latere directeur van het
1. Parktuin Tivoli
een buffet, tafeltjes naast elke stoel, viool-
movie palaces.
maar dat is er nooit van gekomen.
allereerste filmhuis in Nederland ‘t Hoogt.
Het was op 29 november 1896 dat de eer-
of pianomuziek bij het openingsprogram-
Deze bioscoop richtte zich op het ver-
Een filmhuis was een tegenhanger van de
ste film in Utrecht werd vertoond. Op de
ma en een fontein achter in de zaal.
worden met een uitzonderlijke architectuur,
maken van wachtende passagiers. Er hing
bioscoop. Films die vertoond werden moes-
hoek van de huidige Wittevrouwensingel
“De mensen die hier werkten hadden
service en een programmering waarbij het
een verlichte klok zodat de tijd in de gaten
ten bijdragen aan discussies en prolongatie
en de Nachtegaalstraat lag Parktuin Tivoli
het in hun vingers om publiek te trekken”,
niet alleen om de film draaide, maar waar-
kon worden gehouden, vertrekkende trei-
was verboden, dat was namelijk toegeven
met de gelijknamige concertzaal. De film-
vertelt Bert Hogenkamp. Hogenkamp is
bij ook variétéacts werden opgevoerd. In
nen werden op een bord aangekondigd en
aan de vrije marktwerking. Enkele jaren later
vertoning vond niet plaats in de concert-
mediahistoricus bij het Instituut voor Beeld
Nederland is het Tuschinski Theater uit 1921
ook de omroepberichten waren binnen te
in 1978 opende Jos Stelling het tweede film-
zaal, maar in een kermistent van kermis-
en Geluid en was bijzonder hoogleraar
het bekendste voorbeeld, maar Utrecht was
horen. Omdat passagiers geen tijd hadden
exploitant Slieker in het park. Kermissen
Film-, radio- en televisiewetenschappen
Amsterdam een paar jaar voor. Al in 1919
om lange films te kijken, was er een door-
huis van de stad, het Springhaver Theater. Het Nederlands Film Festival is ontstaan
waren altijd al de plek geweest om bijzon-
aan de UU. “Het theater lag op een centra-
was het Rembrandt Theater aan de Oude-
lopend programma van twintig à dertig
uit deze scene. In 1978 werd voor de laat-
dere dingen te laten zien, zoals een geit
le locatie en in de eerste veertig jaar werd
gracht verbouwd tot een super-de-luxe mo-
minuten dat steeds werd herhaald. Behalve
ste keer de internationale Cinemanifestatie
met drie poten, een hond met twee kop-
er veel vernieuwd en verbouwd.” Daardoor
vie palace. Het zag er niet alleen heel chi-
journaals en NSB-propaganda waren er bij-
gehouden. Hogenkamp: “De gemeente
pen en reuzen. Waarom dan ook niet een
had de Flora in 1929 de primeur van de eer-
que uit met de glas-in-loodramen, maar de
voorbeeld ook natuurfilms te zien. In 1944
had een potje voor die Cinemanifestatie
film? Met een toestel dat veel leek op de
ste geluidsfilm als hoofdprogramma.
bioscoop had ook een speciale taxiservice
werd de bioscoop ontmanteld, maar na de
en Stelling wilde dat potje in stand houden.
Cinématographe van de gebroeders Lumi-
Een onmisbaar onderdeel van de bio-
die mensen ophaalde en naar het theater
oorlog kwam de Spoorbio weer terug op
Dus zette hij de Nederlandse Filmdagen
ère uit Parijs, liet Slieker een filmprogram-
scopen uit deze tijd, was de explicateur.
op.” In samenwerking met Camping ging
Zij gaven een pakkende toelichting bij de
bracht. In de jaren twintig was het Rembrandt
Utrecht Centraal. Wegens teruglopend bio-
ma van een half uur zien. Mensen waren
scoopbezoek in de jaren zestig, werd het
het festival in 1981 van start en werden de
nieuwsgierig naar de bewegende beelden
film, wat vaak hard nodig was; de films die
als movie palace een groot succes. Vele
zaaltje in 1964 opgeheven. “Er is niets meer
eerste Gouden Kalveren uitgereikt. “Stel-
en kwamen in grote getalen naar de tent.
vertoond werden waren maar kort en had-
grote Hollywoodfilms werden vertoond en
van over gebleven”, vertelt Hogenkamp.
ling zag het voor zich als een feestje van
Critici vonden de toegangsprijs van vijftig
den een moeilijke verhaallijn. De bekendste
kosten noch moeite werden gespaard om
“Dat is jammer, want zoiets hoort thuis in
filmmakers, een gezelligheidsweek: naar
cent voor een plaats op de eerste rang wel
is Louis Hartlooper, naar wie Jos Stelling in
het publiek in de stemming te brengen en
het Spoorwegmuseum.”
elkaars films kijken, pilsjes drinken en ouwe-
erg duur.
2005 een bioscoop vernoemde. Hij was de
een mooie avond uit te bezorgen. Zo stond
Tegenwoordig is er op deze plek niets
explicateur van Bioscoop-Salon Vreeburg
er in 1921 een vijftigkoppig koor op het po-
5. ’t Hoogt
het festival omgedoopt tot het Nederlands
meer te zien van de parktuin of de concert-
en kon vanuit alle hoeken van de zaal op
dium om de vertoning van The Queen of
In de jaren zeventig ontstond verzet tegen
Film Festival zoals wij dat nu kennen.
zaal, maar in 1996 onthulde toenmalig bur-
een komische of tragische manier de beel-
Sheba een extra dimensie te geven.
de programmering in de bioscopen. Bio-
Filmtheaters moesten luxe en chique
Wie | Frits van Oostrom (hoogleraar en opsteller Canon van Nederland) Filmgenot | My fair lady (1964) Omdat | Van een gênante
Wie | Christien Reichardt (studentassessor 2010-2011) Filmgenot | Crossroads (2002) Omdat | Een draak van een verhaal, heel cliché
zoetelijkheid voor een intellectueel uit de hoge cultuur. En Audrey Hepburn is mij veel te mager. Maar om zo lang te mogen zijn en zo heimelijk filmgenot
te kunnen dansen als Rex Harrison, en als professor een straatmeid met heel veel toewijding in je armen naar de top te brengen, en er onderweg zelf van te leren…
hoeren,” vertelt Hogenkamp. In 1993 werd
en overdreven plotlines, maar ik was als tiener ontzettend fan van Britney en vond het heel erg leuk om haar in een film te zien spelen en heimelijk filmgenot
zingen. Ik heb de DVD gekocht en heel vaak gezien en stiekem vind ik het nog steeds best leuk. Daarbij beken ik dat mijn Britney-poster nog steeds in mijn kamer hangt en ik ook kaarten heb voor haar nieuwe concerttour, want oude liefde roest niet.
7
foto’s: Maartje ter Horst
GEESTDRIFT september 2011
6
advertentie
GEESTDRIFT september 2011 Still uit de PBV-productie Cigar Eye van Ruben van der Horst en Ysbrand Bosma
maak je eigen
film!
gaat maken, krijg je moeite met de spanningsboog omdat je nog niet professioneel genoeg bent.” De vier bestuursleden hebben ervaring in het maken van films en als buitenstaanders geven ze met een frisse blik feedback. Jerona van der Gevel, PR-functionaris bij PBV: “De eerste vier weken van het blok komt
Praktijkbureau Video helpt je erbij Heb je altijd al een korte
een groepje elke week bij ons langs en bij elke meeting moeten ze een stapje verder zijn. Zo gaan ze van concept naar scenario en van shotlist naar eindproduct.” Matthijs: “Het is een leerproces. Het is leuk om te zien hoe je films steeds beter worden.” Elk blok is er een thema, zoals ‘Helden’, ‘De zeven zonden’ of ‘Talenten’. Deze thema’s geven de participerende studenten
met plakband. Buiten vallen zijn spullen
richting bij het brainstormen. Maar je kan
uit de doos, hij voorkomt het ongeluk en
ook meedoen aan het Superblok. In dit
ontmoet een leuk meisje.
blok ben je geheel vrij in je onderwerpkeu-
Dit is het verassende en grappige plot van
ze, krijg je vier draaidagen en krijg je twee
de film The Daily Hero van Matthijs Hoek,
blokken de tijd om je film te produceren.
Daan Crone en Daphne le Roux. Zij be-
Waar je ook voor kiest: PBV regelt de
horen tot de vele studenten die gebruik
camera’s en in het montagehok kan je op
hebben gemaakt van de diensten van
een Apple je film monteren. Voor beiden
Praktijkbureau Video.
krijg je een instructie van de technicus van
PBV helpt studenten die een film willen
het bestuur. Als de films af zijn, worden ze
maken bij het plannen en verwezenlijken
op vertoningsavonden getoond aan het
van hun filmprojecten. De commissie
publiek. Er wordt dan ook een prijs voor
wordt ondersteunt door de Universiteit
de beste film uitgereikt.
Utrecht; zo heeft PBV haar eigen kamer en
In totaal worden er ongeveer twintig films
hebben zij een begeleider voor de admi-
per jaar gemaakt. Jerona over de filmpjes:
nistratieve rompslomp. De overige dingen
“De kwaliteit verschilt per film, maar de
organiseren de studenten zelf.
ideeën zijn altijd origineel. Er zijn wel men-
Tom haalt een kopje koffie, maar botst in
Matthijs Hoek, student bij TFT heeft drie
sen bij wie ik denk: Als dit je eerste filmpje
de hal tegen zijn baas op, waarbij de koffie
korte films gemaakt. “Ik vind het fijn om
is, dan heb je er gevoel voor.”
over de baas heenvliegt. De baas ontslaat
met deadlines te werken. Dat draagt
hem. Tom doet zijn spullen in een doos,
zeer bij aan mijn motivatie.” Wegens een
die hij dichtmaakt met plakband. Eenmaal
beperkte capaciteit is het alleen mogelijk
buiten ziet hij een ongeluk gebeuren. Sce-
om korte films te maken bij PBV, maar dat
nario twee: Tom plakt de doos niet dicht
vindt hij juist goed. “Als je langere films
film willen maken? Dan moet je zeker kennismaken met
Praktijkbureau Video. PBV is
een commissie, bestaande uit
studenten, die andere studenten helpt om hun creatieve
dromen op het gebied van film waar te maken.
Door Lauren Smits
Wil jij ook meedoen? Kijk op de
Facebook-pagina van Praktijkbureau Video voor de inschrijvingsdeadline en het thema van dit blok.
Wie | Sigrid Botzen (studieadviseur Taal- en Cultuurstudies) Filmgenot | Gooische Vrouwen (2011) Omdat | Ontzettend ‘fout’ geestig, heimelijk filmgenot
met groep vriendinnen gezien en we hebben er vreselijk om gelachen!
9
10
een Interview met gaite jansen
GEESTDRIFT september 2011 11
“Op iedere filmset word ik ontvangen in een warm bad” Gaite Jansen, veelbelovend groentje tussen de steracteurs
De afgelopen jaren viert de
Nederlandse film hoogtij. De
reputatie van onze filmcultuur
ontwikkelde zich van ‘veel naakt’, naar ‘luchtig tienervermaak’ tot
een serieus maatschappijkritisch genre met internationale allure. Daarmee gepaard komt een
nieuwe generatie acteurs, met aan talent geen gebrek. Gaite Jansen (1991) is er één van.
Zelfs zonder haar aanwezigheid valt Gaite al op,
ik nog vier jaar op m’n bek kan gaan!” Maar het is
want hoe kom je in hemelsnaam aan zo’n naam?
niet ondenkbaar dat er in Gaites studiejaren een
Ze vertelt dat de naam uit Overijssel komt. “Gait
droomproject voorbij komt. “Ik heb echt gekozen
is een jongensnaam en mijn vader wilde me zo
voor mijn opleiding en in principe geeft de school
noemen als ik een jongetje zou zijn. Mijn moeder
geen verlof voor buitenschoolse projecten. Per slot
was het daar niet mee eens, maar Gait-e voor een
van rekening zit ik met acteurs in de klas die ook
meisje vond ze wel leuk.” Ondanks haar uitzonder-
aanbiedingen krijgen. Mijn film- en televisiewerk
lijke naam, vormt deze de afgelopen jaren geen
moet ik dus in mijn vrije tijd plannen. Maar mocht
uitzondering meer tussen grote namen op het wit-
er echt een dergelijk project voorbij komen, dan
te doek. Geestdrift interviewt Gaite alvast, voor we
maakt de school wel een uitzondering, denk ik.” In Maastricht woont Gaite samen met haar klas-
er over vijf jaar niet meer tussenkomen.
genoten en eveneens rijzende actrices Melody Kla-
“Ik let meer op mijn onderkin dan op mijn acteerprestaties”
veld (o.a. Timboektoe) en Bo Maerten (Timboektoe en Onderweg naar Morgen). Volgens Gaite denken buitenstaanders vaak dat er veel onderlinge concurrentie bestaat, omdat ze allemaal behoren tot de nieuwe generatie acteurs. “Maar zo voelt dat
Vanaf haar zesde wil Gaite al niets liever dan actri-
helemaal niet. We zijn echt al vriendinnen gewor-
ce worden, net als veel meisjes op die leeftijd. Ze
den vóór we naar de toneelschool gingen. Onze
begon bij Jeugdtheaterschool Hofplein in Rotter-
neuzen wijzen juist allemaal dezelfde kant uit. Bo-
dam en mocht zich van haar ouders, als ze het dan
vendien hebben we ieder onze eigen kwaliteiten en
nog steeds wilde, op haar twaalfde inschrijven bij
zijn we dus niet allemaal voor dezelfde rollen ge-
een castingbureau. Dat deed ze. Op de buis was
schikt.”
haar gezicht voor het eerst te zien in commercials van Casema en Rexona (2007-2008). “Ik wilde niets
Bijna alle films die Gaite tot nu toe heeft gedaan,
liever dan spelen, en dit was het eerste dat ik aan-
zijn films met een maatschappelijk thema. Ze
geboden kreeg bij het castingbureau”.
speelt vaak een slachtofferrol, zoals het slachtof-
Toen ging het balletje rollen. In 2008 speelde
fer van een loverboy (Lover of Loser), van extreme
ze naast grootheden als Carice van Houten, Frank
pesters (Schemer) of van huiselijk geweld (Zingen
Lammers en Aart Staartjes in de voorlichtingsfilm
in het donker). Maar Gaite ziet dat niet als na-
Zingen in het donker en een jaar later had ze haar
deel. “Het komt natuurlijk door mijn leeftijd. Ik
eerste hoofdrol te pakken in de boekverfilming van Carry Slee’s Lover of Loser. Bovendien speelde ze in de succesvolle jeugdfilm Schemer (2010),
Door Irene Hofman
ver (o.a. Oorlogswinter en Schemer), Anna Raads-
had ze een rol in Sonny Boy (2011) en gaf ze een knap staaltje method acting weg in het eerste seizoen van de serie In Therapie (2010). Ondanks haar successen besloot Gaite toch te auditeren voor de toneelschool. Inmiddels is ze tweedejaars
“Van mensen als Carice van Houten en Jacob Derwig leer ik wat professionaliteit is”
Foto’s: Floor Zweerink
op de toneelacademie in Maastricht. Veilig op de academie
krijg meestal de rol van pubermeisje en die heb-
De vraag rijst of Gaite die opleiding nog wel nodig
ben nou eenmaal vaak problemen. Dergelijke
heeft om aan de top te komen. Ze ziet dit zelf als
rollen liggen me ook wel. Ieder personage heeft
een veilige kans om zich te ontwikkelen. “Ik had in-
weer een ander probleem, dus het blijft steeds
derdaad al best veel filmwerk gedaan, maar ik ben
een uitdaging om daar vorm aan te geven.” Gaite
blij dat ik op de toneelschool mag gaan leren. Als
kan moeilijk aangeven op welke rol ze het meest
je jong bent, kom je nog wel weg met ‘talent’, maar
trots is. “Ik ben tot nu toe nog geen enkele keer
als je dertig bent, wordt het veel belangrijker wat
echt tevreden geweest als ik mezelf terugzag. Mis-
je écht kan. Bovendien mag ik op de toneelschool
schien kan ik over een aantal jaren wel oordelen
fouten maken, terwijl in de praktijk eigenlijk alles
over de rollen die ik nu speel, maar op dit moment
goed moet gaan. Ik vind het een heerlijk idee dat
ben ik nog teveel bezig met mijn eigen onderkin
Wie | Bob de Graaff (bijzonder hoogleraar) Filmgenot | Zabriski Point (1970) Omdat | Dankzij deze film, met zijn psychedelische beelden en muziek, heb ik op 15-jarige leeftijd geleerd wat film is en moet zijn. Al heeft het de naam ‘one of the most extraordinary disasters heimelijk filmgenot
in modern cinematic history’ te zijn. Daarnaast spoorde de film goed met mijn puberale antikapitalistische verzet, dat net iets te laat was voor de jaren zestig, evenals de film.
een Interview met gaite jansen
12
DE filmklassieker
vervolg een voorsprong.” Maar het filmfestival is natuurlijk
“Op de set voel ik me echt het groentje”
GEESTDRIFT september 2011 13
Of het nu over beeldende kunst, film, theater, muziek of literatuur gaat: elk
wel een plek om contacten te leggen. Zeker voor
vakgebied heeft zijn eigen klassiekers waar je als student niet aan kunt ontkomen.
aanstormend talent is het NFF the place to be om
Wat zijn de favorieten van de studenten bij Geesteswetenschappen? Geestdrift
je neus te laten zien en jezelf aan te prijzen. Toch
vroeg twee studenten naar hun filmklassieker.
is dat voor Gaite niet de belangrijkste reden om naar het NFF te gaan. “Ik weet wel dat ik moet netwerken, maar ik doe daar niet bewust aan. Neder-
Door Nick Boers
landse films worden steeds beter en het NFF is een fantastisch festival. Ik vind het gewoon leuk om die films te zien. En als ik geen zin heb, ga ik niet. Het netwerken gaat eigenlijk een beetje tussen de bedrijven door.” De nieuwsgierigheid Nederlandse
Sterre Ras
Frank Wallet
landse filmcultuur. “Ik vind dat de kwaliteit van ko-
Master Film- en Televisieweten-
Derdejaars Communicatie- en
medies en horrorfilms achterblijft. De enige échte
schappen
Filmklassieker: El espíritu de la
Informatiewetenschappen
goede film in dat eerste genre is Alles is Liefde. En dat is dan ook meteen mijn favoriete Nederlandse
comena
van en met Roberto Benigni,
Wat is het verhaal in deze obscure
Het is een Europese film. Wat
producties staat dus voorop en Gaite vindt dat er nog wel wat verbeterd kan worden in de Neder-
1997
van Victor Erice, 1973 foto’s: Joris Jehle
film. Verder ben ik toch meer van de arthouse.”
“Heerlijk dat ik nog vier jaar op mijn bek mag gaan”
Filmklassieker: La vita è bella
Spaanse film?
doen Europeanen anders dan bijvoorbeeld Amerikanen?
Het gaat over een gezin op het
Europeanen letten meer op de
platteland dat langs elkaar heen
inhoud van een film en de emotie
leven. De vader schrijft in zijn dagboek; de moeder heeft een briefwisseling met een andere man.
erin en minder op randzaken als een sterrencast en mooie effecten.
Daarnaast wil de oudste dochter vooral volwassen zijn en de jongVoorkeur voor film
ste dochter, Ana, wil opzoek gaan naar de geest van Frankenstein.
Gaites film- en televisiewerk loopt nogal door el-
De film gaat over hoe Ana in deze fantasie opgaat. Ik houd van
kaar. In korte tijd heeft ze kunnen proeven aan de
Spaanse films, want die zijn vaak raar.
Gaite Jansen (Rotterdam, 1991) speelde tien jaar lang bij de Jeugdtheatersschool Hofplein in Rotterdam en studeert sinds 2010 aan de toneelschool in Maastricht. Ze speelde hoofdrollen in Lover of Loser (Dave Schram, 2009), Schemer (Hanro Smitsman, 2010), Sonny Boy (Maria Peters, 2011) en bijrollen in diverse Nederlandse televisieseries. Voor haar rol in Luwte (Kristjan Knigge, 48 hours film project in Amsterdam, 2008) won ze de prijs voor de beste actrice.
In deze film weet Benigni de Tweede Wereldoorlog op de achtergrond te zetten en toegankelijk te maken, terwijl het een gigantische gebeurtenis is. Het klinkt wat raar, maar zie de Tweede Wereld-
praktijk van beiden en allebei hebben ze volgens
Gaite Jansen
Hoe zie jij dat verschil terug in deze film?
Waar heeft dat mee te maken?
om echt te kunnen oordelen over mijn prestaties.”
haar voor- en nadelen. “Ik denk dat ik filmwerk toch
Tussen bekende collega’s
leuker vind dan televisiewerk. Televisie is gehaaster
Doordat Gaite tussen acteurs schittert die al aan
dan film. Je weet dat iets nog niet helemaal goed
Franca was in Spanje al een lange tijd aan de macht en hij hield
de top stonden voordat Gaite überhaupt besloot
is, maar je moet er maar genoegen mee nemen
erg van films. Filmmakers mochten van hem echter niet negatief
te gaan acteren, voelt Gaite zich vaak het groen-
vanwege de tijdsdruk. Bij film heb je meer tijd voor
zijn over Spanje en zeker geen kritiek uiten op hemzelf; er was een
tje op de set. “Het is natuurlijk te gek om met
één project, waardoor je scènes vaker over kunt
streng censuurbeleid. Om het toerisme te bevorderen moesten
Iedereen vindt Benigni echt geweldig, maar ik vind hem vooral
mensen als Carice van Houten en Jacob Derwig
doen. Aan de andere kant is film op dat gebied ook
films veel dans en muziek bevatten. Toch wisten filmmakers ook
over de top. Hij valt bijvoorbeeld twee keer over dezelfde vrouw
(In Therapie) te spelen! Ik ben nog lang geen ge-
niet alles, want doordat er zo weinig geld beschik-
kritisch te zijn.
heen en zegt: “Buongiorno principessa” (goedendag prinses). Hij
lijke, maar op iedere set word ik ontvangen in een
baar is in de Nederlandse filmindustrie, is er vaak
warm bad. Ik kan me ook aan ze optrekken. Zo
ook weinig tijd en moet je soms ook genoegen
leer ik bijvoorbeeld echt wat professionaliteit is.”
nemen met minder. Het relatief lage budget voor
Er zijn een aantal letterlijke metaforen terug te vinden, zoals
Hoewel Carice van Houten Gaites grote voorbeeld
Nederlandse films gaat dan ten koste van de kwa-
wanneer de moeder haar brieven verbrandt. Op de brieven staan
is, komt ze door haar werk steeds meer achter
liteit.”
postzegels met een afbeelding van Franco. Een ander voorbeeld is
Spaanse films als deze, bestaan vooral uit metaforen. Generaal
vertolkt zelf de hoofdrol – acteerkwaliteiten bedroevend zijn. Pardon?
sequent in. Op deze manier kom je toch in de sfeer van de film, om uiteindelijk helemaal door elkaar geschud te worden. Op het einde heb je alle mogelijke emoties ervaren. Welke les heb jij geleerd door deze film?
Ik hoop de wil van het hoofdpersonage om optimistisch te blijven
die tijd.
heeft natuurlijk heel veel media-aandacht en daar-
De komende jaren is Gaite nog onder de pannen
om een bekende naam. Maar ik kom steeds meer
bij de toneelacademie en dus zal ze wat minder
tot de conclusie hoe goed mensen zijn die minder
vaak op het witte doek te zien zijn. Maar dat bete-
in die schijnwerpers staan. Dan denk ik: Wow, dat
kent niet dat we niks van haar zullen horen. In Lotus
Spaanse films draaien vaak om onschuldige kinderzielen. Dan
ik met deze mensen mag spelen!”
(in première tijdens het NFF, red.) speelt Gaite
verlang je zelf weer naar de fantasieën uit je eigen kindertijd, maar
en om dat over te brengen naar anderen. De hoofdpersonage Klinkt heftig.
naast onder andere Monic Hendrickx, Jack Wou-
die worden altijd bruut verstoord door de werkelijkheid. Dit wordt
In 2010 was Gaite met maar liefst vier films verte-
terse en Georgina Verbaan, en volgend jaar komt
heel mooi verfilmd, maar daardoor is het niet een film waarna je
genwoordigd op het Nederlands Film Festival.
170 Hz uit, waarin ze de hoofdrol van de dove Evy
zegt: “En nu gaan we gezellig de kroeg in”.
Daaruit kan geconcludeerd worden dat Gaite hét
vertolkt. En na de academie, Hollywoodplannen?
talent is van de jonge generatie. Maar ze blijft be-
“Neehee, tenminste, ik ga er niet vanuit dat dat
scheiden. “Ik heb dat gevoel helemaal niet. Zoveel
lukt. Ik hoop gewoon dat ik zoveel mogelijk ver-
van mijn leeftijdsgenoten in de filmwereld hebben
schillende dingen kan doen, en dan zien we wel
al een goed CV opgebouwd, dus ik zie dat niet als
waar dat me brengt.” Eén ding is zeker, ondanks
Wiljan van den Akker, decaan Geesteswetenschappen
een schitterend verhaal neer te zetten, ondanks dat Benigni’s – hij
haalt het bloed onder mijn nagels vandaag, maar hij is er wel conWelke metaforen zitten er in de film?
de mislukking van een kind. Dit staat symbool voor de repressie in
kwaliteiten van minder bekende acteurs. “Carice
oorlog als een grote berg. Benigni filmt een klein deel en weet daar
geniet van het leven, hoe vervelend dit leven soms ook kan zijn. Hij houdt zijn kind naïef om hem gelukkig te maken, dat grijpt je aan.
Wie | Marcel Sarot (departementshoofd Theologie) Filmgenot | Gone in sixty seconds (2000) Omdat | Ik vond in The A-Team en Starsky and Hutch de achtervolgingen altijd al het leukst, en deze film zit er vol mee. Bovendien heeft onze beschaving in de twintigste eeuw heimelijk filmgenot
meer geïnvesteerd in mooie autogeluiden dan in klassieke composities, en als ik moet kiezen tussen deze film en het hele oeuvre van Bartók of Schönberg, dan wist ik het wel....
14 Re
GEESTDRIFT september 2011 15
La force du film Français
onze Top 7 1. Les Choristes
(2004)
Een man komt lesgeven op een internaat
Verslag van een liefhebster
voor moeilijke jongens. Het is een strenge school, waar de leraar vrolijkheid probeert te brengen door illegaal muzieklessen te geven.
2. Le fabuleux destin d’Amélie Poulain (2001)
De moderne Franse film is populairder dan ooit. Volgens een onderzoek door
Amélie, wie kent haar niet? Pas tien jaar oud, maar al jaren een klassieker. Een volle
Unifrance, promotor van de Franse
film, die origineel is in verhaalvorm, beeld,
film, is sinds 2000 het aantal wereld-
muziek, ritme en spel.
wijd verkochte tickets voor Franse
3. Bienvenue Chez Les Ch’itis (2008)
films met 75% gestegen. Waarin ligt
In deze komische film wordt een ambtenaar naar Noord-Frankrijk overgeplaatst.
de kracht van deze films en waar komt
Hij heeft de verschrikkelijkste verhalen
deze vandaan?
gehoord over ‘Le nord’, maar uiteindelijk verovert de streek een plekje in zijn hart.
verlaten. Het publiek kon in die tijd dan
Les Choristes: op 1 in onze top 7
4. Le premier jour du reste de ta vie (2008)
ook niet veel aan; men vond bewegende
De intro van Amelie illustreert de alledaagsheid in Franse films
beelden nog eng. Hoewel mensen te-
Als een film blijft steken op het niveau
doorbreken.
De belangrijkste dagen uit het leven van
genwoordig niet meer opkijken van 3D-
van de kleine dingen en daarmee alleen
de leden van een gezin worden beurte-
vertoningen, special effects en extreme
indirect grote thema’s aanhaalt, blijft hij,
trante en kunstzinnige van deze peri-
lings gevolgd. Door de perspectiefwisse-
plots, maken de Fransen geen gebruik
nog lang na afloop, in de gedachten van
ode in de moderne Franse cinema te-
ling verandert je mening over de situatie
van de trukendoos; ze zetten nog steeds
de kijker hangen.
rug te vinden. De stijl van Xavier Dolan,
steeds, wat het verhaal interessant maakt.
alledaagse taferelen neer. Dronken rond-
Dit aspect van de Franse film zou
de 22-jarige regisseur van J’ai tué ma
fietsen, praten met je tuinman, steentjes
een mogelijke oorzaak kunnen zijn voor
mère (2009) en Les Amours Imaginaires
5. J’ai tué ma mère (2009)
over water laten ketsen, ruzie maken met je
haar huidige populariteit. Een andere
(2011), is hiervan een goed voorbeeld.
Geen actiefilm of detective, zoals de titel
moeder; het zijn dingen die jij en ik zouden
factor die meespeelt, is de originaliteit
In zijn films worden lopende of rennende
misschien doet vermoeden, maar een
kunnen meemaken en ze komen allemaal
in stijl, die kan worden teruggevoerd
personages van de achterkant gefilmd,
verhaal over de moeizame relatie tussen
voor in de films die de Franse filmindustrie
tot een stroming uit de jaren zestig, de
zodat alleen hoofd en nek te zien zijn.
een zoon en zijn moeder.
de afgelopen jaren heeft geproduceerd.
Nouvelle Vague genaamd. De ‘jonge
Het beeld wordt vertraagd afgespeeld
Op allerlei manieren is het recalci-
Door Lauren Smits
Dit is de opening van de beroemde Franse
De keuze voor eenvoudige en soms on-
honden’ van deze Nieuwe Golf zetten
en begeleid door meeslepende muziek.
6. Dialogue avec mon jardinier
film Amélie. Waar Amerikanen uitblinken in
beduidende thema’s heeft twee gevolgen.
zich af tegen de manier van filmen van
Naast bijzondere cinematografie en in-
(2007)
Op 3 september 1973 om 18 uur, 28
het bedenken van onwaarschijnlijke scena-
Om te beginnen wordt het verhaal in per-
gevestigde filmmakers. Alle ongeschre-
dringende muziek zijn onnatuurlijk kleur-
Twee oude vrienden komen elkaar weer
minuten en 32 seconden, landde een
rio’s (denk aan wakker worden in een ap-
spectief geplaatst. Er wordt duidelijk ge-
ven wetten van de film werden doorbro-
gebruik, uitzonderlijk gedetailleerd spel
tegen als de één tuinman wordt bij de
bromvlieg van de familie Calliphoridae
partement met een tijger in de badkamer),
maakt dat ieder verhaal op zijn eigen ma-
ken. Zo lieten ze acteurs recht in de ca-
en onconventionele humor, aspecten die
ander. De verschillen tussen de mannen
met 14.670 vleugelslagen per minuut
kiezen de Fransen voor alledaagse onder-
nier bijzonder is. Daarnaast is het verhaal
mera praten, werd beeld en geluid niet
de Franse films tot leven brengen. De
leiden tot een interessante dialoog.
in de Rue St. Vincent in Montmarte. Op
werpen. Zij deinzen er niet voor terug een
niet eindig. Je ziet een fractie van het leven
gesynchroniseerd en werden er expres
Fransen slagen er als geen ander in om,
hetzelfde moment bolde de wind onder
ogenschijnlijk
van één of meerdere personages, maar het
fouten in de continuïteit gemaakt, zodat
met behulp van herkenbare situaties en
7. Entre Les Murs
het tafellaken in een restaurant vlakbij
breed uit te lichten.
verhaal heeft vaak geen klassieke happy
te zien was dat de scènes niet in chrono-
een uitdagende stijl, iets te beroeren in
Een leraar wordt geconfronteerd met een
de Moulin de la Galette waardoor de
De eerste films van de Franse gebroe-
ending. Amélie dagdroomt dat haar grote
logische volgorde waren opgenomen.
het leven van de toeschouwer, of ze dat
multiculturele middelbare schoolklas, die
glazen gingen dansen.
ders Lumière (de uitvinders van het pro-
liefde groente voor haar haalt bij de groen-
Dit is wat extreem, maar het heeft er toe
nou bewust doen of niet. De makers van
niet vies is van wat recalcitrant en agressief
jectieapparaat) laten zien hoe een baby
teboer, maar zal dat gebeuren? Wij zullen
geleid dat de huidige Franse regisseurs
Amélie deden het bewust en wilden dat
gedrag op zijn tijd.
te eten krijgt of hoe arbeiders een fabriek
het nooit weten, want de film is afgelopen.
niet bang zijn om gevestigde normen te
ook laten weten; hun boodschap:
onbeduidend
onderwerp
Wie | Peter Malcontent (docent Geschiedenis/Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen) Filmgenot | Star Trek: First Contact
Wie | Sigrid Merx (docent-onderzoeker TFT en winnaar Prijs voor Jong Docententalent 2009) Filmgenot | Honey, I shrunk the kids (1989)
(1996) Omdat | Als historicus moet ik me natuurlijk al helemaal niet met de toekomst bezighouden, maar deze film is gewoonweg onweerheimelijk filmgenot
staanbaar. Wat het zo aanstekelijk maakt, is dat de bemanning van de Enterpise hun aardse voorvaderen ontmoeten precies op het moment
(2008)
Omdat | Ik kijk met even veel plezier naar arthousefilms, als naar Mel Gibson met matje in de Die Hard-serie, als naar The Sound of Music heimelijk filmgenot
met Kerst. Niets om je voor te schamen toch? Het enige wat ik kan bedenken – maar dat was een jeugdzonde, ik was toen een jaar of 14
dat een van hen een eerste ruimteschip met warpsnelheid wil lanceren. De Vulcans concluderen dat de aardse beschaving nu voldoende
- was dat ik met een vriendin naar Honey, I shrunk the kids ben geweest. Dat was echt een hele, hele, hele foute film. Ja, dat was wel iets
geëvolueerd is om deel uit te maken van de interstellaire gemeenschap. Dat vieren ze met een hilarisch feestje waarbij de aardlingen zich
om je voor te schamen.
al lallend lens zuipen en de volstrekt rationele en emotieloze Vulcans zich afvragen of ze wel de juiste beslissing hebben genomen.
GEESTDRIFT september 2011 17
16
schrijfwedstrijd
kauwde brood uit zijn mondhoek. Als hij naar buiten stapt, blijft hij trouw zitten. Hij loopt drie rondjes door de tuin en er is nog steeds volledige volgzaamheid. Opgewonden pakt hij de telefoon en draait een nummer. “Lotte?” zegt hij met een trilling in zijn stem. “Papa? Ben jij dat echt?” “Je gelooft nooit wat ik hier heb. Jantje zou het geweldig vinden.” Daar staat hij dan na al die tijd weer met zijn enige dochter in de vogelkooi terwijl zijn
In het meinummer van Geestdrift riepen we de lezers op mee te doen aan
kleinzoon een piraat nadoet met zijn merel. “Dus dit was er nodig om jullie weer eens te
onze schrijfwedstrijd. De enige voorwaarden waren dat het niet langer dan
zien?” vraagt hij nu zijn enthousiasme weer wat bekoeld is. “Dus dit is er nodig om weer eens te bellen?”
1000 woorden was en drie woorden bevatte: lights, camera, action. Uit de
“Sorry je hebt gelijk, laat maar zitten.”
inzendingen kozen juryleden Geert Buelens en Jamers Worthy ‘Kip met
Hij loopt naar binnen, gevolgd door een zesjarige met stoppels en een oogdoekje. “Wow! Wat is dat?” roept hij duidelijk onder de indruk van de legpuzzel die zeker een
gouden eieren’ van Diederik Enters (22, bachelor Geschiedenis) als beste
vijfde van de woonkamer in beslag neemt. “Dat is de Guernica, een grote-mensen-
korte verhaal.
puzzel.” “Hé, hij is niet af!” “Dat klopt. Dat is het hoofd van de stier, het belangrijkste stuk.” Enthousiast roept hij: “Zullen we hem afmaken?” De oude man kijkt zenuwachtig om naar zijn dochter, die een blik van ‘waarom niet’ geeft. “Een ander keertje maar” zegt hij.
Kip met gouden eieren
“Ah waarom? Dan zou hij echt perfect zijn” zegt Jantje teleurgesteld. “Nee, opa is moe” zegt hij en hij keert zich tot zijn dochter. “Wat een rommel was het boven zeg” zegt ze bezorgd. “Er stonden allemaal potten pindakaas en chocopasta en beschimmelde broden. Ik heb het allemaal opgeruimd. Gaat
De alarmroep van een merel. Het geluid dat de hersenen doorboort als een schroevendraaier
het wel goed met je?”
en het hart bijeen knijpt. Later geïmiteerd in rookmelders en kookwekkers. Hij schrikt wakker als
Hij zegt met een glimlach: “Nee, dat was van vroeger. Nu gaat alles veel beter. Ik ben
hij beseft wat er aan de hand is. “Lights, camera, action!” denkt hij bij zichzelf. Plots krijgt zijn
veel actiever.” “Gelukkig maar. Vooral gelukkig van die vogel. Dankzij hem komt alles
oude lijf meer kracht en energie. In één beweging slaat hij de dekens van zich af en staat hij op
toch weer goed. Zal Jantje extra blij zijn, als ie weer wat vaker langs komt.”
met een luide kreet, omdat zijn rechtervoet geland was op de achterkant van een mes dat nog
“Ja,” antwoordt hij, terwijl hij fronsend op zijn duimnagel bijt.
rechtop in een pot pindakaas stond. “Kom ik nog eens beneden,” denkt hij bij zichzelf terwijl hij
Hij blijft fronsen, ook nadat hij ze heeft uitgezwaaid. Hij blijft fronsen terwijl hij zijn vogel-
de trap afhinkt.“Niet zo cynisch Han,” zegt hij hardop. Dat zei zij altijd.
tje oppakt in twee handen. De kip met de gouden eieren. Hij is uitdrukkingloos, terwijl
Eindelijk beneden. Onderaan de heg het verdraaide lijkje van een miniatuurmerel, nog maar een
hij het diertje steviger vastpakt. Hij begint te knijpen, harder en harder, de doodsroepen
paar dagen verwijderd van uitvliegen. Voor hem was het leven slechts het zitten wachten in een
negerend, totdat er geen leven meer in zit. Als een zombie gooit hij het in de prullenbak,
donkere heg. Zonde van al die wormen, denkt hij vluchtig. In een ooghoek ziet hij een rode kater
pakt een brood, een pot pindakaas en een mes en sloft naar boven.
met een bruin pakketje wegsnellen. “Kutkat!” roept hij met een lichte paniek in zijn stem en doet twee boze passen vooruit voor de vorm. Al die tijd blijft het snerpende geluid aanhouden.
jurycommentaar
Hij hoort het bijna niet meer. De moedermerel zit op twee meter afstand met een wanhopige blik te schreeuwen. Haar rechtervleugel onnatuurlijk verdraaid. Als hij haar wil benaderen, vlucht ze weg in de struiken, nog harder piepend.
Geert Buelens: “Knap opgebouwd, interessant onderwerp. Een verhaal dat je niet snel ver-
Verdwaasd zit hij in zijn pyjama in de tuin, met zijn blote voeten op de grond, nat en koud van
geet.”
de ochtenddauw. Starend naar de grond beseft hij dat een bruine vlek terugkijkt. Stokstijf van de
James Worthy: “Mooi beeldend geschreven over eenzaamheid. En dat eenzaamheid veelal te
doodsangst staart een mereljong hem aan. De wanhopige blik, de brede snavel en de opgetrok-
maken heeft met koppigheid. We bellen niet, we willen gebeld worden. Er zijn veel alleen-
ken schouders geven hem een haast komische uitstraling. Hij geeft geen krimp terwijl hij wordt
staande opa’s en oma’s, veel mensen zoals hoofdpersoon Han. Cynisch, alleen, haatdragend,
opgepakt. “Wat ben jij tam” fluistert hij het diertje toe. Maar direct worden zijn handen gevuld
ze voelen zich vergeten. En terecht.”
met een plotselinge golf van warmte. De gehele darminhoud van het schepsel is uitgescheten; doodsangst in zijn puurste vorm.
Diederik heeft hiermee twee vrijkaartjes voor het Louis Hartlooper Complex en boeken
Hij stapt de vogelkooi in en kijkt vertwijfeld naar de golfplaten die klaar staan om een dak te
van onze juryleden gewonnen. We willen de andere deelnemers bedanken voor hun
vormen. De gaten voor de bout zitten er al in. De juiste steeksleutel die hij er speciaal voor
originele, bijzondere en spannende verhalen en hen aanmoedigen de volgende keer
had gekocht ligt al klaar. Een ring- en steeksleutel in maat 14. “Zou hij nog wel werken nu hij zo
gewoon weer mee te doen!
verroest is?” denkt hij. Een perfecte vogelkooi had het moet worden. Alleen dat dak nog. Een
Eervolle vermeldingen gaan naar ‘Halve Liters’ van Michiel Hordijk (Wijsbegeerte) , ‘Als
armetierige piep uit zijn handpalm haalt hem abrupt uit de dagdroom en dwingt hem weer tot
honderd smaken op een tong’ van Lisa Kuijvenhoven (23, Taal- en Cultuurstudies) en
actie over te gaan. Eerst een kartonnen doos. Hij stapt kordaat weer het huis in.
‘Lights, Camera, Action’ van Sander Zwiep (22, Muziekwetenschap). Deze verhalen kun je lezen op onze site: www.geestdriftmagazine.nl.
Twee weken later is hij de trotse vader van een compleet afhankelijk diertje. Het grootbrengen van een wild dier bleek precies even leuk te zijn als kinderboeken het altijd hadden voorgesteld. Hij stapt zijn terrarium in en de jonge merel komt op zijn schouder zitten en pikt het al voorgeWie | James Worthy (schrijver en jurylid schrijfwedstrijd Geestdrift) Filmgenot | Cocktail (1988) Omdat | Hij krijgt een 5.4 op IMDb, heimelijk filmgenot
maar hij staat in mijn top 10. Cocktail is een meesterwerk vol belangrijke levenslessen. Niets is onmogelijk als je hard werkt. Alles kan en lekkere wijven zijn dol op succes. Cocktail is mijn Scarface.
18
DOCENTENCOLUMN
“We moeten begrijpen hoe we film begrijpen” Laatst sprak ik op een academische conferentie
GEESTDRIFT september 2011 19
Voor een tientje op de aftiteling De ins en outs van crowdfunding
over ‘Story-telling in film’ een nogal gefrustreerde collega. “Ach, ach”, zei die man. ”Studenten kunnen tegenwoordig helemaal niet meer naar films kijken. Het lukt hen gewoon niet. Ze snappen niets, of ze vallen in slaap. Maar het ergste is – ze denken dat ze zelf heel eenvoudig films kunnen maken.” Eerlijk gezegd, begreep ik hem niet echt goed. Is dat echt zo? Is het kijken naar films in het tijdperk van interactieve media aan verval onderhevig? Kan de ‘generatie now’ zich minder goed concentreren op een lang en complex verhaal en laat zij zich minder makkelijk meeslepen op een route die voor hen uitgestippeld is? En wat heeft dat te maken met het feit dat steeds meer mensen actief met verschillende media bezig zijn, bijvoorbeeld door zelf filmpjes te maken en deze op online platforms voor andere toegankelijk maken? Ooit heeft de Franse filmtheoreticus Christian Metz als kerndoel van de filmwetenschap geformuleerd: “We moeten begrijpen hoe we film
“De amateursector boomt”
begrijpen.” In het licht hiervan lijkt mij de klaagzang van de collega dan toch op z’n minst interessant.
Filmmakers hebben steeds meer moeite met het
financieren van hun producties. Online platforms
als Cinecrowd.nl en Cinemareloaded.com kunnen
voor hen een uitkomst bieden. Op deze websites
kunnen filmmakers hun ideeën presenteren en kunnen bezoekers investeren in het idee. Dit wordt
ook wel crowdfunding genoemd. Zo kun je voor
een tientje op de aftiteling komen en, afhankelijk van het bedrag, bijvoorbeeld een figurantenrol krijgen of coproducent worden.
illustratie: Aldert Bergstra
Vooral omdat het de vraag oproept, wat we überhaupt met ‘film’ bedoelen en wat ‘begrijpen’ eigenlijk is. Door de komst van digitale media zijn tegenwoordig veel meer mensen niet alleen consumenten maar ook producenten van media geworden. Expertise op het gebied van productie valt tegenwoordig mak-
Door Marlot van der Kolk
Net zoals Aaron maken ook gevestigde
der Ven, afgestudeerd Theater-, Film en
namen gebruik van Cinecrowd. Eddy
Televisiewetenschapper, in de film heeft
video’s complexe verhalen vertellen? En hoe verhoudt zich de groei van praktische competenties (het
Jaarlijks studeren honderden mensen af
Terstall, winnaar van vier Gouden Kalve-
gestoken wordt zeker niet uitbetaald in
zelf doen) tot de ontwikkeling van interpretatieve competenties (het begrijpen)? Onderzoekers op het gebied van mediageletterdheid hebben hier een duidelijk antwoord op. Het zelf
op verschillende filmopleidingen in ons
ren en regisseur van onder andere Simon
geld. Eén succes biedt dus geen garantie
land. Slechts een handjevol zal uiteindelijk
(2004) en De boekverfilming (1999), wist
voor een rijkelijke toekomst als film
maken van media producten zet volgens hen juist aan tot een reflectie op de betekenis en functie van audio-
een eigen film produceren. Met behulp
ruim twintigduizend euro binnen te slepen
producent.
visuele middelen en kan dus juist het ontwikkelen van interpretatieve competenties bevorderen. Mediage-
van sites als Cinecrowd.nl en Cinemareloa-
voor zijn filmscript Deal. Opnieuw een suc-
Het is dan ook de vraag of crowdfunding
kelijk op te doen, productiemiddelen zoals software is relatief betaalbaar, en de toegang tot distributiekanalen is laagdrempelig geworden. De amateursector boomt. Maar kunnen deze hele korte films of
letterdheid omvat naar hun mening dan ook het interpreteren, kritisch analyseren en het produceren van me-
ded.com wordt het voor (jonge) filmma-
cesverhaal, dus crowdfunding is de sleutel
uitgroeit tot een solide financierings
dia-uitingen waarbij verondersteld wordt dat tussen die drie juist een nauwe wisselwerking bestaat. Kortom,
kers eenvoudiger om geld binnen te halen
naar een gouden toekomst?
model, of slechts een kortstondige hype
volgens deze onderzoekers staat het maken van films het begrijpen zeker niet in de weg, integendeel.
voor hun producties. De sites zijn voor
Aaron: “Crowdfunding is een manier om
is. Naar mijn mening biedt crowdfunding,
Vanuit dit perspectief lijkt het mij helemaal niet gepast om over de creatieve productiviteit van onze stu-
iedereen toegankelijk, en al voor een klein
je film rond te krijgen, maar je kunt er
met het oog op de komende bezuinigin-
denten te zeuren en die in een noodzakelijk verband te brengen met het onvermogen om (lange) films
bedrag kun je in een film investeren.
niet van leven. Met negenduizend euro
gen, hoop voor de toekomst. De Neder-
te waarderen en te interpreteren. Als onderzoeker lijkt mij het echter wél belangrijk dat we meer inzicht
Een voorbeeld van een succesverhaal,
kun je geen korte film maken en iedereen
landse filmcultuur zal moeten omslaan
krijgen in de creatieve productie van de media-amateurs en hun rol binnen het medialandschap. Of, in
is het verhaal van Aaron Rookus (afge-
uitbetalen, daar is minstens het tienvou-
en zal zich ondernemender moeten
andere woorden, om beter te begrijpen hoe wij films begrijpen, zouden we de alledaagse praktijken van
studeerd aan de HKU). Hij kreeg via
dige voor nodig. Bovendien doe je slechts
gaan opstellen. Met het wegvallen van
de media-amateurs een centrale plek in ons onderwijs en onderzoek moeten geven.
Cinecrowd honderdtwintig supporters en
één keer een beroep op de netwerken van
veel subsidies zullen de filmmakers het
haalde met hun hulp ruim negenduizend
vrienden en familie om de financiering van
nog moeilijker gaan krijgen en is dit een
euro op voor zijn korte film Woensdagen.
een film rond te krijgen.” Het succes van
mogelijkheid die ze zeker moeten probe-
Een film met een indrukwekkend verhaal
Woensdagen lijkt dus mooier dan het is.
ren. Met behulp van kleine investeerders
over seksueel misbruik van kinderen. “Met
De jonge filmmaker is ontzettend blij dat
krijgen filmmakers de kans om aan grote
deze film wil ik het kind een stem geven,
hij de mogelijkheid krijgt om Woensdagen
investeerders te laten zien wat ze kun-
iets wat het in de media meestal niet
te produceren, maar de tijd en energie
nen en krijgen ze misschien wel hun lang
krijgt”, vertelt Aaron.
die hij samen met producent Maarten van
gekoesterde gouden toekomst.
Martina Roepke Martina Roepke
Wie | Toine Minnaert (docent-onderzoeker Kunstbeleid en –Management) Filmgenot | Austin Powers (de trilogie) Omdat | Met prachheimelijk filmgenot
tige zinnen als “I think I’m gonna call him...Mini-Me” en “Is it a hollowed-out volcano with my face on it as requested?” bieden deze drie parodieën op James Bond, waar ik ook een hartstochtelijk fan van ben, een heerlijke doorbreking van de dagelijkse sleur.
GEESTDRIFT september 2011 21
20
PS: I love you too
In de Wicklow Mountains werd o.a. Braveheart opgenomen.
Herbeleef je favoriete scènes op de mooiste filmlocaties van Ierland
Het Ierse landschap leent
zich uitstekend als filmset. Zwijmelfilms als PS: I love you en Leap Year werden
hier gefilmd, maar ook de heftige scènes uit Braveheart en Saving Private
Jaarlijks werpen meer dan een miljoen toeristen een blik over de rand van de Cliffs of Moher
Ryan speelden zich hier af. Geestdrift bezocht deze
locaties en genoot van de
een Atlantic Film Trail die je langs de mooi-
koekjes uit.
Ierse verzetsheld
uit de lucht. Het is geen toeval dat de be-
Deze gevangenis is gebouwd in 1796 en ge-
ste plekken uit films leidt. Waarom willen we
Het landschap kan het best beschreven
Aan de andere kant van het land, aan de
langrijkste scènes uit die films hier worden
bruikt tot in de jaren dertig. Het is nu een
zo graag even op een voormalige filmset
worden als puur, ruig, woest en indrukwek-
Atlantische kust, zijn de wereldberoemde
opgenomen, want de dramatiek van de klif-
museum en in originele staat behouden.
staan? Matthew haalt zijn schouders op en
kend. Hier, in de Ierse natuur, zijn de meeste
kliffen te vinden. Hoewel de hele kustlijn in-
fen is in geen decor na te bouwen. Maar om
Voor de Ieren heeft deze plek een grote his-
antwoord met sterk Iers accent: “Mensen
scènes uit Braveheart (1995) met Mel Gib-
drukwekkend is, zijn het de acht kilometer
zelf aan de rand te staan en tweehonderd
torische waarde. De initiatiefnemers van de
vinden het gewoon bijzonder om op een
son opgenomen, terwijl de film over de
lange Cliffs of Moher die het meest ontzag-
meter lager de zee tegen de rotsen te zien
onafhankelijkheidsstrijd zijn hier gevangen
plek te staan die ze herkennen uit films.” En
Schotse Onafhankelijkheidsoorlog gaat. De
wekkend zijn. Dat is dan ook terug te zien
beuken, is nog veel spectaculairder dan op
gezet en op de binnenplaats geëxecuteerd.
het landschap is gewoon heel mooi, want
reden dat Gibson niet in de minstens net
in de bezoekersaantallen: jaarlijks werpen
tv.
Deze executie maakte van de leiders marte-
Daar, bij dat bruggetje, stond ze hulpeloos
wie heeft er bij het zien van de film Leap
zo mooie Schotse hooglanden filmde, is
meer dan een miljoen toeristen een blik
Met al het natuurschoon en -geweld
laren, waarna de Ieren hun strijd met dub-
om zich heen te kijken, verdwaald. En toen
Year (2010) niet gedroomd om ook door
simpel: Ierland gaf hem een aantal belas-
over de rand. Bussen rijden af en aan en la-
dat Ierland rijk is, zou je Dublin als filmloca-
bele kracht voort zetten. Met succes, want
kwam hij aanlopen lopen. Het was liefde op
die heuvels te rijden en ook bij de Cliffs of
tingvoordeeltjes en hij kreeg het reservis-
ten hun passagiers los op het parkeerterrein
tie bijna over het hoofd zien. Ook hier zijn
in 1922 kreeg Ierland zelfbeschikkingsrecht
het eerste gezicht. De mensen die mee zijn
Moher tweehonderd meter de diepte in te
tenleger tot zijn beschikking als figuranten.
bij het bezoekerscentrum. Bij een bezoek
enkele grote films opgenomen, waaronder
van Engeland. De gevangenisscènes die in
op de bustour van Over the Top Tours zien
kijken?
Vermoedelijk was Steven Spielberg ook ge-
moet het weer wel meewerken, want de klif-
een van de belangrijkste Ierse verhalen: dat
de film Michael Collins te zien zijn, zijn dus
ïnteresseerd in deze voordeeltjes, want voor
fen staan bekend om de plotselinge dichte
van verzetsheld Michael Collins. Hij is de
waarheidsgetrouw. Daarnaast zijn hier scè-
schoonheid, de puurheid en het uitzicht.
Door Claudia Aldenkamp
de scène uit PS: I love you (2007) met Hilary Swank en Gerard Butler nog zo voor zich en
Oploskoffie en koekjes
Saving Private Ryan (1998) gebruikte hij het
mist die op kan zetten; het uitzicht is dan
man die de Ieren inspireerde in hun onaf-
nes uit de originele Italian Job uit 1969 en
nu staan zij op diezelfde plek, bij diezelfde
Een van de plekken die vaak bezocht wordt
Ierse strand Curracloe Beach voor de scè-
compleet verdwenen. Bij helder en warm
hankelijkheidsstrijd van 1916 tegen Enge-
de televisieserie The Tudors opgenomen.
brug, in het fenomenale Ierse landschap.
door filmcrews zijn de Wicklow Mountains.
nes op Omaha Beach.
weer – een unieke combinatie voor Ierland
land. De film over zijn leven, Michael Collins
Gids en chauffeur Matthew kijkt van een
Dit natuurgebied ligt net ten zuiden van
Nadat Matthew zijn busje langs een
– zwermen niet alleen de toeristen over de
(1996), is dan ook geheel in Ierland opgeno-
landschap is simpelweg de ultieme filmlo-
afstandje naar de dames die elkaar bij het
Dublin en is vanuit de stad goed te berei-
aantal schitterende meren, watervallen en
paden langs de kliffen, maar ook hordes
men en grotendeels in Dublin. De belang-
catie. Het heeft alles: stilte en schoonheid,
dorpjes heeft gestuurd, stopt hij op een
vliegen verdringen zich voor de lens van je
rijkste bezienswaardigheden, zoals het stad-
pure en ruige vlaktes, deprimerende regen
parkeerplaatsje langs de weg. Even verder-
camera.
huis, Trinity College en Dublin Castle, zijn
en prachtige wolkenpartijen, metershoge
op ligt een ruïne van wat ooit een kasteel
locaties voor de film geweest.
rotspartijen of kronkelende muurtjes tus-
is geweest. De toeristen verwonderen zich
Hear my song (1991) en de kaskraker Harry
Deze plekken liggen op de route van
sen de weilanden. De Ierse steden zijn
over de locatie en beelden zich al in hoe
Potter and the Half Blood Prince (2009) la-
elke stadswandeling, maar er is één loca-
daarnaast gevuld met historische locaties,
“De dramatiek van de kliffen is in geen decor na te bouwen”
Films als Leap Year, de minder bekende
Belastingvoordeeltjes of niet, het Ierse
bruggetje op de foto zetten. Voor hem is
ken. Over the Top Tours is slechts één van
het eruit heeft gezien, maar Matthew zet ze
ten prachtige beelden van de kliffen zien,
tie die iets uit het centrum ligt en niet over
mooie verhalen en vriendelijke Ieren om de
het gewoon een stenen bruggetje zoals we
de vele busreizen die door de Wicklow
snel met beide benen terug op de grond.
waaronder het klassieke overzichtsshot van-
geslagen mag worden: Kilmainham Gaol.
verhalen te vertellen.
er al twintig van gepasseerd zijn.
Mountains rijdt, maar het is wel één van de
Het is namelijk geen oude ruïne, maar werd
Op veel plekken in Ierland vind je verwij-
kleinste tours. En dat is fijn, want dan kan er
speciaal gebouwd voor de film Reign of Fire
zingen naar films of series die daar zijn op-
vaker gestopt worden en deelt onze chauf-
uit 2002. Matthew: “Heb je het niet gezien?
genomen. Er zijn speciale bustours en is er
feur Matthew zelfs ‘verse’ oploskoffie en
Don’t bother, it’s the worst movie ever.”
Wie | Wiljan van den Akker (hoogleraar en decaan) Filmgenot | Sissi (1955) Omdat | Sinds mijn achtste eet ik deze slechte film als heimelijk filmgenot
ongezond voedsel: ranzig en misselijkmakend. En eens per jaar lekker. Denken: kijk, die mensen hebben het getroffen, wat kan de wereld toch mooi lelijk zijn.
GEESTDRIFT september 2011 23
22
Achter de schermen bij het Nederlands Film Festival
doen op het werk van Börge Ring”, meldt
is een internationaal medium. Nu reiken
duidelijk te maken welke onderdelen er
De Wit enthousiast. Deze animatiefilm-
wij prijzen voor Nederlandse films uit, dus
zijn en we slagen daar steeds beter in. En
maker komt uit Denemarken en verhuisde
dan moet je, net als bij sportwedstrijden,
als ik het programma dan eindelijk rond
in 1952 naar Nederland. Hij begon bij de
bepaalde spelregels hebben. We hebben
denk te hebben, blijkt dat ik een 35mm-
Marten Toonder Studio’s en tekende later
lang nagedacht over de vraag: ‘Wanneer is
film geprogrammeerd heb in een zaal waar
voor grote buitenlandse studio’s mee aan
een film Nederlands?’ Naast de naturalisa-
alleen een beamer staat en geen filmpro-
films als Lucky Luke en Asterix en Obelix.
tie-regel hebben we, in navolging van de
jector. Dan moet ik weer schuiven. Je hebt
De Wit: “Hij is een paar maanden geleden
Oscars, een puntensysteem bedacht. Een
te maken met allerlei beperkingen. Geluk-
negentig geworden, en ter gelegenheid
film kan punten scoren voor de regisseur,
kig kijken onze technische mensen altijd
daarvan moeten we hem toch zeker even in
acteurs, scenarioschrijver, cameraman,
nog even goed naar het programma .”
financiers enzovoorts. Als de film boven
ling om de kwaliteit van de Nederlandse
het zonnetje zetten.” Börge Ring is van origine een Deen, maar
een bepaald aantal punten uitkomt, is hij
Tot slot heeft Herman de Wit nog een
film onder de aandacht te brengen. Het
wordt wel geëerd op het Nederlands
in onze ogen Nederlands.”
‘geheimtip’. Elk jaar presenteert het fes-
ma serveren. Wij hebben echt de doelstel-
hoofddeel van het het festival is dan ook het jaaroverzicht, een overzicht van alles wat er dat jaar gemaakt is.”
tival een programma van zwijgende films. Dit jaar heeft het Nederlands Instituut
“Film is een internationaal medium”
voor Beeld en Geluid een grote hoeveelheid zwijgend filmmateriaal beschikbaar
Het Nederlands Film Festival werd voor het
Film Festival. Volgens De Wit is dat geen
Naast het jaaroverzicht en verschillende
gesteld aan het NFF. “Het zijn geen afge-
eerst georganiseerd in 1981. In de begin-
probleem, omdat filmmakers in de ogen
retrospectieven vertoont het NFF ook de
ronde films, maar allerlei fragmenten die
jaren vormde het geen probleem om de
van het festival Nederlander worden als
afstudeerfilms van diverse opleidingen.
het weer als thema hebben: zon, regen,
jaarproductie te vertonen. Het was in die
ze hier twee jaar onafgebroken wonen
Wie alles bij elkaar optelt komt uit op ruim
sneeuw en ijs, storm en onweer. Studenten
tijd een grote stap om een film op 16- of
en werken. Daarom is het mogelijk dat
vierhonderd films, die allemaal meerdere
van de HKU gaan die fragmenten remixen:
35mm uit te brengen en dus verschenen er
films van regisseurs als Peter Greenaway
keren vertoont worden. Voor De Wit is het
op een flitsende manier wordt het oude
alleen filmprints van dat wat echt goed was.
(van oorsprong Brits) en Ursula Antoniak
een grote puzzel; hij moet elke film een
materiaal gebruikt. Ze maken er muziek
Tegenwoordig worden er meer films inge-
(geboren in Polen) Gouden Kalveren heb-
plekje geven en tegelijkertijd het program-
bij die ze bij de vertoning live uitvoeren.
stuurd dan er vertoond kunnen worden. Elk
ben gewonnen. Zij zijn door het festival
ma overzichtelijk houden voor het publiek.
Beeld en Geluid is er enthousiast over en
jaar zijn er rond de vierhonderdvijftig aan-
tot Nederlander ‘genaturaliseerd’. “Film
“We doen erg ons best om het publiek
ik vind het zelf ook erg leuk. Kijken dus!”
meldingen voor het jaaroverzicht, van korte films tot lange speelfilms en documentaires. Daarvan worden er zo’n tweehonderd
Over enkele dagen barst het
Nederlands Film Festival (NFF) weer los in onze stad. Utrecht vormt eind september tra-
ditiegetrouw het decor voor
filmsterren, Gouden Kalveren, premières en rode lopers.
Op het hoofdkantoor van het NFF is de hele zomer hard
gewerkt om het festival tot in de puntjes voor te bereiden.
Geestdrift sprak met Herman de Wit, festivalprogrammeur van het NFF.
Door Joost van Zoest
uiteindelijk vertoond. De Wit legt uit dat die schifting door vier personen wordt gemaakt:
Puzzel Zoek de zeven films!
“We hebben twee interne selecteurs, dat Wanneer ik een filmpje maak met wat
zijn Willemien van Aalst, onze directeur, en
vrienden en dat instuur naar het NFF,
ik. Daarnaast zijn er twee externe selecteurs,
wordt het dan vertoond, vraag ik Herman
die met ons meekijken naar al die films. Dat
de Wit. “Niet automatisch,” lacht hij, “dat
zijn Pieter van Lierop, ex-filmjournalist, en
hangt van de kwaliteit van het filmpje
Claire van Daal, voormalig docent aan de
af. We maken een selectie. Iedereen die
Film en Televisie Academie en nu werkzaam
in Nederland een film maakt, kan die
aan de HKU. We bekijken afzonderlijk van
aanmelden bij het festival. Daar wordt
elkaar alle inzendingen, en maken daarna in
ook in grote getale gebruik van gemaakt.
onze vergaderingen een keuze.”
Alleen bepalen wij dan welke films we wel vertonen en welke niet.”
Naast het jaaroverzicht zijn er elk jaar
Herman de Wit lepelt uit zijn hoofd de
verschillende, bijzondere onderdelen in
doelstelling van het NFF op: “Het verbre-
het programma. Zo staat ieder jaar een
den van de kennis over en het meer in de
acteur, actrice of filmmaker centraal. Dit
belangstelling brengen van de Nederland-
jaar is Frans van Gestel, producent van
se film. Dus als festival zijn we heel anders
uiteenlopende films als Alles is Liefde (2007)
dan bijvoorbeeld Cannes, of Rotterdam,
en Black Butterflies (2010) de Gast van het
die de lekkerste hapjes uit de wereldcine-
Jaar. “Daarnaast gaan we een terugblik
schrijven voor Geestdrift Wil jij schrijven voor een van onze rubrieken of zelf een
artikel schrijven? Of schrijf je proza of poëzie?
Stuur ons dan een mailtje via
[email protected]
Wie | Josine Blok (hoogleraar) Filmgenot | Miss Marple (BBC-serie 1984-1992) Omdat | 1984-1992. Helemaal fout omdat de plots van Agatha Christie te bizar zijn om serieus te nemen. De vertoonde wereld geen enkel raakvlak heeft met de werkelijkheid. Bovendien is de heimelijk filmgenot
psychologie volkomen schematisch en de personages zijn tweedimensionaal. Helemaal geweldig wegens de prachtige locaties in een groen Engeland en de authentieke auto’s en bussen uit de jaren 1950, maar bovenal vanwege de superieur gespeelde Miss Marple van Joan Hickson. En misschien wel het allerleukste: in deze films zijn de centrale karakters mensen van ruim boven de 75 die de ‘problemen’ scherp doorzien en trefzeker oplossen.
Antwoorden: Metropolis, Paul, Psycho, 300, Juno, Turks Fruit, Apollo 18
Foto: Maartje ter Horst
Mikel Venhovens is al
jarenlang een ware cinefiel: een filmliefhebber. Al lijkt
die term zijn buitensporige kijkgedrag niet te dekken: hij keek maar liefst
1750 films en series in de afgelopen vier jaar.
Mikel, de cinefiel
Liever een HD-tv dan een lunch Door Aaron Mirck
Misschien kende je hem al, en zo niet dan
eens een film met vrienden op de bank
cinefiel niet: “Een film moet zijn doelen
is het de hoogste tijd om daar verandering
met een biertje. Totdat één film zijn leven
halen, emoties weten te (her)creëren. Ik
in te brengen: Mikel Venhovens (22). Hij is
veranderd. “Toen kwamen er films die me
waardeer de technische aspecten aan een
student Taal- en Cultuurstudies en volgt
meer aan het denken zetten. Zoals Donny
film wel, maar ik leg de lat niet zo hoog
de hoofdrichting Conflict Studies en is
Darko, ik dacht: daar zit meer in. Toen ben
als andere filmfanaten. Als het maar iets
misschien wel de grootste filmkenner van
ik fora gaan afstruinen, de film vaker gaan
losmaakt, is een film oké. Zodra hij in mijn
de Faculteit. De beste man zag het afge-
kijken en er steeds meer in gaan zien. Het
geheugen blijft steken, ik in het gevoel
lopen jaar meer films, dan dat er dagen in
triggerde iets in mij. Films werden toen
blijf hangen en de dagen erna nog wakker
het jaar zaten. “Ik heb zelfs een tijd maar
meer dan iets dat je kijkt met wat vrien-
word met die sfeer in mijn hoofd, mag de
één maaltijd per dag genuttigd, zodat ik
den: het werden belevingen, dingen die
regisseur zich op zijn borst kloppen.”
een HD-tv kon kopen. Ik houd er gewoon
nog dagen in mijn hoofd zaten. De films
Een absolute dooddoener? “Als je na vijf
niet van om films op mijn laptop te kijken.”
van Tarkovsky (een Russische filmmaker,
minuten al weet hoe de film zal aflopen.
Mikel studeert ongeveer vier jaar en heeft
red.) zijn daar een goed voorbeeld van.
Dan moeten er wel erg leuke mensen
in die tijd rond de 1750 films en series
Het is niet meer het casual kijken; het is
in spelen of het verhaal bijzonder goed
gekeken. Hij houdt dat bij op de site
een ervaring voor jezelf. Er wordt een
uitgewerkt zijn, wil ik verder kijken. Daarbij
whatiwatch.net: “Ik was één van de eer-
bepaalde emotie en sfeer gecreëerd waar
kijk ik elk genre. Al zijn komedies en hor-
sten op die site en kan hem niet meer uit
je niet tijdens het kijken uitgehaald wilt
rors na een zware dag wel mijn favoriet.
mijn leven wegdenken. Het brengt je in
worden. Het is niet mijn doel om alle films
Soms moet ik ook aan een vrouwenfilm
contact met andere filmfanaten en wat zij
te kijken – dat lukt je ook niet, zelfs niet
geloven: die kijk ik dan met mijn vriendin.
kijken. Zo zie je nooit een regisseur of film
in één genre. Het gaat me er om zoveel
Door die films besef ik weer welke films
over het hoofd.”
mogelijk films te zien die me iets doen.”
wél goed zijn.”
Mikel keek, net als vele anderen, wel
Een definitie van een goede film heeft de
