Feitelijke informatie: Een samenvatting van de inhoud van de rapportage is te vinden in hoofdstuk 10. Hier worden ook de aanbevelingen geformuleerd:

Raad Onderwerp:

V200900058 Evaluatie diftar gemeente Heusden

Raadsvoorstel Inleiding: Bijgaand treft u een exemplaar van het evaluatierapport Diftar van de gemeente Heusden aan. Deze evaluatie is het slotstuk van het invoeringstraject van gedifferentieerde afvaltarieven (diftar) in de gemeente Heusden. Deze evaluatie dient twee doelen: enerzijds om u te informeren over het verloop van de invoering van diftar, anderzijds om te voldoen aan de eisen van de reeds ontvangen SAM (Subsidieregeling Aanpak Milieudrukvermindering) -subsidie.

Feitelijke informatie: Een samenvatting van de inhoud van de rapportage is te vinden in hoofdstuk 10. Hier worden ook de aanbevelingen geformuleerd: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

7. 8. 9.

Continueer het bestaande Diftarsysteem in ongewijzigde vorm; Continueer de huidige inzamelfrequentie voor gft- en restafval ; Continueer structurele voorlichting over afval; Verbeter de informatievoorziening door middel van bijvoorbeeld folders en een gedifferentieerde rekening met een vergelijking van de tarieven vóór en na diftar; Continueren van handhaving moet een permanent aandachtspunt zijn. Het is van belang om met zeer grote aandacht de gegevens van de ledigingen te behandelen en op juistheid te (laten) controleren. De software heeft een sleutelrol in het systeem. Terugkoppeling van de resultaten van deze evaluatie en van diftar naar de inwoners, bijvoorbeeld met een laatste diftarkrant; De bestaande kwijtscheldingsregelingen niet wijzigen; De gemeente dient bij toekomstige initiatieven om het scheidingsgedrag te verbeteren zich ervan bewust te zijn dat er dan mogelijk grotere hoeveelheden afvalstoffen buiten het huidige variabele deel worden gebracht.

Afweging: Op 23 april 2008 is in de informatievergadering toegezegd dat u evaluatie van het afvalstoffenbeleid te bespreken krijgt. Middels het toezenden van deze evaluatie wordt deze toezegging ingelost. Waar dit nodig is kan de specifieke uitwerking van een aanbeveling – bijvoorbeeld het uitbrengen van een diftarkrant – door het college geschieden.

Inzet van middelen: Er zijn geen financiële en/of personele consequenties verbonden aan dit voorstel. De financiële consequenties van Diftar zijn opgenomen in de begroting.

Advies: Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen Het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven

de burgemeester, drs. H.P.T.M. Willems

BIJLAGEN:

-

Evaluatie diftar gemeente Heusden

TER INZAGE:

-

Afvalstoffenheffingen 2008, SenterNovem, mei 2008

1/2

Raad Onderwerp:

V200900058 Evaluatie diftar gemeente Heusden

BESLUIT De gemeenteraad van Heusden in zijn openbare vergadering van 12 mei 2009 gezien het voorstel van het college van 31 maart 2009, doc.nr. V200900058; besluit:

-

Het rapport “Evaluatie Diftar gemeente Heusden” vast te stellen; de huidige opzet van afvalinzameling in de gemeente Heusden te continueren.

de griffier,

de voorzitter,

mw. drs. E.J.M. de Graaf

drs. H.P.T.M. Willems

2/2

Evaluatie diftar Gemeente Heusden

Mei 2009

2

Inhoudsopgave

Inleiding en aanleiding

4

1.1

Evaluatie van diftar in de gemeente Heusden

4

1.2

Voorgeschiedenis in vogelvlucht

4

1.3

Conclusie

6

Doelstelling, besluitvorming, planning en projectorganisatie

7

2.1

Doelstelling

7

2.2

Besluitvorming

8

2.3

Bewonersonderzoek

8

2.4

Haalbaarheidsonderzoek (2005)

9

2.5

Planning

9

2.6

Projectorganisatie

10

2.7

Gunning inzameling

10

2.8

Conclusies

11

Technische aspecten

12

3.1

Containers, grabbers en apparatuur

12

3.2

Conclusies

13

Containermanagement en administratieve gegevensverwerking

14

4.1

Registratie en containermanagement

14

4.2

Overzichten en aanslagen

14

4.3

Ervaringen afrekening en tussentijdse diftaroverzicht

15

4.4

Tarieven

15

4.5

Kwijtscheldingsbeleid en medisch afval

17

4.6

Aanbiedingen 2008

17

4.7

Conclusies

18

Communicatietraject

19

5.1

Opzet communicatie

19

5.2

Ingezette communicatiemiddelen

19

5.3

Klachten

21

5.4

Conclusies

21

Milieurendement

22

1

2

3

4

5

6


3

6.1

Afvalhoeveelheden

22

6.2

Aanbiedingsfrequentie, motie extra inzamelronde gft

22

6.3

Ontwijkgedrag

23

6.4

Samenstelling restafval

24

6.5

Conclusies

26

Flankerend beleid

27

7.1

Inleiding

27

7.2

Gratis wisselronde

27

7.3

Vesting Heusden: gele zakken

27

7.4

Gemeentelijke milieustraat

28

7.5

Starten van promotiecampagne voor thuiscomposteren

28

7.6

Voorlichting over scheidingsregels met betrekking tot gft-afval.

28

7.7

Oud-papier met containers

29

7.8

Groenafval

29

7.9

Conclusies

29

Financiële consequenties

30

8.1

Personele inzet

30

8.2

Subsidie

30

8.3

Kosten en baten

31

8.4

Egalisatiereserve

34

8.5

Kostenbesparing

35

8.6

Conclusies

35

Vooruitblik: Inzamelen kunststofverpakkingen

36

9.1

Landelijke doelstellingen en middelen

36

9.2

Onderzoek pilotprojecten

36

9.3

Gevolgen voor gemeente Heusden

37

9.4

Conclusies

37

Samenvatting en conclusies

38

7

8

9

10 10.1

Algemene conclusies

38

10.2

Conclusies en aanbevelingen per onderwerp

38

10.3

Overzicht van aanbevolen maatregelen

40


4

1

1.1

Inleiding en aanleiding

Evaluatie van diftar in de gemeente Heusden

Op 4 oktober 2005 heeft de gemeenteraad het principebesluit genomen om over te gaan tot de invoering van diftar op basis van volume/frequentie. Bij dit besluit hoorde een projectplanning. In deze projectplanning wordt een evaluatie van de invoering van diftar aangekondigd. De evaluatie is ook een vereiste voor de subsidie die de gemeente voor de invoering van diftar heeft ontvangen van SenterNovem.

In deze komen onder meer de volgende onderwerpen aan bod:  Het invoeringstraject diftar  De in gebruik zijnde chips en containers  De administratieve gegevensverwerking  Het communicatietraject en de mening van de inwoners  De afvalreductie en het ontwijkgedrag  De financiële en personele consequenties

1.2

Voorgeschiedenis in vogelvlucht

In onderstaand overzicht wordt een beknopt overzicht gegeven van de belangrijkste lokale besluitvorming en activiteiten in de aanloop naar de invoering van diftar bij de inzameling van huishoudelijk afval.

1 januari 2001: In 2000 heeft de toenmalige raadscommissie MOW positief geadviseerd over invoering van een vorm van diftar, eerst op basis van volume, daarna uit te breiden met frequentie. Invoering van diftar zou op dat moment echter alleen tegen hoge meerkosten kunnen plaats vinden. Er is daarom toen besloten de eventuele invoering van diftar met 4 of 5 jaar uit te stellen.


5

1 september 2004: De directie besluit het onderzoek naar de invoering van diftar bij huishoudelijk afval als een project te benoemen. Hiertoe wordt een projectgroep geformeerd.

1 december 2004: Aan De Jonge MilieuAdvies wordt opdracht gegeven tot de begeleiding bij het uitvoeren en aanvragen van een SAM-basisproject huishoudelijk afval. De Jonge MilieuAdvies schrijft in samenwerking met de projectgroep het rapport “Nulmeting huishoudelijke afvalstoffen” en een rapport “Haalbaarheid invoering diftar”. Conclusie van de onderzoeken is dat diftar een uitstekend instrument is voor de gemeente Heusden om de scheidings- en preventieresultaten van huishoudelijk afval te optimaliseren.

April 2005:

Er vindt een onderzoek plaats onder 1000 willekeurige inwoners van de

gemeente Heusden. Uit het onderzoek blijkt onder andere dat onder 65% van de inwoners draagvlak bestaat voor een afvalstoffenheffing die afhankelijk is van het afvalaanbod (diftar).

4 oktober 2005:

De gemeenteraad besluit om in principe in 2007 diftar in te voeren op

basis van volume/frequentie. De inzameling van huishoudelijk afval in de gehele gemeente Heusden zal plaatsvinden met behulp van minicontainers.

29 november 2005:

SenterNovem bericht dat aan de gemeente Heusden een

subsidiebedrag zal worden uitgekeerd van € 14.575,70 voor het doorlopen basisproject huishoudelijk afval.

10 januari 2006:

Aan de commissie Beheerszaken wordt een (eerder beloofde) notitie

uitgereikt betreffende de inzamelkosten die door de Afvalstoffendienst worden berekend voor de inzameling van huishoudelijk afval. Dit naar aanleiding van eerdere vragen van de commissie op 21 juni 2005.

19 januari 2006:

De Afvalstoffendienst levert een door de gemeente Heusden

gevraagde notitie aan waarin wordt ingegaan op de consequenties van het wel danwel niet voortzetten van de Gemeenschappelijke regeling (GR). Bij het wel voortzetten van de GR kan de Afvalstoffendienst de inzameling van huishoudelijk afval in de gemeente Heusden uitvoeren voor € 25,50 per aansluiting.


6

21 februari 2006:

Een nieuw, uitgebreid, collegevoorstel over de voortgang van de

inzameling van huishoudelijk afval, waarin net als op 6 december 2005 wordt geadviseerd om de GR te beëindigen en een Europese aanbesteding op te starten1 wordt opnieuw aangehouden door het college. Het college wenst de diftar problematiek te zien in een breder kader van toekomstige ontwikkelingen. Ook dient een uitvoerige bedrijfseconomische analyse (afschrijvingen, break-even, effecten resterende boekwaarde van de duocontainers) te worden opgesteld. Er wordt besloten om ten aanzien van het derde punt een marktverkenning uit te voeren, een zogenaamde Request For Information (RFI). Het gevolg van het wederom aanhouden van dit voorstel door het college en het uitvoeren van een RFI is dat de planning van het project diftar behoorlijk opschuift.

9 mei 2006:

Er wordt een collegevoorstel opgesteld tot gunning van de opdracht van

begeleiding bij de invoering van diftar aan De Jonge MilieuAdvies (op basis van 3 aangevraagde offertes) Hierbij wordt geanticipeerd op het besluit van het college om de GR al dan niet op te zeggen. Het voorstel wordt aangehouden door het nieuwe college.

29 augustus 2006:

Het college besluit om de samenwerking met de Afvalstoffendienst

’s-Hertogenbosch op het gebied van de inzameling van huishoudelijk afval ook na de invoering van diftar op 1 juli 2007 voort te zetten. Omdat de gemeente Heusden een Gemeenschappelijke Regeling (GR) met de Afvalstoffendienst ‘s-Hertogenbosch heeft afgesloten, behoefde geen Europese aanbesteding te worden uitgevoerd.

12 december 2006 De gemeenteraad stemt in met het beschikbaar stellen van krediet voor het invoeren van diftar, inclusief de aanschaf van minicontainers, chips e.d.

1.3

Conclusie

Het politieke besluitvormingsproces heeft de nodige tijd gevergd en heeft er mede voor gezorgd dat de planning van de invoering van diftar met een half jaar is uitgelopen. Dit werd met name veroorzaakt door de bestuurlijke ‘wisseling van de wacht’ en de discussie omtrent de samenwerking met de Afvalstoffendienst.

1

Ondanks de gebleken lage inzamelprijs die door de Afvalstoffendienst is geboden, bestaat bij de projectgroep

nl. toch een voorkeur voor het uitvoeren van een Europese aanbesteding zodat er een goede marktverkenning kan plaats vinden. Dit voorkomt overigens ook vragen zoals die op 21 juni 2005 al eens zijn gesteld. Evaluatie diftar gemeente Heusden

7

2

Doelstelling, besluitvorming, planning en projectorganisatie

2.1

Doelstelling

Met de invoering van diftar wordt een directe relatie gelegd tussen de hoogte van de afvalstoffenheffing en het “afvalgedrag” van een individueel huishouden. Een huishouden dat als gevolg van goed scheidingsgedrag relatief weinig afval aanbiedt, betaalt zodoende een lagere afvalstoffenheffing dan een huishouden dat weinig aan afvalscheiding doet en daardoor relatief veel afval aanbiedt. Met andere woorden; de kosten voor het inzamelen en verwerken van huishoudelijk afval worden naar rato van het afvalaanbod doorberekend.

In een onderzoek uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VROM, in 2004, wordt diftar genoemd als één van de meest succesvolle vergroeningen van het belastingstelsel op decentraal niveau2. In het rapport wordt de invoering van diftar zonder voorbehoud aanbevolen.

Met de invoering van diftar worden onder andere de volgende doelen nagestreefd:  Stimuleren van de gescheiden inzameling;  Terugdringen van de hoeveelheid afval;  Stimuleren van preventie;  Veranderen van het aankoopgedrag van de burger; (Deze punten betreffen het verbeteren van afvalscheiding en afvalpreventie oftewel een verbetering van het milieurendement ).  Belonen van goed scheidingsgedrag/ bestraffen van slecht scheidingsgedrag (‘de vervuiler betaalt’)  Vergroening van het belastingstelsel;  Kostenbeheersing;  Optimalisatie van de afvalinzameling. (Deze punten betreffen het bereiken van een rechtvaardiger verdeling van de kosten).

2

‘Vergroening van het fiscale en financiële stelsel, mogelijkheden voor gemeenten en

provincies’, M.J. Blom, et al, CE, Delft, 2004. Evaluatie diftar gemeente Heusden

8

2.2

Besluitvorming

De bestuurlijke geschiedenis van diftar in gemeente Heusden begint al in het jaar 2000. Toen heeft de gemeenteraad een principebesluit genomen voor de invoering van diftar op basis van volume/frequentie. Op de belangrijkste ijkpunten uit de opsomming uit paragraaf 1.2 wordt hier iets dieper ingegaan.

2.3

Bewonersonderzoek

Het bewonersonderzoek is uitgevoerd in het kader van de nulmeting. Uit de bewonersenquête kunnen verschillende positieve conclusies getrokken worden. Het grootste deel van de inwoners begrijpt de redenen voor invoering van diftar, namelijk dat het ter bevordering werkt van het bewust omgaan met afval. Indien gevraagd werd of zij zelf ook daadwerkelijk beter gaan scheiden als gevolg van een financiële prikkel, zei slechts 28 procent dit ook te gaan doen. Zo’n 30 procent van de inwoners gaf aan na invoering van diftar ook daadwerkelijk afval mee te nemen naar werk en/of familie.

Andere conclusies uit dit rapport waren:  Slechts 25 procent van de inwoners van de gemeente Heusden weet hoeveel zij jaarlijks betalen aan afvalstoffenheffing.  Circa 65 procent van de inwoners zegt voorstander te zijn van een afvalstoffenheffing die afhankelijk is van het afvalaanbod.  Eenzelfde percentage verwacht dat een dergelijk systeem een verbetering van afvalscheiding tot gevolg heeft.  Ruim 80 procent van de inwoners verwacht dat als gevolg van de invoering van diftar het ontwijkgedrag, het bewust verkeerd aanbieden van afval, toe zal nemen.

De respons bedroeg 44%, wat zeer goed is. Naast opvallende uitkomsten (zoals dat hooguit 25% van de inwoners van de gemeente weet hoeveel ze betalen voor het afval,) is in deze enquête veel aandacht gegeven aan het draagvlak voor diftar.

Voor wat betreft de communicatie bleek dat inwoners een incompleet beeld hebben van de financiële gevolgen van diftar. Zij gaven aan informatie te willen ontvangen over de tarieven, de regeling voor medisch afval, de resultaten van diftar e.d.


9

2.4

Haalbaarheidsonderzoek (2005)

In juli 2005 is de haalbaarheidsonderzoek afgerond. De belangrijkste conclusies van dit rapport waren de volgende:  Diftar is een goed instrument om de scheidingsresultaten te verbeteren. Het sluit goed aan op het gemeentelijk beleid voor het behalen van de landelijke scheidingsdoelstellingen en bij het principe ‘de vervuiler betaalt’.  Implementatie van diftar op basis van volume/frequentie moet gepaard gaan met voldoende voorzieningen voor de inzameling van eenvoudig te scheiden fracties zoals papier, glas en textiel.  Invoering van diftar zal in de gemeente Heusden onder gelijkblijvende omstandigheden niet leiden tot een stijging van de gemiddelde hoogte van de afvalstoffenheffing.

2.5

Planning

Bij de eerste projectplanning is de onderstaande planning aangegeven:  Start initiatieffase

augustus 2004

(o.a. diftar aanwijzen als project, opstellen projectbeschrijving en –planning)  Start ontwerpfase

maart 2005

(o.a. subsidieaanvraag, plan van aanpak, knelpuntenanalyse)  Start voorbereidingsfase

augustus 2006

(o.a. aanbesteding technische componenten, aanpassen APV, bepalen tarieven)  Start realisatiefase

januari 2007

(Uitvoeren pilot en monitoring resultaten)  Start feitelijke gedifferentieerde afrekening

juli 2007

In combinatie met uitvoering flankerend beleid  Start nazorgfase (nacalculatie, communicatie, evaluatie)


december 2007

10

Gedurende de voorbereidingsfase bleek de start van de proefperiode per 1 januari 2007 niet haalbaar te zijn. Belangrijkste oorzaak hiervan was dat er lange tijd is gediscussieerd over de voortzetting van de samenwerking met de Afvalstoffendienst. De proefperiode is derhalve niet op 1 januari 2007 maar op 1 juli 2007 van start gegaan. Een voordeel van dit uitstel was dat diftar gelijktijdig ingevoerd kon worden met de nieuwe verordening afvalstoffenheffing, welke jaarlijks loopt van 1 januari tot en met 31 december. In de projectplanning was met een eventueel uitstel reeds rekening gehouden.

2.6

Projectorganisatie

In augustus 2006 is de gemeentelijke projectgroep ‘Invoering tariefdifferentiatie’ voor het eerst bijeengekomen. Voor de samenstelling hiervan wordt verwezen naar bijlage 1. De projectgroep heeft adequaat en effectief kunnen functioneren. Doordat de projectgroep samengesteld is uit vertegenwoordigers van meerdere betrokken gemeentelijke teams, aangevuld met enkele externen, is een duidelijke inhoudelijke meerwaarde verkregen. Gedurende het gehele traject heeft er een actieve terugkoppeling naar het bestuur (via de portefeuillehouder) plaatsgevonden. De invoering van diftar ging gepaard met een groot aantal maatregelen dat in korte tijd genomen moest worden. Dit heeft een grote druk op de projecten ambtelijke organisatie tot gevolg gehad.

2.7

Gunning inzameling

In de voorbereidingsfase zijn, naast de voorbereidingen voor tariefdifferentiatie, ook besluiten genomen over het uitbesteden van het containermanagement en administratief beheer van de ledigingsgegevens. Tevens is de keus gemaakt eerst een proefperiode te houden alvorens over te gaan tot definitieve invoering.

In deze fase heeft er een discussie plaatsgevonden over de gunning van de inzameling. De keuze tussen het voortzetten van de samenwerking met de Afvalstoffendienst enerzijds of het Europees aanbesteden anderzijds heeft enige vertraging veroorzaakt. Uiteindelijk heeft het college op 29 augustus 2006 besloten om de samenwerking met de Afvalstoffendienst voort te zetten. Aan de Afvalstoffendienst is het alleenrecht gegund voor de huis-aan-huis inzameling van huishoudelijk rest- en gft-afval. Ook werd in deze fase opnieuw de wenselijkheid van diftar in zijn algemeenheid ter discussie gesteld. Deze vertraging in het besluitvormingsproces heeft ervoor gezorgd dat de voorbereidingen voor diftar niet volgens planning konden worden opgestart en de definitieve invoering van diftar met een half jaar is opgeschort. Evaluatie diftar gemeente Heusden

11

2.8

Conclusies

De ervaringen met de projectgroep zijn positief. Deze groep heeft in relatief korte tijd veel werk verzet, zoals het aansturen en coördineren van de invoering van diftar en de communicatie hierover, het updaten van de adressenregistratie, de begeleiding bij het uitzetten van de minicontainers en het opstellen van flankerend beleid. Deze werkzaamheden hebben een grote druk gelegd op de capaciteit van de projectgroep, maar desondanks zijn grote missers uitgebleven. Wel is gebleken dat de combifunctie van projectleider en beleidsmedewerker afval een zeer hoge (werk)druk gaf.

De voorbereidingsfase is ten opzichte van de planning uitgelopen, met name doordat er discussie was over de samenwerking met de Afvalstoffendienst. De overgang naar een nieuwe bestuurlijke samenstelling heeft ook voor enig oponthoud gezorgd. De totale vertraging bedroeg 6 maanden.


12

3

Technische aspecten

3.1

Containers, grabbers en apparatuur

Zowel de groene als de grijze minicontainers hebben een inhoud van 140 liter en 240 liter. De oude duocontainers van 270 liter in Drunen en Vlijmen, en de oude minicontainers in Heusden, zijn door de nieuwe minicontainers vervangen. De containers zijn voorzien van een chip voor contactloze identificatie. De gegevens op de chip zijn beveiligd.

Voor de aanschaf van de nieuwe minicontainers is een Europees aanbestedingstraject uitgezet. Vanuit deze aanbesteding is de opdracht tot het leveren van minicontainers gegund aan Plastic Omnium te Ninove (B). Deze levering heeft naar tevredenheid plaatsgevonden. De opdracht voor het leveren en monteren van chips, uitzetten van minicontainers, levering voertuiguitrusting en bijbehorende ondersteunende werkzaamheden is gegund aan SULO BV te Ittervoort. De wijze van uitvoering van deze opdracht was een stuk problematischer.

Het uitzetten van de containers heeft plaats gevonden aan de hand van Gemeentelijke Basisadministratie, aangevuld met de gegevens van de volume-enquête. In deze volumeenquête, die in maart 2007 is uitgevoerd, konden inwoners aangeven welk containervolume zij wensten te gebruiken. Wanneer inwoners niet reageerden ontvingen werd het ‘standaardpakket’ geleverd van een kleine groene en een grote grijze container. Omdat de ledigingstarieven op dit moment nog niet bekend waren, zijn hierover veel vragen van de inwoners ontvangen. Wie achteraf liever een ander formaat container wilde, kon gebruik maken van de gratis wisselronde (zie: flankerend beleid). Het aantal containers dat naar aanleiding van de volume-enquête is besteld staat weergegeven in onderstaande tabel.

Tabel 1: aantal bestelde containers Aantal containers

140 liter

240 liter

gft (groene container)

15050

1150

Rest (grijze container)

2900

13300

Alle nieuwe minicontainers voor de laagbouwwoningen zijn in mei en juni 2007 geplaatst. Hiervoor is de gehele adressenregistratie geactualiseerd. Voor de containers geldt een acceptatieplicht. Iedere gft-container werd voorzien van een gratis rol composteerbare gftafvalzakjes.


13

Het programmeren van de chip heeft plaats gevonden tijdens het uitzetten van de containers. Hierbij bleek dat de ‘leesafstand’ van de registratieapparatuur op de inzamelwagens om de chip te lezen, te kort was om de gegevens goed te kunnen lezen. Hierdoor zijn er in eerste instantie, tijdens de proefperiode, veel containers niet geregistreerd. Omdat in de proefperiode nog niet per lediging hoefde te worden betaald, heeft dit niet tot problemen bij de inning van de afvalstoffenheffing geleid. Het overleg met SULO BV om deze problemen op te lossen heeft veel tijd gekost. Toezeggingen aan de gemeente werden niet altijd nagekomen. Daarbij zorgde dit ook voor extra kosten doordat de inzet van achterladers (meer beladers) nodig was en er juridische begeleiding was vereist. De extra kosten die de gemeente hiervoor heeft gemaakt zijn verhaald op SULO BV.

Pas aan het einde van 2007 waren deze problemen opgelost en vond de registratie naar behoren plaats.

Van elke containerlediging wordt geregistreerd:  Datum en tijdstip van lediging;  Volume van de container;  Fractie van de container;  Uniek nummer (gekoppeld aan adres);  Een eventuele foutmelding (bijvoorbeeld ‘geen chip’ of ‘geblokkeerde container’).

In de proefperiode bleek dat de grabbers op de (door de Afvalstoffendienst nieuw aangeschafte) inzamelwagens, niet goed aansloten bij - voornamelijk - de minicontainers van 240 liter. Omdat de mechanische arm van de grabbers te kort was om de hele container te omvatten, bestond het risico de containers te beschadigen. Het traject om dit probleem op te lossen is bij het schrijven van deze evaluatie nog in volle gang.

3.2

Conclusies

Het bleek voor inwoners lastig een containervolume te kiezen zonder exact inzicht in de kosten te hebben. Door de gratis wisselronde na vaststelling van de tarieven is dit probleem adequaat verholpen. Verder kan geconcludeerd worden dat het uitzetten, chippen en programmeren van de containers volgens plan is gelopen, maar dat het lezen en registreren van de chips aanloopproblemen heeft gehad.


14

4

Containermanagement en administratieve gegevensverwerking

4.1

Registratie en containermanagement

Tijdens de inzameling worden containers automatisch herkend door communicatie tussen de chip in de container en de antenne op de inzamelwagen. De registratie van een container door de inzamelwagen wordt gekoppeld aan het adressenbestand van de gemeente. Op deze wijze behoort iedere afzonderlijke container toe aan één adres in de gemeente Heusden.

Het containermanagement wordt uitgevoerd door de Afvalstoffendienst. Dit omvat in grote lijnen onderstaande werkzaamheden:  Het bemensen van een telefonische hulplijn aangaande meldingen met betrekking tot containerwisselingen, kapotte chips, etc.;  Wisselen containers ten gevolge van breuk, schade of verzoek van inwoners;  Plaatsen nieuwe containers met chips bij nieuwbouw;  Vervangen chips;  Actueel houden digitaal container- en chipbestand;  Inlezen en uitlezen en controle ledigingsgegevens;  Opstellen rapportages;  Overdragen container- en ledigingsgegevens naar Brabant Water ten behoeve van de aanslagoplegging.

In het containerbestand is iedere container gekoppeld aan een bepaald adres. Indien inwoners van container wisselen of als een container wordt gestolen worden deze wijzigingen, inclusief wijziging in het bij de container behorend chipnummer, doorgevoerd in het containerbestand.

4.2

Overzichten en aanslagen

Het aanmaken van de gedifferentieerde aanslagen vindt plaats door Brabant Water. Dit is een voortzetting van de oude situatie. Brabant Water ontvangt voor het opstellen van de aanslagen afvalstoffenheffing de ledigingsgegevens die de Afvalstoffendienst heeft geregistreerd.


15

4.3

Ervaringen afrekening en tussentijdse diftaroverzicht

In april 2008 is voor de kernen Vlijmen, Nieuwkuijk en Haarsteeg een jaarafrekening gestuurd voor de maanden april 2007 tot en met maart 2008. In eerste instantie zijn hierin de ledigingen over de maanden januari 2008 t/m maart 2008 niet opgenomen. Aan de betreffende inwoners is aangekondigd dat Brabant Water de hoogte van het voorschot zou aanpassen om te voorkomen dat de inwoners bij de volgende afrekening meer dan gemiddeld zouden moeten bijbetalen. In eerste instantie is dit per abuis alleen gebeurd voor de kern Vlijmen. De voorschotten van de kernen Haarsteeg en Nieuwkuijk zijn in de maand september 2008 door Brabant Water aangepast.

Eind juli 2008 is aan alle inwoners een brief gestuurd met daarin een overzicht van het aantal ledigingen per adres over de afgelopen 5 maanden. Ook hierbij konden voor Vlijmen, Nieuwkuijk en Haarsteeg de eerste maanden niet worden meegenomen door ontbrekende gegevens. Bij inwoners die sinds 1 januari 2008 van container zijn gewisseld waren de gegevens niet altijd juist. Dit heeft veel vragen en opmerkingen van inwoners opgeleverd.

Voor de overige kernen zijn er geen problemen opgetreden bij de afrekening en de afvaloverzichten. Bij de jaarafrekening van Drunen en Elshout, in augustus 2008, en Heusden en omstreken in december 2008, is tevens een diftarspecificatie meegestuurd, waarop alle ledigingen staan vermeld met datum en tijd. Deze diftarspecificatie zal bij iedere jaarafrekening standaard meegestuurd worden.

4.4

Tarieven

Bij het berekenen van de gedifferentieerde tarieven golden de volgende uitgangspunten:  Uitgegaan wordt van een gemiddelde van 17 keer aanbieden van een grijze container en 9 keer van een groene container per huishouden per jaar. (Aanvankelijk is uitgegaan van 16 keer grijs en 8 keer groen, dit is op verzoek van de raad aangepast). Het vaste tarief is voor elke belastingplichtige hetzelfde;  Voor gebruikers van verzamelcontainers worden twee tarieven aangehouden gebaseerd op éénpersoonshuishoudens en meerpersoonshuishoudens;  Het tarief van het gft ligt lager dan die van het restafval omdat de verwerkingskosten van het restafval hoger liggen dan die van gft. Deze verschillen mogen niet te groot worden om vervuiling van de beide inzamelstromen te voorkomen;


16

 Het reinigingsrecht wordt afgeschaft. Hierdoor zullen bedrijven, instellingen en verenigingen die voorheen tegen betaling meeliftten met de gemeentelijke afvalinzameling, zelf hun afval moeten laten inzamelen. Ook gevallen waarin wel werd meegelift maar geen reinigingsrecht werd betaald, werden hierdoor bekend en uitgesloten;  Aangenomen wordt dat reducties van 25% bij het restafval en 30% bij het gft-afval haalbaar zijn.

Op verzoek van de gemeenteraad is in het vaste tarief alsnog een onderscheid gemaakt tussen éénpersoonshuishoudens en meerpersoonshuishoudens. Bovenstaande uitgangspunten resulteerden in onderstaand tarief voor het 1e diftarjaar 2008: Tabel 2:

Tarieven 2008.

Vastrecht éénpersoonshuishouden

€ 102,96

Vastrecht meerpersoonshuishoudens

€ 128,76

Ledigen 240 grijs

€ 6,19

Ledigen 140 grijs

€ 3,61

Ledigen 140 groen

€ 2,30

Ledigen 240 groen

€ 3,94

Inworp ondergrondse verzamelcontainer

€ 1,48

Verzamelcontainers 1-persoons

€ 185,04

Verzamelcontainers meerpersoons

€ 256,64

Een meerpersoonshuishouden met een 240 liter grijze container en een 140 liter groene container komt, op basis van het verwachte gemiddelde van 17 x aanbieden grijs en 9 keer aanbieden groen, zo op een heffing uit van € 254,69. Ter vergelijking: het ongedifferentieerde tarief in 2007 bedroeg € 292,44. Voor éénpersoonshuishoudens met twee 140 liter containers en dezelfde aanbiedfrequentie komt de heffing uit op voor €185,03 (€ 202,44 in 2007).


17

Dit zou betekenen dat door invoering van diftar een huishouden met een gemiddeld afvalaanbod minder voor afval betaalt dan wanneer geen diftar is ingevoerd. Dit komt overeen met het landelijke beeld waaruit blijkt dat inwoners in diftargemeenten voordeliger uit zijn dan inwoners van niet-diftargemeenten. Dit is beschreven in het rapport ‘Afvalstoffenheffingen 2008’ van SenterNovem, dat ter inzage ligt in de leesruimte in het gemeentehuis van Vlijmen.

4.5

Kwijtscheldingsbeleid en medisch afval

Op een aantal gronden kunnen inwoners in aanmerking komen voor kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen. De inwoners die aan de door het Rijk en gemeente gestelde voorwaarden voldoen, krijgen voor de afvalstoffenheffing kwijtschelding tot maximaal 75% van het verschuldigde bedrag.

Inwoners met medisch afval zoals incontinentiemateriaal en dialysemateriaal hebben, buiten hun schuld om, meer afval dan inwoners die dit niet hebben. De gemeente acht het niet redelijk deze inwoners te laten betalen voor dit extra afval. In deze gevallen worden alleen de eerste 17 keer aanbieden van de grijze restafvalcontainer in rekening gebracht. Worden de containers vaker aan de weg gezet, dan hoeft de gebruiker hiervoor niet te betalen. Van deze regeling maken 45 adressen gebruik.

4.6

Aanbiedingen 2008

Voor groencontainers bleek de inschatting van negen aanbiedingen van de groencontainer per jaar iets te ruim: het gemiddelde daadwerkelijke aantal aanbiedingen bedroeg in 2008 acht (8,1). Het tarief voor het ledigen voor de groene container is in 2009 gelijk gebleven ten opzichte van 2008. Dit komt doordat de nieuwe tarieven zijn bepaald op een moment dat het aantal aanbiedingen nog gemiddeld 9 bedroeg. Pas aan het einde van 2008 is gebleken dat dit aantal nog iets lager lag.

Het gemiddelde van het aantal ledigingen van grijze containers in 2008 bleek hoger te liggen dan de inschatting, namelijk 20 (19,6) ledigingen van de grijze container in plaats van de ingeschatte 17.


18

Omdat in 2008 meer ledigingen van de grijze container hebben plaatsgevonden dan verwacht, heeft de gemeente meer inkomsten gekregen. Mede op verzoek van de gemeenteraad wordt dit voordeel teruggegeven aan de burgers. Daarnaast zijn de tarieven voor de lediging van containers met restafval in 2009 met 15% verlaagd. Voor het ledigen van de grijze container van 240 liter is het tarief voor 2009 vastgesteld op € 5,26 en voor 140 liter op € 3,07. Zie voor meer financiële informatie hoofdstuk 8.

4.7

Conclusies

Het uitbesteden van het containermanagement is goed verlopen. Het lezen van de chips van de containers en daarmee de registratie van de geleegde containers heeft in de proefperiode problemen gekend. Bij de daadwerkelijke start van diftar op 1 januari 2008 waren deze opgelost.

Ook rond de afstemming van de ledigingsgegevens tussen de Afvalstoffendienst en Brabant Water zijn enige problemen ontstaan. Bij de eerste afrekenronde in april 2008 voor de kernen Vlijmen, Haarsteeg en Nieuwkuijk waren de ledigingen van de eerste drie maanden van 2008 nog niet meegenomen.

Op basis van het aanbiedgedrag van 2008 is het tarief voor de grijze container voor 2009 15% gedaald. De overige tarieven blijven gelijk.


19

5

Communicatietraject

5.1

Opzet communicatie

Omdat werd verwacht dat de invoering van diftar voor de inwoners veel vragen zou oproepen, is in augustus 2006 een communicatieplan opgesteld. Communicatie heeft tijdens de verschillende fasen van het proces een belangrijke rol gespeeld. Deze communicatie was met name gericht op: 

het informeren over de wijzigingen en de consequenties daarvan;



het creëren én behouden van voldoende draagvlak voor de veranderingen;



het stimuleren van positief gedrag, namelijk: -

het milieubewust omgaan met afval;

-

het verminderen van de hoeveelheid afval;

-

het meewerken aan de invoering van diftar;

 voorkomen van ongewenst gedrag.

Met behulp van deze gerichte communicatie is geprobeerd om te komen tot een verhoging van het kennisniveau en bewustwording van de inwoners over de kosten van inzameling en verwerking van afval en nut en noodzaak van preventie en scheiding.

5.2

Ingezette communicatiemiddelen

De volgende communicatiemiddelen zijn tijdens het diftartraject ingezet:  Diftarkranten  Bewonersbrieven (mailings)  Afvalwijzer  Artikelen in de Heusdense Courant  Persberichten  Informatie via gemeentelijke website  Bewonersenquête  Inloopavonden  ‘Groene lijn’  Informatiecentrum  Speciaal ontworpen diftarlogo

Gedurende het invoeringstraject zijn 3 diftarkranten verschenen. Het schrijven van de teksten en het verzorgen van het drukwerk is uitbesteed aan een extern Evaluatie diftar gemeente Heusden

20

communicatiebureau, op basis van inhoudelijke input van de betrokken gemeenteambtenaren en het ingehuurde adviesbureau. De diftarkranten -verschenen in januari en juni 2007 en januari 2008- zijn in het algemeen positief ontvangen. Er waren echter ook inwoners die te kennen hebben gegeven de diftarkranten en/of het diftarsysteem ingewikkeld te vinden. Een veelgehoord misverstand is bijvoorbeeld dat een deel van de inwoners dacht dat de eerste ledigingen in het diftarsysteem (17 keer grijs en 9 keer groen per jaar) gratis zouden zijn en pas daarna betaald hoefde te worden. Ook bestond het misverstand dat per kilo betaald moest worden. Toen deze misverstanden uit de weg waren geruimd, verdwenen ook de klachten over het dumpen van afval in andermans container. Uit het veranderende gedrag van de inwoners bleek dat zij de kranten goed hebben gelezen.

Op 1 juli 2007 verscheen een nieuwe, tussentijdse, afvalwijzer voor de periode van een half jaar. Reden hiervoor was dat de inzamelroutes waren gewijzigd. De nieuwe inzamelroutes waren echter zodanig ingetekend dat dit bij de inwoners de nodige vragen opriep. Het was niet altijd duidelijk wat de scheiding was tussen de raakvlakken van de inzameldagen (aangegeven met verschillende kleuren). Soms liepen de grenzen halverwege een bepaalde straat, wat als verwarrend werd ervaren. Bovendien viel een deel van Vlijmen (Vijfhoeven IV), qua inzameldag niet onder Vlijmen maar onder Haarsteeg. In de nieuwe afvalwijzer (2009) zijn de inzameldata per adres aangegeven.

Sulo heeft met het versturen van de volume-enquête een telefoonlijn ingesteld voor vragen over de containers. Inwoners hebben veel gebruik gemaakt van deze ‘groene lijn’. De informatie die de gemeente zo ontving, heeft een bijdrage geleverd aan het actualiseren van de adressenregistratie. Niet alle vragen en opmerkingen konden door Sulo worden behandeld, het door ambtenaren bemande informatiecentrum heeft veel tijd gestoken in de ‘tweedelijns’ behandeling van vragen.

Op de gemeentelijke website is een pagina volledig ingericht over de invoering van diftar en alle aspecten die daar bijhoren. Deze pagina wordt positief gewaardeerd. Er is op deze pagina een overzicht te vinden van de meest gestelde vragen. Er is een rekenmodel te vinden om te zien wat de kosten zijn bij een bepaald aantal keer aanbieden van de afvalcontainers. Ook is hier een forum over diftar te vinden. Afgaande op de posts op dit forum blijkt dat er voorafgaand aan de invoering de nodige twijfels waren, maar dat grote problemen na invoering niet of nauwelijks zijn voorgekomen. De laatste post dateert van 6 september 2007.


21

In april 2005 heeft een bewonersenquête3 plaatsgevonden onder 1.000 inwoners. Dit is reeds uitgebreid besproken in hoofdstuk 2.

5.3

Klachten

Na de invoering van diftar zijn er diverse inwoners geweest die zich hebben beklaagd over aspecten van het nieuwe afvalinzamelsysteem. De gemeente heeft de klagers altijd zo goed mogelijk te woord gestaan. Klachten met praktische aspecten zijn zoveel mogelijk opgelost, klachten met betrekking tot het systeem zijn behandeld door de beleidskeuzes achter diftar uit te leggen.

Enkele van de meest gehoorde klachten zijn: -

De afvalinzameling moet weer wekelijks plaatsvinden met duocontainers;

-

De oude containers zijn veel beter;

-

Er zitten geen sloten op de containers;

-

De gft-bakken gaan ’s zomers stinken en er komen maden in de container;

-

’s Winters vriest het afval vast in de container.

Er zijn 102 meldingen geregistreerd met betrekking tot containers. Hierbij gaat het om een breed scala van meldingen: verkeerd aangeboden of te vroeg aangeboden containers, maar ook kapotte sloten van de verzamelcontainer, etc. Specifieke meldingen en klachten kunnen als input worden gebruikt bij het nieuwe uitvoeringsprotocol voor de Afvalstoffendienst. Op de gemeentelijke site staan ook diverse tips om overlast zoals maden in de container te voorkomen. In dit kader dient ook vermeld te worden dat er in Heusden Vesting (zie ook: flankerend beleid) aanvankelijk problemen waren met afvaltoerisme. Voordat is overgegaan van gewone vuilniszakken op gratis gele vuilniszakken werd hier opvallend veel afval aangeboden.

5.4

Conclusies

Er is veel aandacht geweest voor communicatie naar de inwoners voor, tijdens en na de invoering van diftar. Dit heeft niet kunnen voorkomen dat er veel vragen en diverse klachten zijn ontvangen. Deze zijn door de gemeente zo goed mogelijk opgelost.

3

Voor een compleet overzicht van de bewonersenquête wordt verwezen naar het rapport

“Resultaten bewonersonderzoek in de gemeente Heusden”, mei 2005, opgesteld door JMA


22

6

Milieurendement

6.1

Afvalhoeveelheden

Het aanbod van gft- en restafval in containers en verzamelcontainers is weergegeven in tabel 3. In het haalbaarheidsonderzoek is ervan uitgegaan dat de hoeveelheden gft- en restafval door de invoering van diftar met 30 respectievelijk 25 procent zouden kunnen dalen. De reductie bij het gft-afval bedraagt in 2008 17% ten opzichte van 2007 (20% ten opzichte van 2006). Voor restafval is dit 13% ten opzichte van 2007 en 26% ten opzichte van 2006. Hoewel er pas vanaf 2008 per lediging betaald hoefde te worden zien we dat de voorbereidingen in 2007 (nieuwe containers, alternerende inzameling, uitgebreide communicatie over afval en diftar) al leiden tot een daling van het afvalaanbod. De kans bestaat dat de reductiepercentages in 2009 nog zullen oplopen omdat alle inwoners nu ervaring hebben opgedaan met diftar en de eerste jaarafrekening op basis van diftar hebben ontvangen. Bij de genoemde percentages is de autonome groei van het afvalaanbod niet verdisconteerd, waardoor de relatieve reductiepercentages nog iets beter zullen uitvallen. Bij het schrijven dezes was nog niet bekend hoe groot de autonome groei landelijk is.

Tabel 3:

Overzicht toename scheidbare afvalstromen in de gemeente Heusden in de jaren 2006, 2007 en 2008, in tonnen..

afvalstroom

2006

2007

2008

’08 vs. ‘07

’08 vs. ‘06

Restafval

10.265

8.745

7.620

-12,9%

-25,8%

GFT-afval

4.335

4.216

3.487

-17,3%

-19,6%

Oud papier/karton

3.179

3.362

3.567

+6,1%

+12,2%

Verpakkingsglas

887

920

999

+8,5%

+12,6%

Textiel

209

252

260

+3,5%

+24,0%

De reductie van de stroom restafval wordt voor een groot deel verklaard door de toename van de stromen van de overige afvalstromen. Ten opzichte van 2007 is de hoeveelheid oud papier/karton toegenomen met 6,1 procent toegenomen. Voor verpakkingsglas is dit 8,5 procent en voor textiel 3,5 %. Ten opzichte van 2006 liggen deze percentages nog hoger.

6.2

Aanbiedingsfrequentie, motie extra inzamelronde gft

De frequentie waarmee containers worden aangeboden door de inwoners in de gemeente Heusden is gedaald ten opzichte van de situatie vóór diftar. Immers iedere aanbieding Evaluatie diftar gemeente Heusden

23

afzonderlijk heeft een direct financieel gevolg. Toch is de aanbiedfrequentie van grijze containers hoger dan de aanvankelijke inschatting (zie paragraaf 4.6: aanbiedingen).

De gemeenteraad heeft een motie ingediend om te onderzoeken of het mogelijk was om ’s zomers extra inzamelrondes uit te voeren voor het gft-afval, omdat de kans op stank uit de groene container groter wordt als het warm weer is. Het college heeft besloten om geen extra inzameling te laten plaatsvinden. Dit omdat men in ’s-Hertogenbosch heeft ervaren dat er nauwelijks gebruik wordt gemaakt van de extra inzamelronden, danwel dat er nauwelijks extra gft-afval wordt ingezameld. Daarnaast leiden extra inzamelronden tot extra vervoersbewegingen. Tevens werden communicatieproblemen voorzien. De inzet van mens en voertuig is bovendien dubbel, wat voor logistieke problemen kan zorgen. De kosten zouden € 33.500,- bedragen.

6.3

Ontwijkgedrag

In het haalbaarheidsonderzoek is al ingegaan op ontwijkgedrag. Dit varieert van het meenemen van afval naar het werk en het meegeven aan familie tot illegale afvaldumpingen. Ontwijkgedrag is moeilijk te meten, mede omdat niet alle illegale afvaldumpingen goed worden geregistreerd. De gemeente Heusden is begin 2009 met een dergelijke registratie begonnen, zodat op het moment van schrijven van dit rapport geen gegevens bekend zijn. De meeste diftargemeenten concluderen echter dat de invoering van diftar nauwelijks tot een toename van ontwijkgedrag of illegale afvaldumpingen heeft geleid. Ook voor de gemeente Heusden lijkt dezelfde conclusie te gelden. Wel was kort na de invoering sprake van verhoogd ontwijkgedrag, maar na enkele maanden werd dit gedrag minder. Betrokken ambtenaren hebben dit ervaren bij openbare afvalbakken, illegale dumpingen, veegvuil, enzovoort. Het opruimen van dumpingen wordt overigens ook meegenomen in de reguliere groenonderhoudswerkzaamheden.

De gemeente heeft in 2008 451 meldingen over illegaal gedumpt afval ontvangen, de meeste hiervan in het eerste halfjaar. Ter vergelijking: met betrekking tot afval zijn in 2007 in totaal 594 meldingen binnengekomen, waarvan meer dan de helft betrekking had op illegaal gedumpt afval, gevolgd door meldingen over zwerfvuil. (Afvaldumpingen en foutief afvalaanbiedgedrag zijn in 2008 niet apart geregistreerd). Volgens de betrokken opsporingsambtenaar is er ruim een jaar na de invoering van diftar zelfs sprake van minder klachten dan de periode vóór invoering van diftar. Wel blijft er sprake van het achterlaten van huisvuil in de openbare afvalbakken.


24

Controle en handhaving blijven belangrijk. In 2008 is door de opsporingsambtenaar 28 keer een aanzegging proces-verbaal gedaan (waarschuwing). In 10 gevallen is proces-verbaal opgemaakt. Los van het diftartraject blijft aandacht bestaan voor een schone leefomgeving.

In Vesting Heusden is sinds de invoering van de gele vuilniszakken het illegaal aanbieden van vuilniszakken - naar inschatting van de betrokken ambtenaar - met driekwart is afgenomen ten opzichte van de situatie daarvoor, waarin gebruik werd gemaakt van de standaard grijze vuilniszakken. Dit is te danken aan een goede communicatie, het geven van waarschuwingen en het, indien mogelijk en noodzakelijk, opmaken van een proces-verbaal.

6.4

Samenstelling restafval

Om inzicht te verkrijgen in de mate waarin afvalscheiding is gestimuleerd, zijn door de gemeente afvalsorteeranalyses uitgevoerd. Deze zijn uitgevoerd in najaar 2004, voorjaar 2005 (nulmeting), voorjaar 2008 en najaar 2008 (referentiemeting). De analyses hebben in vier verschillende wijken binnen onze gemeente plaatsgevonden om een zo representatief mogelijk beeld te krijgen. De belangrijkste gegevens uit deze sorteeranalyses zijn opgenomen in de volgende tabel. Tabel 4: samenstelling restafval Heusden In

%

van

het Voor invoering diftar

Na invoering diftar

restafval Deelstroom gft papier herbruikbaar papier overig Luiers Drankkarton Kunststof flacons Kunststof overig Glas Textiel / schoeisel Blik metaal Overig materiaal Wit en bruingoed Keramiek en puin tapijt Hout KCA

Najaar 2004

Voorjaar 2005

Voorjaar 2008

23 13 2,9 4,4 2,8 2,1 23 1,9 2,8 2,4

23 14 3,3 4,5 2,8 2,1 23 2,3 2,9 2,3

1,3 0,9 2,4 1,2 2,5 0,1

1,3 0,7 2,8 1 2,1 0,1

Najaar 2008

22,4 11,3

27,2 11,7

2,9 22,2 5,8 3,5

2,5 22,3 3,1 3,6

3,9 14 1,1 2,4

4,3 13,7 0,4 2,4

2,8 0,0

3,1 0,0


25

Omdat de terminologie bij de analyses niet altijd consistent is, zijn er enkele lege vakken in deze tabel. Daarnaast is tijdens de najaarsmeting van 2008 bij één van de vier monsters een verstoring aangetroffen met een extreme hoeveelheid tuinaarde (strikt gesproken geen GFT). Dit veroorzaakt het grootste deel van de toename van gft in het najaar van 2008 (gecorrigeerd voor dit monster wordt het percentage 24,9%). Doordat er per meetmoment 4 monsters van 50 containers zijn onderzocht, dient er voor bovenstaande gegevens rekening gehouden te worden met een zekere betrouwbaarheidsmarge.

Uit deze tabel valt af te leiden dat er geen grote schommelingen in de samenstelling van het restafval hebben plaatsgevonden ten gevolge van de invoering van diftar. Wel is de hoeveelheid papier in het restafval afgenomen met ruim 3 % (N.B.: de hoeveelheid aangeboden restafval is wel afgenomen (zie paragraaf 6.1) en de hoeveelheden gescheiden ingezameld papier, glas en textiel zijn toegenomen). Wanneer de gegevens van gemeente Heusden worden vergeleken met de samenstelling van het restafval in heel Nederland, blijkt dat het scheidingsgedrag bovengemiddeld is. Overigens wijken deze resultaten af van het beeld dat de invoering van diftar gepaard gaat met een verhoging van het aandeel gft in het restafval4. Tabel 5: samenstelling restafval Nederland

Bron: Samenstelling van het huishoudelijk restafval, SenterNovem, 2008 4

Zie bijvoorbeeld ‘Afval zat’, de diftarevaluatie van gemeente Hoogezand-Sappermeer,

2005. Evaluatie diftar gemeente Heusden

26

Uit de gegevens in tabel 5 blijkt dat met name de hoeveelheid gft en papier in het restafval in Heusden, laag zijn ten opzichte van de hoeveelheid in heel Nederland. Omdat dit stromen zijn die gescheiden ingeleverd kunnen worden kan worden gesteld dat de inwoners van Heusden bovengemiddeld goed hun afval scheiden.

6.5

Conclusies

De hoeveelheid aangeboden gft-afval en restafval is in 2008 gedaald met respectievelijk 17 en 13 procent ten opzichte van 2007, en met 20% respectievelijk 26% ten opzichte van 2006. Dat wil zeggen dat de verwachte afvalreductie van restafval (25%) wel, en die van gftafval (30 %) niet gehaald wanneer vergeleken wordt met 2006. Voor wat betreft de scheidingspercentages zijn er geen grote verschillen zichtbaar tussen de periode vóór en na invoering van diftar. Wel wordt er minder papier in het restafval aangetroffen. Ook blijkt uit vergelijking met cijfers over heel Nederland dat het Heusdense restafval relatief weinig vervuild is met afvalstromen die gescheiden zouden moeten worden (papier en gft).

Kort na het invoeren van diftar, met name tijdens de proefperiode, was er volgens betrokken ambtenaren sprake van een toename van (meldingen van) illegale dumpingen. Dit is in de loop van 2008 weer genormaliseerd. Exacte gegevens hierover ontbreken omdat pas begin 2009 hiervoor een registratiesysteem is opgesteld.


27

7

Flankerend beleid

7.1

Inleiding

Naast een uitgebreide communicatie (zie hoofdstuk 5) heeft de gemeente diverse maatregelen voorgenomen om de invoering van diftar te vergemakkelijken. De gemeente heeft niet alle voorgenomen maatregelen uit kunnen voeren. Zo hebben bijvoorbeeld de onderzoeken naar de wenselijkheid van de plaatsing van een prullenbak bij iedere glascontainer, naar de dekkendheid van de textielinzameling en de uitbreiding van de inzamelpunten voor luiers (nog) niet plaatsgevonden. (De uitvoering van deze maatregelen zal verder worden bekostigd uit het hiervoor beschikbare exploitatiebudget, het krediet kan derhalve worden afgesloten.) Dat niet alle aspecten van het flankerend beleid zijn uitgevoerd, wordt met name veroorzaakt door de personele capaciteit. De invoering van diftar an sich heeft een zware wissel getrokken op de personele capaciteit. Door de reeds opgedane ervaring met diftar kan mogelijk definitief van enkele niet uitgevoerde maatregelen worden afgezien. In het vervolg van dit hoofdstuk wordt stilgestaan bij die aspecten van het flankerend beleid die wel zijn doorgevoerd. De mogelijkheid om luiers gratis in te leveren bestaat al sinds 2003. Dit is niet gewijzigd door de invoering van diftar. Daarom wordt hier verder niet op dit aspect ingegaan.

7.2

Gratis wisselronde

Op 12 september 2007 heeft de gemeente een oproep geplaatst in de Heusdense Courant aan de inwoners om zich aan te melden voor een gratis wisselronde in 2007. Hierbij konden inwoners die eerst voor een grote container hadden gekozen, maar toch een kleine wilde hebben - of andersom - , gratis switchen. Normaal bedragen de kosten hiervoor € 25,-. Omdat veel mensen de oproep gemist hadden is de reactietermijn hiervoor verlengd, zodat er meer bekendheid aan deze actie kon worden gegeven. Naar aanleiding van deze wisselronde heeft de gemeente 100 stuks 240 liter groene containers en 300 stuks 140 liter grijze containers restafval moeten bijbestellen. In totaal zijn er 1122 containers omgewisseld.

7.3

Vesting Heusden: gele zakken

Een knelpunt bij de invoering van diftar bleek dat de inwoners van Heusden-Vesting die gebruik maken van vuilniszakken voorlopig nog niet de beschikking hebben over een ander inzamelmiddel. Als tijdelijke oplossing hebben de inwoners van de Vesting een gele afvalzak gekregen. Deze was tot 1 januari 2009 gratis. Na deze datum kost een dergelijke zak € 1,48. Er wordt door de gemeente onderzoek gedaan naar structurele oplossingen hiervoor. Evaluatie diftar gemeente Heusden

28

Voordat er sprake was van de gele afvalzak, was er sprake van vele illegale bijplaatsingen van vuilniszakken (afvaltoerisme binnen de gemeentegrens). Dit gedrag nam in de loop van 2008 sterk af toen de gele vuilniszak is ingevoerd, gecombineerd met geïntensiveerde handhaving. Nu er betaald moet worden voor de gele afvalzak, zijn er (vrijwel) geen illegale bijplaatsingen meer.

7.4

Gemeentelijke milieustraat

Inwoners van de gemeente Heusden kunnen gebruik maken van de gemeentelijke milieustraat in Drunen. Hier kunnen alle huishoudelijke afvalstoffen gebracht worden. Omdat het aanleveren van minder dan 5 kilo afval op de milieustraat kostenloos was (omdat de weegapparatuur dit niet kan registreren), zijn er inwoners die op deze wijze afstand deden van hun afval. Om dit misbruik te voorkomen is vanaf 1 april 2009 een minimumtarief voor afval ingevoerd. Iedereen die na die datum afval aanlevert moet in ieder geval 1 euro betalen.

Door het goede gebruik van de milieustraat is een nuttige toepassing van (grof) huishoudelijk afval gerealiseerd. Op de milieustraat worden immers veel componenten gescheiden ingezameld.

7.5

Starten van promotiecampagne voor thuiscomposteren

Tegelijk met de invoering van diftar is er een compostvatenactie opgestart. Immers, groenafval dat thuis wordt verwerkt bespaart kosten. Ongeveer 135 inwoners hebben zich gemeld voor aanschaf van een compostvat via de gemeente tegen een gereduceerd tarief van € 30,-.

7.6

Voorlichting over scheidingsregels met betrekking tot gft-afval.

Een belangrijk onderdeel van het flankerend beleid behelsde de voorlichting over scheidingsregels van het (gft-)afval. Hierover is voorlichting gegeven via de diftarkrant, op de website, in de afvalwijzer, etc. Zie hiervoor ook hoofdstuk 5.


29

7.7

Oud-papier met containers

De duocontainers, die door de invoering van minicontainers overbodig werden, waren niet volledig afgeschreven. Daarom is onderzocht of deze containers konden worden ingezet als containers voor oud papier. Uiteindelijk is dit niet doorgegaan. Verenigingen die oud papier inzamelen gaven aan dat zij problemen zagen bij het gebruik van containers. Voor de gemeenteraad woog het hierbij zwaar dat inwoners dan met drie afvalcontainers moeten werken, terwijl dit vóór de invoering van diftar voor veel inwoners slechts één container was.

7.8

Groenafval

In Heusden worden bladeren, snoeiafval en kerstbomen ingezameld. Exacte gegevens over de hoeveelheid bladeren die via de bladkorven is ingezameld zijn niet voorhanden. Wel is bekend dat in Heusden ongeveer 150 bladkorven geplaatst zijn. In 2006 waren dit er ongeveer 90, zowel in 2007 als 2008 zijn er 30 extra bijgeplaatst vanwege diftar.

7.9

Conclusies

Er is veel gebruik gemaakt van de mogelijkheid om gratis van containers te wisselen. Bewoners hebben te allen tijde het recht om dit opnieuw of alsnog te doen tegen betaling van € 25,-. Bij verhuizing of wijziging van de gezinssamenstelling kan men binnen 6 maanden gratis van container wisselen.

De tijdelijke oplossing van ‘gele zakken’ in de vesting Heusden heeft de problemen van afvaltoerisme en –dumpingen opgelost.

In 2008 kwam het regelmatig voor dat inwoners kostenloos afval bij de milieustraat brachten, waarvoor via de afvalcontainer betaald had moeten worden. Dit is per 1 april 2009 onmogelijk gemaakt door een minimumtarief in te stellen voor huisvuil.


30

8

Financiële consequenties

8.1

Personele inzet

In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de feitelijk bestede personeelsinzet tijdens de invoering van diftar.

Tabel 6

Personele inzet tijdens invoering van diftar Jaar

Bestede uren

2005

161

2006

517

2007

1.234

2008

328 Tot.: 2.240

Dit totale aantal uren is beduidend meer dan de inschatting vooraf dat er aan het project 1750 uren zouden worden besteed. Dit verschil heeft diverse oorzaken:  Van te voren is het lastig om in te schatten hoeveel tijd er gepaard gaat met een dergelijk traject, maar de aanvankelijke inschatting was optimistisch;  Diverse ‘zijsporen’ zoals het op orde brengen van de adressenregistratie waren bij de inschatting vooraf niet (voldoende) meegenomen;  Er zijn een aantal onvoorziene aspecten geweest die veel meer tijd hebben gekost dan van te voren kon worden voorzien:

8.2

o

Problemen met SULO;

o

Bestuurlijke besluitvorming

Subsidie

Los van de kredieten heeft de gemeente een bedrag van € 86.208,- ontvangen voor het implementatietraject van diftar. Dit bedrag is een SAM-subsidie (Subsidieregeling Aanpak Milieudrukvermindering) die is verstrekt door SenterNovem, een agentschap van het ministerie van Economische Zaken.


31

8.3

Kosten en baten

Op 12 december 2006 heeft de raad een krediet van € 1.700.000 beschikbaar gesteld voor de invoering van diftar en de aanschaf van minicontainers en chips en dergelijke.

Tabel 7 geeft een overzicht van het diftarkrediet, de feitelijke uitgaven en van de verschillen hiertussen.

Tabel 7 Overzicht diftarkrediet, begroot versus besteed FINANCIEEL OVERZICHT DIFTAR Kredieten: diftar 1 minicontainers

Werkelijk totaal:

Raming aanschaf en uitzetten minicontainers aanschaf en plaatsing ondergrondse containers aanschaf en montage chips totaal krediet

diftar 2 hardware kantoorinstallatie software t.b.v. gegevensbeheer totaal krediet toegangsbeperking diftar 3 invoeringskosten verzamelcontainers registratie-apparatuur aankoop en verspreiding pasjes voor toegang portable uitleesapparatuur proeffacturen eenmalige personele inzet externe begeleiding communicatie onvoorzien bio-afvalzakken en gele zakken compostvaten extra bladsilo's gratis wisselronde werkzaamheden t.b.v. containeropstelplaatsen sorteeranalyses overname registratie-apparatuur door Afvalstoffendienst subsidie Senter Novem totaal krediet


Restant

936.441,00 586.219,37 350.221,63 30.000,00 0,00 30.000,00 228.143,00 133.011,34 95.131,66 1.194.584,00 719.230,71 475.353,29 10.000,00 20.000,00 30.000,00

10.000,00 20.000,00 30.000,00

0,00 0,00 0,00

17.400,00 70.000,00

15.655,50 61.275,00

1.744,50 8.725,00

9.240,00 151,52 9.088,48 18.000,00 9.868,12 8.131,88 51.000,00 3.491,00 47.509,00 77.500,00 101.001,81 -23.501,81 46.830,00 50.440,75 -3.610,75 150.300,00 44.734,83 105.565,17 35.146,00 0,00 35.146,00 0,00 15.298,51 -15.298,51 0,00 2.374,00 -2.374,00 0,00 7.470,00 -7.470,00 0,00 24.700,00 -24.700,00 0,00 0,00

5.912,83 -5.912,83 19.170,50 -19.170,50

0,00 -49.020,00 49.020,00 0,00 -86.208,00 86.208,00 475.416,00 226.316,37 249.099,63

32

Uit deze tabel is af te leiden dat voor de drie onderdelen waarvoor het krediet van € 1.700.000,- is verleend, een bedrag van € 724.453,- minder hoefde te worden besteed. Het positieve saldo wordt met name veroorzaakt door de volgende onderdelen:  De voordelige wijze van de aanschaf en het uitzetten van de containers;  De ontvangen subsidie;  Er is geen proeffactuur verstuurd, maar hiervoor in de plaats zijn er afvaloverzichten verzonden;  Minder uitgaven aan communicatie. Dit komt vooral doordat de diftarkrant niet apart is uitgegeven, maar is meegegaan met de Heusdense Courant;  SULO heeft aan de gemeente een boete moeten betalen vanwege uitvoeringsproblemen. Dit was mede een oorzaak voor de forse overschrijding van de ingeschatte uren.  Voor de ‘personele inzet’ is het niet zo dat er specifiek voor dit onderwerp mensen zijn aangenomen: het betreft hier de extra uren die in de hele organisatie op de post ‘afval’ zijn geschreven (bijvoorbeeld door medewerkers op afdeling AVG). Dit werkt door naar de personele capaciteit bij de afdelingen die door diftar extra met afvaltaken zijn belast.

De meerkosten van enige onderdelen, zoals bijvoorbeeld de wisselronde, zijn vergeleken met de meevallers, zeer beperkt.

De lagere investeringen hebben vanzelfsprekend lagere kapitaallasten tot gevolg. Daarnaast vergt het onderhoud van het diftarsysteem ook jaarlijkse, structurele kosten. Een overzicht hiervan wordt weergegeven in tabel 8.


33

Tabel 8 Exploitatiekosten diftar Exploitatiekosten Diftar

Voor Diftar

Raming Diftar Werkelijk Diftar

Werkelijk 2007 Begroting 2008 Jaarrekening 2008 Afvalbeleid en afvalinzameling: kapitaallasten

3.000

288.000

54.000

Inzameling huishoudelijk afval

908.000

500.000

573.000

stortkosten GFT-afval

325.000

225.000

273.000

stortkosten restafval

1.259.000

1.015.000

1.154.000

calculatorische BTW

743.000

613.000

613.000

personeelskosten

238.000

153.000

293.000

invorderingskosten

18.000

29.000

21.000

5.000)

21.000

60.000

-15.000

inzameling glas (vanaf 2008 bijdrage VNG van 28.000)

32.000

35.000

-1.000

inzameling KCA

12.000

15.000

15.000

156.000

111.000

93.000

0

206.000

0

44.000

50.000

50.000

eenmalige bijdragen samenwerkingsverbanden en VNG

-84.000

0

-56.000

netto-kosten milieustraat

607.000

776.000

672.000

4.282.000

4.076.000

3.739.000

opbrengst afvalstoffenheffing:

-4.560.000

-4.068.000

-4.413.000

totaal baten:

-4.560.000

-4.068.000

-4.413.000

-278.000

8.000

-674.000

inzameling oud papier (vanaf 2008 bijdrage VNG van

huur containers en containermanagement stelpost uitvoeringskosten Diftar overige inzamelingskosten

totaal lasten:

Storting in (-) of uitname (+) uit egalisatiereserve

In 2008 wordt er € 674.000 toegevoegd aan de egalisatiereserve terwijl er rekening was gehouden met een onttrekking van € 8.000. Dit verschil wordt verklaard doordat de lasten €337.000 lager uitgevallen zijn dan geraamd en de opbrengsten € 345.000 hoger.

De hogere opbrengsten zijn een gevolg van de hogere aanbodfrequentie van de grijze containers, gemiddeld 20 keer in plaats van de geraamde 17 keer. Op verzoek van de gemeenteraad worden deze hogere opbrengsten in 2009 aan de burger terugbetaald. Daarnaast is het tarief voor 2009 met 15 procent verlaagd zodat de opbrengsten (bij gelijkblijvende aanbodfrequentie) weer rond de € 4 miljoen zullen uitkomen.


34

De lagere kosten zijn voor een deel structureel en voor een deel incidenteel. Structureel zijn de lagere verwerkingskosten voor GFT- en restafval (€ 52.000 respectievelijk € 105.000), de lagere inzamelingskosten door de Afvalstoffendienst (€ 335.000) en de lagere containerkosten (€ 63.000). Incidenteel in 2008 waren de eenmalige bijdragen van stadsgewest en VNG (€ 56.000), de hoge opbrengst van het oud papier (€ 70.000) en de nog niet uitgevoerde flankerende maatregelen (€ 73.000). Daarnaast wordt er pas vanaf 2009 afgeschreven op het verstrekte diftarkrediet (het krediet wordt bij de jaarrekening 2008 afgesloten). De kapitaallasten zullen daardoor € 134.000 hoger liggen dan in 2008 maar, als gevolg van het slechts gedeeltelijk gebruiken van het krediet, nog steeds lager dan waar in de raming rekening mee is gehouden.

8.4

Egalisatiereserve

De ontwikkeling van de egalisatiereserve afvalstoffenheffing is weergegeven in tabel 9.

Tabel 9 Egalisatiereserve Egalisatiereserve afvalstoffenheffing Stand 1-1-2005

861.000

Wegens egalisatie 2005

-29.000

Stand 1-1-2006

832.000

Wegens egalisatie 2006

-200.000

Stand 1-1-2007 toevoeging in verband met opheffing SMB storting wegens egalisatie 2007:

632.000 84.000 193.000 277.000

Stand 1-1-2008

909.000

storting 2008: ten behoeve van teruggaaf afvalstoffenheffing: Wegens eenmalige bijdragen stadsgewest en VNG Wegens egalisatie 2008:

292.000 56.000 326.000 674.000

Stand 1-1-2009: Uitname wegens egalisatie 2009: Uitname wegens teruggaaf afvalstoffenheffing 2008:

1.583.000 -93.000 -292.000 -385.000

Stand 1-1-2010:

1.198.000


35

Uit tabel 9 blijkt dat de egalisatiereserve voldoende groot is om de komende jaren de huidige werkwijze voort te zetten. Het afvaltarief kan hierdoor positief worden beïnvloed. Hierbij dient natuurlijk rekening gehouden te worden met diverse factoren zoals evt. stijgende verwerkingskosten en dergelijke.

8.5

Kostenbesparing

Door de invoering van diftar is een structurele besparing op de inzamelings-, verwerkingsen containerkosten gerealiseerd van € 555.000,- ten opzichte van 2007. Hierbij dient opgemerkt te worden dat van een nog grotere besparing was uitgegaan (€ 797.000). Anderzijds zijn de kapitaallasten ook fors lager dan geraamd evenals enkele kleinere kostenposten.

De financiële gevolgen hiervan voor de inwoners zijn de volgende: een gemiddeld meerpersoonshuishouden moest in 2007 € 292,44,- betalen (vastrecht). In 2009 geldt een vast tarief van € 128,76 en een variabel tarief van (gemiddeld) € 125,90, dus een totaal van € 254,66. Hierdoor heeft een gemiddeld meerpersoonshuishouden door diftar een voordeel van € 37,78. Voor eenpersoonshuishoudens geldt dat in 2007 een vast tarief van € 202,44 werd betaald. In 2009 geldt een vast tarief van € 102,96 en een variabel tarief van (gemiddeld) € 82,10, dus een totaal van € 185,06. Eenpersoonshuishoudens hebben daarom een voordeel van € 17,38.

8.6

Conclusies

Het aantal geplande uren voor de invoering van diftar is ruim overschreden. Daar zijn diverse oorzaken voor aan te wijzen. Van het krediet van € 1.700.000 is ongeveer € 1.000.000 besteed. Dit heeft meerdere oorzaken, zoals het voordelig uitvallen van de aanschaf en het uitzetten van de minicontainers.

Na invoering van diftar is een structurele besparing op de inzamelings-, verwerkingsen containerkosten gerealiseerd van € 555.000,- ten opzichte van 2007. Er was uitgegaan van een grotere structurele besparing, van in totaal €797.000. Anderzijds zijn de kapitaallasten ook fors lager dan geraamd. Vanwege een hoger dan geraamde aanbodfrequentie van de grijze containers is er € 292.000 meer ontvangen in 2008, dit wordt in 2009 aan de burger terugbetaald. Eenpersoonshuishoudens hebben door de invoering van diftar gemiddeld een voordeel van € 17,38, meerpersoonshuishoudens van € 37,78. Evaluatie diftar gemeente Heusden

36

9

9.1

Vooruitblik: Inzamelen kunststofverpakkingen

Landelijke doelstellingen en middelen

Sinds 1 januari 2006 is nieuwe wetgeving van kracht om de milieubelasting van verpakkingsafval te verlagen. Het bedrijfsleven moeten de inname en verwerking zelf organiseren en betalen. Stichting Nedvang is op 10 november 2005 opgericht om voor alle producenten en importeurs in Nederland collectief uitvoering te geven aan het besluit verpakkingen.

In 2008 is een akkoord bereikt tussen overheid en bedrijfsleven - verenigd in de Stichting Nedvang - , het zogenaamde Verpakkingsakkoord. Hierin is een integrale doelstelling voor kunststofrecycling afgesproken van 38 procent in 2009. Om dit doel te kunnen halen, wordt een landelijk inzamelsysteem voor plastic verpakkingsafval uit huishoudens opgezet. In het Landelijk Afvalbeheersplan (LAP) is een wijziging opgenomen voor de kunststof verpakkingen. Deze aanpassing zorgt ervoor dat gemeenten vanaf 1 januari 2010 verplicht kunststof moeten scheiden uit het huishoudelijk afval.

9.2

Onderzoek pilotprojecten

Om ervaring op te doen met het scheiden van kunststof verpakkingen, zijn er diverse pilotprojecten opgezet. Uit het evaluatierapport van deze projecten blijkt onder meer dat het niet mogelijk is om een helder en eenduidig inzameltarief uit de verschillende pilots te herleiden. Het is begrijpelijk dat gemeenten vooral daarop zijn gefocussed, maar het onderzoek heeft van meet af aan een veel breder doel gehad. De pilots (en dus ook het onderzoek) zijn door Nedvang en VNG geïnitieerd om:

1 2 3 4

praktische kennis en ervaring op te doen met de gescheiden inzameling van plastic verpakkingsafval; de inzamelen responsresultaten en de zuiverheid van het ingezamelde materiaal te bepalen; daarbij onderscheid te maken tussen stedelijke en niet-stedelijke gebieden; de verschillen tussen haal- en brengsystemen in kaart te brengen, en tevens om het mogelijke effect van diftar te bepalen; inzicht te krijgen in de kosten van de verschillende manieren van inzameling.

Het gaat dus niet alleen om de kosten. Eén inzameltarief valt er dus niet uit het onderzoek te herleiden. De bandbreedte van de kosten van de verschillende pilots is vrij groot. Het rapport geeft daar ook de nodige uitleg over. Evaluatie diftar gemeente Heusden

37

Uit de evaluatie blijkt dat bij een haalsysteem doorgaans de meeste hoeveelheden worden ingezameld, wat nog versterkt wordt bij diftargemeenten.

9.3

Gevolgen voor gemeente Heusden

Dat kunststof verpakkingen apart ingezameld gaan worden, heeft uiteraard gevolgen voor de samenstelling van het restafval, en daarmee ook op het aanbieden van de grijze container. Uit de sorteeranalyses in 2008 blijkt dat de hoeveelheid kunststof in 2008 varieert van 17,3% tot 32,0 %, gemiddeld ongeveer een kwart van het restafval. Omdat kunststof relatief een hoog volume heeft zal na de invoering van gescheiden inzameling van verpakkingsafval het aanbod van grijze containers naar verwachting afnemen. Dit betekent dat inwoners minder hoeven te betalen voor het afvalaanbod, en dat de gemeente hierdoor minder inkomsten krijgt.

Wel krijgt de gemeente vergoedingen van de Nedvang. In januari 2009 zijn hierover afspraken gemaakt tussen de VNG en Nedvang. Besloten is dat de NEDVANG aan de gemeenten een vergoeding van 475 euro per ton ingezameld kunststof verpakkingsafval gaat betalen. De details van deze afspraken staan zijn terug te lezen op http://www.vng.nl/eCache/DEF/84/676.html. Ook zal er sprake zijn van afnemende verwerkingskosten voor het restafval, wat economisch voordelig is voor de gemeente. De invoer van de inzameling van kunststofverpakkingen kan in principe kostenneutraal

In de loop van 2009 zal de gemeente het kunststofinzamelsysteem gaan opzetten, mogelijk in samenwerking met de Afvalstoffendienst. Het college onderzoekt op welke wijze dit het beste kan gebeuren, waarbij vooralsnog de voorkeur uitgaat naar een systeem waarbij het afval in speciale zakken huis-aan-huis wordt gehaald.

9.4

Conclusies

Gemeente Heusden zal in de loop van 2009 de inzameling van plasticafval invoeren. Dit zal gevolgen hebben voor de aanbiedfrequenties en afvalhoeveelheden, maar in principe zou de invoering kostenneutraal moeten kunnen plaatsvinden. Ook zal een communicatietraject opgezet moeten worden. Stichting NEDVANG zal de gemeente hierin begeleiden.


38

10 Samenvatting en conclusies 10.1

Algemene conclusies

Ondanks verschuivingen in de planning, een zware druk op de gemeentelijke projectgroep en het gewenningsproces bij de inwoners, is diftar met succes ingevoerd en zijn de doelstellingen (eerlijkere afvalstoffenheffing, afvalvermindering, betere afvalscheiding en kostenneutrale invoering) gehaald. Het traject heeft ondanks enkele tegenslagen slechts een half jaar vertraging opgelopen.

10.2

Conclusies en aanbevelingen per onderwerp Projectgroep en planning

In de planning hebben enkele verschuivingen plaatsgevonden, maar desondanks is het proces van de diftarinvoering goed verlopen, dankzij de goed functionerende projectgroep. Na invoering van diftar bleek de projectgroep veel te kunnen betekenen voor de uitwerking en uitvoering van flankerend beleid. Ongewenst gedrag en handhaving Op basis van onder andere het overleg met de handhavende ambtenaren wordt aangeraden de handhaving in verband met zwerfvuil te continueren. Tarieven Het ontbreken van de ledigingstarieven op het moment dat inwoners een containervolume moesten kiezen heeft geleid tot veel vragen. Nadat de tarieven bekend zijn gemaakt kon men, indien gewenst, gratis van container wisselen. Op basis van het afvalaanbod van 2008 is het tarief in 2009 voor restafval met 15 procent gedaald.

In 2008 hebben 45 huishoudens op basis van medische gronden ontheffing gekregen. Daarom wordt aanbevolen deze regeling, evenals de kwijtscheldingsregeling, ongewijzigd te laten. Communicatie De communicatie met de inwoners van Heusden is over het algemeen goed verlopen. De diftarkranten zijn veelal positief ontvangen en uit het gedrag van de inwoners bleek dat de kranten gelezen werden. Ondanks de ingezette communicatiemiddelen bestaan er nog misverstanden bij een deel van de inwoners. Aangeraden wordt een laatste diftarkrant uit te brengen. In deze laatste uitgave kan aandacht geschonken worden aan deze evaluatie en Evaluatie diftar gemeente Heusden

39

meer informatie over het flankerend beleid. Structurele voorlichting over afval blijft uiteraard van belang. Afvalpreventie en afvalscheiding De invoering van diftar heeft geleid tot een betere afvalscheiding, afvalpreventie en – reductie. De reductie bij het gft-afval bedraagt in 2008 17% ten opzichte van 2007 (20% ten opzichte van 2006). Voor restafval is dit 13% ten opzichte van 2007 en 26% ten opzichte van 2006. In de samenstelling van het restafval is geen grote verandering zichtbaar, wel is de hoeveelheid papier in het restafval duidelijk afgenomen. In Heusden wordt het afval in vergelijking met het landelijke beeld goed gescheiden.

In 2008 is door de inwoners van Heusden intensiever gebruik gemaakt van de milieustraat, en niet altijd op de manier die de bedoeling was (aanbieden huisvuil dat in de grijze container zou moeten).

Administratie en containerbeheer Het uitbesteden van het containermanagement is goed verlopen. Rond het inlezen van de ledigingsgegevens zijn enige problemen ontstaan. De facturatie is niet altijd correct geweest en er zijn bij de gemeente veel vragen binnen gekomen over de tussentijdse afvaloverzichten. Financiën De inschattingen die vooraf gemaakt zijn over de vereiste inzet om diftar in te voeren, blijken af te wijken van wat werkelijk benodigd is geweest. Er zijn meer uren nodig geweest dan gedacht. Anderzijds is van het krediet van € 1.700.000,- ongeveer € 700.000,- niet gebruikt. Deze aspecten hangen deels samen omdat de gemeente bij de SULO korting heeft bedongen omdat de veroorzaakte problemen veel inzet van medewerkers heeft vereist.

Door de invoering van diftar is een structurele besparing op de inzamelings-, verwerkingsen containerkosten gerealiseerd van € 555.000,-. Voor de uitvoering van flankerend beleid is op het product afval binnen de exploitatiebegroting een budget gereserveerd. Vanwege een hoger afvalaanbod is er € 292.000 meer ontvangen in 2008. Dit wordt in 2009 aan de burger terugbetaald. Eenpersoonshuishoudens hebben door de invoering van diftar een voordeel van € 17,38, Meerpersoonshuishoudens € 37,78.


40

10.3

Overzicht van aanbevolen maatregelen 1. Continueer het bestaande diftarsysteem in ongewijzigde vorm; 2. Continueer de huidige inzamelfrequentie voor gft- en restafval ; 3. Continueer structurele voorlichting over afval; 4. Verbeter de informatievoorziening door middel van bijvoorbeeld folders en een gedifferentieerde rekening met een vergelijking van de tarieven vóór en na diftar; 5. Continueren van handhaving moet een permanent aandachtspunt zijn. 6. Het is van belang om met zeer grote aandacht de gegevens van de ledigingen te behandelen en op juistheid te (laten) controleren. De software heeft een sleutelrol in het systeem. 7. Terugkoppeling van de resultaten van deze evaluatie en van diftar naar de inwoners, bijvoorbeeld met een laatste diftarkrant; 8. De bestaande kwijtscheldingsregelingen niet wijzigen; 9. De gemeente dient bij toekomstige initiatieven om het scheidingsgedrag te verbeteren zich ervan bewust te zijn dat er dan mogelijk grotere hoeveelheden afvalstoffen buiten het huidige variabele deel worden gebracht.


41

Bijlage 1

Samenstelling projectgroep diftar

Gemeente Heusden:  Projectleider: Wilma Broeders  Projectassistente: Marie-José van de Wiel  Handhaving: Johan van Loon , Jan Treffers  Communicatie: Johan Luttik, Ad de Regt, Gert-Jan Van Zoggel  Frontoffice: Monique Moonen  Belasting / AVG: Edwin Roosenboom, Jan Schapendonk  Bedrijfseconomische control: Jacques van Wanrooij  Buitendienst: Marco van Wijngaarden

De Jonge Milieuadvies (externe begeleider):  Jogchem de Jonge  Arjan van Bergeijk


Cluster Bestuur en Beheer Agendapunt 5

College van Burgemeester en Wethouders Van de gemeente Heusden,

Heusden, 2 april 2009.

Mijne heren,

Zoals u wellicht opgemerkt heeft, is door het CDA Heusden een breed opgezette enquête gehouden over het ingevoerde Diftar systeem in de gemeente Heusden. Een groot deel van de resultaten is inmiddels al door diverse media publiek gemaakt. De fractie CDA zendt u als bijlage de volledige uitwerking hierbij toe. Gelet op een aantal uitkomsten stellen wij een behandeling hiervan, in samenhang met de feitelijke gegevens, welke bij u bekend zijn, alsmede de eerder toegezegde evaluatie, in het cluster Bestuur en Beheer zeer op prijs. Fractie CDA J Nieuwkerk

MELDING over RESULTAAT diftar-enquête Cluster Bestuur en Beheer Agendapunt 5 Diftar-enquête. CDA Heusden hield in februari 2009 een enquête over het diftar-systeem van huisvuil ophalen. Hieronder treft u informatie aan over het verloop van de enquête, de respons en de resultaten 1. De enquête in verloop en cijfers: De enquête is uitgezet op 29 januari 2009 en afgesloten op 20 februari 2009. De enquête is gepubliceerd in de Heusdense Courant van week 6 en de Scherper van week 7. Tevens was de enquête on-line in te vullen op de site van CDA-afdeling Heusden. Daarnaast zijn enquêtes op papier uitgezet onder actieve CDA-leden van onze afdeling. Vanaf 17 februari is de mogelijkheid om op de site in te vullen gesloten en is begonnen met de verwerking van de gegevens. Er waren 421 respondenten, die langs de volgende kanalen reageerden: 170 mensen vulden de enquête in op de site 74 mensen stuurden de ingevulde en uitgeknipte advertentie op 177 van de papieren enquêtes werden ingevuld terugbezorgd. Niet iedereen vulde alle vragen in. Soms kruisten mensen méér dan één alternatief aan. Hieronder is per vraag aangegeven hoeveel keer op die vraag is gereageerd en ook hoe die reacties over de alternatieven zijn verdeeld. Ten tijde van de enquête telt de gemeente Heusden 17.096 huishoudens. De respons van 421 = 2,46%, dat is voor een openbare enquête als deze een normale respons, zodat de resultaten als representatief mogen worden beschouwd..

2. Resultaten van de multiple-choisevragen 425 x beantwoord: 1.Huisvuil ophalen in (de gemeente) Heusden .. .. .. 33 x 0 kost alleen een vast bedrag per jaar 119 x 0 kost geld voor elke keer dat ik mijn container leeg laat maken 23 x 0 kost geld naar gewicht van het aangeboden vuil 250 x 0 kost een vast bedrag + een bedrag per geleegde container 418 x beantwoord: 2.Hoe goed lukt het u de soorten afval te scheiden? 100 x 0 Ik doe al het afval in de container die het eerst geleegd wordt 318 x 0 Ik weet precies wat in welke container moet en daar houd ik mij ook aan 420 x beantwoord: 3.De groene container ... 185 x 0 hoeft voor mij niet, ik heb geen/nauwelijks GFT 235 x 0 is voor mij wel nodig, ik wil ‘m niet missen 417 x beantwoord: 4.Diftar-systeem dient om u te prikkelen zo weinig mog. afval te produceren. 245 x 0 Ik heb nauwelijks invloed op de hoeveelheid afval van mijn huishouden 172 x 0 Ik kan er goed voor zorgen dat ik minder hoef weg te gooien 420 x beantwoord: 5.Heusden ledigt de grijze en de groene container één keer per twee weken. 223 x 0 Daar heb ik genoeg aan. 68 x 0 Ik heb liever dat de grijze elke week geleegd kan worden 36 x 0 Ik heb liever dat beide containers elke week geleegd kunnen worden 0 x 0 Ik heb liever dat er nog minder geleegd wordt 93 x 0 In de zomer moet de groene container vanwege stankoverlast elke week legen 428 x beantwoord: 6.Uw cont’s hebben uw code, zodat u betaalt per keer dat u ze laat ledigen. 312 x 0 Dat vind ik goed en eerlijk 67 x 0 Het is niet eerlijk omdat anderen afval in mijn container gooien 49 x 0 Er moet niet per volume, maar per gewicht worden afgerekend 422 x beantwoord:

7.De gemeente registreert hoe vaak u uw containers laat ledigen.

1

56 x 366 x

0 Ik wil niet dat de gemeente inzage heeft in mijn huisvuilaanbod 0 Ik heb daar geen probleem mee

424 x beantwoord: 8.Heeft u de indruk dat door diftar het zwerfafval in Heusden is toegenomen? 238 x 0 Ja, dat weet ik zeker 59 x 0 Nee, dat geloof ik niet 127 x 0 Weet ik niet, is mij niet opgevallen 531 x beantwoord: 9.Wat zou u willen verbeteren aan het huisvuil-ophalen? (Meer antwoorden mogelijk) 221 x 0 moet goedkoper. 85 x 0 moet vaker 123 x 0 moet makkelijker (geen verschillende containers) 3 x 0 moet duurder (om afval te verminderen) 99 x 0 moet nog meer gescheiden, bijv.: papier, glas, textiel, gft, grijs, .. .. ..) 0 vul zelf in: .. .. .. .. 3. Resultaten uit de open antwoorden: Ons bereikte een grote diversiteit aan reacties op de vraag waar men eigen antwoorden kon invullen. Soms zelfs complete pleidooien voor een bepaalde oplossing. Ook gebruikten respondenten deze mogelijkheid om klachten over het systeem en de uitvoering ervan te uiten. Het is ondoenlijk en ook niet functioneel om alle antwoorden hier letterlijk weer te geven. Daarom hebben we al deze uitingen zorgvuldig bekeken en gerubriceerd. Daaruit komt als hoofdlijn het volgende naar voren: Over de containers: Betere containers nodig: a) degelijker b) zwaarder (minder windgevoelig) Groene container niet verplichten Containers afsluitbaar maken Voer de duobak terug in Containers mogen door hun vaste staanplaats het straatbeeld niet ontsieren Over het inzamelen: Aparte inzamelpunten (zoals nu voor glas) maken voor plastic, blik, papier, kleding, schoenen. Containers beter neerzetten, vooral na lediging Container(s) wekelijks ledigen Grof vuil 1 x per maand/kwartaal (al dan niet na aanmelding) gratis ophalen Over het systeem op zich: Er zijn ongeveer evenveel pleiters voor niet meer scheiden als voor nog (veel) meer scheiden. Dit systeem leidt tot veel meer zwerfafval Dit systeem leidt tot minder afval scheiden Verplicht winkels tot minder verpakkingen Haal herfstafval (blad) gratis op, zodat mensen zelf stoep beter schoonmaken Diftar is qua systeem ingewikkelder, met als gevolg: minder mensen op straat, meer ambtenarren op kantoor, hogere kosten en bovendien minder service. Over de heffingen: Moet goedkoper Verplicht vastrecht niet als je geen of minder containers wilt Bereken alleen vastrecht en geen bedrag extra per volume of gewicht

2

AFVALSTOFFENHEFFINGEN 2008 UITVOERING AFVALBEHEER

SENTERNOVEM Mei 2008

 SenterNovem. Alle rechten voorbehouden. Het overnemen van onderdelen uit deze publicatie is alleen toegestaan, mits duidelijk zichtbaar wordt vermeld: “bron SenterNovem”.

Afvalstoffenheffingen 2008 / SenterNovem Uitvoering Afvalbeheer. – Utrecht : SenterNovem, 2008. – 42 p.: ill. – (3UA0803) - ISBN 978-90-5748-067-6.

In dit rapport is de jaarlijkse stijging van de afvalstoffenheffing en de kosten die gemeenten maken voor de inzameling en verwerking van huishoudelijk afval (de afvalbeheerkosten) weergegeven. De gemiddelde kosten bij verschillende vormen van tariefdifferentiatie en inzameldienst worden gegeven. Bovendien is een overzicht opgenomen met verwijderingstarieven per installatie. In de bijlagen wordt, gegroepeerd per provincie, per gemeente de afvalstoffenheffing, het tariefsysteem en de soort inzameldienst weergegeven. Trefwoorden: afvalstoffenheffing, diftar, inzameldienst, verwijderingstarieven, afvalbeheerkosten.

Deze publicatie is te bestellen bij SenterNovem, onder vermelding van het publicatienummer, uw naam en adres. De publicatie is ook te downloaden van het internet via www.uitvoeringafvalbeheer.nl. Voor bestellingen en een recent overzicht van de SenterNovem-publicaties kunt u contact opnemen met Uitvoering Afvalbeheer, telefoonnummer: 030-2147900 of via e-mail: [email protected].

INHOUDSOPGAVE Blz.

2008: EEN OVERZICHT

5

1

INLEIDING

9

2

AFVALSTOFFENHEFFING 2.1 Inleiding

11 11

2.2

Huishoudens met aanslag

11

2.3

Gemiddelde afvalstoffenheffing stijgt 0,6 procent

11

2.4

Kostendekkingsgraad is licht gedaald

15

2.5

Afvalbeheerskosten stijgen minder dan inflatie

15

2.6

Grote verschillen tussen gemeenten in hoogte afvalbeheerskosten

16

3

4

5

TARIEFDIFFERENTIATIE 3.1 Inleiding

19 19

3.2

Ruim dertig procent van de gemeenten heeft diftar

19

3.3

Afvalbeheerskosten in gemeenten met diftar lager

21

INZAMELORGANISATIE 4.1 Inleiding

23 23

4.2

Gemeentelijke dienst vooral in grotere gemeente

23

4.3

Wel relatie inzameldienst en kosten afvalbeheer

23

VERWIJDERINGSTARIEVEN

25

BIJLAGEN

27

1

VERANTWOORDING

29

2

GEMIDDELDE AFVALSTOFFENHEFFING VANAF 1991

31

3

AFVALSTOFFENHEFFINGEN, TARIEFSYSTEMEN EN INZAMELAARS PER GEMEENTE

33

4

INZAMELAARS PER ORGANISATIEVORM

41

Afvalstoffenheffingen 2008

5

2008: EEN OVERZICHT

Sinds 1991 wordt jaarlijks de ontwikkeling van de afvalstoffenheffing en de afvalbeheerkosten onderzocht. Hieronder worden de belangrijkste conclusies uit het rapport 2008 belicht. Geringe stijging afvalstoffenheffing De gemiddelde afvalstoffenheffing stijgt in 2008 met 0,7 procent. De heffing is afhankelijk van de huishoudengrootte; gemiddeld betaalt een huishouden 249 euro per jaar, een éénpersoonshuishouden is 214 euro kwijt en een meerpersoonshuishouden 265 euro per jaar. De spreiding in de hoogte van de afvalstoffenheffing per gemeente is groot, de laagste heffing is in Eemsmond met een tarief van 20 euro per jaar en het hoogste tarief van 369 euro per jaar is in Muiden. Dit zijn de gemiddelde heffingen in de gemeenten. De stijging van de afvalstoffenheffing wordt veroorzaakt door een stijging van de gemeentelijke kosten voor het afvalbeheer per huishouden. Niet elke gemeente rekent alle kosten die zij maakt voor het inzamelen en verwijderen van huishoudelijk afval (afvalbeheerkosten) door aan de particuliere huishoudens. Ten opzichte van 2007 is de dekking met 0,1% gedaald tot 97% in 2008. Op basis van volledige kostendekking bedragen de afvalbeheerkosten per huishouden gemiddeld 257 euro. Dit is 0,7 procent meer dan in 2007. Deze kostenstijging ligt lager dan de inflatie. Tussen gemeenten blijft de spreiding in afvalbeheerkosten groot. In de vijf ‘duurste’ gemeenten zijn de kosten meer dan 330 euro per huishouden. In de vijf ‘goedkoopste’ gemeenten is dit minder dan 160 euro per huishouden. Gemeenten met lage afvalbeheerkosten hebben over het algemeen tariefdifferentiatie op afvalaanbod (diftar) ingevoerd. Diftar staat voor gedifferentieerde tarieven; dit betekent dat de hoogte van de afvalstoffenheffing afhankelijk is van het afvalaanbod van een huishouden. Afvalbeheerkosten lager in gemeenten met diftar Het aantal gemeenten met tariefdifferentiatie op afvalaanbod (diftar) stijgt gestaag. In 2008 heeft 34 procent van de gemeenten diftar. In 2007 was dat 33 procent. Diftar wordt vooral toegepast in kleine, weinig tot niet-stedelijke gemeenten buiten de Randstad. Dit jaar woont 24 procent van de huishoudens in een gemeente met diftar, in 2007 was dit nog 22 procent.

De afvalbeheerkosten zijn in gemeenten met diftar gemiddeld lager dan in de overige gemeenten. In 2008 bedragen de kosten in gemeenten met diftar gemiddeld 224 euro per huishouden, een daling van 50 eurocent ten opzichtte van 2007. In gemeenten waar één vast tarief wordt geheven ongeacht huishoudengrootte of waar het tarief is gebaseerd op het aantal personen per huishouden bedragen de kosten respectievelijk 263 en 268 euro per huishouden (zie figuur S1 volgende bladzijde). In gemeenten met tariefdifferentiatie op het afvalaanbod wordt over het algemeen meer afval gescheiden aangeboden, waardoor minder restafval ontstaat; de kosten komen hierdoor lager uit.

De meeste gemeenten met diftar hebben een ‘volume en frequentie’ systeem ingevoerd (71 gemeenten). De andere hoofdsystemen van diftar zijn ‘volume’ (36 gemeenten) en ‘gewicht’ (19 gemeenten). De overige gemeenten met diftar (26 gemeenten) hebben een ander systeem.

6

SenterNovem Uitvoering Afvalbeheer

Figuur S1: Ontwikkeling van de kosten per tariefsysteem

afvalbeheerskosten per huishouden per jaar (euro)

275

250

diftar aantal personen

225

vast tarief

200

175 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 jaar

Eigen gemeentelijke dienst vooral in grotere gemeenten Eén vijfde van de gemeenten heeft een eigen inzameldienst. Dit betreft vooral de grotere gemeenten. In de overige gemeenten wordt de inzameling verricht door een buurgemeente, een gemeentelijk samenwerkingsverband, een overheidsvennootschap, een particulier bedrijf of combinaties van verschillende bedrijven. Over het algemeen worden particuliere bedrijven vooral in kleinere gemeenten ingeschakeld (zie tabel S1). Het aandeel van gemeenten waar een overheidsvennootschap inzamelt is ten opzichte van 2007 met 5% toegenomen tot 28%. Dit betreft voornamelijk kleinere gemeenten. Het aandeel huishoudens waar een overheidsvennootschap inzamelt is maar met 1% gestegen. Tabel S1: Verdeling organisatievormen afvalinzameling in 2008 Organisatie afvalinzameling

Percentage

Percentage

gemeenten

huishoudens

Gemeentelijke dienst

19

33

Gemeentelijke dienst buurgemeente

2

1

Samenwerkingsverband gemeenten

14

12

Overheidsvennootschap

28

29

Particulier bedrijf

34

22

Combinatie van bedrijven

2

3

Relaties tussen inzameldienst, wel of geen diftar en kosten De kosten voor het huishoudelijk afvalbeheer zijn lager in gemeenten met diftar dan in gemeenten zonder


7

diftar. Deze relatie tussen de kosten en wel of geen diftar komt voor bij elke inzamelorganisatie, behalve waar een combinatie van bedrijven actief is. Verwijderingstarieven in 2008 gestegen Gemiddeld betalen gemeenten (of sturingsorganisaties) in 2008 103 euro per ton voor de verwijdering van huishoudelijk restafval. Dit betreft het kale tarief zonder kosten als transport, overslag etc. Tussen verwijderinginstallaties zijn er nog grote verschillen in de tarieven (zie tabel S2). Winstuitkeringen, superdividend en kortingen zijn niet verwerkt in onderstaand tabel, daardoor zijn de cijfers onderling niet goed vergelijkbaar. Er is geen verband te zien tussen de verwijderingstarieven voor restafval en de kosten voor het afvalbeheer. Gemeenten met relatief hoge verwijderingskosten hebben niet per definitie de hoogste afvalbeheerskosten of omgekeerd. Tabel S2: Verwijderingstarieven 2008 (euro/ton, exclusief BTW) en gemiddelde afvalbeheerskosten in de aangesloten gemeenten (euro/huishouden) Verwijderingsinstallatie

Tarief (alleen voor

All-in tarief

en –organisatie

verwijdering van het

(inclusief bijkomende

huishoudelijk afval)

kosten als overslag,

Afvalbeheerskosten

transport e.d.) AEB Amsterdam ARN AVR AZN via Afvalsturing Brabant AZN via Afvalsturing Limburg AZN via Delta Milieu Essent Wijster Gevudo HVC Alkmaar Omrin SITA ReEnergy Twence Vagron ARCG Vagron Sanog Vagron SOZOG

74 121 101 144 141 114 107 79 79 113 127 113 111 111 111

273 223 263 246 251 280 248 241 263 228 307 266 288 286 230

8



1

9

INLEIDING

Sinds 1991 onderzoekt Uitvoering Afvalbeheer van SenterNovem (voor 1 januari 2005 als Afval Overleg Orgaan) de ontwikkeling van de afvalstoffenheffing en de gemeentelijke kosten voor het beheer van huishoudelijk afval, de afvalbeheerskosten. Hierbij wordt ook de samenhang onderzocht tussen de gemeentelijke afvalbeheerskosten en het type tariefdifferentiatie, het soort inzamelorganisatie dat het afval inzamelt binnen de gemeente en het tarief dat de gemeente betaalt voor het verwijderen van huishoudelijk restafval, het afvalverwijderingstarief. De gegevens in dit rapport (met uitzondering van de verwijderingstarieven) zijn verkregen uit een enquête onder alle gemeenten. De enquête wordt sinds een aantal jaren uitgevoerd door het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) van de Rijksuniversiteit Groningen. COELO verzamelt de gegevens grotendeels door middel van een elektronische vragenlijst die verstuurd wordt

aan

alle

Nederlandse

meerpersoonshuishoudens,

het

gemeenten. totaal

Deze

aantal

gegevens,

huishoudens

en

de

tarieven

voor

één–

en

éénpersoonshuishoudens,

het

dekkingspercentage, het soort inzamelorganisatie en het type tariefdifferentiatie, zijn integraal overgenomen en vervolgens bewerkt ten behoeve van dit rapport. Voor de door COELO gevolgde 1

systematiek wordt verwezen naar de Atlas van de lokale lasten 2008 . De verwijderingstarieven zijn voornamelijk telefonisch opgevraagd bij afvalverwijderinginstallaties en –organisaties en voor een klein deel bij gemeenten of samenwerkingsverbanden. In bijlage 1 wordt ingegaan op de gegevensbewerking en het verschil tussen afvalstoffenheffing en reinigingsrecht.

Leeswijzer De ontwikkeling van de afvalstoffenheffing en -beheerskosten is in hoofdstuk 2 uitgewerkt. In hoofdstuk 3 is de relatie tussen de kosten en diftar gegeven. Op het type inzameldienst wordt in hoofdstuk 4 ingegaan. En als laatste geeft hoofdstuk 5 een overzicht van de verwijderingstarieven. In de bijlagen wordt ingegaan op de werkwijze en het verschil tussen afvalstoffenheffing en reinigingsrecht (bijlage 1) en wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling van de afvalstoffenheffing vanaf 1991 t/m 2008 (bijlage 2). Een overzicht

van

de

afvalstoffenheffing

voor

zowel

éénpersoons-

als

meerpersoonshuishoudens,

inzameldienst en tariefsysteem per gemeente wordt, gegroepeerd per provincie, in bijlage 3 gegeven. In bijlage 4 staan de in Nederland actieve inzamelaars gegroepeerd per organisatievorm. In dit rapport wordt voor de term huishoudens uitgegaan van huishoudens die een aanslag voor afvalstoffenheffing hebben ontvangen, tenzij in de tekst een andere omschrijving wordt gegeven.

1

Zie: Atlas van de lokale lasten 2008 (COELO 2008) of www.coelo.nl.

10



2

11

AFVALSTOFFENHEFFING

2.1

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt eerst een overzicht gegeven van de huishoudens in Nederland. Daarna volgt de afvalstoffenheffing die de huishoudens betalen per gemeente. Op basis van de dekkingsgraad die in paragraaf 2.4 gegeven is worden de afvalbeheerskosten bepaald (paragraaf 2.5). 2.2


Het aantal huishoudens in de 443 gemeenten in Nederland dat een aanslag voor de afvalstoffenheffing heeft ontvangen is in 2008 6.861.051, dit zijn 74.000 huishoudens meer dan in 2007. In 2007 heeft 94% van de huishoudens in Nederland een aanslag ontvangen (het CBS geeft voor 2007 7.190.543 huishoudens op in Nederland). Van de huishoudens die een aanslag ontvangen is niet bekend hoeveel hiervan de aanslag niet hoeven te voldoen. Een deel van de huishoudens krijgt kwijtschelding van de belastingschuld bij bijzondere omstandigheden, meestal van financiële aard. In tabel 2.1 staat een overzicht voor de jaren 2001 tot en met 2007 van het totaal aantal huishoudens in Nederland en hoeveel er een aanslag hebben ontvangen. Het percentage huishoudens dat een aanslag ontvangt lag jaren rond de 96%. De laatste jaren is dit licht gedaald tot onder de 95 procent. Tabel 2.1

Verhouding tussen huishouden met aanslag afvalstoffenheffing en totaal aantal huishoudens in Nederland jaar

2001

2002

Totaal aantal huishoudens

6.867.000

6.934.000

6.996.000

7.049.000

7.091.000

7.146.000

7.190.543


6.582.240

6.736.196

6.763.076

6.725.402

6.716.626

6.775.149

6.787.496

95,9

97,1

96,7

95,4

94,7

94,8

94,4

Percentage met aanslag

2.3

2003

2004

2005

2006

2007

Gemiddelde afvalstoffenheffing stijgt 0,7 procent

In 2008 bedraagt de afvalstoffenheffing gemiddeld 249 euro per huishouden. Dat is 2 euro meer dan het voorgaande jaar, een toename van 0,7 procent. In figuur 2.1 wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling van de gemiddelde afvalstoffenheffing voor huishoudens in Nederland, de heffing voor meerpersoonshuishoudens afvalstoffenheffing

voor

en

de

huishoudens

heffing is

het

voor

eenpersoonshuishoudens.

gewogen

gemiddelde

van

het

De

gemiddelde

aantal

één-

en

meerpersoonshuishoudens dat een aanslag heeft ontvangen. In bijlage 2 wordt de ontwikkeling van de afvalstoffenheffing vanaf 1991 in cijfers gegeven (voor 2003 en eerder zijn er geen gegevens bekend van de

afvalstoffenheffing

voor

eenpersoonshuishoudens,

afvalstoffenheffing voor huishoudens voor 1996 en eerder.).

hetzelfde

geldt

voor

de

gemiddelde

12


Figuur 2.1 Ontwikkeling van de afvalstoffenheffing voor huishoudens van 1991 t/m 2008 300

Gemiddelde afvalstoffenheffing (€ /hh/jaar)

250

200

meerpersoonshuishouden gemiddelde per huishouden

150

eenpersoonshuishouden

100

50

0 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Jaar

In de periode van 1996 tot 2004 lag de stijging van de gemiddelde afvalstoffenheffing voor huishoudens rond de 5%. Vanaf 2005 is de relatieve toename van de tarieven afgenomen. De toename voor de laatste jaren is gemiddeld 1,5%.

In tabel 2.2 staat een overzicht van de hoogste en laagste gemiddelde afvalstoffenheffingen per huishouden. Dit jaar is de gemiddelde afvalstoffenheffing voor huishouden het hoogst in de gemeente Muiden (369 euro per huishouden) en het laagst in de gemeente Eemsmond (20 euro per huishouden). De grote verschillen tussen de gemeenten hebben een aantal oorzaken. Niet iedere gemeente rekent alle kosten die zij maakt voor het afvalbeheer door aan de huishoudens. Daarom is in het overzicht ook de mate van kostendekking van de gemeente aangegeven. Hieruit blijkt dat de ‘goedkope’ gemeenten minder vaak alle kosten doorrekenen dan de ‘dure’ gemeenten. Een andere reden voor de verschillen is het effect van tariefdifferentiatie op afvalaanbod (diftar); diftargemeenten hebben over het algemeen een lagere afvalstoffenheffing dan gemeenten die de afvalstoffenheffing op een andere manier vaststellen. Het blijkt dat twee van de vijf ‘goedkope’ gemeenten uit tabel 2.2 diftar hebben (Nijmegen en Putten), terwijl in vier 2

van de vijf ‘dure’ gemeenten het tarief gebaseerd is op het aantal personen in een huishouden . In hoofdstuk 3 wordt verder ingegaan op diftar. Verschillen kunnen ook veroorzaakt worden door andere oorzaken, zoals de ledigingsfrequentie of de kosten voor het storten van grof huishoudelijk afval. Deze verschillen zijn hier niet opgenomen.

2

In Spijkenisse is een vast tarief.


Tabel 2.2

13

De hoogste en laagste gemiddelde afvalstoffenheffingen voor huishoudens (euro/jaar) inclusief de mate van kostendekking (in procent) in 2008 Hoogste vijf

Laagste vijf

gemeente

Heffing

Kostendekking

1. Muiden 2. Spijkenisse 3. Lansingerland 4. Rijswijk 5. Noordwijk

(euro) 369 343 336 333 331

(percentage) 100 100 100 100 100

gemeente

Heffing

Kostendekking

1. Eemsmond 2. Nijmegen 3. Putten 4. Leiden 5. Rheden

(euro) 20 76 132 145 154

(percentage) 7 40 100 46 100

Gemiddeld betaalt in Nederland een meerpersoonshuishouden 265 euro en een éénpersoonshuishouden 214 euro per jaar aan afvalstoffenheffing. In bijlage 3 zijn de één-, meerpersoons- en gemiddelde afvalstoffenheffing per huishouden per gemeente en provincie op een rij gezet. In figuur 2.2 staat per gemeente de gemiddelde afvalstoffenheffing weergegeven. Zichtbaar in het figuur is dat de verschillende hoogten van de afvalstoffenheffing verspreid liggen over Nederland. Regionaal gezien liggen de hoogste tarieven (boven de 325 euro) in de Randstad. Daarnaast liggen de tarieven voor bijna alle gemeenten in Drenthe tussen de 225 en 275 euro. Verder is er geen verband te zien tussen de geografische ligging van een gemeente en de hoogte van de gemiddelde afvalstoffenheffing.

14


Figuur 2.2 Tarieven afvalstoffenheffing per gemeente

Verschillende tarieven per stadsdeel/wijk Lager dan € 175 Tussen € 175 en € 225 Tussen € 225 en € 275 Tussen € 275 en € 325 Hoger dan € 325


2.4

15

Kostendekkingsgraad is licht gedaald

Niet elke gemeente rekent alle kosten die zij maakt voor het inzamelen en verwijderen van huishoudelijk afval door aan de particuliere huishoudens. Gemiddeld wordt 97 procent van de kosten gedekt door de opbrengst van de afvalstoffenheffing. Ten opzicht van 2007 is de kostendekkingsgraad met 0,1% gedaald. De overige kosten betaalt de gemeente uit andere inkomstenbronnen. Meestal wordt hierbij gebruik gemaakt van inkomsten uit de onroerende zaakbelasting (OZB). Tabel 2.3 laat het percentage gemeenten zien dat een bepaald dekkingspercentage heeft. In 2008 dekt 84 procent van de gemeenten de volledige kosten voor het afvalbeheer met de opbrengsten van de afvalstoffenheffing. In 2005 was dat nog 80 procent. Tabel 2.3

Kostendekking naar percentage van de gemeenten van 2005 t/m 2008

Dekkings-

Percentage gemeenten (%)

percentage

2005

2006

2007

2008 (aantal

100% 95%< - <100% 90% < - <95% 80% < - < 90% < 80%

80 12 4 2 2

85 8 4 1 2

83 10 3 2 1

gemeenten) 84 (374) 9 (41) 4 (18) 1 (5) 1 (5)

Er zijn dit jaar geen gemeenten meer die geen afvalstoffenheffing hebben. De gemeenten met een kostendekking lager dan 80 procent zijn Eemsmond, Nijmegen, Leiden, Arnhem en Weesp. 2.5

Afvalbeheerskosten stijgen minder dan inflatie

Om de effecten van verschil in kostendekking bij gemeenten uit te sluiten wordt verder in het rapport 3

gewerkt met de afvalbeheerskosten . Dat zijn de kosten die gemeenten maken voor het inzamelen en verwerken van huishoudelijk afval. De lasten van de afvalbeheerskosten liggen geheel bij de gemeente, in tegenstelling tot de afvalstoffenheffing waarvan de lasten geheel bij de huishoudens liggen. Gemeenten dekken de afvalbeheerskosten voor het grootste deel met de opbrengsten van de afvalstoffenheffing. De afvalbeheerskosten zijn in 2008 gemiddeld 257 euro per huishouden; een stijging van 0,7 procent ten opzichte van 2007. Dat is minder dan de stijging in 2007 (2,3 procent). In figuur 2.3 is de kostenstijging afgezet tegen de inflatie4. De totale kosten in Nederland voor de inzameling en verwerking van huishoudelijk afval zijn in 2008 circa 1,76 miljard euro. Dit is 34 miljoen euro meer dan vorig jaar.

3

4

Gewogen gemiddelde van het aantal één- en meerpersoonsheffingen binnen een gemeente met behulp van het kostendekkingspercentage opgeschaald naar 100 procent kostendekking. De op deze wijze bepaalde afvalbeheerskosten is niet voor 100% correct. Dit komt omdat gemeenten verschillende definities aanhouden van kostendekking. Bij sommige gemeenten is de kwijtschelding in de kostendekking verwerkt. Daarnaast neemt niet iedere gemeenten de BTW mee in de kostendekkingspercentage. Maar omdat de meeste gemeenten dit elk jaar op dezelfde wijze zullen opgeven kan op deze manier de ontwikkeling van de beheerskosten op de meest betrouwbare wijze worden bepaald. Als maat voor de inflatie is de consumentenprijsindex (CPI) van het CBS genomen. Deze geeft de algemene kostenstijging voor consumenten weer.

16


Figuur 2.3 De inflatie en het stijgingspercentage van de afvalbeheerskosten per huishouden 7,0%

6,0%

5,0%

Stijging

4,0% afvalbeheerskosten inflatie 3,0%

2,0%

1,0%

0,0% 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Jaar

2.6

Grote verschillen tussen gemeenten in hoogte afvalbeheerskosten

In tabel 2.4 staan de vijf gemeenten met de hoogste afvalbeheerskosten en de vijf gemeenten met de laagste afvalbeheerskosten. De gemeentelijke kosten voor het afvalbeheer lopen op van 132 euro in Putten tot 369 euro per huishouden in Muiden. Putten had ook in 2007 de laagste kosten (132 euro). De gemeente Ermelo (2007 158 euro) behoorde ook in 2007 tot de gemeenten met de laagste kosten, terwijl Muiden (2007 342 euro), Amsterdam Bos en Lommer (2007 339 euro), Spijkenisse (2007 338 euro) en Amsterdam Oost/Watergraafsmeer (2007 351 euro) ook in 2007 bij de top vijf van gemeenten met de hoogste kosten behoorden. Gemeenten met lage afvalbeheerskosten maken over het algemeen gebruik van tariefdifferentiatie op het afvalaanbod (diftar). In vier van de vijf gemeenten met de laagste afvalbeheerskosten is diftar. In de gemeenten met hogere kosten wordt geen diftar toegepast. In hoofdstuk 3 wordt de relatie tussen diftar en kosten verder uitgewerkt. Tabel 2.4

De hoogste en laagste gemiddelde afvalbeheerskosten per huishouden in 2008 Hoogste vijf

gemeente

Laagste vijf Kosten

gemeente

Kosten (euro)

(euro) 1. Muiden 2. Amsterdam Bos en Lommer 3. Spijkenisse 4. Amsterdam Oud-west 5. Amsterdam Oost/Watergraafsmeer

369 347 343 342 341

1. Putten 2. Rheden 3. Ermelo 4. Beuningen 5. Heumen

132 154 155 157 158


17

Bij veel gemeenten zijn de beheerskosten ten opzichte van 2007 gewijzigd. Bij ruim 100 gemeenten zijn de beheerskosten meer dan 5% gewijzigd. In 40 gemeenten zijn de beheerskosten meer dan 5% toegenomen en in 63 gemeenten zijn de beheerskosten gedaald met meer dan 5%. In figuur 2.4 is een overzicht gegeven van de wijzigingen in de beheerskosten tussen 2007 en 2008. Figuur 2.4 Verandering van de afvalbeheerskosten per huishouden per gemeente ten opzichte van 2007 (aantal gemeenten)

Stijging met meer dan 5% (40) Wijziging tussen -5% en 5% (340) Daling met meer dan 5% (63)

18



3

19

TARIEFDIFFERENTIATIE

3.1

Inleiding

In dit hoofdstuk wordt eerst een overzicht gegeven van de verdeling van de verschillende tariefsystemen over de gemeenten in Nederland, in de tweede paragraaf staan de gemiddelde afvalbeheerskosten van de tariefsystemen 3.2

Ruim dertig procent van de gemeenten heeft diftar

Eenennegentig procent van de gemeenten differentieert het tarief van de afvalstoffenheffing. Het grootste deel (56 procent) doet dit op basis van de grootte van het huishouden. 34 procent van de gemeenten (152 van de 443 gemeenten) brengt een afvalstoffenheffing in rekening die afhankelijk is van het afvalaanbod van een huishouden. Deze vorm van tariefdifferentiatie (diftar) is door de gemeenten vooral ingevoerd om burgers financieel te prikkelen afval te voorkomen en meer afval te scheiden. Diftar staat voor gedifferentieerde tarieven5. In figuur 3.1 is een overzicht gegeven welke gemeenten wel en geen diftar hebben.

Duidelijk is dat diftar voornamelijk voorkomt in gemeenten in het oosten en zuiden van

Nederland. Figuur 3.1 Verdeling wel of geen diftar naar gemeenten

Wel diftar Geen diftar

5

Voor verdere informatie over diftar zie: ‘Eerste hulp bij discussie over diftar’, AOO-rapport 2004-05.

20


In 2008 is er nog één gemeente waar binnen de gemeente verschillende soorten tariefsystemen voorkomen. Dit is Maasgouw (samenvoeging van Heel, Maasbracht en Thorn). Dit is een gemeente die recentelijk is samengevoegd en waar door lopende contracten er nog verschillende soorten tariefsystemen zijn. Gemeenten met diftar hanteren verschillende grondslagen voor de berekening van de afvalstoffenheffing. Deze grondslagen zijn volume, frequentie en gewicht, en ze worden afzonderlijk of in combinatie met elkaar gebruikt. De meeste gemeenten met diftar hebben een ‘volume en frequentie’ systeem ingevoerd (totaal 71 gemeenten). De andere hoofdsystemen van diftar zijn ‘volume’ (36 gemeenten) en ‘gewicht’ (19 gemeenten). Tabel 3.1 geeft een overzicht van de verdeling van de verschillende tariefsystemen in 2008. De gemeente met een ander tariefsysteem is de gemeente Helden. Hier wordt onderscheid gemaakt tussen een- en meerpersoonshuishoudens, tuingebonden woning of etagewoning, het volume van de restcontainer en het aantal GFT-containers. In bijlage 3 is per gemeente op een rij gezet welk tariefsysteem in gebruik is. In figuur 3.2 is de ontwikkeling te zien naar de drie tariefsoorten (vast, aantal personen en diftar) voor het aandeel op de huishoudens in Nederland. Zichtbaar is dat het tariefsoort “aantal personen” al jarenlang rond de 60 procent ligt, maar dat de verhoudingen tussen vast en diftar in de loop der tijd is veranderd. Bij de afvalstoffenheffing wint het principe ‘de vervuiler betaalt’ gestaag terrein. Dit jaar hangt in 34 procent van de gemeenten de heffing af van de aangeboden hoeveelheid huishoudelijk afval. Dat was 33 procent in 2007 en 27 procent in 2003. Diftar wordt vooral toegepast in kleine, weinig tot niet-stedelijke gemeenten buiten de Randstad. Dit jaar zit 24 procent van de huishoudens in een gemeente met diftar, in 2007 was dit nog 22 procent. In 7 gemeenten is in 2008 een diftarsysteem ingevoerd en 1 gemeente (Urk) is diftar afgeschaft. Tabel 3.1

Verdeling van verschillende tariefsystemen over gemeenten en huishoudens in 2008

Tariefsysteem

Gemeenten (%)

Huishoudens (%)

(aantal gemeenten)

Gemiddeld aantal huishoudens per gemeente

Volume

8,1 (36)

6,5

12.491

Volume & frequentie

16,0 (71)

10,9

10.542

Dure zak

2,3 (10)

1,8

12.534

Dure zak & aantal personen

2,3

(10)

2,0

13.600

Gewicht

4,3 (19)

2,5

9.218

Gewicht & frequentie

1,4

(6)

0,8

9.570

Totaal diftar

34,3 (152)

24,6

11.132

Aantal personen

56,4 (250)

58,0

15.946

Vast tarief

9,0 (40)

17,3

29.661

Anders

0,2

0,1

7.450

(1)


21

Figuur 3.2 Aandeel huishoudens naar tariefsysteem voor de jaren 1999 – 2008

Aandeel huishoudens per tariefsysteem

70% 60% 50% 40%

diftar personen

30%

vast tarief

20% 10% 0% 1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Jaar

3.3

Afvalbeheerskosten in gemeenten met diftar lager

In figuur 3.3 wordt de ontwikkeling van de afvalbeheerskosten in gemeenten met diftar, met een tarief op basis van het aantal personen in een huishouden en met een vast tarief gegeven. Deze kosten zijn in gemeenten met diftar gemiddeld 15 procent lager dan in de overige gemeenten en bedragen in 2008 gemiddeld 224 euro per huishouden. In 2007 was dit nog 50 eurocent hoger per huishouden. In gemeenten waar één tarief wordt geheven (vastrecht) of het tarief is gebaseerd op het aantal personen per huishouden bedragen de kosten respectievelijk 263 en 268 euro per huishouden (zie figuur). In 2007 waren deze kosten respectievelijk 258 en 266 euro per huishouden. In gemeenten met tariefdifferentiatie op het afvalaanbod wordt over het algemeen meer afval gescheiden aangeboden, waardoor minder restafval ontstaat; de kosten komen hierdoor lager uit. Figuur 3.3 Ontwikkeling van de afvalbeheerskosten per tariefsysteem van 1998 t/m 2008

Afvalbeheerskosten (euro/hh/jaar)

275

250

diftar aantal personen

225

vast tarief

200

175 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Jaar

22


De gemiddelde afvalbeheerskosten per huishouden tussen de verschillende diftarsystemen lopen uiteen van 201 euro voor ‘dure zak & aantal personen’ tot 243 euro voor ‘volume’. In tabel 3.2 staan de afvalbeheerskosten per diftarsysteem. Tussen gemeenten binnen een zelfde diftarsysteem zijn de verschillen in afvalbeheerskosten groot. Bij de meeste diftarsystemen betalen huishoudens een vast bedrag, het zogenaamde vastrecht, en daarnaast een variabel bedrag afhankelijk van het afvalaanbod. Dit variabele bedrag kan afhankelijk van het diftarsysteem gebaseerd zijn op het aantal ledigingen, het aantal zakken of het aantal kilogrammen afval dat wordt aangeboden. Tabel 3.2 geeft een globaal overzicht van de hoogte van het vastrecht en de variabele kosten van verschillende diftarsystemen. Tussen gemeenten binnen een zelfde diftarsysteem zijn grote verschillen tussen vastrecht en variabele kosten mogelijk. Bij toepassing van het ‘volume en frequentie’ systeem nemen een aantal gemeenten in het vastrecht al een aantal ledigingen op, bij andere gemeenten is dit niet het geval en dient voor iedere lediging apart te worden betaald. Bij de gemeenten die een ‘dure zak’ systeem hanteren is de aparte ‘dure zak’ voor gft-afval gratis. Door deze verschillen laten het vastrecht en de variabele kosten zich moeilijk vergelijken. Tabel 3.2

Overzicht gemiddelde afvalbeheerskosten, vastrecht per huishouden en variabele kosten per diftarsysteem in 2008

Systeem tariefdifferentiatie

Gemiddelde

Gemiddeld

kosten (euro)

vastrecht

Gemiddelde variabele kosten (euro)

(euro) Volume

243

n.v.t.

Volume & frequentie

218

120

€ 6,35/container rest en € 3,24/container gft

Dure zak

220

158

€ 1,07/zak rest en € 0,00/zak gft

Dure zak & aantal personen

201

-

€ 0,98/zak rest en € 0,06/zak gft

Gewicht

224

133

€ 0,19/kilo rest en € 0,19/kilo gft

Gewicht & frequentie

207

93

€ 0,18/kilo rest en € 0,16/kilo gft

Totaal diftar

224


4

23

INZAMELORGANISATIE

4.1

Inleiding

De verschillende inzamelorganisaties die voorkomen in Nederland staan genoemd in dit hoofdstuk. Eerst de verdeling van de inzamelorganisaties over de gemeenten en daarna de afvalbeheerskosten die bij de inzamelorganisaties horen. 4.2

Gemeentelijke dienst vooral in grotere gemeente

Eén vijfde van de gemeenten heeft een eigen inzameldienst. Dit betreft vooral de grotere gemeenten. In de overige gemeenten wordt de inzameling verricht door een buurgemeente, een gemeentelijk samenwerkingsverband, een overheidsvennootschap, een particulier bedrijf of combinaties van verschillende bedrijven. Over het algemeen werken de gemeentelijke dienst van buurgemeente en particuliere bedrijven vooral in kleinere gemeenten (zie tabel 4.1). In vergelijking met 2007 is het aandeel van samenwerkinsgverbanden en overheidsvennootschappen toegenomen, respectievelijk van 13 naar 14 procent en van 23 naar 28 procent. In bijlage 3 is per gemeente aangegeven welke inzamelaar daar actief is. In bijlage 4 zijn de in Nederland actieve inzamelaars per organisatievorm op een rij gezet. Tabel 4.1

Verdeling organisatievormen in 2008 naar gemeenten en huishoudens

Inzamelingorganisatie


Percentage

Percentage

gemeenten

huishoudens

19

33


2

1

Samenwerkingsverband gemeenten

14

12


28

29

Particulier bedrijf

34

22


2

3

4.3

Wel relatie inzameldienst en kosten afvalbeheer

In figuur 4.1 zijn de gemiddelde gemeentelijke afvalbeheerskosten van 2001 t/m 2008 per inzameldienst weergegeven. In vergelijking met 2007 zijn in 2008 de kosten in gemeenten waar een particulier bedrijf of een combinatie van bedrijven inzamelt de kosten gedaald met respectievelijk 2 procent en 6 procent. Bij de andere vormen van inzamelorganisaties zijn de kosten constant gebleven of licht gestegen. In 2008, netzo als voorgaande jaren, zijn de afvalbeheerskosten het laagst in gemeenten waar particuliere bedrijven inzamelen. Er is een duidelijke relatie tussen de inzameldienst en de beheerskosten. Daar waar een particulier bedrijf of een combinatie van bedrijven actief is zijn de beheerskosten lager.

24


Figuur 4.1 Afvalbeheerskosten per huishouden bij verschillende inzamelorganisaties voor 2001 t/m 2008

Afvalbeheerskosten per huishouden (euro/hh/jaar)

275

250 Gemeentelijke dienst Gemeentelijke dienst buurgemeente Samenw erkingsverband gemeenten Overheidsvennootschap

225

particulier bedrijf

200


175 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Jaar

De afvalbeheerskosten zijn lager in gemeenten met diftar, behalve waar een combinatie van bedrijven de inzameling verzorgt. Gemeenten met diftar zijn niet evenredig verdeeld over de verschillende organisatievormen. Samenwerkingsverbanden en particuliere bedrijven zijn naar verhouding vaker werkzaam in diftar-gemeenten. In tabel 4.2 zijn de afvalbeheerskosten in gemeenten met en zonder diftar weergegeven naast de kosten zonder uitsplitsing op diftar. De laagste afvalbeheerskosten zonder diftar zijn bij gemeenten met een combinatie van bedrijven. Als particuliere bedrijven de inzameling verzorgen zijn de beheerskosten het laagst als er diftar is en als er geen uitsplitsing wordt gemaakt. Opvallend is dat de hoogste beheerskosten als er geen diftar is en de laagste beheerskosten als er wel diftar is beiden horen als een gemeentelijke dienst van een buurgemeente de inzameling uitvoert. Er is geen relatie zichtbaar tussen wel of geen diftar en de inzamelorganisatie. Tabel 4.2 Afvalbeheerskosten per huishouden bij verschillende inzamelorganisaties met en zonder diftar (euro/jaar) in 2008 Inzamelorganisatie

Gemiddelde afvalbeheerskosten per huishouden (euro) zonder diftar

met diftar

geen uitsplitsing


270

241

266


275

206

258

Samenwerkingsverband

263

230

255


273

228

266

Particulier bedrijf

252

214

234


223

237

235

Totaal

267

224

257


5

25

VERWIJDERINGSTARIEVEN

In dit hoofdstuk worden de verwijderingstarieven van de verschillende installaties beschouwd. Gemiddeld betalen gemeenten (of sturingsorganisaties) in 2008 103 euro per ton voor de verwijdering van huishoudelijk restafval exclusief transportkosten. De verwijderingstarieven verschillen aanzienlijk per installatie of organisatie (zie tabel 5.1). Deze tabel moet met grote voorzichtigheid worden geraadpleegd. Winstuitkeringen, superdividend en kortingen in verband met behaalde resultaten in voorgaande jaren maken dat cijfers niet goed vergelijkbaar zijn. In hoeverre deze uitkeringen weer ten goede komen aan de verlaging van de afvalstoffenheffing is niet duidelijk. Gemeenten die afval aanleveren aan AZN hebben te maken met verplichte overslag- en natransportkosten. Deze staan in de tabel aangegeven. Ook bijna alle overige gemeenten hebben te maken met additionele overslag- en transportkosten, gemiddeld ca. 11 tot 12 euro per ton. Het is echter niet overal verplicht in het tarief opgenomen. Tabel 5.1

Verwijderingstarieven 2008 (euro/ton) en gemiddelde afvalbeheerskosten in de aangesloten gemeenten

Verwijderingsinstallatie

Tarief excl BTW (alleen

All-in tarief excl BTW

Afvalbeheerskosten

en –organisatie

voor verwijdering van het

(inclusief bijkomende

(euro/huishouden)

AEB Amsterdam ARN AVR AZN via Afvalsturing Brabant AZN via Afvalsturing Limburg AZN via Delta Milieu Essent Wijster Gevudo HVC Alkmaar Omrin SITA ReEnergy Twence Vagron ARCG Vagron Sanog Vagron SOZOG

huishoudelijk afval)

kosten als overslag,

(euro/ton)

transport e.d.) (euro/ton)

74 121 101 144 141 114 107 79 79 113 127 113 111 111 111

273 223 263 246 251 280 248 241 263 228 307 266 288 286 230

Een hoog verwerkingstarief betekent echter niet dat een gemeente altijd meer kosten heeft voor het beheer van huishoudelijk afval. De gemeentelijke kosten voor het afvalbeheer bestaan gemiddeld voor ongeveer een derde uit kosten voor het verwijderen van het huishoudelijk restafval. Theoretisch kan er een verband zijn tussen de verwijderingstarieven en de kosten voor het afvalbeheer; statistisch is dit niet aantoonbaar. Gemeenten met relatief hoge verwijderingskosten hebben niet per definitie de hoogste afvalbeheerskosten of omgekeerd. Gemeenten die zijn aangesloten bij de ARN betalen een hoog tarief voor de verwerking van het restafval, maar deze gemeenten hebben relatief lage afvalbeheerskosten. Gemeenten die aanleveren bij het AEB betalen het laagste verwerkingstarief van Nederland, maar hun afvalbeheerskosten liggen hoger dan het gemiddelde in Nederland.

26



27

BIJLAGEN

28


Bijlage afvalstoffenheffingen 2008

1

29

VERANTWOORDING

Over het onderzoek Evenals voorgaande jaren zijn de gegevens voor dit rapport verkregen uit een enquête onder alle gemeenten. De enquête wordt sinds een aantal jaren uitgevoerd door het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) van de Rijksuniversiteit Groningen. De tarieven voor één – en meerpersoonshuishoudens, de totaal aantallen huishoudens en éénpersoonshuishoudens, het dekkingspercentage, de soort inzamelorganisatie en het type tariefdifferentiatie integraal overgenomen in dit rapport. Voor de door COELO gevolgde systematiek wordt u verwezen naar de Atlas van de lokale lasten 2008. Om de afvalbeheerskosten te berekenen is de gemiddelde heffing in een gemeente met behulp van het dekkingspercentage opgeschaald naar 100 procent. Alle gemiddelde heffingen en kosten zijn gewogen gemiddelden op basis van het aantal één- en meerpersoonshuishoudens in een gemeente. Informatie hierover is zowel verkregen via de enquête als via het CBS (Statline).

Afvalstoffenheffing en reinigingsrecht Op grond van artikel 10.21 van de Wet Milieubeheer hebben gemeenten zorgplicht voor de inzameling van huishoudelijk afval bij huishoudens. Deze inzameling dient ten minste éénmaal per week plaats te vinden nabij elk perceel waar huishoudelijke afvalstoffen geregeld kunnen ontstaan. De daaraan verbonden kosten verhaalt de gemeente op haar inwoners via een belasting (de afvalstoffenheffing) of een retributie (reinigingsrecht). Het grote verschil tussen de twee heffingen is de betaalplicht voor de burger. Bij het reinigingsrecht moet de burger feitelijk gebruik maken van de inzameldienst. Bij de afvalstoffenheffing is dit niet aan de orde. De burger dient deze heffing te voldoen, omdat hij gebruiker is van een perceel waarvoor een inzamelplicht geldt. Het grootste deel van de gemeenten heeft gekozen voor de afvalstoffenheffing, zodat niet hoeft te worden aangetoond dat er gebruik wordt gemaakt van de inzameldienst. Bij het reinigingsrecht is dit immers wel het geval. Bij toepassing van de afvalstoffenheffing is de betalingsadministratie gemakkelijker en inkomenszekerheid voor de gemeente groter. De term reinigingsrecht wordt in dit rapport verder niet meer gebruikt; daar waar afvalstoffenheffing staat kan ook gelezen worden reinigingsrecht.

30



2

31

GEMIDDELDE AFVALSTOFFENHEFFING VANAF 1991

Overzicht van de afvalstoffenheffing naar gemiddelde heffing voor huishoudens, voor eenpersoonshuishoudens en voor eenpersoonshuishoudens en de stijging van de heffingen. (Voor 2003 en eerder zijn er geen gegevens bekend van de afvalstoffenheffing voor eenpersoonshuishoudens. Ditzelfde geldt voor de gemiddelde afvalstoffenheffing huishoudens voor 1996 en eerder.) Jaar

Gemiddelde

Stijging

Gemiddelde heffing

Stijging

Gemiddelde heffing

Stijging

heffing per

(%)

per meerpersoons-

(%)

per éénpersoons-

(%)

huishouden

huishouden

huishouden

(euro)

(euro)

(euro)

1991

-

-

79

-

-

-

1992

-

-

98

24,0

-

-

1993

-

-

120

21,7

-

-

1994

-

-

144

20,1

-

-

1995

-

-

159

9,5

-

-

1996

-

-

166

4,5

-

-

1997

163

-

171

2,9

-

-

1998

173

6,4

183

6,9

-

-

1999

185

6,8

194

6,0

-

-

2000

194

4,5

202

4,4

-

-

2001

200

3,3

209

3,3

-

-

2002

210

4,8

220

5,2

-

-

2003

224

6,7

235

6,6

-

-

2004

235

5,0

250

6,4

200

-

2005

238

1,4

252

0,9

202

0,9

2006

242

1,7

257

1,9

205

1,4

2007

247

2,2

263

2,0

211

3,3

2008

249

0,7

265

0,4

214

1,2

32



3

33

AFVALSTOFFENHEFFINGEN, TARIEFSYSTEMEN EN INZAMELAARS PER GEMEENTE

Overzicht gebruikte nummering tariefsystemen 0 Geen reinigingsheffing 1 Vast tarief 2 Aantal personen 3 Volume 4 Volume & frequentie 5 Dure zak 6 Dure zak & aantal personen 7 Dure zak & ledigingen 8 Gewicht 9 Gewicht & frequentie 10Anders Het gemiddelde tarief per provincie is een gewogen gemiddelde naar het aantal aangeslagen huishoudens per gemeente.

gemeente Appingedam Bedum Bellingwedde De Marne Delfzijl Eemsmond Groningen Grootegast Haren Hoogezand-Sappemeer Leek Loppersum Marum Menterwolde Pekela Reiderland Scheemda Slochteren Stadskanaal Ten Boer Veendam Vlagtwedde Winschoten Winsum Zuidhorn Gemiddeld Groningen Achtkarspelen Ameland Boarnsterhim Bolsward Dantumadeel Dongeradeel Ferwerderadiel Franekeradeel Gaasterlân-Sleat Harlingen Heerenveen Het Bildt Kollumerland c.a. Leeuwarden Leeuwarderadeel Lemsterland Littenseradiel Menaldumadeel Nijefurd Ooststellingwerf

Dekkings gem. percentarief per tarief mp tarief 1p hh (euro) hh (euro) hh (euro) tage (%) 282 290 265 94% 263 263 263 96% 204 217 165 100% 216 232 177 100% 281 298 236 100% 20 24 12 7% 317 332 297 100% 211 224 161 100% 196 219 153 100% 218 239 174 100% 206 224 155 100% 263 275 228 100% 247 259 197 100% 191 195 175 95% 230 245 190 100% 203 218 177 100% 252 252 252 100% 222 227 205 100% 197 215 156 100% 236 236 236 100% 273 288 232 100% 244 244 244 100% 259 259 259 100% 282 288 265 100% 204 217 164 100% 257 266 240 227 194 304 276 266 211 279 232 228 242 217 240 250 263 232 289 243 264 247 212

245 208 315 292 279 221 299 240 252 255 240 258 271 276 247 295 255 282 258 229

173 158 271 244 223 187 224 216 174 214 171 195 189 241 195 273 202 212 223 160

100% 95% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 99% 100% 100% 100% 94% 100% 100% 100% 100% 100% 90% 100%

Tariefsysteem 2 1 2 4 2 2 2 8 8 4 8 2 8 2 2 2 1 2 4 1 2 1 1 2 8

Inzamelaar Sita gemeente Groningen Omrin gemeente Groningen gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst van Gansewinkel gemeente Groningen gemeentelijke dienst van Gansewinkel gemeente Groningen van Gansewinkel Sita Sita Omrin Omrin gemeentelijke dienst Sita gemeente Groningen gemeentelijke dienst van Gansewinkel Omrin gemeente Groningen van Gansewinkel

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 4 2 2 2 2 2 2 2 2 4

Omrin gemeentelijke dienst Regon MilieuService Omrin gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst Omrin Omrin gemeentelijke dienst Omrin Omrin Omrin Regon MilieuService Omrin Omrin gemeentelijke dienst Omrin Omrin gemeentelijke dienst Omrin

34

gemeente Opsterland Schiermonnikoog Skarsterlân Smallingerland Sneek Terschelling Tytsjerksteradiel Vlieland Weststellingwerf Wûnseradiel Wymbritseradiel Gemiddeld Friesland


Dekkings gem. percentarief per tarief mp tarief 1p hh (euro) hh (euro) hh (euro) tage (%) 182 200 131 100% 289 303 212 93% 254 254 254 100% 214 225 191 100% 210 230 168 100% 187 187 187 100% 184 199 139 100% 288 300 225 100% 262 288 192 100% 249 257 226 100% 223 229 202 100% 236 250 203

Tariefsysteem 4 2 3 2 2 1 2 2 2 2 2

Inzamelaar Omrin gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst Regon MilieuService gemeentelijke dienst Omrin gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst Omrin gemeentelijke dienst

Aa en Hunze Assen Borger-Odoorn Coevorden De Wolden Emmen Hoogeveen Meppel Midden-Drenthe Noordenveld Tynaarlo Westerveld Gemiddeld Drenthe

269 237 194 254 231 266 245 276 253 234 206 236 246

284 258 206 266 242 275 264 276 264 246 226 251 259

213 187 154 221 191 241 196 276 212 197 151 189 210

100% 100% 100% 100% 96% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

2 2 8 2 2 2 2 1 2 2 8 2

Sita gemeentelijke dienst Sita Area Reiniging Sita Area Reiniging Area Reiniging gemeentelijke dienst van Gansewinkel gemeentelijke dienst Sita Omrin

Almelo Borne Dalfsen Deventer Dinkelland Enschede Haaksbergen Hardenberg Hellendoorn Hengelo Hof van Twente

278 265 187 277 235 298 188 208 239 289 236

278 265 205 277 248 309 188 227 249 289 248

278 265 122 277 188 275 188 144 205 289 200

100% 100% 99% 100% 100% 100% 100% 100% 93% 100% 100%

1 1 4 1 2 2 3 4 3 1 3

Kampen Losser Oldenzaal Olst-Wijhe Ommen Raalte Rijssen-Holten Staphorst Steenwijkerland Tubbergen Twenterand Wierden Zwartewaterland Zwolle Gemiddeld Overijssel

247 207 299 188 219 165 219 222 199 182 218 242 241 238 249

272 207 329 208 219 185 233 238 222 190 235 253 260 255 258

187 207 221 125 219 102 168 155 139 147 152 199 176 204 226

100% 100% 94% 100% 100% 100% 100% 100% 96% 100% 100% 100% 100% 100%

4 3 2 4 3 4 2 4 4 4 4 3 4 2

Twente Milieu gemeentelijke dienst ROVA Circulus Ter Horst Twente Milieu van Gansewinkel ROVA gemeentelijke dienst Twente Milieu Twente Milieu deels eigen dienst, deels overheids bv.nv, Rova Twente Milieu Twente Milieu ROVA ROVA ROVA gemeentelijke dienst ROVA ROVA van Gansewinkel ROVA Leemans ROVA ROVA

Aalten Apeldoorn Arnhem Barneveld

229 236 161 254

251 263 178 283

168 181 132 170

100% 98% 58% 100%

4 4 2 2

Berkelland Beuningen Bronckhorst Brummen Buren Culemborg Doesburg Doetinchem Druten Duiven Ede Elburg Epe Ermelo Geldermalsen Groesbeek Harderwijk

226 157 234 216 265 263 185 273 217 255 251 173 223 155 265 172 205

241 168 234 232 273 273 206 292 236 274 263 197 230 170 273 194 216

180 120 234 161 237 237 135 218 140 205 217 128 200 120 237 109 177

100% 100% 100% 100% 100% 100% 95% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

3 5 3 4 3 3 4 2 6 2 2 2 2 4 3 6 2

Ter Horst Circulus Sita gemeentelijke dienst de combinatie Dusseldorp/Langezaal DAR Berkel Milieu Berkel milieu AVRI AVRI Sita gemeentelijke dienst Sita Sita Afvalcombinatie De Vallei Van Werven Circulus Dusseldorp AVRI van Gansewinkel Sita


gemeente Hattem Heerde Heumen Lingewaal Lingewaard Lochem Maasdriel Millingen aan de Rijn Montferland Neder-Betuwe Neerijnen Nijkerk Nijmegen Nunspeet Oldebroek

35

Dekkings gem. percentarief per tarief mp tarief 1p hh (euro) hh (euro) hh (euro) tage (%) 232 232 148 100% 213 232 151 100% 158 173 100 100% 266 273 237 100% 167 176 133 100% 252 269 202 100% 265 273 237 100% 219 236 164 100% 203 215 156 100% 266 273 237 100% 266 273 237 100% 180 192 142 100% 76 92 61 40% 211 222 166 100% 201 210 158 100%

Tariefsysteem 4 4 6 3 4 2 3 6 4 3 3 4 6 2 2

Inzamelaar ROVA ROVA DAR AVRI Sita Berkel milieu AVRI van Gansewinkel RDL AVRI AVRI Dusseldorp DAR Niet bekend Van Werven Rouwmaat Groenlo, Dusseldorp Lichtenvoorde Sita en Ter Horst Sita gemeentelijke dienst Afvalcombinatie De Vallei Sita Ter Horst Ter Horst Sita AVRI Dusseldorp van Gansewinkel Afvalcombinatie De Vallei Sita Sita Dusseldorp gemeentelijke dienst AVRI RDL Berkel Milieu

Oost Gelre Oude IJsselstreek Overbetuwe Putten Renkum Rheden Rijnwaarden Rozendaal Scherpenzeel Tiel Ubbergen Voorst Wageningen West Maas en Waal Westervoort Wijchen Winterswijk Zaltbommel Zevenaar Zutphen Gemiddeld Gelderland

199 227 215 132 298 154 179 235 195 262 192 163 257 242 281 215 229 265 168 230 205

213 250 216 142 321 164 194 243 207 273 203 174 288 255 284 219 243 273 188 251 225

144 155 152 102 251 128 124 218 167 237 161 120 185 198 212 200 196 237 116 184 156

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 99% 100%

4 2 4 5 2 2 4 2 2 3 2 2 2 3 4 2 3 3 4 4

Abcoude Amersfoort Baarn Breukelen Bunnik Bunschoten De Bilt De Ronde Venen Eemnes Houten IJsselstein Leusden Loenen Lopik Maarssen Montfoort Nieuwegein Oudewater Renswoude Rhenen Soest Utrecht Utrechtse Heuvelrug Veenendaal Vianen Wijk bij Duurstede Woerden Woudenberg Zeist Gemiddeld Utrecht

266 255 225 286 260 234 243 225 229 235 255 245 270 249 236 230 256 258 283 274 221 261 245 295 276 256 236 224 249 252

281 276 225 302 288 241 280 239 246 258 287 254 298 268 256 251 283 291 287 292 237 261 260 315 295 256 243 237 281 268

223 208 225 192 178 205 160 179 176 152 151 216 199 179 173 154 198 175 256 219 182 261 208 236 218 256 203 178 191 220

100% 100% 100% 98% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 99% 100% 100% 100% 100% 100% 95% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 98% 100% 100%

2 2 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 2 2 3 1 2 2 2

Icova ROVA gemeentelijke dienst AVR Sita Dusseldorp AVR Sita AVR AVR gemeentelijke dienst Sita Icova AVU gemeentelijke dienst Sita RMN Sita Sita gemeentelijke dienst RMN gemeentelijke dienst

Aalsmeer Alkmaar Amstelveen Amsterdam Bos en Lommer Amsterdam Centrum Amsterdam De Baarsjes Amsterdam Geuzenveld/Slotermeer Amsterdam Noord

285 207 192 302 247 280 272 275

315 236 204 330 283 310 299 302

192 150 178 248 213 233 224 226

100% 100% 100% 87% 87% 87% 87% 87%

3 2 2 2 2 2 2 2

De Meerlanden gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst

gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst Sita gemeentelijke dienst Wolfswinkel RMN

36

gemeente Amsterdam Oost/Watergraafsmeer Amsterdam Osdorp Amsterdam Oud-west Amsterdam Oud-Zuid Amsterdam Amsterdam Westerpark Amsterdam Zeeburg Amsterdam Zuideramstel Amsterdam Zuid-oost Andijk Anna Paulowna Beemster Bennebroek Bergen (NH.) Beverwijk Blaricum Bloemendaal Bussum Castricum Den Helder Diemen Drechterland Edam-Volendam Enkhuizen Graft-De Rijp Haarlem Haarlemmerliede c.a. Haarlemmermeer Harenkarspel Heemskerk Heemstede Heerhugowaard Heiloo Hilversum Hoorn Huizen Koggenland Landsmeer Langedijk Laren Medemblik Muiden Naarden Niedorp Oostzaan Opmeer


Dekkings gem. percentarief per tarief mp tarief 1p hh (euro) hh (euro) hh (euro) tage (%) 297 332 249 87% 228 248 186 87% 298 332 266 87% 221 250 187 87% 286 311 233 87% 236 269 202 87% 260 285 214 87% 287 327 245 87% 292 306 260 87% 303 325 233 100% 221 241 154 100% 187 201 143 92% 231 245 196 100% 280 309 231 95% 218 249 165 100% 243 280 140 100% 251 273 204 99% 220 249 173 100% 263 281 213 100% 294 325 224 100% 307 324 274 100% 267 286 202 100% 223 238 176 100% 261 288 203 100% 187 203 141 100% 234 278 167 100% 277 280 250 97% 265 281 222 100% 223 240 170 100% 251 266 213 96% 227 245 196 100% 218 232 176 100% 241 276 156 100% 230 269 162 100% 258 283 205 100% 281 303 227 100% 254 273 195 100% 273 290 218 100% 170 188 104 100% 251 280 192 88% 266 285 207 100% 369 413 260 100% 258 291 178 100% 256 270 200 100% 198 214 151 100% 273 294 205 100%

Tariefsysteem 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 4 2 2 3 2 2 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 8 2

Inzamelaar gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst HollandCollect HollandCollect GP Groot De Meerlanden GP Groot Reinunie GAD Sita GAD gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst De Meerlanden HollandCollect Sita HollandCollect Sita Spaarnelanden NV De Meerlanden De Meerlanden HollandCollect Reinunie De Meerlanden gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst GAD HollandCollect GAD HollandCollect Sita gemeentelijke dienst GAD HollandCollect GAD GAD HollandCollect HollandCollect

Ouder-Amstel Purmerend Schagen Schermer Stede Broec Texel Uitgeest Uithoorn Velsen Waterland Weesp Wervershoof Wieringen Wieringermeer Wijdemeren Wormerland Zaanstad Zandvoort Zeevang Zijpe Gemiddeld Noord-Holland

202 221 244 222 258 227 219 251 299 252 185 301 262 318 276 276 257 223 261 232 251

217 221 273 237 276 246 240 251 299 280 210 328 283 345 297 276 257 247 274 250 274

169 221 173 181 195 153 159 251 299 170 145 219 211 234 216 276 257 181 204 180 208

100% 100% 100% 100% 100% 87% 100% 100% 100% 100% 76% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

5 1 2 2 2 2 2 1 1 2 2 2 2 2 2 1 1 2 2 2

inzameling van afvalzakken door Icova (= particulier bedrijf), overig afval wordt door de gemeente ingezameld. gemeentelijke dienst HollandCollect GP Groot HollandCollect gemeentelijke dienst GP Groot gemeente Amstelveen Reinunie Sita GAD HollandCollect HollandCollect HollandCollect GAD gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst Sita GP Groot HollandCollect

Alblasserdam Albrandswaard Alkemade Alphen aan den Rijn Barendrecht Bergambacht

254 241 270 298 233 244

254 254 281 325 252 263

254 191 195 232 164 175

98% 100% 100% 100% 100% 100%

1 2 2 2 6 2

Netwerk gemeentelijke dienst gemeente Leiden gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst Cyclus


gemeente Bernisse Binnenmaas Bodegraven Boskoop Brielle Capelle aan den IJssel Cromstrijen Delft Dirksland Dordrecht Giessenlanden Goedereede Gorinchem Gouda Graafstroom Hardinxveld-Giessendam Hellevoetsluis Hendrik-Ido-Ambacht Hillegom Jacobswoude Katwijk Korendijk

37

Dekkings gem. percentarief per tarief mp tarief 1p hh (euro) hh (euro) hh (euro) tage (%) 246 255 213 100% 231 240 198 100% 288 300 249 100% 312 329 256 100% 201 201 201 100% 307 330 258 100% 231 240 198 100% 267 305 195 100% 231 242 193 99% 235 235 235 100% 210 221 168 100% 263 278 207 100% 227 242 194 100% 283 303 242 100% 210 225 150 100% 288 288 288 100% 236 236 236 100% 319 340 238 100% 215 223 199 97% 287 310 201 100% 266 290 198 100% 231 240 198 100%

Tariefsysteem 2 2 2 2 1 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 1 1 2 2 2 2 2

Inzamelaar AVR RAD Cyclus Cyclus AVR NV MAC RAD Avalex IRADO Netwerk GGNZ IRADO gemeentelijke dienst Cyclus GGNZ gemeentelijke dienst van Gansewinkel Netwerk gemeentelijke dienst Sita gemeentelijke dienst RAD MAK (Milieuservices AVRKrimpen aan den IJssel) IRADO van Gansewinkel gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst Avalex H.T.G. Nederveen gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst IRADO gemeente Delft Cyclus Cyclus gemeentelijke dienst Cyclus GGNZ AVR De Meerlanden gemeente Leiden IRADO GAD Cyclus Netwerk Avalex Cyclus AVR Cyclus Avalex gemeentelijke dienst IRADO IRADO Cyclus HMS gemeentelijke dienst Reinis RAD De Meerlanden IRADO Cyclus Gevulei Cyclus Avalex Van Vliet Contrans IRADO GGNZ Cyclus gemeentelijke dienst gemeente Leiden Netwerk

Krimpen aan den IJssel Lansingerland Leerdam Leiden Leiderdorp Leidschendam-Voorburg Liesveld Lisse Maassluis Middelharnis Midden-Delfland Moordrecht Nederlek Nieuwerkerk aan den IJssel Nieuwkoop Nieuw-Lekkerland Noordwijk Noordwijkerhout Oegstgeest Oostflakkee Oud-Beijerland Ouderkerk Papendrecht Pijnacker-Nootdorp Reeuwijk Ridderkerk Rijnwoude Rijswijk Rotterdam Rozenburg Schiedam Schoonhoven 's-Gravenhage Sliedrecht Spijkenisse Strijen Teylingen Vlaardingen Vlist Voorschoten Waddinxveen Wassenaar Westland Westvoorne Zederik Zevenhuizen-Moerkapelle Zoetermeer Zoeterwoude Zwijndrecht Gemiddeld Zuid-Holland

307 336 260 145 276 296 212 243 326 216 293 291 314 260 228 211 331 268 293 220 230 262 216 260 277 303 205 333 248 236 257 227 291 214 343 230 288 278 262 310 246 286 272 275 218 290 264 207 260 265

313 351 260 173 299 321 223 267 339 232 309 311 314 270 244 212 366 293 293 234 240 289 216 274 286 329 219 367 248 236 271 261 309 239 343 240 309 312 276 328 262 314 285 293 234 318 275 222 267 279

287 281 260 92 214 246 169 184 291 169 232 218 314 228 171 205 251 196 293 156 198 158 216 200 242 237 156 285 248 236 230 130 264 148 343 198 247 245 211 266 196 218 228 207 154 191 236 155 244 237

100% 100% 100% 46% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 93% 100% 100% 100% 93% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 91% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 95% 100% 100% 100% 100% 92% 97% 93%

2 2 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 5 2 2 2 2 1 2 2 2 1 2 2 2 2 2 1 1 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 8 2

Borsele Goes Hulst

213 188 270

234 206 295

156 154 214

92% 92% 100%

2 gemeentelijke dienst 2 gemeentelijke dienst 2 ZRD

38

gemeente


gem. tarief per hh (euro)

tarief mp hh (euro)

tarief 1p hh (euro)

Dekkings percentage (%)

Tariefsysteem

Kapelle Middelburg Noord-Beveland Reimerswaal Schouwen-Duiveland Sluis Terneuzen Tholen Veere Vlissingen Gemiddeld Zeeland

251 225 220 269 290 256 271 233 195 290 248

264 225 234 294 304 275 284 248 199 290 259

198 225 175 195 247 201 242 186 176 290 220

100% 100% 95% 94% 100% 100% 100% 94% 100% 100%

2 3 2 2 3 2 2 2 3 1

Aalburg Alphen-Chaam Asten Baarle-Nassau Bergeijk Bergen op Zoom Bernheze Best Bladel Boekel Boxmeer Boxtel Breda Cranendonck Cuijk Deurne Dongen Drimmelen Eersel Eindhoven Etten-Leur Geertruidenberg Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel Gilze en Rijen Goirle Grave

271 258 245 165 249 312 231 241 239 238 211 306 312 230 172 186 303 227 225 245 212 223 257 266 235 239 197

280 276 271 186 279 312 247 241 265 244 219 318 328 253 181 210 330 243 249 285 212 240 292 287 253 260 206

233 177 157 114 142 312 170 241 149 211 186 263 275 156 148 106 220 172 147 176 212 167 171 195 182 158 167

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 99% 100% 95% 100% 100% 100% 92% 100%

3 2 4 3 4 1 9 1 4 5 5 2 2 4 5 4 2 4 4 2 1 2 4 4 4 2 5

Haaren Halderberge Heeze-Leende

271 286 201

297 303 234

179 227 97

100% 100% 100%

4 2 4

Helmond

222

222

222

99%

3

Heusden Hilvarenbeek Laarbeek Landerd Lith Loon op Zand Maasdonk Mill en Sint Hubert Moerdijk Nuenen c.a. Oirschot

213 236 237 251 261 297 224 203 245 238 214

233 262 264 268 277 322 240 216 265 260 247

138 145 140 178 188 201 157 141 198 157 105

100% 100% 98% 89% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

4 4 4 2 9 2 9 6 2 4 4

Oisterwijk Oosterhout Oss Reusel-De Mierden Roosendaal Rucphen Schijndel 's-Hertogenbosch Sint Anthonis Sint-Michielsgestel Sint-Oedenrode Someren Son en Breugel Steenbergen Tilburg Uden Valkenswaard Veghel

206 276 260 243 300 309 262 256 221 235 186 208 264 311 245 241 292 202

225 276 260 272 318 322 272 274 244 252 203 230 277 327 245 254 327 223

153 276 260 134 255 258 229 218 135 175 133 130 221 245 245 210 201 136

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 96% 100% 100%

4 1 3 4 2 2 3 2 6 4 9 4 2 2 1 2 2 9

Inzamelaar gem. regeling gemeente particulier bedrijf (Sita) gemeentelijke dienst ZRD ZRD gemeentelijke dienst ZRD gemeentelijke dienst ZRD van Gansewinkel gemeentelijke dienst

en

Sita van Gansewinkel Sita H.T.G. Nederveen Van Kaathoven Saver Van Kaathoven Baetsen Van Kaathoven RMB Sita gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst van Gansewinkel RMB van Gansewinkel gemeentelijke dienst H.T.G. Nederveen Van Kaathoven Cure van Gansewinkel, Sita en Saver Sita Cure en van Ganzewinkel Blink en Sita gemeentelijke dienst BAT RMB Afvalstoffendienst 's-Hertogenbosch Saver Sita Blink: publiek-private samenwerking Afvalstoffendienst 's-Hertogenbosch van Gansewinkel Sita Burgers Van Kaathoven van Gansewinkel Van Kaathoven DAR Saver Sita Van Kaathoven Afvalstoffendienst 's-Hertogenbosch gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst Van Kaathoven Saver Saver Sita gemeentelijke dienst RMB Van Kaathoven Van Kaathoven Sita van Gansewinkel Sita gemeentelijke dienst van Kaathoven Cure Van Kaathoven


gemeente Veldhoven Vught Waalre Waalwijk Werkendam Woensdrecht Woudrichem Zundert Gemiddeld Noord-Brabant Arcen en Velden Beek Beesel Bergen (L.) Brunssum Echt-Susteren Eijsden Gennep Gulpen-Wittem Heerlen Helden Horst aan de Maas Kerkrade Kessel Landgraaf Leudal Maasbree Maasgouw/Heel Maasgouw/Maasbracht Maasgouw/Thorn Maastricht Margraten Meerlo-Wanssum Meerssen Meijel Mook en Middelaar Nederweert Nuth Onderbanken Roerdalen Roermond Schinnen Sevenum Simpelveld

39

Dekkings gem. percentarief per tarief mp tarief 1p hh (euro) hh (euro) hh (euro) tage (%) 212 231 157 100% 255 301 151 100% 231 249 177 100% 195 217 136 100% 225 237 179 100% 297 313 234 88% 208 228 135 100% 237 258 169 100% 251 268 209 230 269 261 228 309 209 283 241 264 307 215 209 249 235 283 220 242 201 233 210 251 212 216 230 226 180 185 204 201 224 234 239 206 219

241 287 280 249 318 224 301 265 284 349 229 232 254 248 307 235 258 214 250 240 272 233 236 249 246 191 198 219 215 241 234 254 224 233

188 221 196 158 288 165 219 168 194 236 164 137 240 183 230 166 180 153 185 132 232 139 129 176 128 149 135 160 156 172 234 191 142 174

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 98% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 99% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 96% 100% 100% 100% 100% 99% 100% 100% 99% 100% 100% 100% 100%

Tariefsysteem 2 4 2 9 4 2 4 6

3 8 4 4 2 8 8 4 2 2 10 3 2 4 2 4 3 4 8 4 5 8 4 6 4 8 8 4 4 8 1 8 4 4

Inzamelaar Baetsen Van Kaathoven van Gansewinkel gemeentelijke dienst Sita Saver Sita van Gansewinkel

van Gansewinkel van Gansewinkel Sita Sita Rd4 van Gansewinkel van Gansewinkel Sita Sita Rd4 gemeentelijke dienst van Gansewinkel Rd4 Maasland Rd4 Reinigingsdienst Maasland van Gansewinkel van Gansewinkel van Gansewinkel van Gansewinkel gemeentelijke dienst van Gansewinkel Sita van Gansewinkel Maasland Van Kaathoven van Gansewinkel Rd4 Rd4 van Gansewinkel van Gansewinkel van Gansewinkel Sita Rd4

Sittard-Geleen Stein Vaals Valkenburg aan de Geul Venlo Venray Voerendaal Weert Gemiddeld Limburg

241 229 292 233 255 250 236 299 250

262 243 345 244 285 283 248 313 268

199 183 187 211 174 156 190 258 208

97% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

8 8 2 5 2 4 4 2

gemeentelijke reinigingsdienst in Geleen en particuliere inzameldienst in Sittard en Born van Gansewinkel Rd4 Sita van Gansewinkel Sita Rd4 van Gansewinkel

Almere Dronten Lelystad Noordoostpolder Urk Zeewolde Gemiddeld Flevoland

324 308 262 265 225 242 295

324 308 274 274 225 253 298

324 308 232 239 225 195 286

100% 100% 92% 100% 100% 100%

1 1 2 2 2 2

gemeentelijke dienst gemeentelijke dienst Flevocollect Flevocollect ROVA Flevocollect

40



4

41

INZAMELAARS PER ORGANISATIEVORM

Samenwerkingsverbanden Afvalstoffendienst 's-Hertogenbosch Avalex AVRI AVU Cure GAD Gevulei GGNZ Maasland RAD Rd4 RDL Regon MilieuService Reinigingsdienst Maasland RMB RMN

Overheidsvennootschappen Afvalcombinatie De Vallei Area Reiniging Circulus Cyclus De Meerlanden Flevocollect HMS HollandCollect IRADO MAK (Milieuservices AVR-Krimpen aan den IJssel) Netwerk NV MAC Omrin Reinunie ROVA Saver Spaarnelanden NV Twente Milieu ZRD

Particuliere bedrijven AVR Baetsen BAT Berkel Milieu Burgers DAR Dusseldorp GP Groot H.T.G. Nederveen Icova Leemans Reinis Sita Ter Horst van Gansewinkel Van Kaathoven Van Vliet Contrans Van Werven Wolfswinkel

42


Feitelijke informatie: Een samenvatting van de inhoud van de rapportage is te vinden in hoofdstuk 10. Hier worden ook de aanbevelingen geformuleerd:

Recommend Documents