Fazantenkamp vraagt en biedt

Fazantenkamp vraagt en biedt Verslag workshop Parel van Fazantenkamp 5 september 2011 Gemeentehuis gemeente Stichtse Vecht, locatie Maarssen

Inhoudsopgave Inleiding .......................................................................................................................... 5 Werktafel Woning .......................................................................................................... 6 Werktafel Voorzieningen en diensten ........................................................................... 8 Werktafel Sociaal ......................................................................................................... 11 Werktafel Woonomgeving ........................................................................................... 12 Contact ......................................................................................................................... 14 Bijlagen ......................................................................................................................... 15

Pagina

2

Project Parel Fazantenkamp

Pagina

3


JaapVerkroost‐ Wethouder Wijken en Kernen:

“De denkrichtingen uit het land hadden een toegevoegde waarde. Daarmee werd opnieuw bevestigd dat de trend dat er niet langer ‘geleund kan worden op de overheid’ zich doorzet. Dat sluit ook goed aan bij het collegeprogramma. De bijeenkomst gaf ook elan en invulling hoe dan wel dat gat op te vullen.”

Pagina

4

“Goed dat verschillende mensen en partijen bij elkaar zijn gebracht en dat er nieuwe contacten en ideeën ontstonden. Dat stimuleert de samenwerking.”


Inleiding Achtergrond: Fazantenkamp mobiliseert haar eigen kracht In de 2010 vastgestelde toekomstvisie ’Een tien voor Maarssenbroek’ zijn tien uitgangspunten voor de grootste wijk van de gemeente Stichtse Vecht benoemd. Een ervan luidde ‘Maarssenbroek mobiliseert zijn sociale kracht’, waarmee de gemeente Stichtse Vecht een beroep doet op het organiserend vermogen van bewoners en lokale partners. De enthousiaste en actieve wijkcommissie van Fazantenkamp heeft deze handschoen voortvarend opgepakt – organisatorisch en financieel ondersteund door respectievelijk de gemeente Stichtse Vecht en de Provincie Utrecht. Met een belevingsonderzoek is de vraag vanuit de bewoners van Fazantenkamp in beeld gebracht. Daarbij hebben bewoners zélf aangegeven waar hun wensen en behoeften voor de korte en langere termijn liggen op het gebied van wonen, zorg en welzijn en wat zij zelf voor de toekomst van Fazantenkamp willen betekenen. De uitkomsten van dit onderzoek, met een respons van meer dan 70%, zijn opmaat naar een innovatief en wervend Programma van Eisen voor de wijk.

De workshop: Fazantenkamp vraagt én biedt De workshop ‘Fazantenkamp vraagt en biedt’ was een belangrijke stap in deze vertaalslag van vraag naar aanbod. Is de vraag vanuit de wijk herkenbaar voor professionals? En vooral: welk antwoord geven de vertegenwoordigers vanuit de bewoners van Fazantenkamp (i.c. leden van de wijkcommissie), de vertegenwoordigers vanuit instanties (onderwijs, zorg, welzijn, wonen, sport) in de wijk en ambtelijke en bestuurlijke vertegenwoordigers van de gemeente Stichtse Vecht?

Pagina

5

Na een welkomstwoord van wethouder Verkroost en een korte introductie door Riëtte Habes van de wijkcommissie Fazantenkamp, heeft Annelies van der Nagel van Inbo Advies de onderzoeksresultaten en belangrijkste ‘vragen vanuit de wijk’ uit het belevingsonderzoek gepresenteerd. Vervolgens namen Jeroen Singelenberg van Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV) en Marleen van der Mast van Achmea de deelnemers mee op excursie naar innovatieve praktijkvoorbeelden op het gebied van woonservicezones, flexibel wonen en integrale zorg en welzijn. Een aantal belangrijke lessen: sluit vitale coalities, werk toe naar een gezamenlijke stip op de horizon, schakel tussen schaalniveaus, organiseer de sociale kracht van bewoners en vooral: blijf innoveren. Geïnspireerd door de gepresenteerde initiatieven in den lande hebben de deelnemers na de pauze gediscussieerd aan de werktafels over concrete oplossingsrichtingen voor de toekomst. In dit verslag koppelen we de belangrijkste conclusies van de werktafels terug.

Wij danken alle deelnemers voor hun actieve bijdrage aan het Programma van Eisen voor Fazantenkamp en hun partnerschap in deze bijzondere samenwerking!


Werktafel Woning

Pagina

6

Deelnemers Jeroen Singelenberg (SEV) Fineke Selles (Maria Dommer) Floortje Klomp (Portaal) Douwe Wielenga (Bind) Ronald van Mill (Gemeente Stichtse Vecht, ruimtelijke ontwikkeling) Wieke van Mourik (Gemeente Stichtse Vecht, gebiedsregisseur) Willie Hoedjes (Wijkcommissie) Fer Poncia (Wijkcommissie) Annelies van der Nagel (Inbo) Belangrijkste conclusies ‐ Slim moment: Het momentum om fysieke ingrepen aan de woningen in Fazantenkamp te doen is nu. De woningen in de wijk zijn inmiddels zo’n 40 jaar oud en aan renovatie toe. Daarbij ligt het voor de hand om energiezuinigheidsmaatregelen en levensloopbestendigheidsmaatregelen te combineren. Motto en uitgangspunt: ‘comfortabel wonen’. ‐ Bewustwording: Dit is voor beide thema’s de eerste stap. Bewoners met een communicatiecampagne bewust maken van a) de ‘nut en noodzaak’ om levensloopbestendige/energiezuinige ingrepen te doen aan de woning, b) de randvoorwaarden die daarbij gesteld worden (met name vanuit de zorgaanbieders), c) de waardeontwikkeling aan de woning die dergelijke ingrepen kunnen veroorzaken en d) de eigen verantwoordelijkheid van bewoners – anders wordt de zorg simpelweg niet geleverd. Een goede communicatiecampagne is dus essentieel. Dit kan in eerste instantie door bewoners (wijkcommissie?) georganiseerd worden. ‐ Doelgroepgerichte communicatie: Als het gaat om het levensloopbestendig aanpassen van de woning, moet de communicatiecampagne zich richten op twee doelgroepen: a) de ouderen (ca. 70+), die vanuit hun gezondheidssituatie genoodzaakt zijn om hun huis aan te passen en b) de jongeren (ca. 50+), voor wie de ingrepen preventief zijn. Bij de laatste groep moet de nadruk liggen op comfort en zeker niet op zorg. Er bestaan verschillende pakketten om meer comfort aan te brengen in de woning en tegelijkertijd alvast een basis te leggen voor ingrijpendere maatregelen wanneer nodig (bijv. Kring9+ Unit voor de Empty Nesters). ‐ Aanpassen planologisch kader: Het is aan de gemeente om het levensloopbestendig verbouwen van de woning beleidsmatig en juridisch toe te staan. Het aanbouwen van een zorgkamer voor mantelzorg is momenteel vergunningsvrij, maar alleen indien er een zorgindicatie is. Dit ook mogelijk maken voor preventieve ingrepen. ‐ Advies door experts: vervolgens advies gegevn aan bewoners over fysieke maatregelen en ontzorging door een team van experts, collectief gefinancierd door gemeente, provincie en/of andere belanghebbende partijen. Voor energiemaatregelen is het ministerie een goede partner. Zowel bij levensloopbestendige maatregelen als bij energiezuinigheidsmaatregelen moeten de mogelijke ingrepen voor bewoners behapbaar zijn. Vaak is geld namelijk niet zozeer wat mensen weerhoudt van aanpassingen aan de woning, als wel de rompslomp die het oplevert.


‐

‐

‐

‐

‐

Schaalvoordeel zoeken: Het dient aanbeveling om de gewenste fysieke ingrepen aan de woningen collectief aan te besteden bij verschillende aannemers. Slimme mogelijkheden om dit te organiseren kunnen zijn: bewoners verenigen in een VvE of eens in de zoveel tijd een gezamenlijk instapmoment organiseren voor een collectieve aanbesteding, waarvoor bewoners zich digitaal kunnen aanmelden. Aansluiten bij belevingswereld bewoners: Bij investeringen met betrekking tot energiezuinigheid zijn mensen vaak huiverig of ze de investering wel terugverdienen. Er zijn constructies die hierop inhaken, bijvoorbeeld: energieleveranciers die zelf de investering bekostigen en de winst opstrijken, tot op het moment dat de investering is terugverdiend; vanaf dat moment komt de energiebesparing de bewoner toe. Daarmee ligt het investeringsrisico bij de energieleverancier en niet bij de bewoner. Relevante kennisuitwisseling: Portaal is als partner graag bereid tot kennisuitwisseling. Portaal heeft geen bezit in Fazantenkamp zelf, maar heeft wel pakketten ontwikkeld om haar bezit op andere plekken in de wijk aan te passen, levensloopbestendig danwel energiezuiniger. In Bloemstede is Portaal juist bezig met een pilot voor woningverduurzaming. Aanhaken bij lopende initiatieven: er gebeurt al een hoop – zie bijvoorbeeld Energie-U of de gepresenteerde ontwikkelingen. Kijk waar aanhaking bij lokale of landelijke initiatieven mogelijk is. Investeringen door andere partijen: Maria Dommer denkt, onder meer vanuit de ambitie om haar dienstverlening uit te breiden naar Maarssenbroek, na over het idee om als zorginstelling huizen op te kopen in Maarssenbroek, deze levensloopbestendig te maken en vervolgens te verhuren.

Pagina

7


Werktafel Voorzieningen en diensten

Pagina

8

Deelnemers Guido Wallagh (moderator) Marleen van der Mast (Agis Zorgverzekeraar) Pim Bout (Wijkcommissie) Hans van der Boogaard (Sport 4 All Maarssen) Jobs Verkaaik (Gezondheidcentrum spechtenkamp) Joke Bloksma-Timmer (Zuwe Zorg) Marijke Slaman (KMN Kind & Co) Jan Rottier (WMO raad) Fred Nieuwesteeg (Gemeente Stichtse Vecht, maatschappelijke ontwikkeling) Rens Elbertsen (Gemeente Stichtse Vecht, jeugd, onderwijs en sport) Belangrijkste conclusies ‐ Bekende verlanglijstje: de deelnemers reageren vrij unaniem als zij horen welke voorzieningen en diensten behouden moeten worden en welke er zelfs aan toegevoegd moeten worden. Dat is logisch. ‐ Vraag achter de vraag: maar de deelnemers van de workshop stellen tegelijkertijd vast dat het veel relevanter is om de vraag achter de vraag te herleiden. Of voorzieningen en diensten behouden en uitgebreid kunnen worden, hangt van veel factoren af. Er is zo veel dynamiek Is het niet veel relevanter op per voorzieningen/dienst de vraag te stellen wat bewoners hier misschien veel meer mee bedoelen? En daarom wordt tijdens de workshop per voorziening/dienst bekeken wat de vraag achter de vraag is. Het gaat dan om: de wil om te ontmoeten, gemak, angst of zorg en medicijnen nog wel bereikbaar blijven, of de wijk bereikbaar blijft, de behoefte om goed geïnformeerd te blijven, ontspanning, welzijn, een mooie woonomgeving, cultuur en de zorg om niet alleen te blijven. ‐ Functionele en spontane ontmoeting: de deelnemers van de workshop stellen vast dat het belangrijkste in Fazantenkamp de behoefte aan ontmoeting is. Deels is deze ontmoeting functioneel (via school of iets dergelijks), maar de zorg zit vooral in de spontane ontmoeting. Hoe organiseer je dat op de schaal van een wijk? ‐ Twee logische ‘bronpunten’: er zijn twee voorzieningen die zich uitstekend lenen om uitgebouwd te worden tot een plek waar je zomaar iemand kan ontmoeten. Dat is de plek voor het onderwijs en de plek voor sport. ‐ Sociale media: omdat zo’n spontane ontmoeting, ook bij het onderwijs en de sport, wel raak moet zijn, moet er meer gebeuren. Wanneer je tweemaal er komt, en er is niemand, ben je snel klaar met spontaan ontmoeten. En dus is het vooraf afspreken via sociale media, bijvoorbeeld via een community die speciaal voor Fazantenkamp gemaakt wordt, cruciaal. Voorbeelden op IJburg of in Engeland laten zien hoe – jong en oud – goed gebruik maken van deze ‘voor’ontmoeting. ‐ Stimuleren: ontmoetingen gaat steeds minder vanzelf, zo stellen de deelnemers. Soms moet je bewoners actief stimuleren door eens mee te gaan naar een bepaalde voorziening. Je kan animo creëren, maar er moet wel zeker al animo zijn. ‐ Zelf initiatieven laten nemen: het voorbeeld van het opzetten van een filmscherm om in de sportkantine samen naar een voetbalwedstrijd te kijken, is een prachtig voorbeeld. Immers, nu blijkt een vervolgvraag uit Fazantenkamp te zijn om samen eens Harry


‐

‐

Potter te gaan bekijken. Zo ontstaat, vanuit een latente behoefte, een mogelijke ‘filmavond’ in de wijk. Van onderop, kleine stapjes. Maar ook bewoners informeren dat zij zulke initiatieven kunnen nemen. Loslaten en commitment aangaan: van instituties wordt iets dubbels gevraagd. Zij moeten bereid zijn flexibel te zijn en los te laten. Maar tegelijkertijd moet niet voor elk initiatief weer alle partijen langs gegaan worden. Wat dit betreft, wordt nadrukkelijk gesteld dat vele lokale partijen commitment moeten aangaan voor het algehele experiment in Fazantenkamp. Zodat men aanspreekbaar is, verbintenissen aangaat en ideeën adopteert. Bovenwijks: voor bepaalde initiatieven en voorzieningen is Fazantenkamp te klein. Soms is een grotere kritische massa nodig en dat betekent dat de wijkcommissie nadrukkelijk de samenwerking met andere wijken aan moet gaan.

Pagina

9


Pagina

10


Werktafel Sociaal Deelnemers: Anneke Doornbos-gemeente (Gemeente stichtse vecht, jeugd onderwijs en sport) Mark Renaud (Gemeente stichtse vecht, maatschappelijke ontwikkeling) Jolanda van wijk (N-ami en Stichtse vecht in dialoog) Letitia Dors (JOU-jeugd opbouwwerk) Tom Mackaaij (SWMD-opbouwwerk) Anja Zwanenburg (SWMD-vrijwillgerscentrale) Belangrijkste conclusies op de vraag: Wat en hoe zou de wijk de sociale betrokkenheid en het ontmoetingsmoment kunnen verhogen zonder het individuele karakter van de wijk onrecht aan te doen. Wees niet te betuttelend ‐ ‐ ‐

‐

Pagina

11

‐

Laat de burger het zelf doen/of overnemen Low profile activiteit/ Hou het klein en simpel Meer bekendheid geven: aan activiteiten die al in Broek voor senioren en jongeren worden georganiseerd. Let wel vooral bij jongeren zijn subculturen en dat maakt het soms lastig algemene zaken te organiseren. Mijn vraag of het bekend is of bewoners FK daarin participeren. Nee was het antwoord van jeugd en seniorenwerk. Oorzaak zou kunnen liggen in het feit dat alle activiteiten worden georganiseerd in niet koop wijken en voor risicojongeren. Wellicht dat men daarmee niet geassocieerd wil worden?! Professionals nodig: je kunt van burgers niet verwachten dat ze verantwoordelijkheid nemen tav veiligheid etc Meedoen aan de dag van de dialoog stimuleert de ontmoeting. Waar een wil is, is een weg: Overheersend gevoel van als men wil dan vindt of komt men er wel. Ga niet onnodig dingen optuigen.


We moeten ook meer kijken naar alterna‐ tieve partijen, los van de geijkte instituten. Een stichting kopersbelangen zou een zeer goede partij zijn om meer in stelling te brengen en te activeren. Door als gemeente meer je regisserende of makelende rol te pakken kan je dergelijke partijen ook beter stimuleren om bepaalde trends of bewegingen op gang te helpen.

Werktafel Woonomgeving Deelnemers: Carmen Aalbers (Alterra) Marieke de Keijzer (Landschapsarchitect) Simone Wierstra (Gemeente stichtse vecht, bestek en beheer - groen en spelen) Mario van Dijk (Gemeente stichtse vecht, medewerker leefbaarheid en veiligheid) Annie de Boer (JOU-jeugd opbouwwerk) Belangrijkste conclusies per vraag: Hoe kan ik ervoor zorgen dat de hoogwaardige uitstraling van de openbare ruimte ook op lange termijn gewaarborgd blijft? ‐

‐

‐

‐ ‐

‐

‐

Pagina

12

‐

Jong & oud: bij een toekomstbestendige wijk horen ook kinderen en jongeren, die krijgen bijna geen stem in het wensen verhaal. De gemeente moet het evenwicht bewaken voor jong en oud en tussen schreeuwers en de stille mensen. Tevens kan ook de school voor initiatief ontplooiing een belangrijke speler zijn. Groenadoptie stimuleren en toelaten: door groenvlakken te selecteren waar bewoners wel en niet vrij zijn om een eigen invulling te geven, kan je de kaders bewaken. Mensen moeten het gevoel van vertrouwen krijgen zodat zij extra gestimuleerd en enthousiast worden. Een enthousiast groepje mensen, al is het er maar 1, kan gewoon beginnen. Dat is het belangrijkste. Tevens is een aanspreekpunt vanuit de gemeente (bv via de wijkbeheerder) nodig voor de ondersteuning/vragen/aanwakkeren van het enthousiasme bij bewoners. Inventarisatie en verdelen: in kaart brengen wat voor groen er nu is en wat er mee zou kunnen. Zodat daarna de stap gemaakt kan worden naar het beschikbaar stellen van sommige vlakken voor zelfbeheer van het groen door bewoners. Dit is aan de gemeente. Groene gevels: ontwikkelen en stimuleren om mensen dat zelf te laten aanbrengen. Vanuit de gemeente kan er puur als makelende partij worden opgetreden. Budgetoverdracht: durf mensen zelf te laten kiezen wat te doen in de wijk t.a.v. het onderhoud. Durf daarbij zoals in Elsendorp een deel van het wijkbeheer budget toe te schrijven naar bewoners die zelf de besteding moeten gaan regelen. Dit kan via een coöperatie tussen bewoners en gemeente. Voor acties ligt de nadruk bij bewoners. Benut capaciteiten: de capaciteiten die er in de wijk onder bewoners bestaan meer benutten. Als er bankjes nodig zijn, vraag mensen zelf met een (oud) timmerman te komen uit de wijk die met buurtbewoners zelf de bankjes kan en wil maken. Durf te beginnen: met activiteiten of onderhoud hoe klein de groep ook is. Vanuit een synergie tussen bewoners en gemeentelijk wijkbeheer. Integraliteit: buurtbelangen voor een clubhuis o.i.d zoeken in bestaande en lokale voorzieningen. Hierdoor ontstaat ook meer kans op integrale samenwerking.

Voorbeelden uit den lande - Elsendorp, bewoners besteden zelf beheerbudget. - Kersenpark te Leidsche rijn, ged voorbeeld van zelfbeheer en de sociale spin off. - Griftpark te utrecht, voorbeeld van zelfbeheer door bewoners met kleine ondersteuning vanuit gemeente.


Vraag 2: Hoe kan de verkeersveiligheid van de wijk verbeteren? -

-

-

Wegenpatroon: Kortere lussen in het wegenpatroon creëren. Hierdoor komen er minder verschillende mensen rijden en wordt het gedrag minder anoniem en daarmee vaak socialer. Direct confronteren: mensen elkaar beter en meer aan laten spreken. Dit gaat makkelijker als zij elkaar ook kennen. De confrontatie is dan vaak effectiever. Aan bewoners kan een training o.i.d. worden aangeboden hoe zij dat op een goede en tactvolle manier kunnen doen. Tevens kunnen kinderen (onder begeleiding) zelf mensen aan spreken met wijkacties. Of door bv met foto’s te werken van te hard rijdende mensen. Bewoners aan zet: gezamenlijk bewoners zelf de oplossing laten zoeken. Daarbij moet wel het evenwicht tussen schreeuwers en stille mensen bewaakt worden. Dit kan via bewoners en met ondersteuning vanuit gemeente/of ander onafhankelijk persoon met open houding.

Vraag 3 Hoe kunnen we zorgen voor extra parkeergelegenheid? -

Groene parkeerplekken maken: hierdoor kan de wijk toch vergroend worden, maar blijft parkeerruimte behouden. Aanpak groot onderhoud in breed perspectief bekijken: Hierdoor kan bij wegaanpassing of groenaanpassing ook meteen de parkeervoorzieningen bekeken kunnen worden.

Pagina

13

Kanttekening die in deze groep werd gemaakt t.a.v. de hele discussie: Moet je wel willen dat mensen zo lang in hun oude huis blijven wonen? De wijk en de voorzieningen, die gebouwd is voor gezinnen loopt leeg. Hierdoor worden voorzieningen onrendabel om te behouden, voelen jongeren zich steeds minder op hun plek en neemt de druk op de openbare ruimte door toenemende woningbouw in Nederland toe.


Contact De projectgroep Parel van Fazantenkamp bestaat uit zowel bewoners, de gemeente als Buro Inbo. De bewoners in de personen Riette Habes, Pim Bout en Fer Poncia zijn tevens initiatiefnemers van dit project. Buro Inbo verzorgt de projectondersteuning en procesbegeleiding.

Pagina

14

Heeft u vragen of opmerkingen over dit project neemt u dan contact op met de projectleider Eva de Ruiter, gebiedsregisseur Gemeente Stichtse Vecht via telefoonnummer 0346 25 4183 of via email [email protected]


Bijlagen -

Deelnemerslijst

-

Presentatie Fazantenkamp vraagt en biedt: de vraag vanuit de wijk (Inbo)

-

Presentatie Kennisprogramma wonen en zorg: woonservicegebieden (SEV)

-

Presentatie Fazantenkamp vraagt en biedt: welzijn en zorg toekomstbestendig (Achmea)

Pagina

15


Deelnemerslijst werksessie 5 september Parel van Fazantenkamp Jobs Verkaaik Hans v.d. Boogaard Floortje Klomp Wilma van Doorn Marijke Slaman Ton Mackaaij Pieter Appeldoorn Anja Zwanenburg Letitia Dors Annie de Boer Vincent van Esch Jolanda van Wijk Douwe Wielenga Carmen Aalbers Marieke de Keijzer Jan Rottier Jeroen Singelenberg Marleen van der Mast Jaap Verkroost Vital ter Horst Fred Nieuwesteeg Dick Passchier Mark Renaud Wieke van Mourik Eva de Ruiter Rens Elbertsen Anneke Doornbos

Apotheker gezondheidscentra Boomstede & Spechtenkamp Bestuur stichting Sport 4 All Maarssen Gebiedsregisseur Portaal Projectmanager Zorg, Zuwe zorg Clustermanager KMN Kind en Co, de Kwibus Directeur SWMD Directeur Maria Dommer Manager Vrijwilligerscentrale Maarssen Jongerenwerk Portes Maarssen Jongerenwerk Portes Maarssen Provincie Utrecht Zelfstandig adviseur, N-ami Stedelijk professional bij Bind Onderzoeker woonomgeving en sociale cohesie dmv groen, Alterra Zelfstandig Landschapsarchitect Voorzitter WMO raad Programmaregisseur SEV Programmamanager innovatie, grote steden, Agis zorgverzekeraar Wethouder WMO en Gebiedsgericht Werken Gebiedswethouder Maarssenbroek Maatschappelijke ontwikkeling, gemeente Stichtse Vecht Maatschappelijke ontwikkeling, gemeente Stichtse Vecht Maatschappelijke ontwikkeling, gemeente Stichtse Vecht Gebiedsregisseur, gemeente Stichtse Vecht Gebiedsregisseur, gemeente Stichtse Vecht Jeugd, onderwijs en sport, gemeente Stichtse Vecht Jeugd, onderwijs en sport, gemeente Stichtse Vecht

Ronald van Mill Simone Wierstra Mario van Dijk Riette Habes Pim Bout Fer Poncia Guido Wallagh Annelies van der Nagel

Ruimtelijke ontwikkeling, gemeente Stichtse Vecht Bestek en beheer, gemeente Stichtse Vecht Medewerker leefbaarheid en veiligheid, gemeente Stichtse Vecht Wijkcommissielid en initiatiefnemer Wijkcommissielid en initiatiefnemer Wijkcommissielid en initiatiefnemer Inbo - adviseur Inbo - adviseur

Pagina

16


Pagina

17


Pagina

18


Pagina

19


Pagina

20


Pagina

21


Pagina

22


Pagina

23


Pagina

24


Pagina

25


Fazantenkamp vraagt en biedt

Recommend Documents