Docentenhandleiding
Voor u ligt een lespakket in het kader van Cultuurmenu ter voorbereiding op:
_____________________________
Zaterdag 2 juni, 20.30 uur
_Éäx |á |Ç à{x t|Ü Parkopera Drenthe Steenbergerpark Hoogeveen Gratis toegang
_____________________________________________________ I. Voorbereiding op de rap workshop en de NizNo voorstelling Doelstelling: In deze voorbereidende les maken de leerlingen kennis met het fenomeen opera. Benodigdheden: Digibord om filmpjes te kunnen bekijken Werkblad 1: Opera Lesbeschrijving: Introductie: Bespreek met de leerlingen wat ze al weten van opera. Dit kan bijvoorbeeld door gebruik te maken van een woordspin. Van belang hierbij is dat de woorden componist, regisseur, operazanger, musici/het orkest, de decorbouwer, kostuumontwerper aan de orde komen(opdracht 3) De componist schrijft de muziek De regisseur bepaalt hoe het decor, de kostuums en het licht eruit zien en wie waar staat. De operazanger zingt, acteert en danst De musici/het orkest spelen/speelt de muziek De decorbouwer maakt het decor De kostuumontwerper bedenkt en maakt de kostuums De librettist schrijft het verhaal om naar de tekst voor de voorstelling Kern: Op internet kun je een filmpje bekijken op www.schooltv.nl primair onderwijs, zoek: opera (opera is een oude kunstvorm) Hierbij hoort een werkblad(werkblad1: Opera). Na het bekijken van de uitzending kunnen leerlingen zelf opdracht 1 en 2 maken. De opdracht 3: Het maken van een opera gaat stap voor stap. Zet samen met de leerlingen de zinnen in goede volgorde: De tekst wordt geschreven De muziek wordt geschreven De zangeres repeteren (= oefenen) het zingen van de muziek zonder decors en/of kostuums. De zangers repeteren met kostuum en decor. De voorstelling wordt op het podium gerepeteerd. De voorstelling wordt voor echt publiek gespeeld. Afsluiting: Het laatste gedeelte van het werkblad geeft informatie over de workshop. II. Opera zingen Het volgende lesonderdeel gaan de leerlingen zelf zingen. Als voorbereiding daarop kunt u een kort filmpje laten zien over de werking van de stem. Dit duurt ca. 3.18 min en is te vinden op: http://www.willemwever.nl/vraag antwoord/het-menselijk-lichaam/hoe-werkt-je-stem Na 3.18 gaat het over in een ander onderwerp. Dit hoeft u niet te bekijken. Wilt u meer tijd besteden aan dit onderwerp kunt u er voor kiezen om i.p.v. dit filmpje een uitzending van het klokhuis te laten zien. In deze uitzending vertelt operazangeres Miranda van Kralingen over wat je allemaal moet kunnen om opera te zingen. Dit filmpje duurt 14 min. En is te zien op:
http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/tv/nps/hetklokhuis/b.20041028.asf
Nu volgt het gedeelte dat de leerlingen zelf gaan zingen. In beide filmpjes komt naar voren dat de ademhaling heel belangrijk is om goed te kunnen zingen. Begin daarom met ademhalingsoefeningen. Hieronder staan een aantal oefeningen beschreven: Oefening 1: Ga op je rug op de grond liggen met een boek op je onderbuik. Adem rustig in en uit. Als het goed is zie je nu het boek zachtjes op en neer gaan. Haal nu diep adem: het boek gaat verder omhoog. Zorg bij de inademing dat je schouders niet te veel bewegen. Die blijven ontspannen op de grond liggen. Adem nu uit op een ‘s’ Doe dit een paar keer. Daarna kun je de ‘s’ vervangen door een ‘f’ en later door een ‘k’. Je kunt oefeningen uitbreiden door ‘mmm’ een toon te zingen en alle leerlingen dit na te laten zingen. Laat de leerlingen concentreren op het precies nazingen van de toon. Hebben ze echt dezelfde toonhoogte te pakken? Goed luisteren is het halve werk van zingen. Na deze ademoefeningen kunnen de leerlingen proberen als een operazanger te zingen. Blijf wel op de adem letten, want die is het belangrijkst. Laat de leerlingen eerst een ‘a’ zingen. Zorg dat ze met een zachte ‘h’ beginnen, dus eigenlijk zingen ze dan ‘ha’ Wie kan dit het langst volhouden? Maak de mondholte zo groot mogelijk, dus kaak laten zakken en je mond open doen. Zorg dat de leerlingen hun gehemelte optillen. Dit voelt alsof je moet gapen. Of alsof je een hete aardappel in je keel hebt. Wie van de leerlingen kan het langst de adem inhouden? Opera thema’s: http://www.operamagazine.nl/opera-voor-beginners/6591/een-staalkaart-van-opera
III. Het symfonie orkest Doelstelling: De leerlingen weten wat een symfonie orkest is, welke instrumentengroepen in het orkest zitten en hoe die klinken. Benodigdheden:
Werkblad Digibord
Een symfonieorkest bestaat uit: strijkinstrumenten, hout- en koperblazers en slagwerk. Op de afbeelding van het werkblad zijn een aantal instrumenten van het symfonie orkest te ontdekken. De leerlingen kunnen deze invullen op hun werkblad bij Opdracht 5. De afbeelding is te vinden op: www.orkestkidsite.nl
De antwoorden kunt u controleren door met de cursor op een instrument te gaan staan. Op de site klikt u rechts Instrumenten aan. U komt hierdoor in het donkere instrumentenmagazijn. Laat een leerling experimenteren met het zichtbaar maken van instrumenten. De naam verschijnt dan in beeld. Onderaan is de mogelijkheid tot het beluisteren en bekijken van de instrumenten. Bij opdracht 6 luisteren de leerlingen naar de verschillende instrumentgroepen. Geef voordat de leerlingen gaan luisteren aan welke instrumenten bij welke groep horen. Laat via de volgende site de kinderen aangeven op hun werkblad welke groep instrumenten ze luisteren. http://www.garritan.com/audition_hr Strijkers -violins Koper blazers - trumpets Houtblazers - clarinets Slagwerk - percussion Meer informatie symfonieorkest: http://www.digischool.nl/mu/leerlingen/mt/instrumenten/instrum3.htm Stemsoorten: http://operaweetjes.nl/zangstemsoorten l o o o o o
Sopraan Alt Tenor Bariton Bas
IV. Decor en Kostuum Doel: De leerlingen weten wat er komt kijken bij het ontwerpen van een decor of kostuum en kunnen zelf een ontwerp maken. Benodigdheden:
Digibord Papier Tijdschriften om te scheuren Potloden
In deze les gaan de leerlingen zelf een ontwerp maken van het decor of de kostuums van de opera’s. Het volgende filmpje gaat over het ontwerpen van decor en kostuums voor een voorstelling. http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20060322_decorbouw01 http://www.youtube.com/watch?v=OtFD_w5igRg Kern:
Vertel de leerlingen dat ze in groepjes een ontwerp gaan tekenen. Ze kunnen kiezen uit het ontwerpen van een decor of het ontwerpen van kostuums. Bespreek eerst kort met de leerlingen welke decors ontworpen moeten worden. Het zijn 3 verschillende opera’s. Laat de leerlingen een keus maken. Personages waarvoor kostuums ontworpen kunnen worden. Bespreek met de leerlingen de verhalen en de daar in voorkomende personages. De groepen verdelen in decorontwerp en kostuumontwerp.
Tegen de tijd dat de ontwerpen klaar zijn kunnen de leerlingen de ontwerpen aan elkaar presenteren. Wat hebben ze gemaakt? Waarom hebben ze bepaalde keuzes gemaakt? NB: Als de leerlingen een decorontwerp gaan maken, kiezen ze één opera. Voor die opera maken ze een ontwerp. Bij het ontwerpen van een kostuum kiest het groepje een personage. Voor dat personage maken ze een kostuumontwerp. Als de groepen zijn verdeeld kunnen ze aan de slag met behulp van de werkbladen 3b en 3c.
Afsluiting Op 2 juni
Voor een aantal leerlingen zal dit de eerste keer zijn dat ze naar een concert gaan. Het is daarom handig om het verloop van een concert door te nemen. Hoe laat moet je er zijn? Wie mag je meenemen Van tevoren plassen Wat doe je in de pauze Wanneer mag je wel en niet praten? Welke kleren doe je aan ( avond, regen, muggen?) Wat doe je met je mobiele telefoon?
WORKSHOP ‘OPERAP’ Thema: Liefde
RAP-WORKSHOP Beschrijving Rap-workshop Tijdens de Rap-workshop leren de leerlingen hoe ze op een leuke en eenvoudige manier op een ritme (beat) een tekst (rap) kunnen schrijven en hoe ze deze kunnen voordragen aan een groep mensen. Steekwoorden - Zijn wie je bent - Rijk / Arm - Uiterlijk / Eerlijkheid - Geld De Rap-workshop verloopt volgens de onderstaande stappen Stap 1: Kiezen van een beat Stap 2: Bedenken van een onderwerp Stap 3: Schrijven van de tekst, leren rijmen en flowen op een ritme Stap 4: Voordragen van de tekst op een beat (niet verplicht) Schematische indeling Rap-workshop Tijd Onderdeel 00 – 15 minuten Kiezen van een beat.
Bedenken van een onderwerp 1/2.
15 – 30 minuten
Bedenken van een onderwerp 2/2.
Rijmwoorden zoeken.
Acties Docent laat verschillende soorten beats horen. Deelnemers kiezen de favoriete voor hun groep. Aan de hand van praktische voorbeelden legt de docent uit hoe je het best een onderwerp kunt verzinnen. In dit geval zal het ‘liefde’ zijn. Samen met de docent verzinnen deelnemers steekwoorden die passen bij het onderwerp. Per steekwoord worden er twee á drie rijmwoorden verzonnen.
Resultaat Iedereen werkt op hetzelfde ritme. Klaar voor de volgende stap. Als er een onderwerp gekozen is wordt het makkelijker om een tekst te schrijven.
Eerste opzet van de tekst (rap).
30 – 45 minuten
45 – 60 minuten
Schrijven van de tekst.
Deelnemers leren hoe ze van de rijmwoorden mooie zinnen kunnen maken die eindigen met de rijmwoorden.
Eerste opzet van de tekst (rap).
Leren rappen in de maat.
Docent leert de deelnemers aan de hand van praktische voorbeelden hoe ze de tekst zo kunnen schrijven dat het op een ritme voorgedragen kan worden. Per deelnemer of groep wordt de tekst helemaal afgerond. De tekst (rap) kan voorgedragen worden op een ritme (beat).
Ze leren nu echt rappen.
Docent legt uit hoe de deelnemer(s) het beste de tekst kan voordragen.
Bijna een echte rapper!
Teksten afronden.
Tekst leren voordragen (als er tijd voldoende is). Voordragen/presentatie (als er voldoende tijd is).
Rapper!
VOORBEREIDING WORKSHOP (Op school). Doelstelling: In de voorbereidende les maken de leerlingen kennis met ‘rap’. Benodigdheden:
Digibord om filmpjes te kunnen gebruiken Internet
Lesbeschrijving 1. Bespreek met de leerlingen wat ze weten over ‘rap’. Geschiedenisfilmpje hiphop: http://youtu.be/aLoBuX6EP7E 2. Bespreek met de leerlingen welke rappers ze kennen. Videoclips van rappers: http://youtu.be/68t0qUQzKRg?hd=1 http://youtu.be/t_b7Wz0WOk8?hd=1 http://youtu.be/c6WRi7DXUow?hd=1 3. Laat zien wat kinderen geleerd hebben n.a.v. een rap-workshop. Voorbeelden: http://youtu.be/D2rB46drHoY http://youtu.be/_PvpVA0gvqQ
