.
. ,.
.
.
.. ,, , ,
. .
x x x x x
3:
x x x x x x x x x x x x x x x x x x <: x s x
X X X X X X
% X X
X
X X
X X
X
.T A
X X
A X G A
N
G
1930
.
-
X X X
X
X
X
X X
X
x
X X X
X X X
X
X
X
X X X X X X
x
X X
X
x X X
X
X X
X X X X
O
X X
li
E R Z I
-
C
9T
NO.
2.
-
X X X X X X X
X
X
X X X X X X X
X
X
X X
X X
X X X X X X
x
X X X X
X
x X
x
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X X
X X X X X
X X X
X
G E H E I M .
--
X
X X X X X X X
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x xx x
I N H O U D
iioofdstuk.
C o m i s t i s c h e Partij
i.
.
Bladz.
........................
A.
Voorbereiding van den overgang naar de ille-
B.
..................................... Terkloozen congres.... ....................... Boerenoongres te Alkmaar ....................
8.
.......................
21.
galiteit
C.
.
1.
11.
Oppositie in de C.O.H.
111.
O.S.P.;
R.S.?.
verband
.....................................
1. 15.
in nationaal en internationaal 22.
en Federatie van Overheidspersoneel...
30.
.................
34.
m.
N.A.S.
v.
I.S.A.O.L.;
Liga en S.D.A.P.
.....ooooooooooo.....
O
li
e r z i c h t No.
2
.
1 9 3 4 .
.
! I
t
.
I.
Communistische P a r t i j H o l l m d
A.
Voorbereiding van den overgang naar de i l l e g a l i t e i t
(C.P.4.)
.
Op de h u i s h o u d e l i j k e bijeenkomsten van de l a a t s t e weken van de m c t i o n a r i s s e n d e r c o m i s t i s c h e p a r t i j h.t.1. i s de voorb e r e i d i n g t o t den overgang i n de i l l e g a l i t e i t i n bespreking genomen. Zulks i s het gevolg van de b e s l u i t e n van de 13e Flenurnvergadering van h e t Executieve Comité van de C o m i s t i s c h e ï n t e r n a t ionaie. XIIIe Plenum van het EKKI " i s d i t maagOp d i t zbogenaamde s t u k behandeld i n de ellenlange r e d e van pg. O. P j a t n i t z k i , d i e een beschouwing gaf van d e a l of n i e t geslaagde a c t i e d e r v e r s c h i l l e n d e cormmuiistische p a r t i j e n over de wereld , de successen u i t b l e v e n , worden de fouten ( en de zondebokken, d i e verantwoordelijk waren voor de fouten ) aangewezen en de t e volgen t a k t i e k i n de n a a s t e t o e k o m t aangewezen De t o t a l e v e r n i e t i g i n g van de communistische p a r t i j i . n Duitschland i n het vooritataar 1933 ( welke voor Moscou een geheel onverwachte v e r r a s s i n g en een b i t t e r e p i l s c h i j n t geweest t e z i j n ) a o r d t aan de fouten van enkele vroegere l e i d e r s ( Neumann en Renunele ) gemeten en het a l t i j d zoo n u t t i g e verraad van de sociaal-democraten. P i j n l i j k wordt h e t e c h t e r gevonden, d a t H i t l e r z i j n werk zoo grondig h e e f t weten t e doen, d a t n i e t a l l e e n de bovenbouw van de p a r t i j werd opgeruimd, maar ook de l a g e r e o r g a n i s a t i e werd verstoord en er aanvankelijk van een i l l e g a a l voortbestaan van d e K.P.D. geen sprake was. De l e e r hoe het dan wel moet, t r a c h t P j a t n i t z k i aan te geven. m i j vonden hiervan een goed overzicht i n een t w e e t a l a r t i k e l e n i n "De Tribune " van 6 en 7 Maart j.1. ( p o s t e d i t i e 7 en 8 M a a r t ) , waarvan h i e r n a ( daar n i e t overal over De Tribune '' wordt b e s c h i k t ) h e t voornaamste v o l g t : "De s e c t i e s van de C o m n i s t i s c h e I n t e r n a t i o n a l e i n de kapit a l i s t i s c h e landen worden naar den aard en de mate van de vervolgingen, waaraan z i j van 3e z i j d e van de b u r g e r l i j k e s t a t e n b l o o t staan, i n d r i e categorieën verdeeld. Er z i j n 1 6 min o f meer l e g a l e c o m u n i s t i s c h e p a r t i j e n [ h i e r t o e wordt de K.P. van China i n de Sowjet-Districten gerekend), zeven h a l f - l e g a l e en 38 volkomen i l l e g a l e connnunistische p a r t i j e n . De l i j n d e r ontnikkeling l o o p t i n den l a a t s t e n t i j d l a n g s den rjeg van de verdere verscherping van d m k l a s s e n s t r i j d en !iet toenemen van h e t fascisme, hetgeen z i j n weerspiegeling moet vinden i n den t o e s t a n d van de communistische p a r t i j e n . De conmmnist i s c h e p a r t i j e n van a l l e landen zullen t i j d e n s den oorlog ongetwijfeld i n de i l l e g a l i t e i t worden gejaagd. Het i s m o e i l i j k van tevoren t e zeggen, welken vorm deze of gene K.P. i n de i l l e g a l i t e i t z a l aannemen. De landen, waar de c o m i s t i s c h e p a r t i j i n de i l l e g a l i t e i t i s gejaagd, moeten i n twee categorieën morden verdeeld : a. Landen, waar de comrmuiistische p a r t i j e n i n de i l l e g a l i t e i t z i j n gejaagd en de r e f o r m i s t i s c h e massa-organisaties l e g a a l b l i j v e n bestaan ( P o l e n , O o s t e n r i j k , B u l g a r i j e , Japan, e.a.) BnILanden, - w a a r d e a r b e i d e r s - o r g a n i s a t i e s en a l l e p o l i t i e k e p a r t i j e n z i j n ontbonden en a l l e e n f a s c i s t i s c h e o r g a n i s a t i e s b e s t a a n
.
.
I n de e e r s t e c a t e g o r i e van landen m e t e n de c o m i s t i s c h e part i j e n voor hun werk van a l l e massale a r b e i d e r s - o r g a n i s a t i e s gebruik maken
-
- 2 -
.
m k e n : van de vaimereenigingen, coöperaties, de sportorganisaties, vrijdenkers-organisaties enz., organisaties van arbeiders van alle richtingen (reformistische, christelijke e.a.) In al deze organisaties moeten cocnmuiistische fracties worden opgericht. In al deze landen moeten de .krachten er hoofdzakelijk op worden geconcentreerd, dat de communistische fracties door de partij-comité's worden geleid, dat zij zich niet van de partij verwijderen, dat zij de leiding van de partij volgen en dat de partij-comité's hen bij hun werk helpen. Ikar tevens is het noodzakelijk, dat de bestaande revolutionnair half-legale en illegale revolutionnaire arbeidersen boeren-orgm-isaties vorden versterkt . Voor de tweede categorie van landen geldt het volgende : De comistische partijen moeten voor hun werk van alle fascistische massa-organisaties gebruik m.en,waar zich arbeiders, kantoorpersoneel, boeren, jeugd en vrouwen bevinden (vakvereenigingen, sport- en coöperatieve organisaties, vrouwen- an jeugdorganisaties ) . Het is tevens noodzakelijk, niet alleen daarin het permanente nerk te re3elen, maar ook om op de door deze organisaties bijeengeroepen vergaderingen en meetings op te treden In lansen als Duitschland en Italië moeten de eigen massale klasse-organisaties worden versterkt, zooals de vakvereenigingen, de Internationale Roode Hulp, de nerl~oozen-organisaties,enz. In deze orga-isaties moeten noodzakelijk arbeiders worden betrokken, die vroeger lid waren van de reformistische- en katholieke vabrereeniginqen en van de sociaal-democratische en katholieke partijen en die nu tegen de fascisten willen strijden In beide typen van fascistische landen moet het zwaartepunt van het werk daadwerkelijk naar de bedrijven worden over-ebracht. Daar zal het werk de grootste resultaten opleveren, natuurlijk wanneer het met overleg en enereiek sordt verricht.
.
.
II. Over het kader
.
"De omgroepeering van de !machten speelt reeds voor den overgang in de illegaliteit een buitengewoon groote rol. In Duitschland had bij den overgang van den legalen naar den illegalen toestand hoofdzakelijk het lagere en gemiddelde actief te lijden. Waarom? Omdat dit actief in de eerste plaats met de nationaalsocialisten in de bedrijven, bij de discussies in hun woonplaatsen in aanraking en daarbij in openlijke botsing met hen kwm . Gedurende de omenteling streefden de nationaal-socialisten er in de eerste plaats naar, dit actief te arresteeren. Daarbij werden zij door de kleine burgerij geholpen, die zich na de overwinning van de fascisten bij de verkiezingen in de armen van de nationaal-socialisten wierp. Zij vees de woonplaatsen van de cocnmuiisten aan; vertelde, vie de Rote Fahne las, enz. Het gelukte de partij niet, haar beste activisten te verbregen. De meeste c o m i s t e n werden in alle steden direct na het door de fascisten in brand steken van de Rijksdag gearresteerd in den nacht van 28 Februari oi, 1 Maart . get is teekenend, dat hoewel in dien tijd tegen de coirmninistische partij voorbereide provocatie reeds overal tot ontplooiing was gekomen, een aantal leidende cormmulisten thuis hebben overnacht. Ofschoon deze partij zich spoedig heeft omgegroepeerd, was zij er toch niet op voorbereid haar middel- en lager actief te redden, welks behoud juist van buitengewoon belang voor het verder rierk v a s , omdat dit actief in verbinding stond met de bedrijven. Onze secties moeten maatregelen nemen, opdat iets derzelijks zich in de toekomt niet kan herhalen. Een prtij, die in de naaste toe!romst in de illegaliteit dreigt te worden gejaagd, moet onmiddellijk maahegelen nemen, opdat het lagere- en iaiddel-actief, om van het leidende kader mar te znijgen, niet
-
- 3 n i e t t h u i s !;an worden g e a r r e s t e e r d . Eet i s n i e t e r g , t i j d i g er van af t e z i e n , t h u i s t e overnachten, het i s e r g e r i n het concent r a t i e k m t e r e c h t t e komen en voor h e t p a r t i j w e r k v e r l o r e n t e z i j n . pg. ?ie& h e e f t e r i n z i j n rede aan herillnerd, d a t v e l e kameraden in h i t s c h l a n d , toen de p a r t i j r e e d s b u i t e n de wet was g e s t e l d , door de f a s c i s t e n i n hun woningen verden overrompeld, waarheen z i j waren gekomen, om hun gezin t e bezoeken. En d a t h e e f t z i c h n i e t enkel i3 Duitschland voorgedaan. Hoe scherper de k l a s s e n s t r i j d w o r d t , d e s t e hardnekkiger vervolgen de f a s c i s t e n ons kader en d e n z i j daar j a c h t op, des t e s t e r k e r d r e i g t het gevaar d a t d i t wordt a f g e s l a c h t . Het werk moet noodzakelijk worden gedecentraliseerd,zoowel met h e t oog op de ontwikkeling van h e t i n i t i a t i e f t e r p l a a t s e a l s met h e t oog op n o g e l i j k e a r r e s t a t i e s . Hier moet i k opmerken, dat de p a r t i j - o r g a n i s a t i e s van de Duitsche cui;mnuiistische p a r t i j t o t aan den overgang naar den i l l e g a l e n toestand door een o n g e l o o f e l i j k centralisme,door een super-centralisme aan banden werd gelegd. De l e s s e n i n Duitschland, Polen, B u l g a r i j e , I t a l i ë enz. ontvangen, moeten i n de andere landen worden benut. Iden moet dus de i l l e g a l e werkmethodes l e e r e n beheeren. %en moet de g r o o t s t e voorzichtigheid b e t r a c h t e n teneinde a r r e s t a t i e s t e vermijden. 11: neem nederom Duitschland a l s voorbeeld : een van de vroegere f u n c t i o n a r i s s e n , d i e naar de f a s c i s t e n i s overgeloopen, verscheen op een meldingsplaats. Daar gaf men hem zonder eenige c o n t r o l e ( hoewel e r n i e t lang t e voren i n de plaats,maar h i j vandaan kwm, a r r e s t a t i e s hadden p l a a t s gehad 1 , de opdracht z i c h r e c h t s t r e e k s i n verbinding t e s t e l l e n met den i l l e g a l e n s e c r e t a r i s , d i e door de f a s c i s t e n verd gezocht. Bet l i e p i n zooverre nog goed a f , dat h i j op h e t hem gegeven a d r e s t o e v a l l i g n i e t den s e c r e t a r i s maar een anderen kameraad t r o f , d i e e c h t e r onmiddellijk nerd gearrest e e r d . Het i s absoluut o n t o e l a a t b a a r ongecontroleerde personen opdracht t e geven z i c h r e c h t s t r e e k s met den p a r t i j - s e c r e t a r i s in verbinding t e s t e l l e n . Men moet verbindingen d o o r middel van tusschenpersonen t o t stand brengen, om zoodoende de mogelijkheden van a r r e s t a t i e s t o t een minimum t e h e r l e i d e n . In h e t gegeven geval w a s het overtreden van de elementaire r e z e l e n van de c o n s p i r a t i e des t e meer ontoelaatbaar, omdat op de meldingsglaats h e t groote a a n t a l arrest a t i e s bekend mas, d i e i n de p l a a t s , vanwaar de f u n c t i o n a r i s kwam, hadden p l a a t s gehad. Teelke houding moet men b i j een verhoor aannemen ? Men moet er steeds aan denken, dat men een gevangene, d i e ook maar het g e r i n g s t e heeft l o s g e l a t e n , n i e t met rust z a l l a t e n , v o o r h i j t o t v e r r a d e r geworden i s In de landen, waar de c o m u n i s t i s c h e p a r t i j e n i l l e g a a l z i j n , i s de individueele en groepsgewijze mondelinge a g i t a t i e van buitengewoon groot belang ( de ontmaskering van de f a s c i s t i s c h e en de s6ciaaldemocratische p a r t i j e n , wat b e t r e f t de. d a g e l i j k s c h e eischen der massa's, dez- eischen met den s t r i j d om de macht verbinden 1. Deze a g i t a t i e moet met de f e i t e n i n de hand onder de breede mssa's worden doorgevoerd. Op deze wijze z a l h e t mogeli.jk z i j n , de invloed van de comuiunisten u i t t e breiden. Een zeer b e l a n g r i j k e rol v e r k r i j g t h i e r b i j de b e d r i j f s p e r s en haar verspreiding. Er i s i n DuitscUand een moment geweest, d a t de f a s c i s t e n beweerden, dat de communistische p a r t i j stukgeslagen was en n i e t meer bestond. Maar onze kameraden s t e l d e n zich h e t doel, om t e n k o s t e van welke o f f e r s oak, op s t r a a t c o m n i s t d m h e l i t e r a t u u r t e doen verschijnen. De I@ slaagde . e r in l i t e r a t u u r t e verspreiden en toonde daardoor, d a t z i j l e e f d e .TuisY$ onder d e a r b e i d e r s moeten w i j i n de e e r s t e p l a a t s onze l i t e r a t u u r verspreiden. Het s p r e e k t v a n z e l f , d a t h i e r de f a b r i e k s p e r s een grootebrol Speelt en aan het s t i c h t e n daarvan moet i n het bijzonder de
.
.
-
- 4 -
de aandacht morden gewijd. Gebruik makende van de p o p u l a r i t e i t van de f a b r i e k s p e r s onder de a r b e i d e r s , haar goed verspreiden en zoowel algemeene p o l i t i e k e kwesties als kwesties van h e t betrokken b e d r i j f behandelen, d a t i s van de g r o o t s t e beteekenis
”.
Voorts wees P j a t n i t z l c i over h e t nut van de j u i s t e v e r d e e l i n g van de krachten en van de f u n c t i e s , I e d e r p a r t i j g e n o o t kan w e t presteeren. Een s l e c h t e s p r e k e r moet maar l i t e r a t u u r verspreiden en kalken, oude medewerkers, d i e geen succes hebben, moeten vervangen worden door jongere k r a c h t e q d i e w e l %u i n slagen,vertrouwen t e winnen b i j de breede kringen van a r b e i d e r s .
Als gevolg van deze d i r e c t i e v e n h e e f t de C.P.H. onder meer de volgende c i r c u l a i r e aan h a r e a f d e e l i n g e n , s e c t i e s en c e l l e n g e r i c h t . Voor D i s t r i c t Zuid-Holland w a s deze gedateerd 1 2 Maart 1934
.
“Aan de afdeelingen, s e c t i e s en Cellen N I S T
L A T E N
.
S L I N G E R E N
! !
W.P. Deze c i r c u l a i r e moet i n de week van 1 2 t o t 1 9 Maart behandeld worden. Op 20 M a a r t moet het antwoord op deze c i r c u l a i r e b i j h e t D.B.Secr. binnen z i j n , over de b e s l u i t e n en den stand d e r werkzaamheden op d i t gebied. V i j v i j z e n e r op, d a t deze zaak als zeer e r n s t i g wordt beschouwd door h e t D.B. ARCHIEVEN : De P a r t i i - b e s c h e i d e n moaen n i e t OD o f f i c i e e l e adressen bewaard worden. Iedere f u n c t i o n a r i s , d i e voor z i j n f u n c t i e adressen, correspondentie, enz. t o t z i j n beschikking h e e f t , moet deze op een ander a d r e s bewaren. E r moet een scherpe c o n t r ô l e p l a a t s v i n d e n , of n i e t h i e r of daar b i j gewezen f u n c t i o n a r i s s e n m a t e r i a a l i s achtergebleven. (Bijv. Penn. T r i b u n e l e i d e r , S e c r . ) D i t g e l d t zoowel voor de afdeelingen, s e c t i e - en celbesturen. P.g. d i e s l o r d i g met p a r t i j m a t e r i a a l omgaan, i n hun zakken a l l e s meenemen, t h u i s a l l e s l a t e n s l i n g e r e n , moeten een e r n s t i g e b e r i s p i n g k r i j g e n . Men moet door s t r e n g e c o n t r ô l e tegen deze methodes s t r i j d e n PARTIJ-MACE~INES Zooals s c h r i j f m a c h i n e s , c y e l o s t y l e s , enz. Deze mogen n i e t op o f f i c i e e l e adressen o f b i j bekende p a r t i j genooten staan. Men zoekt h i e r adressen voor u i t , d i e onbekend z i j n en men z o r g t er voor, d a t h e t gebruik van deze machines zoo wordt georganiseerd, d a t de adressen, wam z e z i c h bevinden,zooveel mogelijk onbekend b l i j v e n PdRTIJ AAIWIJZINGEN zooals c i r c u l a i r e s , r i c h t l i j n e n , r e s o l u t i e s , d i e n i e t gepub l i d e e r d worden enz. moti;en i n geen geval meer als drukwerk verzonden worden (voortaan p e r b r i e f ) .Men zorgt e r voor, d a t d i t E r e e d s a l s gewoonte wordt aangenomen om v e r s c h i l l e n d e adressen voor afzenders t e gebruiken. I n groote p l a a t s e n i s h e t noodig een eigen verzend-apparaat met k o e r i e r s t e orgen i s e e r e n . Voor vervaardiging van c i r c u l a i r e s enz. neemt men i n verband met Porto kosten zoo dun mogelijk papier COBRlEPONDEtiTIE ADFESSEN Naast i e d e r gewoon afdeelings-adres van de o r g a n i s a t i e i s het noodig een z.g. r e s e r v e post-dek-adres vast t e s t e l l e n , waarvoor b i j eventueele moeilijkheden n i e t met de gewone adressen gecorrespondeerd behoeft t e norden. Elke afd. s e c t i e of cel
-
.
.
.
.
.
.
-
- 5 -
cel moet er voor zorgen, dat zij twee van dergelijke adressen bezit, waarmede gecorrespondeerd moet worden. Deze adressen meten.nu en dan op hun deugdelijkheid beproefd worden. De correspondentie der dek-adressen moet gevoerd norden zonder gebruilanaking van namen van organisaties (Afd. Secr.) en zonder het woord p.g. te gebruiken. Afgesproken moet morden, nelke naam ( eigen naam) de verschillende organisaties zullen dragen, om in de correspondenties te gebzuiken. Tevens moet iedere afdeeling of sectie over een adres beschikken, waar de Distr. Best. zich in geval van moeilijkheden -en melden om verbinding te krijgen met de afd. of sectie . ADRESS& VOOR RJNCTIOfiJARISSE31 . Het is noodzakelijk, dat in de plaats, waar het Distr. Best. is gevestigd de volgende adressen voor werkzaamheden worden vastgesteld voor het oogenblik, waarop d o o r moeilijkheden normale adressen niet gebruikt kunnen worden . Voor vergadering van de leiding. Voor werkmogelijkheid . Voor kleine besprekingen. V o o r archief Tevens moet gezorgä worden, dat er voor de functionarissen reserve-adressen aanwezig zijn, waar ze eventueel kunnen verblijven als er moeilijkheden zijn. Dit kunnen de functionarissen zelf doen. Indien zij het niet kunnen, moet de partij daarvoor zorgen. Die adressen moeten bij de voor de organisatie van dit werk aangewezen functionarissen bekend zijn. Deze heeft tot plicht ze zoo te bewaren, dat geen tegenstander ze verkrijgen kan. MEN MAG ïN G m I GEVAL 3531 ADRES VOOR TTEE Z L I TEGZIJK GEBRUIKEN.
.
CORiIESTONDFJITI3
.
Schrijf niet op enveloppe p.g. of kam. Schrijf op de enveloppe officieel aan den Heer Noem op de enveloppe nooit den naam van een Partij-instantie of de functie van een partijgenoot . BRIEFXAARW Z I J N VERBODEN ! "EES VOORZICHTIG ! Geen onnoodige correspondentie, geen onnoodige praterij. Voor alles groote stiptheid, ook bij afspraken en bij vergaderingen. Onvoorzichtigheid met correspondentie, in het spreken, enz. en het niet stipt op tijd komen kostte in Duitschland bijvoorbeeld aan een groot aantal kameraden het leven. '4A'i.j hebben ons nu reeds in te stellen op een buitengewone stiptheid in het uitvoeren van de afspraken. Onnoodige kletserij op straat, in café's, in de tram, en voor den aanvang en na afloop van de vergaderingen of besprekingen over Partijzaken is ten strengste vorbodcn. Mon vergete niet, dat tailooze tegenstanders actieve informatie-diensten voor de bourgeoisie verrichton. Het B E R O W E HALVE WR, wat altijd aanwezig is tusschen het genoemde uur en den tijd waarop men begint, moet absoluut worden afgeschaft. Men moet met g r o o t e beslistheid optreden tegen iedere onoplettendheid op dit gebied. Bij de Distr. Leiding moeten een aantal p . ~ . aangewezen worden,die zich speciaal met dit werk en de contrôle op de doorvoering daarvan bezig houden. In iedere Afd. moet een p.g. aangenezen worden, die met het Distr. Apparaat over deze beveiligingsvraagstukken in verbinding staat. Deze p.g. moet stelselmatig controleeren, of 00 de adressen van het Secr. de penn., de brochurehandel, de Tribune-agent, de jeugd-secr. en Penn. materiaal aanwezig is, waarvan is vastgesteld, dat het daar niet mag zijn. Is het toch aanwezig, dan ontvangt de functionaris een berisping. In de drie weken na 12 Maart, dus op 7 April moet er voor gezorgd worden, dat aan ~~
.......
I
- 6 -
aan de aanwijzingen, gedaan in deze circulaire,voldaan is. Het niet uitvoeren van deze aanwijzingen wordt beschouwd als een uiterst verantnoordelijke daad, waarvoor in de Partij de scherpste maatregelen getroffen kunnen Torden. Xet is noodzakelijk, dat in de maand Maart in alle partij-organisaties, afdeelingen, secties en cellen het boekje i' De strijd tegen provocatie en spionnage I t behandeld wordt om een groote belangstelling bij de partijgenooten te mekken, inzake de pogingen, die onze tegenstanders doen om de partij te ondermijnen . .. verwijzen nai'r "De Tribune 'I 6 7 Maart j.1. ' ,lij waar een deel staat van de redevoering van p.g. Piatnitzki over de voorbereiding op de illegaliteit. Zet is noodig, dat dit artikel uitvoerig in de Partij besproken wordt. mi.j mijzen er nadrukkelijk op, dat bij het antwoord aan het Distr. Best. op dit gebied uiterst 30 !hart deze circulaire No. 1 gelijktijdig teruggezonden moet worden via den func~tionaris, vrelke in de afdeeling of sectie de aangewezen man is . ' I
-
~~
Over deze circulaire is in enkele huishoudelijke vergaderingen reeds van gedachte gewisseld.In een dezer bijeenkomsten te Amsterdam gaf de Districtsbestuurder L. J a n 8 e n, geboren 28.3.1900 te Amsterdam, een toelichting als volgt : "De fascistische aanvallen op de revolutionnaire organisaties door de regeering Colijn, die met den dag toenemen, nopen ons maatregelen te bespreken, die noodig zijn, en ons voor te bereiden op de illegaliteit, waarbij wij echter alles in het merk moeten stellen, om de legale mogelijkheden te behouden en te verdedigen. Tot nog toe is de circulaire,door de partij gericht aan de secties en afdeelingen, te opuervlakkig behandeld. Men is er toe overgegaan materiaal en machines in veiligheid te brengcn,doch verdcr heeft men nog niets gedaan. Om tot de beveiliging van de partijgenooten te komen is ecn uitgebreid corps van vertrouwenskader noodig. Vooral zal er genaakt dienen te morden tehen verkeerde elementen, die in de partij zijn geslopen. Door in de cellen veel en dikwijls te discussieeren en al onze zaken 2olitiek te stellen, zullen de verkeerde elementen ten slctte morden ontmaskerd. Dit nag echter niet leiden tot alle mogelijke- en onmogelijke fantasieën. Ieder partijgenoot zal zijn speurzin thans moeten toonen en men zal elkaar hebben te controleeren. Ik raad U aan, in de cellen de brochure "Spionnage en Provocatie I' te bediscussieeren. De maatregelen van de Regeering ten opzichte van het verbod, om lid te zijn van de C.P.H., heeft eenigen terugslag gehad in onze partij. Door de beveiligingsmiatregelen, die wij namen,zijn Fij dezen terugslag weer te boven. Met spoed is een vertrowenskader tot stand gekomen, dat tot taak heeft de verbindingen te onderhouden en instructies in ontvangst te nemen. Wij hebben een enorm tekort aan geschoold kader, vandaar dan ook de z w a k t e van al onze organisaties,doch vooral van den Strijdbond tegen Fascisme. In Amsterdam is deze zwakte wel het slimst. Er bes2aat hier zoo goed alwgeen Comit6,naarvan gezeg6 kan norden, dat het goed functioneert. Te Rotterdam met een mak!cere partijvorn is men er evenvel in geslaagd de antifascistische gedachte te populariseeren en daar heeft de Strijdbond dan ook zeker eenise beteekenis. De sectie-leiding zal daarom ook hier moeten zorgdragen voor voldoend kader, om den De Partij zal hierop streng Strijdbond te doen -ctioneeren. contrôle
- 7 c e n t r e l e moeten houden. Er z i j n nog voldoende goede krachten i n de p a r t i j , d o c h men moet den geschikten man op de j u i s t e p l a a t s z e t t e n . De teruggang i n de jeugdbewegidg i s i e t s , d a t i j h e t geheel n i e t had mogen voorkomen. De p a r t i j h e e f t ook hiervoor thans h e t S e c t i e bestuur verantwoordelijk g e s t e l d en d a t b e s t u u r opgedragen, alsnog a l l e s i n het werk t e s t e l l e n , om h e t Jeugdcongres met de beide Paaschdagen t e doen slagen. I k verwacht, d a t a l l e f u n c t i o n a r i s s e n over dezekbesproken punten z u l l e n d i s c u s s i e e r e n en d a t z i j met nieuwe vormen en gegevens n a a r voren komen, om de p a r t i j t e v e r s t e r k e n ” .
OPMERKING
:
‘Yameer m i j 5n de r e d e van den Russischen l e i d e r P j a t n i t z k i de fouten l e z e n , d i e v e r s c h i l l e n d e communistische p a r t i j e n i n hun a c t i e begaan, dan z i e n m i j h e t z e l f d e voorbeeld, d a t de C.P.H. s t e e d s h e e f t gegeven. Zoo h e t f e i t ; , d a t enkele a c t i e v e mïnschen v e e l t e v e e l f u n c t i e s t e g e l i j k waarnemen en d a t d e z e l f d e personen aan v e r s c h i l l e n d e zoogenaamde mantel-organisaties deelnemen, zonder dat men e r i n s l a a g t de massa ( b u i t e n de p a r t i j staande ) , onder de vleugelen van d e p a r t i j t e krijgen. V o o r t s hebben w i j h.t.1. s t e e d s kunnen constateeren dat onder h e t l a g e r e kader z e e r v e e l elementen s c h u i l e n , d i e voor de comrmuiist i s c h e p a r t i j a l s onbetrouwbaar moeten worden geacht, elementen, d i e i n de f u n c t i e s aan deze p a r t i j verbonden, meer een winstobject zien, dan dat z i j i e t s malen om de l e e r Concludeeren w i j v e r d e r , d a t ondanks a l l e moeite en werkelijke volhardende e n e r g i e van enkele l e i d e r s z e e r weinig i s t e r e c h t gekomen van den opbouw d e r p a r t i j op c e l l e n i n het b e d r i j f of van een d e g e l i j k functioneeren van de Revolutionnaire Vakvereenigings Oppositie(R.V.O.), d a n i s het b i j n a n i e t t e b e g r i j p e n , hoe de r e g e l e n t e r voorbereiding van de i l l e g a l i t e i t z u l l e n kunnen morden doorgevoerd. Dezelfde gedachte b l e e k een d e r Amsterdamsche f u n c t i o n a r i s s e n t e hebben, d i e b i j de d i s c u s s i e nogal nuchter z i c h a l s volgt u i t t e : “Ik heb de brochure ’’ Spionnage en Provocatie gelezen en dan begint men aan z i c h z e l f t e t w i j f e l e n , laat s t a a n aan j e c o l l e g a ’ s . I4 ben van meening, d a t e r nu al velen met spoken i n het hoofd rondloopen. Wanneer e r van de p a r t i j nu ook a l zulke i n s t r u c t i e s komen, d a n z i e i k mijn h e e l e s e c t i e weldra i n puin l i g g e n
1.
.
.
“.
Naar a a n l e i d i n g van hetgeen hierboven over fle werking van de ~Onmnuiistischep a r t i j i n Duitschland i s geschreven, i s het n a t u u r l i j k zeer m o e i l i j k t e beoordeelen, i n hoeverre deze nog eenige beteekenis heeft. I n i e d e r geval i s de indruk, voor zoover daarover h.t.1. kan worden waargenomen, g e r i n g . “el wordin h.t.1. zeer v e e l brochures en couranten i n a l l e r l e i formaat (waaronder z e e r k l e i n ) en onder a l l e r l e i mom, gedrukt ( en ingevoerd u i t Rusland, F r a n b i j k en Tsjechoelovakije ) om u i t ons land i n Duitschland t e norden ingevoerd. Echter komen z e e r v e l e kanalen,waarïangs deze d r u k e r k e n gaan, r e c h t s t r e e k s i n handen van d e Duitsche p o l i t i e . De v r e e s , d i e Nederlandsche a r b e i d e r s toonen, om verboden l e c t u u r over de grens mee t e nemen, g e e f t aan, d a t de Duitsche p o l i t i e me1 zeer k r a c h t i g e maatregelen tegen dezen ongemenschten invoer n e e t t e nemen. U i t een onderschepte correspondentie is d e z e r z i j d s gebleken, d a t i n het Westfaalsche i n d u s t r i e g e b i e d de S.A. i n s c h i j n een comrministische hulporganisatie 2.
- 8 -
hulporganisatie heeft opgebound met lidmaatschapskaarten en alle rompslomp van zegelplakken enz., alleen om een laatste kern vry~ werkzame comnistische leiders uit te roeien. Het is echter niet onmogelijk,.dat de in Communistische beginselen opgegroeide elementen de S.A.formaties zullen neten te beinvloeden in een geest, die het voor de nationaal-socialisten moeilijk zal maken deze corpsen op den duur in toom te houden
.
B.
.
Verkloozen congres
.
Op 17. 18 en 19 FebNari von$ te Amsterdam in de Beurs voor den Diamanthandel het werkloozen-eenheidscongres plaats . Reeds langen tijd van te voren maren aan alle WerkloozenStrijd-Comitk's in den lande de gebruikelijke circulaires gericht om de komst van gedelegeerden naar Amsterdam voor te bereiden. Deze z u l l e n niet geheel worden overgenomen, doch het is gewenscht even de aandacht te vestigen op een enkel punt Namelijk de uitdrukkelijke wensch van de leiding, dat een groot aantal ongesteunde werkloozen in de delegaties zouden worden opgenomen ( zoo mogelijk 40%). Vel volgt hier een afschrift van de 7 stellingen voor het congres opgesteld, aooals deze begin Februari werden rondgezonden . Deze stellingen bevatten beknopt de taktiek,die de cormmuiisten toepassen om de werkloozen voor hun doeleinden in actie te brengen, en de kennisname hiervan is voldoende,deze geheele actie te leeren kannen. '",mKLOOm STRIJD CO14ITE Administratie-adres : Prinsengracht 479.
.
STELLINGEN EEPEiXIDS CONGRES No. 1.
RICIFTLIJK3?J POOP DEN STRIJD TEGEN DE PASSIVITEIT EN POOR DE DOOñVOJLRIJ!?G VAN ACTIEVF,DEMONS~TïZEVE~ K L O O Z E N S T R I J D . 1. Het werkloozencijfer neemt voortdurend toe. Buitendien vergroot het gedeelte van de werklooze massa dat geen steun ontvangt, in het bijzonder de jeugdige werkioozen. De werkloozenbeweging is organisatorisch versterkt, de comit6's aan de stempellokalen in de groote steden werken beter en geven geregeld kranten uit. Desondanks moet morden vastgesteld dat de ACTIE NAAR BUITEN belangrijk verminderd is en een gevaarlijke passiviteit in de merkïoozenbeweging heerscht. Vat zijn daarvan de oorzaken ? In de eerste plaats staat het vast dat de oorzaak NIET is te zoeken in een vermeende neerslachtigheid van de massa, in een vermindering van den strijdlust der werkloozen.Dit is geenszins het geval, integendeel heerscht er een toenemende verbittering en drang tot daadwerkelijken strijd bij de werkloozenmassa, zoowel der ongeorganiseerden als der georganiseerden
.
2. De bourgeoisie heeft echter in den laatsten tijd elke massale uiting van dezen strijdgeeet gepoogd te verhinderen door allerlei fascistische OnderdrUkkingsmaatregelen. op allerlei wijze wordt het werk der 1T.S.C. aan het stempellokaal bemoeilijkt. In de groote steden wordt niet meer, zooals vroeger, in groote getallen gelijktijdig gestempeld,doch op toerbeurt gedurende den geheelen dag. Groepjes, die zich bezighouden met discussie, morden voor de stempellokalen uit elkaar gedreven. In sommige plaatsen wordt verboden de stempelkranten
- 9 -
stempelkranten te verkoopen, op andere weer worden de colporteurs met de stempelkrant van steun uitgesloten, of op eenige andere wijze lastig gevallen. Legale demonstraties morden zoo goed als nergens meer toegelaten en als dit een enkele maal gebeurt, wordt aan de demonstratie haar levendigheid d o o r verbod van leuZen, spreekkoren, vaandels, enz. ontnomen. Onder deze omstandigheden zou het een groot gevaar zijn voor de werkloozemassa en haar strijd-comité's om te zeggen: Anderzijds is het even "er is geen strijd meer mogelijk schadelijk om d e werkelijk bestaande moeilijkheden niet te villen zien,melke de ontplooiing van massale actie naar buiten in den weg worden gelegd. ûe taak van de werkloozenbeweging is het, deze moeilijkheden te overwinnen door het zoeken en vinden van de geschikte strijdmethoden en organisatie-vormen, die in staat zijn de massa in actie aan te voeren ondanks alle fascistische onderdrukking.
.3.
I'.
4. Reeds in de resoluties van de Praagsche Conferentie, waar, in 1931 in Eurona de grondslagen voor de werkloozenbeweging Terden gelegd, wordt er op gewezen dat it hoe meer het leger der niet ondersteunden en aan geen stempellokaal samengevatte werkloozen groeit en hoe moeilijker de samenvatting aan de stempellokalen wordt, des te meer gewicht moet op den opbouw van comité's in mongebieden gelegd rorden In dezen zin moet de werkloozenbeweging thans, zonder aan de stempellokalen, eenige afbreuk te doen aan de W.S.c.'s als centrum van den werkloozenstrijd, hun actie tot ontplooiing brengen, in de buurten de verspreiding van hun werkloozenkrant ook in de huis-aan-huis colportage ter hand nemen en in de buurten ner~loozen-strijd-co3ilté's tot stand brengen, gekozen uit alle daar wonende werkloozen, gesteunden en ongesteunden, met inbegrip van de vrouwen en de jeugdigen, nelke laatsten in den schoot van de verkloozenbeweging door middel van Jeugd-W.S.C.'s nog eens apart morden samengevat. Onder leiding van deze buurt-W.S.G. zal. de werkloozenbeweging, gesteund op haar invloed en organisatie aan het stempellokaal in staat zijn de werkloozen tot demonstraties en betoogingen, tot massa-vergaderingen en alle andere vomen van werkloozen-actie te mobiliseeren. Sierdoor kan de werkloozen-massa zich ook weer het recht op vrije demonstratie neroveren. Naast de advies-comissies aan het stempellokaal is het ook noodig advies-commissies in de buurten te verkiezen, die hun werkzaamheden op een zoo uitgestrekt mogelijk terrein (. niet alleen steunaanvragen e.d. doch allerlei practische vragen, huurkmesties,betalingkwesties, e.<.) uitstrekken. I'.
Voor de goede verbinding met de nerkïoozen in de buurten is het noodzakelijk een uitgebreid corps van vertrouwensmannen te scheppen, die met vijf of meerdere werkloozen in hun huis of 'straat,in geregelde verbinding stam.en dezen te allen tijde bereïicen immen. Dit corps van vertrouwensmannen moet geregeld onder leiding staan van het buurt-W.S.G.
5.
6. Naast het vertrounensmannencorps is de oubouw van een betrouwbare afi~eergroepia elke buurt noodzakelijk. De taak van deze groep is het bewaren van de orde en discipline in de demonstraties
- 10
-
demonstraties en vergaderingen, waarvan zij de vaste, gedisciplineerde kern vormen
.
7. In dezektijden, nu het kapitalisme ten grande gaat en niet meer in staat is eenig perspectief aan de werkende
massa te bieden, is het meer dan ooit de taak van de werkloozenbeweging, om den dagelijkschen strijd voor de omiddellijke eischen tot leniging van den nood @er werkloozen te verbinden met den naderenden eindstrijd. 9et is noodzakelijk de werkloozermssa er van te doordringen, dat bij de handhaving van de grondslagen an de tegenwoordige kapitalistische maatschappij,voor hen geen verbetering van hun lot meer te verwachten is en dat iedere hoop,op een oplossing van het werkloosheidmaa,~stuk binnen het raam van de kapitalistische maatschappij, ijdel is. Hierbij moet de volledige mislukking op den voorgrond worden gesteld van de pogingen, zooiwl van het Hitler-fascisme, a l s van het Roosevelt-fascisme in zijn Amerikaanschen vorm, 0.2 beteekenende aantallen arbeiders weer te werk te stellen. Deze pogingen hadden tot eenig resultaat dat de werken t thans door de merkloozen tegen betaling van werkloozensteun worden uitgevoerd, waarvoor anders loon moest worden betaald. Alleen de neg, dien het Russische proletariaat is gegaan, de omverwerping van d e macht d e r bourgeoisie en de vestiging de arbeiders-macht, leidt tot opheffing der werkloosheid, door het instellen van de productie op de behoefte van de massa en niet langer op de winstinoeelijkheden van een klein aantal kapitalistische uitbuiters . Temijl de werkloozenbeweging strijdt voor de verdediging van het laatste stuk brood der werkloozen,schrijft zij Thans meer d a n ooit in haar vaandel de voorbereiding van de socialeproletarische revolutie en de instelling van de politieke en economische macht in handen van door de arbeidersklasse gekozen organen van een proletarische staatsmacht, wier eerste taak zal zijn, de werkloozen aan arbeid en brood te helpen en gaartoe de werkloozenmassa thans met de grootste kracht moet worden voorbereid I ' . 3et congres werd geopend om 20.20 door den voorzitter B 3 E R S, gevolgd door een inleiding .ran D I E T E R S, met een inhoud, in den geest der hiervoren opgenomen stellingen. Na het aannemen vm. een protest-motie tegen de arrestatie van De Vries uit Den Ilp, wordt begonnen a3n de discussie. Achtereenvolgens komen aan het woord : VERSTEEG (Utrecht) DE JONG (Friesland),D.VAV NIlWEGZ? (werkman bij de Stadsreiniging te A'dam), KRIESSELS (schipper te Amsterdam) , IOOSTEN (Jeugd Arnhem) Zij doen enkele aededeelingen van de actie in hun afdeelingen en de moeili,ikheden,die hun in den weg worden gelegd, Te 22,3Ceindigt de eerste zitting
.
.
Zondag begint de Ze zitting on 10 uur in de beide zalen van Bellevue. Daar zijn 500 personen aanwezig Na de opening van den voorzitter, A.F. INIZDTGA, betoogt Juffr. P IJ L (Utrecht) de noodzakelijka8id van vrouwencomité's. Petrus Blbertus JACOBS (Metaal N.A.S. Amsterdam) behandelt de royementen in het N.A.S. De opysitie moet voorzichtig werken en toch toeslaan. Iisch zal zijn de geroyeerden terug in de organisatie; de leiders moeten weg. Wij moeten terug naar de R.V.I. Daarna is het woord aan T. F , die een inleiding houdt over de werkloozen en d e vakbeweging, waarbij hij de bedoeling vaide R.V.0 . e m
.
'
-
11
-
.
R.V.O.ers door het N.A.S. en het N.V.V. bestrijdt Hierna komen de volgende sprekers voor de discussie aan het woord. J. 1s (Wormerveer) speekt tegen de jeugdwer~erschaffingskampen, die zullen leiden tot arbeidersdienstplicht. Hij wil de jongeren hiertegen in verzet brengen. Juffr. VIJ-NGAARDEN (Hilversum). POELMAN (Amsterdam). ~ 1 m (Limburg) deelt mee als opposant uit den modernen bond te zijn geroyeerd, nadat hij op het Bondscongres het woord had gevoerd. BALHOVEN (Twentsche Jeugd. ) L.L.H. DE TISSER Hield hierna een begroetingsrede namens de C.P.H. met den gebruikelijken communistischen inhoud. Een tirade volgt : "Dit jaar heeft de bourgeoisie meer dan 500 millioen loonroof op de arbeiders gepleegd, waarbij 465 millioen indirecte belastingen, dat is meer d a n 1 millioen per dag, die men uit het armste d e e l der bevolking perst. Dus als zij zeggen, dat zij 700 millioen zijn achteruitgegaan, dan verdienen zij nog aan den achteruitgang I ' . Na De Visser wordt de discussie voortgezet. BORST (kleine boer uit OudlcarSpel) CRkhTS (Jeugd Utrecht) DIJgSTIU (Akkrum,Friesland) zegt:'Tij hebben in Friesland een f l b k e aerkloozenbeweging gehad. Verleden jaar werd op het congres van den modernen arbeidersbond door de afdeeling ilkkrum voorgestelde motie aangenomen, die beteekende verbod van lidmaatschap van d e W.S.c.'s enz.onze geheele afdeeling werd geroyeerd. Door den strijd der arbeiders in den modernen bond werden wij weer opgenomen. Wij moesten een verklaring teekenen, dat wij geen lid waren van de C.P.H. of eenige revolutionnaire organisatie. Wij hebben dit gedaan, want in het belang van den revolutionnairen strijd is tegenover de lakeien van het kapitaal een leugen gepermitteerd. Wij Lmet moetenLde Christelijke, R.K. en Sociaal-democratische arbeiders 66n front vormen tegen elke verslechtering. De leiders van den modernen bond hebben geprobeerd onze eischen weg te werken. Het is hun niet gelukt. Wij hebben ook in Friesland veel kleine boeren. Met hen hebben wij gestreden voor de ondersteûning d e r kleine boeren. Niet op den steun d e r dikke boeren mordt bezuinigd, maar op den steun der werkïooze arbeiders en kleine boeren. Vormt het eenheidsfront van arbeiders en boeren voor de vernietiging van het huidige stelsel". Toop KLEWER houdt een inleidende rede over de noodzakelijkheid om de Jeugd in den strijd te betrekken. ROPSTRA getuigt van het werk d e r connudisten in de gemeente Beerta. A . de KOM wordt met de Internationale begroet. Eerst spreekt een Indonesiër in het'Maleisch het congres toe. Vertaling door A. de Kom Als vertegenwoordiger van de Indonesische massa begroet spreker het congres. Mijn aanwezigheid toont aan, dat wij een gemsenschappelijken strijd hebben te voeren, den strijd tegen het:kapitalisme. In Indonesië zelf woedt een hevig0 terreur. Niet alleen een rcvolutionnair, maar zijn geheole gezin wordt vervolgd. Indonesië, Suriname en West-Indië 1 0 s van Holland. N i l . (Tot zoover de vortaling). A- de KOM zogt niet alleon de Liga tegon Imperialisme en voor Nationale Onafhankelijkheid te vertcgennoordigon, maar ook de Surinaamsche massa en brengt haar vlannnende revolutionnaire groeten over. Op d e Surinaamsche begrooting wordt 300.000 gulden bezuinigd. Deze bezuiniging komt niet in den zak van sprekers Moeder, die zich in Suriname krom werkt, niet in -
.
.
.
-
12
-
in de zakken van de Surinaemsche arbeiders, maar in de zakken der Aperidisten. Wij moeten met de Oostenrijksche- en gekleurde massa's gezamenlijk den strijd tegen het kapitalisme voeren. De terreur en het sadisme in Suriname groeien, maar ondanks dat, groeit het verzet. Voert met ons den strijd voor de verwerkelijking van de leuze : Indonesië, Suriname en Curaçao los van Holland. NIT ! " "
.
Na de pauze vangt Zondagmiddag te 14,30 de derde zitting aan, waarbij de discussies worden voortgezet. 'mIZINGA (Groningen) ondersteunt het referaat van meuver. In Jispinghuizen worden jeugdige werkloozen aangesteld voor graafwerk voor F. 4,- per week. Dit bedrag zal binnenkort nog wel worden verminderd. Dit bedrag wordt niet beschouwd als loon,doch als onderhoudskosten. De leiders der vakbeweging van diverse schakeering zijn hiervan de oorzaak. Zij zijn de voorstellers. Ook de vrouwelijke jeugd-kameraden zullen in Jispinghuizen worden te werk gesteld, om te worden 'I ontgroend "zooals Buiskool dat uitdrukt en tot gewillige dienstmeisjes opgeleid. De meisjes zullen hiertoe gedwongen worden, anders worden de vaders uit de werwerschaffingen uitgesloten. Wameer er geen voldoend verzet komt, zullen in geheel Holland dergelijke kampen worden opgericht. SMEENR (Enschede) onderstreept het referaat zan Dieters. Kranten aan de stempellokalen moeten op veel grooter schaal worden uitgegeven; ieder werklooze moet daarin kunnen schrijven. Wanneer de arbeiders in de werkverschaffing komen, moet dit verband voortgezet worden. Iedere gedelegeerde zal in zijn woonplaats moeten uitdragen, wat de besluiten van dit congres zijn. Juffr. SCHGTVOORT (Enschede) zegt:"In de periode van het laatste jaar, sinds het laatste eenheidscongres is de positie van de arbeidersvrouwen veel verslechterd. Omzetbelasting, duurte van levensmiddelen, steun- en loonsverlagingen. Een spontane vrouwen-actie ontstond in den lande (Groningen, Amsterdam en Enschede).Er zijn echter fouten gemaakt. Welke zijn deze ? Teveel neutraliteitsgedachte, de leiding is te veel aan politiek ongeschoolden in handen gegeven. Daardoor kan in Enschede het N.A.S. in deze actie binnendringen, om ons voor haar verkiezingsactie te benatten. Wij hadden verband met de mannen. Verkeerde eischen werden gesteld. Er had moeten begonnen worden met eenvoudige, gemakkelijk in te willigen eischen. De vrouwen wilden den strijd absoluut, hetgeen verschillende feiten bewijzen. Spreekster wijst op het toenemende oorlogsgevaar, waartegen de vrouwen een breede actie moeten ontplooien, gezamenlijk met de mannen G?JLMERS (Kerkrade) zegt:" De werkloosheid i n de mijnstreek wordt steeds grooter. Indien er buitehlanders, die in de mijnen werkzaam zijn geWeest, werden ontslagen, werden zij onmiddellijk over ie grens gezet. 170 arbeiders, die in de.verherschaffing in Zuid-Limburg in staking gingen, werden door de sociaal-democratische leiders verraden. Toen de arbeiders in mrzet kwamen tegen de schandelijke toestanden in dit Digoelkamp, werden zij uitgesloten en kregen de helft van hun steun in bonnen uitbetaald. Wij zullen de lessen van dit congres goed ter harte namen l t . R m E l 3 (Woonwagenbewoner-Friesland)voert het woord voor de woonwagenen woonschipbewoners. In een woonschip van 80 Ton leven 41 menschen. In den achterhoek heeft men een milnisbelt als woonwagenkamp laten inrichten, waarvoor de soc. dei. Wethouders mede verkntwoordelijk zijn. Spreker doet een beroep op ondersteuning van den strijd der woonwagenen Woonschipbenoners. H I m (ModerneBouwakarbeiders Den Haag ) gaat in op het gisteren gehouden referaat van Dieters en zegt :l' In den G a g heerscht een ware royementsaroede. Daardoor is het tot nu toe niet mogelijk geweest een goede oppositie te krijgen. Er zijn pogingen inhhet werk gesteld een nieuwe
.
-
13
-
nieuwe vakvereeniging zonder s t e u n u i t k e e r i n g op t e r i c h t e n . Kameraad Tap u i t den Haag, d i e e r v a r i n g h e e f t , w a t b e t r e f t vakvereenigingswerk, h e e f t afgeraden de menschen t e organiseeren i n de R.V.O. o f W.S.C., 'ofschoon de t a k t i e k van deze o r g a n i s a t i e s zeer j u i s t is. Spreker s t e l t v a s t , dat de meeste s p r e k e r s een r e f e r a a t hebben gehouden,zonder dat e r nieuwe perspectieven getoond z i j n . S u c c e s s i e v e l i j k voeren het woord : mmRIXs (Arnhem) ; RICFARD (Rotterdam.Schuilnaam van iaouter de R i d d e r ) ; BTJIJS (Groningen) d e e l t o.a. mede, d a t i n Groningen h e t W.S.C. 250 leden t e l t J u f f r . VU? LïET (Amsterdam). Een a r b e i d e r van de b l i k f a b r i e k e n t e Krommenie, w i j s t op h e t verband van de loonen der werkenden en den s t e u n d e r werlcloozen, zoodat samen-
.
YZTIZWGA (Amsterdam) ; DECRSZN (Rotterdam.Schuilnaam van C.G.A. van ' t JOFT'); EBBIXGA ( A l b a a r ) ; J u f f r . PIETERSE '(Rotterdam.Schui1naam van Neelt.je SCHOLTEN,huisvrouw van M. Bosman) ; ImLJhTIS (Zutphen) zegt: "De/?toestanden in d e Zutphensche werkverschaff i n g z i j n e r g e r l i j k . I n d e f i t s c h e beek merken de a r b e i d e r s zonder l a a r z e n i n het water. In Lochein worden de a r b e i d e r s w i l l e k e u r i g u i t de werkverschaffing u i t g e s l o t e n . De a r b e i d e r s , d i e aan de Schipbeek werkzaam z i j n , moeten meer onderling verband zoeken. Z i j z i j n t e v e e l i n groepen verdeeld, d i e geen contact hebben I'. BONFES (Groningen) s t e l t voor van d i t congres een protest-telegram aan de Duitsche Regeering t e zenden i n verband met de gevangenhouding van D i m i t r o f ? , T o r g l e r , Popoff en Taneff. De toestanden in de werkverschaffing z i j n onhoudbaar. Lage loonen : 10 personen verdienen t e zamen 68 gulden, waaronder kameraden met gezinnen van 7 personen. Arbeiders boven 65 j a a r Torden van de werkverschaffing u i t g e s l o t e n en h i j g e n i n het b e s t e geval d r i e gulden per week pensioen. Door het v e r s c h i l maken i n uurloonen Varden groepen a r b e i d e r s tegen elkander opgezet, doch i n Viagtwedde i s r e e d s bewezen, d a t het eenheidsfront van de a r b e i d e r s van v e r s c h i l l e n d e r i c h t i n g de uitweg voor de a r b e i d e r s k l a s s e beteekent. B n Z X (Amsterdam) i s gedelegeerde van de o p p o s i t i e van den Centralen Bond van T r a n s p o r t a r b e i d e r s . De a r b e i d e r s van den C.B.T. hebben verschillende h u i s u i t z e t t i n g e n verhinderd. Niet a l l e e n werkloozen,maar ook Werkenden hebben het zwaar t e veeantwoorden i n dezen t i j d . Werkt i j d e n van 100 uren z i j n geen uitzondering i n het t r a n s p o r t b e d r i j f en dat tegen een loon van 3'. ZO,-- p e r week. Spreker roept de a r b e i d e r s op e l k munitie-transport; t e verhinderen en de s t a k i n g t e organiseeren tegen d e gehate hakenkmisvlag. BUNDE (Gron9ngen) VOGEL (Twente) ETt~LANiIER (haven Amsterdam). GILVOET ( H e e n v l i e t ) . Als s l o t van dezen dag v o l g t een öegroeting van S. de G r o o t namens de R.V.O. A.?.
.
.
Xaandag 1 9 Tebruari plm. 9 uur begint de 4e z i t t i n g De G r o o t doet dan aanvullende mededeelingen, d i e de orgartisatievormen en werkmethoden inhouden en z i j n vastgelegd i n d e " s t e l l i n g e n " . Z i j n betoog komt h i e r o p n e e r , d a t , a l s C o l i j n de demonstraties v e r b i e d t , dat d i t n i e t beteekent voor de verkloozen " n i e t meer demonstreeren". In algemenen z i n s p r < e k t h i j zoo, dat a l s e r i e t s verboden wordt, het geen zaak i s om z i c h 'I aan t e passen ",doch men moet zoeken n a a r den j u i s t e n weg, om t o c h t e bereiken datgene wat verboden i s . Het wordt wel m o e i l i j k e r , doch teruggaan voor d i e moeilijkheden doen we n o o i t . Ook fiilancieel i s e r v e e l t e bereiken. De buurt-winkeliers z i t t e n e e n i g s z i n s aan j e v a s t on g o w n wel, z i j durven n i e t meigeren en moet daarvan ook veel
-
-
14
-
veel meer gebruik worden gemaakt. Groepjes met een harmonica moeten re~olutionnaireliedjes ten gehoore brengen, dat brengt ook geld op. zoo zijn er honderden middelen en methoden te vinden, om onzen strijd met kracht te W e n blijven voeren, aldus De Groot. OFNEñXING
.
Over dit onderwerp wordt in de desbetreffende resolutie het volgende gezegd : "Ook komt het er bij demonstraties op aan, dat zij een massa-karakter dragen. De i7.S.Comté'e in de woonwijken moeten in samenwerkin& met &et V.S.C. aan de stempellokalen dagenlang systematisch een campagne voeren voor het bepaalde doel, -raamoor gedemonstreerd wordt. Hierdoor zal de demonstratie, die opgezet wordt door b.v. 100 man, in enkele minuten kunnen groeien tot honderden. Een demonstratie vereischt dus een dagenlange zogvuldige voorbereiding. Een groote kern zet de demonstratie op; gebruik makende van de vertrouwensmannen moet deze kern in een kwartier bijeen zijn. Wordt spontaan gedemonstreerd, dan moeten de W.S.c.'s zich niet achteraf houden, maar door huil leuzen deze een positief karakter geven t v . V a n de volgende sprekers worde hie- nog vermeld : KRIESSELS (schipper Amsterdam) zegt, dat de schippers met groote financieele moeilijkheden te kampen hebben, en ook het registreeren van leden levert bezwaren op. Functionarissen kan men niet !mijgen,omdat de schippers bang zijn last te krijgen in het buitenland. De revolutionnaire arbeiders moeten veel meer aandacht sclienken aan de schippers, anders worden deze een prooi van het fascisme. Er is reeds een geheime vergadering geweest ( zie "De Tribune" van Zaterdag j.1. 17 Februari onder het hoofd 'I Schippers opgepast ' I ) . Volgens spreker moet ook meer aandacht worden besteed aan de afsluitdijk van de Zuiderzee, maar momenteel 36 forten worden gebouwd G O R W (Henk)(Bouwvak Amsterdam) zegt, dat het heel aardig is een massa-demonstratie te willen doorvoeren, doch dan zullen daarvoor richtlijnen moeten worden vastgesteld. Volgens hem moeten vertrouwensmenschen in groepjes op verschillende punten bijeen komen, en met andere arbeiders naar een centraal punt optrekken. Xij vraagt inlichtingen over een vergadering te Haarlem, waar de politie de ledenlijst opvroeg, en toen die werd geweigerd, de vergadering werd verboden.Hij w i l klaarheid in die kwestie. Hij bespreekt de noodzakeLijkheid van landelijke agitatie tegen de semi-fascistische-Rijswijkschewerkloozenverzekëring . KORPER (Stempellokaal Bbismaat dmsterdam) geeft een voorbeeld, hoe aan dat stempellokaal wordt gewerkt, en met succes. Bij een uitzetting speekt een onzer vanuit een woning, dan hijgt men de sympathie en tevens geld. Geld is wel bijzaak, het gaat om de actie. In het begin streden wij met 40 kameraden, thans met honderden. Noodig is echter, dat een 1 ) afmeer '' tot stand komt, want vaar actie is, komt ook politie-terreirr. Als er actie is in een bepaalde buurt, zetten wij een onzer mannen j i j het politiebureau, vanwaar de overval-auto moet komen. Zoodra die uitrukt worden wij gewaarschuwd en nemen dan onze maatregelen. Soms demonstreeren wij met 500 menschen, en als de '' auto I' kwam, Was niemand meer te zien. Als op die wijze wordt &ehandeld, kan toch worden gedemonstreerd, trots alle verboden H. TïSSER (Rotterdam) vindt het aardig, dat men drie dagen lang verhaaltjes heeft zitten vertellen, maar ,wauens beeft men niet gegeven. En daarnaar zal men vragen a l s hij terugkomt In Rotterdam bestaat het W.S.C. uit zoete jongens, waar niets mee te beginnen is. Als geen vergaderlokaal beschikbaar is, meten wij in de openlucht vergaderen,desnoods in badpak. Op d l e maatregelen, die Colijn neerr.t. moeten w i j een tegenmaatregel nemen Ten slotte
.
.
~
.
- 15 i
Ten slotte :krijgt nog een aantal sprekers, ieder gedurende één minuut het woord, o.a. LEEüVBIK (Haarlem);E3JIZINGA (Groningen); VmT ROOYW (Kerkrade]; XOOS (Den Haag). ETER de' (Amsterdam) brengt verslag uit van de mandaats-comissie. Vertegenwoordigd zijn 67 plaatsen, met 715 gedelegeerden C 2.3. 144 gedelegeerden. 18 S.D.A.?. en 0.s.P.
.
24
N.A.S. N.V.V. iar'ti jloos
i
i 3
i
i E
,I
90 439
Gekozen in de landelijke leiding : DIETERS; WIZDTGA (Gemeenteraadslid); BOS en MRjuffrouw VAN LIET . D. GORTZAK bespreekt de werkzaamheden van de I.A.H. Hij toont de noodzakelijkheid van het bestaan van de L.A.H. aan en wekt allen op, de I.A.H. te steunen. DIETBS zegt, dat dit congres een goed congres is geweest. Hij verzoekt de aanwezigen de genoken besluiten thans te gaan uitvoeren. Hierna wordt het congres te circa 5 uur namiddag gesloten .
In aansluiting met het congres hadden op Maandag nog afzonderlijke conferenties plaats van vrouwen en voor de jeugd, bijgewoond door respectievelijk 30 en 50 gedelegeerden. Op de Vrouwen-conferentie werd in hoofdzaak geprotesteerd tegen de verslechteringen in de steunuitkeeringen; in de jeugd-conferentie tegen de door de A.J.C. voorgestelde arbeidskampen en werkscholen en tegen de plannen tot uitvoering van openbare werken in werkverschaffing door de jeugd
.
IIET K P . I U O O Z W -IDS
ALGEMEENE BESCHOIPIJING OV=
CONGRES 1934
.
1
Zet grootste aantal personen was aanwezig tijdens de openingszitting in de Beurs voor den Diamanthandel. Op de volgende zittingen slonk het aantal aanwezigen. Behalve voor de gedelegeerden waren de zittingen, zoover mogelijk in verband met de plaatsruimte, toegankelijk voor bezoekers tegen betaling van 15 cents ( merkloozen 5 cents). Tan deze laatste gelegenheid werd zeer weinig gebruik gemaakt. Bedroeg het aantal belangstellenden Zaterdagavond eenige honderden, op de Zondagzittingen waren enkele tientallen bezoekers en op de Maandagmorgenzittingen slechts een paar nieuwsgierigen aanwezig. Zr is geen sprake geweest van een behoorlijke belangstelling van de zijde van d e werkloozen uit Amsterdam. Er werd gesproken voor en over, mar tevens zonder de werkloozen . Eet geheel is een gelegenheid geweest om reclame te maken voor de C.P.H. tegenover diegenen, die niet in de groote steden wonen.Een groot contingent der gedelegeerden werd dan ook gevormd door afgevaardigden van he5 platteland en de kleinere gemeenten. De kosten voor dit congres heeft d e C.P.H. op handige wijze ontdoken d o o r de gedelegeerden een inleggeld F. 1,75 te laten betalen, terwijl voor voeding en logies F. 1,--extra mest worden betaald. Had de C.P.H. het congres zelf moeten bekostigen, dan was het ongetwijfeld niet gehouden. De totaal indruk van het congres is, dat er ten koste van de gedelegeerden reclame is gemaakt voor de C.P.H., welke reclme echter weinig indruk heeft gemaakt op diegenen,waarvoor het was bestemd, Uwlijk : de werkloozen
:
c.
2
!
I i i I
.
Het Nederlandsch Boeren Comité
. Dit -
-
.
16
-
D i t Comité werd i n November 1929 opgericht en beoogt de comm i s t i s c h e a c t i e onder de boerenbevolking t e ontwikkelen en een e a e a d s f r o n t t o t stand t e brengen tusschen de werkende boeren en l a n d a r b e i d e r s en h e t proletariaat i n de groote steden. Eurooeesch Boeren Comité ", x e t is een onderdeel -ran h e t waarvBI1de z e t e l momenteel vermoedelijk t e P a r i j s i s en a l s zoodanig aangesloten b i j den " I n t e r n a t i o n a l e n Boerenbond of K r e s t i n t e r n " , i n 1923 t e Moscou g e s t i c h t . Deze I n t e r n a t i o n a l e werkt zoowel i n Europa a l s i n China, Ixdië en Afrika en h e e f t t a l r i j k e s e c t i e s , vaarvan een 40 t a l was vertegenwoordigd op h e t i n 1930 t e 3 e r l i j n gehouden Boerencongres. Het doel i s de arme en ontevreden boeren en l a n d a r b e i d e r s op t e Zetten tegen het gezag en tegen de landeigenaren en den gezeter. boerenstand, waarbij t e v e n s a l l e s i n h e t werk wordt g e s t e l d , om een hechte band t e vormen tusschen hen en het p r o l e t a r i a a t i n de groote steden, zulks i n de o v e r t u i g i n g , dat een r e v o l u t i e s l e c h t s t e winnen i s , a l s het p r o l e t a r i a a t i n de steden kan rekenen op den s t e u n van het p l a t t e l a n d . De Krestntern '' g e e f t een groot a a n t a l p u b l i c a t i e s u i t i n a l l e t a l e n en heeft v o o r t s , om aan de beweging een wetenschappelijk fond t e geven, t e Mosaou een I n t e r n a t i o n a a l Agrarisch I n s t i t u u t " opger i c h t , dat z i c h g e s t e l d h e e f t tegenover het I' I n s t i t u u t Agricole " t e Rome. Het Nederlandsch Boeren Comité werd i n 1929 opgericht onder l e i ding van het toenmalig l i d van h e t p a r t i j b e s t u u r van de C.P.H., D r . Hendrik K o c h , ( deze D r . H. Koch werd i n 1932 t e Amsterdam veroor-deeld t o t 2 j a a r gevangenisstraf t e r z a k e overtreding ran Art. Z5l.bis Wetboek van S t r a f r e c h t . i I i j week t o e n b i j t i j d s u i t naar Rusland en s c h e e f vandaar a r t i k e l e n in '' De Tribune ".In J a n u a r i j . 1 . werdbkij h.t.1. gesignaleerd en g e a r r e s t e e r d . ) , d i e b i j de hiervoor opgezette a c t i e en propaganda gebruik maakte van den schuilnaam "L.J.SW0NS ", zonder t w i j f e l om t e voorkomen, dat deze a c t i e onmiddellijk a l s een c o m i s t i s c h e zou worden onderkend. Want evenals b i j a l l e mantelo r g a n i s a t i e s der C.P.H., wordt ook h i e r ontkend, d a t z i j connnunistisch zou z i j n , en s t e e d s met zorg 8r voor gewaakt, dat geen r e c h t s t r e e k s c h e c o m i s t i s c h e p o l i t i e k e propaganda mordt gevoerd, al v o r d t u i t e r a a r d Sovjet Rusland, v o o r a l voor de arme boeren, s t e e d s a l s " Lichtend voorbeeld " aangehaald.
Als s e c r e t a r i s en f e i t e l i j k l e i d e r van het ITederlandsch Boeren Comité f i n g e e r t t h a n s de c o m i s t Johan d e Ti e e r d t t e Nederhorst den Berg, t e r w i j l als a c t i e f prooagandist op de Zuid-Hollandsche eilanden op den voorgrond t r e e d t : Arie van R IJ L A A R S D A M , wonende t e Rotterdam. S e c r e t a r i s van de p r o v i n c i a l e l e i d i n g van Noord-Holland is c. B O R S T , geboren 1.2.1898 t e Noord Scharwoude, wonende t e Oudk a r s p e l , d i e r a n de p r o v i n c i a l e l e i d i n g i n F r i e s l a n d : J. G R O E N t e Tijnje ' is gedrukt op groen p a p i e r , Het orgaan heet : I ' Ons landbouwblad v e r s c h i j n t maandelijks. Redacteur : J. de Weerdt Over h e t algemeen kan gezegd norden, d a t de a c t i e voor d i t boerenComité weinig succes h e e f t gehad, wat voor een groot d e e l d i e n t t e worden toegeschreven aan d e ' t a c t v o l l e t e g e n a c t i e , v o o r a l van den Neut r a l e n Bond van Boeren, Land- en Tuinbouwers i n Noord-Holland, en den Drentschen Boeren Bond i n Drente Van een bepaalden aanhang van het Nederlandsch Boeren Comité kan a l l e e n gesproken worden i n Noord-Holland, O o s t e l i j k FMeslanä, O o s t e l i j k Groningen en de eilanden Voorno en Tutten. In voorafgaande j a r e n z i j n r e e d s congressen gehouden t e Leeuwarden en
.
.
.
-
- 17
-
en Hoorn. In de maanden December 1933 en Januari 1934 heeft de voorbereiding plaats gehad voor het eerste Landelijke boerencongres te Ukmaar, dat gehouden is op 27 Januari in het Gulden Vlies. De volgende eischen waren in de aankondigingen opgesteld : 1. Steun in geld aan de gezinnen van arme boeren en tuinders. 2. Verbod van executie voor hypotheek,belasting en andere schulden. 3. Volledige vrijstelling van polderlasten,grondbelasting en directe belasting 4. Vrijstelling van hypotheekrente en aflossing en van pacht bij onmacht tot betalen. Steun in geld aan ouden van dagen, die moeten leven van de rente 5. of pacht van een klein stukje land. 6. Premievrij staatspensioen voor werkers van het platteland. 7. Geen boer of tuinder in de werkverschaffingen
.
.
Het congres werd instede van 9 uur om ruim 10 uur geopend door H. de Weerdt, denvoornaamstmleider van het Nederlandsche Boeren Comit6. Tijdens de vergadering bleek op geen enkele nijze, welke personen meer deel uitmaakten van het Comit6. Aan de z.g. bestuurstafel zaten o.m. C. Borst en Buis uit Weesp. Om tot de verkiezing van een Nederlandsch Boeren Comité te komen, stelde De Weerdt voor, dat elk aanwezig of vertegenwoordigd plaatselijk boerencomité een kameraad uit z i j n midden zou aanwijzen,welke senen een comissie vormden. Deze comiesie zou in de pauze beraadslagen en een candidatenlijst opstellen. Redevoeringen werden gehouden door : H. de Weerdt over : "De steunmaatregelen der Regeering"; critiek -werd in gematigde termen geuit. Y. Borst over :"Fascisme een gevaar voor de werkers van het land". Een w i j verward betoog, voor een revolutionnair zeer tam., waarop ook weinig nerd gereageerd. Ir. Sebald J. Rutgers ( deze vertoeft wegens ziekte reeds ongeveer een jaar neer in ons land ) over : Het landboumaagstuk in SovjetRusland. Hij geeft een opsoming van de ontwikkeling der landbountoestanden in Sovjet-Rusland. Hij spreekt zeer slecht en kan zijn gehoor niet boeien. Hij onthield zich van critiek op Nederlandsche toestanden . Zen aantal gedelegeerden voerde het woord : De Jong uit Oudehorne (Fr.) Groen, Jan Tijnje (secretaris van de Provinciale leiding in Friesland) Beets (zie bijlage aan het slot van het versla ) De Groot Harmsen, Martinus uit Aalsmeer (geb. 15.4.1884 te Warnsveld Edzes, Geert Viagtwedde ( geb. 29.6.1895 ) KOOIT, Jan Nederhorst den Berg ( geb. 9.1.1876 ) Ploeger ( ? ) Luttebrink Voorne en fitten (in het'landb. blad genoemd Langendoen ) De Tries, K. Den I l p (geb. 10.9.1394 ) Mej. Vogelaar' Warmenhuizen . Herder Oosternolde (geb.16.11.1889 te Appelscha : zie bijlage) Bart Hensbroek O v e m Hensbroek
7
.
Borst en De Weerdt beantwoorden de sprekers.. De Weerdt vindt het neeoid, dat zich hber geen belangstelling heeft geuit voor den toestand in de Sovjet-Unie. Even als daar is geschied, is hier alleen uit de samenwerking van arbeiders en boeren in den strijd tegen het kapitalisme verbetering te verwachten. Bet noemen van d : C.P.H. werë zorgvuldig vermeden De Neerdt deelde mede, dat de volgende candidaten voor lid van het
.
N.B.C.
-
18 -
N.3.C. Terden voorgesteld : c . B 0 r s t , geb. 1.2.1891 Noord Scharwoude ) Oudkapspel J. 3 a k k e r, geb. 9.9.1893 Oude Niedorp K.de V r i e s - Landsmeer Vlagfwedde ~ d z e s G. de V r i e s Andijk J.V. B 1 o k , . geb. 10.9.1894 - ? g i l d e b o e r Schoorldam. S p e e t s Heenvliet. Oosterwolde. 5. H e r d e r ?.de G r o e n - Tijnje Andries L u i t e n, geb. 5.11.1888 Beets Opsterland( de Wilp) Y. de V o s Tjalleberd. .,??ietze D o u m a,geb. 14.12.1890 B e e t s , Gorredijk ge vergadering b e s l o o t b i j acclamatie tmt hunne verkiezing. B e n e e n s b i j acclamatie wordt b e s l o t e n den ontwerp-oproep van h e t congres d e r Ned. 3oerencomitk's aan h e t publiek goed t e k e u r e n , a l s ook de voorgestelde motie, waarin het congres de erkenning d e r Sovjet-Unie e i s c h t
.
-
,
--
.
-
.
.
.
.
.
In het geheel waren plm. 125 gedelegeerden aanwezig, v o o r t s plm. 25 belangstellenden. Volgens opgave van het congresbureau waren van deze : 93 aangesloten b i j een Boeren-comité 25 aangesloten b i j een p o l i t i e k e p a r t i j ; 59 waren p a c h t e r s ; 51 hypotheek-boeren; 1 9 werkten met personeel ; 70 waren t u i n d e r s en 20 pluimveehouders: waaruit De Weerdt de conc l u s i e t r o k , d a t h e t Boeren-comité een o r g a n i s a t i e was ?an k l e i n e boeren en t u i n d e r s a
i
Over het geheel kenmerkten de besprekingen z i c h door een lauwen geest. vergeleken b i j d e vergadering van den $ieutralen 30nd van Boeren, Land- en Tuinbouwers, kortgeleden ook t e A l m a r gehouden, kan d i t congres als een mislukking worden beschound om de massa der t u i n d e r s en boeren i3 beneging t e k r i j g e n , v o o r a l na de i n t o n s i e v e a c t i e , d i e dun l a a t s t c n t i j d i n Noord-Holland door De Weerdt e.a. was gevoerd. De b e l a n g s t e l l i n g u i t de omgeving van A i h a a r m a s u i t e r s t gering. U i + O o s t e l i j k F r i e s l a n d vas con autobus m o t bezoekers gekomen. Als eenig p o s i t i e f actie-middel werd besproken h e t verhinderen en bemoeilijken van e x e c u t o r i a l e verkoopingen door h e t p u b l i e k t e bewegen n i e t t e bieden en d o o r bedreiging met boycot tegen koopers, alsmede het voeren van o p p o s i t i e tegen de r i j k e boeren i n de dorpen op de vergaderingen van boerenleenbanken, v e i l i n g e n , c o ö p e r a t i e s en kerkbesturen In $1 Ons Landbouwblad konen t a l r i j k e meldingen voor van min of meer geslaagde a c t i e s tegen gedwongen executdes vooral i n O o s t e l i j k F r i e s l a n d e n . 3 e t behoeft geen verwondering t e wekken, d a t de Boeren Comité's deze a c t i e gaan aangrijpen, nu tengevolge van de langdurige landbouwcrisis v e l e k l e i n e b o e r t j e s i n f i n a n b i e e l e n nood geraken en de verschuldigde r e n t e van de op hun p l a a t s j e s rustende hypotheek n i e t meer of s l e c h t s noode kunnen voldoen en elke h u l p , d i e hun wordt geboden met g r a a g t e accepteerrn. Daarbij wekt het opkomen voor d e bel a g e n van den i n nood verkeerenden landman sympathie op voor de o r g a i e a t i e , d i e hulp t o e z e g t , z i j het ook, d a t deze hulp mee?.T?alen b e s t a a t uit a g i t a t i e , d a n u i t werkelijke hulpverleening. Volgens een mededeeling op het congres hebben de Boeren-Comité's i n 51 gevallen s t r i j d gevoerd tegen gedwongen e x e c u t i e s ; 36,maal b i j ver4oop van onroerend goed; 15 maal h i j verkoop van roerend goed De
.
-
.
-
.
19
-
De h e r h a a l d e l i j k toegepaste t a c t i e k b e s t a a t d a a r i n , dat t e voren een zoo goed mogelijk a a n t a l sympathiseerenden wordt ope s o e p e n , om op de verkooping t e verschijnen en d a t d a a r b i j openl i j k i e d e r , d i e een bod d u r f t t e doen, wordt bedreigd met boycot door a l l e z.g. kameraden. Indien h e t om goed van b e t r e k k e l i j k geringe waarde gaat,wordt e e r s t g e c o l l e c t e e r d en wordtdoor een of twee d e r comitéleden zeer l a a g geboden eh a l l e andere l i e f h e b b e r s door i n t i m i d a t i e b e l e t a m de b i e d i n g d e e l t e nemen en de eigenaar wordt dan tegen een u i t e r s t lagen p r i j s weder i n h e t b e z i t g e s t e l d van h e t verkochte. In andere g e v a l l e n wordt i n het geheel n i e t geboden. B e t r e f t h e t een p l a a t s j e of grond naarop hypotheek rust, dan wordt de hypotheekbank e i g e n a a r , doch d a n l e g t h e t c o m i t é een boycot op h e t goed en t r a c h t zoodoende t e b e l e t t e n , dat anderen het p l a a t s j e betrekken. Heeft e r een verkooping p l a a t s van vee of roerend goed, dan wordt op a l l e r l e i wijzen, b i j v . door h e t bewerken van chauffeurs en v r a c h t r i j d e r s , g e t r a c h t t e verhinderen, d a t d i t vee naar e l d e r s wordt vervoerd om d a a r t e worden verkocht. Op deze en t a l van andere manieren t r a c h t deze o r g a n i s a t i e eensdeels door speculeeren op h e t saamhorigheidsgevoel der medeburgers, a n d e r z i j d s d o o r bedreiging en i n t i m i d a t i e v e r z e t aan t e wakkeren tegen de bestaande orde en de rechtmatige u i t o e f e n i n g van w e t t e l i j k e r e g e l e n , tegen welk v e r z e t de a u t o r i t e i t e n d i k w i j l s v r i j w e l maehteioos s t a a n van Februari Hieronder volgt een c i t a a t u i t 'I ;ns Landbouwblad 1934. d a t weergeeft, op welke wijze de Boeren-Comité's s t r i j d e n : I'-, S e c r e t a r i s van de P r o v i n c i a l e l e i d i n g i n F r i e s l a n d , v e r t e e l t , hoe de Friesche c o m i t é ' s s t r i j d e n tegen de verkoopingen. Een onderzoek naar den toestand van 13 b o e r t j e s b r a c h t aan het l i c h t , d a t b i j hen a l l e n de b e d r i j f s u i t k o m s t e n beneden n u l bleven, z i j hadden een gemiddeld t e k o r t van F. 70,- per j a a r , de s l e c h t s t e n van F. 1300,- per j a a r , en d i t b i j harden arbeid van ' s morgens vroeg t o t ' s avonds l a a t . E r komen dan ook v e e l e x e c u t i e s voor. Ret Boerencomité h e e f t i n 51 g e v a l l e n s t r i j d h i e r t e g e n gevoerd: 38 maal b i j verkoop van onroerend goed, 13 maal b i j verkoop van roerend goed. De t a c t i e k , d i e aanvankelijk werd t o e g e p a s t , was eenvoudig : n i e t bieden. De e e r s t e keer i n Hoornsterzwaag, had d i t mooi r e s u l t a a t , e r was een groote massa aanwezig en i e d e r zag de o n b i l l i j k h e i d i n van den e i s c h van een e x t r a a f l o s s i n g i n dezen t i j d . De burgenieester zelf s t e l d e z i c h toen borg voor d i t bedrag! L a t e r t r o k h i j d i t e c h t e r i n en h e t s p u l l e t j e werd verkocht. Het tveede geval was in De Wilp: weer een propvolle z a a l , niemand bood, de bank schreef z e l f i n en b l e e f kooper. De eigenaar weigerde toen e c h t e r e r u i t t e gaan en toen h i j met p o l i t i e - g e v e l d e r u i t gezet werd, bezorgden de kameraden hem een onderdak en boycotten het h u i s . D i t had succes : niemand durfde er i n , z e l f s n i e t , toen e r F. 300,- voor werd geboden. De W.S.c.'s h i e l p e n h i e r goed mee. Ten s l o t t e t r o k een f a i l l i e t e boer e r ' i n , e e r s t t r o k z i j n café niemand, maar l a t e r i s de boycot verloopen. Nog i n d r i e gevallen voerden we zoo'n boycot door, nadat de bewoner zich e x i t had l a t e n z e t t e n . H i j moest dan vaak i n een k l e i n kamertze z i c h behelpen, zoo consequent z i j n e r n i e t veel ! I n iioornsterzwaag werd een b o e r t j e u i t de werkverschaf f i n g
.
-
20
-
s c h a f f i n g geroyeerd, h i j kon toen z i j n F. 2 , - huur n i e t meer b e t a l e n en werd door den burgemeester g e l a s t z i j n h u i s t e ontruimen. B i j de verkoopin? was weer een stampv o l l e zaal en de burgemeester z e l f was genoodzaakt i n t e s c h r i j v e n voor F. 50,- voor h u i s en 1 bunder land. Toch bood niemand !Op de d e f i n i t i e v e verkooping was e r iemand door den burgemeester gednongen OF, te bieden, maar h i j durfde toch n i e t v e r d e r t e gaan dan F. 1,- en dus z a t de burgemeester e r neer mee voor F. 5 2 , - . Maar onze t a c t i e k had nu t o t gevolg, dat de bank t e l kens kooper Verd voor een gering bedrag. I n Beets b.v. werd het h u i s p l u s 5 9.A. ingeschreven voor F. 1300,-; een oudp o l i t i e - a g e n t kwam t o e n bieden en werd koorper, omdat de bank hem bemer-kt had. Toen zeiden w i j : d a n kan de eigenaar toch b e t e r z e l f de kocper z i j n voor zoo'n b e e t j e . En d a t hebben we dan ook wel e s gedaan, want anders zouden we de opinie van de bevolking tegen ons h i j g e n . Nu i e t s over de verkooping van roerend goed. Ve b e s l o t e n i n Nye Horne l a a g t e bieden, we hielden toen een c o l l e c t e en de man had a l l e s op d i e manier weer terug. De deurwaarder had toen a l gedreigd, de boel ergens anders t e gaan verkoopen. Xerst kochten we a l l e e n h e t huisraad op en n i e t h e t vee. !.laar d i t zou anders worden. In Langezwaag b.v. w a s een geval : daar hamen ze ijskoud het vee weshalen, om ergens anders t e gaan verkoopen. Maar w i j maren e r b i j ! 7?e bemerkten de chauffeurs van d e a u t o ' s en deze weigerden a l l e m a a l , om h e t vee t e vervoeren ! Dat b l e e f zoo maanden lang en h e t mooie was, dat de c u r a t o r nu voor het voer noest zorgen, d a t l i e p zoo a l op t o t F. 900,-, zoodat ons b o e r t j e een goeien w i n t e r had ! ?en s l a t t e hebben ze stiekum i n den nacht h e t vee weggehaald, mar w i j z i j n er achterna gegaan en hebben h e t gevonden ergens in de s t a d . We hebben den man, b i j mien het gebracht was,net zoolang bewerkt, d a t den volgenden dag d e koeien weer n e t j e s b i j ons b o e r t j e op s t a l stonden ! D i t sias een a a r d i g g e v a l . ?!faar e r z i j n o:;k h e e l t r a s i s c h e g e v a l l e n geweest b i j v . d a a r , maar z e den eigenaar eenvoudig voor gek verklaarden en hen naar een krankzinnigengesticht brachten en t i j d e n s z i j n azkezigheid de koeien neghadden ! En t o e n de mm terugkwam, werd-ie f a i l l i e t verklaard ! D i t z i j n eenige voorbeelden van onze a c t i e i n F r i e s l a n d . De vraag, d i e we 07 d i t congres moeten bespreken, is: wat moeten we doen b i j e x e c u t i e s ? Tijfikunnen hiervoor n i e t één l i j n aangeven, w e n t de t e g e n p a r t i j z a l s t e e d s van t a c t i e k veranderen. ??e mogen b i j v . nu al n i e t meer spreken op de executie-vergaderingen, z e l f s geen s t r o o i b i l j e t t e n v e r s p r e i d e n of ze voorlezen. I n e l k geval moeten we a l t i j d de sympathie van de boeren t r a c h t e n t e houden en zorgen, dat e r zoo weinig mogelijk s l a c h t o f f e r s komen. Het i s onze p l i c h t ook a l t i j d t e zorgen voor een samengaan van a r b e i d e r s en boeren, want d i t maakt ons s t e r k en j u i s t d i t eenheidsfront t r a c h t daarom onze tegenstander s t e e d s t e verbreken.. Op den landdag t e Lippenhuizen hobben w i j e l k a a r bcloofd, d a t w i j elke e x e c u t i e zoudcn beschouwen a l s een u i t d a g i n g van hct k a p i t a a l en onze a c t i v i t e i t i n a l J i e gevallen zoudcn verdubbelen. Want financ i e o l t e n ondergaan zondor s t r i j d , d a t n o o i t ! En l a t e n we a l t i j d voor oogon houden : de vcrconiging van s t a d on p l a t t o land bcteckcnt dc ondergang van hot kapitalisme !(daverend a p p l a u s ) . Sprckcr had nog v c c l m e c r w i l l o n v e r t e l l e n van den s t r i j d i n F r i e s l a n d , maar ook andcro sprekors moeten eon b e u r t hcbbcn. A l s o r aan hot oind nog t i j d i s , z a l z i j n kameraad nisschicn
- 21
-
d s s c h i e n nog weïeen e n h . d e r v e r t e l l e n
DE GROOT, landarbeider van h e t W.S.C. t e Beets, waarschuwt, dat we n i e t s t i l moeten b l i j v e n staan b i j h e t Hitler- en h e t Mussert-fascisme, maar ook b i j h e t Colijn-fascisme. De C o l i j n r e g e e r i n g neemt de maatregelen, d i e ons naar den ondergang brengen. Alleen a l s de a r b e i d e r s k l a s s e de macht g r i j p t , ziillen de k l e i n e boeren n i e t verdfeven worden van h u i s en hof
.
J. HERDER,'Oosterwolde, v e r t e l t verder over de verkoopingen i n d i e p r o v i n c i e . In Haulermijk hadden we een boelgoed van een c h r i s t e l i j k e n boer. 7 e zouden h i e r n i e t meer de t a c t i e k van :.iet-bieden toepassen, maar uwe1 bieden, om hem z i j n b o e l t j e t e kunnen teruggeven. P o l i t i e was n i e t aanwezig, maar een veldwachter, r a n t ze dachten 3 de c h r i s t e l i j k e n doen toch n i k s , d a a r m e n we op vertrouwen ! Nou, dat hebben ze dan nu anders gemerkt : h e t mas voor ons een groot succes, zoodat e r meer b i j ons hamen om hulp. B i j de volgende verkooping kregen w i j geen kans om binnen t e komen, de p o l i t i e drong ons t e r u g . Maar geen nood, de z a a l was a l v o l en de kameraden b i M e n h i e l p e n even goed ! Het derde geval was i n Donkerbroek : daar vroeg een jonge boer aan den Bond van Landpachters om hulp b i j den verkoop van z i j n b o e l t j e en w a t raadde d i e hem ? Maar kalm i n de werkvers c h a f f i n g t e gaan, dan was-ie overal a f . Toen zou z i j n p l a a t s j e verkocht norden en ook het h u i s j e van z i j n ouders, oude menschen, d i e nu a l l e s kwijt zouden raken. Toen kwam d i e boer naar ons en toen de leden van den Bond van Landpachters zagen, dat w i j voor hem i n de b r e s gingen springen,dwongen ze hun bestuur, om ook t e helpen. Zoo voerden we saxen d i e a c t i e d o o r : het was een t j o k v o l l e z a a l en volkomen s o l i d a i r . De n o t a r i s w i s t n i e t , hoeyhbij h e t had en z e i toen :"denk e r om, menschen, h i e r mag n i e t gesproken worden !"De v o o r z i t t e r van den Bond van Landpachters z a t wel wat i n z ' n r i k k e t i k en z e i maar gauw :"Hier mag n i e t geboden worden ' l . Waarop de marechaussee z i c h l i e t o n t v a l l e n :"Dat v a l t me nou toch van een soc. dem.wethouder verdomd tegen ! / I D a t z i j n mooie gevallen en a l s j e d i e s o l i d a r i t e i t h e b t meegemaakt en ook a l s j e gezien h e b t , hoe oude menschen z i t t e n t e snikken, omdat ze u i t hun h u i s j e worden gezet en geer raad meer weten. nou, dan hoef j e heusch n i e t meer opgewekt t e worden om t e s t r i j d e n tegen d i t misdadig s t e l s e 1 , d a n s l u i t j e j e vanzelf aan b i j den s t r i j d van onze Boerencomité's! (daverend a p p l a u s )
........
".
11. Oupositie i n de Communistische P a ' t i j (C.P.O.) Door ontevreden l e d e n van de C.P.H.,zoowel a l s d o o r royement u i t g e s t o o t e n c o m n i s t e n z i j n i n enkele p l a a t s e n oppositie-groepen Bleformeerd,welke i n de l a a t s t e manden t r a c h t e n t o t een l a n d e l i j k verband t e komen. In Amsterdam z i j n de voormannen dezer groepeering : Isaac GANS, geboren 7.12.1907 t e Hilversum en Richard André MANUEL(pseudoniem V a n R i e l ),geboren 3.3.1889 t e Amsterdam; H. v.d. GLAS, geboren 8.10. 1856 t e Leiden, wonende t e Hilversum. Door deze groep werd reeds een e e r s t e n m e r januari-Februari van h e t orgaan der o p p o s i t i e De V r i j e Tribune 'I uitgegeven. T i j d e l i j k adres voor Redactie en Administratie : P. OTTO, l e Jan S t e e n s t r a a t 20.11. t e Amsterdam. Volgens
-
22
-
Volgens dit orgaan nil nen geen aparte partij ntichten, doch all& die conmmisten vereenigen, die begrijpen, dat de huidige partijleiding de C.P.H. Op den verkeerden weg heeft gebracht. De Amsterdmsche groep zou reeds contact hebben met groepen in Rotterdam, Den Haag, Haarlem, Groningen, Etrecht, Arnhem, Nijmegen, 1s-Hertogenbosch en Breda. Voorloopig is van deze actie in iiie plaatsen nog noinig g e bleken. Voor Den Haag is Christiaan Jacobus Cornelis van 3 r e ;r e l , geboren
[email protected] te 's-Hertogenbosch, de vertrouwenspersoon van Manuei . De leider der Haapche groep is Stephanus d e J 3 n g h , geboren 15.7.1891. In ?-ze plaats tracht men verwaaring in de afdeeling .__ der C.P.H. te stichten d o o r openbaarheid te eischen over de handelingen van de . gen gebouw Conuaissie Deze comissieqi waarvan o.a. het gemeenteraadslid SCiUDDFLFE deel uitmaakt, heeft van d e opbrengst der obligatieleening 1933 (plm. F. BOO,-) nooit eenLge verantwoording afgelegd . Opmerkelijk is, dat d e kosten van de eerste oplaag d e r " Vrije Tribune I' ( 3000 exemplaren, waarvan plm. 1000 werden verkocht ) verden voorgeschoten door den bekenden connnunistisch gezinden architect Pieter Z w a r t , geboren 28.5.1885 te Zaandam, wonende 'te Wassenaar, denzelfden, die goede relaties bleek te hebben in Haagsche kunst- en hooge ambtelijke kringen ~~~
~
11
.
'l.
.
11:.
Lon-
De O.E.P.
en de R.S.P.
in nationaal en internationaal verband
~
In het Jaarbericht 9. 1934 is reeds op bladzijde 9 in het kort aangegeven, dat de plannen tot het vormen van een f m i e tusschen de O.S.P. en de R.S.P., dus tot een samengaan van deze beide niet bij de IIe en IIIe Internationale aangesloten revolutionnaire partijen, niet tot uitvoering zijn gekomen, voor een d e e l als gevolg van het onderling wantrouwen en het feit, dat de beide parti;en de leidende functies in de op te richten geP.iseerde partij voor h m eigen. voormannen opeischten. Ook schijnt nen in het N.A.S. met zijn van oudsher syndicalistische neigingen weinig te hebben gevoeld voor een samengaan net de O.S.P., temeer, omdat in de in onderling overleg opgestelde ontwerpresolutie inzake de vakbeweging was aangenomen, datkde arbeiders-lede2 van de O.S.P. ook na de fusie georganiseerd zouden blil-ien in de moderne bonden, teneinde daarin,door het aan de orde stellen van de revolutionnaire taktiek? te werken voor de revolutionneering van de massa, eerst wanneer hun datLmogelijk gemaakt zou worden, of bij royeering uit het N.V.V., zouden deze tot het N.A.S. mogen toetreden. Het voorstel tot fuseering zou in beide partijen in behandeling worden qenomen op te beleggen partij-congressen, die voor dï O..S.P. met Kerstmis,doch voor de R.S.P. telkens naar een later tijdstip werd verschoven. De 0.S.P.. zag in dit mi&&zi uitstel een tegenwerking d e r R.S.P. wat gepaard gaande met tal van onvnichtbare besprekingen en voorstellen over de verdeeling d e r functies in de nieuwe partij, er toe leidde, dat op 10 December 1933 het partijbestuur der O.S.P. met algemeene sternen besloot, de besprekingen af te breken en van het vormen van een fusie-partij af te zien. In "De Baanbreker " v u 23 December 1933 wordt een volledig overzicht gegeven van de gevoerde onderhandelingen. Het besluit van het Partijbestuur werd op het in de ÏCerstdagen te Amsterdam gehouden congres van de O.S.P. goedgekeurd en d a m d e zijn de füsie-plannen voorloopig van d e baan, terwijl uit de daarna nog gehouden felle polemieken wel is op te maken, 4a.t een hsrvatting van dergelijke pogingen niet spoedig verwacht kan worden . Geheel
-
23
-
Geheel werden de banden tusschen O.S.P. en R.S.P. daarmede nog niet direct afgebreken, want ais gevolg van de in het Overzicht No. 5 van 1933 (bladz. 7 e.v.) besproken op 27 28 Augustus 1933 te Parijs gehouden internationale conferentie van Linkssocialistische partijen onder leiding van Leo Trotzky, mas op viererlei gebied een toenadering en een samengaan ontstaan tusschen de O.S.P. en de R.S.P., t.w. : op het gebied van het ontwikkelingswerk, dat vanaf dat tijdstip a. krachtiger door de O.S.P. werd ter hand genomen door de oprichting van tal van oorspronkelijke niet in landelijk verband werkende : Vereenigingen voor Sociale Ontwikkeling (V.V.S.O.), die in enkele plaatsen geheel zelfstandig naast, doch in meerdere plaatsen in nauw contact, dan wel in één organisatie werkten en nog ~. rken met de Vereenigingen v o o r Volks-Ontwikkeling (V.V.V.O.) van cie R.S.O. en het N.A.S. op het gebied van de bestrijding van den oorlog en het fascisme, b. in het Comité van Terweer tegen reactie, fascisme en dreigend Oorlogsgevaar, welk comité in September 1933 werd opgericht en waarin samenwerken : de O.S.P. en haar jeugd-vereeniging; het Socialistisch Jeugd-Verbond ( S . J . V . ) ; de R.S.P. en het N.A.S. en de jeugdvereeniging van de R.S.P., de revolutionnaire jeugdbond ( R . J . B . ) ; benevens de N.A.S.Vroumenbonä op internationaal gebied, door te werken voor de oprichting van C. een IVe Internationale, waarvoor in Augustus 1933 onder leiding van Leo Trotzky te Parijs de eerste grondslag is gelegd,door het aannemen van de op bladzijde 7 e.v. van het overzicht No. 5 van 1933 besproken resolutie, welke nerd onderteekend door vertegenwoordigers van de O.S.P., de R.S.P., de Soc. Arb.partij Duitschland (S.A.P.) en de Linksche Oppositie (Trotzkisten) in Duitschland. d. op het gebied der jeugdbeweging, d o o r de samenwerking van de S.J.V. en den R.J.B. in hun pogingen tot vormen van een eenheidsf r o n t der revolutionnaire jeugd.
-
~
Achtereenvolgens zullen deze vier onderwerpen worden behandeld
.
sub a. Het ontwíkkelingsmerk . Over het algemeen kan gezegd worden, dat de V.V.S.O. en de V.V.V.O. nog in prij goede harmonie samenwerken, zoodat het wel voorkomt, dat de leiders van de O.S.P. spreken op een door een V.V.P.O. uitgeschreven bijeenkomst en omgekeerd :foeilijkheden ontstonden als gevolg van het in Februari 1934 te Gouda gehouden eerste congres van de V.V.S.O., waar onder leiding van de O.S.P. maatregelen werden beraad voor de organisatie in landelijk verband van de verschillende plaatselijk werkende V.T.S.0.afdeelingen. Zooals in ’’ De Arbeid :i van 31 Januari 1934 door den leider van het ontwikkelings- en ontspanningswerk in de O.S.P. P.C.Kapoetein, wonende PomnLplein 16 den Haag, nader werd vastgesteld, was de bedoeling van de te Gouda gehouden conferentie, de landelijke organisatie op breederen grondslag te vestigen, dan die van een Van de P.V.S.O. zuivere O.S.P.organisatie en zou dus samenwerking met de V.V.V.O. en w a a r die niet bestaan met andere R.S.P. en N.A.S.-organisaties op den VOOr5ond hebben gestaan. Evenwel wordt er in De Arbeid ’’ van 14 Februari 1934 in een uitvoerig artikel op gewezen, dat niettemin in de landelijke leiding overwegend 0.S.P.ers werden gekozen en dat verder ook de praktijk a i direct heeft geleerd, dat van een gemeenschappelijk ter hand nemen van het ontwikkelingenerk door buiten de IIe en IIIe Internationale staande socialisten, onder deze leiding geen sprake kan zijn. Het -
.
- 24
-
Her onderling wantrouwen is dus gezaaid, wat niet belet, dat in verschillende plaatsen, dank zij pensoonlijken invloed en tact van enkele personen inzake het ontwikkelingswerk nog goede samenwerking bestaat tusschen de plaatselijke organisatie en individueele leden van O.S.?.; R.S.?. en N.A.S. In een in Maart 1934 door het partiJbestuur van de R.S.P. uitgevaardigde circulaire wordt daarbij een blijvende samenwerking tusschen de V.v.S.O.( van de O.S.P.) en de V.V.V.O. en de P.A.S.-sen goedgekeurd, mits wordt voldaan aan de volgende beide voorwaarden : lo. dat op bijeenkomsten enz. niet wordt gecolporteerd met brochures van de O S . ? . en 20. dat sprekers optreden van beide richtingen
.
-et Comité van Verweer tegen reactie, fascisme en dreigend . rlogsgevaar Op he-t Kerstcongres der O.S.P. verd met een zeer geringe meerderheiä ( 108 stemmen voor, 96 tegen en 20 blanco) besloten, dat de 0.S.P. niet uit het Comité van Verweer zou treden en dat de gezamenlijke actie met de R.S.P. en'het N.A.S. in dat .Comité kon worden voortgezet, mits de zelfstandigheid en de eigen actie en propaganda niet in gevaar zou *orden gebracht en slechts voor zoover, als met het belang van de actie van de O.S.P. vereenigbaar is A l heel spoedig ontstonden moeilijkheden naar aanleiding van het in de laatste dagen van 1933 door het N.A.S. onder Sneevliet uitgevaardigde en d o o r de R.S.P. gesteunde Massa-appbl voor het Eenheidsfront I t , welke actie door de O.S.P. als ontoelaatbaar en afkeurenswaardig werd geoordeeld, daar deze oproep was gelanceerd buiten de reeds bestaande eenheidsfront-formztie, het "Comité van Verweer 'I om. In verband hiermede meende het partijbestuur van de O.S.P. te moeten afzien van deelneming aan het voorgenomen op 21 Januari 1934 te Amsterdam te houden demonstratief congres van het Comité van Verweer. Ket dagelijksch bestuur van het N.A.S. antwoordde hierop, dat het prijs stelde op het behoud van het Comité van Verweer, doch dat aansluiting bij dit Comité niet uitsluit het recht en de plicht van het N.A.S., om andere hefboomen in werking te stellen, teneinde de eenheidsgedachte, die toch ook door het Comité wordt voorgestaan, te bevorderen. De bedoeling van het I' massa-appel" zou zijn te pogen a l s vakbeweging de andere deelen der vakbeweging mobiel te maken,zoodat het dient te worden beschouivd ais een versterking en natuurlijke aanvulling van het streven van het Comité. Als gevolg van de afwijzende houding van de'O.S.P. werd het demonstratief congres daarop afgelast en hield de O.S.P. instede daarvan op 20 Januari 1934 een z.g. "Anti-Oorlogs-Mobilisatie te Amsterdam, welke bijeenkomst voornamelijk bedoeld was ter huldiging van den voorzitter P.J. Schmidt, die eenige dagen te voren was ontslagen ui-t de gevangenis, na twee maanden gevangenisstraf te hebben ondergaan, waartoe hij wegens opruiing was veroordeeld Een finale breuk ook in het "Comité van Verweer It ontstond a l s gevolg van zeer scherpe aanvallen en beschuldigingen in De Arbeid en '' De Baqibreker I' tegen de O.S.P. naar aanleiding van vermeende fouten, die zouden zijn gemaakt door a.S.P.-leiders bij de voorbereiding van de op 24 Februari 1934 te Laren gehouden en door het optred@n van de politie verstoorde "Internationale Jeugdconferentie ", welk@ hieronder, sub d . , nader zal worden behandeld. In '' De Fakkel '' van 6 Maart 1934 komt een verslag voor van het dagelijksch bestuur der O.S.P., waaruit het volgende wordt overgenomen: en N.A.S. deze zaak "van oordeel, dat de wijze, waarop A.S.?. behandeld hebben, een spelen in de kaart der bourgeoisie en een uiting van een fanatiek seotarisme, dat de fractie-strijd belangrijker acht, dan den strijd tegen de bourgeoisie ; constateert,
sub b.
.
.
.
-
25
-
constateert, dat uit deze wijze van handelen eener interne aange1egenhei.i gebleken is, dat vertrouwelijke besprekingen met N.A.S. en R.S.P. onmogelijk zijn ; dat bovendien van dien kant ieder begrip omtrent de eischen van loyale samenwerking ontbreekt ; constateert, dat het onmogelijk is onder deze omstandigheden de besprekingen in het Comité van Verweer verder te voeren; stelt het P.B. voor het besluit te nemen, dat de O.S.P. niet langer deel uitmaakt van het Comité van Verweer zet dagelijksch bestuur der O.S.P." ~
sub c.
Internationaal verband
.
De leiders van d e O.S.P. stonden reeds ten tijde, dat deze als linker(op?ositie)vleugel in de S.D.A.P. nog niet van de moederpartij was afgescheiden in nauw contact met tal van oppositie-groepen in andere landen. Dit buiten het partij-bestuur aangehouden contact van P.J. Schmidt en zijn volgelingen met buitenlandsch-e linker-vleugel-groepen was een van de belangrijkste gunten van het verschil, dat uitliep op de afscheiding van de O.S.P. in Maart 1932. De oppositiegroepen, w a a m d e de O.S.P. in contact stond en nog staat, vormden het z.g. i' Londensche Bureau I ' , dat gemimen tijd onder leiding stond van John Paton, een der leiders van de Independant Labour Party. Tot dit "Londensche Bureau behoorden o.a. : de O.S.?. Holland ; a. de Independant Labour Party (1.L.P.) met sterk communistische b. neigingen ; c. de Noorsche Arbeiders Partij (N.A.P., die, sinds zij onder Tranmael aan d e regeering is gekomen, zeer gematigd is, doch vroeger sterk comunistisch gezdnd was, alhoewel zij zich ninmer heeft aangesloten noch bij de IIe, noch bij de IIIe Internationale ) ; d. de Sozialistische Arbeiter Partei (S.A.P.) in Duitschland ; e. de Onafhankelijk Socialistische Partij in Polen ; f. het z.g. "Pari.jscheBureau" en de Belfort-groep in Frankrijk ; g. de linkervleugel van de Belgische Werklieden Partij ; h. de linkervleugel van de Soc.Dem.Partij in Zwitserland
.
De R.S.P. en het W.A.S. staan onder leiding van Sneevliet, in nauw contact met Leo Trotzky en de onder diens leiding in tal van landen bestaande groepen van de Internationale Connmmistische Liga (1.K.L.) en geen van deze laatstgenoemde organisaties was od is aangesloten bij het ftLondenScheBureau O p de in Augustus 1933 te Parijs gehouden conferentie onder leiding van Leo Trotzky gelukte het deze beide groepeeringen van niet bij de IIe, noch bij de IIIe Internationale aangesloten revolutionnaire orzanisaties, dus die aangesloten bij het "Londensche Bureau " en de Trotzkisten bijeen te brengen. Het daar bereikte resultaat strekte zich niet verder uit, dan dat vier organisaties één overeenkomst aangingen met het doel te komen tot het.oprichten van een nieuwe IVe Internationale, t.w. de O.S.P. en de s.A.P.(Duitschiand) behoorende tot het Londensche Bureau en de R.S.P. an de groep Duitsche Srotzkisten onder Leo Bauer. Hiermede was een bres geschoten in het "Londensch Bureau " en schijnt toen ook toegegeven. dat het zich nu wel zou liquideeren . De tusschen de O.S.P. en de R.S.P. ontstane breuk en het niet doorgaan van de fisieplannen, maakten uiteraard ook een einde aan de ParijSche plannen tot vormen van een nieuwe W e Internationale, dit temeer, daar het ook tusschen de leiders van de S.A.P. en de Duitsche Trotzkisten
".
-
26
-
.
potzkisten, niet al te goed boterde Het behoeft dan ook geen verwondering te baren, dat ?.J. Schmidt, onmiddellijk na zijn ontslag uit ge genangenis aan het werk toog en de bakens verzettende, zich wendde tot het vrijwel om te trachten de daarbij aangeingeslapen “Londensche Bureau sloten organisaties op te wekken voor zijn plannen voor een gezamenlijke actie en zoo mogelijk te komen tot oprichten van een nieuwe P e Internationale. In “De Fakkel ” van 6 en 9 Februari 1954 worden mededeelingen gedaan omtrent een te Londen gehouden zitting van het “Londensche Bureau ‘ I , op welke zitting de volgende verklaring omtrent de werkzaamheden van het bureau met algemene stemmen werd aangenomen : “Ret Bureau verklaart, dat de onmiddellijke functies, die het . m e t vervullen, de volgende zijn : 1. Nadere uitwerking van de beginselverklaring in verband met de ontwikkeling der wereld-politiek en met het oog op de beoordeeling van de eenheid van het wereld-proletariaat . E. Voorbereiding van een concreet program van actie door de arbeidersklasse, om : a. kapitalistische aanvallen op den levensstandaard der arbeidersklasse te weerstaan ; b. verzet tegen d e fascistische terreur en tegen den groei van het fascisme te organiseeren ; C. het oorlogsgevaar te bestrijden ; d. den rev.-socialistischen strijd te bevoroeren 3. Eiet bijeenroepen van een uitgebreide Bureau-vergadering, waaraan vertegenwoordigers der verbonden partijen zullen deelnemen, teneinde bovengenoemde beginselen en programna’s te bespreken en vast te stellen en de propaganda en actie er voor te voeren l ’ ~ ’I,
.
Nader werd gemeld, dat een uitgebreide comité-zitting zal worden gehouden ter voorbereiding van een te houden Fuereldcongres en tot opstelling van een beginselverklaring en een programna van actie speciaal voor den strijd tegen fascisme en oorlog. Belangrijk is voorts de mededeeling, dat op bedoelde zitting, P.J. Schmidt, tot algemeen secretaris van het bureau werd verkozen, d a t thans onder den naam van “Amsterdamsche Internatianale Sureau van links-socialistische partijen I’ naar Amsterdam is overgeplaatst . Tegen de naar aanleiding van deze nieuwe actie in De Baanbreker” van 12 Februari 1934 geuite beschuldigingen, verweerde Schmidt zich in “ De Fakkel I‘ van 20 Februari d.a.v. in de volgende termen : “Door het traineeren en voortdurend scleppen van nieuwe moeilijkheden van den kant der R.S.P. in Nederland en der L.O. in Duitschland, mislukte de fusie. Tegelijkertijd bleek, dat de sectarische neigingen bij de Trotzkistische groepen nog steeds zoo groot zijn, dat zij den weg naar een werkelijke re&lutionnaire Internationale belerneren en bemoeilijken. Zij zien de I t vorming “ van zulk een Internationale waarschijnlijk in aansluiting bij de I.R.L. en uitsluiting van anderen, die daar bezwaar tegen hebben. En aan deze bekrompen secte neigingen werken wij niet mee. Wat de zaak zelf betreft; de R.S.S. schijnt in de veronderstelling te verkeeren, dat wij nu :’ nieuwe beginselverklaringen etc. gaan ontwerpen om verwarring te stichten. Waar haalt men de onzin vandaan ? De beginselverklaring, die wij aan de uitgebreide Bureauzitting zullen voorleggen, zal letterlijk precies dezelfde zijn a l s de verklaring, die wij hier als grondslag voor de fbsie
-
-
27
-
fusie gebruikten, en alle praatjes, dat wij onze onderteekening zetten onder " de elkander meest tegensprekende beginselverklaringen en resoluties " zijn eenvoudig in strijd met de waarheid. Trourrens de I.L.O. zal tot deze conferentie worden uitgenoodigd ( en hijgt natuurlijk ook de stukken van te voren toegezonden en zal dus niet, zooals I' De Baanbreker" alweer zonder eenigen grond veronderstelt, van dat "voorrecht " norden uitgesloten]. De Trotzkisten kunnen dus precies als alle anderen hun invloed daar doen gelden. En als het hun ernst is met de zaak, 'dan zullen zij hebben te zorgen er bij te zijn I'. :'Ten slotte constateert De Baanbreker ' I , dat : *,le 2.S.P. en de S.A.P. een schrede achterwaarts zetten en zich niet meer openlijk voor den opbouw van een nieuwe Internationale uitspreken. Een dergelijke volstrekt leugenachtige verklaring moet dan blijkbaar dienen om de R.S.P.-leden met het mislukken der fusie te verzoenen. Hier is de waarheid : Ook op deze laatste Bureau-zitting hebben zoowel d e S.A.P. als de O.S.P. zich nogmaals nadrukkelijk vóór den opbouw van een nieuwe internationale uitgesproken en verklaard, dat zij het als hun voornaamste taak beschouwen dit werk overal voort te zet6en ook en juist in dek groeperingen van het Londensche (Amsterdamsche)Bureau Zr zii trouwens noemaals aan herinnerd. dat de O.S.P. de eerste der linksche partijen was, die dezen opbouw der nieuwe Internationale definitief aan de orde stelde moment, toen d e Trotzkisten nog niet zoover waren en nog vasthielden aan een hervorming van de Comintern i:.
.
~
~~
Oolledigheidshalve wordt hierbij nog aangeteelcend, dat op het gedurende de Paaschdngen te Amsterdam gehouden congres van de R.S.P. de organisatorische verbindingen met de Internationale Konnnunistische Liga van Leo Trotzky heeft bekrachtigd en daarmede internationale verplichtingen jegens de L.K.L. heeft aanvaard . sub d.
De ieugdbeweging
.
Hechter dan mogelijk is gebleken bij de politieke partijen z e l f , is de samenwerking gebleken tusschen de jeugd-organisaties n.1. het Socialistisch Jeugd Terbond (S.J.V.) van de O.S.P. en den Revolutionnairen Jeugd Bond (R.J.B.) van d e R.S.P. Hun gemeenschappelijk streven is vooral gericht op het vormen van een eenheidsfront der revolutionnaire jeugd, zoowel in nationaal als internationaal verband. In nationaal verband leidde dit streven in Januari 1934 ( dus nadat de O.S.P. en R.S.P. met elkaar hadden gebroken) tot het combineeren van beide organen :"Roede Jeugd " van de S.J.V. en " De Vcnk I' van den R.J.B. tot een gemeenschappelijk orgaan, geheeten " Roode Storm". Op internationaal gebied vond dit streven uiting in de bijeenroeping van een internationaal revolutionnaire jeugd-conferentie op 24 en 25 Februari 1934 in het kamphuis De Toorts It te Laren. De leiding van deze conferentie beNS*te bij de S.J.V., fiie ook het initiatief tot de bijeenroeping had genomen. Op deze conferentie waren aanwezig vertegenwoordigers van de S.J.V., de R.J.B., van het Duitsche Soc. Jeugd Verbond, van het Noorsche Arbeiders Jeugd Verbond, van de Studentengroep van de organisatie 'Tvlot Dag 'I uit IToorwegen, van de Amerikaansche "Connnunist-League of Struggle ' I , en van verschillende jeugdorganisaties van de Internationale Konmninistische
-
28
-
KonministiSche Liga (I.K.L.) de aanhangers van Trotzky. Andere revolutionnaire jeugd-organisaties uit verschillende landen hadden zich laten vertegenwoordigen, of waren niet verschenen Z o o a l s bekend werd in den avond van 24 Februari door de politie een inval gedaan en werden alle 18 buitenlandsche deelnemers gearresteerd en daarna uitgeleid. Eenige dagen later werd de voorgenomen conferentie toch te Rijssel in Frankrijk gehouden, alweer voor een deel tot overeenstemming werd gekomen tot het oprichten van een internationaal bureau van arbeiders-jeugd-organisaties, dab noch bij de IIIe, noch bij de IIe Internationale zijn aangesloten, met het doel in onderlinge samenwerking te komen tot vorming van een nieuwe jeugd-internationale. Het volgende connnuniqué werd op deze conferentie aangenomen : "2e ondergeteekende jeugd-organisaties bijeen op de conferentie in Lille op 28 Februari 1934, zijn, na grondige bespreking en discussie over den politieken toestand en de taak van de jeugd op een gemeenschappelijke basis tot overeenstemming gekomen. De conferentie wendt zich tot een rij van andere jeugdorganisaties en roent haar op zich in een Internationaal Bureau van de revolutionnaire jeugd-organisaties te vereenigen Er werd besloten het secretariaat van dit Bureau uit vertegenwoordigers van drie organisaties te doen bestaan, dat tot taak heeft de arbeidersjeugd op de politieke basis van de conferentie te doen verzamelen met als doel : de opbouw van een nieuwe Jeugd-Internationale Het secretariaat werd opgedragen een regelmatig verschijnend bulletin uit te geven en binnen zes maanden een zitt5lng van het voltallige Bureau bijeen te roepen. Sozialistischer Jugend Verband (Deutschland) Socialistisch Jeugd Verbond (Holland) Revolutionnair Jeugd Bond (Holland) Comnist Lea@e of Stniggle (Amerika Mot-Dag (Noorwegen ) Bolsjewistisch Leninistische Jeugd (jeugdorganisatievan de 1ntern.Komnmistische Liga)"
.
.
.
i
De door de politie te Laren ondernomen overval van de strikt geheim gehouden jeugd-conferentie ontlokte in de linksche pers en voornamelijk van de zijde van de R.S.P. en het N.A.S. een storm van felle verwijten over de vermeende hoogst gebrekkige organisatie en voorbereiding der conferentie, welke over het hoofd van de initiatiefnemers (het S.J.V.) worden gericht aan enkele 0.S.P.-leiders, die de feitelijke organisatoren van deze conferentie zouden zijn geweest Deze aanvalien leidden zooals reeds in sub b. is besproken tot het uittreden van de O.S.P. uit het 1' Comité van Verweer tegen reactie, fascisme en dreigend oorlogsgevaar ' l . Zooals bekend was het feit, dat op last van den burgemeester van Laren een viejital Duitschers, deelriemers aan deze conferentie o w r de Duitsche pens werden uitgeleid, aanleiding tot scherpe critiek in de rsvolutionnaire pers, terwijl zelfs in het buitenland en o.a. op een congres van de Independant Labour ?arty hierover in afkeurende wijze werd gesproken. In antwoord op de door het Tweede Kamerlid Vliegen aan Z.E. den Minister van Justitie terzake ingediende vragen, heeft deze Gezaghebber zich gesteld achter den Burgemeester van Laren en daarbij uitdrukkelijk te kennen gegeven, dat vreemdelingen,die het aan hen verleende gastrecht misbruiken en te schande maken, niet behoeven te rekenen op eenige bijzondere consideratie van de zijde der overheid. Hoewel de bovenaangehaalde te Rijssal afgelegde verklaring onderteekend
.
I
- 29 teekend is door het S.S.V. en den R.J.B. en daaruit nog een eensgezindheid tusschen deze jeugd-organisaties blijkt, leidden de in De Baanbreker ' I , De Arbeid '' en De Fakkel " wederzijds geuite beschuldigingen en aanvallen, ten slotte ook tot een breuk tusschen het S.J.V. en den R.J.B. op 11 Maart 1934 nam het hoofdbestuur van den R.J.B. een in ' 1 De Arbeid 1' van 17 Maart gepubliceerde motie aan, waaraan wel is naar afkeuring wordt uitgesproken op de wijze waarop het S.J.V. gereageerd had op de bitiek van den R.J.B., doch ten slotte toch een dringend beroep wordt gedaan om mede te werken, om de onnoodige verscherpingen van tegenstellingen te vermijden en ook in de toekomst een nauwe samennerking mogelijk te maken, terwijl tevens de meening nerd geuit, dat de tegenstellingen tusschen O.S.P. en R.S.P. geen timleiding mogen zijn tot verdere verwijdering van het S.J.P. en den R.J.B. Deze poging,on het verschil bij te leggen , had echter geen succes. In 1' De Fakkel " van 25 Maart 1934 verscheen een verklaring van het Centraal Bestuur van !iet S.J.V., waarin alle verdere sanenwerking met den R.J.B. wordt verbroken. De verklaring luidde : "Slechts met groote tegenzin en uitsluitend gedwongen door het openlijk in de pers behandelen door den R.J.B. van interne z h e n tusschen beide organisaties betreffende, moet het Centraal Bestuur van het Socialistisch Jeugd Perbogd er toe overgaan eveneens in het openbaar stelling te nemen. Het C.B. van het S.J.V. stelt vast : 1. Dat de fusievoorstellen van het S.J.V. ook naar de oorspronkelijke meening van het D.B. van den B.J.B. een redeli ke mogelijkheid voor de fusie en zeker een reeele basis voor d onderhandelingen bood ; 2. dat' echter de latere tegenvoorstellen van het H.B. van den R.J.B. niet alleen elke mogelijkheid tat fusie uitsloot, maar zelfs geen reeele basis voor verdere onderhandelingen meer gezien de eerste besprekingen,vooruit bood, wat de R.J.B., kon weten ; 3. dat de R.J.B. niet bereid bleek OE met nieuwe tegenvoorstellen te kamen, maar probeerde met vage niet in concrete vorm geformuleerde, halve toezeggingen en concessies, de fusieonderhandelingen te rekken ; gebleken is 4. dat hiermsde de onwil of de onmacht van der R.J.B. om tot f'usie te komen en het C.B. van het S.J.V. de fusieonderhandelingen daardoor als mislukt en afgesloten beschouwt; 5. dat de onbehoorlijke aanvallen op het S.J.P. en zijn bondgenoot de O.S.P. in " De Arbeid " en in '' De Baanbreker '' over dwingen de gebeurtemissen in Laren, het C.B. van het S.J.V. uit Ket Comité van Verweer te treden en de samenwerking met te verbreken. den R.J.B. Temeer waar de pogingen onzerzijds om hierover eerst een te houden zijn mislukt, omdat de bespreking met den R.J.B. 3.J.B. deze bespreki% in eerste instantie niet noodig achtte en na herhaald aandringen onzerzijds, ten slotte op de lange . . baan schoof Centr. Best. S.J.V." 1)
I'
.
O P
M E R K I N G :
Tear in het voorafgaand hoofdstuk verschillende internationale groepeeringen van revolutionnairen. worden genoenai, is het wellicht gewenscht op deze plaats ter completeering de volgende groepeeringen te noemen :
De -
-
30
-
De Internationale Vereinigung der Konnmmistische Opposition (I.V.K.O.) De sterkste tak van deze groep ( althans nat de theoretische leiding betreft ) is de K.P.D.0pposition (orgaan "der Strom"). De zetel van de leiding der I.V.K.O. is te Parijs en bestaat hoofdin emigratie, onder de kopstukken Heinrich zakelijk uit de K.P.D.O. Brandler en August Thalheimer ( vroeger bekende voormannen der 111s internat ionale
.
De I.V.K.O. heeft nog vertakkingen in Duitschland (illegaal) het Saargebied, Zweden, Noorwegen en Amerika, en tracht haar invloed onder verwante groepen uit te breiden,Voor de hulp aan p'artijgenooten-emigranten is de Internationale Hilfsverein (I.H.V.) ingesteld. Gedurende eenige jaren woonde te Rotterdam een medewerker van Brandler, genaamd Wilhelm Peter, geboren 28.7.1906 te Göttingen met zijn vrouw Martha Stranz,geboren 7.2.1904 te Görtingen . Deze Peter, welke werkzaam was op een expeditiekantoor, hield in Duitschland in stand de verbinding met de resten van de K.P.D.O. en observeerde de Nederlandsche revolutiomaire partijen. Een uitgebreid archief werd door hem aangehouden. In Januari 1934 werd Peter aangehouden en 25 d.a.v. uitgeleid
.
Tv. Het Nationaal Arbeids Secretariaat (N.A.S.) en de Nederlandsche Federatieve Hond van Personeel in Openbaren Dienst
.
Bij beechikking van den Minister van Staat, Voorzitter van den Ministerraad, genomen ter uitvoering van art. 97b, Ze lid van het Algemeen Rijksambtenarenreglement, en houdende een opsomming van de vereenigingen, waarvan het lidmaatschap enz. verboaen is voor rijksambtenaren, staat onder letter 0 vermeld : het N.A.S. en de daarbij aangesloten vakgroepen, tot welke laatste behoort de Nederlandsche Federatieve Bond van Personeel in Openbaren Dienst. Waar de Minister vati Binnenlandsche Zaken er in een missive op heeft aangedrongen de bepalingen inzake revolutionnaire gezindheid in de werklieden- en ambtenarenreglementen der lagere corporatiën op te nemen vabr 1 April 1934, daar zijn ten gevoige hiervan in vele gemeenten reeds desbetreffende voorschriften gegeven door den Gemeenteraad. In gemeenten, maar de Raad weigerachtig is, zal ingevolge de Ambtenarenwet hooger gezag de bepalingen vaststellen. Ofschoon van velerlei zijden geageerd werd tegen de bovenaangeduide bepalingen, en ook staaturechttheoretici hun stem er tegen verhieven, zoo wist de Regeering toch de publieke opinie te overtuigen ven de noodzaak, om de ambtenaren te bepmken in de uitoefening van het in Art. 9 d e r Grondwet neergelegde recht der ingezetenen tot vereeniging en vergadering. Op wetenschappelijk gebied bevond de Regeering zich d a n ook in geen slecht gezelschap, waar bijv. wijlen de hoogleeraren Buys en Stniycken wel degelijk de mogelijkheid aannamen van algemene beperking der grondrechten'ten aanzien dergenen, die in een speciale rechtsverhouding tot den Staat of een ander openbaar lichaam zijn getreden Ook ten aanzien van het verwijt van aantasting van de autonomie d e r lagere publiebechtelijke lichamen ( het z.g. met den stok achter de deur dwingen van deze lichamen om de desbetreffende bepalingen op te nemen) kon de Regeering zich gemkkelijk verweren, daar imers een in een wet opgenomen dwang.uoor de lagere lichamen om regelend op te treden, nog niet rechtstreeks inhoudt een inbreuk 00 de bevoegdheid van Let wetgevend orgaan van dat lichaam om regelend op te treden. Overigens is het, staatsrechtelijk gesproken, ook nog zeer de vraag, of hier gesproken kan worden van het it genus :AUTOFTOMIE, Of van het genus : ZELFBESTUOR (Self-Government),dan wel van een tusschenvorm ~
-
-
31
-
vorm, niet onder te brengen in de dogmatiek van Autonomie of Zelfbestuur. Hoe het ook zij, de democratische staat kon niet riskeeren, zich door haar ambtenaren den dolkstoot in den rug te laten toebrengen.
De reactie van het N.A.S.
op de maatregelen
.
Voor het N.A.S. stonden drie wegen open, om te trachten den Federatieven Bond te redden van den dreigenden ondergang. 1. De Federatieve Bond moet zich afscheiden van het N.A.S., en is dus, als zijnde niet meer aangesloten bij het N.A.S., niet verboden voor ambtenaren. Deze gedachte werd d o o r den toenmaligen Bondsbestuurder Nieuwenhuis gepropageerd 2. De Federatieve Bond blijft aangesloten bij het N.A.S., en d e leden, die gedwongen ziin, om te bedanken, blijven toch in contact met den Bond, Uoordat deze het orgaan De Gemeenschap kosteloos verspreidt bij plaatsen, vaar overheidspersoneel verkzaam is, alsmede d o o r andere middelen. Dit was de idee van den Bondsvoorzitter Schilp . 3. De Federatieve Bond blijft aangesloten bij het N.A.S., doch de bedrijfs-organisaties scheiden zich van den Fed. Bond af, en zijn dus, als zijnde niet meer aangesloten bij het N.A.S., niet verboden voor ambtenaren. Echter blijven dan de zelfstandig geworden bedrijfs-organisaties illegaal " samenwerken met den Federatieven Bond. Dit listige plan was ontsproten aan het vernuft van den toenmaligen Bondsbestuurder Dikshoorn .
.
.
i !
i
Het voorstel tot afscheiding ( le mogelijkheid - plan Nieuwenhuis) werd door het Bondsbestuur verworpen. Ten gevolge hiervan bleef dus de keus tusschen de Z e en 3e mogelijkheid (plan Schilp en plan Dikshoorn), terwijl die twee plannen ook gecombineerd zouden hunen worden. Dezerzijds wordt de meening gehuldigd, dat tot een combinatie van het 28 en 3e plan is overgegaan. Imers, het middel van versureiding van " De Gemenschap '' wordt thans door den Fed. Bond toegepast; terwijl anderzijds zich inderdaad een aantal bedrijfsorganisaties heeft afgescheiden van den Fed. Bond. Uitvoering ~ l a n S c h i 1 p
.
Op 3 Maart j.1. verklaarde het Dagel.Bestuur van den Fed. Bond, dat het :'door CKNTñALE INRICHTING van den Bond die maatregelen had genomen, die d e propaganda onder het overheidspersoneel voor den revolutionnairen klassenstrijd waarborgen ' l . In wat minder hoogdravende taal dus gezegd, dat de plaatselijke afdeelingen en Federaties geliquideerd maren. Zoo besloten de gecomöineerde Amstei,damsche besturen omstreeks 28 Februari j.1. tot opheffing van de Amsterdsmsche Federatie. De "Centrale inrichting It is vermoedelijk meer een gevolg geweest van de noodzaak tot bezuiniging, in verband met het zeer groote ledenverlies, dan een doelbewust streven naar het vergemakkelijken van "illegaal contact tusschen Federatieven Bond en oud-leden. Zoo telt de groep gemeente-personeel te 's-Gravenhage momenteel vermoedelijk nog 125 man. De groep Overheidspersoneel van het N.A.S. telde 1 Januari j.1. 4845 leden. Op 14 Februari j.1. verklaarde Sneevliet in een bestuursvergadering van het P.A.S. te Amsterdam, dat hij in de naaste toekomt een teruggang van deze g o e y verwachtte van minstens 3000 leden. De -
-
32
-
d e middelen t o t h e t onderhouden van I' i l l e g a a l 'I contact (welke d o o r den l e i d e r S c h i l p worden uitgedacht 1 z i j n t o t heden de volgende : 1. De r e e d s vermelde kostelooze v e r s p r e i d i n g van '>De Gemeenschap"; t o t heden geschiedt deze i n een oplage van 8000 exemplaren 2. Zet voeren van correspondentie met overheidspersoneel, welke correspondentie v o o r t a a n , zooals SLECHT op een P.A.S.-bestuursvergadering dd. 25 J a n u a r i j.1. t e Amsterdam i n antwoord op een vraag van den "tram"man G e r r i t R e i n i e r s mededeelde, i n enveloppen z a l wordsn bezorgd d o o r v r i j w i l l i g e r s , n i e t z i j n d e ambtenaren, zoodat geen gebruik van de post behoeft t e worden gemaakt. Voor d i t werk moet b i j v . de M e t a a l f e d e r a t i e 80 man l e v e r e n , d e Federatie Boumrakken 150 man, enz. Op een gecombineerde N.A.S.,Federatieen ?.A.S.-besturenvergadering op 18 Februari j.1. i n Kcasnapolsky t e Amsterdam, v e r k l a a r d e S c h i l p , d a t " het werk k l a a r was h i e r v o o r , en verzocht h i j den P.A.3.-secret a r i s s e n en een 3 t o t 5 t a l vertrouwde P.A.S.-leden ommedewerking. Boor Amsterdam i s h e t a a n t a l medewerkers op 100 bepaald. Deze Gemeente i s i n 30 s e c t i e s verdeeld; elke s e c t i e i s i n buurten, en e l k e buurt i n Tijken, en e l k e w i j k weer i n 10nanschappen verdeeld. Aan het hoofd van e l k e eenheid staat een l e i d e r . ZooLstaat b i j v . i n s e c t i e Oost buurt No. 1, waaronder r e m r t e e r e r de wijken a , b , e n z . De correspondentie z a l dan gevoerd worden n e t nos. en l e t t e r s . De nuchtere vraag b l i . j f t , o f a l deze grootech opgezette plannen geen schipbreuk z u l l e n l e i d e n op de v r e e s voor o n t s l a g van h e t overheidspersoneel, en op de g e r i n g e ambitie d e r '' werkers". Een f e i t i s a l t h a n s , d a t het vergaderingsbezoek z e e r s l e c h t is. Bet gehee1e"plan de campagne" xchijnt e c h t e r nog n i e t i n kannen en kruiken t e z i j n , daar op het N.A.S.-congres, t e houden op 2 en 3 Juni a.s. behandeld z a l worden : "Joorbereiding e a bespreking d e r i l l e g a l i t e i t ?'. Niettemin d i e n t rekening t e morden gehouden met de mogelijkheid van ontwikkeling van een d e r g e l i j k e n b e r i c h t e n d i e n s t . Bet l i g t dan g e l l i c h t op den weg d e r overheid, om i n elken t a k van d i e n s t of bed r i j f een specialen opsporingsdienst t e organiseeren, t e r handhaving van h e t verbod van r e v o l u t i o m a i r e gezindheid. De I n l i c h t i n g e n d i e n s t e n z i j n , i n haar huidige formatie a l t h a n s , n i e t berekend voor d i t werk.
.
-/be-
Resumeerende knmt h e t p l a n S c h i l p i n wezen hierop neer, d a t de geheele a c t i e i n n a m nog van den Federatieven Bond, doch i n werkel i j k h e i d van h e t N.A.S. u i t g a a t . Indien het N.A.S. n i e t a c h t e r den Bond stond,mas deze wel r e e d s z i j n n a t u u r l i j k e n dood gestorven.
.
Uitvoerina p l a n D i k s h o o r n
op een P.A.S.-besturenvergadering,
moest de vacature van P.A.S.-voorzitter voor o.a.
gehouden op 8 Januari j . l . , worden v e m l d , en werd daar-
geioemi : Dikshoorn.
H. S t r i c k e r mees e r toen op, d a t Dikshoorn binnenkort ander werk zou krijKen, i n verband met de maatregelen d o o r de Overheid tegen den Federatieven Bond genomen, o f no$ t e nemen. Dikshoorn werd toen n i e t t o t P.A.S.-voorzitter gekozen, doch M. Slecht .Deze voorzeschiedenis werot een d u i d e l i i K l i c h t OD de l a t e r e ""dramatische " breuk tusschen Fed. Bond en Dikshoorn. I n een b e r i c h t van den I n l i c h t i n g e n d i e n s t t e Ams-cerdam d.d. 10.2. 1934 werd medegedeeld, d a t o.a. Dikshoorn veimoedelijk zou t r a c h t e n een nieuwen bond op t e r i c h t e n , met de bedoeling, d a a r i n de u i t den Fed. Bond weggestroomde groepen en leden op t e vangen. Inderdaad werd door Dikshoorn en Nieumenhuis ( welke inmiddels ~~~
-
tot
I
-
33
-
to-c het plan "Dikshoorn '' bekeerd scheen te zijn ) d.d. 25.2.'34 in het café " De Kroon " te Amsterdam, de CD?TP&LE BOND VAN O~~,FEIDS03IISONEZL opgericht, met behulp V a n besturen en afgevaardigden van organisaties en afdeelingen, afgescheiden van den Nederlandschen Bond van Personeel in Openbaren Dienst. Federatieven ._ net voorloopig bestuur wordt gevormd door : J. Dikshoorn (voorzitter,doch deze heeft voor deze functie inmiddels bedankt)Nieuwenhuis, secretaris-penningmeester ; Bestuursleden : N. Berends( deze maakt thans reeds geen deel meer uit van het bestuur) J. Farber ; N.v.d. Mark ; N. d e Cleen; A. Pesaro; J.F.J.Hamerling en J. Geel. Orgaan :"De Nieuwe Gids ' I ; redactie : R. Nieuwenhuis en B.Lansink. Verschijnt in een oplage van 10.000 exemplaren Het Secretariaat is gevestigd : Marathonweg 50.111. Amsterdam. Het doel'der organisatie is : de behartiging der belangen van het overheidspersoneel Haar standpunt is : onafhankelijk van politiek of godsdienst moet bewaard blijven; de activiteit moet langs legalen weg worden ontwikkeld . De grondslag is : de eenheidsgedachte op sociaal-economisch gebied. Tengevolge van hun gedragingen ten aanzien van genoemden bond werd door het bestuur van den Federatieven Bond aan Dikshoorn en Nieuwenhuis op 11 Maart .j.l. per deurwaarders-exploit onmiddellijk ontslag aangezegd, welk ontslag anders pas 1 April zou zijn ingegaan . Deze ontslagkmestie is,evenals d e onvriendelijke toon d e r artikelen, die Federatieve- en Centrale Bond tegen elkaar lanceeren, vermoedelijk niets aan een schijnmanoeuvre, om der buitenwereld diets te maken, dat er toch wel een definitieve breuk heeft plaats gehad tusschen het N.A.S., Dikshoorn en Nieuwenhuis Op 20 Maart j.1. trad Dikshoorn uit den Centralen Bond, omdat de Bond zich niet met vakvereenigingswerk kon bezig houden, zoolang d e Kon. bewilliging op de statuten niet was verkregen. Burgemeester en Wethouders van Amsterdam hadden n . l . bij hun besluit d.d. 2 Maart j.1. bepaald, dat met nieuwe vereenigingen en van den Fed. Bond afgescheiden bedrijfsgroepen niet wordt onderhandeld, en dat deze niet worden toegelaten in een Centrale Comissie enz., tenzij Kon. bewilliging op áe Statuten is verkregen. Ingaande 1 April aanvaardde Dikshoorn een administratieve functie bij den Algemeenen Bond van Overheidspersoneel in Nederland (Bond van Van der Knaap ) . Deze Bond bezit. in teaanstellina - tot den Centralen Bond voornoemd, & Kon. goedkeuring op haar statuten, en derhalve is de veronderstelling niet te gewaagd, dat de "liaison I', die de Fed.Bond met den Centralen Bond wilde aangaan, thans met den Bond van Van der Knaap wordt aangeknooFt. Dit blijkt ook uit het volgende Van den Fed. Bond hadden zich te Amsterdam o.a. afgescheiden : de onderafdeeling Telefoon en de Vereeniging van Ambtenaren in dienst der Gemeente 'kusterdam, welke groepen zich bij den Centralen Bond $an Nieuwenhuis aansloten. De onderafdeeling Telefoon, onder leiding ven Berends, is thans echter reeds weer overgeloopen naar den Bond van Van d e r Knaap. Xocht het niet de bedoeling zijn, ondergrondsch contact te onderhouden tusschen den Fed. Bond eenerzijds en den Centralen Bond en den Bond van Van der Knaap andenojds, eh vrees voor hun mterieele positie de reden zijn van het '' overstag gaan van Dikshoorn en Nieuwenhuis (hetgeen echter op grond van de boven medegedeelde feiten onwaarschijnlijk is 1 , dan nog is voorzichtigheid ten opzichte van de BondenLvan Nieuwenhuis en Dikshoorn resp. d e e l uitmaken, gewenscht, daar revolutionnairen van hun forraaat aich maar niet voetstoots in '' legale '' figuren transformeeren.
.
.
~
~
~~
I
~~
.
ar-
- 34 transformeeren i S l o t b e s c h o u n i n y : . Zoowel de u i t v o e r i n g van het z.g. p l a n S c h i l p , a l s van het p l a n Dikshoorn, z u l l e n schipbreuk kunnen leaden, mitsmaar : 1. de handhaving der bepalingen op de r e v o l u t i o n n a i r e gezindheid a c t i e f t e r hand w o r d t genomen d o o r de d i v e r s e publieke d i e n s t e n en b e d r i j v e n ; Z.a. de Koninklijke goedkeuring wordt onthouden aan de s t a t u t e n van a l l e nieuw u i t den grond gestampte bondjes ; b. groote v o o r z i c h t i g h e i d morde b e t r a c h t t e n aanzien van den Algemeenen Bond van Overheidspersoneel i n Nederland (Bond van V a n d e r Knaap), c.q. deze Bond wordt opgenomen i n de l i j s t van verboden vereenigingen voor ambtenaren z.g.
.
.
V.
j
..
De I.S.A.O.L.
Zooals r e e d s i n overzicht 6 van 1933 en i n h e t J a a r b e r i c h t d e e l B. van 1934 u i t v o e r i g i s medegedeeld, was het p a r t i j b e s t u u r van de S.D.A.P. e i g e n l i j k gedwongen geworden den Nederlandschen t a k van de 1.S.pL.O.L. t e erkennen. Na de erkenning merkte de afdeelingen van de I.S.A.O.L. i n vers c h i l l e n d e p l a a t s e n samen met de "Buracprops " (Bureau voor a c t i e en 3ropaganda tegen cormnunisme en fascisme ) en werkten mede aan de verspreiding van het b l a a d j e '' V r i j h e i d , Arbeid en Broad ' l . Als insigne w o r d t zoowel d o o r de Ligaleden a l s d o o r de Buracprops h e t bekende d r i e - p i j l e n teeken gedragen. De voornaamste t a a k e c h t e r voor de Liga bleef toch om op t e treden a l s afweer-organisatie van m i l i t a n t e leden , bereid om, zoo h e t noodig mocht z i j n , z i c h met geweld te weer t e s t e l l e n . In d i t verband moet de aandacht worden gevestigd op h e t a a n n e l d i n g s f o m u l i e r voor het lidmaatschap, waarin o.a. de volgende vragen worden g e s t e l d : In m i l i t a i r e n d i e n s t geweest ? Rang In welk corps ingedeeld ?. I n welke p l a a t s moet U i n geval van m o b i l i s a t i e komen ?
......... .................................. .............
..............
Ket moet intusschen worden erkend, d a t de I.S.A.O.L. in haar a c t i e hoog van den t o r e n b l a a s t . Z i j noemle z i c h z e l f s de derde macht : P a r t i j Vakorganisatie Liga Z i j h e e f t a l g e m e n e v o o r s c h r i f t e n v e r s t r e k t aan de leden, m a r i n o.a. h e t volgende wordt vermeld U i t s l u i t e n d de aanwijzingen volgen van de l e i d e r s . P o l i t i e b e v e l e n z i j n t e beschouwen a l s overmacht; deze p o l i t i e - o p d r a c h t e n komt men n a t u u r l i j k na. Een m i l i t a n t l i d spreke over a l vat h i j als l i d d o e t , s l e c h t s op militantenbijeenkomsten. Indien iets wordt vernomen van onnoodige spraakzaamheid, brengt men d i t onmiddellijk t e r kennis van de groepsleiders. T o t daadwerkelijk optreden wordt s l e c h t s overgegaan na bevel van den L i g a l e i d e r Nooit wordt t o t v e r z e t geprovoceerd, t e r w i j l het verboden i s z i c h , zonder opdracht, t e wapenen Verder werden v o o r s c h r i f t e n uitgegeven voor z a a l b e v e i l i g i n g , colportage, b e v e i l i g i n g b i j demonstraties en optreden i n h e t algemeen
-
-
.
.
.
.
.
De s p r e k e r s , d i e voor de Liga ( i n samenwerking met de S.D.A.P.) optreden, z i j n over het algemeen tamelijk scherp i n hun u i t l a t i n g e n . Z O O z e i d e de Wolff op een vergadering t e Leiden : li De
-
!
ii
:
!
i
I
!
: i
i 3
!
. 9.?
1f
if i <
!
i i
i t
i
i i
l
i i
35
-
"De I.S.A.O.L. s t a a t naast d e S.D.A.P.; d e Liga s t e l t d e daad, d e S.D.A.P. z a l haar houding i n geval van m o b i l i s a t i e bepalen naar gelang van d e machtsformatie I'. op een vergadering van de Liga t e Harlingen zeide dezelfde sprek e r , sprekende over invoer van wapenen,die voor de N.S.B. bestemd zouden z i j n : "!Tog i s de t i j d n i e t daar om ons t e bewapenen, nog i s h e t n i e t t e l a a t , d o c h w i j z u l l e n het n o o i t t e l a a t l a t e n worden en w i j z u l l e n e r voor/waken hebben, d a t w i j n i e t van de / te s t r a t e n geschoten worden l t . Ook daadwerkelijk nam de Liga aan de a c t i e d e e l . Eenige malen naren haar :.eden a a n r e z i g o p vergaderingen der S.D.A.P. t e r '$ beveiliging van s p r e k e r s en aanwezigen. In Arnhem waren eenige led-n o p een t o r e n geklommen en wierpen vandaar massa's s t r o o i b i l j e t t e n naar beneden, bevattende een opwekking om een vergadering t e bezoeken n a a r de u i t Duitschland gevluchte s o c i a l i s t i s c h e zanger E r n s t Busch zou optreden, enz. De g r o o t s t e a c t i e h e e f t de Liga e c h t e r ontplooid b i j vergaderingen uitgaande van de f a s c i s t i s c h e en n a t i o n a a l - s o c i a l i s t i s c h e o r g a n i s a t i e s . Indien een d e r g e l i j k e vergadering vooral i n de k l e i n e r e p l a a t s e n en op het platteland werd gehouden, werd deze bi.jgecroond door enkele Ligamenschen. Deze maakten een k o r t v e r s l a g van h e t gesprokene. N a de pauze v e r l i e t e n z i j d e vergadering, haalden u i t het v e r s l a g het voornaamste, voorzagen d i t van hun c o m e n t a a r en i n een propaganda-auto, d i e d i c h t b i j de v e r g a d e r p l a a t s stond t e wachten en waarir een schrijfmachine en een c y c l o s t y l e aanwezig waren, werd h e t alzoo verkregen geheel getypt en op de c y c l o s t y l e vermenigvuldigd B i j h e t u i t g a a n van de vergadering werd den vergaderingbezoekers en de op s t r a a t verzamelde menschen een exemplaar u i t g e r e i k t . Deze pamfletten droegen het hoofd i n rood geulrukt I' De Liga h e e f t h e t l a a t s t e woord I', Lntusschen gebeurden ook r e e d s f e i t e n , d i e n i e t de goedkeuring van d e S.D.A.P. hadden. Zoo kwam i n '' Volk en Vaderland '' No. 5 een b e r i c h t voor, d a t een Duitsch blad een Nederlandsch manifest afdrukte g e r i c h t aan de d i e n s t p l i c h t i g e n van de O c t o b e r l i c h t i n g 1933 i n Holland, waarin deze werden aangespoord i n h e t l e g e r z e l f s meer d a n hun u l i c h t t e doen, doch tevens de kameraden aan t e toonen, d a t het l e g e r s l e c h t s d i e n t t e r bescherming van het k a p i t a a l en de k a p i t a l i s t i s c h e orde. Het a r t i k e l e i n d i g t :"Zorgt d a t i n den s t r i j d voor h e t democratisch socialisme de s o l d a t e n aan onzen kamt s t a a n I'. D i t manifest zou afkomstig z i j n van de Liga. "Het Volk " deelde h i e r o p mede, d a t d i t manifest was samengesteld vóór de erkenning van de Liga door de S.D.A.P. Verder m i s t d i t blad mede t e d e e l e n , d a t een a f d e e l i n g van de Liga h e t had samengesteld, doch d a t h e t uitvoerend bestuur de v e r s p r e i d i n g had weten t e voorkomen. Dat men ook s p r e k e r s van den Belgischen t a k van de Liga naar Holland haalde b l e e k op 23 Februari 1934 t e Leeuwarden, waar de B e l g , p o l i t i e - o f f i c i e r G. de LOOZE, werd aangehouden, d i e daar ' S avonds met De V o i f f , de Hollandsche v o o r z i t t e r van de Liga zou spreken over doel en s t r e v e n van de I.S.A.O.L. Aan De Looze i s h e t spreken b e l e t en den anderen morgen moest h i j met den e e r s t e n t r e i n n a a r België vertrekken Dat aan h e t P a r t i j b e s t u u van de S.D.A.P. intusschen meerdere feiten bekend waren geworden over n i e t t o e l a a t b a r e handelingen van de Liga, moge b l i j k e n u i t h e t verhandelde i n den P a r t i j r a a d , d i e op 11 Februari 1934 t e Amsterdam b i j e e n !mam en waar een heele a v o n d z i t t i n g werd besteed aan gedachtewisseling over d e tusschen h e t P a r t i j b e s t u u r en de Liga aangegane overeenkomst Woudmberg z e i d e , d a t de Liga z e e r v e e l goede leden had, doch dat
-
-
.
-
-
.
.
-
i
dat er ook een gevaarlijk element aanwezig was, n.1. door romantiek aangetrokken verdachte elementen en partijgenooten, die in de Liga een platform zochten van oppositioneele opvattingen. B i j besprekingen met het bestuur kwam echter vast te staan dat men van goeden mil en tot overleg bereid was. De Liga heeft een overgangstijd noodig. Ir zijn moeilijkheden, doch d o o r plaatselijk overleg is
daaraan een einde te maken . Bij de discussies waren leden, die de actie van de Liga-leden prachtig vonden, andere hadden mindere goede ervaringen. Deze achtten de stichting van nevenorganisaties uit den booze, terwijl weer anderen beweerden, dat de Partij geen verantvoordelijkheid kon dragen voor het blaadje " Eet laatste woord " en voor somige uitlatingen in het orgaan " NYZN Blbarda betoogde daarop, dat men destijds : "de keuze heeft zehad tiisschen een verbod van het Ligalidmaatschap voor partijgenooten o f het ondernemen van een poging om uit de Liga wat anders te maken. Het eerste ware het meest radicale geweest, maar dan hadden wij een groot aantal actieve jonge partijgenooten afgestooten. Op grond van wat ik den 1aar;sten tijd herhaaldelijk heb vernomen, komt het mij echter voor",aldus spreker,"dat onze verwachtingen niet ten volle zijn verwezenlijkt". Albarda's conclusie was, dat de vernomen klachten op zinminst zeer ernstig onder de oopen moesten worden gezien en dat op verschillende punten opheldering moest 'wordengevraagd. Ook Vliegen zag alle reden om het Liga-bestuur ter verantwoording te roepen. Woudenberg beantwoordde de sprekers en bestreed de gedachte, dat aanstonds een eind aan de overeenkomst zou moeten worden gemaakt. Het Partijbestuur kan in deze zaak niet anders dan tolerant zijn. Wij zijn nu eenmaal geen E.K.K.I.! Intusschen beschouwde spreker den aandrang om nauwlettend op de naleving van de overeenkomst toe te zien als een ondersteuning van het werk van Vorrink en spreker in het uitvoerend bestuur van de Liga. Ook Drees waarschuwde tegen een definitieve beslissing. De strekking van zijn betoog was, dat men de Liga gelegenheid moet geven zich te verantwoorden. Het resultaat der langdurige berazdslagingen was, dat den vertegenwoordigers van de S.D.A.P. in het uitvoerend bestuur van de Liga, C. h'oudenberg en Koos Vorrink, werd opgedra.5;en,er op toe te zien, dat in de Liga geen handelingen warden gepleegd, die de Partij niet voor haar verantwoording kan neaen en voorts nauwlettend op een stipte naleving dier overeenkomt acht te geven. Het Partijbestuur verkreeg van den Partijraad de machtiging om voor het overige de maatregelen te nemen, die het gewenscht zou oordeelen.
".
.
Na deze vergadering van het hrtijbestuur werd niets meer omtrent het geschil vernomen tot in de S.D.A.P.bladen van 26 Februari plotseling het bericht verscheen, dat het Partijbestuur der S.D.A.P. besloot alle betrekkingen tusschen de Partij en de Liga te verbreken en het lidmaatschap der S.D.A.P. onvereenigbaar te verklaren met het lidmaatschap in eenigerlei vonp van de Liga. Dit besluit zou zijn gegrond op : 1. de redenen tegenover de buitenwereld . a. De Liga leefde de overeenkomst met de S.D.A.P. niet na. in Den Haag b.v. trokken de comnisten aan de "Touwtjes b. De Liga zou de S.D.A.P. onvolledig hebben ingelicht over diverse dingen . c . De Liga-leiders maakten zich op vergaderingen schuldig aawopruiing, al was dit dan niet in den zin der strafwet. Zij propapeerden
- 37
-
geerden een verweer dat i n bepaalde omstandigheden n i e t is t o e t e passen zonder gewapende troepen De meer onmiddellijke a m l e i a i n g t o t h e t verbreken der betrekkingen welke als z r v e r t r o u w e l i j k s l e c h t s aan z e e r vooraanstaanden i n het p a r t i j b e s t u u r is medegedeeld
.
2.
.
.
Het onder 2.' genoemde moet voornanelijk bestaan i n het f e i t , d a t mededeelingen waren verkregen, d a t de Liga een soort i n s t r u c t i e had voor &eer-afde-elinpen, welke i n s t r u c t i e n i m e r was medegedeeld aan de S.D.A.?. Door de a c t i e van de P a r t i j tegen de weer-afdeelingen van de N.S.B., voelde de p a r t i j , d a t z i j zou worden gecompromitteerd, indien de genoemde i n s t r u c t i e mm d e Liga bekend zou gorden. D i t was voor de S.D.A.?. wel de voornaamste reden om b i j t i j d s de banden met de Liga t e verbreken een Den volgend~endag ( 27 Febr.) verscheen i n de S.D.A.P.pers t o e l i c h t i n g op d i t b e s l u i t , d a t b e l a n g r i j k gecoeg i s , o m h i e r i n z i j n geheel t e worden over&enomen. Het l u i d t a l s volgt : "De verkregen i n l i c h t i n g e n , waarvan het b e s l u i t s p r e e k t , wijzen e r op, dat b i j de besprekingen, d i e t o t de erkenning van de Liga hebben g e l e i d , d e l e i d i n g van de Liga h e t p a r t i j b e s t u u r onvolledig h e e f t i n g e l i c h t aangaande de maatr e g e l e n en b e s l u i t e n u i t den t i j d , aan de erkenning voorafgaande en waarvoor het p a r t i j b e s t u u r de verantwoordelijkheid nooit zou hebben w i l l e n aanvaarden. Het is n i e t mogeiijk gebleken met d u i d e l i j k h e i d v a s t t e s t e l l e n , dat de h i e r bedoelde b e s l u i t e n voor de Liga d o o r de erneming z i j n ingetrokken o f v e r v a l l e n verklaard. Het p a r t i j b e s t u u r moest z i j d e l i n g s van een en ander op de hoogte komen, n i e t t e g e n s t a a n d e de v e l e besprekingen met d e l e i d i n g van de Liga gevoerd,voordat het p a r t i j b e s t u u r de bekende overeenkomst aanging en n i e t t e g e n s t a a n d e sindsdien twee vortegenvioordigers namens h e t p a r t i j b e s t u u r i n het Ligabestuur z i t t i n g hadden. Over het wel of n i e t voorbereiden van een genapende arbeidersweer heeft de l e i d i n g van d e Liga onzekerheid l a t e n bestaan: ondanks o f f i c i e e l e afwijzing wordt i n de Liga i n algemeene t e m e n een verweer gepropageerd i n bepaalde omstandigheden toe t e passen, d a t zonder gewapende troepen onmogelijk is. Het behoort t o t de taak van de p a r t i j z e l f om over een vraagstuk a l s de arbeidersweer b e s l u i t e n t e nemen. De p a r t i j raad h e e f t i n opdracht van h e t congres hieromtrent op 13 Mei 1933 met op twee na a l g e m e n e sternen de d u i d e l i j k e u i t s p r a a k gedaan, d a t geen arbeidersweer t o e g e l a t e n is. De p a r t i j kan en mag a l l e e n verantwoordelijk z i j n voor h a a r eigen b e s l u i t e n ; z i j kan n i e t aanvaarden, z e l f s n i e t r i s k e e r e n verantwoordel i j k g e s t e l d t e morden voor b e s l u i t e n , b e g i t s e l en t a c t i e k b e t r e f f e n d e , door andere o r g a n i s a t i e s genomen, Door en na de erkenning van d e Liga z i j n de elementen, d i e de p a r t i j v i j a n d i g gezind z i j n , u i t de Liga n i e t verdwenen. E r i s ook geen sprake van, d a t de l e i d i n g d e r Liga e r n s t i g gepoogd h e e f t haar o r g a n i s a t i e v a n deze elementen t e zuiveren. Publicati-es i n " De Fakkel", "De Tribune", " De Baanbreker", "Volk en Vaderland ",enz. bewijzen, dat de Liga doorvreten i s van aan de p a r t i j v i j a n d i g e elementen. De zuiv e r i n g van de o r g a n i s a t i e i s verhinderd,doordat de Liga weigerde h a a r l e d e n l i j s t aan de p a r t i j - a f d e e l i n g e n t e r inzage t e geven. Provoceerende elementen gebruiken d e Liga voor het maken van r e l l e t j e s . Voor de moeilijkheden, d i e h i e n e d e worden
.
uitgelokt
- 38 -
! !
u i t g e l o k t , wenscht het p a r t i j b e s t u u r g e e n e r l e i verantmoord e l i j k h e i d t e dragen. Waarborgen, d a t de Liga z i c h s t e e d s z a l gedragen overeenkomstig de opvattingen d e r p a r t i j z i j n , n a a r het p a r t i j bestuur gebleken i s , onvoldoende aanwezig. De kans, d a t d e p a r t i j met en door de Liga naar binnen en naar b u i t e n e r n s t i g e moeilijkheden z a l k r i j g e n , i s z e e r g r o o t . De zekerheid o n t b r e e k t , dat de Liga z a l voldoen aan de voorwaarden, waarop de erkenning d o o r de p a r t i j i s verIcregen. Op a l deze overwegingen moest het p a r t i j b e s t u u r b e s l u i t e n , de betrekkingen tusschen de p a r t i j en de Liga t e verbreken en het lidmaatschap van de p a r t i j met d a t van de Liga onvereenigbaar t e verklaren. Toen h e t p a r t i j b e s t u u r b e s l o o t de Liga t e erkennen, wees h e t aan deze o r g a n i s a t i e een strikt beperkte taak t o e , n.1. d i e van het onderhouden van ordemaatregelen b i j betoogingen en openbare vergaderingen der p a r t i j , alsmede t o t bescherming van de beweging, indien noodig, tegen kwaadw i l l i g e elementen. Slet de o r g a n i s a t i e van een zoodanigen orded i e n s t h i e l d het p a r t i j b e s t u u r z i c h r e e d s , voordat de verhouding met de Liga t e r sprake kwam, z e l f s t a n d i g bezig; mede naar aanleiding van een desbetreffend b e s l u i t van de A.J.C. voor zulke orde-maatregelen zag het p a r t i j b e s t u u r d e v e l e jongere l e d e n , d i e de Liga t e l d e , a l s een c a t e g o r i e , v o o r deze maatregelen b i j z o n d e r geschikt en van een g e e s t e s g e s t e l d h e i d , dat z i j z i c h daaraan met h a r t en z i e l zou wijden. Nu h e t lidmaatschap van de Liga met het p a r t i j - l i d m a a t schap onvereenigbaar i s v e r k l a a r d , menscht het p a r t i j b e s t u u r dezen ordedienst i n het belang van de arbeidersbeweging i n v o l l e d i g e o v e r e e n s t e m i n g en onder v o l l e d i g e verantwoordelijkheid van de p a r t i j l e i d i n g z e l f t e organiseeren en z a l d a a r t o e zoo spoedig mogelijk de noodige voorbereidingen t r e f f e n l t .
Het uitvoerend bestuur van de Liga belegde d i r e c t 'een spoedvergadering en r i c h t t e z i c h met een v e r k l a r i n g t o t de S.D.A.P.,waarin h e t verklaarde het b e s l u i t t e n z e e r s t e t e betreuren en verzocht terw i l l e van de eenheid i n de P a r t i j i n de gelegenheid t e worden g e s t e l d een eventueele m i s v a t t i n g u i t den weg t e ruimen. B e t P a r t i j b e s t u u r maakte daarop bekend, d a t aan h e t b e s l u i t een u i t v o e r i g e bespreking was voorafgegaan, d i e ook door 2 van de 3 leden van d e generale l e i d i n g van de Liga w a s bijgewoond en het p a r t i j b e s t u u r dus m l l e d i g was geinformeerd omtrent de redenen,die t o t het b e s l u i t hadden g e l e i d In haar pers van 28 Februari 1934 komt de S.D.A.P. weder met een a r t i k e l over de Liga " A l l e banden onmogelijk gebleken ",waarin e e r s t wordt gezegd,dat de p a r t i j zeer voldaan was toen o v e r e e n s t e m i n g met de Liga was b e r e i k t , v o o r a l door de g e s t e l d e en aangenomen voorwaarden. J m e r genoeg kwam de p a r t i j t o t de bevindingen, d i e h e t noodz a k e l i j k maktenrp k o r t e metten t e maken en onmiddellijk de banden t e verbreken. Het a r t i k e l g a a t dan verder : "Het p a r t i j b e s t u u r was genoodzaakt i n h e t . b e l a n g van de beweging zonder u i t s t e l t e handelen g e l i j k h e t c d e e d . h t r e n t de naaste a a n l e i d i n g t o t dezen s t a p z u l l e n wij h i e r i n het welbegrepen belang van de Liga-leiding evenmin nadere i n l i c h t i n g e n v e r s t r e k k e n , a l s d i t i n de namens het p a r t i j b e s t u u r v e r s t r e k t e t o e l i c h t i n g t o t h e t b e s l u i t geschied i s . Genoeg z i j het t e v e r k l a r e n , d a t de p l i c h t gebood jongere p a r t i j genooten, d i e het wel met de p a r t i j meenen, t e behoeden voor toe treding
-
.
-
-
33
-
t o e t r e d i n g t o t een s f e e r , waarin welberaden s o c i a a l democraten s l e c i t s t o t schade kunnen vertoeven. W i j hebben geen reden om aan t e nemen, d a t de L i g a - l e i d i n g i n h e t algemeen n i e t b e z i e l d was met den goeden m i l , om met h e e l h e t v e r l e d e n v&i g e v a a r l i j k e a v o n t u u r l i j k h e i d t e breken. Maar w e l kwam v a s t t e s t a a n , d a t d i e l e i d i n g tegen deze t a a k zoo weinig opgewassen was, d a t z i j z e l f s h e t g e r i c h t van de t e l i q u i d e e r e n p e r i o d e van a l l e r b e d e n k e l i j k s t e romantiek n i e t vermocht t e bevatten. A l l e banden t u s s c h e n zulke o r g a n i s a t i e en sociaal-democratiIe moesten daarmede o n v e r b i d d e l i j k verbroken morden. X i e r kwam b i j , d a t na h e t t r e i î e n van de overeenkomst tusschen p a r t i j en Liga i n deze l a a t s t e b l e e k geenszins een algeheele opruiming t e z i j n gehouden van d i e elementen, d i e h e t z i j ven vijandschap tegen onze p a r t i j vervuld waren, h e t z i j hun q u a s i - r e v o l u t i o n n a i r e n mildemanspraat l u s t i g bleven v o o r t z e t t e n , h e t z i j e r b i j volhardden om van de Liga ren p l a t f o r m t e maken, tenein8.e vandaar storm t e loopen t e g e n d i e p r i n c i p i e e l e , t a c t i s c h e en p o l i t i e k e p a r t i j b e s l u i t e n en p a r t i j - i n z i c h t e n , OD wier grondslag de Liga toegezegd had z i c h t e z u l l e n s t e l l e n . A l weer bleek, d a t de L i g a - l e i d i n g h i e r van geheel onvoldeende op de hoogte was o f ook n i e t b i j machte de b e t e e k e n i s e r van in t e z i e n , d e r h a l v e ook b u i t e n s t a a t t o t d e z u i v e r i n g , d i e v o l s t r e k t v e r e i s c h t was. Onder d i e omstandigheden stond e r voor h e t p a r t i j bestuur s l e c h t s één veg open : am de g e h e e l e zaak een einde t e naken en a l d u s t e voorkomen, d a t e r ongelukken gebeurden. '.?ij vertrouwen, d a t de Liga-leden, voor zoover z i j goede p a r t i j g e n o o t e n z i j n , z i c h aanstonds n a a r h e t p a r t i j b e s l u i t gedragen z u l l e n en u i t de Liga z u l l e n treden. Het s p r e e k t v a n z e l f , d a t z i j , d i e d i t n i e t zouden doen, uit onze r i j e n g e z e t z u l l e n norden. Van leden eener o r g a n i s a t i e , d i e s t e e d s h a a r b e g e e r t e n a a r de s t r a k s t e d i s c i p l i n e uitsprak,nemen w i j e c h t e r a l s zeker aan, d a t z i j ook i n v o l l e d i s c i p l i n e h e t p a r t i j b e s l u i t z u l l e n nakomen I'. Het s p r e e k t v a n z e l î , d a t het b e s l u i t van de S.D.A.?. onmiddellijk d e r e v o l u t i o n n a i r e p a r t i j e n a l s C.P.H.; O.S.P. en R.S.P. aan het werk z e t t e om c r i t i e k u i t t e oefenen en de Liga-leden a l l e r l e i lessen t e geven omtrent de wijze,waarop de Liga nu den s t r i j d m e s t gaan voeren en waarin i n de e e r s t e p l a a t s werd geraden n i e t u i t de Liga t e t r e d e n , doch z i c h l i e v e r u i t de S.D.A.P. t e l a t e n royeeren. D u i d e l i j k kwam e c h t e r nu ook de wensch van deze p a r t i j e n naar voren, om de Liga i n z u i v e r r e v o l u t i o n n a i r vaarwater t e dringen en i e d e r e p a r t i j voor z i c h hoopte op ledenwinst "De Tribune ", h e t orgaan van de C.P.H., d i e e e n i g e a r t i k e l e n over deze zaak s c h r e e f , kont t o t de c o n c l u s i e , d a t i e d e r e poging, om h e t m e t de S.D.A.P. op een accoord t e gooien, t o t mislu&kking i s gedoemd, doch da.c e r n a t u u r l i j k wel z u i l e n z i j n , d i e den weg van onderhandelen z u l l e n kiezen. Z i j b e s l u i t haar a r t i k e l a l s volgt : "Nog een andere waarschuwing is noodzakelijk. Elke poging, om van de Liga een z e l f s t a n d i g e "linksche '' p o l i t i e k e p a r t i j t e maken, zou eveneens op een f i a s c o u i t l o o p e n . De g e s c h i e d e n i s h e e f t aîdoende bewezen d a t z u l k e part i j e n , d i e s l e c h t s producten van het v e r v a l van h e t r e î o r misme z i j n , a l l e e n een contra-revolutionnaire rol spelen. De voorbeelden V a n d e O.S.P. en de P.S.?. i n Nederland, en h e t misdadig geknoei van de, e l k e invloed v e r l i e z e n d e Tr0tzkisten:spreken d u i d e l i j k genoeg. Z i j , d i e de Liga op dezen
.
-
40
-
dezen weg w i l l e n d r i n g e n , zouden s l e c h t s een element van v e r n a r r i n g i n de a r b e i d e r s k l a s s e en i n den a n t i - f a s c i s t i s c h e n s t r i j d brengen, vaartegen de f e l s t e s t r i j d noodz a k e l i j k zou mezen. H e t refosmisme h e e f t getoond, hoe h e t de f a s c i s t i s c h e dreiging I' b e s t r i j d t " namelijk d o o r r o e r l o o s af t e nachten, t o t de s l a g v a l t , en d o o r de a r b e i d e r s , d i e z i c h v i l l e n neren, de handen t e binden. S t r i j d $ tegen h e t f a s cisme zonder s t r i j d tegen de S.D.A.P. i s onmogelijk De Cormmuiistische P a r t i j s t e e k t elken a r b e i d e r de hand t o e , d i e werkelijk den s t r i j d tegen het fascisme w i l voeren. Z i j h e e f t a l t i j d getoond, dat z i j h e t eenheidsf r o n t i n den s t r i j d w i l vormen met elken kameraad,die z i c h t e veer m i l s t e l l e n tegen de gevaren, d i e de a r b e i d e r s k l a s s e bedreigen. En z i j s t r i j d t tevens tegen a l l e n , d i e onder de a r b e i d e r s k l a s s e verwarring w i l l e n z a a i e n o f d i e het eenheidsfront, onder welk voorwendsel ook,willen verst oren. Vormt tezamen met de communistische en a l l e a n t i f a s c i s t i s c h e a r b e i d e r s h e t s t r i j d e n d e e e n l e i d s f r o n t tegen e l k f a s c i s t i s c h gevaar - i n de b e d r i j v e n en aan de stempellokalen, i n de dorpen en de woonwijken, i n de vakvereenigingen en a l l e andere o r g a n i s a t i e s van de a r b e i d e r s k l a s s e " .
-
.
j
.
!
In " De Baanbreker I' orgaan van de R.S.P. van 3 Maart 1934,komt eveneens een a r t i k e l voor over deze zaak, welk a r t i k e l wordt b e s l o t e n a l s volgt : ' T i j willen t e n s l o t t e een k o r t woord t o t de kameraden van de Liga sprelcen. W l j verwachten van hen, d a t z i j staande b l i j v e n , dat z e meer vertrouwen i n d e zaak van h e t social i s m e m e r moed en i n z i c h t toonen dan de l e i d e r s der 5 - ne rekenen e r op, d a t z i j den weg n a a r het eenS.D.Az-P, h e i d s f r o n t van s t r i j d w i l l e n d e a r b e i d e r s o r g a n i s a t i e s z u l l e n vinden. ï i i j zuilen hen gaarne z i e n plaatsnemen i n h e t Comité van Verweer, d a t door hun a a n s l u i t i n g b e l a n g r i j k kan worden v e r s t e r k t , inzinking kan overwinnen en e i n d e l i j k een p o l i t i e k e f a c t o r van beteekenis van de Nederlandsche a r b e i d e r s beweging kan morden
".
H e t orgaan van de O.S.P. " De Fakkel " wijdt een l a n g a r t i k e l aan de zaak, waarin de S.D.A.P. wordt verweten, dat het s t e e d s de bedoeling is geweest, de Liga zooh t e helpen, d a t ze ( de h e c b t j e s van de p a r t i j ) i n s t a a t zouden z i j n haar op i e d e r gewenscht moment om zeep t e helpen. Het a r t i k e l . gaat v e r d e r : "De S.D.A.P. zegt : wij w i l l e n j u l l i e s t r i j d n i e t ; ontbindt de troepen, onderwerp j e aan ons gezag en wacht a f , o f w i j j e z u l l e n l a t e n s t r i j d e n , dan wel, of w i j j e z u l l e n bevelen zonäer s t r i j d t e n onder t e gaan Verder weer : "Men h e e f t de Liga u i t g e s t o o t e n om z i c h t e kunnen ontdoen van a l l e n , d i e werkelijk w i l l e n vechten. Het Paasch-congres van de S.D.A.P. z a l d u i d e l i j k maken, d a t er voor s t r i j d e r s geen p l a a t s i n die p a r t i j i s Nadat i n het a r t i k e l i s gezegd, d a t s l e c h t s weinig Liga-leden beseffen.wat de werkelijke toestand i s en ze d o o r e r v a r i n g gedreven e r t o e z u l l e n komen, de waarheden t e erkennen, e i n d i g t het a l d u s : "Doch e r i s geen t i j d meer t e v e r l i e z e n . Daarom moet a l l e s gedaan worden om de Liga-leden t o t het j u i s t e i n z i c h t t e brengen omtrent de werkelijke verhoudingen i n de a r b e i d e r s beweging, opdat ze z i c h s n e l , zonder a a r z e l e n , halfheden en -
".
".
-
.
41
-
en tijdverlies, in het strijdfront scharen I ’ . De drie meest revolutionnaire partijen zitten dus alle op het vinkentouw om te trachten ieatsr voor zich Òf het geheele restant van de Liga Òf bij een opheffing zooveei mogelijk leden voor zich te wimen. Op het oogenblik, dat dit rapport wordt geschreven, laat het zich nog niet aanzien, hoe een en ander zich verder zal ontwikkelen. Wel zijn door verschillende Liga-afdeelingen reeds vergaderingen gehouden en is d o o r somige zelfs reeds een besluit genomen. De afdeeling Enschede besloot tot opheffing van de afdeeling van do Liga. In een resoiJtie erkennen z i j o.a., dat het ven een niet te aanvaarden wantrouwen getuigt, dat de Liga geen ledenlijst milde overleggen aan de S.D.A.P. Verder spreken zij de verwachting uit, dat het Partijbestwik ran do S.D.A.P. onverwijld de organisatie van orde-vachten ter hand zal nemen. Zveneens besloten do afdeelingen Deventer on Velsen tot opheffing, zoomede Alhaar, Schiedam, aussum, Leeuwarden, Hengelo on Oldenzaal. Daarentegen hebben de afdeelingen Rotterdam, Den Haag en Amersfoort besloten de afdeeling van de Liga niet te ontbinden, terwijl ook in de afdeeling Amsterdem een meerderheid is voor het laten voortbestaan van de Liga. De afdeeling Velp vraagt zelfs aan het Partijbestuur het besluit tot verbreking van de b a d e n met de Liga op te schorten tot het congres. Voor het a.s. congres van de S.D.A.P. zijn o.a. een tweetal voorstellen ingekomen betreffende het verbreken van het contact met de Liga, n.1. van de afddeling Rotterdam V I , waarin zij uitspreekt, dat het besluit in strijd is met de uitspraak van den Partijraad en daarom besluit deze overeenkomst niet goed t e keuren. Afdeelin& ‘?I11 Rotterdam spreekt a l s haar oordeel uit, dat de erkenning van de Liga door het Partijbestuur zonder overleg met den Partijraad een ontactische daad is Intusschen heeft op 4 en 5 Maart te Amsterdam ben bijeenkomt plaats gevondeii van het hoofdbestuur van de I.S.A.O.L., welke bijeenkomst hoofdzakelijk was gewijd aan het conflict. Op dit congres teekenden twee xeeningen zich scherp af. De meerderheid wilde, dat de Liga zou blijven voortbestaan, zonder dat d e leden eigener beweging het lidmaatschap der S.D.A.P. prijs gaven. “Algemeen was men van oordeel, dat de Liga moet blijven een organisatie, die zich stelt op het standpunt der sociaaldemocratie, en men besloot dan ook het lidmaatschap onvereenigbaar te blijven verklaren met dat van aan de S.D.A.P. vijandige organisaties. Overigens hield men vast aan de principieele grondslagen, die na de overeenkomst met de partijleiding waren aanvaard. Ook vereenigde de vergadering zich met een resolutie, vaarin duidelijk wordt vastgesteld dat voor d e tegenwoo74ige organisatie alle vroegere bescheiden ongeldig worden verklaard. Deze meerderheid, die dus vasthield aan het voortbestaan van de Liga, benoemäe een nieuw uitvoerend bestuur, dat opdracht kreeg opnieuw in overleg te treden met het nartijbestuur der S.D.A.P. De minderheid,stelde zich op het standpunt dat getracht m e t worden, met prijsgeving van de organisatie on de partij vorder voor de principieele opvattingen, zooals de Liga die tot nu toe propageerde, te ijveren. Ook deze groep stelde er prijs op, dat opnieun onderhandelingen met de partijleiding zouden worden aangelaioopt, om te komen tot een basis, waarop voor deze opvattingen bimen de goorganiseerdo arboidersbeweging kaq nordcn gewerkt, o.a. door di uitEiftc van oen blad, -~
I
-
42
-
blad, dat zich, stellende op het standpunt der partij, een principieele propaganda ten gunste van het antimilitarisme en de bestrijding van het fascisme ten doel stelt. Deze minderheid hoopte, dat op deze wijze een platform zal worden gevolgd, ten gevolge waarvan het aan groote groepen van jonge, strijdbare socialisten opnieuw mogelijk zal worden gemaakt in en voor de partij verder te werken. Tenslotte sprak de hoofdbestuursvergadering er zijn leedwezen over uit, dat tengevolge van het partijbestuursbesluit twee groepen van op principieel denzelfden grondslag staande menschen gescheiden van elkaar de propaganda voor hun denkbeelden meten voortzetten.
De redactie van "!iet Volk I' teekent bij dit verslag het volgende aan : De '' principieele grondslag '' van de Liga was geworden : een ordedienst voor de S.D.A.P. Men wil dus nu een ordedienst van niet-partijgenooten voor de S.D.A.P. zijn ! Bet is duidelijk, hoe dwaas dit besluit is. Tegen militarisme en fascisme is noch buiten, noch in de S.D.A.P. een afzonderlijke sociaal-democratische organisatie denkbaar; deze actie voert de S.D.A.P. zelve en goede partijgenooten hebben dááraan mede te werken en niets anders. Intusschen houdt de Liga vast aan haar bestaan. De consequentie is, dat allen,die lid van de Liga blijven, als lid van de S.D.A.P. gescharpt worden. Overigens heeft het partijbestuur nader overleg reeds afgewezen. in de Liga-vergadering van Zaterdagavond is het aantal Liga-leden als 4000 vermeld. Aan onze partij-vertegenwoordigers was een aantal van 3000 opgegeven, een opgave, die nader tot 2500 verlaagd werd. Ook dat is waarschijnlijk nog niet,onbelangrijk overdreven. Intusschen hebben zich reeds afdeelingen van de Liga afgescheiden en zal een beteekenend aantal leden uittreden om lid van de S.D.A.P. te blijven. Ook waren heel wat niet partijgenooten lid van de Liga. Bet ledenverlies van de Partij zal dus beperkt zijn 1 ' .
Hoe ten slotte de S.D.A.P.
nu de "ordedienst
zal inrichten,die
zij zegt nu zelf ter hand te zullen nemen en waarvoor verschillende uit de Liga getreden afdeelingen zich beschikbaar hebben gesteld, zal
nog moeten worden afgewacht. Evenzeer is dit het geval met die afdeelingen van de Liga, die geheel of gedeeltelijk intact zijn gebleven. Zal de Liga a l s een afzonderlijke organisatie blijven voortbestaan, o f zal zij zich - wellicht niet direct - aansluiten bij een revolutionnaire partij of revolutionnaire mantel-organisatie ? Wellicht is het mogelijk in het volgende overzicht hieromtrent meer positieve gegevens te verstrekken. Het is echter onnoodig te zeggen, dat het nagaan van de bestaan blijvende afdeelingen van de Liga op het oogenblik - meer nog dan voorheen - een belangrijke factor is, temeer daar in eenige plaatsen reeds is gebleken, dat de afdeelingen op militaire leest geschoeide oefeningen houden
.
.....ooooooooooo.....
