Evaluatie van het Smaaklessen groentemenu onderzoek 12 maart 2015
Opbouw presentatie
Waarom onderzoek
Voorgaand onderzoek naar Smaaklessen
Resultaten van het Smaaklessen groentemenu onderzoek
Waarom effectonderzoek?
Inzicht in opbrengsten van Smaaklessen (arrangementen)
● Kennis, bewustwording, vaardigheden ● Gedrag
Inzicht in manier van implementatie
● Gegeven lessen, waardering ● Vorm van aanbieden
Inzicht in werkzame onderdelen
● Meest leerzame lessen/activiteiten
Wat kan je met effectonderzoek? Wetenschap:
Inzicht in concept en mechanisme
Interventie aanbieder:
Verbeteren van het lesmateriaal
Praktijk:
Kwaliteit check
Effectonderzoek Smaaklessen
Sinds september 2010 wordt effectonderzoek naar Smaaklessen uitgevoerd
In schooljaar 2011/2012 is een onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van Smaaklessen
In schooljaar 2013/2014 is een onderzoek uitgevoerd naar de meerwaarde van een Smaaklessen arrangement boven het lesmateriaal van Smaaklessen
Uitkomsten Smaaklessenonderzoek 2012
Smaaklessen heeft effect op:
● Kennis over smaakontwikkeling en gezond eetgedrag ● Bewustwording, ervaren druk en plannen om onbekende producten te proeven en gezond/gevarieerd te eten
Effect op kennis beklijft op langere termijn
Hoe meer, hoe sterker...
Marieke CE Battjes-Fries, Annemien Haveman-Nies, Reint-Jan Renes, Hante J Meester and Pieter van ’t Veer (2014). Effect of the Dutch school-based education programme ‘Taste Lessons’ on behavioural determinants of taste acceptance and healthy eating: a quasi-experimental study. Public Health Nutrition
Aanleiding voor nieuw onderzoek Smaaklessen arrangementen:
Meerwaarde aanvullende activiteiten bovenop Smaaklessen?
Vanuit vorig onderzoek:
Smaaklessen ook in staat gedrag te beïnvloeden? Hoe speelt invloed van leerkrachten een rol? Hoe kunnen ouders meer worden betrokken? Ervaringsgericht leren de succesfactor?
Het Smaaklessen groentemenu
Doel van het nieuwe onderzoek Is het Smaaklessen groentemenu effectiever dan Smaaklessen in het verhogen van (voorspellers van) groenteconsumptie van kinderen? Lessen Smaak
Voedsel
Consumenten
Gezond
productie
vaardigheden
eten
Koken
Aanvullende activiteiten Boerderij
Supermarkt
Groente
Slotbijeenkomst
excursie
spel
quiz
met diëtist en ouders
Doelen Onbekende groentes proeven
Letten op herkomst, productie en bewerking van groente
Dagelijks genoeg groente eten
Onderzoeksopzet
Drie groepen:
● Geen voedingseducatie (controle groep) ● Smaaklessen (5 lessen) ● Groentemenu (5 lessen en activiteiten)
Bij alle scholen een voor- en nameting uitgevoerd
Studiepopulatie
Deelnemers:
● 34 scholen ● 49 klassen – groepen 6-7 ● 1010 leerlingen - 10 jaar oud
Geen grote verschillen in kenmerken tussen de onderzoeksgroepen
Metingen
Determinanten van de doelgedragingen
● Vragenlijst
● Kennis, bewustzijn, eigen-effectiviteit, attitude, subjectieve norm, intentie
Gedrag: proeven van onbekende groentes
● Smaaktesten ● Geproefd ja/nee + keuze bekend/onbekend
Gedrag: groenteconsumptie
● Vragenlijst
Resultaten gedragsdeterminanten (1) Bij zowel Groentemenu als Smaaklessen stijgen de kinderen in kennis
Resultaten gedragsdeterminanten (2) Bij Groentemenu stijgt daarnaast ook:
ES=Effect size
Resultaten bereidheid proeven (1) De controlegroep daalt licht in aantal geproefde groentes
Resultaten bereidheid proeven (2) Groentemenu stijgt meeste in groei keuze voor onbekend
Resultaten groenteconsumptie
Kinderen eten gemiddeld 5-6 per week groente ● 2-3 opscheplepels per keer bij het warm eten ● soms groente naast het warm eten
Geen veranderingen gevonden
Implementatie: lessen
Groentemenu 100% 100%
100%
Smaaklessen
100%
90%
100%
90%
82%
88% 70%
Les 1
Les 2
Les 3
Les 4
Les 5
Implementatie: aanvullende activiteiten
Groentequiz:
8 van 14 klassen (57%)
Supermarktspel:
12 van 14 klassen (86%)
Door 77% van de ouders met hun kind uitgevoerd
Boerderij excursie:
alle 18 klassen (100%)
Vaak hulp van ouders. Hoogst gewaardeerd
Slotbijeenkomst:
16 van 18 klassen (89%)
37% van de ouders aanwezig
Waardering
De lessen:
● Door zowel leerlingen als leerkrachten hoog gewaardeerd ● Geen verschil tussen Smaaklessen en Groentemenu
Aanvullende activiteiten:
● Door zowel leerlingen als leerkrachten hoog gewaardeerd ● Boerderij excursie het hoogst, supermarktopdracht het laagst
Conclusie
Bijna volledige inzet, hoge waardering
Effectiever in het verhogen van:
● Kennis
● Ervaren druk van leerkracht ● Kookvaardigheden
Kleine indicaties voor grotere bereidheid tot proeven groentes
Geen effect op groenteconsumptie
Einde
