Tussentijdse evaluatie integrale schuldhulpverlening, maart 2015
dewolden.nl
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave ............................................................................ 2 Samenvatting .............................................................................. 3 Hoofdstuk 1 Samenvatting van het beleid ....................................... 5 Hoofdstuk 2 Uitvoering van de integrale schuldhulpverlening ............. 7 Hoofdstuk 3 Aard en omvang van de integrale schuldhulpverlening .. 11 Hoofdstuk 4 Preventie................................................................. 21 Hoofdstuk 5 Klanttevredenheidsonderzoeken ................................ 23 Hoofdstuk 6 Maatschappelijke effecten, doelstellingen en realisatie .. 25 Hoofdstuk 7 Beleidskeuzes / beleidswijzigingen.............................. 27 Bijlage 1 Klanttevredenheidsonderzoek ......................................... 29 Bijlage 2 Lijst van afkortingen ..................................................... 29
2 Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
Samenvatting In oktober 2012 stelde de gemeenteraad het beleidsplan integrale schuldhulpverlening 2012-2016 vast, nadat op 1 juli 2012 de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening van kracht werd. In het beleidsplan werd opgenomen dat eind 2014 een evaluatie zou verschijnen. Deze evaluatie is een half jaar uitgesteld, omdat we de uitkomsten van een klanttevredenheidsonderzoek en de resultaten over het gehele kalenderjaar 2014 wilden verwerken in de evaluatie. Op basis van het beleidsplan zette de gemeente ingaande 1 januari 2013 een andere werkwijze in. De intake van de integrale schuldhulpverlening wordt nu namelijk door de gemeente zelf gedaan, in samenwerking met de ketenpartners bij de integrale schuldhulpverlening. Deze koerswijziging werpt zijn vruchten af. De dienstverlening en ondersteuning aan inwoners verloopt efficiënter en effectiever dan voorheen, toen gemeente De Wolden de totale integrale schuldhulpverlening had uitbesteed. Het beleidsplan betekent ook dat de gemeente inzet op eigen verantwoordelijkheid en zo veel mogelijk op eigen kracht van de inwoner die zich meldt. Uit het klanttevredenheidsonderzoek over 2013/2014 blijkt dat inwoners de dienstverlening waarderen, maar soms andere verwachtingen hebben over wat de gemeente voor hen zal doen. Daarom is de communicatie en voorlichting een aandachtspunt. We hebben in 2013 en 2014 geïnvesteerd in onze relatie met ketenpartners en vrijwilligersorganisaties. Dit had prioriteit, omdat onze integrale schuldhulpverlening niet kan zonder de expertise en inzet van deze organisaties. Een effect van deze investering − en van het beleid − is dat de kosten, die we maken voor de inkoop van diensten schuldhulpverlening, teruglopen. Op het gebied van preventie kunnen we echter nog een (verdiepings)slag maken. Daarmee gaan we dit en volgend jaar aan de slag.
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
3
Aanleiding Op 18 oktober 2012 stelde de gemeenteraad het beleidsplan “Integrale schuldhulpverlening 2012-2016” vast. Vaststelling van een beleidsplan integrale schuldhulpverlening door de gemeenteraad is een verplichting die staat in de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs). Deze wet is sedert 1 juli 2012 van kracht. In het beleidsplan is opgenomen dat het college in het derde kwartaal 2014 de raad een evaluatierapport aanbiedt. Het evaluatierapport verschijnt een half jaar later dan aanvankelijk gepland, omdat het college de resultaten van een klanttevredenheidsonderzoek en de resultaten van de schuldhulpverlening over het volledige kalenderjaar 2014 bij de evaluatie wilde betrekken.
Inleiding In deze evaluatie besteden we aandacht aan de uitgangspunten en de doelstellingen van het beleid. Vervolgens beschrijven we hoe de uitvoering van de integrale schuldhulpverlening vanaf 2013 is verlopen en welke resultaten zijn behaald. We kunnen dan conclusies trekken in hoeverre de gewenste effecten van het beleid zijn gerealiseerd. Ook gaan we na of bijstelling van het beleid gewenst is.
Leeswijzer Hoofdstuk 1 beschrijft de inhoud van het beleid voor integrale schuldhulpverlening, zoals dat in het beleidsplan integrale schuldhulpverlening 2012-2016 is opgenomen. In hoofdstuk 2 beschrijven we hoe we de integrale schuldhulpverlening inhoud hebben gegeven en uitvoeren. Hoofdstuk 3 gaat in op de kwantitatieve schuldhulpverlening. Hoeveel inwoners deden een beroep op schuldhulpverlening, welke diensten zetten we in en wat waren de kosten? In hoofdstuk 4 besteden we aandacht aan preventie en in hoofdstuk 5 aan het klanttevredenheidsonderzoek. Hoofdstuk 6 geeft een indruk in hoeverre maatschappelijke effecten en doelstellingen van het beleid zijn gerealiseerd. Tot slot stellen we in hoofdstuk 7 voor het beleid op een paar onderdelen te wijzigen.
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
4
Hoofdstuk 1 Samenvatting van het beleid De gemeenteraad stelde op 18 oktober 2012 het beleidsplan “Integrale schuldhulpverlening 2012-2016” vast en besloot ook de visie op schuldhulpverlening en de te realiseren maatschappelijke effecten vast te stellen.
1.1 Visie op integrale schuldhulpverlening Kernpunten van de visie van het gemeentebestuur van De Wolden op integrale schuldhulpverlening zijn: • brede toegankelijkheid; • ondersteuning met als doel mensen zelf weer verantwoordelijkheid te laten zijn; • de gemeente voert de regie over samenwerkende instanties voor maatwerk aan inwoners bij integrale schuldhulpverlening; • preventie en nazorg voorkomen schulden.
1.2 Beoogde maatschappelijke effecten De volgende maatschappelijke effecten willen we realiseren: •
het voorkomen van schuldenproblematiek, vooral bij jongeren;
•
het voorkomen dat (meer) kwetsbare personen in de knel komen;
•
klantgerichte, optimale dienstverlening;
•
participatie van inwoners aan de maatschappij;
•
inwoners hebben een zo groot mogelijke financiële zelfredzaamheid;
•
kostenbeheersing;
•
schuldsituaties leiden niet tot onnodige maatschappelijke kosten bij andere maatschappelijke organisaties.
1.3 Collegeprogramma 2014-2018 `Dichtbij & Vitaal – op eigen kracht` Het collegeprogramma vermeldt over schuldhulpverlening het volgende: Wij ondersteunen inwoners met schulden in het vinden van oplossingen en het nemen van hun eigen verantwoordelijkheid voor hun financiële situatie. En we helpen hen met het voorkomen van schulden voor de toekomst. Het college zet in op: − Ondersteuning met als doel dat inwoners zelf weer verantwoordelijk worden voor hun financiële huishouding. − De regie over samenwerkende instanties voor maatwerk aan inwoners. − Preventie en nazorg ter voorkoming van (nieuwe) schulden (pag. 16).
Preventie is van groot belang. Vroegtijdig ingrijpen voorkomt woninguitzetting en veel schulden. Ook kinderen leren omgaan met geld is een middel van primaire preventie (pag. 28).
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
5
1.4 Het beleid toegepast in de praktijk Wat betekent het beleid voor uitvoering van de integrale schuldhulpverlening? Wat mag de inwoner die ondersteuning vraagt verwachten en wat verwacht de gemeente van de betrokkene? Het beleidsplan noemt hierover het volgende:
•
Inwoners hebben een eigen verantwoordelijkheid voor hun (financiële) situatie en voor het regelen van verbetering hiervan.
•
De gemeente verleent en regisseert noodzakelijke ondersteuning en zorgt voor coördinatie hiervan.
•
De cliënt krijgt ondersteuning om zelf weer de verantwoordelijkheid te (leren) dragen om zijn financiën te kunnen beheren en deel te nemen aan de samenleving. Wij ondersteunen de cliënt bij het oplossen van de financiële problemen, maar nemen de problemen niet over.
•
De gemeente (en ketenpartners) zetten in op gedragsverandering, ook ten aanzien van eventuele andere problemen die betrokkene heeft.
•
Om financiële problemen met succes en duurzaam te bestrijden, worden achterliggende problemen eveneens aangepakt (integrale aanpak).
•
De hulpverlening wordt verleend zolang dat noodzakelijk is. Door begeleiding, de inzet van mensen in de omgeving van de betrokkene of de inzet van vrijwilligersorganisaties wordt bevorderd dat de duur van de hulpverlening beperkt blijft.
In de door het college vastgestelde beleidsregels schuldhulpverlening is nog het volgende bepaald: •
De vorm waarin de gemeente college schuldhulpverlening aanbiedt, is van meerdere factoren afhankelijk en kan per situatie verschillen. De factoren die een rol kunnen spelen zijn: −
zwaarte en/of omvang van de schulden alsmede de regelbaarheid daarvan;
−
psychosociale problematiek;
−
houding, gedrag (motivatie) en de zelfredzaamheid van verzoeker;
−
een eventueel eerder gebruik van schuldhulpverlening.
Na deze schets van het beleid gaan we in het volgende hoofdstuk in op de uitvoering van het beleid in relatie tot de uitgangspunten van het beleidsplan.
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
6
Hoofdstuk 2 Uitvoering van de integrale schuldhulpverlening 2.1 Nieuwe werkwijze per 1 januari 2013 In het Beleidsplan Integrale Schuldhulpverlening 2012-2016 is in paragraaf 4.4. de ‘Werkwijze Advies en vraagverheldering’ beschreven. In deze paragraaf is vermeld dat het college in juli 2012 besloot schuldhulpverlening te betrekken in de nieuwe werkwijze voor de uitvoering Wmo en volksgezondheid. Deze werkwijze wordt per 1 januari 2013 toegepast door het gevormde Sociaal Team, waarin de hulp- en dienstverlening aan inwoners met meervoudige problematiek wordt gecoördineerd. Medewerkers vanuit diverse disciplines zoals het Algemeen Maatschappelijk Werk, MEE Drenthe en gemeente (Wmo, inkomen en werk Participatiewet) werken samen om bij meervoudige problematiek een afgestemd aanbod van ondersteuning en hulpverlening te geven. Om aan inwoners integrale schuldhulpverlening te kunnen bieden, is sedert 1 januari 2013 een ervaren consulent schuldhulpverlening binnen de gemeentelijke organisatie werkzaam voor 16 uur per week. De toegang tot de schuldhulpverlening loopt via deze consulent, die de intake doet van aanmeldingen schuldhulpverlening. Deze werkwijze gold aanvankelijk voor het jaar 2013 als pilot. Na dat jaar bleek dat de pilot positief was ervaren, zowel door onze consulenten Wet werk en bijstand /Participatiewet als door onze ketenpartners. Bovendien was er geen wachtlijst meer en waren er dalende kosten. Het college besloot op basis hiervan de functie consulent schuldhulpverlening in de organisatie op te nemen1.
2.2 Toegang, aanmeldingen en intakes Een aanmelding voor schuldhulpverlening kan een inwoner telefonisch doen of via een meldingsformulier op de website. Ook kan een melding binnenkomen via bijvoorbeeld het Algemeen Maatschappelijk Werk. Iedere melding registreren we. De betrokkene wordt vervolgens door de consulent schuldhulpverlening binnen 2 weken uitgenodigd voor een intakegesprek. Het blijkt dat meestal binnen 1 week na aanmelding al een intake gesprek wordt gevoerd.
2.3 Informatie en beschikking Na het intakegesprek krijgt betrokkene een brief over wat is besproken, welk advies de gemeente geeft en welke eventuele vervolgstappen worden genomen. Indien er sprake is van het inzetten van een (betaalde) dienst, of als de gemeente bepaalde voorwaarden stelt bij de ondersteuning ontvangt betrokkene een beschikking. Ook als de persoon zich meldt met een concrete aanvraag – dus niet bijvoorbeeld alleen informatie of advies vraagt – ontvangt de betrokkene een beschikking. Tegen een beschikking kan de belanghebbende bezwaar maken.
1
B&W-besluit 1187, 7 januari 2014
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
7
In de jaren 2013 en 2014 is geen bezwaar ingediend tegen beslissingen over schuldhulpverlening. Evenmin is een klacht ingediend.
2.4 Samenwerking met GKB Gemeente De Wolden heeft sinds 2003 met de Gemeentelijk Kredietbank te Assen (GKB) een overeenkomst om integrale schuldhulpverlening uit te voeren. De GKB is een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Assen, Meppel en Hoogeveen. Naast deze drie gemeenten nemen nog 20 andere gemeenten uit Drenthe, Groningen, Overijssel en Flevoland diensten van de GKB af, waaronder De Wolden. Zoals in het beleidsplan werd vermeld, eindigde de looptijd van de vierjarige raamovereenkomst met de GKB op 31 december 2014. Wij gaven in het beleidsplan al aan vanaf het jaar 2015 mogelijk met andere aanbieders in de markt afspraken te maken over de uitvoering van schuldhulpverlening. De kwaliteit van de dienstverlening en de kosten zouden daarbij belangrijke overwegingen zijn. Overname van de intake door de gemeente Door de nieuwe werkwijze voert de gemeente De Wolden ingaande 1 januari 2013 de intake schuldhulpverlening in eigen beheer uit. Dit betekent dat alle nieuwe aanmeldingen voor schuldhulpverlening niet meer door de GKB worden behandeld. De gemeente bepaalt welke ondersteuning of dienstverlening de gemeente wil bieden. Door deze werkwijze wijzigden de samenwerking en de afspraken met de GKB. Zie ook de paragraaf 3.4 over het overgangsjaar 2013. Einde raamovereenkomst met de GKB per 1-1-2015 Het college heeft de raamovereenkomst met de GKB op 4 maart 2014 per 1 januari 2015 opgezegd. De redenen van dit besluit waren dat de doorlooptijden van ingekochte diensten in het algemeen te lang zijn, in relatie tot de dienstverlening die het college onze inwoners wil bieden. Daarnaast waren naar het oordeel van het college de tijdigheid en juistheid van de managementinformatie van de GKB aan onze gemeente onvoldoende. Beperkte groep cliënten blijft voorlopig bij de GKB Hoewel de vierjarige raamovereenkomst voor de uitvoering van de integrale schuldverlening per 1 januari 2015 is geëindigd, voert de GKB op verzoek van onze gemeente nog wel diensten uit voor inwoners die per 31 december 2014 door de GKB werden gebudgetteerd of voor wie de GKB bewindvoerder is. Hiervoor is vooralsnog een éénjarige overeenkomst gesloten. Het betreft totaal 59 personen/huishoudens. Het college vond het ongewenst dat deze inwoners hinder zouden kunnen ondervinden door het moeten overgaan naar een andere uitvoeringsorganisatie. Wat betreft de bewindvoeringscliënten is overigens een door de gemeente bepaalde overstap niet mogelijk, omdat de rechtbank de bewindvoerder benoemt.
2.5 Samenwerking met Sociaal.nl Het college heeft, na gesprekken en offertes met twee uitvoeringsorganisaties voor schuldhulpverlening, besloten vanaf 1 januari 2014 met Sociaal.nl Schuldsanering B.V. te Purmerend een overeenkomst aan te gaan voor uitvoering van diensten
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
8
schuldhulpverlening. Deze overeenkomst geldt voor onbepaalde tijd met een opzegtermijn van drie maanden. Het college besloot al per 1 januari 2014 met deze partner een overeenkomst te sluiten, omdat de GKB in november 2013 aangaf de uitvoering van bepaalde diensten, met name WSNP, per 1 januari 2014 niet meer zelf te doen maar uit te besteden. De vraag hierbij was of wij hiermee akkoord gingen. Dit was voor ons aanleiding om deze dienst niet meer bij of via de GKB af te nemen, maar bij Sociaal.nl. De overeenkomst met Sociaal.nl houdt in dat wij naar keuze diensten uit het dienstenpakket van Sociaal.nl kunnen inkopen. Na overleg met de GKB, is in verband met de opzegging van de raamovereenkomst, de afspraak gemaakt dat wij niet tot en met december 2014 verplicht zijn voor nieuwe cliënten diensten schuldhulpverlening bij de GKB in te kopen.
2.6 Vrijwilligersorganisaties In het beleidsplan Integrale schuldhulpverlening noemen we het belang van vrijwilligersorganisaties bij schuldhulpverlening. Daarom wilden we ons netwerk met vrijwilligersorganisaties, zoals Kerken, Humanitas en Vluchtelingenwerk NoordNederland, versterken. Onze intentie was dat vrijwilligersorganisaties bepaalde ondersteuning bij financiële problematiek zouden kunnen geven. Hierbij houdt de gemeente dan wel het Sociaal Team de regie, waarbij we zorgen voor een goed evenwicht tussen de ondersteuning door professionele organisaties en vrijwilligersorganisaties.
2.7 Startbijeenkomst en periodiek overleg met ketenpartners Op 13 december 2012 organiseerde de gemeente een startbijeenkomst met de organisaties, die (nu) samenwerken in het sociaal Team, de Formulierenbrigade (van Stichting Welzijn) en de vrijwilligersorganisatie Humanitas Thuisadministratie. In deze startbijeenkomst werd de nieuwe werkwijze van integrale schuldhulpverlening toegelicht, konden we nader met elkaar kennis maken en vragen beantwoorden. Sinds die bijeenkomst houden we twee keer per jaar een overleg over de samenwerking en hoe we deze kunnen optimaliseren.
2.8 Samenwerking met kerken Kort na de startbijeenkomst zocht het Diaconaal Verband van de gezamenlijke kerken De Wolden (DVDW) contact met ons. Zij wilden graag participeren bij financiële begeleiding van inwoners door vrijwilligers. Sindsdien werken het DVDW en Humanitas Thuisadministratie samen. Het DVDW zorgt voor aanbod van vrijwilligers die onder coördinatie van Humanitas worden ingezet. Op 16 september 2014 verzorgden de consulent schuldhulpverlening en de beleidsadviseur van de gemeente op een avond bij het Diaconaal Verband een presentatie over het minimabeleid en de integrale schuldhulpverlening.
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
9
2.9 Afspraken met Woningcorporatie Actium Uit de uitvoeringspraktijk in 2013 bleek, dat sommige inwoners hoge huurschulden hadden. Hierbij kwamen nog invorderingskosten, die de schuld nog meer deed toenemen. Vaak dreigde bovendien in deze situaties huisuitzetting. Huurschulden veroorzaken hoge maatschappelijke kosten, zowel bij de verhuurder als de gemeente, maar bijvoorbeeld ook bij het algemeen maatschappelijk werk die bij deze problematiek betrokken kan worden. In verband hiermee en omdat preventie en vroegsignalering een belangrijk thema is in het beleid, zochten we in juli 2013 contact met Woningcorporatie Actium te Assen. Dit leidde tot op schrift gezette afspraken om ervoor te zorgen dat huurachterstanden vroegtijdig worden gesignaleerd en dat er geen huurachterstanden van meer dan twee maanden ontstaan. Als intermediair tussen Actium en de ketenpartners schuldhulpverlening fungeert de wijkbeheerder van Actium te Ruinen. Deze medewerkster participeert ook in het overleg dat we twee keer per jaar houden met de ketenpartners. Zie ook paragraaf 2.7.
2.10 Aandacht voor jongeren en ondernemers Volgens het huidige beleid kunnen jongeren onder 18 jaar en ondernemers zonder personeel in beperkte mate in aanmerking komen voor schuldhulpverlening. Voor jongeren is de dienst informatie en advies beschikbaar en voor ondernemers daarnaast ook budgetadvies. In de jaren 2013 en 2014 heeft zich geen jongere gemeld bij de gemeente voor een intakegesprek. Ook bij het CJG meldden zich geen jongeren met financiële problemen. In onze gemeente signaleren we blijkbaar geen jongeren met financiële problemen of schulden. Dat neemt niet weg, dat deze jongeren er wel kunnen zijn. Zie ook het hoofdstuk over preventie. Ondernemers melden zich nauwelijks bij de intake. In 3 (in 2013) gevallen konden we verwijzen naar mogelijkheden op grond van het Bijstandsbesluit zelfstandigen (Bbz).
2.11 Budgettering van bijstandscliënten In paragraaf 6.2 van het beleidsplan hebben we beschreven dat we in 2013 de budgettering voor inwoners met een bijstandsuitkering voor levensonderhoud van de GKB willen overnemen. De reden hiervan was dat de deze vorm van schuldhulpverlening tezamen met de bijstandsverlening aan deze inwoners effectiever en klantvriendelijker zou zijn. Het bleek echter dat de software van de uitkeringsadministratie deze specifieke dienstverlening niet mogelijk maakte. Vervolgens zijn we met de 14 betrokken cliënten in gesprek gegaan om na te gaan of zij met begeleiding zelf weer het beheer van hun financiën zouden kunnen opnemen. In 7 gevallen is dat gebeurd en voor de overige 7 cliënten is de budgettering door de GKB voortgezet. In het volgende hoofdstuk gaan we in op de aard en omvang van de integrale schuldhulpverlening.
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
10
Hoofdstuk 3 Aard en omvang van de integrale schuldhulpverlening 3.1 Aantal diensten en kosten schuldhulpverlening 2007-2012 In het beleidsplan integrale schuldhulpverlening 2012-2016 staan twee overzichten van het aantal inwoners dat in de jaren 2007 tot en met 2012 ondersteuning kreeg en welke kosten dat met zich meebracht. De cijfers over 2012 waren toen nog niet definitief, omdat het beleidsplan van oktober 2012 dateerde. In onderstaande figuren zijn de definitieve gegevens tot en met 2012 verwerkt. Figuur 1
Figuur 2
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
11
3.2 Aantal diensten en kosten schuldhulpverlening 2011 -2014 De onderstaande figuur laat de kosten van schuldhulpverlening zien over de jaren 2011 tot en met 2014. De kosten in 2011 en 2012 bestonden uitsluitend uit de ingekochte dienstverlening bij de GKB te Assen. Vanaf 1 januari 2013 verloopt de toegang tot de schuldhulpverlening via de consulent schuldhulpverlening, voor 16 uur per week in dienst van onze gemeente. In de kosten van 2013 en 2014 zijn de salariskosten begrepen van deze consulent. Tot de kosten in 2013 en 2014 behoren ook de ingekochte diensten schuldhulpverlening bij de GKB en bij Sociaal.nl.
Figuur 3
Figuur 4
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
12
In het jaar 2013 waren de kosten ten opzichte van het jaar 2011 hoger, terwijl het aantal ingezette diensten in 2013 minder was dan in 2011. Dit is te verklaren doordat 2013 een overgangsjaar was. In paragraaf 3.4 gaan we hierop nader in.
3.3 Aantal diensten en aantal inwoners Het aantal verleende – ingekochte – diensten schuldhulpverlening is per definitie niet gelijk aan het aantal inwoners dat ondersteuning kreeg2. Sommige inwoners kregen meerdere diensten schuldhulpverlening, bijvoorbeeld een budgettering èn gelijktijdig een schuldregeling. In 2013 werden 198 diensten verleend aan 170 inwoners. De toeleiding tot schuldhulpverlening via de consulent schuldhulpverlening van de gemeente betekent, dat meestal één vorm van ondersteuning wordt aangeboden. Dat houdt verband met de criteria effectiviteit en maatwerk die we toepassen bij de inzet van ondersteuning. In 2014 kregen 168 inwoners ondersteuning bij financiële of schuldproblematiek door inzet van 168 diensten. Het kan voorkomen dat een inwoner bijvoorbeeld eerst begeleiding krijgt bij het financieel beheer en het maken van keuzes bij uitgaven, zodat een meer stabiele financiële situatie ontstaat. In tweede instantie zou voor deze persoon een schuldregeling kunnen worden getroffen. Indien dat in hetzelfde kalenderjaar zou zijn, is dat een dienst extra.
3.4 Het overgangsjaar 2013 voor de intake en inkoop Het jaar 2013 was voor de uitvoering van de schuldhulpverlening een overgangsjaar. De overgang had vooral betrekking op het anders uitvoeren van de intake. Hoewel de consulent schuldhulpverlening vanaf 1 januari 2013 de nieuwe aanmeldingen behandelde, deed de GKB ook nog 14 intakes in januari en februari 2013. Dit betrof het afwerken van de ontstane wachtlijst tot en met december 2012. Deze 14 intakes leverde de inzet van 34 te betalen diensten op. Op basis van onze ervaring in 2013 en 2014 kunnen we zeggen dat de GKB relatief meer (betaalde) diensten inzet dan de gemeente. Dat verklaart dat de kosten over 2013 hoger waren dan over 2011, terwijl het totaal ingezette diensten in 2013 minder was dan in 2011. Dat de gemeente relatief minder diensten inzet, heeft een direct verband met het beleid. Zie ook paragraaf 3.7 over de inkoop bij GKB en Sociaal.nl.
3.5 Aantal aanmeldingen en resultaten Uit figuur 4 op de vorige pagina blijkt dat het aantal verleende diensten schuldhulpverlening in De Wolden sedert 2012 daalt. Echter, wat betreft het aantal aanmeldingen voor schuldhulpverlening komen het landelijk en lokale beeld over de jaren 2011 tot en met 2013 overeen. Uit cijfers van de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK) blijkt het aantal aanmeldingen te stijgen, zie figuur 5 (voor 2014 nog geen cijfers beschikbaar). In De Wolden nam over die jaren het aantal intakes eveneens toe. In 2014 was er in onze gemeente een lichte daling te zien (figuur 7).
2
Zie ook de beantwoording van een technische vraag van de CDA-fractie van 9 december 2014 n.a.v. een artikel in het Dagblad van het Noorden.
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
13
Figuur 5
Figuur 6
Uit figuur 6 blijkt dat het aantal aanmeldingen bij de gemeente voor schuldhulpverlening in 2013 en 2014 gelijk was, namelijk 106. Met een deel van de personen met wie een afspraak was gemaakt, werd geen intakegesprek gevoerd. Deze personen zegden namelijk af of verschenen niet. Dat is landelijk een bekend verschijnsel. Indien iemand niet verscheen of afzegde, kreeg de betrokkene een brief waarin werd aangegeven dat hij⁄zij een nieuwe afspraak kon maken. In een aantal gevallen werd dan alsnog een intakegesprek gevoerd. In figuur 7 is te zien dat de consulent van de gemeente in 2013 82 intakes behandelde en in 2014 78 intakes. Ook blijkt uit figuur 7 dat de GKB in 2013 nog 14 intakes verrichtte. Dat kwam doordat er ultimo 2012 nog een wachtlijst van 14 aanmeldingen bestond, die de GKB in januari en februari 2013 afhandelde. Zie ook paragraaf 3.4 over het overgangsjaar 2013.
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
14
Figuur 7
In figuur 8 geven we een specificatie van de verleende diensten in 2013 naar aanleiding van de 82 intakegesprekken. In 39 gevallen werd informatie en advies gegeven. In situaties met meervoudige problemen komt er bij financiële problematiek een verwijzing vanuit het Sociaal Team naar de consulent schuldhulpverlening. Het intakegesprek dat dan volgt, heeft vaak het karakter van een informatie- en adviesgesprek. In 7 gevallen werd beschermingsbewind geadviseerd. 5 keer werd een budgetadvies gegeven. Tien keer kochten we in 2013 een betaalde dienst schuldhulpverlening in bij de GKB. Figuur 8
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
15
Figuur 9
In 2014 was er in 15 situaties een verwijzing naar een ketenpartner. In 2013 was dat 18 keer. Naast de participanten in het Sociaal Team, zijn ook de vrijwilligersorganisaties (Humanitas en Kerken) en bijvoorbeeld Vluchtelingen Werk Noord Nederland ketenpartners. In 2014 is door het Sociaal Team 13 keer verwezen naar Humanitas Thuisadministratie. Dat kan door de consulent schuldhulpverlening zijn geweest of door het Algemeen Maatschappelijk Werk. Bij figuur 8 is vermeld dat in de Informatie- en adviesgesprekken zijn begrepen de verwijzingen via het Sociaal Team naar de consulent schuldhulpverlening. In 2014 waren dat 30 verwijzingen. Hieruit blijkt dat de integrale schuldhulpverlening via het Sociaal Team een belangrijke functie heeft. In 2013 en 2014 werd per jaar 7 keer geadviseerd beschermingsbewind aan te vragen. De kantonrechter kan besluiten dat een persoon onder bewind wordt gesteld wanneer de betrokkene door zijn/haar lichamelijke of geestelijke toestand tijdelijk of blijvend niet in staat is om zijn/haar financiële belangen te behartigen of problematische schulden heeft. De kosten van professionele bewindvoering moet betrokkene zelf betalen. Als iemand een laag inkomen of vermogen heeft, kan de gemeente voor deze kosten bijzondere bijstand verlenen.
3.6 Inkomen en leeftijd van personen die zich aanmeldden Uit figuur 10 blijkt dat het merendeel van de personen, die zich aanmeldden voor een intake schuldhulpverlening bij de gemeente, werk had (38%), gevolgd door de inwoners met een bijstandsuitkering (30%). Deze percentages wijken niet veel af van
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
16
cijfers uit 2011.3 Volgens figuur 11 is in leeftijd de categorie tussen 30 en 50 jaar het meest vertegenwoordigd (48%).
Figuur 10
Figuur 11
3
Zie het beleidsplan figuur 6, pagina 18.
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
17
3.7 Inkoop diensten schuldhulpverlening door de gemeente Op basis van de intake In hoofdstuk 2 is beschreven dat de toegang tot schuldhulpverlening sedert 1 januari 2013 via de gemeente verloopt. De consulent beoordeelt welke ondersteuning nodig is. Voorbeelden van ondersteuning zijn: hulp door een ketenpartner, begeleiding door een vrijwilliger of een betaalde dienst schuldhulpverlening. Dat kan zijn: een minnelijke schuldregeling, een WSNP-traject of budgettering. Voor de inzet van deze diensten geeft de gemeente sedert 1 januari 2013 opdracht. Vóór deze datum besteedden wij de integrale schuldhulpverlening volledig uit aan de GKB. Het jaar 2013 was een overgangsjaar. Enerzijds handelde de GKB nog zaken af en zette producten in, anderzijds gaf de gemeente aan de GKB opdracht voor de inzet van bepaalde diensten. In 2014 startten wij de samenwerking met Sociaal.nl en kochten bij deze organisatie diensten schuldhulpverlening in. Uit figuur 12 blijkt dat op basis van de intake de gemeente in 2013 10 betaalde diensten schuldhulpverlening inkocht bij de GKB en in 2014 9 diensten bij Sociaal.nl. Figuur 12
Inkoop diensten niet op basis van een intake In 2014 kochten we, naast de 9 diensten bij Sociaal.nl op basis van de intake, nog 15 diensten in bij Sociaal.nl en nog 3 bij de GKB. Dat betekent dat de consulent van de gemeente in 2014 naast de 78 inwoners met wie een intakegesprek werd gevoerd, nog over 18 andere verzoeken om ondersteuning adviseerde. De redenen van deze extra inkopen waren: •
In 9 gevallen van een minnelijke schuldregeling die de GKB in 2013 startte, kwam geen akkoord met de schuldeisers. Hierna werd op verzoek van de betrokken inwoners besloten tot een zogeheten wettelijk traject via de WSNP en in 1 geval tot een zogenaamd dwangakkoord. Daartoe moet een verzoek bij de rechtbank worden ingediend. Deze dienstverlening kopen we sinds 1 januari 2014 in bij Sociaal.nl.
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
18
•
In 5 gevallen verzocht een bewindvoerder om een schuldregeling voor een persoon over wie beschermingsbewind was uitgesproken. Het treffen van een schuldregeling voor deze inwoners kochten we ook in bij Sociaal.nl.
•
Tot slot kochten we nog 2 schuldregelingen in bij de GKB en 1 budgettering, omdat de GKB voor de betrokken personen bewindvoerder is en wij deze inkoop voor deze inwoners als maatwerk beschouwden.
3.8 Effect van de intake in eigen beheer op de inkoop In paragraaf 3.4 over het overgangsjaar 2013 lichtten we toe dat op basis van de 14 intakes de de GKB in 2013 nog verrichtte, er door de GKB 34 nieuwe producten werden ingezet Uit figuur 12 blijkt dat op basis van de intake door onze gemeente wij in 2013 en 2014 maar een beperkt aantal betaalde diensten schuldhulpverlening inkochten. Deze diensten betreffen voornamelijk: schuldregelingen, WSNP-trajecten of budgettering. Het gaat om 9 zaken per jaar. Zoals in Hoofdstuk 1 over het beleid is beschreven, zetten we alleen diensten in als dat noodzakelijk is en als de betrokkene gemotiveerd is. Bovendien doen we een beroep op eigen verantwoordelijkheid en zo mogelijk op ondersteuning uit de omgeving van betrokkene of begeleiding door vrijwilligers. Dit heeft een effect op de kosten. De kosten van de ingekochte diensten bij Sociaal.nl in 2014 zullen overigens nog stijgen met naar verwachting € 3.000, omdat achteraf – na afsluiting van het traject wordt gefactureerd.
Kostenspecificatie 2012-2014 schuldhulpverlening Figuur 13 Betreft de 168 diensten (zie figuur 4) en de 18 extra inkopen (figuur 12).
2012
2013
aantal inwoners die diensten ontvingen
jaar
211
170
186
aantal ingezette producten
245
198
186
kosten GKB
2014
€ 143.204
€ 92.357
€ 71.000
kosten consulent gemeente
€0
€ 35.890
€ 37.270
kosten Sociaal.nl
€0
€0
€ 2.197
Deel kosten klanttevredenheidsonderzoek
€0
€0
€ 3.561
€ 143.204
€ 128.247
€ 114.028
Totale kosten schuldhulpverlening gemiddelde kosten per inwoner
€ 679
€ 754
€ 613
Bedrag gemeentelijke begroting
€ 130.000
€ 130.000
€ 133.000
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
19
3.9 Kosten beschermingsbewind Bij de tekst onder figuur 9 werd vermeld dat in een aantal situaties beschermingsbewind was geadviseerd. De kosten van professionele bewindvoering moet de betrokkene zelf betalen. Indien het inkomen en het vermogen laag is, kan de gemeente bijzondere bijstand verlenen. De kosten hiervan zijn niet begrepen in de kosten van schuldhulpverlening. Echter, diensten schuldhulpverlening en bewindvoering liggen wel in elkaars verlengde. Het blijkt uit landelijk onderzoek dat de laatste jaren het aantal onder bewindstellingen aanzienlijk toeneemt. De kosten van bijzondere bijstand voor de gemeente stijgen daardoor ook. Uit een brief van de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie van 29 oktober 2014 aan de Tweede Kamer blijkt een toename van 2011 naar 2013 van 45.478 naar 52.440 zaken. Als mogelijke oorzaken van de stijging worden genoemd: de economische crisis, de vergrijzing, de stijgende schuldenproblematiek, de toenemende complexiteit van de samenleving, strengere selectie aan de poort bij gemeentelijke schuldhulpverlening en actieve doorverwijzing naar beschermingsbewind. De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) meldt in een brief van 1 juli 2014 aan de Tweede Kamer het volgende꞉ Uit een onderzoek in 32 gemeenten over de periode 2010 tot en met 2013 blijkt dat deze gemeenten voor gemiddeld twee keer zoveel huishoudens de kosten van bewindvoering vanuit de bijzondere bijstand zijn gaan betalen. In een brief van 22 december 2014 aan de gemeenten deelt de Staatssecretaris SZW mee dat in 2015 nader onderzoek naar de oorzaken van de stijging wordt gedaan. Ook in De Wolden is een sterke stijging van de kosten van bijzondere bijstand voor bewindvoering gebleken: Figuur 14
Bijzondere bijstandsverlening beschermingbewind jaar Aantal personen De Wolden Kosten De Wolden Aantal personen landelijk
2012
2013
2014
28
56
68
€ 23.316
€ 50.478
€ 53.649
41.247
52.440
?
Zoals gezegd, deze kosten van bewindvoering zijn niet verwerkt in de eerder vermelde kosten van schuldhulpverlening. Ze werden wel betaald uit het gemeentelijke budget voor Minimaregelingen.
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
20
Hoofdstuk 4 Preventie
4.1 Uitgangspunten In het beleidsplan is preventie een belangrijk thema. Het collegeprogramma 20102014 noemt dat de komende jaren voorlichting en preventieve maatregelen in de schuldhulpverlening worden ingezet. Hierdoor wil de gemeente een impuls geven aan het voorkomen van problematische schulden, vooral bij jongeren. In hoofdstuk 5 van het beleidsplan zijn voorbeelden genoemd van instrumenten die we kunnen inzetten gericht op het voorkomen van schulden bij jongeren:
•
bevorderen van voorlichting en lesmateriaal op basisscholen, zoals de ‘Klasse!kas’ of de Nibud-lesmateriaal zoals ‘De Geldkoffer’;
•
digitale voorlichting en informatie zoals Nibud.nl/scholieren en de SchuldPreventiewijzer.nl;
•
informatie en advies via het Centrum voor Jeugd en Gezin.
In hoofdstuk 1 van deze evaluatie staat een verwijzing naar het collegeprogramma 2014-2018, namelijk: “Preventie is van groot belang. Vroegtijdig ingrijpen voorkomt woninguitzetting en veel schulden. Ook kinderen leren omgaan met geld is een middel van primaire preventie”.
4.2 Evaluatie Sinds de vaststelling van he beleidsplan medio oktober 2012 zijn we aan de slag gegaan om de integrale schuldhulpverlening in De Wolden inhoud te geven en te professionaliseren. Per 1 januari 2013 zijn we gestart met de integrale intake schuldhulpverlening in eigen beheer en de intensieve samenwerking binnen het Sociaal Team. De volgende aspecten van de nieuwe werkwijze dragen bij aan preventie ter voorkoming van (problematische) schulden: •
intakegesprek binnen 2 weken en meestal binnen 1 week na aanmelding;
•
de aandacht voor financiële – en schuldproblematiek bij ketenpartners, zoals het AMW en MEE;
•
snelle doorverwijzing door ketenpartners naar schuldhulpverlening;
•
de integrale werkwijze, waarbij onderliggende problemen van schulden ook worden aangepakt;
•
de dienst informatie en advies, die het mogelijk maakt dat inwoners een deskundig advies krijgen over de aanpak van hun financiële situatie;
•
de afspraken met de woningcorporatie van vroegsignalering van huurschuld;
•
de inzet van vrijwilligers die inwoners thuis kunnen begeleiden bij budgetbeheer en de financiële administratie.
4.3 Volgende fase van preventieactiviteiten. Nu de integrale schuldhulpverlening in De Wolden vorm heeft gekregen en goed functioneert, kunnen we ons meer richten op andere activiteiten gericht op preventie, vooral op de doelgroep jongeren. We willen een verdiepingsslag maken op hetgeen we al door de nieuwe werkwijze met preventie hebben bereikt.
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
21
Er zijn tal van mogelijkheden, voorbeelden van landelijke projecten en instrumenten van organisaties, zoals het Nibud. In februari 2015 is vanuit de ketenpartners bij schuldhulpverlening een werkgroep gestart. Het doel is te inventariseren wat de mogelijkheden en wensen zijn om samen met maatschappelijke organisaties het omgaan met geld en schuldpreventie onder de aandacht te brengen. We streven er naar een startconferentie te houden met betrokken en belangstellende organisaties en instellingen. Het uiteindelijke doel is een preventieprogramma op te stellen en uit te voeren.
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
22
Hoofdstuk 5 Klanttevredenheidsonderzoeken 5.1 Periode 2012 In het beleidsplan staat een aantal criteria om de kwaliteit van de integrale schuldhulpverlening te borgen4. Eén van deze criteria is de uitkomst van klanttevredenheidsonderzoeken. Zoals in het beleidsplan werd vermeld, zou een eerste onderzoek in 2013 over het jaar 2012 als nulmeting fungeren. In juni 2013 verscheen het rapport van dit klanttevredenheidsonderzoek. Op 16 juli 2013 werd het geagendeerd op de agenda van het college en voor de gemeenteraad stond het rapport op de lijst van ingekomen stukken van 12 september 2013. Kwantitatief onderzoek Het onderzoek werd door SGBO gedaan in de vorm van een schriftelijke vragenlijst die aan 131 klanten werd toegestuurd. Hiervan reageerden 50 personen. De uitkomsten van het onderzoek betrof het jaar 2012 waarin de GKB te Assen de integrale schuldhulpverlening voor gemeente De Wolden verrichtte. Samengevat waren de klanten positief over: •
de intakefase;
•
niet lang hoeven wachten en klantvriendelijkheid;
•
consulenten van de GKB doen hun best;
•
overzicht van de gemaakte afspraken.
Minder positief / negatief waren de klanten over: •
de fase na de intake tot er uitsluitsel of duidelijkheid over de aanvraag was;
•
hoe vaak men tussentijds informatie kreeg;
•
algehele dienstverlening bij budgetbeheer;
•
consulenten van de GKB wisselen vaak en werken niet altijd snel en efficiënt.
5.2 Periode 2013-2014 Kwalitatief onderzoek Begin 2015 deed SGBO/BMC Onderzoek weer een klanttevredenheidsonderzoek. Het onderzoek werd gehouden onder de klanten die in de periode januari 2013 – juli 2014 een intakegesprek bij de gemeente hadden. Omdat de omvang van de doelgroep uit circa 90 personen bestond, is gekozen voor kwalitatief onderzoek als verdieping op de nulmeting van 2013. Dit kwalitatieve onderzoek betekent dat 21 telefonische interviews zijn afgenomen. Samengevat waren deze personen positief over: •
de korte wachttijd na aanmelding;
•
de informatie en duidelijkheid in het intakegesprek;
•
deskundigheid en doortastendheid van de consulent;
•
de hulp van de ketenpartners.
4
Paragraaf 5.2
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
23
Minder positief waren een aantal klanten over: •
de als te zakelijk ervaren bejegening;
•
de geboden oplossing, die soms als te eenzijdig en dwingend werd ervaren.
De leer- of verbeterpunten die we uit dit laatste onderzoek kunnen trekken zijn: meer (schriftelijke) informatie over꞉ •
de gemeentelijke uitgangspunten bij schuldhulpverlening en
•
het proces met de ketenpartners en inkoop van diensten schuldhulpverlening.
Het rapport over dit tweede klanttevredenheidsonderzoek is als bijlage bij deze evaluatie gevoegd. Vergelijk van de uitkomsten van de twee onderzoeken Conclusies trekken in vergelijking met het onderzoek over 2012-2013 is niet goed mogelijk. Dat komt omdat het klanttevredenheidsonderzoek over 2013-2014 een kwalitatief onderzoek was. De resultaten hiervan kan men niet generaliseren naar de hele populatie. Het eerste onderzoek was een kwantitatief onderzoek, waarbij juist wel het doel is een uitspraak te doen over de resultaten in relatie tot hele doelgroep.
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
24
Hoofdstuk 6 Maatschappelijke effecten, doelstellingen en realisatie In het beleidsplan zijn maatschappelijke effecten met de bijbehorende doelstellingen en indicatoren voor de resultaatsmeting vermeld5. In de onderstaande tabel vermelden we samengevat de voorlopige resultaten en eventuele bijzonderheden. Tabel 1 Maatschappelijke effecten, doelstellingen, indicatoren en realisatie.
Maatschappelijk effect en doelstellingen
Indicator
Realisatie / opmerking
• 1. Het voorkomen van schuldenproblematiek, vooral bij jongeren. 2. Het voorkomen dat (meer) kwetsbare personen in de knel komen. • Het uitvoeren van preventieactiviteiten. • Maatwerk leveren. • Vroegsignalering
Klantgerichte, optimale dienstverlening. • Samenwerking van instanties en ketenpartners • Advies en vraagverheldering
• a) Aantal personen dat bereikt is met advies, preventie en nazorg. b) Tijdig opgestelde hulpplannen. c) Klanttevredenheid.
5
• •
• • Doorlooptijd.
Participatie van inwoners aan maatschappij. • Inwoners met financiële a) Aantal personen dat problemen die actief is. ondersteuning krijgen, doen naar vermogen mee b) Geslaagde trajecten, in de maatschappij. korte wachttijden. • Kwaliteit en effectiviteit van schuldhulpverlening verbeteren Alle inwoners hebben een zo groot mogelijke financiële zelfredzaamheid. • Eigen kracht van inwoners gebruiken. • Dienstverlening op maat
•
a) Succesvolle dienstverlening ‘Informatie en Advies en ‘Budgetbegeleiding’’. b) Klanttevredenheid.
•
•
•
Maatwerk wordt geleverd. Vroegsignalering vloeit voort uit integrale aanpak en afspraken met Actium. Klanttevredenheid is gemeten. Uitvoeren van (projectmatige) preventieactiviteiten p.m. Aantal bereikte personen met preventie niet eenvoudig meetbaar. Is en wordt gerealiseerd. Geen wachtlijst voor intake. Doorlooptijd van ingekochte dienstverlening ( bij Sociaal.nl) aanzienlijk verbeterd. Integrale (schuld)hulpverlening draagt bij aan het kunnen participeren in de samenleving. Indicator aantal personen niet meetbaar. Wachttijden zijn zeer kort, de ingekochte trajecten slagen vrijwel altijd.
Dienstverlening op maat en eigen kracht zijn uitgangspunten bij de uitvoering. Verwachting / tevredenheid blijkt uit KTO.
Paragraaf 3.8, blz. 25
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
25
Maatschappelijk effect en doelstellingen Kostenbeheersing voor de gemeente. • De relatieve kosten van schuldhulpverlening stijgen niet. Schuldsituaties leiden niet tot onnodige maatschappelijke kosten bij andere organisaties. • Afstemming en verbindingen realiseren bij o.a. de beleidsterreinen Wwb6, Wmo en Welzijn. • Integraal werken.
6
Indicator
Realisatie / opmerking
Uitgaven 2013 e.v. ten opzichte van 2012.
Absolute en relatie kosten dalen t.o.v. 2012.
Samenwerkings- en signaleringsafspraken. Realiseren van een ‘Frontoffice’ Advies en vraagverheldering en aansluitende ‘Midoffice’ met specialisten.
Front- en midoffice zijn doorontwikkeld tot het Sociaal Team waarbinnen we integraal werken. We leggen zo veel mogelijk verbindingen binnen het beleidsterrein sociaal domein.
Ingaande 1-1-2015 is de Wwb vervangen door de Participatiewet
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
26
Hoofdstuk 7 Beleidskeuzes / beleidswijzigingen Op basis van de opgedane ervaringen stellen we voor het beleid op twee onderdelen aan te passen. Deze aanpassingen hebben betrekking op het invoeren van een eigen bijdrage voor een specifieke dienst schuldhulpverlening. In het beleidsplan is in paragraaf 7.1 aangegeven dat we zouden onderzoeken of het opleggen van eigen bijdragen bij schuldhulpverlening gewenst en doelmatig is. De juridische mogelijkheden hiertoe zijn overigens beperkt en alleen mogelijk voor inwoners met een inkomen van meer dan 110% van het sociaal minimum. De voorgestelde wijzigingen kunnen we effectueren door aanpassing van de beleidsregels voor integrale schuldhulpverlening. Vaststelling en wijziging van de beleidsregels is een bevoegdheid van het college.
7.1 Geen eigen bijdrage Het college is van mening dat het opleggen van eigen bijdragen voor inwoners die een betaalde dienst schuldhulpverlening toegekend kunnen krijgen, ongewenst is. Immers, bij een schuldregeling wordt uitgegaan van maximale draagkracht om een regeling mogelijk te maken. Inwoners leven dan een aantal jaren op een minimum inkomen, waarbij een eigen bijdrage tegenstrijdig is met het belang is om schuldenvrij te geraken. Bij budgettering is een eigen bijdrage te overwegen. In het huidig beleid is opgenomen dat budgettering maximaal 18 maanden duurt en bij uitzondering met maximaal 18 maanden kan worden verlengd. Budgetbeheer kost € 70 per maand per cliënt. Het is gebleken dat wij sinds 1 januari 2013 budgetbeheer in zeer beperkte mate inkopen, namelijk circa 2 keer per jaar. Mede gezien de administratieve uitvoeringskosten en het feit dat de betrokken inwoners vrijwel altijd een laag inkomen hebben, willen we afzien van het opleggen van een eigen bijdrage bij budgetbeheer.
7.2 Uitzondering bij langdurig budgetbeheer Echter, de GKB verricht per 31 december 2014 nog voor 41 inwoners het budgetbeheer. Van circa 18 inwoners in elk geval vanaf het jaar 2010. Omdat het beleid is dat budgetbeheer voor maximaal 3 jaar wordt vergoed, stellen we voor een eigen bijdrage voor die personen in te voeren van 50% van de kosten ingaande 1 januari 2016 en ingaande 1 januari 2018 de kosten niet meer te vergoeden. Wij zullen deze inwoners informeren en hen desgewenst begeleiden naar een alternatief. Overigens kan het college voor de kosten van budgetbeheer bijzondere bijstand verlenen als voortzetting van de budgettering noodzakelijk zou zijn. Bij bijzondere bijstandsverlening houden we rekening met draagkracht en vermogen volgens de normen van de Participatiewet en het gemeentelijk beleid bij bijzondere bijstandsverlening. Bij bijzondere bijstandsverlening voor kosten van bewindvoering houden we eveneens rekening met draagkracht en vermogen. In die zin is er sprake van rechtsgelijkheid tussen deze twee groepen inwoners.
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
27
7.3 Toeslag op bewindvoering. De GKB verzorgt per 1 januari 2015 voor 18 inwoners/huishoudens uit De Wolden de bewindvoering. Hiervoor rekent de GKB een toeslag boven de tarieven die de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie per 1 januari 2015 heeft vastgesteld. Vóórdat deze regeling van kracht werd, golden de tarieven van het Landelijk OVerleg Vakinhoud Civiel en Kanton (vereniging van Kantonrechters, LOVCK). Ook toen berekende de GKB een toeslag. De toeslag bedraagt € 300,- per dossier per jaar.7 Wij zijn van mening dat het in rekening brengen van deze toeslag niet strookt met de uniforme tarieven die de staatssecretaris heeft vastgesteld. Wij stellen voor deze toeslag aan de GKB per 1 januari 2016 niet meer te vergoeden. De betrokken inwoners zullen wij hierover informeren.
7
Bedrag per 1 januari 2015
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
28
Bijlage 1 Klanttevredenheidsonderzoek
Klanttevredenheidsonderzoek maart 2015 (apart document)
Bijlage 2 Lijst van afkortingen
AMW
Algemeen Maatschappelijk Werk
Bbz
Bijstandsbesluit zelfstandigen
CJG
Centrum voor Jeugd en Gezin
KTO
KlantTevredenheidsOnderzoek
GKB
Gemeentelijke Krediet Bank Assen
Nibud
Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting
NVVK
Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (branchevereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren)
Wgs
Wet gemeentelijke schuldhulpverlening
SZW
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Wmo
Wet maatschappelijke ondersteuning
Wwb
Wet werk en bijstand
WSNP
Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen
Evaluatie integrale schuldhulpverlening gemeente De Wolden, maart 2015
29