Evaluatie NMBS-dienstregeling 2015

Evaluatie NMBS-dienstregeling 2015 nota voor de

Kamercommissie Infrastructuur

COLOFON TreinTramBus (vzw BTTB) Kortrijksesteenweg 304 9000 Gent [email protected] Voorzitter: Stefan Stynen

ASBL NAVETTEURS.BE Rue de Loncin, 92 4460 Grâce-Hollogne [email protected] abbone Contact: Gianni Tabbone

Test Aankoop Hollandstraat 13 1060 Brussel www.test-aankoop.be Contact: Els Bruggeman

Inter-Environnement Environnement Wallonie Mundo-Namur Rue Nanon, 98 5000 Namur [email protected] Contact: Juliette Walckiers

© 18 maart 2015

TreinTramBus / Navetteurs.be / Test-Aankoop Test / IEW

-2-

Evaluatie treindienst trein 2015

INHOUDSTAFEL

1

Opzet van dit rapport .............................................................................. 4

2

Politieke en juridische randvoorwaarden................................................ 5

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

Groeien bij constant aantal extra kilometers ................................................. 5 Extra treinen naar Brussels Airport ten koste van andere lijnen en ritten .......... 5 Ontbreken van duidelijke normen inzake amplitudes en frequenties ................. 7 Eenzijdige focus op woon-werkverkeer op weekdagen, weinig ambitie voor andere verkeersstromen en het weekendverkeer ........................................... 8 Opgelegde besparingen .............................................................................. 9

3

Conceptuele problemen van het nieuwe aanbod ................................... 11

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12

Leesbaarheid van het aanbod .....................................................................11 Nieuwe rechtstreekse, maar ook doorgeknipte verbindingen ..........................12 Knooppunten ...........................................................................................13 Verhoging vs. verlaging van de frequentie ...................................................14 Euregionaal verkeer ..................................................................................15 Reistijden ................................................................................................16 Spreiding van de treinen............................................................................19 Alternatieven voor de Noord-Zuidverbinding ................................................19 Voorstadsnetten .......................................................................................19 Stations in de rand ...................................................................................20 De steeds langere vakantieperiodes ............................................................20 Onaangepast of verouderd materieel ...........................................................20

4

Stiptheid ............................................................................................... 22

5

Communicatie ....................................................................................... 24

6

Aanbevelingen en algemene vragen ..................................................... 25

7

Lijst van bijlagen .................................................................................. 27

TreinTramBus / Navetteurs.be / Test-Aankoop / IEW

-3-

Evaluatie treindienst 2015

1

Opzet van dit rapport

Met dit rapport willen TreinTramBus, Navetteurs.be, Test-Aankoop en InterEnvironnement Wallonie (IEW) een zo correct mogelijk beeld schetsen van de voor- en nadelen van de dienstregeling die de NMBS op 14 december 2014 heeft ingevoerd (hierna “dienstregeling 2015”). Dat gebeurt op basis van diverse bronnen: de reacties die we tot dusver ontvingen via ons elektronisch meldpunt op onze websites, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen klachten die voortvloeien uit de nieuwe dienstregeling en klachten over andere exploitatieproblemen (bv. pannes); een analyse van het aanbod op basis van het spoorboekje met een overzicht van de plus- en minputen van de nieuwe dienstregeling per provincie (zie bijlage 1); waar relevant, een vergelijking met het aanbod voor 14 december 2014. Op basis van deze bevindingen worden aanbevelingen geformuleerd voor aanpassingen op korte termijn, maar ook voor de dienstregeling vanaf december 2017, de volgende grote aanpassing die de NMBS plant. Ook aan het beleid worden een aantal aanbevelingen meegegeven. Het is immers duidelijk dat de NMBS sterk afhankelijk is van de randvoorwaarden inzake beschikbare budgetten, kosten van rijpaden, opgelegde verplichtingen enz.


-4-


2

Politieke en juridische randvoorwaarden

2.1

Groeien bij constant aantal extra kilometers

Volgens cijfers van de NMBS (zie grafiek hieronder) is het aantal reizigers tussen 1998 en 2012 met 70 % gegroeid, terwijl het aantal treinkilometers met slechts 13 % is toegenomen. De NMBS doet met andere woorden de jongste 15 jaar al meer met minder, onder meer dankzij de grootschalige inzet van dubbeldeksmaterieel op alle grote IC-lijnen. In de dienstregeling 2015 werden de frequenties verhoogd op een aantal grote lijnen, met name Brussel – Gent – Brugge en Brussel – Namen. Ook het aantal treinen naar Brussels Airport is sterk toegenomen, zowel op weekdagen als in het weekend. Omdat het totale aantal kilometers om budgettaire redenen niet mocht toenemen, zijn er elders ritten geschrapt om deze uitbreidingen mogelijk te maken. Deze strategie botst op de grenzen van haar mogelijkheden. De bedieningsamplitude nog verder inkorten is geen optie, nog minder treinen laten rijden op het platteland evenmin. Voorstadsnetten invoeren rond de steden is alleen haalbaar als er opnieuw ruimte komt om extra treinkilometers aan te bieden.

Bron: NMBS

2.2

Extra treinen naar Brussels Airport ten koste van andere lijnen en ritten

Bij de sluiting van de PPS-overeenkomst voor de bouw van de Diabolo hebben de NMBS en de federale overheid een zogenaamde “letter of comfort” ondertekend over de treinbediening van en naar de Brussels Airport. Dat leidde tot nieuwe rechtstreekse verbindingen tussen de luchthaven en Brugge, Kortrijk, Doornik, Hasselt en Amsterdam. In


-5-


december 2015 opent de Josafattunnel tussen Schuman en Meiser en komen daar nog rechtstreekse verbindingen bij naar Namen en Charleroi via de Europese wijk. Hierdoor rijden er tegenwoordig alle dagen van de week tot 6 treinen per uur tussen Brussel en de luchthaven. Aangezien er vanwege financiële beperkingen in totaal geen treinkilometers mogen bijkomen, gaan een aantal van die verbindingen in de praktijk ten koste van andere rechtstreekse verbindingen. Dat geldt met name voor: de nieuwe verbinding Antwerpen – Mechelen – Luchthaven – Leuven – Hasselt, die concreet tot gevolg heeft gehad dat de IR-trein Antwerpen – Hasselt via Aarschot op weekdagen werd vervangen door een trein Antwerpen – Aarschot – Leuven, met in Aarschot overstapmogelijkheid richting Hasselt. De verbinding met overstap duurt niet alleen langer (78' i.p.v. 67'), door de verplichte overstap is ze ook minder betrouwbaar; de nieuwe verbinding Bergen – Brussel – Luchthaven – Doornik die voor gevolg heeft dat men de vroegere IR Quévy – Bergen – Brussel – Luchthaven met uitzondering van 2 P-treinen ’s morgens en ’s avonds tijdens de week vervangen heeft door een trein Quévy – Bergen met overstapmogelijkheid in Bergen richting Brussel. De reistijd blijft ongeveer gelijk, maar ook hier maakt de verplichte overstap in Bergen de verplaatsing minder betrouwbaar. Ook talrijke vroege en late treinen in het hele land werden geschrapt om de nodige extra kilometers bij elkaar te schrapen. Deze "letter of comfort" heeft dus een aanzienlijke impact op het treinaanbod in het hele land en dus op de openbare dienstverlening, maar wordt wel angstvallig geheim gehouden. Hoewel TreinTramBus daar tijdens besprekingen over de nieuwe treindienst meermaals heeft op aangedrongen, hebben we nooit officieel inzage gekregen in dit document. Bij de ondertekening ervan in 2007 is er wellicht van uitgegaan dat het extra aanbod bovenop de bestaande treinen zou worden ingevoerd, maar nu de middelen schaars zijn, blijken deze engagementen een grote hap te nemen uit het beschikbare kilometercontingent.


-6-


Bron: NMBS

2.3

Ontbreken van duidelijke normen inzake amplitudes en frequenties

De normen in het beheerscontract 2008-20121 tussen de staat en de NMBS zijn minimaal, al hebben ze wel gezorgd voor een bijsturing van het plan om een aantal treinverbindingen ook op weekdagen slechts om de twee uur te laten rijden. In bijna alle andere gevallen biedt de NMBS gelukkig meer verbindingen en ritten aan dan het verplichte minimum. Artikel 8 van het lopende beheerscontract schrijft dat minimum voor (zie bijlage 2). De totale kilometerproductie ligt ongeveer 10 % boven de norm van het beheerscontract voor weekdagen, ongeveer 240 000 tkm/dag; in het weekend worden ongeveer 135 000 tkm/dag aangeboden. Wanneer de NMBS meer doet dan het minimum in het beheerscontract, biedt dit contract geen enkele houvast om te bepalen op welke lijn hoe vroeg of hoe laat moet worden gereden. In de praktijk lijkt dat vooral bepaald te worden door de ligging van de depots of de doorheen de jaren gegroeide gewoontes. De huidige amplitudes roepen dan ook heel wat vragen op. Hoe valt bijvoorbeeld te verklaren dat de laatste trein uit Gent naar Aalst al om 22.13 uur gaat (was tot voor kort 23.26 uur),en de laatste trein naar Eeklo al om 21.12 uur rijdt? Waarom rijdt er vanuit Brussel nog een L-trein naar Antwerpen om 23.43 uur, terwijl het laatste vertrek naar Aalst al om 21.59 uur is en de laatste L-trein naar Leuven om 22.34 uur rijdt? Vanuit Charleroi rijdt de laatste trein naar Erquelinnes al om 19.55 uur, terwijl er naar Ottignies nog wel een vertrek is om 21.51 uur… Vooral nu er talrijke vroege en late treinen werden 1

Nog steeds van kracht bij gebrek aan een nieuw beheerscontract.


-7-


geschrapt, is er nood aan een objectivering van deze keuzes. Meer details over de amplitudes vindt u in bijlage 3.

2.4

Eenzijdige focus op woon-werkverkeer op weekdagen, weinig ambitie voor andere verkeersstromen en het weekendverkeer

De weekenddienst van de NMBS is veel te beperkt – zie normen beheerscontract (bijlage 2) – en houdt geen rekening met de maatschappelijke veranderingen van de laatste decennia. Het aantal recreatieve en winkelverplaatsingen is drastisch toegenomen. De trein komt vaak niet in aanmerking voor mensen die laat werken, voor kotstudenten en voor wie aan het uitgangsleven wil deelnemen. Uit het “Onderzoek Verplaatsingsgedrag Vlaanderen 4.5” blijkt dat er tijdens het weekeinde nagenoeg evenveel verplaatsingen zijn als op weekdagen. Na vrijdag blijkt zaterdag zelfs de dag waarop het meeste verplaatsingen worden afgelegd. Vooral het verplaatsingsmotief "winkelen en boodschappen" weegt dan sterk door: 34,51 % van de verplaatsingen, gevolgd door "ontspanning, sport en cultuur" met 21,75 %. Op zondag worden tot een kwart minder verplaatsingen afgelegd, maar deze dag scoort wel het hoogst voor de motieven "bezoek", "wandelen, joggen recreatie" en "ontspanning, sport en cultuur". Gemiddeld aantal verplaatsingen per persoon per dag (gavpppd) Maandag 2,69140 Dinsdag 2,77618 Woensdag 2,69487 Donderdag 2,82133 Vrijdag 3,09191 Zaterdag 2,97956 Zondag 2,27336 Uit het voorgaande blijkt dat het grote verschil tussen het aanbod op weekdagen en tijdens het weekend helemaal geen weerspiegeling is van een verschil in de vervoersvraag. Het weekendaanbod, dat op dit moment slechts 56 % bedraagt van het aantal treinkilometers op weekdagen, is dan ook dringend aan een inhaaloperatie toe. De treindienst op zaterdag en zondag wordt immers gekenmerkt door enerzijds te lage frequenties – met name van de stoptreinen (2-uurdiensten, bv. lijn 125 Luik – Namen of lijn 43 Luik - Marloie) – en anderzijds enkele ontbrekende verbindingen (Lier – Mechelen, Virton – Athus – Aarlen). Een aantal lijnen heeft helemaal geen weekenddienst (lijn 26 Halle – Etterbeek – Vilvoorde – Mechelen, lijn 52 Puurs – Antwerpen, 82 Aalst – Burst, lijn 96 Bergen – Quévy). Op andere plaatsen moet de IC-trein dan weer, naast een verbindende functie, ook de functie als stoptrein op zich nemen. Dit is onder meer zo op de as Denderleeuw – Kortrijk of de Waalse as waar de IC Liers – Moeskroen meer dan twintig keer stopt. Tot slot zijn er ook meerdere lokale stopplaatsen waar de trein tijdens het weekeinde niet stopt (Ede op lijn 89, Oudegem en Wichelen op lijn 53, Bleret en Remicourt op lijn 36, Leman en Sclessin op lijn 125, Obourg op lijn 118,…).


-8-


Hoewel de verplaatsingspatronen op zaterdag en zondag sterk verschillen, maakt de NMBS nog steeds geen onderscheid tussen het aanbod op zaterdag en zondag. Vooral voor voorstadstreinen rond steden met een belangrijk winkelpotentieel is dit een gemiste kans. Rond Charleroi, Gent, Hasselt, Leuven en Luik rijden een aantal stoptreinen slechts om de twee uur, een frequentie die veel te laag is om een volwaardig alternatief te vormen voor de auto. De voorstadslijn Antwerpen – Boom – Puurs door de dichtbevolkte Rupelgemeenten wordt in het weekend zelfs helemaal niet bediend.

2.5

Opgelegde besparingen

Nadat de Regering Di Rupo het budget van de NMBS-groep al een paar keer terugschroefde, besliste het kabinet Michel om een bijkomende besparing door te voeren tot uiteindelijk 20 % van het jaarlijkse budget in 2019, gelijk verdeeld over de NMBS en Infrabel. Over een periode van 5 jaar zal de NMBS-groep in totaal 2,1 miljard euro minder overheidsdotatie ontvangen. Belangrijk hierbij is dat de zware besparingen niet zuiver door economische motieven zijn ingegeven. Mocht dat wel het geval zijn, zou de regering ook besparen op de aftrek voor salariswagens, maar die blijven uitdrukkelijk buiten schot. Deze beslissing was nog niet bekend bij het uittekenen van de nieuwe treindienst, maar zal de volgende jaren ongetwijfeld op diverse manieren tastbaar worden voor de reizigers: mogelijk een nieuwe schrappingsronde van treinen met een lagere bezetting2 na eerdere besparingsrondes in 2010, 2012 en december 2014; uitstel of schrapping van investeringsprojecten, zoals bijvoorbeeld de broodnodige renovatie van het station Vilvoorde of de al lang aanslepende werken op de as Brussel – Namen – Luxemburg; bezuiniging op het onderhoud van nevenlijnen, waardoor na verloop van tijd de lijnsnelheid moet worden verlaagd, de reistijd langer wordt en de dienst minder aantrekkelijk. Een recent voorbeeld hiervan is lijn 54 Mechelen – Sint-Niklaas, waar pas na veel aandringen eindelijk iets werd gedaan aan een lange vertragingszone tot 20 km/uur waardoor dagelijks in Mechelen en Sint-Niklaas aansluitingen verloren gingen. Een vergelijkbare situatie dreigt zicht voor te doen op lijn 43 tussen Luik en Marloie indien de noodzakelijke investeringen tussen Bomal en Barvaux niet worden uitgevoerd; de mogelijke sluiting van stopplaatsen om het verkeer meer te bundelen in grotere stations en het voor- en natransport door auto, bus of fiets te laten uitvoeren; hogere tarieven; de vakantieperiode waarin een deel van het aanbod wordt geschrapt, wordt steeds langer en duurt tegenwoordig al 13 weken. Het is duidelijk dat het ambitieniveau voor 2018 binnen deze randvoorwaarden bescheiden dreigt te zijn. Een grotere rol voor de trein is binnen deze context moeilijk haalbaar 2

De NMBS hanteerde de jongste jaren in haar schrappingsvoorstellen een norm van 40 reizigers/trein. Bij een dergelijk criterium zou minstens rekening moeten worden gehouden met de afgelegde afstand, de alternatieven voor de reizigers en de reële besparing. In het verleden werden “weinig bezette” treinen soms vervangen door niet-toegankelijke lege ritten. De besparing is dan verwaarloosbaar, maar het aantal reismogelijkheden neemt wel af.


-9-


indien niets worden gedaan aan een aantal financiële randvoorwaarden. Op dit moment kost een treinkilometer tussen € 16,1 (L-trein) en € 25 (P-trein)3. Die aanzienlijke kost wordt o.a. bepaald door: de hoge tarieven voor het gebruik van het spoornet en stops in stations. Die vertegenwoordigen volgens cijfers van de NMBS tussen 37,4 % (IC) en 40,0 % (IR) van de kostprijs om een trein te laten rijden; de toeslagen die worden aangerekend voor het gebruik van hogesnelheidslijnen door gewone IC-treinen (Leuven – Luik en Antwerpen – Noorderkempen – Breda). Aangezien de NMBS met haar binnenlandse treinen restcapaciteit benut van lijnen waarop anders slechts één HST per uur rijdt (theoretische capaciteit tussen 12 en 16 HST’s per uur), is er geen enkele economische reden om een toeslag aan te rekenen; het verbod op eenmansbediening: de treinbegeleider vertegenwoordigt tussen 7,7 % (IC) en 11,5 % (L) van de kostprijs. Met name op L- en voorstadstreinen moet eenmansbediening, in combinatie met mobiele controleploegen, haalbaar zijn.

3

Bron: nota van de NMBS aan de Raad van Bestuur.


- 10 -


3

Conceptuele problemen van het nieuwe aanbod

3.1

Leesbaarheid van het aanbod

De NMBS is van drie binnenlandse basisniveaus (IC, IR en L) overgestapt naar slechts twee niveaus: IC en L. In de spits blijven er daarnaast P-treinen rijden met een divers stoppatroon. Hoewel dit ogenschijnlijk een vereenvoudiging is, wordt het voorgestelde netwerk voor de gebruiker minder transparant. Zowel op IC- als L-niveau vinden we in het voorgestelde dienstregelingsconcept op een aantal lijnen verschillende stoppatronen onder hetzelfde label terug. Op de as Brussel – Antwerpen zijn er IC’s die in Mortsel-Oude-God, Mechelen-Nekkerspoel en Vilvoorde stoppen en andere die deze stations niet bedienen. Soms is de logica zelfs helemaal zoek: tussen Mechelen en Leuven bedient de IC-trein Gent – Leuven alle stopplaatsen, terwijl de L-trein niet stopt in Muizen, Hever en Hambos.

Soms is de logica helemaal zoek: tussen Mechelen en Leuven stopt de IC-trein overal en slaat de L-trein een aantal haltes over.

Op lijn 154 is het stoppatroon voor IC- en Ltreinen tussen Dinant en Namen exact hetzelfde.

De wildgroei aan IC-verbindingen wekt bovendien foute verwachtingen. Zo stopt de nieuwe IC-trein tussen Brussel-Luxemburg en Charleroi overal behalve in Holleken en De Hoek en slaat de IC Hasselt – Luik – Maastricht zelfs geen enkele halte over. In Vlaanderen kwamen er op die manier niet minder dan 47 nieuwe IC-stations bij, in Wallonië 25 en in Brussel vijf4.

4

Antwerpen-Luchtbal, Geel, Heist-op-den-Berg, Lier, Mechelen-Nekkerspoel, Mol, Mortsel-OudeGod, Noorderkempen, Olen, Balen, Beringen, Beverlo, Hamont, Heusden, Leopoldsburg, Lommel, Neerpelt, Overpelt, Zolder, Zonhoven, Deinze, De Pinte, Erembodegem, Melle, Merelbeke, Schellebelle, Serskamp, Boortmeerbeek, Haacht, Hambos, Hever, Londerzeel, Muizen, Vilvoorde, Wespelaar-Tildonk, Wijgmaal, Zaventem, De Panne, Diksmuide, Harelbeke, Ingelmunster, Koksijde, Kortemark, Lichtervelde, Tielt, Veurne, Zedelgem, Boondael, Vivier d’Oie, Etterbeek, Jette, St-Job, Angleur, Auvelais, Aywaille, Berzée, Binche, Châtelet, Coo, Courcelles-Motte, Couvin, Ecaussinnes, Gouvy, Jurbise, Leval, Lillois, Mariembourg, Obaix-Buzet, Pepinster, Philippeville, Roux, Silly, Trois-Ponts, Tubize, Vielsalm, Walcourt, Waterloo.


- 11 -


De L-treinen, die alle stopplaatsen zouden moeten bedienen, blijken ook niet altijd overal te stoppen. De L-trein Doornik – Bergen – Geraardsbergen stopt niet in Maubray, Callenelle, Harchies et Ville-Pommeroeul, stations die alleen door P-treinen worden bediend. Het spitsaanbod is wel meer gestandaardiseerd en leesbaarder geworden doordat gedurende de hele spits voor de P-treinen een identiek patroon wordt aangeboden.

3.2

Nieuwe rechtstreekse, maar ook doorgeknipte verbindingen

Alle stations rechtstreeks met elkaar verbinden is onmogelijk. Toch bevat de nieuwe treindienst enkele belangrijke nieuwe overstapvrije verbindingen:

Poperinge – Ieper – Kortrijk – Gent – Antwerpen, Kortrijk – Harelbeke – Waregem – Deinze – De Pinte – Brussel – Leuven …, Bertrix – Beauraing – Dinant – Namen, Brugge / Doornik / Kortrijk / Amsterdam / Hasselt – Brussels Airport.

Enkele belangrijke rechtstreekse verbindingen zijn sinds 14 december weggevallen. Dat geldt met name voor de snelste rechtstreekse verbinding tussen Antwerpen, Hasselt, Tongeren en Luik. Deze verbinding werd in tweeën geknipt en tussen Aarschot en Antwerpen omgeleid via Leuven, Brussels Airport en Mechelen. Tussen Hasselt en Antwerpen kan nog overstapvrij worden gereisd, maar telkens via een veel langer traject dan tot voor kort haalbaar was via Aarschot (67 minuten). Een trein via Mol doet 103’ over dit traject, via Leuven, de luchthaven en Mechelen duurt een overstapvrije rit 98’. Nochtans blijkt uit de verkoopcijfers van station Hasselt dat Antwerpen de meest gevraagde bestemming is voor mensen die een los ticket kopen, d.w.z. vooral buiten de spits rijden. Om die reden volstaan de 2 rechtstreekse P-treinen, die de NMBS sinds 14 december laat rijden, niet als alternatief voor het wegvallen van de vroegere rechtstreekse IR-trein via Aarschot en Lier. Een budgetneutraal voorstel van TreinTramBus om de rechtstreekse IC Antwerpen – Lier – Aarschot – Hasselt te behouden en de IC via de luchthaven tussen Leuven en Hasselt als L-trein te laten rijden, werd door de NMBS afgewezen omdat het strijdig zou zijn met de zogenaamde “letter of comfort” voor de bediening van Brussels Airport. Vreemd is dat de NMBS het tijdens het weekeinde (in een tweeuursfrequentie) wel zo doet! De IC-trein uit De Panne rijdt nog wel rechtstreeks verder naar Brussel, Brussels Airport en Landen, maar rijdt sinds december via Aalst en Denderleeuw. Een rit zonder overstap van Brussel-Centraal naar De Panne duurt daardoor tegenwoordig 2 uur 26' in plaats van 2 uur. Met een overstap in Gent neemt de reistijd "slechts" 9 minuten toe (18 minuten overstaptijd in Gent). In de praktijk loopt de wachttijd soms nog langer op door vertragingen op dit lange traject. In de spits leggen enkele P-treinen het traject nog wel in 2 uur af. Lijn 69 Poperinge – Kortrijk heeft sinds kort een rechtstreekse trein naar Gent en Antwerpen maar dat betekent wel dat reizigers naar Brussel buiten de spits altijd moeten overstappen. Een andere belangrijke doorgeknipte verbinding is de IC-trein Dinant – Brussel-Zuid, die niet langer door de Noord-Zuidverbinding rijdt, maar naar Schaarbeek wordt afgeleid.


- 12 -


Vanaf december 2015 wordt deze verbinding verlengd naar Brussels Airport. Dit betekent echter wel dat Dinant als toeristische bestemming een stuk moeilijker bereikbaar wordt vanuit Vlaanderen omdat voor de meeste trajecten nu twee keer moet worden overgestapt. Een andere belangrijke doorgeknipte verbinding is de IC-trein die tot 14 december Luik met Doornik verbond via de Waalse as. Voor de stiptheid is het misschien beter deze verbinding door te knippen, maar er bestaat nog wel steeds een behoefte aan een echte IC-trein tussen de belangrijkste Waalse steden. In april 2014 hebben ACTP, Navetteurs.be en IEW de NMBS gevraagd de haalbaarheid te onderzoeken van een snelle IC-verbinding die uitsluitend Luik, Namen, Charleroi, Bergen en Doornik zou bedienen5. Indien deze treinen elkaar op het uur xx.25 kruisen in Namen kan bovendien een optimale aansluiting worden geboden voor de reizigers van lijn 162 naar de belangrijkste Waalse steden. De vraag blijft tot op heden onbeantwoord en reizigers vanuit de richting Luxemburg moeten in Namen 27 minuten wachten op aansluiting richting Charleroi, Bergen en Doornik. Ook het wegvallen van de rechtstreekse regionale treinen tussen de kleinstedelijke gebieden Geraardsbergen en Ninove enerzijds en de regionale stad Aalst anderzijds is een stap achteruit. Op twee spitstreinen in elke richting na, moet voor regionale verbindingen in de Dendersteek telkens worden overgestapt in Denderleeuw. In de regio Centre valt de rechtstreekse verbinding tussen Braine-le-Comte en Charleroi via Manage en Luttre weg, hoewel die trein in Luttre bijna een uur stilstaat en op die tijd probleemloos heen en terug zou kunnen rijden naar Charleroi. Voor pendelaars zijn ook het wegvallen van de rechtstreekse treinen tussen Brussel, Ninove en Geraardsbergen in de brede piek en het wegvallen van de overstapvrije verbinding tussen Lessines en Brussel vermeldenswaard. Ten slotte moeten ook reizigers naar de kleinere stopplaatsen tussen Gent en Brugge tegenwoordig meestal overstappen in Gent. In de ochtendspits zijn er in Gent voldoende treinen naar Brussel om de vertragingen binnen de perken te houden, maar ’s avonds betekent een gemiste aansluiting in Gent in veel gevallen een vertraging van een uur. Niet de invoering van een overstap is hier het probleem, wel de te lage betrouwbaarheid.

3.3

Knooppunten

In Zwitserland is het netwerk van gecadanceerde verbindingen opgebouwd rond knooppunten. Alle IC-, IR- en lokale treinen komen rond hetzelfde tijdstip aan zodat er ook vlot in alle richtingen kan worden overgestapt. Dat vergt echter uitgekiende reistijden en een onberispelijke stiptheid tussen de overstapstations. Met een dergelijk netwerk kunnen reizigers vanuit alle stations vlot elk ander willekeurig punt op het net bereiken. Daartoe moeten overstappen worden georganiseerd met overstaptijden tussen 4 en 10 minuten en moeten ook de stations daarop worden afgestemd en worden uitgebouwd tot 5

In 1990 duurde een rit van Luik naar Doornik via de Waalse as 2 uur 7'. De snelste reistijd bedraagt tegenwoordig via Brussel 2 uur 15'. Via Namen (dus de Waalse as) vergt een dergelijke rit 2 uur 57'!


- 13 -


heuse overstapmachines met aandacht voor de reizigersstromen en het vlot inin en uitrijden van de treinen in de verschillende richtingen. Deze visie begint langzamerhand door te sijpelen jpelen binnen de NMBS, maar heel wat knooppunten blijven voor verbetering vatva baar. In Marloie is het bijvoorbeeld wel gelukt om de aansluitingen te verbeteren, in Namen blijven de overstaptijden onaanvaardbaar lang vanuit Luxemburg richting Charleroi en Bergen ergen of vanuit Dinant naar Luik.

3.4

Verhoging vs. verlaging van de frequentie

Op twee belangrijke IC-verbindingen verbindingen rijdt sinds 14 december één trein per uur extra: Brussel – Gent – Brugge en Brussel – Ottignies – Namen.. Deze extra treinen beantwoorbeantwoo den aan n een reële vraag. Ook tussen Brussel en Brussels Airport ging de frequentie verve der omhoog en rijden tegenwoordig 6 treinen/uur. Hier liggen niet capaciteitsproblemen, capaciteit maar de engagementen in het kader van de “letter of comfort” voor de Diabolobediening aan n de basis van het extra aanbod. Tussen Doornik en Moeskroen werd het aanbod gehalveerd tot slechts één trein per uur in de daluren.. Bovendien biedt die trein in Doornik geen goede aansluitingen richting Bergen, Charleroi en Namen.. Een traject tussen Moeskroen Moes en Bergen duurt hierdoor niet minder dan 1 uur 20'.. Doordat ook de aansluitingen in Moeskroen en Kortrijk niet optiopt maal functioneren, duurt een rit van Komen naar Bergen zelfs 2 uur 39' 39 voor een afstand van ongeveer 100 km. In het weekend zorgen de lage lage frequentie in combinatie met een slecht werkende aansluiting ervoor dat een rit van Doornik naar Brugge tussen 2 uur 19' en 2 uur 23' in beslag neemt. neemt Vanuit Bergen gaat het dan zelfs sneller met een omweg via Brussel. Op een aantal lijnen werd het aanbod aanbod in de spits teruggeschroefd. Tussen Gent en Eeklo rijdt voortaan in de ochtendspits slechts om het uur een trein in plaats van om de 40’ voorheen. Die vreemde frequentie bleek in de praktijk goed afgestemd op de behoeften van zowel pendelaars als scholieren scholieren in Gent en Eeklo. Ook tussen Mechelen en Leuven verminderde het aantal reismogelijkheden in de spits. Tussen Brugge en Kortrijk werd het aanbod in het weekend verlaagd. Een van beide treinseries, de minst trage van de twee, rijdt slechts om de twee uur. Tweeuurfrequenties blijven bijzonder onaantrekkelijk en zijn op een lijn die drie regionaalsteregionaalst delijke gebieden verbindt (Kortrijk, Roeselare en Brugge) onaanvaardbaar. TreinTramBus / Navetteurs.be / Test-Aankoop Test / IEW

- 14 -

Evaluatie treindienst trein 2015

Aanvankelijk wilde de NMBS een aantal L-treinen op weekdagen6 nog slechts om de twee uur laten rijden: Brugge – Zeebrugge, Bergen – Quévy, Jurbise –Braine-le-Comte, Waremme – Luik. Dankzij de bepalingen van het beheerscontract is dit vermeden. In het verleden is immers reeds gebleken dat veel reizigers dan definitief afhaken en dat dit wellicht een eerste stap zou zijn naar de volledige opheffing van deze treinen. Ook op lijn 132 Charleroi – Couvin zien we een afname van het aanbod voor de kleinere stopplaatsen, die de facto terugvallen op een aanbod van slechts enkele spitstreinen.

Type

Stopplaatsen

Stations

3.5

Haltes Yves-Gomezée Jamioulx Beignée Ham-sur-Heure Cour-sur-Heure Pry Berzée Walcourt Philippeville Mariembourg Couvin

Charleroi – Couvin Aantal treinen 2012 2014 10 6

Couvin – Charleroi Aantal treinen 2012 2014 12 6

Evolution 2012 -> 2014 - 45%

9

7

10

8

- 21%

26

20

27

21

- 23%

23

19

25

19

- 21%

Euregionaal verkeer

De klemtoon van het plan ligt zeer duidelijk op het binnenlandse aanbod. Amsterdam, Rijsel en Luxemburg blijven bediend met IC-verbindingen, maar naar Maastricht (122 000 inwoners) of Aken (240 000 inwoners) rijden alleen L-treinen. De klassieke IC-trein naar Amsterdam was oorspronkelijk niet in de plannen voorzien, maar werd na het falen van de Fyra achteraf toch toegevoegd. Het lukte echter niet meer om zowel in België als Nederland een aantrekkelijk rijpad te vinden, waardoor de reistijd zeer lang blijft (3 uur 19'). Wanneer men abstractie maakt van de lidstaatgrenzen valt op dat het grensoverschrijdende bedieningsniveau in de meeste gevallen een stuk lager ligt dan tussen steden op vergelijkbare afstand en van vergelijkbare grootte. In de Frans-Belgische Eurometropool Rijsel – Kortrijk – Doornik blijft het grensoverschrijdende aanbod beperkt tot één trein per uur. Tussen Oostende, Brugge en Rijsel moet voortaan worden overgestapt in Kortrijk.

6

In Vlaanderen rijden op weekdagen alle treinen om het uur. In Wallonië is dat ook het geval behalve op de volgende trajecten, die ook op weekdagen slechts om de 2 uur worden bediend: Luik – Gouvy – Luxembourg, Aarlen – Marbehan – Libramont, Aarlen – Virton – Libramont, Namen – Dinant – Bertrix en Ciney – Jemelle – Libramont.


- 15 -


Hetzelfde geldt voor de Euregio Maas Rijn met treinverbindingen naar Maastricht en Aken. Tussen Luik en Aken kan alleen nog rechtstreeks worden gereisd met de dure en weinig flexibele Thalys of ICE. Steden als Breda (NL), Weert (NL), Maubeuge (FR), Valenciennes (FR) en Duinkerke (FR) blijven bijzonder moeilijk met de trein bereikbaar, ondanks de aanwezigheid van spoorlijnen op die trajecten. Voor Breda komt daar hopelijk in december 2016 verandering in als de IC-trein naar Amsterdam via de hogesnelheidslijn gaat rijden met een halte in Breda. Roosendaal dreigt dan wel terug te vallen op slechts één L-trein per uur van en naar Antwerpen. Voorts heerst er ongerustheid over de toekomst van de internationale treinen Brussel – Luxemburg – Straatsbrug – Bazel, de verbinding tussen de drie Europese hoofdsteden waar talrijke internationale instellingen gehuisvest zijn. De bestaande EC-treinen worden in april 2016 vervangen door twee TGV’s Brussel – Rijsel – Aéroport Charles-de-Gaulle – Reims – Straatsburg. De rechtstreekse verbinding vanuit Brussel naar Bazel valt weg.

3.6

Reistijden

Op heel wat lijnen nemen de reistijden andermaal toe, zo blijkt uit een vergelijking van meer dan 350 mogelijke treinverbindingen (bijlage 4). Dat gebeurt enerzijds op vraag van Infrabel door de toevoeging van vaste reserveminuten voor werkzaamheden, anderzijds op initiatief van de NMBS omdat voortaan rekening gehouden wordt met de reistijd van het langzaamste materieel op een verbinding. Op een verbinding waar slechts één of twee treinen per dag met een getrokken dubbeldekstrein worden gereden, wordt dus op alle andere treinen trager gereden dan nodig voor bv. een break of AM96. Op de verbinding Brussel – Sint-Niklaas rijden slechts enkele treinen met M6-dubbeldekrijtuigen maar wordt wel de hele dag een keertijd van 11’ voorzien in Dendermonde. Voor treinen die met treinstellen (bijvoorbeeld Breaks) worden gereden, is dit erg lang. Dat kan vervelende gevolgen hebben voor de reiziger, wanneer daardoor bepaalde aansluitingen hierdoor de hele dag net niet worden gehaald. Ook voor de materieelinzet en de exploitatiekosten is dit nadelig. Reistijdverlengingen moeten dan ook omzichtig worden ingevoerd. Iets ruimere buffers in de drukke Noord-Zuidverbinding en de eerste knooppunten daarna kunnen inderdaad bijdragen tot een betere stiptheid, maar extra reistijd op uitlopers van lijnen is vaak nutteloos. Een reistijdverlenging aan het uiteinde van een traject heeft immers geen fundamenteel effect wanneer de vertragingen doorgaans op het centrale deel van het net ontstaan. De toevoeging van nog extra minuten voor werkzaamheden op verbindingen waar de jongste jaren de rijtijden al werden opgerekt, roept vragen op en lijkt niet in verhouding te staan tot de kleine verbetering van de stiptheid die sinds 14 december waarnemen. Ook een aantal erg lange haltetijden (5’ tot 7’ in Luik-Guillemins voor de IC Oostende – Eupen) leiden tot een toename van de reistijd. Beide ingrepen doen het nut van investeringen in sneller materieel en lijnsnelheidsverhogingen grotendeels teniet. In 1990 bedroeg de reistijd van Brussel-Centraal naar Luik-Guillemins zonder HSL en met materieel met een maximumsnelheid van 160 km/h 64’. In 2014 is die reistijd met HSL en materieel met een maximumsnelheid van 200 km/h slechts 7’ tot 10’ korter.


- 16 -


Ook tussen Brussel en Luxemburg neemt de reistijd steeds verder toe. Een rit van Brussel-Noord naar Luxemburg kon in 1975 in 2 uur 15’, ten opzichte van minstens 3 uur 10’ vandaag. Een rit van Aarlen naar Brussel duurt minstens 2 uur 32’.

Reistijden vanuit Brussel 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1990

2000

2012

2015

Antwerpen C IC

Turnhout

Hasselt

Luik-G IC

Namur

Charleroi

Binche

Mons

Tournai

Kortrijk

Blankenberge

Aalst

Sint-NIklaas

Gemiddeld worden de tijden die de treinklanten nodig hebben om van A naar B te reizen (zie bijlage 4) veel langer met een daling van de commerciële snelheid tot gevolg (zie bijlage 5). Wij kunnen een incidentele verlenging van rittijden aanvaarden, als dit ervoor zorgt dat er goede knopen ontstaan. Snelheid is geen doel op zich, maar treinklanten willen zich met een zekere snelheid kunnen verplaatsen, anders nemen ze de auto. Op verbindingen zoals Brussel – Luxemburg (3 uur 10' vanuit Brussel-Noord) of Hasselt – Aken (2 uur 6') is de reistijd tegenwoordig extreem lang, maar ook de IC-treinen uit Brussel naar Bergen, Namen, Antwerpen en Sint-Niklaas bieden geen IC-prestaties. Op andere verbindingen staan treinen in verhouding tot de totale reistijd opvallend veel stil: een treinrit Antwerpen – Rijsel duur tegenwoordig 2 uur 13’, waarvan 30 minuten stoptijd in station, met o.a. 11 minuten stilstand in Kortrijk, gevolgd door nog eens 9’ in Moeskroen. Tussen Kortrijk en Lille doet deze trein 37 minuten over een afstand van minder dan 30 km. hetzij gemiddeld nog geen 50 km/uur.


- 17 -


Regionale verbindingen 120

100

80

60

40

20

0 1990

2000

2012

2015

Leuven - Mechelen

Turnhout - Leuven

Leuven - Hasselt IC

Brugge - Kortrijk

Ath - Mons

Charleroi - Binche

Mons - Namur

Namur - Louvain-la-Neuve

Dinant - Ottignies

De verplichte onthaasting is nog meer van toepassing in het weekend, wanneer veel IC’s nog meer haltes moeten bedienen omdat er te weinig aanbod is op een onderliggend niveau. Tussen Antwerpen en Brussel moeten reizigers het in het weekend stellen met een IC die omgeleid is via de luchthaven en 53’ nodig heeft tussen Antwerpen-Centraal en Brussel-Centraal of een IC via de rechtstreekse route maar die slechts 4’ sneller is omdat er systematisch wordt gestopt in Mortsel-Oude-God, Mechelen-Nekkerspoel en Vilvoorde. Ter vergelijking in 1990 duurde een IC-rit tussen beide steden, ook in het weekend, slechts 35 minuten! Hetzelfde fenomeen vinden we in het weekend op de Waalse as, waar een IC-trein tussen Luik en Moeskroen 21 keer stopt en 3 uur 7' onderweg is. Dat in ons spoornet behoorlijk wordt geïnvesteerd om de stiptheid en veiligheid te verbeteren is positief, maar op sommige baanvakken lijken de werken eindeloos aan te slepen. Op lijn 25 Antwerpen – Brussel wordt bijvoorbeeld al gewerkt sinds 1985 en staan nog tot 2017 werken op het programma, hetzij in totaal meer dan 30 jaar! De as Brussel – Namen – Luxemburg is goed op weg om dat record te evenaren. In plaats van op nagenoeg het hele traject te werken, zou men beter bepaalde zones eerst afwerken zodat op die plaatsen meer uitwijkmogelijkheden ontstaan en de snelheid reeds terug kan worden verhoogd. Zo zijn de ruwbouwwerken tussen Ottignies en de vertakking naar Louvain-la-Neuve reeds enkele jaren klaar, maar lijkt Infrabel helemaal niet gehaast om op de vrijgekomen ruimte ook sporen aan te leggen, die extra capaciteit en souplesse zouden bieden bij het binnenrijden van Ottignies.


- 18 -


3.7

Spreiding van de treinen

Een van de doelstellingen van het nieuwe vervoersplan was de treinen beter te spreiden over het uur zodat de reismogelijkheden voor de reizigers gelijkmatiger verdeeld zijn. Doorgaans is dat ook gelukt met als belangrijkste verbeteringen de kwartierdiensten op weekdagen tussen Gent en Brussel en tussen Brussel en Leuven. Door het wegvallen van twee van de vier IC's tussen Brussel en Leuven tijdens het weekend, is de spreiding op zaterdag en zondag echter veel minder goed: 15/45 tussen Brussel en Leuven en zelfs 11/49 tussen Brugge en Brussel. Hoewel er tussen Denderleeuw en Brussel-Zuid de hele dag vier treinen per uur rijden, is er elk uur buiten de spits toch telkens een gat van 30' tussen twee treinen. Andere baanvakken waar de spreiding moet worden verbeterd, zijn Gent – Deinze (16/44) en Antwerpen – Beveren (14/46). In het geval van Beveren zou dat op weekdagen kunnen door deze stop over te hevelen naar de IC Antwerpen – Gent (reeks 30xx), die ook in Beervelde stopt en daardoor eerder als IR zou functioneren. We zijn voorstander van een sterke basisdienst 7 dagen op 7. Wanneer het aantal treinen in het weekend echter wordt beperkt, moet dat gebeuren met aandacht voor de spreiding tussen de overblijvende ritten en de aansluitingen in de verschillende knooppunten. Doordat twee van de vier IC-treinen tussen Leuven en Brussel in het weekend wegvallen, rijden de treinen op deze lijn volgens een erg onhandige 15/45-spreiding. Ook wie vanuit Brugge in het weekend naar Brussel wil, heeft de keuze tussen twee treinen op 11' van elkaar en moet daarna 49' wachten.

3.8

Alternatieven voor de Noord-Zuidverbinding

Het aanbod doorheen de Noord-Zuidverbinding werd licht teruggeschroefd om de stiptheid te verbeteren en extra marge in te bouwen. Toch blijven kansen onbenut om werk te maken van sterke alternatieven, bijvoorbeeld door het inleggen van een volwaardige IC-verbinding Leuven – Mechelen – Dendermonde – Gent als alternatief voor een traject via Brussel of het aanbieden van extra treinen tussen Brussel-Schuman en Denderleeuw via Jette. Vanaf december 2015 komen er treinen vanuit de Europese wijk naar Brussels Airport, maar dit worden geen echte doorgaande lijnen. De trein uit Dinant en de Europese wijk maakt een lus via de luchthaven om daarna terug te keren naar de Europese wijk en door te rijden naar Charleroi. Hierdoor wordt de kans gemist om vanuit Antwerpen, Mechelen en Leuven rechtstreekse verbindingen aan te bieden naar de Europese wijk zonder overstap in Brussel-Noord. Vanuit Mechelen zal dat één keer per uur mogelijk zijn met een stoptrein, vanuit Leuven rijden sinds kort twee treinen per dag van en naar het oosten van Brussel. Om een significante verschuiving op gang te brengen, moeten dergelijke verbindingen de hele dag worden aangeboden op IC- of IR-niveau.

3.9

Voorstadsnetten

Het voorstadsaanbod 2015 rond Brussel is op weekdagen grosso modo identiek gebleven, behalve op lijn 26 tussen Delta en Vilvoorde, waar nu twee treinen per uur rijden in plaats van drie. Tussen Brussel en Nijvel was aanvankelijk een halfuurdienst vooropgeTreinTramBus / Navetteurs.be / Test-Aankoop / IEW

- 19 -


steld, maar ontbreken nog een aantal ritten om de hele dag om het half uur een trein aan te bieden. Een knelpunt zijn de geschrapte late treinen op weekdagen, o.a. richting Aalst via Ternat, richting Leuven en op lijn 90 tussen Denderleeuw en Geraardsbergen. In het weekend werd het aanbod verbeterd op lijnen 60 (Brussel – Dendermonde) en 123 (Edingen – Geraardsbergen), waar men nu op zaterdag en zondag om het uur rijdt in plaats van slechts om de twee uur. Vanuit Geraardsbergen rijdt die trein alle dagen zonder overstap naar Brussel. Rond de andere grote steden (Antwerpen, Charleroi, Gent en Luik) blijft het Ltreinaanbod beperkt tot één trein per uur. In het weekend rijdt er zelfs maar om de twee uur een trein op de lijnen Ronse – Gent – Eeklo, Leuven – Hasselt en op de meeste voorstadslijnen rond Charleroi en Luik. Nochtans is er een aanzienlijk potentieel rond deze agglomeraties en bestaan er ook plannen voor voorstadsnetten rond Antwerpen, Gent, Charleroi en Luik. Er moet een stappenplan worden opgesteld om de invoering van frequente voorstadsnetten rond deze centra voor te bereiden.

3.10

Stations in de rand

Enkele stations aan de rand van grotere steden worden sinds 14 december minder vaak bediend: Wezemaal op lijn 35 tussen Brussel en Leuven (geen rechtstreekse treinen meer naar Brussel), Muizen (geen P-treinen meer), Haacht, Boortmeerbeek en Wespelaar-Tildonk (geen rechtstreekse treinen meer naar Brussel), Waremme op lijn 36 tussen Luik en leuven (1 P-trein per richting en per dag minder). Hierdoor wordt de druk op grote knooppunten als Leuven, Mechelen of Gent-Sint-Pieters nog groter.

3.11

De steeds langere vakantieperiodes

De NMBS heeft de verschillende vakantieperiodes geharmoniseerd. Dit maakt een en ander overzichtelijker, maar betekent vooral dat de treinen, die in de vakantie niet rijden, tegenwoordig 13 weken per jaar wegvallen. Op de lijn Aalst – Burst geldt dat zelfs voor het volledige aanbod. Ook hier rijst de vraag op basis van welke criteria beslist wordt welke treinen al dan niet rijden tijdens de vakantieperiode: zo rijden de P-treinen 2366 en 2368 van Hasselt naar Genk (16.18 uur en 18.18 uur) altijd, terwijl P-trein 2367 met vertrek om 17.16 uit Hasselt in die periode wordt geschrapt.

3.12

Onaangepast of verouderd materieel

Wat de materieelinzet betreft, zijn er twee grote knelpunten: verouderd materieel op sommige verbindingen en de inzet van stoptreinmaterieel voor IC-diensten. In de dagelijkse praktijk zijn er talrijke andere klachten i.v.m. capaciteit en de te hoge uitval van treinen, maar die zijn strikt genomen niet aan de nieuwe dienstregeling gekoppeld, wel aan problemen met onderhoud en beheer van het materieel. Zeker de capaciteitsproblemen zouden grotendeels kunnen worden aangepakt door de beschikbaarheid van het TreinTramBus / Navetteurs.be / Test-Aankoop / IEW

- 20 -


materieel – bijna een kwart van de rijtuigen staat aan de kant voor renovatie, reparatie of onderhoud – te verbeteren. Op enkele verbindingen moeten reizigers sinds 14 december 2014 genoegen nemen met veel ouder materieel dan voorheen. Dat is bijvoorbeeld het geval voor de verbindingen Brussel – Antwerpen – Essen en Binche – Brussel – Turnhout, die deels worden geëxploiteerd met afgeleefde vierledige motorstellen die sinds hun levering vanaf 1975 nooit een opknapbeurt hebben gekregen. In de 2de klas moeten reizigers het stellen met veel te smalle 2+3-bankjes, is er geen airco, zijn er geen informatiedisplays en ook de toegankelijkheid voor personen met beperkte mobiliteit is ondermaats. De Desiro-treinstellen scoren op de meeste van deze punten beter, maar zijn wel afgestemd op gebruik als voorstadstrein. Toch worden ze dagelijks ingezet op ICverbindingen tussen Antwerpen en Charleroi of tussen Antwerpen en Oostende. Qua comfort is er een enorm contrast tussen deze treinen en de I11-rijtuigen die worden ingezet tussen Eupen en Oostende. De Desiro bezit geen 1ste klas die naam waardig, heeft geen binnenwanden, tafeltjes, enz. Op een groot aantal verbindingen worden zware dubbeldekstammen ingezet met slechts één locomotief. Door het beperkt aantal aangedreven assen verloopt de acceleratie van dergelijke treinen moeizaam, bijvoorbeeld bij het buitenrijden van niveau -2 in Antwerpen-Centraal naar Antwerpen-Berchem. Vooral op lijnen met talrijke stops – zie voorbeeld Antwerpen – Essen in punt 4 – is dit nadelig voor de stiptheid en de commerciële snelheid. Een toenemend probleem is de aanwezigheid van graffiti op de treinen, vaak tot op de ramen, waardoor soms alle ramen zijn dichtgeklad en het moeilijk is om de knoppen te vinden, die de deuren openen. De eerste schuldigen zijn uiteraard de vandalen die deze graffiti aanbrengen, maar het valt op dat men dit fenomeen in onze buurlanden veel beter onder controle heeft. Ook voor het imago van de trein is dit nefast.


- 21 -


4

Stiptheid

Robuustheid en een betere stiptheid waren een van de belangrijkste motieven om de dienstregeling aan te passen. Hoewel er een lichte verbetering lijkt te zijn, blijft het aantal vertragingen te hoog en worden er nog teveel treinen geschrapt. Grote boosdoeners blijven hier pannes aan zowel het materieel als de infrastructuur. Heel wat reizigers delen dan ook het optimisme van de NMBS en Infrabel over de stiptheid niet. De cijfers van Infrabel zijn correct, maar focussen meer op de stiptheid van de treinen dan op die van de reiziger. Ter illustratie geven we hierna het voorbeeld van de IC-trein Essen-Brussel: Over een periode van 22 werkdagen tussen 29 januari en 27 februari 2015 werden telkens 36 ritten opgetekend (18 in elke richting), d.w.z. in totaal 792 ritten. Vaststellingen: Volgens de normen van de NMBS wordt de tijd gemeten aan het eindstation. Een trein is "op tijd" als hij een vertraging heeft van minder dan 6 minuten. Volgens deze regel zijn er in Railtime 95 vertraagde ritten in de gevolgde periode en bedraagt de stiptheid dus 88 %, zonder rekening te houden met afgeschafte treinen. Nog volgens Railtime zijn er 153 ritten minimum 5 minuten te laat vertrokken op de vertrekhalte of te laat aangekomen op de eindbestemming. Bij deze norm daalt de stiptheid reeds tot 80,7 %. Er werden 23 ritten geheel of gedeeltelijk afgeschaft. Ook die treinen zijn eigenlijk "te laat", namelijk 1 uur voor wie op de volgende trein moet wachten. Wanneer we ook die in rekening brengen, bedraagt de stiptheid nog slechts 77,7 %. De ritten hebben niet enkel vertraging in de begin- of eindstations, maar ook in de tussenliggende stations, wat uiteraard betekent dat een reiziger daar zijn aansluiting kan missen. Wanneer we ook de ritten tellen die onderweg vertraging oplopen maar minder dan 5 minuten vertraging hebben op hun eindbestemming, komt het totaal op 272 ritten; een stiptheid dus van 65,6 %. Dit is een slecht cijfer want zelfs bij een vrij ruime norm van 5’ (in Nederland geldt een norm van 3’) ging het in 35 % van de gevallen niet zoals het hoort. Vooral voor overstappende reizigers ligt dat percentage onaanvaardbaar hoog om een betrouwbare vervoersketen te vormen. Een van de problemen is in dit geval de inzet van zware dubbeldekstammen met slechts één locomotief op een verbinding die om de vijf tot tien minuten stopt. Een extra locomotief of motorstellen waarbij de aandrijving over meer assen is verdeeld en de adhesie beter is, zijn hiervoor beter geschikt. Op de lijn Antwerpen – Essen, maar ook op andere uitlopers van IC-lijnen zoals Hasselt – Tongeren, Brugge – Knokke of Doornik – Moeskroen, wordt regelmatig ingegrepen door bij grote vertragingen niet tot het eindstation te rijden. Hierdoor kan de trein in de andere richting opnieuw op tijd vertrekken maar lopen de reizigers naar de verste stations wel een vertraging op van minstens een uur. Bij een andere meting voor spitsverplaatsingen tussen Gent en Brussel noteren we een sterke vooruitgang voor januari 2015 ten opzichte van januari 2014, maar blijven de resultaten nog steeds te laag: in januari 2015 kwam de betrokkene slechts 7 van de 19 keer op tijd aan in Brussel (36,8 %), in februari 9 op 18 keer (50,0 %). ‘s Avonds is de


- 22 -


stiptheid beter met 19 op 20 ritten in januari (95,0 %) en 13 op 17 ritten in februari 2015 (76,5 %), maar ook hier moet het ambitieniveau hoger liggen. Een van de hefbomen om de stiptheid te verbeteren, is werken aan voldoende capaciteit door ervoor te zorgen dat meer materieel beschikbaar is voor de exploitatie. Wanneer een trein toch korter dan normaal is, is het belangrijk dat dit vooraf in de stations wordt meegedeeld zodat de reizigers niet in extremis achter een korte trein moeten aanhollen en het achterste rijtuig overvol geraakt. Ten slotte moeten om de stiptheid te verbeteren ook een aantal organisatorische aspecten tegen het licht worden gehouden, zoals de steeds striktere reglementering, de organisatie van personeelswissels (bv. het kopmaken versnellen door ook van bestuurder te wisselen, zoals bij de Duitse ICE’s), of de tijd die nodig is om een stuurstandrijtuig om te zetten.


- 23 -


5

Communicatie

Er is vooraf vrij veel over de nieuwe dienstregeling gecommuniceerd. Meestal gebeurde dat in nogal algemene termen. Sommige verbeteringen op regionaal gebied, zoals de nieuwe P-treinen tussen Leuven en de Europese Wijk, verdienden meer publiciteit. Waar het in de praktijk nog te vaak misloopt, is bij het omroepen van aansluitingen op de trein en de aanduiding van de treinen op de elektronische borden in de stations. Wie vanuit Hasselt naar Antwerpen wil, krijgt op de schermen twee IC-treinen voorgesteld: op het uur xx.08 de IC-trein via Mol (reistijd 1 uur 43') en op het uur xx.38 de ICtrein via Leuven, Brussels Airport en Mechelen (reistijd 1 uur 38'). De reizigers wordt geacht zelf te weten dat het met een overstap in Aarschot een kwartier tot 20 minuten sneller gaat. Vanuit Brugge rijden er op weekdagen tegenwoordig twee IC-treinen naar de luchthaven. In dit geval is het reistijdverschil nog groter, want de ene gaat via Gent en Brussel, terwijl de tweede helemaal via Roeselare, Kortrijk en Zottegem rijdt. Met de ene ben je op 1 uur 19' ter plaatse, met de trein via Kortrijk duurt dit traject 2 uur 42'. Vooral voor occasionele reizigers, die het net minder goed kennen, is dit verraderlijk. In dit geval is het dan beter in Brugge de laatste zinvolle bestemming (bv. Zottegem) te vermelden dan de echte eindbestemming. Aan boord van de treinen hangt het nog te veel van het eigen initiatief van de treinbegeleider af of aansluitingen al dan niet worden omgeroepen. Dit zou bij het binnenrijden van knooppunten de standaardprocedure moeten zijn. In de Desirotreinen wordt deze informatie ook weergegeven op elektronische displays, maar het oudere materieel is daar niet mee uitgerust.


- 24 -


6

Aanbevelingen en algemene vragen

De onderstaande aanbevelingen zijn zowel gericht tot de NMBS en Infrabel als tot de politieke verantwoordelijken. In nauwe samenwerking met de regionale vervoersmaatschappijen (De Lijn, TEC en MIVB) beginnen met de ontwikkeling van de dienstregeling 2018 om één geïntegreerd en hiërarchisch openbaarvervoersnet te ontwikkelen waarin de verschillende vervoersmodi een complementaire rol vervullen. De prioriteiten en de antwoorden daarop moeten in onderling overleg worden bepaald. Stopplaatsen met een groot potentieel op korte termijn openen, met name in de rand van een aantal steden: Gent-Oost (lijn 50), Haasrode (lijn 36), Blaasveld (lijn 54), Machelen-Kerklaan (lijnen 25/26), Anderlecht-Bergensesteenweg (lijn 50). Op korte termijn werk maken van meer capaciteit door te werken aan een grotere beschikbaarheid en betrouwbaarheid van het materieel en het wegwerken van infrastructuurknelpunten. Investeren in nieuw betrouwbaar en toegankelijk materieel, dat aan de exploitatiebehoeften beantwoordt, met voldoende aangedreven assen en een goede verhouding tussen trekkracht en lengte dat met name geschikt is voor langere ritten met middelmatige halteafstanden (IR-niveau). Ruimte creëren om het treinaanbod opnieuw te laten groeien, met oog voor alle verplaatsingsmotieven en zowel tijdens de week als in het weekend. Daartoe moeten de financiële randvoorwaarden voor de spoorwegexploitatie worden verbeterd: de kosten voor het gebruik van het net en de bediening van stopplaatsen en stations drukken, de toeslagen voor binnenlandse treinen op onderbenutte hogesnelheidslijnen opheffen, de mogelijkheid onderzoeken om op bepaalde verbindingen over te schakelen op eenmansbediening. De reistijden prioritair verminderen waar dit mogelijkheden biedt om betere knooppunten te organiseren tussen treinen onderling en tussen de trein en het stads- en streekvervoer. In overleg met alle betrokken actoren een langetermijnvisie ontwikkelen over het treinaanbod, die in een volgende fase in concrete exploitatieconcepten en investeringsplannen kan worden vertaald, waarbij investeringen in materieel en infrastructuur consequent worden getoetst aan deze visie. Werk maken van een gecadanceerd knooppuntenmodel waarbij de vervoersmiddelen optimaal worden ingezet. Deze visie moet tevens de basis vormen voor toekomstige investeringen in materieel en infrastructuur. Organiseren van een volwaardig en structureel overleg met de gebruikers en met name de vier organisaties – TreinTramBus, Navetteurs.be, Test-Aankoop en InterEnvironnement Wallonie – bij dit proces betrekken. Als partners willen wij een constructieve dialoog aangaan om het openbaar vervoer te verbeteren.


- 25 -


De hefbomen voor een trendbreuk bepalen en op de verschillende beleidsniveaus inzetten op het wegwerken van de politieke, financiële, fiscale en juridische belemmeringen die een beter openbaar vervoer in de weg staan, onder meer dankzij een betere omschrijving van de verplichtingen van openbare dienst en kwaliteitsindicatoren in de beheerscontracten met objectieve bedieningsnormen inzake frequentie, amplitude, commerciële snelheid, toegankelijkheid en capaciteit. De bestaande studies over de voorstadsnetten rond Brussel en de andere grootstedelijke gebieden als basis hanteren en waar nodig actualiseren om een actieplan op te stellen voor de stapsgewijze invoering van performante voorstadstreinen met geïntegreerde tarieven voor alle openbaar vervoer. Als bijlage 6 vindt u een aantal bijkomende voorstellen tot aanpassing.


- 26 -


7

Lijst van bijlagen

Bijlage 1 – Overzicht van de plus- en minpunten van de dienstregeling 2015 Bijlage 2 – Uittreksel uit het beheerscontract: Artikel 8 Definitie van het minimumaanbod Bijlage 3 – Amplitudes sinds 14 december 2014 Bijlage 4 – Reistijden (vergelijking) Bijlage 5 – Commerciële snelheid Bijlage 6 – Voorstellen tot verbetering


- 27 -


BIJLAGE 1, blz. 1

Overzicht van de plus- en minpunten van de dienstregeling 2015 per provincie Antwerpen

+

Ook in het weekend volwaardige IC-verbinding tussen Antwerpen en Brussels Airport Nieuwe IC-verbinding Antwerpen – Lier – Aarschot – Leuven Betere amplitude voor IC-treinen van en naar Brussel en op lijn 59 naar Gent Opnieuw om het uur Beneluxtrein tot Amsterdam Nieuwe P-trein in avondspits Brussel – Lier – Herentals

-

• Op weekdagen geen rechtstreekse treinen meer naar Hasselt en Luik • Nog steeds geen doorgaande treinen Breda - Noorderkempen – Antwerpen – Brussel • Blancs-travaux en gaten van 2 uur in bediening Noorderkempen • Geen weekendbediening van voorstadslijn 52 Antwerpen – Puurs • Geen weekendbediening tussen Mechelen en Lier – Turnhout • In het weekend geen echte IC-treinen tussen Antwerpen en Brussel (stop in Antwerpen-Berchem, Mortsel-Oude-God, Nekkerspoel, Mechelen en Vilvoorde) • Verouderd materieel op de verbindingen Brussel – Antwerpen – Essen en Binche – Turnhout • Verlaging frequentie L-trein Antwerpen – Mechelen na 19 uur (uurdienst) • Vanuit Antwerpen en Mechelen slechts om het uur trein naar Brussels Airport voor 08.00 uur ’s ochtends; in de omgekeerde richting ontbreken vertrekken op Brussels Airport om 22.11 uur en 23.11 uur • Leesbaarheid aanbod op lijn 25: geen verschil meer tussen IC en IR • Eerste aankomst Turnhout: 07.39 uur

Brussel hoofdstad

+

-

6 treinen per uur tussen Brussel en Brussels Airport Uurfrequentie op lijn 60 Brussel – Dendermonde tijdens het weekend Stop van IC-trein Schaarbeek – Ottignies – Namur – Dinant in Etterbeek Nieuwe rechtstreekse trein vanuit de Europese wijk naar Nivelles en Charleroi Nieuwe rechtstreekse treinen vanuit de Europese wijk naar Brussels Airport (vanaf december 2015) 3 treinen per uur vanuit Sint-Job en Boondaal naar Etterbeek en Europese wijk • Frequentieverlaging op lijn 26 tussen Boondaal en Vilvoorde • Frequentieverlaging in de spits tussen Jette en Europese wijk (geen P-treinen meer) • Povere bediening lijn 28 (uurdienst, ook in de spits, geen aanbod na 19 uur)

Henegouwen

+

Nieuwe rechtstreekse verbinding tussen Doornik en Brussels Airport 2 IC-treinen per uur in Jurbise en Silly



BIJLAGE 1, blz. 2

-

• • • • • • • •

Daling van de frequentie naar Moeskroen (uurdienst) Slechte stiptheid rond Bergen (hinder door de bouw van nieuw station) Algemene vermindering van de amplitude van de L-treinen Langere reistijden op de lijnen 94, 96 en 124 Verouderd materieel op de verbinding naar La Louvière en Binche Alleen in de spits nog rechtstreekse treinen tussen Quévy en Brussel Geen rechtstreekse verbinding meer tussen Lessen en Brussel Zeer slechte aansluiting Doornik – Kortrijk in het weekend (52’ wachttijd)

Limburg

+

-

Nieuwe rechtstreekse IC-trein vanuit Tongeren, Bilzen, Diepenbeek en Hasselt naar Brussel Heropening stopplaats Hamont Wegvallen rechtstreekse IC-treinen naar Antwerpen via Aarschot en Lier Slechte verbinding Genk – Antwerpen Beperkte amplitude van en naar Genk tijdens het weekend Beperkte amplitude naar Luik (eerste aankomst uit Luik in Hasselt om 08.22 uur) • Alleen nog in de spits overstapvrij van Tongeren naar Leuven

• • • •

Luik

+

-

2 IC-treinen per uur tussen Welkenraedt, Verviers en Brussel 2 IC-treinen per uur in Flémalle-Haute 1 extra P-trein tussen Luik, Ans en Brussel Uurdienst tussen Verviers en Aken Uurdienst in het weekend voor L-treinen Luik – Waremme en Luik – Verviers

• “Blancs travaux” en dienstregelingsgaten voor de tweede IC-verbinding Luik – Brussel • Geen rechtstreekse treinen meer tussen Visé en Brussel, behalve tijdens de spits (2 P-treinen/dag/richting) • Geen rechtstreekse treinen meer tussen Luik en Aken (behalve Thalys of ICE) • Geen rechtstreekse treinen meer tussen Waremme en Brussel in het weekend • Aansluitingsproblemen te Pepinster tussen L-trein Spa – Verviers – Aken en Ltrein Verviers – Luik – Herstal • Eerste aankomst te Luik voor de stopplaatsen tussen Waremme en Ans pas om 07.06 uur • Schrappen van 1 P-trein/dag/richting tussen Waremme en Brussel

Luxemburg

+

Meer treinen tussen Aarlen en Luxemburg Aansluiting in Marloie tussen de IC-treinen richting Luxemburg en de L-trein naar Luik Treinen Bertrix – Dinant verlengd tot Namen



BIJLAGE 1, blz. 3

-

• Ontmoedigende reistijden richting Brussel • Overstaptijd van 28’ te Namen vanuit de richting Luxemburg naar Charleroi en Bergen • Algemene inkrimping Amplitudes • Dienstregeling L-treinen op de lijnen 162, 165 en 166 slecht afgestemd op de behoefte van scholieren • Geplande schrapping van de EC-treinen naar Straatsburg en Bazel (april 2016)

Namen

+

-

Extra IC-trein tussen Brussel, Ottignies, Gembloers en Namen Treinen Bertrix – Dinant verlengd tot Namen Nieuwe rechtstreekse treinen vanuit Namen en Gembloers naar Brussels Airport (vanaf december 2015) Betere bediening van Statte (18 IC-treinen/dagen + L- en P-treinen) 2 IC-treinen per uur in Andenne Steeds langere reistijden op de as Brussel – Namen – Luxemburg Inkrimping amplitudes Langere reistijden tussen Namen en Luik Geplande schrapping van de EC-treinen naar Straatsburg en Bazel (april 2016) Dinant is op weekdagen niet meer rechtstreeks verbonden met de NoordZuidverbinding (trein afgeleid naar Schaarbeek) • Treinen vervangen door bussen tussen Assesse en Ciney (werken lijn 162) • • • • •

Oost-Vlaanderen

+

-

Om het kwartier een IC-trein tussen Gent en Brussel Latere trein vanuit Gent naar Oudenaarde (23.00 uur) Betere amplitude tussen Gent en Antwerpen Betere bediening Aalter (2 IC’s uur naar Brugge, Gent en Brussel)

• Alleen nog in de spits rechtstreekse treinen vanuit Aalst naar Ninove en Geraardsbergen • Frequentieverlaging in de ochtendspits tussen Eeklo en Gent • Beperkte amplitude vanuit Gent naar Aalst • Beperkte amplitude vanuit Brussel naar Geraardsbergen, Ninove en Aalst • Geen rechstreekse spitstreinen meer tussen Ninove en Brussel • Gentbrugge heeft nog slechts één trein per uur

Vlaams-Brabant

+

Om het kwartier een IC-trein tussen Brussel en Leuven, om het half uur tussen Leuven en Landen Nieuwe snelle IC-trein vanuit Diest en Aarschot naar Brussel Nieuwe IC-trein Leuven – Aarschot – Lier – Antwerpen 2 P-treinparen tussen Leuven en de Europese wijk via lijn 26 Bediening Londerzeel door IC Mechelen – Gent



BIJLAGE 1, blz. 4

-

• Geen snelle P-treinen meer tussen Mechelen en Leuven • Geen rechtstreekse treinen meer vanuit Wezemaal, Haacht, Boortmeerbeek en Wespelaar-Tildonk naar Brussel • 2 treinen ipv 3 vanuit Vilvoorde naar lijn 26 • Beperkte amplitude vanuit Brussel naar Aalst (via Jette), Geraardsbergen en Leuven (L) en tussen Leuven en Ottignies • Slechte spreiding IC-treinen Brussel-Leuven in het weekend (15/45-spreiding)

Waals-Brabant

+

-

Elk uur een extra IC-trein tussen Brussel, Ottignies, Gembloers en Namen Nieuwe rechtstreekse verbinding vanuit Nijvel, Eigenbrakel, Gembloers Ottignies naar Brussels Airport vanaf december 2015 • Steeds langere reistijden op de as Brussel – Namen – Luxemburg • Nog stees geen halfuurdienst tussen Brussel-Zuid en Nijvel (L-trein) • Vermindering van het spitsaanbod vanuit Tubeke (slechts één P-trein in elke richting) • Vermindering van het aanbod in de spits vanuit Waterloo en Nijvel naar de Noord-Zuidverbinding

West-Vlaanderen

+

-

Nieuwe rechtstreekse trein vanuit Brugge naar Brussels Airport 3 treinen/uur vanuit Brugge naar Brussel Nieuwer rechtstreekse verbinding vanuit Poperinge en Ieper naar Gent en Antwerpen Betere aansluiting vanuit Poperinge en Ieper richting Roeselare en Brugge Nieuwe rechtstreekse trein vanuit Harelbeke en Waregem naar Brussel Rechtstreekse verbinding vanuit Anzegem en Vichte naar Gent Alleen nog in de spits echte IC-treinen meer tussen Kortrijk en Brugge Geen rechtstreekse IC-treinen meer vanuit Oostende en Brugge naar Lille Zeer beperkte amplitude tussen Brugge en Zeebrugge Trein uit De Panne tussen Gent en Brussel omgeleid via Aalst Aansluitingsproblemen op knooppunt Lichtervelde Eén van de twee IC-treinen Brugge-Kotrijk rijdt in het weekend slechts om de twee uur • Beperkte amplitude van en naar Blankenberge en Knokke (laatste vertrek uit Brussel 20.42 uur) • Twee reismogelijkheden vanuit Kortrijk naar Brussel vertrekken op slechts 3’ van elkaar

• • • • • •



BIJLAGE 2

Uittreksel uit het beheerscontract: Artikel 8 "Definitie van het minimumaanbod" 1 De NMBS waarborgt per werkdag in de week een aanbod van minstens 220.000 treinkilometer, en per weekenddag of feestdag een aanbod van minstens 110.000 treinkilometer. 2 De NMBS waarborgt per werkdag in de week minstens: - op alle baanvakken van het net opgenomen in bijlage 10 die hoofdhaltes verbinden, het verzorgen van 16 klokvaste verbindingen per rijrichting, met een eerste trein ten laatste om 07.00 uur en een laatste trein ten vroegste om 21.00 uur, per rijrichting; - de bediening van de secundaire haltes de hele dag door met 14 klokvaste uurverbindingen of 8 klokvaste verbindingen om de twee uur, per rijrichting, met een eerste trein ten laatste om 07.00 uur en een laatste trein ten vroegste om 20.00 uur, voor de belangrijkste rijrichting; - de bediening van de secundaire haltes, uitsluitend tijdens de piekuren, met 2 treinen tussen 06.00 en 08.00 uur en 2 treinen tussen 16.00 en 18.00 uur; - het inleggen van minstens één trein per uur en per rijrichting tussen iedere provinciehoofdplaats en de per spoor dichtstbijzijnde naburige provinciehoofdplaats tijdens de geldigheidsperiode van het beheerscontract; - de bediening van de speciale haltes overeenkomstig de bediening die bepaald is in bijlage 11. 3. Het aanbod tijdens de weekends en op feestdagen wordt beperkt ten opzichte van het basisaanbod tijdens de week om rekening te houden met de lagere gebruiksfrequentie van de treinen. De NMBS waarborgt per weekenddag of feestdag minstens: - op alle baanvakken van het net opgenomen in bijlage 10 die hoofdhaltes verbinden, het verzorgen van 14 klokvaste verbindingen met een eerste trein ten laatste om 08.00 uur en een laatste trein ten vroegste om 20.00 uur, per rijrichting; - de bediening van de secundaire haltes op weekends en feestdagen met 11 klokvaste uurverbindingen of 6 klokvaste verbindingen om de twee uur per rijrichting, met een eerste trein ten laatste om 09.00 uur en een laatste trein ten vroegste om 19.00 uur, voor de belangrijkste rijrichting; - de bediening van de speciale haltes overeenkomstig de bediening die bepaald is in bijlage 11.



BIJLAGE 3, blz. 1

Amplitudes sinds 14 december 2014 Amplitudes horaires depuis le 14 décembre 2014 © TreinTramBus en/et Navetteurs.be, 22.02.2015

Maandag tot vrijdag / Du lundi à vendredi Toelichting / Légende verbinding met overstap trein rijdt niet verder dan…

§

relation avec correspondance

22:25 Neerpelt

trein afkomstig uit…

Dend. 05.32

train limité à… train au départ de…

rijdt alleen op zaterdag

08.24 (6)

circule uniquement les samedis

alleen op zon- en feestdagen

10:24 †

uniquement dimanches et jours fériés

☼

rijperiode toeristentreinen

période de circulation des trains touristiques trajet via ligne 26

traject via lijn 26

Vilvoorde (26)

Eerste aankomst Laatste aankomst Première arrivée Dernière arrivée

in… uit… van… naar… Eerste vertrek à… de… de… vers… Premier départ

Laatste vertrek Dernier départ

Aalst 05:01 06:53 06:18 05:11 06:22

22:40 22:53 23:48 22:18 18:39

Gent Brussel via Jette Brussel (50a) Geraardsbergen Burst

05:13 05:07 05:13 05:42 06:38

23:50 21:07 22:42 22:42 18:48

Antwerpen-C. 05:37 07:49 08:15 06:22 05:51§ 06:12 06:51

23:10 23:15 23:15 21:22 21:12 22:03§ 22 51

Essen L Roosendaal Amsterdam IC Noorderkempen Turnhout IC

05:50 05:50 06:45 06:38 06:48

23:50 21:45 21:45 21:38 21:48

Hamont IC

06:09

05:51 07:51 05:20 06:03

22:51 22:51 00:03 00:03

06:09 06:09 04:56 04:56

07:29

21:29

Mol IC Hasselt (via Mol) Leuven L Hasselt IC (§ Aarschot) Leuven IC (16)

21:09 22:25 Neerpelt 23:25 21:09 22:57 22:57

06:31

22:31



BIJLAGE 3, blz. 2

Eerste aankomst Laatste aankomst Première arrivée Dernière arrivée 05:55 00:55 06:16 00 16 05:36 00:21 06:48 21:48 05:42 22:42 05:23 00:23 06:23 00:23 09:23 23:23 06:23 23:48

in… uit… van… naar… Eerste vertrek à… de… de… vers… Premier départ Brussel L 04:36 Brussels Airpt. IC 04:44 Brussel IC 04:54 Puurs 06:12 Lokeren L 06:18 Gent IC 04:37 Kortrijk IC 04:37 Lille IC 04:37 Oostende IC 05 06

Laatste vertrek Dernier départ 00:10 23:17 23:24 22:12 23:18 23:37 22:37 19:37 21:06 23:37§

Arlon 05:55 07:28 08:28 05:30 06:23

21:46 00:28 00:28 21:27 00:23

Libramont L Libramont IC Bruxelles IC Luxembourg IC Athus – Virton L

07:01 04:32 04:32 06:32 06:45

21:12 21:32 20:32 23:30 21:12

05:00 05:08 06:01 05:54

22:01 22:33 21:01 23:29

Ath 06:00 05:52 05:59 05:06

22:00 00:27 00:27 22:30

Geraardsbergen L Bruxelles IC Mons L Tournai IC

Brugge 06:25 06:34 06:52

00:25 22:53 01:32

Gent L Antwerpen IC Brussel IC

04:35 04:57§ -06:53 04:08

05:55 04:55 06:00 05:56 07:26

22:55 23:20 23:13 23:10 20:26

Kortrijk L Oostende IC Knokke Blankenberge Zeebrugge Dorp

05:38 05:57 05:01 05:04 06:34

22:35 22:26 23:22 01:32§ 22:38 01:34 22:01 22:04 19:34

04:43 04:54 06:37 04:44 05:49

23:43 23:31 22:37 23:28 22:49

06:04 05:16 05:43 05:52 05:37 05:37 05:37 05:37

22:34 22:16 00:25 22:52 22:37 22:07 21:37 20:37

Brussel-C / Bruxelles-C 05:51 05:35 06:22 05:04 06:10

01:11 (Bxl-N) 00:05 22:22 00:15 23:10

05:25 05:43 05:58 05:34 05:34 06:52 07:22 08:22

22:25 22:43 00:22 23:07 23:22 00:22 23:22 23:22

Antwerpen L Antwerpen IC Turnhout IC Brussels Airpt IC Hasselt (via Aarschot) Leuven L Genk via Leuven Liège IC Ottignies L Namur IC Huy IC Arlon IC Luxembourg IC



BIJLAGE 3, blz. 3

Eerste aankomst Laatste aankomst Première arrivée Dernière arrivée 06:52 23:22 05:42 23:42 05:42 23:23 06:03 22:33 06:36 22:36 05:14 23:14 05:54 23:20 05:13 21:13 22:20§ 05:40 21:40 06:27 23 27 05:15 00:24 05:59 00:24 07:15 22:15 00:24§ 06:00 22:00 05:40§ 23:17 05:48 05:59 22:18 06:37 23:37

in… uit… van… naar… Eerste vertrek à… de… de… vers… Premier départ Dinant IC 06:13 Nivelles L 05:52 Charleroi IC 05:36 Braine-le-Comte L 05:26 Binche IC 06:23 Mons IC 05:47 Tournai IC 05:05 Geraardsbergen L 04:46 Oudenaarde L Kortrijk (L89) Gent (50a) Oostende Knokke Blankenberge Aalst via Jette Aalst IC

06:19 05:32 05:21 05:59 05:44

Laatste vertrek Dernier départ 21:37 00:18 22:36 22:26 20:23 23:47 22:38 20:46 21:38§ 23:19 22:32 00:23 00:23 20:44

05:59 05:42

21:59 23:11

Dendermonde L Sint-Niklaas IC

05:41 06:21

23:21 22:21

06:32 07:15 06:09 05:55 06:09 06:46

19:32 19:15 23:09 22:55 20:09 20 46

05:24 04:28 05:51 06:18 05:14 05:59 05:54 05:53 04:48 05:53 04:48

22:24 21:51 21:51 21:18 22:52 21:24 19:55 19:53 22:48 19:53 20:37

05:08

21:08

06:12 04:27 04:20

21:12 23:27 21:20

Bruxelles - Luxembourg 07:27 07:45 05:17 06:04 07:51 05:53

20:27 18:45 22:51 23:04 21:51 21:14

Jette – Aalst Vilvoorde (26) Ottignies L Namur IC Charleroi (26) Halle (26)

Charleroi-Sud 06:36 06:36 06:09 06:42 05:46 05:40 05:43 07:07 05:12 07:07 06:36

01:32 23:36 23:09 21:42 23:46 21:55 20:43 20:07 23:12 20:07 22:12

Bruxelles IC Bruxelles-Lux Ottignies L Namur L Namur IC Couvin Erquelinnes La Louvière-C L Mons IC Manage L Manage IC + L

Genk 06:52

22:52

Leuven - Brussel

Gent – Sint-Pieters 05:48 05:33 07:00

22:48 00:33 23:00

Eeklo L Antwerpen IC Mechelen IC



BIJLAGE 3, blz. 4

Eerste aankomst Laatste aankomst Première arrivée Dernière arrivée Dend. 05:32 23:40 07:40 05:41 00:20 06:08 01:07 06:08§ 23:55 06:48 01:07§ 05:55 22:55 05:59 22:59

in… uit… van… naar… Eerste vertrek à… de… de… vers… Premier départ Mechelen L 06:00

06:59

22:59

Kortrijk (via 86)

06:00

04:50 04:50 08:24 05:24 06:05 05:14 05:20 06:35

23:24 22:51 23:24 23:24 22:05 23:14 23:45 21:35 23:45§ 21:35 23:45§

Kortrijk (75) Deinze Lille F Poperinge IC De Panne IC Brugge L Oostende IC Blankenberge IC

05:36 05:55 05:36 05:36 05:55 05:46 06:10 06:25

22:13 23:48 21::07 22:23§ 23:05 21:00 23:00 Oud 21:00 23:00 Oud 23:36 23:36 20:36 22 36 21:54 23:46 01:09 21:25

Knokke IC

06:25

210:25

06:08 06:34 06:38 06:38 04:57 04:38 05:11 04:30 04:38§

22:08 22:34 21:57 20:38 22:57 22:38 22:11 21:30 22:38§

04:56 04:14 04:14 05:11§ 06:04 05:11 06:13 06:13 06:09

21:56 22:58 22:14 22:04

04:54 05:21 05:41

21:54 20:21 19:41

06:35

Aalst IC Brussel (via 50a) Brussels Airpt.

04:30 04:37 05:07

Geraardsb. (122) Ronse L

06:05 06:00

Laatste vertrek Dernier départ 22:00

Hasselt 06:52 05:26 06:03 08:22 07:03 06:22 06:49 06:30 06:22

22:52 21:26 22:22 22:22 00:03 00:22 23:49 23:30 00:22

Mol Genk Tongeren Liège-G. Leuven L Leuven - Airpt Brussel-Gent Gent-Brugge (21) Antwerpen

Kortrijk 06:25 06:02 06:46 06:56

23:25 00:10 00:10 21:56

Brugge Gent Harelbeke Oudenaarde-Gent

06:49 07:21 07:49 04:51

23:49 22:47 22:47 22:51

Brussel Moeskroen Lille Poperinge

22:11 21:39 21:13 23:09

La Louvière Sud 07:06 06:39 06:19

23:26 21:39 20:19

Bruxelles Luttre L Charleroi L



BIJLAGE 3, blz. 5

Eerste aankomst Laatste aankomst Première arrivée Dernière arrivée 05:06 23:06 05:32 21:32 06:16 20:16 04:51 21:51

in… uit… van… naar… Eerste vertrek à… de… de… vers… Premier départ Charleroi IC 04:54 Binche 07:28 Mons L 06:44 Mons IC 05:08

Laatste vertrek Dernier départ 22:54 21:29 20:44 23:08

Leuven 06:03 07:24 05:46 05:17 05:17

00:02 23:24 23:46 23:17 22:17

Lier L Antwerpen IC (16) Hasselt L Hasselt IC (35) Genk IC

04:58 06:36 06:14 05:43 05:43

05:32 05:07 05:32 06:04

00:00 23:07 00:00 21:37 22:35 ☼ 23:18 00:48 00:48 23:38 23:19

Liège-G. IC Landen L Waremme IC Ottignies L

06:27 05:53 06:10 05:56

22:58 20:36 23:14 23:43 21:43 22:43 Hasselt 00:50 23:53 00:50 21:23

Brussel L Brussel IC Oostende IC Brussels Airpt. Mechelen (53a)

04:42 05:09 05:34 05:09 05:10

21:42 00:02 00:02 23:26 22:41

06:48 05:41 06:25 05:34 06:19

Libramont 05:45 07:39 06:03

20:45 21:37 22:03

Bastogne Arlon L Luxembourg IC

06:15 05:17 06:57

06:51 06:15 07:41 07:12 06:56 07:56

22:51 22:51 21:39 21:12 23:56 23:56

Virton L Bertrix Dinant L Ciney L Namur IC Bruxelles IC

08:09 07:19 07:19 05:50 05:04 05:04

21:15 20:23 22:57 23:57 Arlon 20:09 22:10 19:16 19:15 22:03 21:04

Liège-Guillemins 07:38 05:59 Visé 06:33 07:20 06:36 06:56 05:55 07:58 07:46 06:23 05:46 07:53 06:42

21:38 22:10 23:20

Hasselt L Liers L Maastricht L

07:22 05:50 06:09

21:22 22:01 22:40

21:36 23:03 23:03 21:56 23:54 23:54 00:09 21:53 00:09

Verviers L Eupen IC Welkenraedt IC Aachen Hbf Luxembourg L Gouvy L Marloie L Namur L Namur IC

06:24 07:04 07:04 07:04 06:08 06:08 06:14 05:06 04:51

21:24 21:04 00:24 20:04 20:08 22:08 22:14 20:06 22:18



BIJLAGE 3, blz. 6

Eerste aankomst Laatste aankomst Première arrivée Dernière arrivée 07:24 20:24 07:06 01:44 07:02 01:44

in… uit… van… naar… Eerste vertrek à… de… de… vers… Premier départ Weremme L 05:34 Waremme IC 04:40 Bruxelles IC 04:40

Laatste vertrek Dernier départ 19:34 23:08 23:08

Mechelen 05:04 05:08 05:59 06:11

23:42 00:43 21:59 23:11

05:18 05:22 07:04 05:49

23:59 00:22 23:04 22:49

06:21

22:21

00:24 20:04 20:33 00:12 23:56 22:29

Antwerpen IC Antwerpen L Lier-Turnhout Leuven IC (stopt overal) Leuven L (rijdt als IR) Brussels Airport Brussel-Lux Halle (26) Brussel L Brussel IC Gent L

05:36

22:39

05:53 08:04 07:33 05:12 05:15 05:29

05:07 06:56 06:27 05:20 05:15 06:31

05:45

22:47

Gent IC

06:13

06:18

22:19

Sint-Niklaas

05:38

23:38 18:56 18:27 00:48 23:45 22:31 23:31 Dend. 22:13 23:13 Dend. 22:41

05:10 04:22 04:37 04:37 04:37 07:21 07:14 04:52 04:52 04:52

20:52 22:22 22:37 22:37 22:18 20:21 20:14 23:14 22:45 22:45

04:47§ 04:47 04:47§ 06:31 07:21

21:48 21:48 21:48§ 21:30 22:12

04:20 04:20 05:53 06:29 05:50 06:23 05:50

22:14 22:14 23:17 20:29 23:50 20:23 22:50

Mons 06:40 06:40 05:22 05:22 06:22 05:39 05:46 05:46 06:08 07:14

21:49 00:40 23:22 23:22 23:22 19:39 20:46 23:08 23:08 21:16

Ath Bruxelles IC La Louvière-S. L Charleroi Sud Namur IC Quévy Quiévrain Saint-Ghislain Tournai Lille

Mouscron / Moeskroen 07:11 07:11 07:11§ 07:28 06:21

22:11 22:11 22:11§ 22:28 21:47

Bruxelles Tournai Mons Lille Kortrijk

Namur 06:55 06:46 05:43 06:29 05:10 06:33 06:10

22:55 23:46 23:07 20:31 23:10 21:33 23:10

Ottignies L Bruxelles IC Liège IC Liège L Ciney IC Assesse L Arlon IC



BIJLAGE 3, blz. 7

Eerste aankomst Laatste aankomst Première arrivée Dernière arrivée 07:10 23:10 05:38 22:09 07:10 22:10 05:51

23:23

in… uit… van… naar… Eerste vertrek à… de… de… vers… Premier départ Luxembourg IC 05:50 Dinant 05:52 Charleroi L 05:51 Charleroi IC


05:09

23:09

04:57§ 06:09 04:40

22:09

04:40§ 05:48

21:46 22:09§

04:50 05:44 05:23 06:21 05:23 06:18 05:23

22:17 22:44 20:57 23:51 22:04 23:18 22:23

05:18 05:26

22:18 23:05

05:11 05:01 05:40 05:24 05:24 05:01

22:11 00:01 21:42 22:51 22:24 00:01

04:44 05:24 05:44 06:22 06:53 06:53

22:09 22:24 21:44 21:22 21:53 21:53

06:04 06:21

21:04 20:21 21:04§

07:26 07:23 07:23

20:26 21:23 23:23

Oostende 06:53 07:13§ 07:20 06:13

22:53 01:49§ 01:49

Antwerpen Brussel - Gent

23:13

Kortrijk

23:05

Ottignies 06:42 06:16 06:36 06:09 04:48 05:42 06:06

23:42 23:16 22:03 22:48 22:37 22:42 22:37

Bruxelles L Bruxelles IC Leuven L Louvain-la-Neuve Namur L Namur IC Charleroi Sud L

Roeselare 06:05 05:18

23:05 22:18

Brugge Kortrijk

Sint-Niklaas 06:49 04:59 06:15 05:09 07:09 04:59

23:49 23:59 23:18 23:36 23:36 23:59

Antwerpen L Antwerpen IC Mechelen Lokeren L Dendermonde Gent

Tournai 06:16 05:36 07:15 06:38 05:04 06:41

23:51 22:36 23:15 22:33 22:07 22:07

Bruxelles Mons L Mons IC Lille F Mouscron Kortrijk

Turnhout 07:56 07:39

23:56 22:39 23:56§

Brussel Antwerpen

Verviers 07:35 06:38 05:36

21:38 22:43 22:43

Aachen Hbf Eupen Welkenraedt



BIJLAGE 3, blz. 8

Eerste aankomst Laatste aankomst Première arrivée Dernière arrivée 06:34 21:18 06:55 21:55 07:22 00:44

in… uit… van… naar… Eerste vertrek à… de… de… vers… Premier départ Spa 06:42 Liège L 06:05 Bruxelles IC 05:37


Weekend Eerste aankomst Laatste aankomst Première arrivée Dernière arrivée



Aalst 06:10 06:53 06:18 07 18§ Rijdt niet

22:40 23:53 23:18 21:18§ Rijdt niet

07:10 08:10 L 08:15 IC 08:15 08:22 07:08 Neerpelt 06:51 09:51 05:51 09:51 07:14 07:29 07:12 06:24 06:43 Rijdt niet 08:42 07:23 07:23 09:23 (6) 11:23 07:54

23:10 23:15

Gent Brussel via Jette Brussel (50a) Geraardsbergen Burst

06:20 05:07 06:14 06:14§ Rijdt niet

23:20 22:07 22:42 21:14§ Rijdt niet

Essen L Roosendaal

05:50 05:50

23:15 21:22 23:08 22:51

Amsterdam IC Noorderkempen Turnhout IC Hamont IC

06:45(6) – 07:45 08:38 07:52 06:09

23:50 21:45 IC 21:50 L 21:45 21:38 23:52 23:09

22:51 21:51 23:14 23:30 01:12 00:24 00:20 Rijdt niet 23:42 00:23 00:23 00:23

Mol IC Hasselt (via Mol) Leuven L Hasselt IC Brussel L Brussels Airpt. IC Brussel-Z Puurs Lokeren L Gent IC Kortrijk IC Lille IC

06:09 06:09 06:46 06:31 05:48 04:36 05:40 Rijdt niet 08:18 05:06 05:37 05:37

23:09 20:09 22:46 22:31 23:48 23:17 23:17 Rijdt niet 22:18 23:37 23:37 19:37

23:54

Oostende IC

05:06

21:06 23:37§

Libramont L Bruxelles IC Luxembourg IC

06:59 06:35 06:32

Athus – Virton L

Ne circule pas

18:59 21:32 22 30 † 23:30 (6) Ne circule pas

Antwerpen-C.

Arlon 08:01 09:28 06:30 Ne circule pas

20:01 00:28 21:27 00:23 Ne circule pas



BIJLAGE 3, blz. 9

Eerste aankomst Laatste aankomst Première arrivée Dernière arrivée



Ath 07:00 06:52 08:59 06:06

23:00 23:52 22:59 23:06

Geraardsbergen L Bruxelles IC Mons L Tournai IC

07:00 06:08 07:01 06:54

23:00 23:08 21:01 23:54

06:35 05:53§ 06:26 04:57 07:06 06:38 07:01 07:04 07:34

23:35 22:26

06:11 05:4 (6) 06.01 † Rijdt niet 04:55 Rijdt niet

00:11 23:32 Rijdt niet 23:55 Rijdt niet

06:04 06:16

23:04 22:16

06:00 06:52 06:07 06:37 06:37

00:25 22:52 23:37 21:37 20:37 (6) 19:37 21:07 00:08 22:59 00:08 (L) 21:56 22:28 22:47 23:05 20:46 22:32 00:23 00:23 21:44

Brugge 07:25 06:34 07:03 07:22 04:55 08:00 07:56 08:26

00:25 22:34 01:32§ 01:32 21:54 23:20 23:13 23:10 20:26

Gent L Antwerpen IC Brussel IC Kortrijk L Oostende IC Knokke Blankenberge Zeebrugge-Str.

23:22 21:38 01:34 23:01 23:04 19:34

Brussel-C / Bruxelles-C 06:48 06:27

00:48 00:10

Antwerpen L Antwerpen IC

Rijdt niet 05:41 Rijdt niet

Rijdt niet 00:46 Rijdt niet

06:55 07:43

22:55 23:43

05:58 07:07 06:22 09:22 09:22

00:22 23:07 23:22 23:22 23:22

Tunrhout Brussels Airpt IC Hasselt (via Aarschot) Leuven L Hasselt (via Leuven) Liège IC Ottignies L Namur IC Arlon IC Luxembourg IC

07:52 06:47 06:00

22:52 00:47 23:00

Dinant IC Nivelles L Charleroi IC

06:07 06:08 05:59

07:03 06:31 06:12 06:54 08:14 06:27 05:59 05:59 09:15

23:03 23:31 23:12 23:54 21:14 22:27 00:24 00:24 22:15

Braine-le-Comte L Binche IC Mons IC Tournai IC Geraardsbergen L Kortrijk (89) Gent (50a) Oostende Blankenberge IC

06:56 06:28 05:47 06:05 07:46 06:32 05:59 05:59 05:59§ 07:44



BIJLAGE 3, blz. 10

Eerste aankomst Laatste aankomst Première arrivée Dernière arrivée 06:00 23:00 06:49 23:17 07:52 Brussel-Z 22:59 08:59 06:09 22:09 Dend.08:09 Lokeren

in… uit… van… naar… Eerste vertrek à… de… de… vers… Premier départ Aalst (via Jette) 05:59 Aalst IC 05:42 Dendermonde L 08:08 Brussel-Z 09:01 Dendermonde IC 06:50

Laatste vertrek Dernier départ 22:55 22:42 23:01 21:50 Lokeeren 22:50 Dend.

Bruxelles-Luxembourg Rijdt niet Rijdt niet 06:51 06:04 Rijdt niet Rijdt niet

Ne circule pas Ne circule pas 22:51 23:04 Ne circule pas Ne circule pas

Jette – Aalst Vilvoorde Ottignies L Namur IC Charleroi Halle

Rijdt niet Rijdt niet 07:09 06:25 Rijdt niet Rijdt niet

Ne circule pas Ne circule pas 23:09 23:55 Ne circule pas Ne circule pas

05:03 Ne circule pas 07:51 06:19 06:51 08:06 06:14 07:54 06:11 06:40

22:03 Ne circule pas 21:51 20:19 22:51 22:06 20:14 21:54 22:11 20:40

07:08

22:04 20:12 23:27 22:00 23:00 Dend. 22:13 23:48

Charleroi-Sud 06:57 Ne circule pas 08:09 07:41 07:09 07:54 07:45 08:07 06:49 09:20

23:57 Ne circule pas 22:09 21:41 23:10 21:54 21:45 22:07 22:49 23:20

07:52

23:52

Bruxelles IC Bruxelles-Lux Ottignies L Namur L Namur IC Couvin Erquelinnes La Louvière-C L Mons IC Manage

Genk Brussel

Gent – Sint-Pieters 07:48 06:07 Dend. 06:00 07:00 06:48 06:06

21:48 00:33 22:00

Eeklo L Antwerpen IC Mechelen L

08:12 06:27 07:00

23:48 01:07

05:41 05:23

06:37§ 07:52 06:55 07:59

20:52 01:07§ 21:55 21:59

Aalst IC Brussel IC (via 50a) Brussels Airpt.

05:55 08:24 (6) 10:24 † 06:24 08:05 07:14

23:24 22:24 (6) 23:24 (†) 23:24 22:05 00:14

Geraardsb. (122) Ronse Kortrijk Lille F Poperinge IC De Panne IC Brugge L


05:23§ 07:08 07:05 08:00 06:05 06:36(6) 07:36 06:36 06:55 06:46

20:08 22:23§ 22:05 20:00 22:00 Oud 00:36 20:36 22:36 20:55 23:46


BIJLAGE 3, blz. 11

Eerste aankomst Laatste aankomst Première arrivée Dernière arrivée 05:20 23:45 08:35 21:35 23:45§ 08:35 21:35 23:45§

in… uit… van… naar… Eerste vertrek à… de… de… vers… Premier départ Oostende IC 06:10 Blankenberge IC 06:10§ 08:25 Knokke IC 06:10§ 08:25


Hasselt 07:52 07:26 07:10 07:10 07:30 07:30 07:23 07:44

21:52 22:22 22:10 22:10 23:30 23:30 00:23 23:44

Mol Genk Tongeren Liège-G. Leuven-Brussel Gent-Brugge (21) Leuven (35) Antwerpen

08:08 07:34 05:50 05:50 06:30 06:30 06:37 06:16

22:08 23:34 22:50 20:50 22:30 22:30 22:37 22:19

07:22 05:20 05:04 06:13 (6) 08:13 † 06:13 (6) 08:13 † 07:09

20:58 22:58 21:05 21:13

05:34 08:22 07:41 06:31 07:35 08:45 06:31

22:34 22:22 21:41 22:31 23:35 22:45 22:31

Kortrijk 08:02 06:40 07:55 07:47 (6) 09:47 † 07:47 (6) 09:47 † 05:51

22:25 01:10 23:56 21:47 (6) 22:47(†) 21:47 (6) 22:47(†) 22:51

07:26 07:39 08:20 06:29 05:32 08:15 06:29

23:26 21:39 22:20 22:29 22:25 22:15 22:29

Brugge Gent Brussel Moeskroen Lille Poperinge

21:13 23:09

La Louvière Sud Bruxelles Luttre L Charleroi L Charleroi IC Binche Mons L Mons IC

Leuven 07:49 07:27 Hasselt 07:19 08:19 05:32 via L36 06:07 07:04 06:48 06:25 06:25 05:23 08:05

23:49 23:27 23:19

Lier L Hasselt L Genk IC

06:11 06:34 06:43

22:11 23:34 22:43

00:00 via L36 20:07 23:04 23:48 00:48 00:48 01:00 00:05

Liège-G. IC Landen L Ottignies L Brussel L Brussel IC Oostende IC Brussels Airpt. Mechelen (53a)

06:27 08:53 06:56 06:12 05:09 05:34 05:09 06:55

00:50 via L36 22:53 21:56 22:12 00:02 00:02 23:36 22:55



BIJLAGE 3, blz. 12

Libramont 06:45 (6) 07:45 † 07:37 07:06

20:45

Bastogne

19:37 22:03

Arlon L Luxembourg IC

07:15 (6) 09:15 07:23 08:57

06:51 07:41 07:41 Jemelle 07:12 09:12 08:56

20:51 21:39 21:39 21:12

Virton L Bertrix Dinant L Ciney L

08:09 07:19 07:19 06:48

23:56

Namur IC

07:07

08:56

23:56

Bruxelles IC

07:07

22:15 19:23 21:57 † 22:57 (6) 23:57 Arlon 22:09 22:09 19:16 20:48 21:04 22:04 Jemelle 21:04

Liège-Guillemins 06:51 05:59 07:50

21:51 22:40 23:50

Hasselt L Liers L Maastricht L

05:36 07:56 05:55 7:49(ICE) 08:56§ 09:54 07:54 08:46 07:53 07:18 07:52 07:02

21:36 23:03 23:03 23:03§

Verviers L Eupen IC Welkenraedt IC Aachen Hbf

23:54 23:54 22:46 21:53 23:18 22:53 01:36 (via Landen)

Luxembourg L Gouvy L Marloie L Namur L Namur IC Landen L Bruxelles IC

04:54 06:19 Rijdt niet 07:24 06:22 Rijdt niet 06:39 06:22 07:54 06:42


06:09 06:09 06:10 (6) 08:10 † 06:24 07:04 07:04 7:12 (ICE) 07:04§ 06:08 06:08 08:14 08:07 06:42 07:08 04:40 (via Landen)

21:09 00:01 22:10

20:08 22:08 22:14 20:07 22:42 22:08 23:08 (via Landen)



08:24 05:20 07:52 06:15

22:24 22:20 21:52 22:15

22:24 21:04 00:25 21:04§

Mechelen Antwerpen IC Antwerpen L Lier-Turnhout Leuven (53a) Brussels Airport Etterbeek Brussel L Brussel IC Gent L Sint-Niklaas

Mons 07:36 06:40 09:08 06:45

21:36 23:40 23:08 22:45

Ath Bruxelles La Louvière-S. L Charleroi Sud



BIJLAGE 3, blz. 13

07:45 Ne circule pas 08:06 07:12 07:12 08:12 (6) 10:12 †

22:45 Ne circule pas 22:06 23:12 23:12 23:12

Namur IC Quévy Quiévrain Saint-Ghislain Tournai Lille

06:15 Ne circule pas 06:54 06:48 06:48 06:48 (6) 07:48 †

22:15 Ne circule pas 20:54 22:48 22:48 20:48

Mouscron / Moeskroen 07:47 07:47 07:47 07:31 (6) 09:28 † 06:21 (6) 08:21 †

23:47 23:47 23:47 21:30 † 22:28 (6) 21:21

Bruxelles Tournai Mons Lille Kortrijk

06:13 06:13 06:13 06:31 (6) 08:30 † 07:39 (6) 09:39 †

22:13 22:13 22:13 21:30 21:39 † 22:39 (6)

Namur 06:55 07:14 09:18 21:18 07:54 Jemelle 07:10 08:10 08:10 06:42 07:11 07:27

20 ;55 00:46 06:28 Thalys 07:31 23:31 21:54 22:10

Ottignies L Bruxelles IC Liège IC

07:05 05:14 06:42

21:05 22:14 20:42

Liège L Ciney L Arlon IC

06:29 06:07 07:50

22:29 20:07 22:50

22:10

Luxembourg IC

07:50

22:42 21:11 23:27

Dinant Charleroi L Charleroi IC

05:52 06:49 06:33

20:50 † 21:50 (6) 22:18 20:49 22:33

Oostende 06:53 07:20 07:53§ - 08:13

22:53 01:49§ 01:49 22:13

Antwerpen Brussel - Gent Kortrijk

05:40§ 06:09 04:40 06:48

22:09 23:05 20:46 – 21:09§

06:17 05:44 06:24 06:51 06:04 06:48 07:23

22:17 22:44 22:24 23:51 20:04 00:18 21:23

06:54 07:42

21:18 22:05

Ottignies 07:42 06:46 07:36 06:09 07:56 05:42 08:37

23:42 00:16 22:36 22:39 21:56 22:42 22:37

Bruxelles L Bruxelles IC Leuven L Louvain-la-Neuve Namur L Namur IC Charleroi Sud L

Roeselare 07:42 06:54

22:05 21:18

Brugge Kortrijk



BIJLAGE 3, blz. 14

Sint-Niklaas 09:05 05:33 08:18 08:09 07:59§ 06:59

23:05 23:59 00:18 23:09 22:49§ 23:59

Antwerpen L Antwerpen IC Mechelen Lokeren L Dendermonde Gent

08:11 07:01 06:42 08:51 07:01§ 05:35

23:11 00:01 22:42 22:51 22:01§ 00:01

05:44 Voir IC 06:30 07:21(6) 09:21 07:31 Ne circule pas 08:40

22:44 Voir IC 22:30 22:21

Tournai 07:16 Voir IC 07:30 06:36 (6) 08:36 06:29 Ne circule pas 07:29 (6) 09:16 †

00:16 Voir IC 23:31 21:44

Bruxelles Mons L Mons IC Lille F

22:29 Ne circule pas 22:29

Mouscron Kortrijk Comines

23:31 Ne circula pas 21:40

(A Comines: 10u31)

Turnhout Rijdt niet 08:49

Rijdt niet 00:49

Brussel Antwerpen

Rijdt niet 06:11

Rijdt niet 22:11

07:23§ 08:26 07:23 07:23 06:42 05:05 05:37

21:26

Verviers 08:35 07:38 05:36 08:18 06:55 07:22

21:35 22:43§ 22:43 22:43 22:18 22:55 00:43

Aachen Hbf Eupen Welkenraedt Spa Liège L Bruxelles IC


21:23 00:45 21:42 21:05 22:44


BIJLAGE 4, blz. 1

Reistijden: patroontijden daluren weekdagen (geen P-treinen of afwijkingen spits) Lijn Verbinding

1990

2000

2015 OPMERKINGEN overst

2012

2015

17 70

15 80

x x

4 4

Noorderkempen - Antwerpen-C Noorderkempen - Brussel-C

4 12 12

Noorderkempen - Gent Essen - Brussel-C Essen - Lier

82 68

78 51

88 76 58

86 80 56

1 x 1

12 12 12

Roosendaal - A'pen C L Roosendaal - A'pen-C IC Roosendaal - Gent-St.-Pieters

50 28 81

45 26 81

44 28 93

46 28 106

x x 1

12 15 15 15 15 15 15 15 15 15

Roosendaal (NL) - Brussel-C Antwerpen-C - Leopoldsburg A'pen-C - Mol A'pen-C - Neerpelt A'pen-C - Turnhout Brussel-C - Nijlen Brussel-C - Turnhout Herentals - Hasselt Herentals - Mol Lier - Herentals

72 69 47 68 47 62 71 70 17 13

69 69 53 75 52 58 67 60 19 13

64 70 58 73 52 72 73 70 18 15

83 70 53 80 51 77 79 70 20 13

x x x x x 1 x x x x

15 15 15 15 15 15 15 16 16 16

Mechelen - Turnhout Mol - Brussel-C Mol - Genk Mol - Hasselt Neerpelt - Leuven Turnhout - Hasselt Turnhout - Leuven Antwerpen-C - Aarschot Antwerpen-C - Leuven L Brussel-C - Berlaar

44 85 108 45 114 138 69 35 64 65

45 88 96 38 114 121 72 35 58 53

50 87 88 41 111 93 81 37 64 68

52 84 105 45 113 91 101 40 65 64

x 1 1 x 1 1 1 x x 1


2015: 17' overstap in Antwerpen-C

2000: snelle overstap in Berchem

2012: snelste verbiding via Mechelen, via Antwerpen: 127 2015: Benelux via luchth 2000 uit A'pen-Oost 2015 verlengd tot Hamont 1990: 6' overstap in Lier

2015: IC Hamont = 13' - IC Turnhout = 14' en 15' 1990/2000: via Berchem

2015: IC via Lier = 52' 2015: 5' overstap in Leuven (60' met 3' overstap in Berchem)

2012 vs 12 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 1990 90 1990 90 2000 00 2012 12 0 0

0 0

0 0

0 -6 -10

0 -2 -12

0 2 5

1 1

-2 4 -2

-6 0 12

-4 0 25

1 2 25

1 1 1

2 0 13

1

14 1 0 5 -1 19 12 10 1 0

1 1

19 0 -5 7 -1 5 6 0 2 -2

1

7 -4 9 7 -1 -30 29 5 7 11

1

2 -3 17 4 2 -2 20 3 1 -4

1

-8 1 11 5 5 10 2 0 1 2 6 2 -20 -4 -3 -45 12 2 0 3

1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1

1

11 1 6 12 4 15 8 0 3 0

1 1 1 1 1 1 1

8 -1 -3 0 -1 -47 32 5 1 -1

1

1

1 1 1

-2 10

1 1 1 1 1

1 1

1 1 1 1


1

1

1

1 1 1 1

1 1 1 1 1 1

BIJLAGE 4, blz. 2

Lijn Verbinding 16

1990

2000

2012

2015


96

63

60

59

1

16 21 21 21 21 21

Heis-op-den-Berg - Brussel-C via Aarschot Lier - Leuven Antwerpen-C - Genk Brussel-C - Genk Landen - Genk Leuven - Genk Leuven - Landen - Hasselt

38 88 90 41 65 48

40 96 104 42 71 54

44 114 95 44 67 47

34 115 96 45 69 47

x 2 x x x x

21

Sint-Truiden - Antwerpen-C

62

128

87

91

1

21 21 25

Sint-Truiden - Brussel-C Sint-Truiden - Luik-G via Landen Brussel-C - A'pen C IC

58 78 35

71 68 48

58 64 43

58 81 42

x 1 x

25 25 25 25 25 25 25 26 26 26 26 26 26

39 63 38 49 46 70 43 20 27 39 32 48

44 62 38 64 44 57 30 21 31 30 27 44 36

45 68 42 57 35 61 38 23 33 38 26 43

50 76 42 46 39 67 33 23 41 45 27 56 44

x x 1 1 x 1 1 x 1 x x 1 x

26 34

Brussel-C - A'pen C IR Brussel-C-A'pen-C L Kontich - Brussel-C Mortsel OG - Leuven Mortsel OG - Brussel-C Vilvoorde - Gent via Mechelen Vilvoorde - Leuven Etterbeek - Halle Hofstade - Brussel-C Mechelen - Etterbeek Merode - Halle Vilvoorde - Halle via Etterbeek Vilvoorde - Halle zonder halte in Etterbeek Vilvoorde - Merode Antwerpen-C - Luik-G

18 132

14 126

17 133

16 90

x 1

34 34 34 34 35

Genk - Luik-G Luik G - Hasselt Tongeren - Antwerpen-C Tongeren - Brussel-C Antwerpen-C - Hasselt

106 55 96 100 65

86 54 93 100 66

126 60 95 101 67

90 60 112 93 78

1 x 1 x 1


2015: overstap in Leuven

2015: 128 met overstap

2000: stopt in Vertrijk, Ezemaal en Neerwinden 2014: via luchthaven en Leuven 2015: 76' via Leuven 2000 en 2012: gewone IC (niet Benelux)

2012 vs 12 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 1990 90 1990 90 2000 00 2012 12 -36 1 1 1 1 1

-4 27 6 4 4 -1

1 1 1 1

-6 19 -8 3 -2 -7

25

1

29

1

-37

1

0 3 7

1 1

-13 13 -6

0 -14 8

6 5 4 8 -11 -9 -5 3 2014: overstap in Mechelen 6 2014: 37' met overstap in Vilvoorde -1 -6 0 0

2015: via boog van Leuven

-4

6 26 5 3 2 -1

2000: vanaf Berchem

2014: 161' en 2x overstappen via Hasselt

-37

-1 1 20 5 -1 1 2

1 1 1 1

1 1

1 1 1 1 1

11 13 4 -3 -7 -3 -10 3 14 6 -5 8 0

1 1 1

1 1 1 1

-2 -42 -16 5 16 -7 13

1 1 1

-1

1 1

1

-10 1 1 1 2 0

1 1 1 1

4

1

0 17 -1

1

6 14 4 -18 -5 10 3 2 10 15 0 12 8

1 1 1

2 -36

1

-1 -43

4 6 19 -7 12

1 1 1

-36 0 17 -8 11

1 1 1 1 1 1 1

1


5 8 0 -11 4 6 -5 0 8 7 1 0 1

1 1

1 1

1 1 1 1

1 1

BIJLAGE 4, blz. 3

Lijn Verbinding

1990

2000

2012

2015


35 35 35 35 35 35 35 36 36 36

Brussel-C - Aarschot Brussel-C - Hasselt Leuven - Aarschot Leuven - Hasselt IC Leuven - Hasselt L Testelt - Antwerpen-C Testelt - Brussel-C Aarschot - Tienen Brussel-C - Leuven IC Brussel-C - Leuven L/CR

43 73 11 48 46 71 53 28 23 40

51 81 12 39 49 80 62 53 30 40

44 72 11 39 47 59 50 35 22 44

30 60 10 39 49 67 48 32 22 44

x x x x x 1 1 1 x x

36

Brussel-C - Luik-G IC (non-stop Leuven-Luik-G) Brussel-C - Waremme - Luik-G Diegem - Aarschot Diegem - Brussel-Noord Diegem - Gent Diegem - Leuven Diegem - Mechelen Diegem - Tienen Leuven - Landen IR Mechelen - Hasselt Mechelen - Tienen Waremme - Luik-G L Antwerpen-C - Luchthaven Brugge - Luchthaven Brussel-N - Luchthaven Charleroi - Luchthaven Gent - Luchthaven Leuven - Luchthaven Luik-G - Luchthaven Mons - Luchthaven Namur - Luchthaven Brussel-C - Aken Brussel-C - Keulen Brussel-C - Verviers Brussel-C - Eupen IC

64

75

59

61

x

78 52 10 55 25 35 52 26 83 52 33 58 94 15 79 57 35 90 78 66 111 159 88 109

83 51 11 60 26 35 53 27 93 45 28 61 89 15 81 52 45 99 71 73 120 171 96 119

71 45 11 56 26 31 45 28 84 49 32 62 95 12 76 53 14 73 76 77 145 196 82 104

83 49 8 58 26 31 44 28 75 45 32 32 89 10 83 54 13 52 69 81 116 192 82 103

x 1 x 1 x 1 1 x x 1 x x x x 1 x x 1 x 1 1 2 x x

36 36 36 36 36 36 36 36 36 36 36 36c 36c 36c 36c 36c 36c 36c 36c 36c 37 37 37 37


2015: via boog van Leuven 1990: via lijn 21 1990: via lijn 21

2000: zonder stop in Zaventem en Diegem 2015: met IC-Welkenraedt 59'

zonder HST

2012 vs 12 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 1990 90 1990 90 2000 00 2012 12 1 -1 0 -9 1 -12 -3 7 -1 4

1

1

1 1

-13 -13 -1 -9 3 -4 -5 4 -1 4

-5

-3

-7 -7 1 1 1 -4 -7 2 1 -3 -1 4 1 -3 -3 -4 -21 -17 -2 11 34 37 -6 -5

5 -3 -2 3 1 -4 -8 2 -8 -7 -1 -26 -5 -5 4 -3 -22 -38 -9 15 5 33 -6 -6

1 1 1

1 1

1 1

1 1 1

1

1 1

1

1 1

1

1

1 1 1

-21 -21 -2 0 0 -13 -14 -21 -8 4

-14 -12 -1 0 2 8 -2 -3 0 0

1 1

-14

2

1

0 -2 -3 -2 0 -4 -9 1 -18 0 4 -29 0 -5 2 2 -32 -47 -2 8 -4 21 -14 -16

12 4 -3 2 0 0 -1 0 -9 -4 0 -30 -6 -2 7 1 -1 -21 -7 4 -29 -4 0 -1

1 1

1

1

1

1 1

1 1 1


1

1 1

1

BIJLAGE 4, blz. 4

Lijn Verbinding

1990

2000

2012

2015


37 37 37 37 37 40 40 40 40 43 43 43 43 44 44 44 50 50 50 50

Hasselt - Aken Luik-G - Aken Luik-G - Verviers IC Luik-G-Verviers L Namur - Verviers Brussel-C - Maastricht Luik-G - Maastricht Namen - Maastricht Verviers - Maastricht Brussel-C - Vielsalm Liège-Palais - Gouvy Liège-Palais - Luxemburg Liège-Palais - Marloie Aken - Spa Luik-G - Spa Verviers - Spa Aalst - Blankenberge Aalst - Brussel Z Aalst - Denderleeuw Aalst - Dendermonde

122 43 18 28 63 115 31 87 53 139 88 164 96 49 50 21 72 22 7 27

130 42 18 27 62 113 30 79 70 153 94 154 75 65 53 22 78 24 6 43

171 51 17 29 68 102 33 89 66 141 83 154 79 96 50 24 82 29 6 51

138 52 18 31 89 102 33 116 73 133 91 170 79 66 46 28 88 29 7 34

2 1 x x 1 1 x 1 1 1 x x x x 1 x 1 x x 1

50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50a

Aalst - Gent Aalst - Geraadsbergen Aalst - Jette Aalst - Kortrijk Aalst - Leuven Aalst - Luchthaven Aalst - Oudenaarde Denderleeuw - Brussel Z Denderleeuw - Gent Denderleeuw - Jette Denderleeuw - Leuven Denderleeuw - Luchthaven Blankenberge - Antwerpen-C

20 36 35 67 58 61 48 15 27 22 50 53 99

22 39 33 60 61 53 44 14 30 24 54 44 102

25 44 35 62 60 55 44 18 33 25 52 44 109

28 40 35 67 69 53 45 17 38 24 58 42 132

x 1 x 1 x x 1 x x x x x 1

50a

Blankenberge - Brugge

10

11

13

14

x


1990: overstap op 2 min in Schellebelle - 2000 en 2012: overstap in Wetteren

1990 ook ICT op 71' (non stop)

2012 vs 12 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 1990 90 1990 90 2000 00 2012 12 49 8 -1 1 5 -13 2 2 13 2 -5 -10 -17 47 0 3 10 7 -1 24

1 1

16 9 0 3 26 -13 2 29 20 -6 3 6 -17 17 -4 7 16 7 0 7

1 1

5 8 0 -5 2 -6 -4 3 6 3 2 -9 10

1 1

1 1

1

8 4 0 0 11 -8 -3 2 11 2 8 -11 33

3

1

4

1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1

1

1 1 1 1

8 10 0 4 27 -11 3 37 3 -20 -3 16 4 1 -7 6 10 5 1 -9

1 1

1 1 1 1 1

1

6 1 2 7 8 0 1 3 8 0 4 -2 30

1

3

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1

1 1 1 1

1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1

-33 1 1 2 21 0 0 27 7 -8 8 16 0 -30 -4 4 6 0 1 -17

1 1 1 1

1 1 1 1

1 1 1

1

1

3 -4 0 5 9 -2 1 -1 5 -1 6 -2 23

1

1

1

1 1 1 1


1 1 1 1 1 1

BIJLAGE 4, blz. 5

Lijn Verbinding

1990

2000

2012

2015


50a 50a 50a 50a 50a 50a 50a 50a 50a

Blankenberge - Brussel-C Blankenberge - Gent Blankenberge - Hasselt Blankenberge - Kortrijk Blankenberge - Liège-G Blankenberge - Luchthaven Gent-Brugge Gent-Brussel C Gent-Hasselt

75 41 150 59 155 111 21 33 107

76 41 158 60 163 104 20 32 114

88 49 159 61 169 117 24 36 109

93 53 168 82 168 113 23 36 102

x x x 1 1 1 x x 1

50a 50a 50a 50a 50a 50a 50a 50a 50a 50a 50a 50a

Gent-Leuven Gent-Oostende Knokke - Antwerpen-C Knokke - Brugge Knokke - Brussel-C Knokke - Gent Knokke - Hasselt Knokke - Kortrijk Knokke - Liège-G Knokke - Luchthaven Oostende - Brugge Oostende - Kortrijk

57 37 103 17 79 45 154 63 159 115 13 58

67 35 107 19 81 46 163 65 168 109 13 58

59 40 114 21 93 54 164 66 174 122 14 59

60 40 138 24 99 59 174 88 174 119 15 78

x x 1 x x x x 1 1 1 x x

50a

Oostende - Roeselare

40

40

41

55

x

50a 50a 50a 50a 52 52 53 53 53 53 53 53

Zeebrugge-Dorp - Brugge Zeebrugge-Dorp - Brussel-C Zeebrugge-Dorp - Gent Zeebrugge-Dorp - Kortrijk Antwerpen-C - Puurs Boom - Antwerpen-C Aalst - Wetteren - Dendermonde Dendermonde - Gent L Gent - Mechelen - Leuven IR Gent - Mechelen - Lier Kapelle-o/d-Bos - Antwerpen-C Kapelle-o/d-Bos - Brussel-C

15 83 44 81

15 79 43 82 32 26 43 32 86 64 37 44

20 87 49 87 39 30 46 33 82 88 37 40

21 98 56 80 40 32 34 35 79 80 45 36

x 1 1 1 x x 1 x x 1 1 1

25 40 26 75 61 33 35


2015: via Landen

2015: 112' of 128' rechtstreeks

2015: via Landen 2015: 5' overstap in Brugge

1990 en 2000: licht asymmetrisch 1990 en 2000: licht asymmetrisch

2015: 69' zonder overstap 1990: Boom-Puurs verbust

2015: 70' via Berchem

2012 vs 12 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 1990 90 1990 90 2000 00 2012 12 13 8 9 2 14 6 3 3 2

1 1 1 1 1 1 1 1 1

18 12 18 23 13 2 2 3 -5

1 1 1 1 1 1 1 1

17 12 10 22 5 9 3 4 -12

2 3 11 4 14 9 10 3 15 7 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

3 3 35 7 20 14 20 25 15 4 2 20

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

-7 5 31 5 18 13 11 23 6 10 2 20

1

1

15

1

5 4 5 6 0 5 6 7 7 27 4 5

1 1 1 1

6 15 12 -1 0 7 -6 9 4 19 12 1

1 1 1

1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1

5 4 9 21 -1 -4 -1 0 -7

1 1 1 1

1 0 24 3 6 5 10 22 0 -3 1 19

1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

15

1

14

1

6 19 13 -2 8 6 -9 3 -7 16 8 -8

1 1 1

1 11 7 -7 1 2 -12 2 -3 -8 8 -4

1 1 1

1 1 1 1 1


1 1 1 1 1 1

1 1

1 1 1

1

BIJLAGE 4, blz. 6

Lijn Verbinding

1990

2000

2012

2015


53 53

Mechelen - Dendermonde L Mechelen - Gent IR

29 42

26 39

26 44

27 47

x x

53 53a 53a 53a

Mechelen - Gent L Haacht - Antwerpen-C Haacht - Brussel-C Leuven - Mechelen

61 40 43

16

62 40 41 16

62 29 35 22

69 40 39 26

x 1 1 x

53a 54 58

Leuven - Mechelen (L) Mechelen - Sint-Niklaas Antwerpen-C - Eeklo

25 33 74

26 32 74

30 33 77

30 37 101

x x 1

58 58 59 59 59 59 59 59

Brussel-C - Eeklo Gent - Eeklo Antwerpen-C - Brugge IC Antwerpen-C - Gent IC Antwerpen-C - Kortrijk IC Antwerpen-C - Lille IC Antwerpen-C - Oostende IC Antwerpen-C - Sint-Niklaas L

81 35 73 47 73 109 93 29

79 35 78 49 73 106 93 35

77 37 84 52 80 118 100 31

82 35 88 56 85 133 107 31

1 x x x x x x x

59 59 59 60

Antwerpen-Zuid - Gent Beveren - Gent Gent-St-Niklaas Antwerpen-C - Lokeren Dendermonde Brussel-C - Dendermonde IC Brussel-C - Dendermonde L Brussel-C - Sint-NIklaas Dendermonde - Lokeren Brugge - Kortrijk Brugge - Lille Flandres

51 42 27

40 41 27 51

45 37 29 57

50 41 32 66

x x x 1

29 43 67 13 41 80

28 45 66 13 40 78

32 44 74 16 47 105

x x x x x 1

60 60 60 60 66 66

51 28 46

59 13 43 85


2015: extra stop in Londerzeel 2012: rechtstreekse IC Q 2012 en 2015: 4 stops / 2015: snelste trein via lijn 53a is L-trein Leuven-SintNiklaas; de IC LeuvenMechelen-Gent doet er 30' over / 2015: 27' via luchthaven MS 66 vs. gesleepte M4 2015: met goede overstap ca 80 min haalbaar

2015: 86' met overstap

2015: 103' met overstap 2000: L-trein beperkt tot Berchem

2015: 50' via Mechelen

2015: 65' via Berchem

2012 vs 12 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 1990 90 1990 90 2000 00 2012 12 -3 2

1

1 -11 -8 6

1

5 0 3

1

-4 2 11 5 7 9 7 2 -6 -5 2 6 0 -1 7 0 -3 -7

-2 5

1

1 8

1 1

1 3

1 1

1

1

7 11 4 4

1 1 1 1

1 1

8 0 -4 10

1

1

7 0 -2 10

1

5 4 27

1 1 1

4 5 27

1 1 1

0 4 24

1 0 15 9 12 24 14 2

1

5 -2 4 4 5 15 7 0

1

1 1 1 1 1 1

3 0 10 7 12 27 14 -4

1

1 1 1 1 1 1 1

1 1

10 0 5 15

1

1 1

-1 -1 5 15

1 1

5 4 3 9

1 1 1 1

3 1 7 3 6 25

1 1 1 1 1 1

4 -1 8 3 7 27

1

1

1

4 -2 15 3 4 20

1 1 1 1 1

1 1 1 1 1


1 1 1 1 1

1 1 1 1

BIJLAGE 4, blz. 7

Lijn Verbinding

1990

2000

2012

2015


66 66 69

Brugge - Tournai Gent-Roeselare Poperinge - Antwerpen-C

79 50 140

80 47 143

81 50 148

89 46 132

1 1 x

69

Poperinge - Brugge

115

119

114

104

1

69 69 69 69 69 73 73 73 73 73 73 73

Poperinge - Brussel-C Poperinge - Gent Poperinge - Kortrijk Poperinge - Moeskroen Poperinge - Zottegem De Panne - Antwerpen-C De Panne - Brugge De Panne - Brussel-C De Panne - Gent De Panne - Hasselt De Panne - Kortrijk De Panne - Leuven

120 75 38 58 80 154 63 130 81 209 67 154

111 80 38 59 74 144 53 108 69 207 59 148

113 80 38 56 73 133 58 116 74 206 65 148

124 73 40 70 93 151 63 127 73 220 72 154

1 x x 1 1 1 1 1 x 2 1 1

73 73 73 73 73 75 75 78 78 78 78 78 78 78 78 78 78 89

De Panne - Luchthaven Tielt - Brugge Tielt - Kortrijk Tielt - Roeselare Tielt - Torhout Gent-Kortrijk Kortrijk - Tournai Mons -Saint-Ghislain IR Ath - Lille-F Charleroi - Lille-F Liège-Lille-F Mons - Lille-F Mons - Tournai IC Mons - Tournai IR Namur - Lille-F Saint-Ghislain - Tournai Tournai - Lille-F Denderleeuw - Kortrijk

157 36 41 24 22 21 28 11 62 103 172 73 28 41 136 28 21 48

129 37 42 25 23 20 28 11 64 77 147 45 26 41 107 18 18 44

133 36 43 24 21 26 27 13 66 93 168 60 25 45 126 20 19 44

163 36 45 22 20 26 28 14 57 100 170 66 30 44 134 21 29 50

x 1 1 1 1 x x x 1 x 2 x x x x x x x


2012: via Kortrijk en Mechelen; 158' via Kortrijk 2012: via Kortrijk en Gent; 118' via Kortrijk

2015: 145' rechtstreeks

2012: 158' zonder overstap / 2015: 179' rechtstreeks

2012: 2x per uur 2015: IC 8'

2015: 213' via Namur

2012 vs 12 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 1990 90 1990 90 2000 00 2012 12 2 0 8

1 1

-1 -7 5 0 -2 -7 -21 -5 -14 -7 -3 -2 -6 -24 0 2 0 -1 5 -1 2 4 -10 -4 -13 -3 4 -10 -8 -2 -4

10 -4 -8

1

-11

1

1

1 1 1

1

9 -1 -11

1

-15

4 -2 2 12 13 -3 0 -3 -8 11 5 0

1

6 0 4 -2 -2 5 0 3 -5 -3 -2 -7 2 3 -2 -7 8 2

1

1 1 1

1 1

1

1 1

1 1

1 1

8 -4 -16

1

-10

13 -7 2 11 19 7 10 19 4 13 13 6

1

34 -1 3 -3 -3 6 0 3 -7 23 23 21 4 3 27 3 11 6

1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1


11 -7 2 14 20 18 5 11 -1 14 7 6

1

30 0 2 -2 -1 0 1 1 -9 7 2 6 5 -1 8 1 10 6

1

1 1 1 1 1 1 1 1 1

1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

BIJLAGE 4, blz. 8

Lijn Verbinding 89 89 89 89 89 89 89 89 90 90 90 91 91 91 91 92 92 92 92 92 92 94 94 94 94 94 94 96 96 96 96 96 96 96 96 97 97

Denderleeuw - Oudenaarde Denderleeuw - Zottegem Kortrijk - Brussel-C Zottegem - Aalst Zottegem - Brussel-Z Zottegem - Jette Zottegem - Luchthaven Zottegem - Ronse Aalst - Ninove Denderleeuw - Geraardsbergen Zottegem - Ninove Brussel-C -- Lessines Geraardsbergen - Ath Lessines - Mons Lessines - Tournai Ath - Charleroi Ath - Mons Ath - Saint-Ghislain Brugelette - Braine-le-Comte Brugelette - Tournai Brussel-C - Brugelette Brussel-C - Ath Brussel-C - Edingen Brussel-C - Lille F. Brussel-C - Moeskroen Brussel-C - Tournai Halle - Doornik Braine-le-Comte - Mons Braine-le-Comte - Tournai Brussel-C - Braine-le-Comte Brussel-C - Braine-le-Comte CR Brussel-C - Halle Brussel-C - Mons Brussel-C - Quévy Halle - Braine-le-Comte Quiévrain - Brussel-C Quiévrain - Charleroi

1990

2000

2012

2015

29 15 71 40 34 43 73 36 19 27 57 63 23 68 83 71 32 70 41 61 60 36 26 93 74 58 61 19 73 23 42 15 44 75 22 87 75

28 13 76 31 31 52 69 30 19 28 51 69 21 51 39 67 29 82 65 67 67 42 28 118 81 64 85 20 62 24 43 17 45 69 11 76 65

26 13 69 31 33 56 65 29 24 29 60 73 23 56 39 68 31 96 33 37 57 40 24 108 79 62 55 21 65 27 42 17 50 75 10 84 82

28 15 76 32 35 58 61 32 21 27 73 71 23 54 65 108 41 52 33 63 61 47 29 106 93 71 53 24 59 27 42 15 53 79 12 89 96


2015 OPMERKINGEN overst x x x 1 x 1 x 1 1 x 1 1 x 1 1 1 1 2 1 1 1 x x 1 x x x x 1 x x x x 1 x x 1

Via Denderleeuw

2012 vs 12 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 1990 90 1990 90 2000 00 2012 12 -3 -2 -2 -9 -1 13 -8 -7 5 2 3 10 0 -12 -44 -3 -1 26 -8 -24 -3 4 -2 15 5 4 -6 2 -8 4 0 2 6 0 -12 -3 7

1

1 1 1 1

1

1 1 1 1 1 1 1 1

1

-1 0 5 -8 1 15 -12 -4 2 0 16 8 0 -14 -18 37 9 -18 -8 2 1 11 3 13 19 13 -8 5 -14 4 0 0 9 4 -10 2 21

1 1 1

1 1 1

1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1

0 2 0 1 4 6 -8 2 2 -1 22 2 2 3 26 41 12 -30 -32 -4 -6 5 1 -12 12 7 -32 4 -3 3 -1 -2 8 10 1 13 31

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1


2 2 7 1 2 2 -4 3 -3 -2 13 -2 0 -2 26 40 10 -44 0 26 4 7 5 -2 14 9 -2 3 -6 0 0 -2 3 4 2 5 14

1 1 1 1 1 1 1

1

1 1 1

1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1

BIJLAGE 4, blz. 9

Lijn Verbinding


1990

2000

2012

2015

30 14 57 17 15 63 47 53 55 67 26 30 69 30 28 58 20 30 15 47

28 14 88 17 14 65 46 51 58 28 44 32 38 28 30 40 20 31 15 52

31 17 98 19 16 68 50 55 59 30 41 45 42 30 34 40 34 31 14 46

33 14 62 22 19 77 57 51 51 36 41 42 47 32 31 48 33 33 13 50

x x 1 x x x x 1 1 1 x 1 1 x x 1 1 x x x

123 123 123 123 123 124 124 124 124

Quiévrain - Mons Quiévrain - Saint-Ghislain Quiévrain - Tournai Braine-le-Comte - La Louvière-C Braine-le-Comte - Manage Brussel-C - Binche Brussel-C - La-Louvière-Centre Brussel-C - Manage Braine-le-Comte - Charleroi-S La Louvière Sud - Luttre Manage - Charleroi-S Mons - Manage Charleroi - Binche Charleroi - La Louvière-Centre L Charleroi - Mons IC Mons - Binche Mons - La Louvière-Centre Zottegem - Gent Zottegem - Geraadsbergen Brussel-C - Edingen Geraardsbergen Edingen - Denderleeuw Edingen - Geraardsbergen L Edingen - Zottegem Etterbeek - Geraardsbergen Halle - Geraardsbergen Antwerpen-C - Charerloi-S Brussel-C - Charleroi-S Brussel-Lux - Braine-l'Alleud L Brussel-Lux - Charleroi

60 18 43 97 31 83 45 23 54

68 18 74 64 33 97 49 25 64

47 19 76 78 31 96 50 30 69

48 19 63 64 32 102 60 34 74

x x 1 1 x x x x x

124

Brussel-Lux - Nivelles

33

40

51

45

x

124 124 124 124

Brussel C-Nivelles L Brussel-Z - Braine-l'Alleud Brussel-Z - Nivellles IC Nivelles - La-Louvière-Centre

43 12 19 37

41 12 21 40

44 14 25 40

47 15 27 53

x x x 1

97 97 97 108 108 108 108 108 117 117 117 117 118 118 118 118 118 122 122 123


2015: 37' met overstap

1990: alleen P 1990: alleen P / 2014: rechtstreeks 1990: alleen P / 2014: rechtstreeks

2012 vs 12 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 1990 90 1990 90 2000 00 2012 12 1 3 41 2 1 5 3 2 4 -37 15 15 -27 0 6 -18 14 1 -1 -1 -13 1 33 -19 0 13 5 7 15

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1

3 0 5 5 4 14 10 -2 -4 -31 15 12 -22 2 3 -10 13 3 -2 3

1 1 1 1

-12 1 20 -33 1 19 15 11 20

18

1

1 2 6 3

1 1 1 1

1 1

1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1

5 0 -26 5 5 12 11 0 -7 8 -3 10 9 4 1 8 13 2 -2 -2

1

2 -3 -36 3 3 9 7 -4 -8 6 0 -3 5 2 -3 8 -1 2 -1 4

1

1

1 1 1 1

1 0 -13 -14 1 6 10 4 5

1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1

-20 1 -11 0 -1 5 11 9 10

12

1

5

1

-6

4 3 8 16

1 1 1 1

6 3 6 13

1 1 1 1

3 1 2 13

1 1

1


1 1 1 1

1

1 1 1 1 1

1 1 1 1 1

1 1 1 1

BIJLAGE 4, blz. 10

Lijn Verbinding

1990

2000

2012

2015


124 124 124 125 125 125

Nivelles - Mons Nivelles - Namur Nivelles-Charleroi IC Brussel-C - Huy Charleroi - Huy Huy - Liège G L

63 50 19 85 56 50

59 55 20 85 48 37

61 59 20 89 52 36

61 70 25 96 63 47

1 1 x x x x

125 125 130 130 130 130

Namur - Huy L Namur - Liège G IC Charleroi - Liège Palais Charleroi - Luxembourg Ville Charleroi - Namur IC Charleroi - Namur L

29 38 78 144 26 69

27 38 77 153 28 46

32 40 86 160 31 74

35 49 97 181 31 52

x x x 1 x x

130 130 132 132 132 132 139 139 139 139 139 139 139 139 140 140 140 140 140 154

Lille (F) - Namur Mons - Namur Charleroi - Couvin Couvin - Brussel-C Couvin - Mons Couvin - Namur Aarschot - Heverlee Brussel-C - Heverlee Leuven - Louvain-la-Neuve Leuven - Namen Leuven - Ottignies Mechelen - Heverlee Tienen - Heverlee Wavre - Brussel-Lux Charleroi - Louvain-la-Neuve Charleroi - Ottignies Charleroi - Wavre Mons - Fleurus Villers-la-Ville - Brussel-Lux Brussel-C - Dinant

129 57 64 129 125 112 38 43 48 79 37 24 20 31 55 44 53 51 37 101

105 60 62 127 81 80 24 40 56 63 38 35 25 27 61 45 49 71 40 90

142 65 59 122 99 86 27 32 62 71 40 41 22 36 63 45 64 73 43 99

135 65 54 122 111 92 21 43 57 79 40 39 22 37 68 46 75 88 45 115

x x x 1 1 1 1 1 1 1 x 1 1 1 1 x 1 1 1 1

154 154

Dinant - Charleroi Dinant - Liège-G.

75 88

69 98

106 105

71 105

1 1


1990: Aansluiting van en naar IR in Flémalle

1990: non-stop 1990: aansluiting van en naar IR in Tamines

1990: krappe 4'-aansluiting

2015: IC uit Dinant eindigt in Schaarbeek

2012 vs 12 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 1990 90 1990 90 2000 00 2012 12 -2 9 1 4 -4 -14

1 1 1

-2 20 6 11 7 -3

1 1 1 1

2 15 5 11 15 10

1 1 1 1 1 1

0 11 5 7 11 11

3 2 8 16 5 5

1 1 1 1 1 1

6 11 19 37 5 -17

1 1 1 1 1

8 11 20 28 3 6

1 1 1 1 1 1

3 9 11 21 0 -22

13 8 -5 -7 -26 -26 -11 -11 14 -8 3 17 2 5 8 1 11 22 6 -2

1 1

6 8 -10 -7 -14 -20 -17 0 9 0 3 15 2 6 13 2 22 37 8 14

1 1

1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

30 5 -8 -5 30 12 -3 3 1 16 2 4 -3 10 7 1 26 17 5 25

1 1 1 1 1 1 1

-7 0 -5 0 12 6 -6 11 -5 8 0 -2 0 1 5 1 11 15 2 16

31 17

1 1

1

2 7

1 1

-35 0

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

-4 17

1

1 1 1 1 1 1 1


1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1

BIJLAGE 4, blz. 11

Lijn Verbinding 154 154 161 161 161 161 161 161 161 161 161 161 161 161 161 161 161 161 161 161 161 162 162 162 162 165 165 165 165 165 165 165 166 166 166

Dinant - Ottignies Namur - Dinant Antwerpen-C - Brussel-Schuman Antwerpen-C - Etterbeek Antwerpen-C - Namur Brussel-C - Louvain-la-Neuve Brussel-C - Namur IC Brussel-C - Ottignies IC Brussel-Lux - Namur Brussel-Lux - Ottignies Brussel-N - Ottignies L Etterbeek - Ottignies Gembloux - Namur L Gent - Brussel-Schuman Gent - Etterbeek Gent - Namur Leuven - Brussel-Schuman Leuven - Etterbeek Luik-G - Brussel-Schuman Luik-G - Etterbeek Namur - Louvain-la-Neuve Brussel-C - Luxemburg IC Jemelle - Arlon L Namur - Arlon Namur - Luxemburg Bastogne - Libramont Bertrix - Arlon Bertrix - Libramont Bertrix - Namur Brussel-C - Virton Virton - Arlon Virton - Libramont Dinant - Bertrix Dinant - Libramont Namur - Beauraing Totaal = 363 verbindingen Gemiddelde reistijd in minuten

1990

2000

2012

2015

69 31 47 57 89 40 54 29 37 14 40 24 17 52 71 90 38 59 75 80 31 166 99 87 109 25 46 11 77 181

57 27 49 56 109 48 55 31 38 14 41 20 19 50 57 99 38 45 85 117 33 173 108 91 113 38 50 10 76 180

57 81 99 66 21059 58,99

54 72 88 61 21033 58,59

61 29 51 59 112 53 62 36 45 19 45 24 21 55 60 105 34 42 71 89 39 178 100 96 119 38 78 8 77 178 41 40 63 74 57 21803 60,23

62 31 56 62 111 52 68 39 50 21 44 17 19 57 65 112 31 38 64 71 44 195 102 98 121 38 85 8 88 195 37 43 65 80 55 22603 62,27


2015 OPMERKINGEN overst x x 1 1 1 1 x x x x x x x 1 1 1 1 1 1 1 1 x 1 x x 1 x 1 x x x x x

2012 vs 12 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 2015 vs 15 vs 1990 90 1990 90 2000 00 2012 12

-8 -2 4 1 2 1 23 1 2015: 57' rechtstreeks 13 1 8 1 7 1 8 1 5 1 5 1 0 4 1 3 1 -11 15 1 -4 -17 -4 9 1 8 1 12 1 1 1 9 1 10 1 vanaf 2000: vervangbus 13 1 2015: 46' via Libramont 32 1 -3 2015: 93' rechtstreeks 0 -3 1990 en 2000: bus 0 -17 -18 -25 -9 207 494 % verbindingen slechter 57,02

-7 0 9 5 22 12 14 10 13 7 4 -7 2 5 -6 22 -7 -21 -11 -9 13 29 3 11 12 13 39 -3 11 14 0 -14 -16 -19 -11 1242

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1

219 60,33

5 4 7 6 2 4 13 8 12 7 3 -3 0 7 8 13 -7 -7 -21 -46 11 22 -6 7 8 0 35 -2 12 15 0 -11 -7 -8 -6 1352

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1

1 1 1 1 1 1 1

243 66,94


1 2 5 3 -1 -1 6 3 5 2 -1 -7 -2 2 5 7 -3 -4 -7 -18 5 17 2 2 2 0 7 0 11 17 -4 3 2 6 -2 744

1 1 1 1

1 1 1 1

1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 213 58,68

BIJLAGE 5, blz. 1

Commerciële snelheid (Vcom) IC-relaties WEEK Verbinding IC IC IC IC IC IC IC IC IC IC IC IC IC IC IC IC

1 Oostende - Brussel - Eupen 2 Oostende - Gent - Antwerpen 3a Genk - Brussel - Knokke 3b Genk - Brussel - Blankenberge 4a Antwerpen - Gent - Poperinge 4b Antwerpen - Gent - Lille 5&7 Antwerpen - Brussel - Charleroi 6a Doornik - Brussel - Luchthaven 6b Luchthaven - Brussel - Mons 8 Antwerpen - Luchthaven - Hasselt 9 Antwerpen - Aarschot - Leuven 10a Antwerpen - Herentals - Hamont 10b Antwerpen - Herentals - Hasselt 11 Binche - Brussel - Turnhout 12 Kortrijk - Brussel - Welkenraedt 13 Hasselt - Liège - Maastricht

IC IC IC IC IC IC IC IC IC

14 15 16 17 18 19 20 21 22

Quiévrain - Brussel - Liège Antwerpen - Noorderkempen Brussel - Namur - Luxembourg Schaarbeek - Namur - Dinant Brussel - Namur - Liège-Palais Lille - Mons - Namur Gent - Aalst - Brussel - Tongeren Gent - Mechelen - Leuven Brussel - Antwerpen - Essen


WEEKEND Tijd Vcom Afstand Verbinding km minuten km/uur 263,85 183 86,51 IC 1 Oostende - Brussel - Eupen 127,50 107 71,50 IC 2 Oostende - Gent - Antwerpen 221,97 195 68,30 IC 3a Genk - Brussel - Knokke 215,27 190 67,98 IC 3b Genk - Brussel - Blankenberge 149,77 132 68,08 IC 4a Antwerpen - Gent - Poperinge 136,20 133 61,44 IC 4b Antwerpen - Gent - Lille 103,11 102 60,65 IC 5 Antwerpen - Brussel - Charleroi 97,68 95 61,69 IC 6a Doornik - Brussel - Luchthaven 76,23 70 65,34 IC 6b Luchthaven - Brussel - Mons 111,39 98 68,20 IC 8 Antwerpen - Luchthaven - Hasselt 57,25 48 71,56 IC 9 Antwerpen - Aarschot - Hasselt 87,58 90 58,39 IC 10a Antwerpen - Herentals - Hamont 98,74 103 57,52 IC 10b Antwerpen - Herentals - Hasselt 139,90 156 53,81 IC 11 Binche - Brussel - Antwerpen 236,72 179 79,35 IC 12 Kortrijk - Gent 85,35 95 53,90 IC 13' Hasselt - Liège IC 13 Liège - Maastricht 182,53 173 63,31 rijdt niet 24,09 15 96,34 IC 15 Antwerpen - Noorderkempen 229,92 197 70,03 IC 16 Brussel - Namur - Luxembourg 87,50 98 53,57 IC 17 Brussel-Z - Namur - Dinant 126,72 135 56,32 rijdt niet 150,20 135 66,76 rijdt niet 163,32 142 69,01 rijdt niet 80,34 79 61,01 rijdt niet 75,59 85 53,36 rijdt niet

Tijd Vcom Afstand km minuten km/uur 263,85 183 86,51 127,50 107 71,50 221,97 195 68,30 215,27 190 67,98 149,77 132 68,08 136,20 133 61,44 102,00 108 56,67 97,68 94 62,35 76,23 69 66,29 111,39 107 62,46 80,55 73 66,21 87,58 90 58,39 98,74 103 57,52 107,40 126 51,14 41,70 35 71,49 54,10 61 53,21 31,25 33 56,82 24,09 229,92 87,50

15 197 107

96,34 70,03 49,07


BIJLAGE 5, blz. 2

WEEK Verbinding IC IC IC IC IC IC IC IC IC IC IC IC IC

23a Brugge - Brussel - Luchthaven 23b Luchthaven - Kortrijk - Oostende 24 Charleroi - Couvin 25 Mons - Namur - Liège-Palais 26 Kortrijk - Ath - Brussel - Sint-Niklaas 27 Charleroi - Nivelles - Bruxelles-Lux 28 Antwerpen - Beervelde - Gent 29 De Panne - Brussel - Landen 30 Turnhout - Lier - Antwerpen 31 Brussel - Vilvoorde - Mortsel - A'pen 32 Brugge - Kortrijk 33 Liers - Liège - Gouvy 34 Brussel - Luxembourg (IC+)


WEEKEND Tijd Vcom Afstand Verbinding km minuten km/uur 107,90 88 73,57 IC 23a Brugge - Brussel - Luchthaven 182,12 181 60,37 IC 23b Luchthaven - Kortrijk - Oostende 54,30 54 60,33 IC 24 Charleroi - Couvin 139,30 134 62,37 IC 25 Mouscron - Namur - Liège-Palais 176,43 177 59,81 IC 26 Gent - Aalst - Brussel - Lokeren 59,00 74 47,84 rijdt niet 64,70 72 53,92 rijdt niet 208,75 209 59,93 IC 29 De Panne - Brussel - Landen 51,93 51 61,10 IC 30 Turnhout - Lier - Antwerpen 47,34 54 52,60 rijdt niet 58,80 47 75,06 IC 32 Brugge - Kortrijk 160,63 183 52,67 IC 33 Liers - Liège - Gouvy 229,92 185 74,57 rijdt niet

Tijd Vcom Afstand km minuten km/uur 67,70 65 62,50 182,12 181 60,37 54,30 61 53,41 216,90 210 61,97 105,10 118 53,44

208,75 51,93

209 57

59,93 54,67

58,80 160,63

47 183

75,06 52,67


BIJLAGE 6, blz. 1

Propositions concrètes d’amélioration à court terme (du plan de transport 2015) En attendant la prochaine mise à jour de ce plan, nous avons des propositions d’amélioration à court terme permettant de résoudre des problèmes ciblés sans toucher à la structure du plan et sans impact budgétaire.

Horaires des omnibus mal adaptés aux horaires scolaires sur les lignes 162 et 165/166 Problèmes pour les L 162 et L 165 Les horaires des liaisons L sur les lignes 162 et 165 ne répondent pas aux attentes des voyageurs scolaires qui souhaitent arriver à Arlon aux alentours de 07:30 pour rejoindre leurs écoles le matin (début des cours entre 08:00 et 08:30) et quitter Arlon aux alentours de 16:30 en fin de journée (après la fin des cours) pour rentrer chez eux le plus tôt possible. Proposition pour la L 162 Afin de respecter les principes annoncés du plan transport 2014, à savoir une politique d’arrêt cohérente (ne pas ajouter des arrêts à Neufchâteau et à Habay à l’IC 2104) et une meilleure répartition de l’offre (maintenir une offre régulière à Libramont avec l’alternance du train L et du train IC), nous proposons de modifier uniquement l’horaire du train P 7677. Si on veut respecter le temps de parcours actuel entre Ciney et Libramont et le temps de battement de 11 minutes à Libramont (L 6156 qui devient le P 7677), ce train devrait quitter Ciney à 05:46 au lieu de 06:19 et arriverait à Libramont à 06:39 au lieu de 07:12 pour repartir à 06:50 au lieu de 07:23. Il est cependant probablement possible de réduire le temps de battement à 4 minutes à Libramont et de par exemple quitter Ciney plutôt à 05:53. Ainsi le train P 7677 quitterait Libramont à 06:50 pour arriver à Arlon à 07:32. Le croisement avec le L 5877 qui quitte Arlon à 07:01 se ferait avant la section à voie unique en gare de Habay. Et l’IC 2104 dépasserait ce nouveau train P en gare de Stockem.

Ciney (…) Marloie (…) Libramont Neufchâteau Marbehan Habay Stockem Viville Arlon

L 6156 06:19

L 6156 NEW 05:53

06:39 – 06:40

06:13 – 06:141

07:12 – 07:23

06:46 – 06:50

P 7677

P 7677 NEW

IC 2104

07:23 07:30 07:41 07:47 07:55 07:58 08:01

06:50 06:56 – 06:57 07:07 – 07:08 07:15 – 07:162 07:23 – 07:263 07:28 – 07:29 07:32

06:57

1

Ce train donne alors correspondance à Marloie avec l’IC 2124 : 06:29 vers Arlon et 06 :33 vers Bruxelles

2

En gare d’Habay, ce nouveau train P croise le train L 5877

3

En gare de Stockem, ce nouveau train P attend l’arrivée et puis le départ du train IC 2104


07:14

07:28


BIJLAGE 6, blz. 2

Problème pour la L 165 Le train L 5956 Virton-Arlon semble arriver trop tard en gare d'Arlon (à 07:46) pour assurer tant la correspondance avec les lignes de bus urbains 25 (départ à 07:31) et 26 (départ à 07:42), que pour permettre aux étudiants de rejoindre à pied leur école, écoles situées dans un rayon de 1,5 km de la gare (donc jusqu'à 29 minutes à pied à partir de la gare). Les horaires de ces écoles oscillent entre 08:00 et 08:30. Proposition pour la L 165 Le matin : 1) Retarder le train L 5978 partant d’Arlon à 7h11 (vers Virton) de 9 minutes : 07:20 2) Avancer le train L 5956 Virton 07:09 (vers Arlon) de 9 minutes : 07:00 Avantage : permettre l'arrivée du train L 5978 venant de Virton à Arlon à 07:37, donc à temps pour rejoindre à pied la majorité des écoles. Eventuellement, voir avec les TEC s'il est possible de retarder le bus 25 (normalement à 07:31 à Arlon) de quelques minutes pour permettre la correspondance. Inconvénient : le temps de correspondance à Athus pour le train L CFL vers Luxembourg de 7h34 (arrivée 8h08 à Luxembourg) sera prolongé (14 minutes de battement au lieu de 5', mais le train CFL sera déjà en gare depuis 8 min). Le soir : Avancer le train L 5966 Virton 17:09 (vers Arlon) à 17:00 permettrait de récupérer plus rapidement les étudiants. Ceci ne devrait pas poser de problème d'exploitation sachant que le train arrive déjà à Virton à 16:52.

Correspondances à Pepinster Problème Les correspondances entre les liaisons :L Herstal – Liège – Verviers et L Aachen – Verviers - Spa sont défaillantes au niveau de la gare de Pepinster. Le temps de correspondance prévu à l’horaire à Pepinster est de 4’ (qui peut être prolongé de 2’ en cas de retard) mais suite aux retards fréquents et conséquents des trains Herstal – Liège – Verviers, cette correspondance ne peut couramment pas être assurée. Fin février, on comptabilisait 63 correspondances non assurées, dont la majorité (54) dans le sens Liège – Spa et 17 durant les deux heures de pointe du soir (L 5266 / L 5037 et L 5267 / L5038). Certaines sources de retards sont potentiellement identifiées : Train L 5267 Herstal – Verviers-Central Il démarre de Liège-Guillemins à 17h24 et est composé de 2 voitures au lieu de 4 (suite à l’indisponibilité de matériel pour entretien). Cette composition réduite entraîne des mouvements de voyageurs sur les quais ainsi qu’un ralentissement lors de l’embarquement via le nombre limité de portes.



BIJLAGE 6, blz. 3

De plus, il arrive que ce train doive attendre que la voie 4 (occupée par un train au terminus) se libère alors que d'autres voies qui sont libres (voies 2 et 7 notamment) pourraient être utilisées. Proposition -

Augmenter la composition du train L 5267 Herstal-Verviers Prévoir l’arrivée en gare de Lige-Guillemins de ce train sur un quai disponible



Evaluatie NMBS-dienstregeling 2015

Recommend Documents