Evaluatie Groenhoofdstructuur Gemeente Raalte 2013

Evaluatie Groenhoofdstructuur Gemeente Raalte 2013

Evaluatie groenhoofdstructuur Gemeente Raalte 2013

Colofon Datum: 11 juli 2013 Auteur: Henrie Jonker Versie: Definitief

Algemene gegevens Opdrachtverstrekker: Naam Bezoekadres Postcode en Plaats Postadres Postcode en Plaats Telefoon Mobiel Naam contactpersoon Afdeling Functie en expertise e-mail

Gemeente Raalte Zwolsestraat 16 8100 AC Raalte Postbus 140 8100 AC Raalte 0572-347799 06-21586777 Dhr. H. Rodijk Eenheid Ontwikkeling Beleidsadviseur openbare ruimte [email protected]

Algemene gegevens Opdrachtnemer: Naam

Saxion Academie Ruimtelijke Ontwikkeling en Bouw Plattelandswerkplaats Bezoekadres Handelskade 75 Postcode en Plaats 7400AM Postadres Postbus 501 Postcode en Plaats 7400AM Deventer Telefoon 0570-603071 Mobiel 06-15284778 Naam contactpersoon Dhr. H.M. Jonker Afdeling Academie Ruimtelijke Ontwikkeling en Bouw Plattelandswerkplaats Functie en expertise Docent /onderzoeker (Landschaps-)ecologie e-mail [email protected]

© Saxion. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

2


Voorwoord Voor u ligt de ‘Evaluatie groenhoofdstructuur Gemeente Raalte 2013’. Bij deze wil ik de mensen bedanken, zonder wie ik niet in korte tijd veel informatie kon vergaren en tot analyse kon komen. Met name de heren H. Rodijk, R. Hoefs en A. Wassink wil ik danken voor hun open houding in de afgenomen interviews. Daarnaast dank ik de gemeente voor het beschikbaar stellen van de nodige digitale informatie en Marco Flier (student Saxion) die daar enkele analyses mee heeft kunnen uitvoeren. Verder dank ik alle mensen die een bijdrage hebben geleverd aan de totstandkoming van dit document. Ik hoop dat het mag bijdragen aan een duurzaam behoud en invulling van de Groenhoofdstructuur in de Gemeente Raalte. Henrie Jonker.

3


Inhoudsopgave

Colofon .......................................................................................................................................................... 2 Voorwoord ..................................................................................................................................................... 3 Inhoudsopgave .............................................................................................................................................. 4 1.

2.

3.

4.

Inleiding .................................................................................................................................................. 6 1.1

Aanleiding en vraagstelling ........................................................................................................... 6

1.2

Situatieschets ................................................................................................................................ 6

1.3

Vraagstelling.................................................................................................................................. 7

1.4

Definities ........................................................................................................................................ 8

1.5

Methode ........................................................................................................................................ 8

1.6

Leeswijzer ..................................................................................................................................... 9

Welke gegevens zijn verzameld? ........................................................................................................ 11 2.1

Chronologie van beleid en juridische aspecten van de Groenhoofdstructuur ............................ 11

2.2

Overzicht van beleidsproces en feitelijke werkpraktijk per toets moment................................... 12

2.3

Integrale Visie Openbare Ruimte (IVOR) .................................................................................... 13

2.4

Digitale geografische data analyse. ............................................................................................ 13

Analyse ................................................................................................................................................ 14 3.1

Chronologie van beleid en juridische aspecten van de Groenhoofdstructuur ............................ 14

3.2

Plannen van uit- of inbreidingslocaties ....................................................................................... 15

3.3

Toetsing van bezwaarschiften..................................................................................................... 16

3.4

Omgevingsvergunning voor de activiteit ‘kappen’ op basis van aanvraag ................................. 16

3.5

Illegale kap en andere aantasting van de groene hoofdstructuur ............................................... 17

3.6

Beleidsbeslissingen over afstoten van groen .............................................................................. 17

3.7

Uitvoeringswerkzaamheden regulier beheer en onderhoud ....................................................... 17

3.8

Uitvoeringswerkzaamheden herinrichting openbare ruimte........................................................ 19

3.9

Communicatie ............................................................................................................................. 19

3.10

Klachten en melding afhandeling ................................................................................................ 20

3.11

Handhaving bij actieve opsporing ............................................................................................... 20

3.12

Handhaving bij melding bij onrechtmatige daad. ........................................................................ 20

3.13

Digitale geografische data analyse. ............................................................................................ 21

3.14

Integrale Visie Openbare Ruimte (IVOR) .................................................................................... 21

Conclusie en advies ............................................................................................................................. 22 4.1

Conclusies ................................................................................................................................... 22

4.2

Aanbevelingen............................................................................................................................. 25

Bronnenlijst.................................................................................................................................................. 26

4

Evaluatie groenhoofdstructuur Gemeente Raalte 2013 Bijlagen........................................................................................................................................................ 28 Bijlage 1: Wijzigingenkaart GHS Raalte 2004 t.o.v. 2010. .......................................................................... 29 Bijlage 2: GHS Raalte Realisatiekaart ........................................................................................................ 30

5


1. Inleiding 1.1

Aanleiding en vraagstelling

De aanleiding van dit onderzoek kent een aantal redenen. Bij de gemeentelijke herindeling West Overijssel in 2001 zijn de gemeenten Heino en Raalte samengevoegd. Dit leidde tot de noodzaak van harmonisatie van het gemeentelijke groenbeleid. De harmonisatie mondde uit in de vaststelling van de gemeentelijke Groenhoofdstructuur (afgekort GHS). Deze is beschreven in de beleidsnota ‘Kernen in het Groen’ en vastgesteld in 200 4. Deze nota vormt het vertrekpunt van de Evaluatie groenhoofdstructuur Gemeente Raalte. In de nota ‘Kernen in het Groen’ zijn tevens aanzetten gedaan voor het ‘ombuigen van groen’. Dit zijn kwalitatieve en kwantitatieve maatregelen die tot structurele financiële bezuiniging moest leiden. Dit leidde tot de ‘Kadernotitie Afstoten gemeentelijk groen, oktober 2004. In 2008 is een evaluatienota vastgesteld, waarin de ‘ombuigingsoperatie groen’ is geëvalueerd. Dit leidde in 2011 tot het vaststellen van de Groenhoofdstructuurnota 2010. De Groenhoofdstructuur omvat alleen ‘groen’ liggend in de openbare ruimte, particulier eigendom valt sinds de vaststelling van dit plan buiten de groenhoofdstructuur. “Doel van de nota’s is het handhaven en versterken, alsmede het onderling verbinden van de verschillende elementen. De hoofdstructuur is op een kaart aangegeven.” (citaat uit gemeente Raalte, Kernen in het Groen, 2004). Dit betekent dat de gewenste groenhoofdstructuur op kaartbeeld is vastgelegd (gemeente Raalte 2010, Kaart Groenstructuur 2010 Raalte dorp en Kaart Groenstructuur 2010 Buurtdorpen). Het groenbeleidsplan is geschreven voor de 9 kernen binnen de gemeente en kent de status van een toetsingsplan. Toewerken naar het (kaart)eindbeeld gebeurt op ad hoc basis (mond. med. H.Rodijk). Vanuit de gemeenteraad worden de effecten van ruimtelijke ingrepen gevolgd. Er worden vragen gesteld over de effectiviteit van het Groenbeleidsplan 2004 (Kernen in het Groen) en de Nota Groenhoofdstructuur 2010. Aan de raad is een evaluatie toegezegd. Bewoners klagen over het verdwijnen van groen (met name bomen). Dit blijkt met name uit berichtgeving in regionale kranten. Sinds de aanpassing van de Algemene Plaatselijke Verordening op 10 oktober 2011 is er veel aandacht (ook in de media) voor het kappen van bomen. Dit versterkt de vraag om een evaluatie van het beleidsplan als borging voor de instandhouding en ontwikkeling van de groenhoofdstructuur. Evaluatie van het groenbeleid in 2013 is aan de raad toegezegd. (mond. med. H.Rodijk). Beleidsadviseur Hennie vraagt zich af; ‘biedt beleid en nota voldoende bescherming t.a.v. het in standhouden van het groen’?. Voor verdere aanscherping is deze vraag als volgt geherformuleerd; is bovenstaand sturingsmechanisme voldoende voor het realiseren van de gestelde beleidsdoelen? Een tweede aanleiding voor een evaluatie is, dat in de loop van 2013 wordt gestart met het ontwikkelen van een integraal plan voor samenwerking in visievorming m.b.t. de openbare ruimte (integraal en multifunctioneel). Dit plan(proces) heet Integrale Visie Openbare Ruimte (IVOR). Als voorbereiding op het proces van deze planvorming is het noodzakelijk het huidige beleid en sturingsmechanismen (toetsing met realisatie op ad hoc basis) te evalueren op effectiviteit. De evaluatie omvat informatie betreffende de beleidskaders en het handelen over de groenhoofdstructuur binnen de 9 kernen (bebouwde kommen) van de gemeente Raalte van 2004 tot 1 maart 2013. Situatieschets Toepassing Groenbeleidsplan Het Groenbeleidsplan heeft de status van een toetsingsplan.

6

Evaluatie groenhoofdstructuur Gemeente Raalte 2013 Dit houdt in dat alle ruimtelijke en fysieke ingrepen in de invloedsfeer van de groenhoofdstructuur getoetst dienen te worden aan het plan. Uitvoering zou dus alleen plaats mogen vinden wanneer dit niet in strijd is met het groenbeleid of slechts na gedegen afweging van belangen. In de praktijk vindt toetsing plaats op ad hoc basis. (mond. med. H.Rodijk). Het beleid wordt niet actief, maar passief uitgevoerd. Dit houdt in dat pas wordt getoetst wanneer er een ruimtelijke of fysieke ingreep wordt voorgenomen. Op dat moment wordt bepaald hoe te handelen, dan wel voorwaarden te stellen in het kader van versterken, alsmede het onderling verbinden van de verschillende elementen. Hieronder wordt kort uiteengezet op welke momenten er getoetst dient te worden. Bij ruimtelijke ontwikkelingen: - Het kan hierbij gaan om plannen voor uitbreidingslocaties of om inbreidingslocaties. In beide gevallen dient het plan te worden getoetst of geeft de beleidsadviseur advies. - Toetsen van een omgevingsvergunningaanvraag voor de activiteit ‘kappen’ (door gemeente of door particulier). Tussentijds aangepaste APV is van toepassing, met check van eventuele herplantingsverplichting. - Toetsing van bezwaren door Commissie Bezwaarschriften. - Toetsen bij het afstoten van openbaar groen (op basis van de ombuigingsoperatie groen). Bij uitvoeringswerkzaamheden: - Herplantingsverplichting, aanplant volgens uitgangspunten groenbeleidsplan. - Assortimentskeuze en plantafstanden - Projecten; civiel, ruimtelijk (juiste keuze gemaakt t.a.v. handhaven of kappen van bestaande bomen en herplanting). Communicatie: Communicatie speelt een belangrijke rol in de effectiviteit van een toetsingsplan. - Intern: In hoeverre is het groenbeleidsplan voldoende bekend bij overige disciplines en voldoende geborgd in beleid en wordt er effectief gecommuniceerd. Extern: In hoeverre is de burger in voldoende mate bekend met het groenbeleidsplan en handelt er naar. Klachten afhandeling: - Wordt er getoetst aan het beleid bij klachten afhandeling? Toetsing en handhaving: Er zijn altijd autonome processen (ruimtelijke ingrepen) die plaatsvinden in de openbare ruimte. - Vindt er controle plaats op uitvoering van het groenbeleidsplan. (Vindt er een check plaats of er omgevingsvergunning voor de activiteit ‘kappen’ is aangevraagd en afgegeven? Wordt er gehandhaafd, wanneer dit niet het geval is?) Is er toezicht op herstel? 1.2

Vraagstelling

Bovenstaande situatieschets leidt tot de volgende hoofdonderzoeksvraag: Biedt het groenbeleidsplan ‘Kernen in het groen’ 2004 en de ‘Nota Groenhoofdstructuur 2010’ voldoende borging t.a.v. het handhaven en versterken, alsmede het onderling verbinden van de verschillende elementen in de gemeente Raalte en hoe kan deze verbeterd worden.

7

Evaluatie groenhoofdstructuur Gemeente Raalte 2013 1.3

Definities

Definiëring Borging:

Het mechanisme dat in het beleid gevolgd wordt, dat zorg draagt voor het gaan voldoen aan de doelstelling van dat beleid.

Voldoende borging:

Hieraan wordt voldaan wanneer het groen dat aanwezig was in 2004 is gehandhaafd en versterkt, en wanneer de verschillende elementen onderling zijn/worden verbonden (betreft definitie uit nota Kernen in het groen).

Handhaven:

Huidig beleid leidt tot minimaal het blijven bestaan van het areaal en kwaliteit van het groen, dat aanwezig was in 2004.

Versterken:

Er is sprake van versterken, wanneer er kwantitatieve en kwalitatieve aanvullingen plaatsvinden op de bestaande groenhoofdstructuren, binnen de op kaartbeeld vastgelegde geplande Groenhoofdstructuur (Gemeente Raalte, 2010, Kaart; Groenstructuur 2010 Buurtdorpen, 00-10-07a, Gemeente Raalte, 2010, Kaart; Groenstructuur 2010 Raalte dorp, 00-1007b) .

Kwantitatieve aanvullingen:

Oppervlak aan groen of het aantal bomen

Kwalitatieve aanvullingen:

Aanvullingen die bijdragen aan de criteria genoemd in de nota Kernen in het Groen 2004.

Verbinden van elementen:

Er is sprake van het verbinden van elementen wanneer er bewust gewerkt wordt aan het tot stand brengen van verbindingen in de bestaande groenstructuur, die bijdragen aan het verder invullen van de geplande groenhoofdstructuur, zoals vastgelegd op de kaarten horende bij de Nota Groenhoofdstructuur 2010.

APV

Algemeen Plaatselijke Verordening 1.4

Methode

De kernvariabelen in dit onderzoek zijn de mate van borging die de status (toetsingsplan) in zich heeft en de mate van uitvoering ervan in de dagelijkse praktijk. Om uitspraken te kunnen doen wordt gekeken naar enerzijds de aanwezigheid van borgingsmechanismen. Anderzijds wordt indicatief gekeken naar de feitelijke effectuering ervan. Beide lijnen geven inzicht in de mate waarin de werkpraktijk bijdraagt aan het handhaven en versterken, alsmede het onderling verbinden van de verschillende elementen. Dit onderzoek betreft een audit. Het beschouwt de processen in de werkorganisatie in het licht van de effectiviteit van de te bereiken doelstellingen. De operationalisering van de onderzoeksvragen, (het verzamelen van data) is vorm gegeven middels: - Het bestuderen van theorie, - Het bestuderen van (beleids-)documenten van de Gemeente Raalte, - Het uitvoeren van uitgebreide expertinterviews. Deze hebben plaatsgevonden met: o Dhr. H. Rodijk, beleidsadviseur openbare ruimte, Eenheid Ontwikkeling

8

Evaluatie groenhoofdstructuur Gemeente Raalte 2013 o Dhr. R. Hoefs, Team Ruimte, Senior vakspecialist (medio 2011) o Dhr. A. Wassink, Team Beheer en Onderhoud, beheerder groen (per 1 januari 2011) Het uitvoeren van analyses met behulp van digitale data.

-

De interviews zijn met name gericht op de borgingsmechanismen bij de verschillende toets momenten van het Groenbeleidsplan (zie hierboven), middels bespreking en beschrijvingen van casuïstiek. Er is gevraagd naar feiten over de uitvoering van het beleid. Feiten moeten hierbij zoveel mogelijk worden onderbouwd met bewijzen. Steekproefsgewijs is het feitenrelaas gecheckt (met digitale data (luchtfoto’s) en in de praktijk en controle vragen in de interviews). Tabel 1 geeft een overzicht van de deelaspecten die bij het onderzoek aan bod komen. Eerst is er een overzicht gecreëerd van de veranderingen in het beleid in de tijd en de borgingsmechanismen. Deze hebben mogelijk invloed op de mate van tevredenheid bij diverse partijen (bij de burger, de Raad en B&W) (1 in de tabel). Daarnaast wordt er inzicht verkregen in de maatregelen/instrumenten die worden toegepast en de mate van tevredenheid hierover (2 in de tabel). Daar, waar mogelijk, is indicatief de mate van resultaat in kaart gebracht (3 in de tabel). Omdat dit onderzoek een kwalitatief onderzoek betreft, is dit in algemene termen verwoord. Tot slot is in beeld gebracht, de mate waarin de gemeente zich aan de procesafspraken houdt en de mate van tevredenheid daarover (4 en 5 in de tabel).

Tabel 1: Deelaspecten in dit kwalitatieve onderzoek (3 wordt slechts in algemene termen verwoord.) Conclusies over de mate van tevredenheid zijn geformuleerd op basis van de afgenomen interviews. Deze informatie is gespiegeld aan de beleidsdocumenten en de digitale kaartanalyse. 1.5

Leeswijzer

Deze evaluatie bestaat uit een aantal onderdelen. Het kader wordt uiteengezet in hoofdstuk 1. In hoofdstuk 2 worden de gevonden data gepresenteerd. In hoofdstuk 3 is de analyse weergegeven. Hoofdstuk 4 sluit af met conclusies en aanbevelingen.

9

Evaluatie groenhoofdstructuur Gemeente Raalte 2013 In de bijlagen is de informatie verwerkt die aan de basis van dit rapport heeft gelegen. Bijlagen 1 en 2 geven een uitwerking van kaartanalyses en zijn vanwege hun beeldende kracht opgenomen in het hoofdrapport. Bijlage 3 t/m 6 bevat de uitgewerkte interviewteksten. Deze zijn vanwege de omvang en de mate van detail in een separaat bijlagendocument vastgelegd.

10


2. Welke gegevens zijn verzameld? Op basis van literatuuronderzoek, interviews en digitale geografische data analyse zijn er diverse data verzameld. In de onderstaande paragrafen wordt aangegeven welke dat zijn en hoe ze zijn ontsloten. 2.1

Chronologie van beleid en juridische aspecten van de Groenhoofdstructuur

Omdat er in de loop van de tijd besluiten zijn genomen, die wellicht invloed hebben op de effectiviteit van het groenbeleid is er een chronologie opgesteld. Deze chronologie geeft de relevante aspecten van raadsbesluiten weer. Datum operationalisering 25 November 2004 Startpunt voor de evaluatie 2004 Concept ter inzage

November 2004

November 2004 December 2005

Actie

Relevante aspecten/ wijziging

Opmerkingen

Raadsbesluit integrale vaststelling groenbeleid (basisinformatie voor de evaluatie) Groenbeleidsplan 2004 Kernen in het Groen. Uitgangspunt voor beheer en financiële ontwikkeling. Kadernotitie Afstoten gemeentelijk groen (kaderstelling 2004 – 2007 i.v.m. financiële ombuigoperatie) (biedt wijze waarop en de voorwaarden voor afstoten gemeentelijk groen).

Eén beleidskader en groenhoofdstructuur voor de hele gemeente.

Eén eenduidig toetsingskader is vastgesteld voor de hele gemeente.

Aanbiedingsnota en raadsbesluit Ombuigoperatie Groen, Tussenrapportage Groen 2005, Adoptiegroen

31 januari 2008

Evaluatienota ombuigingsoperatie Groen 2004-2007

10 januari 2008

Evaluatie ombuigingsoperatie groen, wijzigingsvoorstel 3.4 aanbeveling.

11

-

Kaart beeld met aangegeven groenhoofdstructuur vastgelegd. Bomen van derden maken deel uit van de groenhoofdstructuur. Gemeente eigenaar van 160 ha. Gemeentelijk groen binnen 9 kernen Afstoten openbaar groen vindt in beginsel niet plaats in de GHS (pag. 11) Maatregelen; 1. Afstoten openbaar groen. 2. Gazons omvormen naar ruw gras. 3. Omvormen bodembedekker naar gazon. 4. Afstoten bomen. 5. Doorwerking vanuit het vervangingsfonds. 6. Neerwaarts aanpassen netheidsniveau.

- Bevolking geeft tegengas aan de raad. - Genomen maatregelen hebben, ondanks beleidsuitgangspunt, toch enig direct effect op de GHS in kwantitatieve zin. 95% van de GHS is overeind gebleven. In kwalitatieve zin is er wel wat veranderd (omvorming en neerwaartse bijstelling beheer niveau).

Maatregelen uit kadernotitie vastgesteld. Afstoten 30% areaal niet haalbaar en bij stellen. - Ombuigoperatie voortzetten met rekenschap van maatschappelijk draagvlak (maatregel 2 en 3(zie hierboven)). - Mogelijk maken van Adoptie groen buiten de Groenhoofdstructuur. - Afstoot openbaar groen stopt. - Aandacht gericht op vervangen versleten groen. - Meer aandacht voor procesmatige en communicatieve aspecten. - Maaibeleid in de directe omgeving van woningen is aangepast naar draagvlak. Bij vervanging van bomen zal kritisch worden bezien of het aantal bomen teruggebracht kan worden (duurzaamheid wordt afwegingscriterium, groene inrichting blijft uitgangspunt.

Raad is gevoelig voor de signalen van de burger en stuurt beleid bij.

Op basis van de bijstelling is er meer acceptatie ontstaan bij de bevolking.

Dit zou voor de GHS kunnen betekenen dat bij hoge ruimte druk sneller wordt gekozen voor bomen van categorie 2 i.p.v. categorie 1 of zelfs geen bomen meer te planten. De GHS zal dan alleen gerealiseerd kunnen worden wanneer men in planvorming kan blijven vasthouden aan de realisatie eis.


December 2010

Nota Groenhoofdstructuur, Actualisatie Groenhoofdstructuur, ziet het licht.

2011

Vaststelling Groenhoofdstructuurnota 2010. Aanpassing art. 4.10, 4.11 APV, 20-10-2011

20 oktober 2011

-

GHS is opgebouwd uit schaal bepalende groenelementen. Het gehele wegprofiel of plantstrook wordt tot schaalbepalend element gerekend. De gewenste verschijningsvorm is afgestemd op de mogelijkheden ter plaatse. De GHS bestaat voor een groot deel uit gebieden met de bestemming ‘Groen’. Er zijn meer verbindende elementen op genomen. Schaalbepalende elementen van derden maken niet langer deel uit van de GHS. Heeft nu i.t.t. nota uit 2004 alleen betrekking op het groen in de openbare ruimte (groen van derden tellen hierbij niet meer mee). Vanaf nu (bomen kapvergunningvrij bij Ø ≤50 cm op 1.30 m in niet openbare ruimte (art.4 .11, lid 2a) en in de openbare ruimte buiten de GHS (art 4.11, lid 2b). Voor bomen binnen de GHS geldt een kapvergunningplicht.

- GHS groenvlakken geborgd middels bestemmingsplan (WRO). - Er is afhankelijkheid van de mogelijkheden ter plaatse, dit vormt een mogelijke bedreiging op plaatsen waar de GHS al is gerealiseerd en waar grotere ruimteclaims ontstaan, maar ook een kans om toch de GHS te realiseren daar waar die nu nog niet is gerealiseerd. - De GHS van 2004 is, voor ca. 95% gehandhaafd in de nota van 2010.

Borging bomen in GHS wettelijk geregeld.

Tabel 2: Chronologie van beleid en wetgeving Groenhoofdstructuur In tabel 2 staan de aspecten die mogelijk een rol spelen in de sterkte van de borgingsmechanismen van het beleidsplan en de maatregelen en instrumenten die de gemeente ter beschikking staan. De chronologie geeft (met de achterliggende documenten) inzicht in de wijze waarop de gemeente om is gegaan met ‘groen’. Daarnaast hebben de wijzigingen in zekere mate ook bijgedragen aan de mate van tevredenheid over het groenbeleid en/of GHS in het bijzonder. 2.2

Overzicht van beleidsproces en feitelijke werkpraktijk per toets moment.

Naast de chronologie zijn voor de verschillende toets momenten het formele beleidsproces en de feitelijke praktijk in kaart gebracht. Het betreft de volgende toets momenten: 1

Bij plannen van uit- of inbreidingslocaties a Toetsing van bezwaarschiften Omgevingsvergunning voor de activiteit ‘kappen’ op basis van aanvraag Illegale kap en andere aantasting van de groene hoofdstructuur Beleidsbeslissingen over afstoten van groen a. Uitvoeringswerkzaamheden Beheer en Onderhoud b. Uitvoeringswerkzaamheden Herinrichting openbare ruimte Communicatie Klachtenafhandeling Handhaving bij actieve opsporing Handhaving bij melding bij onrechtmatige daad.

2 3 4 5 6 7 8a 8b

De verkregen informatie is uitgewerkt in de bijlagen terug te vinden. Het betreft uitgeschreven interviews en een tabel. Echter de analyse per toets moment wordt gepresenteerd in het volgende hoofdstuk.

12


Integrale Visie Openbare Ruimte (IVOR)

De gemeente Raalte oriënteert zich op een andere aansturing van beleid. Kern van het proces van IVOR is de integrale benadering. In dit kader is ook de vraag gesteld; ‘wat betekent dit voor de groenhoofdstructuur, de bescherming in de zin van behoud, versterken en verbinden van de GHS?’ In de analyse wordt daar verder aandacht aan besteed. 2.4

Digitale geografische data analyse.

Bij deze evaluatie is gebruik gemaakt van digitale data die door de gemeente ter beschikking is gesteld. Deze informatie is gebruikt voor het checken van de bij de interviews verkregen informatie. In de bijlagen zijn enkele kaartjes op genomen ter onderbouwing.

13


3. Analyse Om antwoord te kunnen geven op de hoofdvraag gaat de analyse met name in op de kernvariabelen in dit onderzoek. Deze zijn de mate van borging die de status (toetsingsplan) in zich heeft en de mate van uitvoering ervan in de dagelijkse praktijk. Om uitspraken te kunnen doen wordt gekeken naar enerzijds de aanwezigheid van borgingsmechanismen. Anderzijds wordt indicatief gekeken naar de feitelijke effectuering ervan. Beide lijnen geven inzicht in de mate waarin de werkpraktijk bijdraagt aan het handhaven en versterken, alsmede het onderling verbinden van de verschillende elementen. In de volgende paragrafen worden de chronologie van besluiten behandeld, gevolgd door een analyse per maatregel/instrument. De laatste paragraaf gaat in op het toekomstige beleidsproces (IVOR). 3.1

Chronologie van beleid en juridische aspecten van de Groenhoofdstructuur

In de loop van de tijd zijn een aantal besluiten genomen, die invloed hebben op de borging van de GHS (zie tabel 2).  Met het vaststellen van de Nota ‘Kernen in het groen’ in 2004 is voor het eerst de GHS, op kaart, vastgelegd en is middels procedures en instrumenten bescherming voor het eerst vormgegeven. De GHS op de kaart is ontstaan vanuit een stedenbouwkundige en cultuurhistorische achtergrond. Zo zijn o.a. oude buitengebiedswegen die in de bebouwde kom zijn komen te liggen en nieuwe stedenbouwkundige structuren zijn als GHS aangemerkt. Tot die tijd bleek het mogelijk, door diverse autonome ontwikkelingen, dat de gewenste GHS, zoals op kaartbeeld is aangegeven, kon degraderen en/of verdwijnen door diverse technische redenen. Vaak gaat het om een grotere ruimte claim, met meer functies op dezelfde plek. Het gaat hierbij om ruimte voor kabels, leidingen, differentieerde verkeersstromen, wateropgave. De nota werkt, als toetsplan, sturend. In de praktijk wordt bijna altijd getoetst. In incidentele gevallen pakt de toets echter niet in het voordeel uit voor de GHS (zie bijv. B.K. straat en Schoolstraat te Raalte).  Met de vaststelling in 2004 is een kaderstelling voor bezuinigingen opgenomen. o Genomen maatregelen hebben, ondanks beleidsuitgangspunt, toch enig direct effect op de GHS in kwantitatieve zin. Circa 95% van de GHS is overeind gebleven. o In kwalitatieve zin is er wel wat veranderd (omvorming en neerwaartse bijstelling beheer niveau). o De bevolking geeft tegengas aan de raad.  Raad toont zich bij tussenevaluatie gevoelig voor de signalen van de burger en stuurt beleid bij (op nm. omvorming en maaibeleid).  Na deze bijstelling is er geleidelijk meer acceptatie ontstaan bij de bevolking (dit heeft betrekking op de gehele groenstructuur).  Bij de eindevaluatie van de ombuiging in 2008 wordt het volgende vastgesteld. ‘Bij vervanging van bomen zal kritisch worden bezien of het aantal bomen teruggebracht kan worden (duurzaamheid wordt afwegingscriterium), groene inrichting blijft uitgangspunt.’ Dit zou voor de GHS kunnen betekenen dat bij hoge ruimte druk sneller wordt gekozen voor bomen van categorie 2 i.p.v. categorie 1 of zelfs geen bomen meer te planten. De GHS zal dan alleen gerealiseerd kunnen worden, wanneer men in planvorming kan blijven vasthouden aan de realisatie eis.  Vaststelling Actualisatie GHS 2010: o GHS groenvlakken zijn geborgd middels bestemmingsplan (WRO) en aanhangende formele procedures. o Er is afhankelijkheid van de mogelijkheden ter plaatse, dit vormt een mogelijke bedreiging op plaatsen waar de GHS al is gerealiseerd en waar grotere ruimteclaims ontstaan, maar ook een kans om toch de GHS te realiseren daar waar die nu nog niet is gerealiseerd in het geval dat er werkzaamheden moeten worden uitgevoerd. o De GHS van 2004 is voor ca. 95% gehandhaafd in de nota van 2010.

14

Evaluatie groenhoofdstructuur Gemeente Raalte 2013 o



De totale GHS is bij vaststelling in 2010 aangepast. Er heeft een uitbreiding plaatsgevonden (met name uitbreidingslocaties). Enkele locaties zijn verwijderd. Er zijn slechts weinig wijzigingen t.o.v. de GHS kaart van 2004 (zie bijlage 1). De aanpassing van de grens voor omgevingsvergunningplicht voor de activiteit ‘kappen’ in de APV heeft geen gevolgen voor de GHS. Voor kap van bomen binnen de GHS wordt door de gemeente altijd een omgevingsvergunning voor de activiteit ‘kappen’ aangevraagd.

Met betrekking tot deze chronologie kan het volgende worden geconcludeerd:  Met de vaststelling van de GHS op kaartbeeld, kent de bomenstructuur en de groenvlakken ook een beleidsmatig en juridisch beschermingskader.  In 2010 is de GHS kaart geactualiseerd op, met name, in- en uitbreidingslocaties. Per saldo is de GHS in oppervlak, met de uitbreidingslocaties toegenomen. Enkele zaken van de GHS uit 2004 zijn in de kaart van 2010 niet meer opgenomen.  In het kader van de ombuigoperatie is binnen de GHS het beeld aangepast door omvorming en neerwaartse bijstelling van het beheerniveau. Dit heeft een effect op de beeld van de GHS.  Het handelen van de gemeente m.b.t. de ombuigoperatie heeft effect op de tevredenheid van de burger. De gemeente heeft zich gevoelig getoond voor de argumenten van de burger. Draagvlak is, in algemene zin, een belangrijke sturende factor gebleken.  Met het kiezen van duurzaamheid als afwegingscriterium en groene inrichting als uitgangspunt zal de praktijk moeten uitwijzen hoe hier invulling aan wordt gegeven. Keuzes hebben consequenties voor het beeld in de toekomst. Vasthouden aan een realisatie eis is hierbij essentieel. 3.2

Plannen van uit- of inbreidingslocaties

Borging: Er is een standaard procedure voor de totstandkoming van inrichtingsvoorstellen. Deze ligt echter niet schriftelijk vast. De groene inpassing wordt wel geborgd/verantwoord in de bestemmingsplannen die voor de locaties worden opgesteld, inclusief bijhorende formele WRO procedure. Deze is standaard opgenomen in de ruimtelijke onderbouwing. Daarnaast is er, wanneer relevant, de procedure voor omgevingsvergunning voor de activiteit ‘kappen’ en APV. Praktijk: De realisatie van de GHS kent een passieve (ad hoc) ontwikkeling. Hiermee wordt bedoeld dat realisatie van de gewenste GHS tot stand komt door mee te liften met diverse ruimtelijke initiatieven (inbreiding, uitbreiding, wegreconstructie, bekabelings- en rioolactiviteiten, etc.). De realisatiesnelheid, hangt hiermee af van de ruimtelijke initiatieven die er zijn in de openbare ruimte. Belangrijk is dat in een vroeg stadium al wordt getoetst en mee ontworpen. Bij de ontwikkeling van inrichtingsvoorstellen voor uitbreiding gaat dit goed. Bij inbreidingslocaties of aanpassing van bestaande situaties, waar de GHS een rol speelt, wordt 70 tot 80 % in oppervlak en kwaliteit gerealiseerd. Over het algemeen worden initiatieven getoetst aan de GHS en waar nodig treden ter zake kundige ambtenaren in overleg. Dit overleg wordt veelal interdisciplinair vormgegeven. Het komt incidenteel voor dat er inrichtingsvoorstellen worden ontwikkeld, waarbij onvoldoende afstemming/toetsing plaatsvindt met het groenbeleid. Reden hiervoor is het niet of in een te laat stadium betrekken van de groene vakdiscipline. Vastleggen van werkprocesafspraken kan hier positief aan bijdragen. De formele procedures worden altijd gevolgd en wordt als voldoende borgend aangemerkt. Conclusies:  Ontwikkeling van de GHS (behoud en realisatie van verbindingen van de GHS) vindt plaats middels ruimtelijke initiatieven die zich voor doen. De handelswijze in de praktijk is redelijk

15




3.3

effectief. Betrokkenheid van GHS deskundigen in de initiatiefase van planontwikkeling is essentieel. Er zijn werkafspraken m.b.t. de procedure voor de totstandkoming van inrichtingsvoorstellen. Deze ligt echter niet vast en worden niet altijd gevolgd. Dit verzwakt de borging van het toetsingsplan. Aanbevolen wordt deze procedure te beschrijven, vast te leggen en te implementeren. Toetsing van bezwaarschiften

Borging Bezwaarschriften worden altijd getoetst. Toetsing vindt plaats door een onafhankelijke commissie, die B&W van advies dient; Commissie Bezwaarschriften. De procedure is bij wet vastgelegd. De praktijk Bezwaarschriften komen de praktijk erg weinig voor. Zo zijn er de afgelopen 3 jaren drie bezwaar schiften in gediend (één is niet ontvankelijk verklaard en de andere twee zijn ingetrokken). In het voortraject van planvorming vindt meestal goed overleg plaats met betrokkenen. Ook het Groenplatform wordt daarbij betrokken of in de voornemens gekend. Dit leidt er toe dat in de meeste gevallen plannen in harmonie tot stand komen. Bij de start van de formele WRO procedure zijn dan eventuele bezwaren voortijdig weggenomen. Dit maakt de planvorming efficiënt en effectief. Conclusie  Geconcludeerd kan worden dat, in voorkomende gevallen, de borging middels de toetsing van bezwaarschriften goed functioneert. 3.4

Omgevingsvergunning voor de activiteit ‘kappen’ op basis van aanvraag

Borging De procedure voor kap is vastgelegd en beschreven. Team Vergunningen en Team Handhaving behandelen de binnenkomende aanvragen. Verantwoordelijk is de Wabo coördinator. Bij kap binnen de GHS is er altijd sprake van herplantingplicht. Praktijk Voor kap binnen de GHS wordt er altijd een omgevingsvergunning voor de activiteit ‘kappen’ aangevraagd. Dit wordt meestal gedaan door Team Beheer en Onderhoud of Team Projecten. Alleen in het geval van gevaarzetting kan de burgemeester van de mogelijkheid in de APV gebruikmaken, toestemming te geven voor de kap van bomen. In de periode van de ombuigoperatie waren er meer aanvragen voor een omgevingsvergunning voor de activiteit ‘kappen’. Nu zijn dat er 10 a 15 per jaar. Bij kap van bomen binnen de GHS wordt altijd herplantingplicht opgelegd. Daarbij kan sprake zijn van het optreden van enige mate van vermindering van het bomenbestand (dunning). Soms wordt er voor gekozen niet evenredig veel bomen te planten, maar aan te passen aan het duurzaamheidscriterium. Dit kan leiden tot verschraling van het beeld. Soms is er, bij projecten i.v.m. multifunctioneel ruimte gebruik, onvoldoende ruimte voor het terugplaatsen van het zelfde aantal bomen (technische reden). In een dergelijke situatie worden bomen verder uit elkaar e gezet, waarbij het beeld min of meer gehandhaafd blijft, of er worden bomen geplant van de 2 orde i.p.v. e bomen van de 1 orde. Dit kan in het voordeel, maar ook in het nadeel, zijn van de GHS. Borging hangt in deze situaties af van de kracht waarmee de realisatie van de GHS wordt nagestreefd. Bij herplantingplicht moet de herplanting na realisatie worden gemeld middels een meldingsformulier, waarna er controle kan plaatsvinden. Dit formulier wordt vaak door de vergunninghouder niet toegestuurd. De controle vindt dan niet plaats. Dit kan ook het geval zijn bij herplantingplicht binnen de GHS. Geadviseerd wordt de procedure voor controle aan te scherpen en controle op de herplantingplicht te verscherpen.

16

Evaluatie groenhoofdstructuur Gemeente Raalte 2013 Conclusie  De juridische procedure voor kap binnen de GHS is voldoende beschreven en vastgelegd. Deze wordt altijd toegepast .  Herplantingsplicht wordt bij omgevingsvergunning voor de activiteit ‘kappen’ van bomen binnen de GHS altijd opgelegd, indien daar binnen de GHS ook ruimte voor is.  Bij herplantingsplicht wordt niet altijd hetzelfde aantal bomen terug geplant. Reden hiervoor is van technische aard (te weinig ruimte) of vanwege het duurzaamheidscriterium. Dit kan in het voordeel, maar ook in het nadeel, zijn van de GHS. Borging hangt in deze situaties af van de kracht waarmee de realisatie van de GHS wordt nagestreefd. Er is hierbij kans op verschraling van het beeld.  Controle van de herplantingplicht gebeurt in veel gevallen niet. Geadviseerd wordt de procedure voor controle aan te scherpen en controle op de herplantingplicht te verscherpen. 3.5

Illegale kap en andere aantasting van de groene hoofdstructuur

Borging Er is een standaard procedure, maar deze ligt niet vast. Er wordt gehandeld middels een piepsysteem. Meldingen komen binnen via de melddesk. Wanneer er een melding binnen komt wordt deze doorgespeeld naar de betreffende afdeling en deze zet passende acties uit. Praktijk Illegale kap van bomen komt niet voor binnen de GHS. Oneigenlijk gebruik van GHS (groenvlakken) komt wel voor. Soms worden delen door particulieren bij tuinen aan getrokken of gebruikt voor oprit of parkeren. Hier wordt tegen opgetreden. Conclusie  (Illegale) aantasting van de GHS komt voor (met name oneigenlijk gebruik). Bij melding van dergelijke aantasting wordt er tegen op getreden. Dit optreden gebeurt alleen bij melding. Er is geen actieve opsporing. 3.6

Beleidsbeslissingen over afstoten van groen

Borging Uitgangspunt van het beleid is schriftelijk vastgelegd. In principe wordt geen groen uit de GHS af gestoten. Praktijk In de praktijk wordt er echter gehandeld volgens het ‘Nee mits’ principe. Eventuele aanvragen (ca. 5 per jaar) worden wel bekeken, maar meestal afgewezen. Het komt sporadisch voor dat vragen worden gehonoreerd. Dit gebeurt na gedegen afweging van alle aspecten. Er moet dan wel sprake zijn van voordeel in kwalitatieve zin. Conclusie  Beleid over het afstoten van groen uit de GHS ligt vast. Er wordt in principe niet af gestoten.  De praktijk kent een pragmatische invulling van ‘Nee, tenzij’ en is, na gedegen afweging van alle aspecten, dan altijd gericht op kwaliteitsverbetering. 3.7

Uitvoeringswerkzaamheden regulier beheer en onderhoud

Borging Het eindbeeld is beschreven in het beleidsplan en het beheerplan. De kwaliteitseisen zijn vastgelegd in beheer niveaus (niveau A (hoog), B (midden) of C (laag)). Deze zijn door het college vastgesteld.

17

Evaluatie groenhoofdstructuur Gemeente Raalte 2013 Werkprocessen voor beheer en onderhoud liggen vast in het beheerplan en is cyclisch. Alleen groot onderhoudsprojecten zijn incidenteel en kennen een eigen procedure (deze ligt vast in het projectproces) en is veelal interdisciplinair. Controle op bomen moet plaatsvinden middels een VTA (Visual Tree Assessment). Er wordt beoordeeld op vitaliteit, holtes, zwammen, dood hout en gevaarzetting. De planning voor deze procedure is niet beschreven en ligt niet vast. Een check op de kwaliteit van het groen vindt plaats door middel van schouwrondes. 4 á 5 x/jaar wordt gekeken of het werk van de aannemers conform opdracht is uitgevoerd. Impliciet wordt zo de kwaliteit gecheckt. Praktijk Beheer en onderhoud vindt plaats op basis van het beheerplan. De vitaliteit van de bomen is over het algemeen voldoende tot goed. De kwaliteit van het groen wordt gecheckt op drie criteria (ook bij de GHS):  veiligheid,  heelheid  netheid. Veiligheid: De VTA is een belangrijk onderdeel in de borging van de kwaliteit. Op het moment van interview wordt duidelijk dat een procedure voor planning hiervan niet vast ligt en dat er enige vertraging in de planning zit. Heelheid: Heelheid speelt een rol bij de aanbesteding van de onderhoudscontracten. Uitvoering wordt gecheckt bij de schouwrondes. Na de omvormingsoperatie is de aandacht op achterstallig onderhoud komen te liggen. De heelheid is over het algemeen voldoende tot goed. Netheid: Over het algemeen zijn er weinig klachten over het groen en is de bevolking en de raad tevreden. Met de ombuigingsoperatie waren die klachten er wel. Er is groen in de GHS omgevormd van heestervakken naar gazon en van gazon naar extensief grasland. Daarnaast is het beheerniveau neerwaarts bijgesteld. Die keuzes zijn bij de omvorming vastgesteld en daar kan vanuit het oogpunt van beeldkwaliteit en beleving verschillend over worden gedacht. Ook de functie van afscherming speelt een rol. Op sommige plaatsen is meer zichtbaar van hekken en muren en dat verdient wellicht meer aandacht. Daarnaast is er ook gewenning opgetreden in de loop van de tijd. De instrumenten om het beheer en onderhoud uit te voeren zijn voldoende. Echter de financiële middelen worden gezien als beperkende factor. Conclusie  De vitaliteit van de bomen is over het algemeen voldoende tot goed.  Met betrekking tot de VTA is er enige vertraging. De planning van de VTA ligt niet vast en een procedure hiervoor is niet beschreven. Geadviseerd wordt een planning vast te stellen voor het werkproces en deze te implementeren, waarbij de achterstand wordt weggewerkt.  De heelheid van de vakken is goed.  Het netheidsniveau wordt over het algemeen goed gewaardeerd. Bij de omvormingsperiode heeft er t.a.v. beheers niveau neerwaartse bijstelling plaatsgevonden. De raad heeft geluisterd naar de burger en geanticipeerd op klachten. Er is in zekere mate gewenning opgetreden.  De afschermfunctie van groen verdient mogelijk aandacht.  Echter de financiële middelen worden bij het beheer en onderhoud gezien als beperkende factor.

18


Uitvoeringswerkzaamheden herinrichting openbare ruimte

Borging Bij herinrichting moet worden gedacht aan grootschalige projecten voor kabels en leidingen, rioleringen of reconstructie van wegen. Dergelijke werkzaamheden kennen een soortgelijke projectmatige aanpak als bij in- en uitbreidinglocaties. De planvorming ervan komt veelal op interdisciplinaire wijze tot stand. De procedure daarvoor niet vast. Hierdoor kunnen realisatiemogelijkheden verloren gaan. Praktijk De GHS wordt niet actief ontwikkeld. Dat wil zeggen dat ‘versterken’ en ‘onderling verbinden’ alleen vorm kan krijgen wanneer er ter plaatse sprake is van een project. De GHS kan vorm krijgen, wanneer er projecten worden op gezet van in- of uitbreidingslocaties of bij de uitvoering van herinrichting. Deze laatste projectvorm komt ca. 2 á 3 keer per jaar voor. De procedure hiervoor ligt niet vast. Het kan daardoor voorkomen dat de groenspecialisten te laat worden betrokken in de planvorming. Over het algemeen gaat dit planproces goed, maar er zijn incidenten waar dit voor komt. Conclusie  Het realiseren van ‘versterken’ en ‘onderling verbinden’ als onderdeel van de GHS doelstelling is erg moeilijk. Deze krijgt alleen vorm wanneer ter plaatse sprake is van een project.  Het proces voor de realisatie van projecten waarbij de GHS een rol speelt ligt niet vast in een procedurebeschrijving. Hierdoor kunnen realisatiemogelijkheden verloren gaan.  Bij projecten voor in- of uitbreiding of uitvoering van herinrichting, waar de GHS een rol speelt, worden de groenspecialisten over het algemeen (90-95%) op tijd en soms te laat in het projectproces betrokken. Geadviseerd wordt een procedurebeschrijving vast te leggen waarbij, wanneer er sprake is van activiteit in de GHS, de groenspecialist vanaf het begin van het project betrokken is. 3.9

Communicatie

Borging Bij een omgevingsvergunning voor de activiteit ‘kappen’, beleid en formele planvorming is de borging van communicatie geregeld. Deze is omschreven en vastgelegd in procedures. Bij de initiatie van ruimtelijke planvorming is deze niet geregeld en ligt niet vast. Praktijk Wanneer er sprake is van een noodzaak tot communicatie, vanuit procedures, wordt deze in de praktijk ook altijd conform procedure uitgevoerd. In alle andere gevallen wordt er bekeken, welke vorm van communicatie het meest effectief en efficiënt is. De gemeente Raalte ziet communicatie als een zeer belangrijk instrument. Ook als onderdeel van planvorming. Betrokkenen worden in vroeg stadium van planvorming betrokken, zodat bij het in gang zetten van de formele procedures er eigenlijk geen bezwaren meer zijn. Bij regulier beheer en klachten afhandeling wordt afhankelijk van de situatie communicatie als instrument bewust in gezet, op een wijze die leidt tot tevredenheid bij de burger. Conclusie  De gemeente ziet communicatie als belangrijk instrument en communiceert op maat. Hierdoor draagt communicatie, als instrument in positieve mate bij aan de GHS.  Burgers worden in vroeg stadium van planvorming betrokken bij inrichtingskeuzes. Dit werkt effectief en efficiënt in het planproces.

19


Klachten en melding afhandeling

Borging Er is een melddesk met een volgsysteem en een afgesproken taakstelling. Team Beheer en Onderhoud is verantwoordelijk. Praktijk De burger is over het algemeen tevreden. De melddesk, het doorzetten van de melding naar diensten voor afhandeling en het bepalen van de afhandelingstermijn is over het algemeen voldoende tot goed. Er zijn 3600 meldingen/jaar over alles in de openbare ruimte. Met betrekking tot groen binnen de bebouwde kom en zowel binnen als buiten de GHS zijn dat er in 2011; 618, waarvan 81 door de eigen dienst. In 2012, 647 waarvan 59 door de eigen dienst. Het betreft o.a. boomonderhoud, verzoeken verwijdering bomen, onkruid, blad, gras, snoeien beplanting, aankopen grond, enz. enz.. Conclusie  De melddesk, als instrument voor afhandeling van klachten en meldingen, werkt in algemene zin goed voor handhaving van het kwaliteitsniveau van het beheer van de openbare ruimte (en daarmee ook voor de GHS). 3.11

Handhaving bij actieve opsporing

Borging Er is een ‘piepsysteem’. Er wordt niet actief opgespoord. Bij melding van een onrechtmatige daad wordt deze in lijn gebracht via de melddesk bij de gemeentelijke handhaver. Team Vergunningverlening en Handhaving is verantwoordelijk voor de afhandeling. Praktijk Er is geen actieve opsporing van onrechtmatige daad. Het komt enkele keren per jaar voor dat er sprake is van een onrechtmatige daad. Binnenkomende zaken worden gemeld en opgenomen via de melddesk. In het geval van constatering van onrechtmatige daad (vernieling, toe-eigening, aanrijding bomen, etc) door het ambtelijk apparaat wordt er altijd melding van gemaakt via de melddesk. Afhandeling vindt plaats zoals beschreven in paragraaf 3.12. Conclusie  Actieve opsporing van onrechtmatige daad vindt niet plaats. Procedurele borging hiervoor werkt volgens het principe van een piepsysteem. 3.12

Handhaving bij melding bij onrechtmatige daad.

Borging Er is een standaard procedure en deze ligt vast. Meldingen komen bij de melddesk binnen, waarna actie wordt uitgezet. Team Vergunningverlening en Handhaving is verantwoordelijk. Praktijk Bij melding van onrechtmatige daad wordt er altijd melding gemaakt bij de politie (bijvoorbeeld bij het aanrijding van een boom, illegaal gebruik van grond voor opritten of parkeren, etc.). Soms is de dader te achterhalen en kan de schade worden hersteld en verhaald. Conclusie  Meldingen van onrechtmatige daad worden doorgegeven aan politie. Gepoogd wordt de dader te achterhalen, de schade te herstellen en de kosten te verhalen.

20


Digitale geografische data analyse.

In de bijlagen zijn enkele kaarten opgenomen. De basis van deze gegevens komt uit de gemeentelijke digitale administratie. Bijlage 1 geeft aan dat er op de beleidskaart van de gewenste GHS 2010 t.o.v. die van 2004 belangrijke toevoegingen zijn gedaan. Ook is te zien dat enkele structuren van het kaartbeeld zijn afgevoerd. Men kan m.b.t. de chronologie van beleid spreken van continuering van beleid over de gehele evaluatie periode, met belangrijke toevoegingen betreffende in- en uitbreidingslocaties. In bijlage twee wordt een kaartbeeld getoond met de realisatiegraad van de GHS. Deze is tot stand gekomen op basis van een vergelijk van de beleidskaart van 2010 met luchtfoto’s van de gemeente Raalte. Op deze kaart is te zien dat op enkele uitbreidingslocaties en oude cultuurhistorische routes de GHS voor een groot deel is ingevuld. 75 tot 80 % is daadwerkelijk aanwezig. Nadrukkelijk moet hierbij worden aangegeven dat de kwaliteit ervan qua beeld niet is beoordeeld. Conclusie  Men kan m.b.t. de chronologie van beleid t.a.v. GHS punten en vlakken op de kaart spreken van continuering van beleid over de gehele evaluatie periode, met belangrijke toevoegingen betreffende in- en uitbreidingslocaties. Enkele locaties maken sinds 2010 niet langer deel uit van de GHS.  De GHS is voor wat betreft het oppervlak voor 75 tot 80 % gerealiseerd. Over de kwaliteit wordt hiermee nog geen uitspraak gedaan. 3.14

Integrale Visie Openbare Ruimte (IVOR)

De gemeente Raalte werk aan het vormgeven van een integrale visie voor de openbare ruimte. Doel is het te laten werken als een parapluplan, met daarin een kwalitatieve kaart. Hierin zijn, op integrale wijze, de kwaliteit van de inrichting, beheer en gebruik van de openbare ruimte vastgelegd. Dit komt tot stand op een gebiedsgerichte manier. Er wordt onderscheid gemaakt in centrum, woongebieden, bedrijventerreinen, buitengebied enz.. De kwaliteitseisen moeten aansluiten bij de gebiedsidentiteit en het gebruik. Borging Op moment van schrijven van deze evaluatie is het in de planvorming van de IVOR nog de vraag, op welke wijze de borging van de GHS vorm krijgt. Het is ook nog niet duidelijk of en in welke vorm zaken op kaartbeeld worden vastgelegd. De GHS is gebaat bij een borging voor de lange termijn. Structuren moeten dan op een beleidskaart voor lange periode zijn vastgesteld om tot ontwikkeling te kunnen komen, te worden behouden of verbonden. Voorwaarde voor een goede borging, van de GHS als kwaliteitsaspect van de gebiedsidentiteit, is deze op de kwalitatieve kaart terug te laten komen. Conclusie In de IVOR wordt de GHS onderdeel van een integrale gebiedskwaliteit. Borging van de GHS wordt als noodzakelijk gezien voor behoud, versterking en verbinden van GHS elementen. Op dit moment is er nog onduidelijkheid over de wijze waarop die borging wordt vormgegeven. Geadviseerd wordt de GHS, als kwaliteitsaspect van de gebiedsidentiteit, op de kwalitatieve kaart terug te laten komen. Naar voren komt dat het beschrijven van de ruimtelijke kwaliteit belangrijk is. De GHS moet hier onderdeel van uitmaken in samenhang met alle andere kwaliteiten. Op deze wijze komt betere afstemming tot stand.

21


4. Conclusie en advies In dit hoofdstuk zullen conclusies worden getrokken met betrekking tot de hoofdvraag en worden de deelconclusies opgesomd. Daarna volgen enkele adviezen. 4.1

Conclusies

Onderstaande conclusies geven antwoord op de volgende hoofdvraag: Biedt het groenbeleidsplan ‘Kernen in het groen’ 2004 en de ‘Nota Groenhoofdstructuur 2010’ voldoende borging t.a.v. het handhaven en versterken, alsmede het onderling verbinden van de verschillende elementen in de gemeente Raalte en hoe kan deze verbeterd worden. In algemene zin kan worden gesteld dat; de kwantiteit in grote mate is geborgd. Enerzijds uitbreiding heeft plaatsgevonden analoog aan stedelijke uitbreiding en anderzijds ook reeds bestaande GHS oppervlak is verdwenen (ca. 5%). t.a.v. de kwaliteit , na de ombuigingsoperatie, een nieuwe balans is opgetreden in acceptatie van het eindbeeld. Echter het eindbeeld van de GHS staat door multifunctionele ruimte vraag onder druk en leidt sluipenderwijs tot nivellering van de kwaliteit van dat eindbeeld. De conclusies gaan in op 5 deelaspecten, zoals aangegeven in tabel 1. 1. Mate van tevredenheid over beleid en doelen. 2. Mate van tevredenheid over de maatregelen/instrumenten. 3. Mate van tevredenheid over het resultaat. 4. Mate van tevredenheid over de wijze waarin de gemeente zich houdt aan procedurele afspraken. 5. Mate waarin de gemeente zich houdt aan procedurele afspraken. Daarbij wordt ook antwoord gegeven op de elementen uit de hoofdvraag: mate van borging t.a.v. handhaving, versterken en onderling verbinden van elementen. Ad. 1) Mate van tevredenheid over beleid en doelen. Over het algemeen is er tevredenheid over het beleid en de gestelde doelen. Door de gehele looptijd is er in grote mate sprake van behoud van de GHS in oppervlak. Wel is er in het kader van de ombuigingsoperatie een kwaliteitsverandering doorgevoerd. Over deze kwaliteitswijziging wordt in de praktijk verschillend gedacht. Bij de burger treedt echter ook gewenning op. ‘Versterken’ als onderdeel van de doelstelling is in de praktijk weinig gerealiseerd. Wel zijn er bij reconstructie mogelijkheden, en deze worden ook aangegrepen, om de GHS ter plaatse duurzaam vorm te geven. Het betreft een kwetsbaar proces. Wanneer niet wordt vast gehouden aan de realisatie eis ligt nivellering op de loer. Bij inbreidingslocaties en herstructurering met een hoog eisenpakket vormt dit een bedreiging en ligt nivellering op de loer. In de looptijd zijn er op enkele plaatsen verbindingen gerealiseerd. Ad. 2) Mate van tevredenheid over de maatregelen/instrumenten. De maatregelen en het instrumentarium dat de gemeente bij het beleid ter beschikking staat wordt aangemerkt als voldoende. Op het aspect financiën na. Voor behoud is regulier geld vrijgemaakt, maar zo gebudgetteerd dat inhoudelijke bijstelling (beeld) van de GHS noodzakelijk bleek. Daarnaast zijn er voor versterken en verbinden geen middelen op de begroting en is de gemeente afhankelijk van projecten die zich voor doen. De realisatie wordt dan meegefinancierd met het betreffende project. Hierdoor komt de realisatie langzaam tot stand en wordt de mate van borging bepaald door de wijze waarop GHS wordt meegenomen in de planvorming. Over het algemeen lukt dat in 50% van de projecten waar GHS aan de orde is.

22

Evaluatie groenhoofdstructuur Gemeente Raalte 2013 Ad .3) Mate van tevredenheid over het resultaat. 75 tot 80 % van de gewenste GHS is gerealiseerd. Behoud van de GHS lukt over het algemeen. Echter is het beeld in de loop der jaren in diverse vlakken gewijzigd. In toenemende mate staat de GHS onder druk van multifunctionele eisen. Versterken en verbinden kan alleen wanneer er op GHS locaties projecten voordoen. Het vasthouden aan de realisatie eis is een belangrijke voorwaarde voor borging. Ad. 4) Mate van tevredenheid over de wijze waarop de gemeente zich houdt aan procedurele afspraken. Over het algemeen is de burger tevreden over de aanpak en de wijze waarop de gemeente zich houdt aan de procedurele afspraken. Dit leidt tot behoud van de GHS en een goed draagvlak. Bij de procedure voor projecten, waar de GHS een rol speelt, dient men er scherp op te zijn de realisatiewens van de GHS in het begin traject mee te nemen. Ad. 5) Mate waarin de gemeente zich houdt aan procedurele afspraken. Over het algemeen houdt de gemeente zich aan procedurele afspraken, dit zorgt voor borging. Dit leidt tot behoud van de GHS. Echter de controle op de herplantingplicht bij omgevingsvergunning voor de activiteit ‘kappen’ laat te wensen over. Deze controle vindt vaak niet plaats. Hierdoor is het technisch mogelijk dat het aantal bomen binnen en buiten de GHS onbedoeld afneemt. Het IVOR proces is nog in volle gang op moment van schrijven van deze conclusies. Er bestaat onzekerheid over de wijze waarop en de mate waarin de borging van de GHS daarin wordt vormgegeven. Naar voren komt dat het beschrijven van de ruimtelijke kwaliteit belangrijk is. De GHS moet hier onderdeel van uitmaken in samenhang met alle andere kwaliteiten. Op deze wijze komt betere afstemming tot stand.

Hieronder worden de deelconclusies uit hoofdstuk 3 nogmaals weergegeven. Met betrekking tot de chronologie van beleid en doelen kan het volgende worden geconcludeerd:  Met de vaststelling van de GHS op kaartbeeld, kent de bomenstructuur en de groenvlakken ook een beleidsmatig en juridisch beschermingskader.  In 2010 is de GHS kaart geactualiseerd op, met name, in- en uitbreidingslocaties. Per saldo is de GHS in oppervlak, met de uitbreidingslocaties toegenomen. Enkele zaken van de GHS uit 2004 zijn in de kaart van 2010 niet meer opgenomen.  In het kader van de ombuigoperatie is binnen de GHS het beeld aangepast door omvorming en neerwaartse bijstelling van het beheerniveau. Dit heeft een effect op de beeld van de GHS. Het kappen van bomen is vergunning plichtig, het omvormen van groenvlakken niet.  Het handelen van de gemeente m.b.t. de ombuigoperatie heeft effect op de tevredenheid van de burger. De gemeente heeft zich gevoelig getoond voor de argumenten van de burger. Draagvlak is, in algemene zin, een belangrijke sturende factor gebleken.  Met het kiezen van duurzaamheid als afwegingscriterium en groene inrichting als uitgangspunt zal de praktijk moeten uitwijzen hoe hier invulling aan wordt gegeven. Keuzes hebben consequenties voor het beeld in de toekomst. Vasthouden aan een realisatie eis is hierbij essentieel.  



23

Ontwikkeling van de GHS (realisatie van verbindingen en behoud GHS) vindt plaats middels ruimtelijke initiatieven die zich voor doen. De handelswijze in de praktijk is redelijk effectief. Betrokkenheid van GHS deskundigen in de initiatieffase van planontwikkeling is essentieel. Er zijn werkafspraken m.b.t. de procedure voor de totstandkoming van inrichtingsvoorstellen. Deze ligt echter niet vast en worden niet altijd gevolgd. Dit verzwakt de borging van het toetsingsplan. Geconcludeerd kan worden dat, in voorkomende gevallen, de borging middels de toetsing van bezwaarschriften goed functioneert.


  



De juridische procedure voor kap binnen de GHS is voldoende beschreven en vastgelegd. Deze wordt altijd toegepast . Herplantingsplicht wordt bij omgevingsvergunning voor de activiteit ‘kappen’ van bomen binnen de GHS altijd opgelegd, indien daar binnen de GHS ook ruimte voor is. Bij herplantingsplicht wordt niet altijd hetzelfde aantal bomen terug geplant. Reden hiervoor is van technische aard (te weinig ruimte) of vanwege het duurzaamheidscriterium. Dit kan in het voordeel, maar ook in het nadeel, zijn van de GHS. Borging hangt in deze situaties af van de kracht waarmee de realisatie van de GHS wordt nagestreefd. Hierdoor treedt er verschraling op van het beeld. Controle van de herplantingplicht gebeurt in veel gevallen niet. Geadviseerd wordt de procedure voor controle aan te scherpen en controle op de herplantingplicht te verscherpen.



(Illegale) aantasting van de GHS komt voor (met name oneigenlijk gebruik). Bij melding van dergelijke aantasting wordt er tegen op getreden. Dit optreden gebeurt alleen bij melding. Er is geen actieve opsporing.

 

Beleid over het afstoten van groen uit de GHS ligt vast. Er wordt in principe niet af gestoten. De praktijk kent een pragmatische invulling van ‘Nee, tenzij’ en is, na gedegen afweging van alle aspecten, dan altijd gericht op kwaliteitsverbetering.

 

De vitaliteit van de bomen is over het algemeen voldoende tot goed. Met betrekking tot de VTA is er enige vertraging. De planning van de VTA ligt niet vast en een procedure hiervoor is niet beschreven. Geadviseerd wordt een planning vast te stellen voor het werkproces en deze te implementeren, waarbij de achterstand wordt weggewerkt. De heelheid van de vakken is goed. Het netheidsniveau wordt over het algemeen goed gewaardeerd. Bij de omvormingsperiode heeft er t.a.v. beheers niveau neerwaartse bijstelling plaatsgevonden. De raad heeft geluisterd naar de burger en geanticipeerd op klachten. Er is in zekere mate gewenning opgetreden. De afschermfunctie van groen verdient meer aandacht. Echter de financiële middelen worden bij het beheer en onderhoud gezien als beperkende factor.

  

   

  

24

Het realiseren van ‘versterken’ en ‘onderling verbinden’ als onderdeel van de GHS doelstelling is erg moeilijk. Deze krijgt alleen vorm wanneer ter plaatse sprake is van een project. Het proces voor de realisatie van projecten waarbij de GHS een rol speelt ligt niet vast in een procedurebeschrijving. Hierdoor kunnen realisatiemogelijkheden verloren gaan. Bij projecten voor in- of uitbreiding of uitvoering van herinrichting, waar de GHS een rol speelt, worden de groenspecialisten over het algemeen (90-95%) op tijd en soms te laat in het projectproces betrokken. Geadviseerd wordt een procedurebeschrijving vast te leggen waarbij, wanneer er sprake is van activiteit in de GHS, de groenspecialist vanaf het begin van het project betrokken is. De gemeente ziet communicatie als belangrijk instrument en communiceert op maat. Hierdoor draagt communicatie, als instrument in positieve mate bij aan de GHS. Burgers worden in vroeg stadium van planvorming betrokken bij inrichtingskeuzes. Dit werkt effectief en efficiënt in het planproces De melddesk, als instrument voor afhandeling van klachten en meldingen, werkt in algemene zin goed voor handhaving van het kwaliteitsniveau van het beheer van de openbare ruimte (en daarmee ook voor de GHS).

Evaluatie groenhoofdstructuur Gemeente Raalte 2013 

Actieve opsporing van onrechtmatige daad vindt niet plaats. Procedurele borging hiervoor werkt volgens het principe van een piepsysteem.



Meldingen van onrechtmatige daad worden doorgegeven aan politie. Gepoogd wordt de dader te achterhalen, de schade te herstellen en de kosten te verhalen.



Men kan m.b.t. de chronologie van beleid t.a.v. GHS-punten en -vlakken op de kaart spreken van continuering van beleid over de gehele evaluatie periode, met belangrijke toevoegingen betreffende in- en uitbreidingslocaties. De GHS is voor wat betreft het oppervlak voor 75 tot 80 % gerealiseerd. Over de kwaliteit wordt hiermee nog geen uitspraak gedaan.





4.2

In de IVOR wordt de GHS onderdeel van een integrale gebiedskwaliteit. Borging van de GHS wordt als noodzakelijk gezien voor behoud, versterking en verbinden van GHS elementen. Op dit moment is er nog onduidelijkheid over de wijze waarop die borging wordt vormgegeven. Aanbevelingen

Hieronder volgen enkel aanbevelingen: 

 

De controle op de realisatie van de herplantingplicht bij omgevingsvergunning voor de activiteit ‘kappen’ laat te wensen over. Deze controle vindt vaak niet plaats. Hierdoor is het mogelijk dat het aantal bomen binnen en buiten de GHS onbedoeld afneemt. Geadviseerd wordt de procedure voor de controle op de herplantingplicht aan te scherpen en de controle te intensiveren. Bij projecten van herinrichting, in- of uitbreiding, waarbij de GHS een rol speelt, speelt het duurzaamheidscriterium een belangrijke rol. Zorg er voor dat de realisatie eis voorop staat. Dit voorkomt dat er uiteindelijk toch GHS-structuren kunnen verdwijnen of worden geminimaliseerd. Er zijn werkafspraken m.b.t. de procedure voor de totstandkoming van inrichtingsvoorstellen. Deze ligt echter niet vast en worden soms niet gevolgd. Dit verzwakt de borging van het toetsingsplan. Geadviseerd wordt een procedurebeschrijving vast te leggen waarbij, wanneer er sprake is van activiteit in de GHS, de groenspecialist vanaf het begin van het project betrokken is.

Met betrekking tot de IVOR wordt het volgende geadviseerd.  Borging van de GHS is voor behoud, versterken en verbinden essentieel. Het vastleggen en bestemmen op de bestemmingsplankaart is noodzakelijk voor het behoud van de beeldkwaliteit voor de lange termijn. Op beleidsniveau wordt het borgen van de GHS als noodzakelijk gezien voor behoud, versterking en verbinden van GHS elementen. Op dit moment is er nog onduidelijkheid over de wijze waarop die borging wordt vormgegeven. Geadviseerd wordt de GHS, als kwaliteitsaspect van de gebiedsidentiteit, op de kwalitatieve kaart terug te laten komen.

25


Bronnenlijst 











 





26

Gemeente Raalte, Afd. V&I cluster groen, 2004, Kernen in het groen, Groenbeleidsplan 2004 Hoofdrapport, juni 2004, Groenbeleidsplan 2004.pdf, Gedownload via: http://www.raalte.nl/bestuur-organisatie/beleidsstukken_41411/item/groenbeleid_16749.html op 20-11-12. Gemeente Raalte, Afd. V&I cluster groen, 2004, Kernen in het groen, Groenbeleidsplan 2004 Achtergronddocument, juni 2004, Achtergronddocument Groenbeleidsplan versie juni 2004.pdf, Gedownload via: http://www.raalte.nl/bestuurorganisatie/beleidsstukken_41411/item/groenbeleid_16749.html, op 20-11-12 Gemeente Raalte, Afdeling V&I cluster groen, oktober 2004, Beheerplan opembaar groen,Aanbiedingsnota.

Gemeente Raalte, december 2007, Raadsvoorstel Evaluatienota ombuigingsoperatie Groen 2004-2007, Concept Raadsbesluit, gedownload via: http://www.raalte.nl/document.php?m=1&fileid=3655&f=6199853f29b76a505a5cd2a6cdc9004 b&attachment=&c=7671, op 7-2-2013. Gemeente Raalte, 20 december 2007, Raadsbesluit Evaluatienota ombuigingsoperatie Groen 2004-2007, Concept Raadsbesluit, gedownload via: http://www.raalte.nl/document.php?m=15&fileid=6989&f=bde2c6e111bdc9d1aa0dc1830b32e 884&attachment=0&c=9601, op 7-2-2013. Gemeente Raalte, december 2007, Evaluatie ombuigingsoperatie groen 2007 incl lay-outdef.doc, http://www.raalte.nl/over-raalte/doelstelling_3957/item/notitie-evaluatieombuigingsoperatie-groen-2004-2007_7673.html, gedownload via:, op 7-2-2013. Gemeente Raalte, Procesbeschrijving aanvraag kapvergunning, Doorsz pbt, 19-09-2007. Gemeente Raalte, December 2010, Nota Groenhoofdstructuur, Actualisatie Groenstructuur in Raalte, December 2010, Nota groenhoofdstructuur versie 28 oktober 2010.pdf, Gedownload via: http://www.raalte.nl/bestuur-organisatie/beleidsstukken_41411/item/groenbeleid_16749.html, op 20-11-12 o Gemeente Raalte, 2010, Kaart; Groenstructuur 2010 Buurtdorpen, 00-10-07a, definitief 00-10-07 Groene Hoofd Structuur Dorpen.pdf, Gedownload via: http://www.raalte.nl/bestuurorganisatie/beleidsstukken_41411/item/groenhoofdstructuur_19571.html, op 20-11-12 o Gemeente Raalte, 2010, Kaart; Groenstructuur 2010 Raalte dorp, 00-10-07b, definitief 00-10-07 Groene Hoofd Structuur Raalte.pdf, Gedownload via: http://www.raalte.nl/bestuurorganisatie/beleidsstukken_41411/item/groenhoofdstructuur_19571.html, op 20-11-12 Ministerie LNV, Dienst Regelingen, 2010, Natuurwijzer omgevingsvergunning, Wanneer vult een particulier het onderdeel ‘handelingen met gevolgen voor beschermde planten en dieren’ in?, Dienst Regelingen, Min. |LNV, versie 1, maart 2010, Natuurwijzer omgevingsvergunning.pdf, Gedownload via: http://www.raalte.nl/wonenleven/documentatie_3829/item/omgevingsvergunning-en-natuurwetgeving_19469.html, op 20-1112. Gemeente Raalte, 2011, Stroomschema vellen houtopstanden 1-11-2011, Stroomschema kappen bomen dec 2011.pdf, Gedownload via: http://www.raalte.nl/wonen-








 

leven/documentatie_3829/item/stroomschema-vellen-houtopstand-kappen-bomen_16655.html, op 20-11-12. Gemeente Raalte, 2011, Raadsbesluit Wijziging Algemene Plaatselijke Verordening, 20 oktober 2011, gedownload via: http://www.raalte.nl/bestuurorganisatie/besluitenlijsten_42363/item/aanpassing-apv-in-verband-metkapvergunning_21547.html, op 04-12-2012 Gemeente Raalte, 2011, Overzicht Was – wordt wijziging APV najaar 2011, gedownload via: http://www.raalte.nl/document.php?m=11&fileid=25675&f=69ab54c08268f9e003695940aee363b 0&attachment=0&c=21547, op 04-12-2012 Gemeente Raalte, 2010 Bestemmingsplan Raalte Kern 28-01-2010, http://files.planviewer.nl/ruimtelijkeplannen/01/0177/NL.IMRO.0177.BP200800020003/r_NL.IMRO.0177.BP20080002-0003_2.9.html op 5-12-2012 Roel Grit, 2008, Project management, Projectmatig werken in de praktijk, Wolters-Noordhoff bv Groningen Gemeente Raalte, Intera Axis, december 2012, Naar een Raalter agenda voor de openbare ruimte, Opstellen Integrale Visie Openbare Ruimte, Plan van Aanpak,

Interviews:  Dhr. H. Rodijk, 27 februari 2013  Dhr. H. Rodijk, 16 april 2013  Dhr. A. Wassink, Team Ruimte, functie: vakspecialist senior Groen, 24 april 2013  Dhr. R. Hoefs, Team Beheer en Onderhoud, functie vakspecialist Groen, 24 april 2013.

27


Bijlagen

28


Bijlage 1: Wijzigingenkaart GHS Raalte 2004 t.o.v. 2010.


Bijlage 2: GHS Raalte Realisatiekaart


-31-

Evaluatie Groenhoofdstructuur Gemeente Raalte 2013

Recommend Documents