EU-GHS Verordening in vogelvlucht Kennisdag EU-GHS voor MKB Annet Sluer EU-GHS Helpdesk 6 december 2012
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Inhoud • • • • • •
2
EU-GHS en VN-GHS Verplichtingen Wat moet u doen? Relatie met REACH Inventaris van indeling en etikettering Waar is meer informatie te vinden?
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
EU-GHS/CLP, EG 1272/2008 •Verordening over de indeling, etikettering en verpakken van chemische stoffen en mengsels • Vanaf 20 januari 2009
• EU-GHS: Nederlandse werktitel • CLP: Engelse naam Classification Labelling and Packaging 3
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
EU-GHS en VN-GHS
4
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
VN-GHS •
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) Gevaarsclassificatie: classificatie criteria voor stoffen en mengsels Gevaarscommunicatie: labelling van geclassificeerde stoffen en mengsels Veiligheidsinformatiebladen (VIB) Set met definities Document van Verenigde Naties
• • • • •
5
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
VN-GHS •
Niet wettelijk bindend
•
Moet worden opgenomen in wetgeving van landen/regio’s
•
Building Block approach om implementatie te vergemakkelijken
•
Aanpassing iedere twee jaar o
6
Vierde revisie beschikbaar op VN website
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Voorbeeld Building block, Acute orale toxiciteit Niet in Europa
Doelstellingen VN-GHS •
Bescherming mens en milieu door internationaal systeem van hazard communicatie
•
Een systeem leveren voor landen zonder classificatie/communicatie systeem
•
Verminderen testen en evalueren van stoffen
•
Vereenvoudigen internationale handel in stoffen
8
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Stof LD 50 oraal ~ 255 mg/kg bw
Canada: Toxic EU: Harmful USA: Toxic
Japan: Toxic China: Not Dangerous
India: Non-toxic
Malaysia: Harmful
Australia: Harmful
Transport: liquid; slightly toxic; solid: not classified 9
New Zealand: Hazardous
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Implementatie GHS in ca. 67 landen
Activiteiten
Voorbereiding
Zie ook http://www.unece.org/trans/danger/publi/ghs/implementation_e.html
Implementatie
VN-GHS in EU-GHS • Criteria voor indeling en etikettering van stoffen en mengsels • Gevarensymbolen/pictogrammen • Signaal woorden • Hazard statements/ gevarenaanduidingen (H-zinnen) • Precautionary statements / veiligheidsaanbevelingen(P-zinnen)
11
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
EU-GHS is meer dan VN-GHS • Verpakkingseisen • Aanvullende etiketteringseisen -> EUH-zinnen • Vergiftigingen informatiecentrum (NVIC) • Specifieke concentratielimieten • Nationale Helpdesk • Meldingsplicht voor stoffen->-> ECHA • Lijst van geharmoniseerde indeling (bijlage VI) • Inventaris van indeling en etikettering (C&L- inventaris)
12
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Wat is er veranderd?
13
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Terminologie •
“mengsel” wordt gebruikt in plaats van “preparaat” (REACH en oude wetgeving)
•
“hazardous” wordt gebruikt in plaats van “dangerous” (Engels) = gevaarlijk
14
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Veranderingen • Eén verordening in plaats van 2 richtlijnen (stoffen en mengsels) • Aantal aanvullende gevaarsklassen en categorieën • Andere criteria voor sommige eindpunten • Andere benadering voor mengsels • Nieuwe communicatielementen
Oud versus ‘nieuw’ 67/548/EEG
1272/2008
7 pictogrammen
9 pictogrammen
15 gevarenklassen
28 gevarenklassen met subcategorieën
R-zinnen
H-zinnen
S-zinnen
P-zinnen
Extra zinnen
EUH-zinnen
-
Signaalwoorden: gevaar en waarschuwing
Annex I
Annex VI Annex VII: conversie oud naar nieuw
Criteria voor stoffen
Criteria voor stoffen en mengsels
Criteria voor mengsels in 1999/45/EG 16
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Verplichtingen
17
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Verplichtingen •
Indelen en etiketteren volgens voorschriften (artikel 4)
• •
Inventarisatie en evalueren beschikbare informatie (artikel 5 & 6) Indeling en etikettering van stoffen melden bij ECHA (artikel 40) • Vanaf 1 december 2010
•
Verpakken volgens voorschriften (artikel 35)
•
Bewaarplicht, tien jaar na eerste levering (artikel 49)
•
Productnotificatie aan NVIC (artikel 45) Geldt alleen voor mengsels
Rollen en verplichtingen Downstreamgebruikers Verplichting
Fabrikant
Importeur
1 Indelen
X
X
X
O
-
-
-
2 Etiketteren
X
X
X
O
-
-
X
3 Verpakken
X
X
X
O
-
-
X
4 Melden
X
X
-
-
-
-
-
X
X
X
X
-
-
X
-
O
X
-
-
-
O
5 Informatie bewaren 6 Productnotificatie NVIC
X = altijd van toepassing O = soms van toepassing 19
Formuleerders
Producent Voorwerpen
- = niet van toepassing
Professionele Gebruikers
Industriële Gebruikers
Distribiteurs
Overgangstermijnen C&L notificatie
Intrekken 67/548; 1999/45
EU-GHS
20 jan.2009
1 Dec 2010
3.5 y. Substances <2 y. Subst
For substances and mixtures: Exist. system: binding EU-GHS: optional; Label: EU-GHS if class.
1 June 2015
4.5 y. Mixtures
For substances: After the entire transition EU-GHS: obligatory* period: SDS must contain exist. and EU-GHS classificationFor substances & mixtures: For mixtures: EU-System: binding EU-GHS: obligatory* EU-GHS: optional; Label: EU-GHS if class.
*derogation for already placed on the
market: - substances until 1.12.2012 - mixtures until 1.6.2017
Wat moet u doen?
21
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Wat moet u doen?
Welke producten brengt u op de markt?
23
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Is uw product een stof of een mengsel in de betekenis van de EUGHS-verordening? Indien mengsel: Bevat uw mengsel stoffen die volgens de criteria van EU-GHS als gevaarlijk zijn ingedeeld? Zo ja, stel het gevaar en het etiket van uw mengsel vast.
24
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Gevaarlijk in EU-GHS • FYSISCH-CHEMISCHE GEVAREN: 16 gevarenklassen • MILIEUGEVAARLIJK: 2 gevarenklassen o Water o Ozonlaag
• GEZONDHEID: 10 gevarenklassen o Giftig/ Schadelijk o Bijtend/ irriterend o Sensibiliserend o Kankerverwekkendheid (C) o Mutageniteit in geslachtscellen (M) o Voortplantingstoxiciteit (R) o Aspiratiegevaar o Specifiek doelorgaantoxiciteit bij o eenmalige (SE) en herhaalde blootstelling (RE) (STOT)
• De intrinsieke gevaren zijn uitgedrukt in gevarenklasse en gevarencategorie • Criteria hiervoor staan in de bijlage 1 van EU-GHS 25
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Fysisch-chemische gevarenklassen
Gevarenklassen
Categorieën
instabiele Ontplofbare stoffen explosieven Ontvlambare gassen CAT 1 Ontvlambare aerosolen CAT 1 Oxiderende gassen CAT 1 samengeperst Gassen onder druk gas Ontvlambare vloeistoffen CAT 1 Ontvlambare vaste stoffen CAT 1 Zelfontledende stoffen/mengsels Type A Pyrofore vloeistoffen CAT 1 Pyrofore vaste stoffen CAT 1 Stoffen/mengsels vatbaar voor zelfverhitting CAT 1
Stoffen/mengsels die in contact met water ontvlambare gassen ontwikkelen Oxiderende vloeistoffen Oxiderende vaste stoffen Organische peroxiden Bijtend voor metalen
CAT 1 CAT 1 CAT 1 Type A CAT 1
Sub. cat.1.1 CAT 2 CAT 2
Sub. cat.1.2
Sub. cat.1.3
vloeibaar gemaakt gas CAT 2 CAT 2 Type B
Sterk gekoeld Opgelost vloeibaar gas gas CAT 3 CAT 4
Sub. Sub. Sub. Sub. cat.1.4 cat.1.5 cat.1.6 cat.1.7
Type C & D
Type E & FType G
CAT 3 CAT 3 CAT 3 Type C & D
Type E & FType G
CAT 2 CAT 2 CAT 2 CAT 2 Type B
Pictogrammen fysisch-chemische gevaren Ontplofbare stoffen, mengsels en voorwerpen Zelfontledende stoffen en mengsels, organische peroxiden (Type A & B) Ontvlambare vloeistoffen, gassen, aerosolen en vaste stoffen, Zelfontledende stoffen/mengsels, Pyrofore vaste stoffen en vloeistoffen, stoffen/mengsels vatbaar voor zelfverhitting Stoffen/mengsels die in contact met water ontvlambare gassen ontwikkelen , Organische peroxiden (Type B, C, D, E, F) Oxiderende gassen, aerosolen en vaste stoffen
Pictogrammen fysisch-chemische gevaren Bijtend voor metalen
Gassen onder druk
Gevarenklassen
Categorieën
Acute toxiciteit
CAT1
CAT2
Huidirritatie/corrosief
CAT1 (bijtend)
CAT2 (irriterend)
Irriterend voor ogen
CAT1
CAT2A
Sensibiliserend (ademhaling, huid)
CAT1 (adem)
CAT2 (huid)
Mutageen in geslachtscellen
CAT1A
CAT1B
CAT2
Kankerverwekkend
CAT1A
CAT1B
CAT2
Voortplantingstoxiciteit (incl. effecten op of via lactatie)
CAT1A
CAT1B
CAT2
STOT (eenmalige blootstelling)
CAT1
CAT2
CAT3
STOT (herhaalde blootstelling)
CAT1
CAT2
CAT3
Aspiratiegevaar
CAT1
CAT3
CAT4
Pictogrammen gezondheidsgevaren Acute toxiciteit (Cat. 4), huidrritatie, huidsensibilisatie, oogirritatie, Specifiek doelorgaan toxiciteit eenmalige blootstelling (Cat.3)
Huidcorrosie, ernstig oogletsel
Acute toxiciteit (Cat. 1,2, 3)
Inhalatieallergeen, CMR, Specifiek doelorgaan toxiciteit éénmalig en herhaalde blootstelling (cat. 1, 2) , aspiratietoxiciteit
Gezondheids gevarenklassen Gevarenklassen
Categorieën
Acute toxiciteit (giftig/schadelijk)
CAT1
CAT2
Huidirritatie/corrosief
CAT1 (bijtend)
CAT2 (irriterend)
Irriterend voor ogen
CAT1
CAT2A
Sensibiliserend (ademhaling, huid)
CAT1 (adem)
CAT2 (huid)
Mutageen in geslachtscellen
CAT1A
CAT1B
CAT2
Kankerverwekkend
CAT1A
CAT1B
CAT2
Voortplantingstoxiciteit (incl. effecten op of via lactatie)
CAT1A
CAT1B
CAT2
STOT (eenmalige blootstelling)
CAT1
CAT2
CAT3
STOT (herhaalde blootstelling)
CAT1
CAT2
CAT3
Aspiratiegevaar
CAT1
CAT3
CAT4
Pictogrammen gezondheidsgevaren Acute toxiciteit (Cat. 4), huidrritatie, huidsensibilisatie, oogirritatie, Specifiek doelorgaan toxiciteit eenmalige blootstelling (Cat.3)
Huidcorrosie, ernstig oogletsel
Acute toxiciteit (Cat. 1,2, 3)
Inhalatieallergeen, CMR, Specifiek doelorgaan toxiciteit éénmalig en herhaalde blootstelling (cat. 1, 2) , aspiratietoxiciteit
Gevarenklasse Milieu
Gevarenklassen
Categorieën
Gevaar voor het aquatisch milieu Acuut 1 Gevaar voor de ozonlaag
Cat . 1
Chronisch 1 Chronisch 2 Chronisch 3 Chronisch 4
Pictogram milieugevaren • Aquatische toxiciteit, acuut en chronisch (cat. 1, 2)
• Gevaar voor de ozonlaag (cat. 1)
Etiketteringsvoorschriften • Titel III van de verordening beschrijft in detail waaraan het etiket moet voldoen. • Deze moet in ieder geval de volgende informatie bevatten: o Naam, adres en telefoonnummer van leverancier o Productidentificatie o Gevaarspictogram(men) o Signaalwoord(en) o Gevarenaanduiding(en) o Veiligheidsaanbeveling(en)
35
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
• Verdiepen en toepassen van EU-GHS-criteria (Houdt rekening met mogelijk meer gevaarlijke stoffen onder GHS) • Tijdig opleiden van het personeel. • Mogelijkheid van nieuwe informatie na elke REACH deadline (In hoeverre kunt u met hulp leveranciers aan GHS • anticiperen) • Blijf op de hoogte van laatste ontwikkelingen via website van Nationale helpdesk, ECHA, brancheorganisatie • Anticiperen aan de downstream gevolgen 36
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
4
•Stel de benodigde (externe) ondersteuning vast
• Beschikbare en/of in te huren menskracht • Zijn aanpassingen software programma’s (bijv. voor veiligheidsinformatiebladen) nodig? • Productie van nieuwe etiketten • Productie van verpakkingen (zijn aanpassingen nodig?)
37
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Productnotificatie verplichting artikel 45 Zie voor meer informatie presentatie van Pieter Brekelmans Productdossier format ligt niet vast
38
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Seveso III Arbo Transport en Opslag Vergunningen , Algemene regels (Activiteitenbesluit) Pesticiden / Biociden Export (Pic-regelgeving) Eventueel andere Productregelgeving
39
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Relatie met REACH
40
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
EU-GHS
REACH
Bepalingen Vib, terminologie
Wijziging van REACH
Overgangstermijnen sluiten aan bij overgangstermijnen registratie
Levert criteria voor C&L
C&L in REACH registratiedossier
C&L van stoffen en mengsels
REACH levert informatie voor C&L
C&L van stoffen
REACH verplichtingen afhankelijk C&L Bijv. registratiedeadline, bepalingen voor stoffen in voorwerpen, autorisatie
En voor het Vib 1 december 2010 tot 1 juni 2015
na 1 juni 2015
Stoffen
• indeling volgens EU-GHS en indeling volgens Richtlijn 67/548/EEG (art. 57, lid 2 b)
Alleen de indeling volgens EU-GHS
Mengsels
• indeling volgens Richtlijn 1999/45/EG • Indeling volgens EU-GHS kan worden opgenomen.
Alleen de indeling volgens EU-GHS
• Als mengsel indeling en etikettering volgens EU-GHS, dan in Vib indeling volgens 67/548/EEG (stoffen in mengsel), 1999/45/EG (mengsel) en EU-GHS (art. 57, lid 2 b)
Inventaris van indeling en etikettering
43
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Inventaris van indeling en etikettering • Verplichting voor fabrikanten en importeurs van stoffen • Rol van ECHA Onderhoud van database Actualiseren van database op basis van nieuwe informatie (elke 2 maanden) Geen kwaliteitscontrole Geen indicatie voor voorkeursindeling
Enkele voorbeelden
Mogelijke oorzaken voor verschillen • • • • • • •
Fysische vorm Onzuiverheden Beschikbaarheid informatie Interpretatie van beschikbare informatie Interpretatie van indelingscriteria Fouten Etc…….
Acties voor kwaliteitsverbetering • Fabrikanten/Importeurs Controleer indeling in C&L inventaris en actualiseer indien noodzakelijk Stem de indeling onderling af Nieuwe indeling, actualiseer uw melding
Downstream gebruikers Informeer uw leverancier over tegenstrijdige indeling
ECHA IT communicatie instrument voor fabrikanten/importeurs
Vermoedelijk beschikbaar begin 2013
Wat kan ik met de informatie? • De inventaris bevat de geharmoniseerde indeling van Annex VI (wettelijk verplicht) • Geeft aan of er een joint submission (REACH) heeft plaatsgevonden • Let wel: Het ontbreken van een stof in de inventaris betekent niet dat de stof niet ingedeeld hoeft te worden!
Meer informatie?
55
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
www.ghs-helpdesk.nl
56
Tel.no: 088-6025775
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
http://echa.europa.eu/nl/regulations 57
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Afkortingen • GHS: Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals • REACH: Registratie, Evaluatie, Autorisatie en beperking van Chemische stoffen • C&L: Classificatie en Labelling • RI&E: Risico-inventarisatie & Evaluatie • • • •
CMR: Carcinogeen, mutageen, reprotoxisch PBT: Persistent, Bioaccumulerend, Toxisch zPzB: zeer Persistent, zeer Bioaccumulerend SVHC: Substance of Very High Concern
58
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Bedankt voor uw aandacht!
59
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving