*Lesbladen_Erispost!
D
E
S
T
R
E
E
K
C
E
N
T
R
A
A
L
21-08-2012
08:34
gemeente
Pagina 1
Hengelo
LES 1
Er is post! Opdracht 1 Je juf of meester leest je een verhaal voor. Het gaat over reizen met de postkoets. Aan het einde van het verhaal stelt je juf of meester een aantal vragen over het verhaal.
Foto uit 1870, bron: Historisch Centrum Overijssel.
historischcentrumoverijssel
WWW.DESTREEKCENTRAAL.NL
*Lesbladen_Erispost!
D
E
S
T
R
E
E
K
C
E
N
T
R
A
A
L
21-08-2012
08:34
gemeente
Pagina 2
Hengelo
LES 1
Er is post! Opdracht 2 Op een oude kaart uit 1810 zie je de postroutes in Twente getekend. Postroute betekent eigenlijk: een route langs verschillende ‘posten’. Met posten worden plaatsen bedoeld. In deze plaatsen stopte de postkoets. Er liepen twee belangrijke postroutes door Hengelo. Daar stopte postkoets stopte bij herberg 'De Twee Wezen'. 'De Twee Wezen' is nu een café waar je wat kunt eten en drinken. 1. Zoek Hengelo op de kaart op. Omcirkel Hengelo met een rood potlood. 2. Welke andere plaatsen die op de kaart staan, ken je? Omcirkel deze plaatsen. ............................................................................ ............................................................................ 3. Zoek de twee postroutes die via Hengelo liepen op de kaart op. Geef beide routes een andere kleur. 4. Stel, je wilt via de postroute van Almelo naar Enschede. Welke posten kom je dan tegen? ............................................................................ ............................................................................ 5. Stel, je wilt via de postroute van Holten naar Oldenzaal. Welke posten kom je dan tegen? ............................................................................ ............................................................................ 6. In de tijd dat deze kaart gemaakt is, waren alle wegen van zand. Bedenk twee nadelen van reizen over zandwegen. 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Je krijgt een deel van de nieuwe kaart van Hengelo. Op de kaart zie je een deel van de postroute door Hengelo. Deze straat heet nu de Oude Postweg. Zoek de Oude Postweg op en kleur de weg groen. 8. Wat is volgens jou het grootste verschil tussen reizen nu en reizen in de tijd van de postkoets? ............................................................................ ............................................................................
historischcentrumoverijssel
WWW.DESTREEKCENTRAAL.NL
*Lesbladen_Erispost!
D
E
S
T
R
E
E
K
C
E
N
T
R
A
A
L
21-08-2012
08:34
gemeente
Pagina 3
Hengelo
LES 1
Er is post! Opdracht 2
Algemene kaart van Nederland met Postroutes, 1810.
historischcentrumoverijssel
WWW.DESTREEKCENTRAAL.NL
*Lesbladen_Erispost!
D
E
S
T
R
E
E
K
C
E
N
T
R
A
A
L
21-08-2012
08:34
gemeente
Pagina 4
Hengelo
LES 1
Er is post! Opdracht 2
station Hengelo Oost
Deel van de nieuwe kaart van Hengelo, 2012.
historischcentrumoverijssel
WWW.DESTREEKCENTRAAL.NL
*Lesbladen_Erispost!
D
E
S
T
R
E
E
K
C
E
N
T
R
A
A
L
21-08-2012
08:34
gemeente
Pagina 5
Hengelo
LES 1
Er is post! Opdracht 3 Niet alleen postkoetsen namen brieven mee. In deze opdracht ontdek je op welke andere manieren post vervoerd werd.
Gevelsteen Oud-Katholieke Kerk Dordrecht.
Foto uit 1919, Museum voor Communicatie, Den Haag.
1. Bekijk foto 1 en 2. Welke andere manieren van brieven vervoeren zie je op de foto’s? ............................................................................ 2. Wat zou de snelste manier geweest zijn? Leg je antwoord uit. ............................................................................ 3. Welke postbode kon de meeste post vervoeren? Waar zie je dat aan? ............................................................................
historischcentrumoverijssel
WWW.DESTREEKCENTRAAL.NL
*Lesbladen_Erispost!
D
E
S
T
R
E
E
K
C
E
N
T
R
A
A
L
21-08-2012
08:34
gemeente
Pagina 6
Hengelo
LES 2
Er is post! Opdracht 4 Je gaat met je klas naar het HEIM. Dat is het Twents Techniekmuseum. Daar leer je meer over het versturen van post. Ook ontdek je andere manieren – van vroeger en nu – om met mensen te communiceren.
Opdracht 4a – Oude post Deze opdracht doe je met z’n tweeën. Hoe zag de post er vroeger uit? Verschilt dat met nu? Of zijn de poststukken juist hetzelfde gebleven? En wat kan een envelop je allemaal vertellen? Dat gaan jullie in deze opdracht ontdekken. Je krijgt een poststuk van vroeger en een vragenlijst. Bekijk het poststuk goed. Vul dan de vragen in. Als jullie klaar zijn, krijg je een nieuw poststuk en een vragenlijst.
historischcentrumoverijssel
WWW.DESTREEKCENTRAAL.NL
E
S
T
R
E
E
K
C
E
N
T
R
A
A
L
08:34
gemeente
Pagina 7
Hengelo
LES 2
Er is post! Vragenlijst Post – opdracht 4a Kijk wat je in kunt vullen; de rest blijft open
Vul in of omcirkel het goede antwoord
Vragen
Antwoorden
Voor wie is de brief? Naar welk adres wordt de brief gestuurd? Wat valt je op aan het adres? Is het adres in Nederland of in het buitenland?
Nederland
Buitenland
Zitten er stempels op de envelop?
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Zo ja, hoeveel stempels? Op welke plek zitten de stempels? Hoe zien de stempels er uit? Kun je op de stempel lezen in welk jaar de brief verstuurd is? Zo ja, welk jaartal zie je? Zit er een postzegel op de brief? Zo ja, hoeveel postzegels zie je? Op welke plek zitten de postzegels geplakt? Welke kleur hebben de postzegels? Wat staat er op de postzegels? Welke waarde staat er op de postzegel? Uit welk land komt de postzegel?
historischcentrumoverijssel
D
21-08-2012
Wie is de afzender van de brief? Waar komt de afzender vandaan? Kun je aan de envelop of de stempels zien hoe de brief vervoerd is? (bijvoorbeeld trein of vliegtuig?) Is de envelop beschadigd? Zo ja, hoe zouden deze beschadigingen veroorzaakt zijn, denk je? Zijn er nog andere dingen die je opvallen aan de envelop? Zo ja, welke?
WWW.DESTREEKCENTRAAL.NL
*Lesbladen_Erispost!
*Lesbladen_Erispost!
D
E
S
T
R
E
E
K
C
E
N
T
R
A
A
L
21-08-2012
08:34
gemeente
Pagina 8
Hengelo
LES 2
Er is post! Opdracht 4b - Seinen Deze opdracht doe je samen met je groepje. 1. Op de foto zie je een klein stukje van een voorwerp in het museum. Bekijk de foto goed en zoek het voorwerp op. 2. Wat is dit voor voorwerp? ............................................................. 3. Waar werd het voorwerp voor gebruikt? ............................................................. 4. Waarom zou het voorwerp op een kerktoren geplaatst zijn, denk je? ............................................................................ 5. Kijk eens op de grote kaart. Stel, er wordt een boodschap geseind van Meerle (nummer 15) naar ’s Gravenwezel (nummer 18). Langs welke plaatsen moet de boodschap worden geseind? ............................................................................ 6. Op de foto zie je de tekens die gebruikt werden om mee te seinen. Schrijf je eigen naam in deze tekens. ...................................................... ...................................................... ...................................................... ...................................................... 7. Een andere manier om berichten te seinen was met Morsecode. Zoek dit apparaat op in de tentoonstelling. Om je te helpen zie je een klein deel op de foto. 8. Op welke manier kun je met dit apparaat seinen? Probeer het maar eens. ............................................................. ............................................................. ............................................................. 9. Hoe zien de tekens er uit om mee te seinen? .............................................................
historischcentrumoverijssel
WWW.DESTREEKCENTRAAL.NL
*Lesbladen_Erispost!
D
E
S
T
R
E
E
K
C
E
N
T
R
A
A
L
21-08-2012
08:34
gemeente
Pagina 9
Hengelo
LES 2
Er is post! Opdracht 4b – Bellen 1. Zoek het groene huisje in de tentoonstelling. Doe de deur open. Weet jij wat dit is? ............................................................................ 2. Wat kun je in dit huisje doen? ............................................................................ 3. Vroeger zag je deze huisjes op veel plekken staan. Nu zijn ze verdwenen. Hoe komt dat, denk je? ............................................................................ 4. Je krijgt van je begeleider een muntje van 2 cent. Stop het muntje in de telefoon en bel het telefoonnummer 345. Wat gebeurt er? ............................................................................ 5. Zoek de zwarte telefoon. Met deze telefoon kun je tante Cor bellen. Het nummer vind je naast de telefoon. Wat vertelt tante Cor je? ............................................................... 6. Zoek de kast met telefoons. Je vind de kast schuin tegenover de telefoon waar je tante Cor mee hebt gebeld. In deze kast zie je hele oude telefoons, maar ook nieuwere. Zoek uit welke telefoon uit 1953 komt. Dat doe je door naar telefoonnummer 1953 te bellen. In de kast zie je dan een lampje branden bij de juiste telefoon. Maak in het vak een tekening van de telefoon. 7. Welke telefoon in deze kast vind je het meest bijzonder? Maak daar ook een tekening van.
Teken hier de meest bijzondere telefoon.
Teken hier de telefoon uit 1953.
8. Wat is volgens jou een voordeel van bellen in plaats van een brief schrijven? ............................................................................ 9. Wat is volgens jou een nadeel van bellen in plaats van een brief schrijven? ............................................................................
historischcentrumoverijssel
WWW.DESTREEKCENTRAAL.NL
*Lesbladen_Erispost!
D
E
S
T
R
E
E
K
C
E
N
T
R
A
A
L
21-08-2012
08:34
gemeente
Pagina 10
Hengelo
LES 2
Er is post! Opdracht 4c – Contact nu en in de toekomst Deze opdracht doe je samen met je groepje. 1. Je krijgt een puzzel. Maak de puzzel samen. 2. Wat staat er op? ............................................................................ 3. Dit is een middel om contact met andere mensen te maken van: vroeger / nu / de toekomst. Streep de foute antwoorden door. 4. Weet jij wat je met dit apparaat kunt doen? ............................................................................ 5.In onze tijd is dit een hele nieuwe manier om contact met andere mensen te leggen. Over 50 jaar is het vast ouderwets. Op welke manier zou je dan contact met andere mensen kunnen maken? Maak hieronder een tekening van jouw idee. Schrijf er kort bij wat het voorstelt en hoe je het gebruikt.
historischcentrumoverijssel
WWW.DESTREEKCENTRAAL.NL
*Lesbladen_Erispost!
D
E
S
T
R
E
E
K
C
E
N
T
R
A
A
L
21-08-2012
08:34
gemeente
Pagina 11
Hengelo
LES 3
Er is post! Opdracht 5 Deze opdracht doe je in een groepje van vier. Nodig: Spelbord ‘Post voor de burgemeester’, pionnen, dobbelsteen, vragenkaartjes Je gaat in een groepje het spel ‘Post voor de burgemeester’ spelen. Je speelt het als ganzenbord. Knip voordat je begint de vragenkaartjes uit. Leg de kaartjes op een stapeltje naast het spelbord. De burgemeester van Hengelo heeft een belangrijke brief geschreven aan de burgemeester van Deventer. Om er zeker van te zijn dat de brief aankomt, maakt hij drie kopieën. Jullie zijn de vier postiljons die ieder een brief krijgen. De brief moet natuurlijk snel bezorgd worden. Ieder van jullie stapt op zijn paard en gaat op weg. Maar de weg naar Deventer is niet zonder gevaren… Ben jij de eerste postiljon die de brief aan de burgemeester van Deventer geeft? Dan ben jij de winnaar!
historischcentrumoverijssel
WWW.DESTREEKCENTRAAL.NL
*Lesbladen_Erispost!
D
E
S
T
R
E
E
K
C
E
N
T
R
A
A
L
21-08-2012
08:34
gemeente
Pagina 12
Hengelo
Vragenkaartjes Een postiljon was een: a. Postbezorger b. Een soort postkoets c. Een wisselplek voor paarden
Hengelo was een halte voor: a. 1 belangrijke postroute b. 2 belangrijke postroutes c. 3 belangrijke postroutes
Postkoetsen vervoerden alleen mensen, geen post. Is dit waar of niet waar? [niet waar]
Als je een brief met spoed wilde versturen, kon je de brief het beste met de postkoets meegeven. Is dit waar of niet waar? [niet waar]
De Twee Wezen in Hengelo was een: a. Huis voor arme mensen b. Stopplaats voor de postkoets c. Het gemeentehuis
De Oude Postweg in Hengelo was een weg: a. Waar het postkantoor stond. b. Waaraan herberg de Oude Post stond. c. Waar vroeger de postroute langsliep.
Met een telegraaf kon je boodschappen seinen. De telegraaf stond vaak: a. Op een kerktoren b. In de kerk c. Op de grond naast de kerk
Noem drie manieren waarop je nu contact met mensen op afstand kunt hebben. [Bijvoorbeeld: telefoon, chatten, email, faxen, sms-en]
De telefooncellen zijn uit het straatbeeld verdwenen omdat: a. De mensen eindelijk thuis telefoon kregen. b. Bijna iedereen een mobiele telefoon heeft. c. We niet meer met elkaar bellen.
Een adres op een envelop zag er rond 1850 anders uit dan nu. Is dit waar of niet waar? [waar]
Vroeger werden postzegels overal op de envelop geplakt. Is dit waar of niet waar? [waar]
De telefoons van nu zien er nog bijna net zo uit als de oudste telefoons. Is dit waar of niet waar? [niet waar]
historischcentrumoverijssel
WWW.DESTREEKCENTRAAL.NL
