Naam van de schoolexterne interventie:
EquiCanis
1.
Inhoud vd school-externe interventie Algemeen kader1:
Ontstaansgeschiedenis
Equicanis ontstond vanuit de noodzaak tot invulling van een dagbesteding voor de jongeren die 'anders in huis hingen' anderzijds nav een persoonlijke interesse vanuit de oprichter van dit project. In de Wissel wordt, vanuit de insteek van de institutionele pedagogiek, oa gewerkt met ateliers. Ateliers die ingericht worden ngl de persoonlijke interesses van de “volwassene” (begeleider of vrijwilliger), om zodoende een authentiek enthousiasme te impliceren in de uitwerking van deze. Jongeren worden al dan niet geprikkeld door dit enthousiasme en kunnen vrij aansluiten op dit aanbod. Tijdens een atelier komen jongere en begeleider in contact, op een vrijblijvende “rakende” manier. Aangezien er vaak veel jongeren in huis rond hingen, ontstond de idee om op woensdagvoormiddag een dagdeel rond “paarden” in te richten ; het paarden-dagdeel Een dagstructuur aanhouden is één van de wetten van de Wissel, vandaar wel
Met je focus duidelijk gericht op de schoolexterne interventie die hier wordt beschreven.
verplicht. Dit kende gelijk een zeer groot enthousiasme, en al snel werd de meerwaarde van deze werking zichtbaar. Op woensdagnamiddag ontstond een ander atelier: wandelen met de honden uit het dierenasiel – het hondenatelier. Ook hier werd meteen zichtbaar welke mogelijkheden het werken met deze dieren betekende voor onze jongeren. De dieren openden, raakten, maakten bespreekbaar, ... maakten vaak onbesproken thema's bespreekbaar, en openden grenzen en weerstand. Eind 2009 dienden we een dossier in bij de provincie Vlaams-Brabant, om ditzelfde aanbod te kunnen formuleren naar andere voorzieningen. In maart 2010 kregen we groen licht en ging EquiCanis van start. Projectfinanciering werd verlengd en aldus toegekend voor twee werkingsjaren, tot eind december 2011. Heden draagt vzw de Wissel de werkingskosten van dit project. Met het ontstaan van EquiCanis konden we ons aanbod uitbreiden met twee open ateliers: een paarden- en een hondenatelier, beiden ingericht als schoolvervangend alternatief. Visie
We hebben ervaren dat het werken met dieren een mogelijkheid creëert. Het creëert de mogelijkheid tot het uitdrukken van gevoelens en gedachten, die in eerste instantie slechts ruwe emoties zijn. Het dier, de relatie met het dier en het werken met de dieren komt tussen twee of meerdere individuen in en maakt dat ze kunnen spreken naar aanleiding van ... Het medieert en stelt jongeren in staat te ervaren en te spreken over wat anders onbesproken zou blijven. Het werken met de dieren bouwt een brug tussen de ware belevingswereld van de jongere en de buitenwereld, een brug die verkeer in beide richtingen mogelijk maakt. We creëren een setting, waarbinnen de jongere kan zijn, leren en groeien. Vanuit het standpunt van de jongeren ligt de klemtoon niet op het therapeutisch werken, maar ze weten zich wel bereid om te werken rond persoonlijke groei. Dit met behulp van paard
of hond. Deelnemen aan het project impliceert openheid om met de dieren in contact te treden, en van daaruit openheid rond persoonlijk functioneren. Het belangrijkste middel om met de dieren (en anderen) in communicatie te treden zijn wijzelf. Aldus zullen we jongeren leren de mogelijkheden in zichzelf te exploreren en vergroten. Jongeren zijn niet verplicht actief met paard of hond aan de slag te gaan, doch dienen wel een minimum aan interesse aan de dag te leggen – aanwezig willen zijn. Elke sessie wordt afgerond met een feedbackronde. Jongeren worden uitgedaagd om hun grenzen te ontdekken, te botsen, te verleggen. Exploreren welke hun mogelijkheden zijn, en blijvend de mogelijkheid krijgen om daarin te ontwikkelen. De uitdaging vormt een prikkel tot ontwikkeling. Een motor van motivatie dient gecreëerd in de aangeboden activiteiten. Dit resulteert in zowel spelenderwijs experimenteren, als doelgericht leren. We werken procesgericht, dwz met oog op het persoonlijk proces van de jongeren, niet resultaatgericht. Het leren van de jongere staat voorop. Belangrijke uitgangspunten
We creëren een setting, waarbinnen de jongere kan zijn, leren en groeien. De setting construeert een plaats waar een mogelijkheid gecreëerd wordt. Een mogelijkheid voor de jongere om zijn psychisch bestaan te vergroten, zich te realiseren, echt te spreken, contact te maken met ruwe emoties en deze onder woorden brengen, zich fysiek te verbinden met deze gevoelens, ... Vanuit het standpunt van de jongeren ligt de klemtoon niet op het therapeutisch werken, maar ze weten zich wel bereid om te werken rond persoonlijke groei. Dit met behulp van paard of hond. Onder persoonlijke groei vatten we elke beweging of verandering die rechtstreeks of onrechtstreeks positieve invloed uitoefent op fysisch, sensorisch, psychisch, emotioneel, gedragsmatig, cognitief, communicatief en/of persoonlijk vlak. Deelnemen aan het project impliceert openheid om met de dieren in contact te treden,
en van daaruit openheid rond persoonlijk functioneren. Het belangrijkste middel om met de dieren (en anderen) in communicatie te treden zijn wijzelf. Aldus zullen we jongeren leren de mogelijkheden in zichzelf te exploreren en vergroten. Jongeren worden uitgedaagd om hun grenzen te ontdekken, te botsen, te verleggen. Exploreren welke hun mogelijkheden zijn, en blijvend de mogelijkheid krijgen om daarin te ontwikkelen. De uitdaging vormt een prikkel tot ontwikkeling. Een motor van motivatie dient gecreëerd in de aangeboden activiteiten. Dit resulteert in zowel spelenderwijs experimenteren, als doelgericht leren. We werken procesgericht, dwz met oog op het persoonlijk proces van de jongeren, niet resultaatgericht. Het leren van de jongere staat voorop. Jongeren zijn niet verplicht actief met paard of hond aan de slag te gaan, doch dienen wel een minimum aan interesse aan de dag te leggen – aanwezig willen zijn. Rondom het expliciete gebeuren met paarden en honder zijn andere mogelijkheden. Respect voor ieders eigenheid, van zowel mens als dier. Een respectvolle en betrouwbare benadering dienen ten alle tijd in acht genomen. Doelstelling(en)
Equicanis biedt een hulp om terug vertrouwen te krijgen in de omgeving. Dit project biedt de mogelijkheid om op een – voor de jongeren – veilige manier de muur te doorbreken die ze doorheen de jaren rond zich opbouwden. Het verkennen en verder uitdiepen van “wat werkt?”. Op een veilige manier opening maken in de leefwereld van de jongere. Opening om dingen bespreekbaar te krijgen; dingen zichtbaar te maken voor henzelf, maar ook open voor feedback, met het oog op verandering in bepaalde aspecten. Ruimte geven tot ontspanning. Bewustwordingsproces op gang trekken rond het eigen functioneren en de problemen die daarin schuilen. Het breder toegankelijk maken van de eerste ervaringen binnen de eigen voorziening, ook naar jongeren buiten de voorziening.
Doelgroep(en)
Het project richt zich op adolescenten, jongens en meisjes, tussen 12 en 18 jaar in de bijzondere jeugdbijstand (zowel geplaatst via Jeugdrechtbank als Comité) en kinderen jeugdpsychiatrie, of niet in begeleiding, doch met gelijkaardige kenmerken : een ernstige problematische opvoedingssituatie, het zich systematisch onttrekken aan de aangeboden hulpverlening, …. Jongeren die, door de intensiteit van hun gedrag en ten gevolge van hun geschiedenis, moeilijk begeleidbaar en zeker ook moeilijk schoolbaar zijn. Het vertrouwen in de reguliere hulpverlening is bij deze jongeren vaak ver zoek. Na het doorlopen van verschillende - vaak opgelegde - trajecten, hebben ze een enorme weerstand opgebouwd om nog in gesprek te gaan. “Het heeft geen zin” hoor je ze vaak zeggen, of “Wat maakt het uit, er is toch niks dat mij nog kan helpen” en daarmee is de kous af. Hulp wordt aangeboden, doch koppig afgewezen omdat het geloof ergens onderweg verloren ging. Dit resulteert al te vaak in jongeren die het gevoel hebben er alleen voor te staan, en zich bijgevolg zodanig opstellen dat dit gevoel waarheid wordt. De hulpverlening vindt amper openingen om dit te doorbreken, de jongeren voelen zich meer en meer onbegrepen. Dit project is Wissel-overschrijdend. Jongeren uit andere voorzieningen of via andere toeleiders zijn er even welkom. Uitsluitingscriteria: zware alcohol- of drugsproblematiek, gebruik van verdovende medicatie. Dit ifv veiligheid.
Duur van het traject
Jongeren die zich aanmelden gaan een engagement aan om wekelijks (maandagnamiddag / woensdagvoormiddag) naar het atelier te komen, en dit minimum tot de volgende meerdaagse schoolvakantie. Een week voor de betreffende schoolvakantie gaan we in gesprek om te kijken of de jongere zijn/haar traject graag wil verder zetten. Als dit niet zo is, dan wordt het traject van deze jongere in EQC
afgerond. Anders wordt het engagement verlengd tot de volgende schoolvakantie. Voor zolang geen tegenindicaties (alcohol- of druggebruik tijdens atelier, aggressie naar mens of dier, of ander onveilig gedrag) kan het traject verlengd worden tot einde schooljaar. Bij aanvang van het nieuwe schooljaar kunnen jongeren zich opnieuw aanmelden. EquiCanis stelt zich ook open voor éénmalige aanvragen, of time-out vragen, ngl de zinvolheid/achtergrond van de vraag, en ngl er plaats is in het atelier. Jongeren die een langdurig traject lopen, kunnen in aanmerking komen om als vrijwilliger mee te helpen in het project. Actieradius
Gemiddeld aantal trajecten (expliciteer per kalenderjaar of per schooljaar en maak eventueel onderscheid tussen minimaal te behalen en effectief gerealiseerd)
Concrete invulling:
Hoe wordt het traject met de jongere concreet ingevuld?
EquiCanis stelt zich open voor de provincie Vlaams-Brabant, doch is vaak beperkt qua bereikbaarheid. Jongeren moeten zelf ter plaatse geraken, hetwelk soms een drempel vormt om effectief de gehele provincie te bereiken. We richten ons hoofdzakelijk op arrondissement Leuven (+ druivenstreek). In schooljaar 2010-2011 bereikten we 54 verschillende jongeren met ons aanbod.
Een jongere kan wekelijks deelnemen aan één paarden- en of hondenatelier. In beide werkingen gaan we uit van een zo natuurlijk mogelijke benadering van de dieren, waar we zoveel mogelijk respect betonen voor hun eigenheid. We verwachten van de jongeren dat ze een engagement aangaan om wekelijks te komen, opdat we het proces kunnen aangaan. Komen ze meer dan twee keer op rij niet, dan bekijken we samen waaraan dit ligt. Bij de paarden doen we oefeningen naast en op het paard : borstelen en verzorgen van de paarden, stallen uitborstelen, massage, leiden aan het touw, leren rijden met en
zonder zadel, spelletjes in de piste, communiceren met een loslopend paard, de kudde observeren, leren voelen hoe een paard voelt, voltige, les geven, … De honden waarmee we werken hebben vaak een belast verleden. Ze werden verwaarloosd, mishandeld, achter gelaten, … Ze verblijven in het dierenasiel, of in een werking van SHIN (Spaanse Honden In Nood). We laten ze uit in het bos, doen spelletjes en geven basistraining, we verzorgen hen en/of hun kooien, … Bij heel slecht weer gaan we binnen aan de slag. Dan werken we op een andere manier verder aan de uitbouw van ons dierlijk contact. Denk maar aan informatieve sessies, creatieve expressie, lichaamsbewustwording via dans en theater, uitwerken van een toonmoment, … Elk atelier heeft volgende basis-structuur: opstartmoment, actiemoment, afrondingsmoment. Bij de opstart bekijken we samen met de jongeren wie wat wil doen die dag, en maken we een soort taakverdeling. Ngl de mogelijkheden van de groep zullen we daar al dan niet zelf initiatief in nemen, om zodoende het leerproces een extra impuls te geven. Zodoende creëren we een evenwicht tussen de wensen en verlangens van de jongeren enerzijds, grensverleggende en groeibevorderende acties anderzijds. In de actie zijn we actief aan het werk met de dieren, en komen we zoveel mogelijk tegemoet aan wat bij de opstart vooropgesteld werd. EQC werkt heel erg vanuit het hier en nu, wat wil zeggen dat we (ngl dit aangewezen is en dus zinvol voor de jongere) inspelen op/verder werken met wat zich aandient op dat moment. Bij het afrondingsmoment zitten we opnieuw samen met de groep, om terug te blikken op het atelier, onze indrukken te delen en feedback te geven aan elkaar. Zowel tijdens het actie-moment als in de nabespreking is er ruimte om in te gaan op persoonlijke thema's die in het werken naar voren kwamen.
Welke methodiek(en) gebruik je hierbij? Welke ingezette methodiek(en) zouden kunnen inspirerend zijn voor het onderwijs? Waarom? Wordt er tijdens het traject samengewerkt met de context? Zo ja, met wie? Hoe? Wanneer?
Institutionele pedagogie, mediërend werken, ervaringsleren, creatieve methoden
Wordt er tijdens het traject samengewerkt met andere organisaties/partners? Zo ja, met wie? Hoe? Wanneer?
EQC heeft op heden een bijzondere samenwerking met de Roulot en Rizsas. Beide waardevolle projecten vertrekken vanuit hun eigen visie, waardoor het gevraagde engagement binnen EQC niet op standaard en hierboven beschreven wijze waargemaakt kan worden. EQC heeft een aanbod ontwikkeld, waardoor ook de jongeren binnen deze werkingen kunnen “proeven” van EquiCanis, van daaruit dat een vaster EQC-engagement kunnen opnemen. Rizsas kan wekelijks deelnemen aan het hondenatelier, de Roulot kan op vraag deelnemen aan honden- of paardenatelier. Er is regelmatig overleg met betrokken begeleiders voorzien.
Betrokkenheid van jongeren verhogen door meer in de actie te gaan. Inspirerend leren, door aanbod om te gooien naar 'wat aansluit' ipv naar 'wat moet'. Dit is een wens, aangezien we daar vele mogelijkheden zien, doch gezien de beperkte middelen die we ter beschikking hebben is dit praktisch niet haalbaar. Tot op heden beperkte deze samenwerking zich tot open dagen waarbij de context van de jongeren uitgenodigd werd, of uitzonderlijk een deelname aan het atelier ter ondersteuning van de jongere.
De werking van EQC rust deels ook op de inzet van enthousiaste vrijwilligers en stagiaires, daar we beperkt zijn in personeelsmiddelen. EquiCanis werkt op locatie, dwz dat we momenteel drie belangrijke partners hebben om ons aanbod te realiseren. De ferme équestre in Louvain-La-Neuve, onze partner met paarden uit Linden, en onze partner met de honden in Herent. Last but not least zijn er de paarden en de honden zelf, die zich actief inzetten om deze
trajecten mogelijk te maken :-) Naast de “open” werking naar derden heeft EQC ook een “besloten” samenwerking met de Rotonda en de Switch, beide afdelingen van de Wissel, maandag- en woensdagvoormiddag.
Meet je op een bepaalde manier het resultaat van je traject?2 Zo ja, wat precies? En hoe doe je dit concreet?
Het resultaat van het traject toont zich voornamelijk in de ontwikkeling ter plaatse. Slaagt een jongere erin de hond of het paard op een verantwoordelijke en duidelijke manier te begeleiden, slaagt hij/zij erin de leiderspositie in te nemen, welke thema's zijn de revue gepasseerd tijdens het traject en hoever staat de jongere met deze, ... en in welke mate kent deze ontwikkeling een invloed op de algemene houding van de jongere (in het dagelijks leven). Dit wordt getoetst gedurende de ateliers, oa bij de nabesprekingen. Hier wordt – wegens tijdsgebrek - niet standaard verslaggeving van gedaan, doch op vraag van voozieningen of ouders wordt dit wel in kaart gebracht.
2.
Op Proces vd schoolexterne interventie Proces van aanmelding tot afsluiting
Wie kan er aanmelden bij jouw schoolexterne interventie?
Huidige doorverwijzers: Netwerk Leerrecht vanuit haar draaischijffunctie. Daarnaast op maat, binnen eigen trajecten : Arktos, Tander, Roulot, Rizsas, De Wissel, de Rotonda, Malpertuus, Levensruimte
Wat gaat vooraf aan de aanmelding bij jouw schoolexterne interventie? Hoe kan een aanmelding plaatsvinden?
Aftoetsing van de interesses van de jongere; interesse om iets met dieren te doen. Telefonisch of per mail.
Maak je bijvoorbeeld gebruik van bepaalde vormen van kwalificering tijdens het traject met de jongere zoals EVC (Elders Verworven Competenties)?
Hoe verloopt de besluitvorming tot opstart van het traject?
Telefonisch contact met de doorverwijzer, indien er plaats is wordt vervolgens een kennismakingsgesprek gepland met de jongere en de doorverwijzende instantie. Indien kan / gewenst (in te schatten door de doorverwijzer) zijn daar ook de ouders bij aanwezig. Aansluitend op dit kennismakingsgesprek kan de jongere instappen in het gewenste atelier, bij afloop kan gekozen worden om het traject al dan niet verder te zetten. Als er geen plek is komt de jongere op de wachtlijst te staan.
Hoe wordt de effectieve start genomen?
Indien mogelijk wordt het kennismakingsgesprek gepland voorafgaand aan het atelier. Desgewenst kan de jongere meteen aansluiten. Contactgegevens (jongere, begeleider, evt ouders) dienen bekend te zijn, verder niks.
Zijn er bepaalde noodzakelijke administratieve formaliteiten? Is er regelmatige opvolging tijdens het traject. Zo ja, hoe verloopt dit? Met wie? Hoe gebeurt de afsluiting van het traject? Met wie?
Is er een evaluatie? Zo ja, hoe verloopt dit? Met wie? Wanneer exact?
Na afsluiting?
Andere?
In welke fase van de ‘probleemontwikkeling’ tav het schooltraject wordt je schoolexterne interventie ingezet? Vinden er nog acties plaats na afsluiting van het traject van de jongere? Bijv. Nazorg? Zijn er nog andere activiteiten die je tijdens of na het traject doet? Zo ja, wat?
Naargelang de vraag van de verwijzende instanties wordt de evolutie van de jongere geschetst. In de praktijk geeft dit met regelmaat telefonisch contact met de verwijzende instanties. Voor zover realiseerbaar organiseren we een afrondingsgesprek binnen EQC. Indien gewenst is de verwijzende instantie daarbij aanwezig. Op einde schooljaar is een afsluitingsmoment voorzien. Bij elk atelier wordt met de groep kort terug geblikt op het proces van elke jongere. Bij bevraging van de engagementen, voor de schoolvakanties, wordt ook gekeken welke focus de volgende periode gelegd kan/zal worden. Mogelijk binnen elke fase.
Neen Indien gewenst kan een jongere als vrijwilliger deelnemen aan de atelierwerking. Bij organisatie van activiteiten buiten de basisateliers (vb tijdens vakanties, of de paarden-trektocht in 2011) worden alle jongeren uitgenodigd, ook zij die reeds
afgerond hebben. 3.
Structurele inbedding vd schoolexterne interventie Wat is je organisatievorm?
EquiCanis is een project van VZW de Wissel.
Hoe ziet de personeelsequipe eruit qua -statuut (professioneel/vrijwilligers)? -diploma(‘s)? -tewerkstellingsvolume?
Personeel vanuit VZW de Wissel: 30% coördinator (*) van/begeleider in het project (maatschappelijk assistente, hippotherapie, ervaring in/bijscholing ovv paarden, creatieve therapie) 10% begeleider van de atelierwerking (maatschappelijk assistente, hippotherapie, ervaring in/bijscholing ovv paarden) 10% begeleider (momenteel niet ingevuld) ondersteuning door coördinator vanuit vzw de wissel / administratieve opvolging vanuit de Wissel momenteel 1 vrijwilliger voor 20%, 2 stagiaires voor elk 10% (*) voorheen 50 % door de Provincie
Welke middelen worden ingezet?
Daarnaast, zoals voorheen, 20 % voor het interne aanbod (de Switch / de Rotonda) Vergoeding aan de plekken waar we deze activiteit uitvoeren. Personeelskosten en ondersteuning. Diverse vrijwilligersvergoedingen, vervoersvergoedingen. Materiaalkosten.
Welke financieringslogica wordt gehanteerd, bijv. per dossier, voor de
Op heden worden geen kosten doorgerekend aan de deelnemers. Dit niet doen is natuurlijk eindig.
algemene werking,…? Wat is/zijn je financieringsbron(nen)?3
Over welke periode(n) loopt de financiering? Reguliere financiering: sinds wanneer? Projectfinanciering: duur vd financiering? Welk(e) bedrag(en)?
4.
5.
Knelpunten?
Administratieve gegevens vd schoolexterne interventie
De provincie Vlaams-brabant stond garant voor de eerste twee jaar van onze ontwikkeling. Heden staat VZW de Wissel borg voor het voortbestaan van dit project. Projectfinanciering werd beëindigd december 2011.
Eerste werkingsjaar: 24750euro (Provincie Vl. Brabant) Tweede werkingsjaar: 20000 Euro (idem) Derde werkingsjaar: 0 euro
Wie stuurt de ontwikkeling van je aanbod concreet inhoudelijk aan?
Het personeel / het projectteam dat ter beschikking staat voor het project. Maandelijks overleg geeft verder vorm aan de inhoudelijke ontwikkeling.
Aan welke overlegorganen in het kader van je schoolexterne interventie participeer je?
Niet als EquiCanis zelf, wel vanuit de Wissel (adviesbureau Rizsas-Reisbureau, Leerrecht) e.a. . Op deze manier is EQC ingebed in het schoolexterne. - Financiële beperking. Om dit niet verloren te laten gaan blijft de Wissel een deel aanbod extern aanbieden in de hoop op een externe financiering. - Beperkte werktijd waardoor de groei in expliciete meerwaarde beperkt blijft. Terwijl de vraag er is en potentieel te ontwikkelen. - De afhankelijkheid van externe locaties voor het uitwerken van ons aanbod.
Ervaar je bepaalde belangrijke knelpunten in verband met je schoolexterne interventie? Zo ja, beschrijf ze kort.
Contactperso(o)n(en)? Contactgegevens?
Annelies Peeters 0474 85 86 22
[email protected] website : http://www.wissel.be/site/index.php/projecten/equicanis
Specifieer voldoende naar bijv. welke overheid precies levert welke middelen aan.
