Enexis Holding N.V.
Financiële gang van zaken Jaarrekening 2009 Overige gegevens
Enexis Jaarrekening 2009
3
Inhouds opgave Financiële gang van zaken
6
Jaarrekening 2009
4
Geconsolideerde jaarrekening 2009 Geconsolideerde winst-en verliesrekening Geconsolideerde balans Geconsolideerd kasstroomoverzicht Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen Toelichtingen op de geconsolideerde jaarrekening 1.1 Inleiding 1.2 Wet Onafhankelijk Netbeheer en splitsing 2 Grondslagen voor de financiële verslaggeving 2.1 Algemeen 2.2 Nieuwe en/of gewijzigde IFRS-standaarden 2009 2.3 Grondslagen voor de consolidatie 2.4 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 3 Netto-omzet uit hoofde van leveringen van goederen en diensten 4 Kosten van inkoop 5 Overige bedrijfsopbrengsten 6 Personeelskosten 7 Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 8 Kosten uitbesteed werk, materialen en andere externe kosten 9 Overige bedrijfskosten 9a Accountantskosten 10 Bijzondere posten 11 Resultaat deelnemingen 12 Financiële baten en lasten 13 Winstbelasting 14 Acquisitie 15 Materiële vaste activa 16 Immateriële vaste activa 17 Deelnemingen 18 Overige financiële vaste activa 19 Voorraden 20 Vorderingen 21 Liquide middelen 22 Activa aangehouden voor verkoop 23 Eigen vermogen
Enexis Jaarrekening 2009
9 11 12 14 15 16 16 16 18 18 19 22 23 30 30 31 31 32 32 33 33 34 35 36 36 38 39 42 44 45 46 47 48 49 49
24 24a 25 26 27 28 29 29a 30 31 32 33
Rentedragende verplichtingen (langlopend) Kapitaalbeheer Geïnvesteerd vermogen Garantievermogen Latente belastingen Voorzieningen Overige langlopende verplichtingen Handelsschulden en overige te betalen posten Rentedragende verplichtingen (kortlopend) Toelichting op kasstroomoverzicht Risico’s financiële instrumenten Informatie verbonden partijen Niet uit de balans blijkende verplichtingen en activa Beloning Bestuurders en Raad van Commissarissen Gebeurtenissen na balansdatum
Vennootschappelijke jaarrekening 2009 Vennootschappelijke winst-en verliesrekening Vennootschappelijke balans Toelichtingen op de vennootschappelijke jaarrekening 34 Grondslagen voor de financiële verslaggeving 35 Resultaat deelnemingen groepsmaatschappijen 36 Financiële baten en lasten 37 Winstbelasting 38 Deelnemingen in groepsmaatschappijen 39 Overige financiële activa 40 Vorderingen op groepsmaatschappijen 41 Eigen vermogen 42 Rentedragende verplichtingen (langlopend) 43 Latente belastingen 44 Handelsschulden en overige te betalen posten 45 Liquide middelen 46 Informatie verbonden partijen 47 Deelnemingen 48 Beloning Bestuurders 49 Beloning Raad van Commissarissen 50 Gebeurtenissen na balansdatum
Overige gegevens Accountantsverklaring Winstbestemming
Enexis Jaarrekening 2009
50 51 53 54 55 56 61 61 62 62 63 65 67 71 73 75 76 77 78 78 79 79 80 81 81 82 82 82 83 83 83 84 85 86 86 86 87 88 90
5
Financiële gang van zaken Geconsolideerde jaarrekening Enexis Holding N.V. is in 2009 opgericht, wat betekent dat zij voor de eerste keer haar jaarrekening heeft opgesteld. De eerste zes maaden van 2009 was Enexis Holding N.V. een besloten vennootschap. In de geconsolideerde jaarrekening worden de cijfers van Essent Netwerk B.V. als vergelijkende cijfers voor 2008 gepresenteerd. In het jaarverslag van Enexis Holding N.V. is een verkorte jaarrekening van Enexis Holding N.V. opgenomen. Het jaarverslag van Enexis Holding N.V. is beschikbaar via www.enexis.nl. Resultaatontwikkeling Ten opzichte van 2008 is het bedrijfsresultaat toegenomen van EUR 365,5 miljoen naar EUR 399,1 miljoen. Deze stijging van EUR 33,6 miljoen is het gevolg van een hogere brutomarge van EUR 6,5 miljoen en lagere bedrijfskosten van EUR 27,1 miljoen. De financiële baten en lasten zijn per saldo EUR 103,2 miljoen gunstiger ten opzichte van 2008. Dit alles heeft er toe geleid dat het resultaat na belastingen ten opzichte van het vorige verslagjaar met EUR 115,6 miljoen is verbeterd. Brutomarge De bruto marge is met EUR 6,5 miljoen gestegen. Deze stijging is veroorzaakt door een stijging van de omzet met EUR 16,8 miljoen, grotendeels gecompenseerd door hogere inkoopkosten ter waarde van EUR 10,3 miljoen. De stijging van de omzet wordt verklaard door een aantal tegengestelde ontwikkelingen. Ten eerste is sprake van een omzetdaling van EUR 26,1 miljoen als gevolg van de door de Energiekamer opgelegde X-factoren en het wegvallen van de omzet van het hoogspanningsnet. Ten tweede is in 2009 sprake geweest van een omzetstijging van EUR 8,2 miljoen als gevolg van nacalculaties over voorgaande jaren. Bovendien is de omzet voor niet-gereguleerde activiteiten in 2009 met EUR 5,7 miljoen gestegen. Daarnaast is in 2009 een bijzondere bate van EUR 29,0 miljoen aan de gederfde omzet UMTS masten gerealiseerd bij de overdracht van het hoogspannings net aan TenneT. De inkoopkosten zijn gestegen met EUR 10,3 miljoen. Voor EUR 11,3 miljoen wordt dit
6
Enexis Jaarrekening 2009
veroorzaakt door hogere tarieven voor de inkoop van netverliezen. Per saldo hebben de hogere inkoopkosten bij TenneT als gevolg van afrekening op lager gelegen inkooppunten en de vermeden netverliezen door de verkoop van het hoogspanningsnet geleid tot een kostenstijging van EUR 17,0 miljoen. Lagere belasting van het net en eigen initiatieven om het netverlies te verlagen hebben geleid tot een daling van netverlies met EUR 18,0 miljoen. Bedrijfskosten De bedrijfskosten zijn gedaald met EUR 27,1 miljoen. Dit is het saldo van een daling van de operationele kosten met EUR 41,5 miljoen en een stijging van de afschrijvings kosten met EUR 14,4 miljoen. De daling in de operationele kosten is voor EUR 9,0 miljoen het gevolg van een efficiencyprogramma. Voor EUR 19,6 miljoen is de daling het gevolg van de overdracht van het hoogspanningsnet aan TenneT. Voor EUR 25,6 miljoen is de daling het gevolg van voorzieningen die in 2008 vooruitlopend op de splitsing werden gevormd. Een stijging in de operationele kosten van EUR 12,7 miljoen tenslotte, is veroorzaakt doordat Enexis haar medewerkers heeft gecompenseerd voor het wegvallen van de korting op eigen producten. De afschrijvingskosten zijn met EUR 14,4 miljoen. gestegen als gevolg van een gestegen investeringsniveau alsook door inhaalafschrijvingen op IT-systemen. Financiële baten en lasten De financiële baten en lasten zijn ten opzichte van 2008 gunstiger uitgevallen met name door de aflossingen op de leningspositie als gevolg van de eigen vermogens storting door Essent en de verkoop van het hoogspanningsnet. Daarnaast heeft Enexis in 2009 geprofiteerd van de lage kapitaalmarktrente op kortlopend risicovrij schuldpapier doordat de rente op de bruglening met Essent Nederland B.V. gedurende het jaar is bepaald op basis van de korte termijn euribor rente verhoogd met een risico-opslag. Resultaat na belastingen Het resultaat na belastingen is met EUR 115,6 miljoen toegenomen van EUR 147,5 miljoen in 2008 naar EUR 263,1 miljoen in 2009.
Enexis Jaarrekening 2009
7
Vermogensstructuur en financiering Als sluitstuk van de krachtens de Wet Onafhankelijk Netbeheer beoogde verzelfstandiging zijn per 30 juni 2009 de aandelen die Essent Nederland B.V. had in Enexis Holding N.V. ingenomen, nadat ingevolge een ministeriële aanwijzing voor EUR 350 miljoen aan door de Aandeelhouder ingebrachte leningen omgezet zijn in eigen vermogen. Gelijktijdig is EUR 149,7 miljoen aan nieuw aandelenkapitaal geplaatst en volgestort. Het door Essent Nederland B.V. verstrekte overbruggingskrediet van EUR 1.800 miljoen is per 30 september door middel van contractsoverneming naar de Aandeelhouders van Enexis Holding N.V. overgegaan en omgezet in Aandeelhoudersleningen. Bij de herstructurering van vermogen, de financiering, het bepalen van het garantievermogen alsmede het vaststellen van de verhouding eigen vermogen vreemd vermogen zijn de door de Energiekamer (EK) opgelegde solvabiliteitsratio’s als uitgangspunt gehanteerd. Kasstroom De kasstroom uit operationele activiteiten bedraagt EUR 501,0 miljoen. De kasstroom uit investeringsactiviteiten bedraagt EUR 24,8 miljoen positief. Eliminatie van de in deze stroom begrepen verkoop van het hoogspanningsnet zou resulteren in een negatieve kasstroom uit investeringsactiviteiten van EUR 289,7. Per saldo resteert een kasstroom vóór financieringsactiviteiten van EUR 525,8 miljoen positief. De kasstroom uit financieringsactiviteiten bedraagt EUR 335,6 miljoen negatief. Dit betreft met name de aflossing op de bruglening met Essent Nederland N.V. als gevolg van de verkoop van het hoogspanningsnet. Per saldo resteert een kasstroom voor doorlopende activiteiten van EUR 190,2 miljoen, met welk bedrag de liquide middelen toenemen tot EUR 192,2 miljoen positief. Deze middelen zijn voor een groot deel vastgelegd in deposito’s.
8
Enexis Jaarrekening 2009
Enexis Holding N.V. Geconsolideerde Jaarrekening 2009
Enexis Jaarrekening 2009
9
10
Enexis Jaarrekening 2009
Geconsolideerde winst- en verliesrekening bedragen in miljoenen euro’s
Noot
2009
2008
3
1.358,1
1.341,9
Netto-omzet uit hoofde van leveringen van goederen en diensten Kosten van inkoop Brutomarge
4
Overige bedrijfsopbrengsten Totaal brutomarge inclusief overige bedrijfsopbrengsten
5
213,1
1.128,8
10,2
9,6
1.144,9 6 7
260,7 229,1
8 9
239,8 16,2
1.138,4 221,2 214,7 269,4 67,6
745,8
772,9
10
399,1
365,5
11 12 12
9,2
6,6
Resultaat deelnemingen Financiële baten Financiële lasten Financiële baten en lasten Resultaat vóór belastingen
Belastingen Resultaat na belastingen
Enexis Jaarrekening 2009
1.134,7
Personeelskosten Afschrijvingskosten en bijzondere waardeverminderingen Kosten uitbesteed werk, materialen en andere externe kosten Overige bedrijfskosten Totaal bedrijfskosten Bedrijfsresultaat
223,4
15,5 88,0
19,7 195,4
–72,5
–175,7
335,8 13
72,7
10
196,4
48,9
263,1
147,5
11
Geconsolideerde Balans
(voor voorstel winstbestemming)
bedragen in miljoenen euro’s
Noot
31 december 2009
31 december 2008
Activa Materiële vaste activa Immateriële vaste activa Deelnemingen Overige financiële vaste activa Vaste activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen Vlottende activa
15 16 17 18
12
19 20 21
Activa aangehouden voor verkoop
Totaal activa
4.578,0 63,1 32,5 2,7
10,4 5,3
4.676,3
4.586,3
15,3 575,2 192,2
656,1
21,0 2,0
782,7
679,1
0,7
315,2
5.459,7
Enexis Jaarverslag 2009
47,0
22
4.523,6
5.580,6
bedragen in miljoenen euro’s
Noot
31 december 2009
31 december 2008
23 23 23 23
149,7 0,0 2.436,3 263,1
0,0
Passiva Geplaatst en gestort aandelenkapitaal Algemene Reserve Agioreserve Resultaat van het boekjaar Eigen vermogen Rentedragende verplichtingen (langlopend) Voorzieningen (langlopend) Overige langlopende verplichtingen Latente belastingen Langlopende verplichtingen Handelsschulden en overige te betalen posten Rentedragende verplichtingen (kortlopend) Winstbelasting Voorzieningen (kortlopend) Kortlopende verplichtingen Totaal passiva
Enexis Jaarverslag 2009
1.064,9 1.023,6 147,5
2.849,1 24 25 26 24a
2.236,0
1.912,0 67,0 -26,8
111,9 75,9 0,9 3,3
2.005,8 27 28 13 25
192,0
562,2 14,5 0,4 27,7
599,4 2.501,1 48,2 3,9
604,8 5.459,7
3.152,6 5.580,6
13
Geconsolideerd kasstroomoverzicht bedragen in miljoenen euro’s
Resultaat na belastingen Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Mutaties voorzieningen, operationeel werkkapitaal en overige Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen materiële en immateriële vaste activa Verkoop HS-net Aflossing van financiële vaste activa Opbrengst verkoop deelnemingen Opbrengst verkoop vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom voor financieringsactviteiten Mutatie rentedragende verplichtingen Extra eigen vermogensstorting 1 Aflossing bruglening 1 Kasstroom uit financieringsactiviteiten Totaal kasstromen Netto liquide middelen begin boekjaar Netto liquide middelen ultimo boekjaar 1 De
14
Enexis Jaarrekening 2009
2008
263,1 229,1 8,8
147,5 214,7 123,9
501,0
486,1
–299,6 314,5 0,9 6,7 2,3
–302,3 0,1 3,0 1,1
24,8
–298,1
525,8
188,0
–335,6 350,0 –350,0
–205,2
–335,6
–205,2
190,2
–17,2
2,0
19,2
Extra eigen vermogensstorting en de Aflossing bruglening hebben niet geresulteerd in kasstromen.
Voor verdere toelichting wordt verwezen naar noot 29.
2009
192,2
2,0
Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen bedragen in miljoenen euro’s
Stand per 1 januari 2008 Bestemming resultaat 2007
Aantal gewone aandelen
Aandelen kapitaal
20.000
0,020
--
--
------
------
Totaal Resultaat eigen boekjaar vermogen
Agio- Algemene reserve reserve 0,0
1.308,2
203,8
1.512,0
--
203,8
–203,8
0,0
-485,2 514,0 24,4 --
38,1 –485,2 ----
----147,5
38,1 0,0 514,0 24,4 147,5
Terugstorting van het betaalbaar gesteld dividend 2005 Herrubricering kapitaalstorting 2007 Kapitaalstorting volgens splitsingsplan Storting in natura door aandeelhouder Resultaat na belastingen 2008 Stand per 31 december 2008
20.000
0,020
1.023,6
1.064,9
147,5
2.236,0
Stand per 1 januari 2009
20.000
0,020
1.023,6
1.064,9
147,5
2.236,0
--
--
--
147,5
–147,5
0,0
-–20.000
-–0,020
350,0 –1.373,6
-–1.212,4
-0,0
350,0 –2.586,0
149.682.196 --
149,7 --
2.436,3 --
---
-263,1
2.586,0 263,1
Bestemming resultaat 2008 Kapitaalstorting involge aanwijzing van de Minister van Economische Zaken 1 Terugname van aandeelhouder Uitgifte en volstorting aandelenkapitaal 2 Resultaat na belastingen 2009 Stand per 31 december 2009
149.682.196
149,7
2.436,3
0,0
263,1
2.849,1
1 Ingevolge
een aanwijzing van de Minister van Economische Zaken d.d. 26 mei 2009 in het kader van de Splitsing (de Aanwijzing) is een gedeelte van de door de Aandeelhouder ingebrachte lening omgezet in eigen vermogen. 2 Akte van Levering van aandelen in het kapitaal van Enexis Holding N.V. ten titel van uitkering ten laste van de reserves.
Voor verdere toelichting op het eigen vermogen wordt verwezen naar noot 23.
Enexis Jaarrekening 2009
15
Toelichtingen op de geconsolideerde jaarrekening 1.1 Inleiding Enexis Holding N.V., gevestigd te Rosmalen, is verantwoordelijk voor de aanleg, het onderhouden en beheer van de transport- en distributienetten voor elektriciteit (kabels en leidingen) en gas (buizen en leidingen) en daaraan gelieerde activiteiten. De gelieerde diensten betreffen met name activiteiten op het gebied van meet diensten, openbare verlichting, de verhuur van middenspanningsinstallaties en de aanleg en het beheer van particuliere energiedistributienetten. Enexis Holding N.V. is een naamloze vennootschap. Van de aandelen van Enexis wordt ca. 74% gehouden door 6 Nederlandse provincies en ca. 26% door 130 gemeenten. Enexis Holding N.V. is in 2009 opgericht, hetgeen betekent dat zij voor de eerste maal haar jaarrekening heeft opgesteld. In de geconsolideerde jaarrekening worden de cijfers van Essent Netwerk B.V. als vergelijkende cijfers voor 2008 gepresenteerd. De functionele valuta van Enexis Holding N.V. is de euro. Alle bedragen zijn, tenzij anders vermeld, opgenomen in miljoenen euro’s. De door Enexis Holding N.V. opgestelde en door Ernst & Young Accountants LLP gecontroleerde jaarrekening is op 12 april 2010 ter ondertekening aangeboden aan de Raad van Commissarissen. De door de Raad van Commissarissen getekende jaarrekening is op 12 april 2010 ter vaststelling aangeboden aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. 1.2 Wet Onafhankelijk Netbeheer en splitsing Op 21 november 2006 heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel bekrachtigd tot amendering van de Elektriciteits- en Gaswet. Dit wetsvoorstel: de Wet Onafhankelijk Netbeheer (WON), bevat 3 hoofdelementen: 1) De overdracht van het beheer van de hoogspanningsnetten met een spannings niveau van 110-150 kV aan TenneT TSO B.V. met ingang van 1 januari 2008. 2) De creatie van zogenaamde “vette netbeheerders” die tevens over de economische eigendom van het net beschikken; dit betekent dat netbeheerders vanaf 1 juli 2008 voor het beheer van netten volwaardige organisaties dienen te zijn (zonder uitbesteding van netbeheerderstaken).
16
Enexis Jaarrekening 2009
3) De invoering van het groepsverbod; dit betekent dat een netbeheerder vanaf 1 januari 2011 geen deel meer uit mag maken van een groep waarin ook bedrijven zijn vertegenwoordigd die zich bezighouden met productie, handel en levering van elektriciteit en gas: de Splitsing.
Enexis maakte ten tijde van de inwerkingtreding van de WON deel uit van de Essent groep. Essent heeft een Splitsingsplan opgesteld en ingediend bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit. Dit Splitsingsplan werd op 26 mei 2009 goedgekeurd door de Minister van Economische Zaken. Als voorwaarde voor deze goedkeuring heeft de Minister een aanwijzing gegeven waarin onder meer was bepaald dat: 1) het eigen vermogen van Enexis aangevuld diende te worden met een bedrag van 350 miljoen euro; 2) een deel van de aandeelhouderslening ter grootte van 350 miljoen euro bij een structureel vermogenstekort converteerbaar zou zijn naar eigen vermogen; 3) er door Enexis een restrictief dividendbeleid zou worden gevoerd. Het Splitsingsplan voorzag er in dat het netwerkbedrijf zou worden afgesplitst van de Essent Groep. De aandeelhouders van Essent N.V. zouden daarmee tevens aandeelhouders van Enexis worden en daarmee voldoet Enexis aan de wettelijke eis dat haar aandelen te allen tijde direct of indirect in handen moeten zijn van Nederlandse publiekrechtelijke overheden. De eigendomssplitsing heeft plaats gevonden op 30 juni 2009. Op die datum hebben de volgende transacties plaatsgevonden: De statuten van de eind 2008 door Essent Nederland B.V. opgerichte vennootschap Enexis Holding B.V. zijn gewijzigd. De statutenwijziging voorzag onder meer in de uitbreiding van het aandelenkapitaal, de instelling van een Raad van Commissarissen en het omzetten van de rechtsvorm van een besloten vennootschap naar een naamloze vennootschap: Enexis Holding N.V. Essent Nederland B.V. heeft de aandelen die zij hield in Enexis B.V. overgedragen aan Enexis Holding N.V.
Enexis Jaarrekening 2009
17
Enexis B.V. heeft de vennootschappen Enexis Infra Products B.V., Enexis Meetbedrijf B.V. en Enexis Vastgoed B.V. overgedragen aan Enexis Holding N.V. De aandelen die Essent Nederland B.V. hield in Enexis Holding N.V. zijn overgedragen aan Essent N.V. en Essent N.V. heeft vervolgens die aandelen overgedragen aan de huidige aandeelhouders van Enexis Holding N.V. Deze aandelenoverdrachten hebben plaatsgevonden in natura als dividenduitkering. Door deze transacties is de Enexis Groep afgesplitst van de Essent Groep en is Enexis B.V., met daarin de activabedrijven, een 100% dochter geworden van Enexis Holding N.V. In dit kader hebben er ook enkele statutenwijzigingen plaatsgevonden waarbij namen van de vennootschappen Essent Vastgoed B.V. en Activabedrijf Essent Friesland B.V. zijn gewijzigd in Enexis Vastgoed B.V. en Activabedrijf Enexis Friesland B.V. Bij de transactie van 30 september 2009, waarbij de aandelen van Essent N.V. zijn overgedragen aan RWE, zijn de aandeelhoudersleningen, die Essent aan Enexis had verleend, overgedragen aan de aandeelhouders van Enexis Holding N.V. Hierbij is rekening gehouden met de verplichtingen die in de hierboven genoemde aanwijzing van de Minister van Economische Zaken zijn gesteld.
2 Grondslagen voor de financiële verslaggeving 2.1 Algemeen De functionele valuta van Enexis Holding N.V. is de euro. Alle bedragen zijn, tenzij anders vermeld, opgenomen in miljoenen euro’s. Enexis Holding N.V. hanteert als grondslagen voor waardering en resultaatbepaling de International Financial Reporting Standards (IFRS) zoals aanvaard binnen de Europese Unie.
18
Enexis Jaarrekening 2009
2.2 Nieuwe en/of gewijzigde IFRS-standaarden 2009 Enexis Holding N.V. heeft de volgende nieuwe en/of gewijzigde standaarden en interpretaties, die vanaf het boekjaar 2009 van toepassing zijn, voor het eerst in de jaarrekening 2009 toegepast. Verbeteringen aan IFRS standaarden, effectief met ingang van boekjaar 2009. Deze verbeteringen betreffen niet-urgente aanpassingen die geen onderdeel uitmaken van een ander IASB project. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen verbeteringen op gebied van presentatie, identificatie en waardering en verbetering inzake terminologie en overige wijzigingen met minimaal effect op de verslaggeving. Aanvulling op IAS 1 “Presentation of Financial Statements: A Revised Presentation”, effectief met ingang van het boekjaar 2009. Deze aanvulling bevat richtlijnen over toelichting van mutaties in eigen vermogen, over de retrospectieve toepassing van wijzigingen in de grondslagen voor financiële verslaggeving, de toelichting van belastingen gerelateerd aan het eigen vermogen en van toelichtingen van reclassificaties van onderdelen van het eigen vermogen. Daarnaast bevat de aanvulling wijzigingen van de benamingen van onderdelen van de jaarrekening. Aanvulling op IAS 23 “Borrowing Costs”, effectief met ingang van het boekjaar 2009. Deze aanpassing stelt onder voorwaarden het activeren van bouwrente als onderdeel van de kostprijs van een actief verplicht. Tot en met het boekjaar 2008 heeft Enexis Holding N.V. gebruik gemaakt van de onder de huidige standaard toegestane optie om de bouwrente direct in het resultaat te verwerken. De aanvulling is door Enexis Holding N.V. prospectief toegepast met een effectieve datum van 1 januari 2009, wat betekent dat deze wijziging alleen gevolgen heeft voor investeringen die aanvangen na die datum. Aanvulling op IAS 39 “Reclassification of Financial Assets: Effective Date and Translation”, effectief met ingang van boekjaar 2009. Deze aanvulling gaat in op de ingangsdatum van de aanvulling op IAS 39 en IFRS 7 “Reclassification of Financial Instruments”.
Enexis Jaarrekening 2009
19
Aanvulling op IAS 39 “Financial Instruments: Recognition and Measurement: Eligible Hedged Items”, effectief met ingang van boekjaar 2009. Deze aanvulling gaat in op de ingangsdatum van de aanvulling op IAS 39 en IFRS 7 “Reclassification of Financial Instruments”. Aanvullingen op IFRS 1 en IAS 27, op IFRS 2, op IFRS 7, op IFRIC 9 en IAS 39, op IAS 32 en IAS 1 alsmede op IAS 39 en IFRS 7. Deze aanvullingen hebben geen gevolgen voor Enexis Holding N.V. Interpretaties IFRIC 12, IFRIC 13, IFRIC 15, IFRIC 16. Deze interpretaties hebben onder de huidige omstandigheden geen gevolgen voor Enexis Holding N.V. Enexis Holding N.V. heeft de volgende IFRS standaarden en interpretaties nog niet toegepast in de jaarrekening 2009: IFRS 8 “Operating Segments”, effectief met ingang van het boekjaar 2009. Deze standaard stelt nadere eisen aan het segmentoverzicht in de jaarrekening. Het gaat hier om een nadere aanscherping van de definitie van een segment en om extra toelichtingen. Wijziging van IFRS 3 “Business Combinations”, effectief met ingang van boekjaar 2010. De wijziging betreft de verwerking van acquisities voor aspecten als kostprijs, goodwill en aankoop in delen en verkoop van deelnemingen met of zonder behoud van zeggenschap. Deze standaard heeft invloed op acquisities en afstotingen vanaf boekjaar 2010. De gewijzigde standaard is aanvaard door de Europese Unie. Aanvulling op IAS 27 “Consolidated and Separate Financial Statements”, effectief met ingang van het boekjaar 2010. De aanvulling betreft de verwerking van verkoop van een deel van een gehouden belang in een dochtermaatschappij, geassocieerde deelneming of joint venture. Deze standaard heeft invloed op verkopen van belangen vanaf het boekjaar 2010. Deze aanvulling is aanvaard door de Europese Unie.
20
Enexis Jaarrekening 2009
IFRIC 17 “Distributions of Non-cash Assets to Owners”, effectief met ingang van het boekjaar 2010. Deze interpretatie beschrijft hoe uitkeringen van dividend aan de aandeelhouders in de vorm van activa anders dan geld gewaardeerd dienen te worden. De invloed van deze aanvulling wordt nader onderzocht. Deze interpretatie is aanvaard door de Europese Unie. IFRS 9 “Financial Instruments”, effectief met ingang van boekjaar 2013. Deze aanvulling op de standaard is nog niet aanvaard door de Europese Unie. Aanvulling op IFRIC 14 “Prepayments of a Minimum Funding Requirement” effectief met ingang van boekjaar 2011. Deze aanvulling betreft regelgeving ten aanzien van financieringsvereisten in relatie met vooruitbetalingen. Deze aanvulling op de standaard is nog niet aanvaard door de Europese Unie. IFRIC 18 “Transfers of Assets from Customers”, effectief met ingang van 1 juli 2009. Deze aanvulling betreft de overdracht van activa van klanten. De interpretatie en de invloed van deze aanvulling worden door Enexis nog nader onderzocht. De aanvulling op de standaard is aanvaard door de Europese Unie. IFRIC 19 “Extinguishing Financial Liabilities with Equity Instruments”, effectief met ingang van 1 juli 2010. Deze aanvulling behandelt het blussen van financiële aansprakelijkheden met Eigen-vermogensinstrumenten als financiële verplichtingen opnieuw worden uitonderhandeld. Deze aanvulling op de standaard is nog niet aanvaard door de Europese Unie. Verbeteringen aan IFRS-standaarden, diverse effectieve data. De interpretaties zijn nog niet aanvaard door de Europese Unie. Aanvulling op IFRS 2 “Group Cash-settled Sharebased Payment Transactions” effectief met ingang van 2010. Deze aanvulling betreft regelgeving ten aanzien van het in contanten afwikkelen van op aandelen gebaseerde betalingstransacties. Deze aanvulling op de standaard is nog niet aanvaard door de Europese Unie. Aanvulling op IFRS 1 “Additional Exemptions for First-time Adopters” effectief met ingang van 2010. Deze aanvulling behandelt extra vrijstellingen ten behoeve
Enexis Jaarrekening 2009
21
van gas- en olie exploratiebedrijven waarmee de kostprijs van activa wordt bepaald bij de eerste toepassing van IFRS. Deze aanvulling heeft geen gevolgen voor Enexis Holding N.V. Deze aanvulling op de standaard is nog niet aanvaard door de Europese Unie. Aanvulling op IAS 32 “Classification of Rights Issues”, effectief met ingang van 2010. Deze aanvulling op de standaard is nog niet aanvaard door de Europese Unie. Herziening van IAS 24 “Related Party Disclosures”, effectief met ingang van 2010. Deze herziening betreft richtlijnen voor aanvullende informatie over gerelateerde partijen. Deze herziening op de standaard is nog niet aanvaard door de Europese Unie. 2.3 Grondslagen voor de consolidatie De geconsolideerde jaarrekening bevat de jaarrekening van Enexis Holding N.V. en haar dochtervennootschappen. Deelnemingen zijn rechtspersonen en vennootschappen waarin beslissende zeggenschap terzake van het bestuur en het financiële beleid kan worden uitgeoefend. Deelnemingen worden betrokken in de consolidatie vanaf de datum waarop sprake is van beslissende zeggenschap. Vanaf de datum dat van beslissende zeggenschap geen sprake meer is, wordt de deelneming niet langer betrokken in de consolidatie. Bij de bepaling of sprake is van beslissende zeggenschap, worden ook potentiële stemrechten die onmiddellijk kunnen worden uitgeoefend, in de afweging meegenomen. Bij de consolidatie wordt de integrale methode toegepast. In het geval dat het belang van de geconsolideerde rechtspersoon minder dan 100% bedraagt, wordt een aandeel van derden in het eigen vermogen en in het resultaat opgenomen. Financiële relaties en resultaten tussen geconsolideerde maatschappijen onderling worden geëlimineerd. In het geval een additioneel belang wordt verworven in een deelneming waar al beslissende zeggenschap bestond, wordt de ‘entity concept methode’ toegepast. Hierbij wordt de transactie behandeld als een vermogensmutatie waarbij het verschil tussen verkrijgingsprijs en reële waarde ten gunste of ten laste van de overige reserve wordt gebracht. 22
Enexis Jaarrekening 2009
2.4 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Schattingen en veronderstellingen Bij het opstellen van de jaarrekening worden bepaalde schattingen en veronder stellingen gedaan die medebepalend zijn voor de opgenomen bedragen. Verschillen tussen de werkelijke uitkomsten, de gedane schattingen en veronderstellingen zijn van invloed op de bedragen die in toekomstige periodes worden gerapporteerd. Door het management gehanteerde veronderstellingen, aannames en schattingen zijn met name van invloed op de waardering van materiële- en immateriële vaste activa (levensduren en restwaarden), de noodzaak tot bijzondere waarde verminderingen van materiële- en immateriële vaste activa, de waardering van eventuele latente belastingvoordelen, debiteuren (noodzaak tot eventuele waarde verminderingen), personeelsvoorzieningen (actuariële veronderstellingen) en overige voorzieningen en de verantwoording van netto-omzet (als gevolg van over het jaar gespreide meteropnames en regulering). Valuta Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. Transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per transactiedatum. De hieruit ontstane koersverschillen komen ten gunste danwel ten laste van het resultaat. Saldering Saldering van actief- en passiefposten vindt per tegenpartij plaats indien er sprake is van een contractueel recht om de opgenomen bedragen te salderen en er sprake is van de intentie om te salderen. Ontbreekt de intentie of de daadwerkelijke uitvoering van de saldering dan wordt per contract bepaald of er sprake is van een actief- of een passiefpost. Presentatie Presentatie van de winst-en verliesrekening geschiedt volgens een categoriale indeling.
Enexis Jaarrekening 2009
23
Netto-omzet Onder de netto-omzet worden de opbrengsten, na aftrek van omzet- en energie belasting, verantwoord van geleverde goederen en verrichte diensten uit het transporteren van elektriciteit en gas en van overige activiteiten. De afrekening met eindverbruikers van energie geschiedt grotendeels volgens het jaaropnamesysteem, waarbij de opname van meetgegevens gespreid over het gehele jaar plaatsvindt. De omvang van de omzet van het totale getransporteerde verbruik energie in het kalenderjaar wordt gereguleerd door de Energiekamer (EK) en wordt bepaald door de gefactureerde hoeveelheden inclusief vastrecht te vermeerderen met de raming van de nog te factureren hoeveelheden en te verminderen met de raming van de nog te factureren hoeveelheden ultimo vorig boekjaar. Kosten van inkoop Hieronder worden de inkoopkosten gerekend die direct toerekenbaar zijn aan de netto-omzet, waaronder betaalde transportkosten en netverliezen. Subsidies Investeringssubsidies worden in mindering gebracht op de aanschafwaarde van het betreffende actief en op basis van de gebruiksduur ten gunste van het resultaat gebracht. Exploitatiesubsidies worden in het resultaat verantwoord in de periode waarop de subsidie betrekking heeft. Subsidies worden slechts opgenomen indien de ontvangst hiervan met redelijke zekerheid kan worden vastgesteld. Overige bedrijfsopbrengsten Onder de overige bedrijfsopbrengsten worden opbrengsten verantwoord die niet direct gerelateerd zijn aan de kernactiviteiten. Bedrijfslasten Kosten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop ze betrekking hebben. Direct aan eigen investeringsprojecten toegerekende en als zodanig geactiveerde kosten (voornamelijk kosten van eigen personeel en materialen) worden in mindering gebracht op de betreffende kostensoorten. Financiële baten en lasten De rentebaten en -lasten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben, onder toepassing van de effectieve rentemethode. 24
Enexis Jaarrekening 2009
Materiële vaste activa De waardering van materiële vaste activa vindt plaats tegen verkrijgings- of (interne) vervaardigingsprijs, onder aftrek van ontvangen bijdragen, verminderd met de over deze waarde berekende afschrijvingen en eventuele bijzondere waardeverminderingen. De afschrijving vindt plaats volgens de lineaire methode. Bij de bepaling van de afschrijving wordt rekening gehouden met de verwachte gebruiksduur van het actief. Beoordeling van de gebruiksduur en restwaarde vindt jaarlijks plaats. Eventuele aanpassingen worden prospectief verwerkt. Op bedrijfsterreinen wordt niet afgeschreven. Een materieel vast actief wordt niet langer in de balans opgenomen wanneer het wordt afgestoten of wanneer er geen economische voordelen meer worden verwacht uit de verdere aanwending of verkoop van het actief. Een eventuele bate dan wel verlies dat voortvloeit uit het niet langer in de balans opnemen van het actief wordt in het resultaat verwerkt. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa bestaan uit kosten van applicatiesoftware. De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs, verminderd met over deze waarde berekende afschrijvingen en eventuele bijzondere waarde verminderingen. De afschrijving vindt plaats volgens de lineaire methode. Bij de bepaling van de afschrijving wordt rekening gehouden met de verwachte gebruiksduur. Beoordeling van de gebruiksduur vindt jaarlijks plaats. Eventuele aanpassingen worden prospectief verwerkt. Bijzondere waardeverminderingen Gedurende het verslagjaar wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn voor een bijzondere waardevermindering van activa. Indien dergelijke aanwijzingen bestaan, wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde van het actief. Voor de activa is de realiseerbare waarde gelijk aan de hoogste van de reële waarde minus verkoopkosten of de bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde wordt bepaald op basis van de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen. Een bijzondere waardevermindering wordt opgenomen indien de boekwaarde van activa, of kasstroomgenererende eenheid waartoe de activa behoren, hoger is dan de realiseerbare waarde. Bijzondere waardeverminderingen worden ten laste van het resultaat gebracht. Enexis Jaarrekening 2009
25
Een bijzondere waardevermindering wordt eventueel teruggenomen indien vastgesteld wordt dat de uitgangspunten zijn veranderd op basis waarvan destijds de realiseerbare waarde is bepaald. Een bijzondere waardevermindering wordt uitsluitend terug genomen voor zover de resterende boekwaarde van de activa niet hoger is dan de boekwaarde die zou zijn bepaald, na aftrek van afschrijvingen, als in voorgaande jaren geen bijzondere waardevermindering voor het actief was opgenomen. Effecten van terugname van bijzondere waardeverminderingen worden ten gunste van het resultaat gebracht. Deelnemingen De waardering van economische belangen die niet tot Enexis Holding N.V. behoren (joint ventures en geassocieerde deelnemingen), vindt plaats op basis van de vermogensmutatiemethode gebaseerd op de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling van Enexis Holding N.V. Volgens deze methode wordt het economisch belang aanvankelijk op kostprijs gewaardeerd waarbij de boekwaarde na eerste opname wordt verhoogd of verlaagd met het aandeel van Enexis Holding N.V. in het resultaat. Ontvangen dividenden worden op de boekwaarde in mindering gebracht. Bij een negatieve vermogenswaarde worden verliezen op geassocieerde deelnemingen verwerkt tot het bedrag van de netto-investering in de deelneming. In deze netto-investering zijn ook leningen begrepen die aan geassocieerde deelnemingen zijn verstrekt, voorzover deze feitelijk onderdeel uitmaken van de netto-investering. Voor het aandeel in verdere verliezen wordt uitsluitend een voorziening opgenomen indien en voorzover wordt ingestaan voor de schulden van de geassocieerde deelneming of indien het stellige voornemen bestaat geassocieerde deelneming (voor het aandeel) tot betaling van de schulden in staat te stellen. Overige financiële vaste activa Binnen de overige financiële vaste activa worden twee categorieën onderscheiden: - Financiële activa beschikbaar voor verkoop; - Leningen en vorderingen. Financiële activa beschikbaar voor verkoop Hieronder worden kapitaalbelangen opgenomen waarbij geen sprake is van invloed van betekenis. Deze kapitaalbelangen worden bij verwerving gewaardeerd tegen kostprijs (zijnde de reële waarde) en vanaf dat moment tegen reële waarde. Indien de reële waarde niet betrouwbaar kan worden vastgesteld blijft de vervolgwaardering tegen kostprijs. 26
Enexis Jaarrekening 2009
Ongerealiseerde resultaten als gevolg van de aanpassing van de reële waarde worden tijdelijk in het eigen vermogen verantwoord als onderdeel van de IAS 39 reserve. Bij vervreemding van kapitaalbelangen wordt deze reserve ten gunste danwel ten laste van het resulaat gebracht. Bijzondere waardeverminderingen worden ten laste van het resultaat gebracht. Leningen en vorderingen Verstrekte leningen aan deelnemingen of aan externe partijen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. Waar nodig wordt een voorziening in verband met mogelijke oninbaarheid gevormd die in mindering wordt gebracht op de boekwaarde. Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen kostprijs of lagere verwachte opbrengstwaarde (in het kader van de normale bedrijfsvoering de geschatte verkoopprijs minus verkoopkosten). De kostprijs is berekend op basis van het systeem van gewogen gemiddelde kostprijs. De kostprijs omvat de uitgaven en direct toerekenbare kosten bij verwerving van de voorraden en het naar de bestaande locatie en in bestaande toestand brengen daarvan. Vorderingen De (handels)vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van een waardecorrectie in verband met mogelijke oninbaarheid. Bij deze waarde correctie worden verschillende klantrisicoprofielen onderscheiden. Voor de handels debiteuren wordt de waardecorrectie op een afzonderlijke ‘voorziening’ verantwoord. Op het moment van vaststelling van definitieve oninbaarheid vindt daadwerkelijke afboeking van de vordering en bijbehorende ‘voorziening’ plaats. Saldering en presentatie van handelsvorderingen op en ontvangen voorschotten van kleinverbruikers vindt plaats op basis van afrekengroepen: een groeperingsmethode van klanten op basis van in de tijd gespreide meteropnames ter bepaling van het te factureren energieverbruik. Overige vorderingen en overlopende activa zijn opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van een waardecorrectie in verband met mogelijke oninbaarheid, die rechtstreeks in mindering op de boekwaarde wordt gebracht. Liquide middelen De liquide middelen en effecten zijn gewaardeerd tegen reële waarde. Enexis Jaarrekening 2009
27
Activa aangehouden voor verkoop Activa aangehouden voor verkoop kunnen bestaan uit individuele activa of uit groepen van activa, mogelijk met bijbehorende verplichtingen. Activa of groepen van activa waarbij het management de intentie heeft tot verkoop binnen 1 jaar en waarbij verkoop binnen deze termijn zeer waarschijnlijk is, worden verantwoord als afzonderlijke post onder de vlottende activa. Bij eerste opname worden deze activa, of groepen van activa, na een eventuele bijzondere waardevermindering ten laste van het resultaat, gewaardeerd tegen de laagste van de boekwaarde en de reële waarde minus verkoopkosten. Over deze activa, of groepen van activa vindt geen afschrijving meer plaats vanaf het moment van classificatie als “activa aangehouden voor verkoop”. Langlopende rentedragende verplichtingen De langlopende rentedragende verplichtingen worden gewaardeerd tegen geamorti seerde kostprijs met behulp van de effectieve rentemethode. De binnen een jaar vervallende aflossingsverplichtingen op langlopende verplichtingen worden gepresen teerd onder de kortlopende rentedragende verplichtingen. Resultaten op terugkoop van rentedragende verplichtingen worden onder de financiële lasten verantwoord. Voorzieningen Voorzieningen worden opgenomen voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen van een onzekere omvang of met een onzeker tijdstip als gevolg van gebeurtenissen in het verleden. Indien het effect daarvan materieel is, worden de voorzieningen bepaald door de verwachte toekomstige kasstromen contant te maken met behulp van een actuele disconteringsvoet waarbij rekening is gehouden met de specifieke risico’s die inherent zijn aan de verplichting. De berekening van de contante waarde vindt, voor zover van toepassing, plaats volgens de ‘project unit credit methode’. Actuariële resultaten worden hierbij direct in het resultaat verwerkt. De verwachte uitgaven binnen een jaar na balansdatum worden als afzonderlijke post opgenomen onder de kortlopende verplichtingen. Pensioenverplichtingen De pensioentoezeggingen en de toezeggingen betreffende vervroegde uittreding aan de werknemers worden op grond van IAS 19 behandeld als toegezegde bijdragen regeling aangezien er onvoldoende informatie beschikbaar is en door de pensioen fondsen is aangegeven dat er geen consistente en betrouwbare basis is om de 28
Enexis Jaarrekening 2009
verplichting, fondsbeleggingen en kosten toe te rekenen aan de separate deelnemende partijen. De in het boekjaar betaalde bijdragen worden verantwoord in het resultaat. Handelsschulden en overige te betalen posten De handelsschulden en overige te betalen posten worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Winstbelasting Met ingang van 1 januari 1998 zijn de ondernemingen in de Nederlandse energiesector belastingplichtig voor de heffing van winstbelasting. De in dat kader ingevoerde overgangsregeling voorzag in een nominaal tarief van 0 procent voor de jaren 1998 tot en met 2001. Vanaf 1 januari 2002 geldt het wettelijke nominale tarief. Winstbelasting over het resultaat wordt berekend door toepassing van nominaal geldende tarieven op het in de jaarrekening getoonde resultaat voor belastingen rekening houdende met permanente verschillen tussen dit resultaat en het resultaat volgens fiscale grondslagen. Belastingen worden opgenomen in de winst-en verliesrekening behalve voorzover zij betrekking hebben op posten die rechtstreeks zijn opgenomen in het eigen vermogen. Lease Leaseovereenkomsten waarbij sprake is van overdracht aan Enexis Holding N.V. van nagenoeg alle aan het eigendom verbonden risico’s en voordelen worden geclassificeerd als financiële lease en opgenomen als investeringen onder materiële vaste activa waartegenover een verplichting op lange termijn wordt gevormd. Bij aanvang van de leaseperiode worden de activa en verplichtingen opgenomen tegen de reële waarde van het geleasde actief, of indien lager, tegen de contante waarde van de leasebetalingen. De leasebetalingen worden zodanig uitgesplitst in financieringslasten en een aflossing van de leaseverplichting dat een constante disconteringsvoet over het resterende saldo van de verplichting wordt bereikt. Het actief wordt afgeschreven over de gebruiksduur of over de leaseperiode indien deze laatste korter is. Indien in de leaseovereenkomsten geen sprake is van overdracht van nagenoeg alle aan het eigendom verbonden risico’s en voordelen (operationele lease), worden betalingen uit hoofde van deze leaseovereenkomsten op tijdsevenredige basis als last in het resultaat verwerkt. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode, waarbij voor de herleiding van de mutatie in de netto liquide middelen wordt uitgegaan van Enexis Jaarrekening 2009
29
het resultaat na belastingen. Het in het kasstroomoverzicht gehanteerde begrip netto liquide middelen betreft de liquide middelen zoals in de balans gehanteerd minus de kortlopende bankverplichtingen. 3 Netto-omzet uit hoofde van leveringen van goederen en diensten
Transportvergoedingen huidig jaar Transportvergoedingen correcties voorgaande jaren Afkoop gederfde omzet UMTS-masten Overige verkopen en diensten Totaal
2009
2008
1.024,0 39,2 29,0 265,9
1.050,1
31,0 -260,8
1.358,1
1.341,9
De Transportvergoedingen huidig jaar dalen ten opzichte van 2008 door de als gevolg van de Energiekamer (EK) opgelegde x-factoren en de verkoop van het hoogspannings net aan TenneT. De Transportvergoedingen correcties voorgaande jaren hebben betrekking op in 2009 in rekening gebrachte omzet als gevolg van nacalculaties uit voorgaande jaren. De Afkoop gederfde omzet UMTS-masten is overeengekomen bij de overdracht van het hoogspanningsnet aan TenneT. De Overige verkopen en diensten betreffen voornamelijk opbrengsten uit werken voor derden en van derden ontvangen vergoedingen voor herstel van aan het Enexis netwerk toegebrachte schades. 4 Kosten van inkoop Transport- en systeemdiensten Distributieverliezen Overige inkoopkosten/verrekening voorgaande jaren Totaal 30
Enexis Jaarrekening 2009
2009
2008
104,7 118,7 --
66,2
146,8 0,1
223,4
213,1
De kostenpost Transport- en systeemdiensten is als gevolg van de overdracht van het hoogspanningsnet aan TenneT in 2009 hoger door inkoop op lager gelegen inkooppunten. De daling in kosten voor Distributieverliezen wordt veroorzaakt door lagere volumes, gedeeltelijk veroorzaakt door de overdracht van het hoogspanningsnet aan TenneT. Deze daling wordt enigszins gecompenseerd door een hogere prijs. 5 Overige bedrijfsopbrengsten
Ontvangen subsidies en restituties Opbrengst verkochte activa Vaststellingsovereenkomst Ned. Emissie Autoriteit Huuropbrengst Overig Totaal
2009
2008
0,1 2,3 0,0 4,9 2,9
1,2
1,1 3,4 -3,9
10,2
9,6
De Huuropbrengst betreft verhuur van kantoorruimtes op diverse lokaties door Vastgoed B.V. aan Essent Support Group (ESG). Daar Vastgoed B.V. middels een asset acquisitie pas per 31 december 2008 door Enexis is verworven, ontbreken deze opbrengsten in de vergelijkende cijfers over 2008. 6 Personeelskosten Salarissen Sociale lasten Pensioenkosten Inhuur van derden Dotatie personeelsgerelateerde voorzieningen Overige Af: geactiveerde productie eigen bedrijf Totaal Enexis Jaarrekening 2009
2009
2008
205,4 9,8 32,3 61,4 16,6 26,0 –90,8
181,4
5,9 30,9 52,7 4,7 22,0 –76,4
260,7
221,2
31
De stijging in Salarissen wordt veroorzaakt door een CAO-stijging van 1,3% per 1 juli 2009, een stijging van het gemiddeld aantal FTE’s alsmede door de aan medewerkers uitbetaalde compensatie “korting eigen producten”. De stijging in Dotatie personeelsgerelateerde voorzieningen heeft betrekking op dotaties aan voorzieningen voor reorganisatie en overdracht van personeel. Onder de post Overige zijn onder andere kosten opgenomen met betrekking tot reiskosten, opleidingen en representatie. 7 Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
Afschrijving materiële vaste activa Afschrijving immateriële vaste activa Bijzondere waardeverminderingen Totaal
2009
2008
207,1 13,2 8,8
199,7
11,2 3,8
229,1
214,7
De Bijzondere waardevermindering heeft betrekking op desinvestering van netdelen bij vervangings- en reconstructie-investeringen en van trafo’s. 8 Kosten uitbesteed werk, materialen en andere externe kosten
Uitbesteed werk Materialen Andere externe kosten Totaal
2009
2008
127,0 36,2 76,6
131,9
Enexis Jaarrekening 2009
98,0
239,8
Onder de post Andere externe kosten is in 2008 de aan Essent betaalde management-fee van EUR 20,4 miljoen verantwoord.
32
39,5
269,4
9 Overige bedrijfskosten
Dotatie (vrijval) van voorzieningen Overig Totaal
Noot
2009
2008 32,3
9a
2,8 13,4
35,3
16,2
67,6
In 2008 werd de dotatie aan voorzieningen bepaald door het vormen van voorzieningen die voorheen op groepsniveau bij Essent waren gevormd maar in het kader van de splitsing werden overgenomen door Enexis B.V. De post Overig lag in 2008 op een hoger niveau door incidentele kosten voor rebranding en de introductie van het nieuwe marktmodel welke in verband met de afsplitsing zijn gemaakt. 9a Accountantskosten De in het boekjaar door Ernst&Young Accountants LLP in rekening gebrachte honoraria bedroegen in 2009 EUR 0,4 miljoen voor accountantswerkzaamheden (2008: EUR 0,8 miljoen) en EUR 0,1 miljoen voor accountantsgerelateerde werkzaamheden (2008: EUR 0,1 miljoen).
Enexis Jaarrekening 2009
33
10 Bijzondere posten Onder de bijzondere posten worden baten en lasten opgenomen, die naar mening van het management niet direct voortvloeien uit de reguliere bedrijfsuitoefening en/of die qua aard en omvang, omwille van een betere analyse van de resultaten, apart dienen te worden beschouwd. Als ondergrens is hierbij EUR 5 miljoen gehanteerd. Onder het bedrijfsresultaat zijn de volgende bijzondere posten opgenomen:
2009
2008
Genormaliseerd bedrijfsresultaat (excl. bijzondere posten)
377,9
398,5
Lasten: Compensatie ‘korting eigen producten’ voor alle medewerkers
-12,7
Vorming voorzieningen voor reorganisatie/overdracht personeel
-12,8
Vorming voorziening toekomstige juridische- en advieskosten inzake cross-borderleases* Vorming personeelsgerelateerde voorziening* Kosten inzake invoering nieuw marktmodel Baten: Afkoop gederfde omzet UMTS-masten Afwikkeling inkoop Tennet voorgaande jaren Gedeeltelijke vrijval CBL-voorziening Saldo bijzondere posten in het bedrijfsresultaat Gepresenteerd bedrijfsresultaat (inclusief bijzondere posten)
-15,7 -10,0 -7,3
29,0 12,7 5,0
21,2
–33,0
399,1
365,5
* Deze voorzieningen zijn in het verleden op Essent-groepsniveau gevormd maar in het kader van de splitsing overgenomen door Enexis B.V.
34
Enexis Jaarrekening 2009
Het effect van bovenstaande posten op het resultaat na belastingen is als volgt:
2009
2008
Resultaat na belastingen (exclusief bijzondere posten)
247,3
172,1
Saldo bijzondere posten onder het bedrijfsresultaat Belastingdruk over bijzondere posten Resultaat na belastingen (inclusief bijzondere posten)
21,2 –5,4
–33,0
8,4
263,1
147,5
2009
2008
0,0 2,6 0,0 0,0 6,7 -0,1
0,6
11 Resultaat deelnemingen
ZEBRA Pijpleiding V.O.F. ZEBRA Gasnetwerk B.V. Verkoopresultaat Entrade Pipe B.V. Essent Shared Services Center B.V. Verkoopresultaat Lighting B.V. GOB Euroservices B.V. Totaal
1,7 3,0 1,3 0,0 0,0
9,2
6,6
Het verkoopresultaat Lighting B.V. is gerealiseerd bij de inbreng van Lighting B.V. en Lighting View B.V. in de per 1 november tezamen met Alliander B.V. opgerichte joint venture Ziut B.V. Enexis Infra Products participeert voor 47% in Ziut. De over de periode december 2009 door Ziut gerealiseerde resultaten zijn bij het vaststellen van de jaarrekening o.b.v. materialiteit buiten beschouwing gelaten. ZEBRA Pijpleiding V.O.F. en Entrade Pipe B.V. zijn juridisch overgedragen aan ZEBRA Gasnetwerk B.V. Als gevolg van de afsplitsing van Essent is het belang in Essent Shared Service Center per 30 december 2008 beëindigd.
Enexis Jaarrekening 2009
35
12 Financiële baten en lasten
Rentebaten Totaal financiële baten Rentetoevoegingen voorzieningen Overige rentelasten Totaal financiële lasten Totaal, per saldo lasten
2009
2008
15,5
19,7
15,5
19,7
4,8 83,2
1,3
194,1
88,0
195,4
–72,5
–175,7
De Rentebaten betreffen voornamelijk ontvangen rentevergoedingen in verband met de in 2009 vereffende overdracht van het hoogspanningnetwerk aan TenneT, opbrengsten uit deposito’s en vergoedingen in verband met te late betalingen. In het 1e tot en met het 3e kwartaal 2009 heeft de post Overige rentelasten betrekking op vergoeding voor de bruglening met Essent Nederland B.V., in het laatste kwartaal 2009 betreft het de vergoeding voor de ontvangen Aandeelhoudersleningen. De daling van de Overige rentelasten wordt veroorzaakt door enerzijds een lagere rentedragende schuld, anderzijds lag het effectieve rentepercentage in 2009 lager dan in 2008 door daling van de korte Euribor rente. 13 Winstbelasting Tot 1 juli 2009 was Enexis Holding N.V. onderdeel van de fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting waarvan Essent N.V. het hoofd was. Met ingang van 1 juli 2009 is Enexis Holding N.V. zelf hoofd van de fiscale eenheid en in die hoedanigheid hoofdelijk aansprakelijk voor de verplichtingen van de in de fiscale eenheid opgenomen onderdelen.
36
Enexis Jaarrekening 2009
De bedrijfsactiviteiten van Enexis Holding N.V. zijn onderworpen aan winstbelasting. Bij alle afzonderlijke onderdelen van de fiscale eenheid worden, op basis van de gerealiseerde commerciële resultaten en rekening houdende met de geldende vrijstellingen, de te betalen bedragen aan vennootschapsbelasting vastgesteld en vereffend. De aansluiting tussen het wettelijke winstbelastingtarief uitgedrukt in een percentage van het resultaat voor belasting en de effectieve belastingdruk is als volgt:
2009
in procenten
Nominaal wettelijk winstbelastingtarief in Nederland Uitgesloten voor winstbelasting en verrekeningen voorgaande jaren Effectieve belastingdruk
2008
25,50
25,50
3,86
0,60
21,64
24,90
De vastgestelde winstbelasting is als volgt:
Resultaat voor belastingen Vrijgestelde resultaten en verrekeningen voorgaande jaren Belastbaar resultaat Totaal belastingen Waarvan latent Acuut gedeelte belastingen
Enexis Jaarrekening 2009
2009
2008
335,8 50,5
196,4
4,6
285,3
191,8
72,7
48,9
26,8
0,0
45,9
48,9
37
14 Acquisitie
2009
Boekwaarde
Vaste activa Vlottende activa Totaal overgenomen activa Langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen Totaal overgenomen passiva Eigen vermogen overgenomen deel Liandyn B.V. Verkrijgingsprijs overgenomen deel Liandyn B.V.
0,4 8,9 9,3 1,2 4,1 5,3 4,0 13,5
Enexis Infra Products B.V. heeft de deelneming in Ziut B.V. op haar balans gewaardeerd tegen de historische kostprijs. Deze is opgebouwd uit het eigen vermogen dat resteert (47%) van het voormalige aandelenbelang in Enexis Lighting B.V. en Enexis Lighting View B.V. ter waarde van EUR 6,1 miljoen en de aankoopwaarde van 47% van Liandyn B.V. ter waarde van EUR 13,5 miljoen. De historische kostprijs is EUR 9,6 miljoen hoger dan de corresponderende eigen vermogenpositie op de balans van Ziut B.V. welke is bepaald op basis van samenvoeging van de boekwaarden van activa en passiva van Enexis Lighting B.V., Enexis Lighting View B.V. en Liandyn B.V.
38
Enexis Jaarrekening 2009
15 Materiële vaste activa Het verloop van de materiële vaste activa over 2009 is als volgt:
bedragen in miljoenen euro’s
Aanschafwaarde 1 januari Cumulatieve afschrijvingen 1 januari Boekwaarde 1 januari Herrubricering (De)consolidatie Verwerving Herrubricering werken in uitvoering Activa aangehouden voor verkoop Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Overige Boekwaarde 31 december
Bedrijfsgebouwen en terreinen
Leidingen en installaties
Andere vaste bedrijfsmiddelen
Werken in uitvoering
Totaal 2009
564,9 253,5
7.959,0 3.909,4
156,9 116,4
122,1 0,0
8.802,9 4.279,3
311,4
4.049,6
40,5
122,1
4.523,6
0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 10,6 –5,6 –10,9 0,0
–5,9 –0,4 0,0 0,0 –0,5 250,7 0,0 –194,3 –0,1
2,3 –1,8 0,0 0,0 0,0 15,2 –0,9 –10,7 0,5
3,4 0,0 0,0 2,3 0,0 0,3 0,0 0,0 0,0
0,0 –2,2 0,0 2,3 –0,5 276,8 –6,5 –215,9 0,4
Cumulatieve afschrijvingen 31 december Aanschafwaarde 31 december
305,7
4.099,1
261,0 566,7
45,1
4.085,3
8.184,4
128,1
122,2
0,0
167,3
4.578,0 4.468,5
128,1
9.046,5
Onder de andere vaste bedrijfsmiddelen zijn de bedrijfswagens in financiële lease opgenomen. Per ultimo 2009 bedraagt de boekwaarde EUR 16,1 miljoen. Activa die te boek staan als Activa aangehouden voor verkoop betreffen een deel van het resterende hoogspanningsnet in de provincie Friesland.
Enexis Jaarrekening 2009
39
Het vergelijkende overzicht over 2008 is als volgt:
Andere vaste
Bedrijfsbedragen in miljoenen euro’s
Aanschafwaarde 1 januari Cumulatieve afschrijvingen 1 januari Boekwaarde 1 januari Herrubricering Verwerving Herrubricering werken in uitvoering Activa aangehouden voor verkoop Investeringen Afschrijvingen Overige Boekwaarde 31 december Cumulatieve afschrijvingen 31 december Aanschafwaarde 31 december
40
Enexis Jaarrekening 2009
gebouwen
Leidingen en
bedrijfs-
Werken in
Totaal
en terreinen
installaties
middelen
uitvoering
2008
139,2
4.152,8
141,5
124,9
4.558,5
2,3
0,6
114,1
--
117,0
136,9
4.152,2
27,4
124,9
4.441,5
138,6
–145,7
7,1
--
--
29,8
2,4
--
--
32,2
--
--
--
–2,9
–2,9
8,2
–22,6
--
--
–14,4
8,2
249,8
11,9
0,2
270,1
-10,3
–186,8
–6,4
--
–203,5
-
0,2
0,5
–0,1
0,6
311,4
4.049,6
40,5
122,1
4.523,6
253,5
3.909,4
116,4
--
4.279,3
564,9
7.959,0
156,9
122,1
8.802,9
Voor de uit de financiële lease van de bedrijfswagens voortvloeiende verplichtingen wordt verwezen naar noot 24. De verwachte gebruiksduur van de belangrijkste activa is als volgt: Gebouwen Leidingen en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen Bedrijfswagens Gereedschappen en apparatuur
Enexis Jaarrekening 2009
25-50 jaar 25-55 jaar
7 jaar 5 jaar
41
16 Immateriële vaste activa Het verloop van de immateriële vaste activa over 2009 is als volgt:
Totaal 2009
Software In uitvoering Aanschafwaarde 1 januari Cumulatieve afschrijvingen 1 januari en bijzondere waardeverminderingen per 1 januari Boekwaarde 1 januari Herrubricering Investeringen Desinvesteringen (De)consolidatie Afschrijvingen Boekwaarde 31 december
117,4
4,6
75,0
0,0
75,0
42,4
4,6
47,0
0,0 31,8 –0,1 –0,1 –13,2
–2,3 0,0 0,0 0,0 0,0
–2,3 31,8 –0,1 –0,1 –13,2
Cumulatieve afschrijvingen 31 december Aanschafwaarde 31 december
122,0
60,8
2,3
63,1
85,9
0,0
85,9
146,7
2,3
149,0
De als Software aangemerkte activa betreffen voornamelijk het netregistratiesysteem, diverse besturingssystemen, aansluitregisters, Field-office en overige ondersteunende systemen.
42
Enexis Jaarrekening 2009
Het vergelijkende overzicht over 2008 is als volgt: Totaal Software
Aanschafwaarde 1 januari Cumulatieve afschrijvingen 1 januari en bijzondere waardeverminderingen per 1 januari Boekwaarde 1 januari Herrubricering Investeringen Afschrijvingen Boekwaarde 31 december Cumulatieve afschrijvingen 31 december Aanschafwaarde 31 december
In uitvoering
102,7
1,7
63,8
2008 104,4
-
63,8
38,9
1,7
40,6
--
2,9
2,9
14,7
--
14,7
–11,2
--
–11,2
42,4
4,6
47,0
75,0
--
75,0
117,4
4,6
122,0
De verwachte gebruiksduur van Software is 5 jaar.
Enexis Jaarrekening 2009
43
17 Deelnemingen De deelnemingen zijn als volgt samengesteld:
2009 G.O.B. Euroservices B.V. ZEBRA Gasnetwerk B.V. Energie Data Services Nederland B.V. Ziut B.V. Saldo per 31 december
2008
0,0 12,8 0,1 19,6
0,0 10,3 0,1 -
32,5
10,4
Per 30 november 2009 zijn door Enexis Infra Products B.V. gehouden vennoot schappen Enexis Lighting B.V. en Enexis Lighting View B.V. ingebracht in een gezamenlijk met Alliander B.V. opgerichte vennootschap. Onder de naam Ziut B.V. bundelen beide bedrijven hun krachten op gebied van openbare verlichting, verkeersregeling, lichtarchitectuur en cameratoezicht. Onderstaand is van het totaal van de deelnemingen de relevante informatie met betrekking tot 2009 betreffende het belang van Enexis Holding N.V. weergegeven.
2009 Vaste activa Vlottende activa Langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen Boekwaarde 31 december 2009 Netto-omzet Kosten (inclusief financiële baten en lasten) Resultaat voor belastingen Belastingen Resultaat na belastingen
44
Enexis Jaarrekening 2009
42,6 62,8 –28,9 –43,9 32,5
7,4 4,9 2,5 0,6 1,9
Het ter vergelijking opgenomen overzicht over 2008 is als volgt: 2008
Vaste activa Vlottende activa Langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen Boekwaarde 31 december 2009
30,0 8,0 –24,6 –3,0 10,4
Netto-omzet Kosten (inclusief financiële baten en lasten) Resultaat voor belastingen Belastingen Resultaat na belastingen
58,8 54,0 4,8 1,2 3,6
Een overzicht van de deelnemingen is opgenomen in noot 30. Geen van de deelnemingen is ter beurze genoteerd. 18 Overige financiële vaste activa De overige financiële vaste activa zijn als volgt samengesteld:
2009 Leningen Leningen en vorderingen
Vorderingen uit leaseovereenkomsten Totaal
Enexis Jaarrekening 2009
2008
2,7
3,1
2,7
3,1
--
2,2
2,7
5,3
45
De gemiddeld gewogen effectieve rentevoet van de leningen bedraagt 4,9% (2008: 6,3%). De reële waarde van de post Leningen komt nagenoeg overeen met de boekwaarde. De Vorderingen uit leaseovereenkomsten hadden in 2008 betrekking op de in 2009 aan Ziut B.V. overgedragen Enexis Lighting B.V. 19 Voorraden
Materialen Voorziening incourantheid Totaal
2009
2008
16,2 –0,9
22,3
–1,3
15,3
21,0
De ten gunste / laste van het resultaat geboekte herwaardering van voorraden is in het boekjaar nihil. (2008: EUR 0,7 miljoen ten gunste).
46
Enexis Jaarrekening 2009
20 Vorderingen
Handelsdebiteuren Vordering op aandeelhouder Leningen en vorderingen Nog te ontvangen bedragen Voorziening voor dubieuze vorderingen Totaal
2009
2008
132,4 --
108,6
22,9
132,4
131,5
458,6 -15,8
–20,6
545,2
575,2
656,1
De reële waarde van de vorderingen komt overeen met de boekwaarde. De Vordering op aandeelhouder eind 2008 betreft de rekening-courant met de toenmalige aandeelhouder Essent Nederland B.V. De post Nog te ontvangen bedragen heeft betrekking op bijramingen van de transportvergoedingen welke nog niet middels finale eindafrekeningen zijn verrekend. De ouderdom van de Handelsdebiteuren na aftrek van de Voorziening voor dubieuze vorderingen, is per 31 december 2009 (vergelijking met cijfers 2008) als volgt:
Nog niet vervallen 0-30 dagen vervallen 31-60 dagen vervallen 61-90 dagen vervallen 91-365 dagen vervallen > 365 dagen vervallen Totaal
Enexis Jaarrekening 2009
2009
2008
4,8 82,9 5,5 2,1 9,8 27,3
20,2
50,2 8,5 3,4 9,6 16,7
132,4
108,6
47
De inbaarheid van de Handelsdebiteuren is afhankelijk van het klantprofiel individueel danwel collectief beoordeeld op basis van risico-inschatting door het management. Het verloop van de waardecorrectie in verband met mogelijke oninbaarheid voor Handelsdebiteuren is als volgt:
Saldo 1 januari Dotatie ten laste van het resultaat Afboekingen Terugname van eerdere afboekingen Saldo 31 december
2009
2008
–20,6 –3,0 9,3 –1,5
–26,1
–0,5 7,2 –1,2
–15,8
–20,6
2009
2008
7,2 185,0
2,0
21 Liquide middelen
Bank- en kassaldi Kortlopende deposito's Totaal
-
192,2
2,0
Vanaf medio 2009, na de eigendomssplitsing ten opzichte van Essent Nederland B.V., worden overtollige geldmiddelen belegd in deposito’s. Ten aanzien van het uitzetten van gelden wordt een beleid gehanteerd uitgaande van maximale tegenpartij limieten en minimum eisen ten aanzien van de kredietwaardigheid van tegenpartijen.
48
Enexis Jaarrekening 2009
22 Activa aangehouden voor verkoop De activa aangehouden voor verkoop zijn als volgt samengesteld:
Hoogspanningsnet Openbare verlichting Maastricht Totaal
2009
2008
0,7 --
311,9
3,3
0,7
315,2
In 2009 zijn de 110kV en 150kV hoogspanningsnetten aan TenneT verkocht. Het hoogspanningsnet-gedeelte in de provincie Friesland is vooralsnog buiten deze verkoop gehouden. Verwacht wordt dat dit hoogspanningsnet in de loop van 2010 aan TenneT zal worden verkocht. De Openbare verlichting Maastricht is in 2009 terugverkocht aan de Gemeente Maastricht. 23 Eigen vermogen Het maatschappelijke kapitaal van de vennootschap bedraagt driehonderdvijftig miljoen euro ( EUR 350.000.000,--). Het is verdeeld in driehonderdvijftig miljoen (350.000.000) gewone aandelen van een euro ( EUR 1,--). Hiervan zijn 149.682.196 aandelen met een totale waarde van EUR 149.682.196 geplaatst en volgestort. Voor EUR 149.662.196 heeft deze storting middels de Akte van Levering van aandelen in het kapitaal van Enexis Holding N.V. ten titel van uitkering plaatsgevonden ten laste van de reserves. Ingevolge een aanwijzing van de Minister van Economische Zaken dd. 26 mei 2009 in het kader van de Splitsing (de Aanwijzing) is op 30 juni 2009 door Essent EUR 350.000.000 van de bruglening omgezet in eigen vermogen. De Agioreserve betreft fiscaal erkend agio. Het Resultaat van het boekjaar 2009 betreft louter gerealiseerde resultaten. Na aftrek van belastingen bedraagt het in 2009 gerealiseerde resultaat EUR 263,1 miljoen (2008: EUR 147,5 miljoen).
Enexis Jaarrekening 2009
49
Voor verdere toelichting wordt verwezen naar het geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen op blz. 15. 24 Rentedragende verplichtingen (langlopend)
Aandeelhouderslening met conversierecht tot omzetting in eigen vermogen Aandeelhoudersleningen Achtergestelde leningen Onderhandse leningen Leaseverplichtingen Totaal
2009
2008
350,0 1.450,0 93,9 5,1 13,0
--
-93,9 5,7 12,3
1.912,0
111,9
Onder de langlopende rentedragende verplichtingen worden leningen opgenomen die nog langer dan een jaar aan Enexis ter beschikking staan. De bedragen voor aflossing, die binnen een jaar vervallen, worden opgenomen onder de kortlopende rentedragende verplichtingen. De bruglening van Essent Nederland B.V. is door middel van contractsovername op 30 september 2009 overgegaan op de provinciale en gemeentelijke aandeelhouders van Enexis Holding N.V. en geconverteerd in aandeelhoudersleningen. Ingevolge de Aanwijzing van de Minister van Economische Zaken dient in het kader van de Splitsing een gedeelte van de Aandeelhoudersleningen ten bedrage van € 350.000.000 in geval van structureel vermogenstekort converteerbaar te zijn in eigen vermogen. Voor deze Aandeelhouderslening met conversierecht tot omzetting in eigen vermogen geldt een rentepercentage van 7,2% met een resterende looptijd van 9,75 jaar. Voor de overige Aandeelhoudersleningen geldt een gemiddeld rentepercentage van 4,0% met een gemiddelde resterende looptijd van 4,8 jaar.
50
Enexis Jaarrekening 2009
De Achtergestelde leningen zijn achtergesteld bij de vorderingen van schuldeisers op de groepsmaatschappij EDON Groep B.V. De Achtergestelde leningen zijn volledig ter beschikking gesteld door de aandeelhouders en hebben een onbepaalde looptijd. Gedurende de looptijd wordt de rente (2009 en 2008: 9%) niet herzien. De Onderhandse leningen betreffen door Essent Nederland B.V. aan Enexis B.V. gecedeerde leningen. De gemiddelde resterende looptijd bedraagt 2,8 jaar met een gemiddeld rente percentage van 6,8%. Op deze leningen zijn geen zakelijke zekerheden afgegeven. Vanwege het rentedragend karakter van de leaseverplichtingen zijn deze geherrubriceerd. De specificatie van deze verplichting per ultimo 2009 en ultimo 2008 is als volgt:
2009 Nominale Leaseverplichtingen Contante waarde Leaseverplichtingen
2008
< 1 jaar
1-5 jaar
> 5 jaar
< 1 jaar
1-5 jaar
> 5 jaar
4,4 4,4
12,5 11,5
1,8 1,5
4,5
12,4
2
4,5
10,8
1,5
Het kortlopende deel van deze Leaseverplichtingen is opgenomen onder de balanspost Kortlopende verplichtingen. Kapitaalbeheer Het kapitaal dat door de onderneming beheerd wordt, omvat het door aandeel houders gestort aandelenkapitaal en de opgebouwde algemene reserves. Het kapitaalbeheer van de Enexis groep (“Groep”) is gericht op een financieel gezonde kapitaalstructuur en het handhaven van haar sterke credit ratings. Dit ter onder steuning van de continuïteit van haar bedrijfsprocessen en het kunnen realiseren van geplande investeringen. Daarbij wordt er naar gestreefd om voor aandeelhouders de, door de Energiekamer (EK) vastgestelde, eigen vermogensvergoeding te realiseren, met in achtneming van de
Enexis Jaarrekening 2009
51
belangen van vreemd vermogen verschaffers en andere belanghebbenden (“Stakeholders”) van Enexis. Om de doelstelling van handhaving van haar sterke credit rating en een financieel gezonde kapitaalstructuur te realiseren, worden de navolgende financiële kengetallen nagestreefd: EBIT rentedekking FFO rentedekking FFO/rentedragende schulden Rentedragende schulden/totaal geïnvesteerd vermogen
>= 2,5x >= 4,0x >= 20% <= 55%
EBIT rentedekking = (Bedrijfsresultaat plus resultaat geassocieerde deelnemingen) gedeeld door interestlasten. FFO rentedekking = (Netto winst plus mutatie belastinglatentie plus afschrijvingen plus mutaties voorzieningen plus interestlasten) gedeeld door interestlasten. FFO/rentedragende schulden = (Netto winst plus mutatie belastinglatentie plus afschrijvingen plus mutatie voorzieningen) gedeeld door rentedragende schulden. Rentedragende schulden/totaal geïnvesteerd vermogen (Gearing) = rentedragende schulden gedeeld door (eigen vermogen plus rentedragende schulden). Door naleving van deze kengetallen en de handhaving van de huidige credit rating, wordt ruimschoots voldaan aan wettelijke verplichtingen inzake vermogens verhoudingen en kredietwaardigheid, alsmede aan de financiële convenanten uit bestaande financieringsovereenkomsten en Letters of Credit faciliteiten. De Groep beheert haar kapitaalstructuur en past dit aan, met inachtneming van de nagestreefde minimale kengetallen, aan veranderende economische omstandig heden en wettelijke of regulatorische verplichtingen. Ten behoeve van het handhaven of aanpassen van de kapitaalstructuur kan de Groep onder bepaalde voorwaarden, met inachtneming van de door de Minister van Economische Zaken
52
Enexis Jaarrekening 2009
gegeven richtlijnen, haar dividendbeleid aanpassen, kapitaal uitkeren aan aandeel houders, gebruik maken van haar conversierecht of nieuwe aandelen uitgeven. Geïnvesteerd vermogen
Langlopende rentedragende verplichtingen Kortlopende rentedragende verplichtingen Sub-totaal rentedragende schuld (A) Minus liquide middelen Netto schuld Geplaatst en gestort aandelenkapitaal Algemene Reserve Resultaat lopend boekjaar Totaal eigen vermogen (B) Geïnvesteerd vermogen (A+B) Gearing (A/(A+B))
Enexis Jaarrekening 2009
2009
2008
1.912,0 14,5
2.501,1
111,9
1.926,5
2.613,0
192,2
2,0
1.734,3
2.611,0
149,7 2.436,3 263,1
2.088,5
0,0 147,5
2.849,1
2.236,0
4.775,6
4.849,0
0,40
0,54
53
Garantievermogen Het garantievermogen, gedefinieerd als het eigen vermogen, achtergestelde leningen met een langlopend karakter en schulden met een conversierecht, omvat naast het eigen vermogen tevens een perpetuele achtergestelde aandeelhouders lening en een aandeelhouderslening met een conversierecht.
Totaal eigen vermogen Perpetuele, achtergestelde leningen Schulden met conversierecht Totaal garantievermogen
2009
2008
2.849,1 93,9 350,0
2.236,0
93,9 -
3.293,0
2.329,9
De Perpetuele, achtergestelde leningen betreft leningen van een deel van de aandeelhouders van Enexis Holding N.V. De Schulden met conversierecht hebben betrekking op tranche D (omvang EUR 350 miljoen en looptijd 10 jaar) van de op 30 september 2009 afgesloten aandeelhoudersleningen. Enexis heeft het recht de geldgever te verzoeken de lening tranche D geheel of in delen om te zetten in eigen vermogen van Enexis. Dit indien dit naar het oordeel van Enexis, en onderschreven door haar Raad van Commissarissen, noodzakelijk is. Dit verzoek dient te geschieden met het oog op de continuïteit van de uitoefening van haar taak als netbeheerder en in overeenstemming met de eisen van de Energieregelgeving. Aandeelhouders hebben als geldgever de verplichting aan de gevraagde omzetting mee te werken als er sprake is van een structureel vermogens tekort, slechts voor zover die omzetting noodzakelijk is om Enexis in staat te stellen structureel aan de wettelijke en bancaire financiële ratio’s te voldoen.
54
Enexis Jaarrekening 2009
Voor de risico’s met betrekking tot vrijwillige en onvrijwillige beëindigingen van de resterende Cross Border Leases wordt het kapitaal van Enexis beschermd doordat Enexis deze kosten kan terugvorderen bij een door aandeelhouders en RWE daartoe opgericht CBL-fonds. Voor lopende compliance kosten, advieskosten en kosten van afgegeven Letters of Credit is een voorziening op de balans van Enexis getroffen. Het dividendbeleid voor de boekjaren 2009 tot en met 2013 is, als onderdeel van de Ministeriële voorwaarden voor Splitsing, statutair vastgesteld op een dividend Pay-out ratio van 30% voor 2009 en 2010 en 50% voor de drie jaren daarna. De dividend Pay-out ratio is gedefinieerd als een percentage van de jaarlijkse vastgestelde uitkeerbare winst. 24a Latente belastingen Tot en met 2008 werden de belastinglatenties met uitzondering van de door verwerving van Essent Vastgoed overgenomen latentie, centraal gevormd en verantwoord door Essent N.V. Vanaf 1 juli 2009 worden, als gevolg van de eigendoms splitsing t.o.v. de latenties gevormd en verantwoord door Enexis Holding N.V. De aanwezige latenties hebben betrekking op verschillen tussen de commerciële en fiscale waardering van materiële vaste activa en personeelsgerelateerde voorzieningen.
Actieve latente belastingen inzake voorzieningen Passieve latentie belastingen vaste activa Totaal
Enexis Jaarrekening 2009
2009
2008
–1,8 28,6
--
3,3
26,8
3,3
55
25 Voorzieningen De voorzieningen zijn als volgt te specificeren:
Diensttijdgebonden uitkeringen Werktijdverkorting en doelgebonden verlof Voorziening toekomstige juridische- en advieskosten inzake cross-borderleases *) Voorziening overige personeelsgerelateerde kosten *) Voorziening netverlies Voorziening sanering gasterreinen *) Overige voorzieningen Totaal Af: Kortlopend deel
2009
2008
23,5 23,8
21,7
8,5 22,4 7,5 3,2 5,8
15,7
21,2
10,0 7,6 3,7 -
94,7
79,8
27,7
3,9
67,0
75,9
* De in 2008 gevormde voorzieningen zijn in het verleden op Essent-groepsniveau gevormd maar in het kader van de splitsing overgenomen door Enexis Holding N.V.
Het kortlopende deel ad EUR 27,7 miljoen (2008: EUR 3,9 miljoen) is afzonderlijk opgenomen onder de kortlopende verplichtingen. Diensttijdgebonden uitkeringen Enexis Holding N.V. kent als gevolg van CAO-bepalingen diensttijdgebonden uitkeringen toe aan personeelsleden. Vanaf het moment van indiensttreding wordt voor deze diensttijdgebonden uitkeringen een voorziening gevormd op basis van het aantal verstreken dienstjaren, verwachte prijs- en salarisstijgingen, kansen op sterfte, invaliditeit en ontslag.
56
Enexis Jaarrekening 2009
Aanspraken begin boekjaar Rente Toegekende aanspraken boekjaar Vrijval Uitkeringen Overige Totaal Af: Kortlopend deel Totaal langlopend deel
2009
2008
21,7 2,3 1,9 –0,2 –1,9 –0,3
21,5
0,6 1,5 –0,1 –1,7 –0,1
23,5
21,7
2,3
2,0
21,2
19,7
De belangrijkste veronderstellingen die ten grondslag liggen aan de berekeningen van de diensttijdgebonden uitkeringen zijn als volgt:
Disconteringsvoet Geschatte toekomstige salarisstijgingen
2009
2008
1,9-5,1% 2,5%
3,2-5,3% 2,5%
Werktijdverkorting en doelgebonden verlof De voorziening heeft betrekking op verplichtingen inzake de overgangsregeling werktijdverkorting voor oudere werknemers en verplichtingen voortvloeiende uit de doelgebonden verlofregeling.
Enexis Jaarrekening 2009
57
Aanspraken begin boekjaar Rente Toegekende aanspraken boekjaar Vrijval Uitkeringen Overige Totaal Af: Kortlopend deel Totaal langlopend deel
2009
2008
21,2 2,4 2,1 –0,1 –1,3 –0,5
21,4
0,7 1,4 –1,1 –1,2 -
23,8
21,2
2,2
1,5
21,6
19,7
Voorziening toekomstige juridische- en advieskosten inzake cross-borderleases De voorziening heeft betrekking op toekomstige kosten voor juridisch advies gerelateerd aan de cross-borderleases.
Aanspraken begin boekjaar Toegekende aanspraken boekjaar Vrijval Uitkeringen Overige Totaal Af: Kortlopend deel Totaal langlopend deel
58
Enexis Jaarrekening 2009
2009
2008
15,7
-15,7
–5,0 –2,5 0,3
---
8,5
15,7
0,0
-
8,5
15,7
Voorziening overige personeelsgerelateerde kosten De voorziening heeft betrekking op verschillende personeelsgerelateerde kosten, waaronder kosten gerelateerd aan retentie en ontslag.
Aanspraken begin boekjaar Rente Toegekende aanspraken boekjaar Vrijval Uitkeringen Totaal Af: Kortlopend deel Totaal langlopend deel
2009
2008
10,0 0,1 14,8 –0,6 –1,9
--
-10,0 --
22,4
10,0
20,9
-
1,5
10,0
Voorziening netverlies* De voorziening netverlies heeft betrekking op het financieel risico voortvloeiende uit het reconciliatie- en allocatieproces.
Aanspraken begin boekjaar Herrubricering Toegekende aanspraken boekjaar Reconciliatie 2006 tot 2008 Vrijval Totaal Af: Kortlopend deel Totaal langlopend deel
2009
2008
7,6 0,0 –0,1 0,0 0,0
--
0,9 13,3 –5,9 –0,7
7,5
7,6
0,0
--
7,5
7,6
* De benaming van deze voorziening, in 2008 gevormd onder de naam “Voorziening reconciliatie”, is in 2009 gewijzigd in “Voorziening netverlies”.
Enexis Jaarrekening 2009
59
Voorziening sanering gasterreinen De voorziening heeft betrekking op financieel risico in verband met verplichtingen voor sanering van gasterreinen.
Aanspraken begin boekjaar Toegekende aanspraken boekjaar Uitkeringen Totaal Af: Kortlopend deel Totaal langlopend deel
2009
2008
3,7 0,0 –0,5
--
3,9 –0,2
3,2
3,7
0,0
-
3,2
3,7
Overige voorzieningen De post Overige voorzieningen is opgebouwd uit meerdere voorzieningen van uiteenlopende aard.
Aanspraken begin boekjaar Toegekende aanspraken boekjaar Vrijval Herrubricering Totaal Af: Kortlopend deel Totaal langlopend deel
60
Enexis Jaarrekening 2009
2009
2008
0,0 2,8 –2,0 5,0
--
---
5,8
--
2,3
-
3,5
--
26 Overige langlopende verplichtingen De overige langlopende verplichtingen zijn als volgt te specificeren:
Verplichtingen Letter of Credit Groenfinanciering Overig Saldo 31 december
2009
2008
----
0,8
-0,1
--
0,9
2009
2008
37,7 44,4 43,1 366,7 70,3
81,6
27 Handelsschulden en overige te betalen posten
Leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Vergoeding aan personeel Voorschotten in depot Overig Totaal
16,3 38,3 362,6 100,6
562,2
599,4
Alle posten worden normaliter binnen 1 jaar afgewikkeld tenzij hieronder anders aangegeven. De van energieleveranciers ontvangen Voorschotten in depot vloeien voort uit de overeenkomsten met energieleveranciers binnen het leveranciersmodel. De leverancier is verplicht een voorschot van een half jaar te storten bij de netbeheerder, ter compensatie van de nadelen die de wijze van afrekening tussen de partijen met zich meebrengt. Bij normale tenuitvoerlegging van de overeenkomst is de schuld aan de leveranciers langlopend. De schuld is bij beëindiging van de overeenkomst en bij wijziging van de te verwachten afrekening geheel respectievelijk deels direct opeisbaar en om die reden als kortlopend gepresenteerd. Over het gestorte bedrag wordt geen rente vergoed.
Enexis Jaarrekening 2009
61
28 Rentedragende verplichtingen (kortlopend)
Lening ZEBRA Gasnetwerk B.V. Overbruggingskrediet Onderhandse lening Leaseverplichtingen Rekening courant Totaal
2009
2008
9,4 -0,7 4,4 --
0,0
2.495,4 0,7 4,4 0,6
14,5
2.501,1
Het door Essent Nederland B.V. verstrekte Overbruggingskrediet is per 30 september 2009 door middel van contractovername overgegaan op de provinciale en gemeentelijke aandeelhouders van Enexis Holding N.V. en geconverteerd in langlopende aandeelhoudersleningen. Aan Enexis B.V. zijn door ZEBRA Gasnetwerk B.V. een tweetal leningen verstrekt van EUR 6,0 miljoen respectievelijk EUR 3,4 miljoen tegen een rentepercentage van 2,26 respectievelijk 1,00. 29 Toelichting op kasstroomoverzicht Ten behoeve van het geconsolideerd kasstroomoverzicht wordt onder de post netto liquide middelen het volgende opgenomen:
Bank- en kassaldi Kortlopende deposito's Totaal
62
Enexis Jaarrekening 2009
2009
2008
7,2 185,0
2,0
-
192,2
2,0
De belangrijkste posten in het kasstroomoverzicht worden hieronder nader gespecificeerd: Mutaties voorzieningen, operationeel werkkapitaal en overige De opbouw van de mutatie voorzieningen, operationeel werkkapitaal en overige is als volgt:
Operationeel werkkapitaal Voorzieningen Overige Totaal
2009
2008
25,3 –8,9 –7,6
99,0
34,9 –10,0
8,8
123,9
2009
2008
72,7 –120,4 72,6 –62,3 15,4 47,3
48,9
De mutatie van het operationeel werkkapitaal is als volgt:
Belastingen ten laste van het resultaat Betaalde belastingen Rentebaten en -lasten in het resultaat Betaalde rente Ontvangen rente Werkkapitaal exclusief belastingen en rente Totaal
–161,3 175,7 –193,7 19,7 209,7
25,3
99,0
29a Risico’s financiële instrumenten Enexis houdt geen financiële instrumenten voor handelsdoeleinden en geeft deze ook niet uit. De financiële instrumenten zijn beperkt tot vordering- en schuldposities. De daarbij van belang zijnde risico’s en de beheersing daarvan zijn als volgt te omschrijven:
Enexis Jaarrekening 2009
63
Solvabiliteitsrisico De solvabiliteit van Enexis, gedefinieerd als het percentage eigen vermogen gedeeld door het balanstotaal, bedraagt per 31-12-2009 52,2% (2008: 40,1%) en is in 2009 verder verbeterd door ondermeer een extra kapitaalstorting van EUR 350 miljoen medio 2009. Op 9 december 2009 is door 2 rating agencies een corporate credit rating voor de lange termijn afgegeven, voor zowel Enexis Holding N.V. als Enexis B.V. S&P: Voor Enexis Holding N.V. en Enexis B.V. beide een Corporate credit rating, Long term van A flat stable outlook (vgl. Moody’s nivo A2). Moody’s: Voor Enexis Holding N.V. en Enexis B.V. beide een Corporate credit rating, Long term van Aa3 stable outlook (vgl. S&P AA min). Liquiditeitsrisico Het liquiditeitsrisico is het risico dat Enexis niet aan haar betalingsverplichtingen op korte termijn kan voldoen. Begin oktober 2009 heeft Enexis ter vervanging van de bestaande Revolving Credit Facility (RCF; einde looptijd medio december 2009), een nieuwe stand-by RCF van EUR 550 miljoen afgesloten met een looptijd van 3 jaar. Daarnaast heeft Enexis in 2009 haar bankrekeningen in een kaspool ondergebracht met daaraan gekoppeld een gecommitteerde overdraft faciliteit van EUR 20 miljoen. Eind 2009 had Enexis een positief kassaldo van EUR 192,2 miljoen. Rente risico De rente op het grootste deel van de verplichtingen, zijnde de aandeelhouders leningen, is vast gedurende de looptijd van het betreffende leningdeel. De verschillende tranches van de aandeelhoudersleningen kennen de navolgende looptijden en gefixeerde rentes: Tranche A: EUR 450 miljoen, 3 jaar en 3,27% Tranche B: EUR 500 miljoen, 5 jaar en 4,10% Tranche C: EUR 500 miljoen, 7 jaar en 4,65% Tranche D: EUR 350 miljoen, 10 jaar en 7,20% Ook de overige leningen kennen een vaste rente over de looptijd van de lening.
64
Enexis Jaarrekening 2009
Kredietrisico Het grootste deel van de activiteiten van Enexis Holding N.V. en haar groep maatschappijen is gereguleerd. De debiteurenrisico’s in gereguleerde markten zijn lager dan die in geliberaliseerde energiemarkten. De beoordeling van de inbaarheid van de handelsdebiteuren is afhankelijk van het klantprofiel, individueel dan wel collectief bepaald op basis van risico inschatting door het management. In 2009 is met betrekking tot het debiteurenrisico rekening gehouden met de economische terugval als gevolg van de kredietcrisis. Het maximale kredietrisico is in beginsel gelijk aan de boekwaarde van de handels vorderingen en vlottende activa. 30 Informatie verbonden partijen Transacties met verbonden partijen geschieden tegen prijzen welke ook worden toegepast bij transacties met derden. Vordering- en schuldposities op jaareinde zijn niet belegd en worden normaal gesproken afgewikkeld tegen contante betalingen. Met uitzondering van de in noot 31 vermelde garanties betreffende de CBL’s zijn er verder geen garanties ontvangen dan wel afgegeven betreffende de vorderingen en schulden van verbonden partijen. De waardecorrectie in verband met oninbaarheid is nihil (2008: nihil). Tot 1 juli 2009 onderscheidde Enexis B.V. als verbonden partijen aandeelhouder Essent Nederland B.V. en de daaraan gelieerde entiteiten, deelnemingen en functionarissen op sleutelposities. De aandelen van Essent Nederland B.V. werden gehouden door Essent N.V. Gedurende het tijdvak januari t/m juni 2009 hebben er uit hoofde van normale bedrijfsuitoefening met Essent Nederland B.V. voor EUR 0,1 miljoen aan verkoop transacties plaatsgevonden. Met aan Essent Nederland B.V. gelieerde entiteiten hebben verkooptransacties plaatsgevonden voor een bedrag van EUR 5,7 miljoen. Met eigen deelnemingen hebben geen verkooptransacties plaatsgevonden. Gedurende het tijdvak januari t/m juni 2009 hebben er uit hoofde van normale bedrijfsuitoefening met Essent Nederland B.V. inkooptransacties voor een bedrag van EUR 2,6 miljoen plaatsgevonden. Met aan Essent Nederland B.V. gelieerde entiteiten
Enexis Jaarrekening 2009
65
hebben inkooptransacties plaatsgevonden voor een bedrag van EUR 77,1 miljoen. Met eigen deelnemingen hebben voor EUR 27,2 miljoen inkooptransacties plaats gevonden. Gedurende het tijdvak januari t/m juni 2009 hebben er uit hoofde van financierings activiteiten rentetransacties plaatsgevonden met Essent Nederland B.V. voor een bedrag van EUR 33,7 miljoen en met aan Essent Nederland B.V. gelieerde entiteiten nihil. Per juli 2009 is, in het kader van het splitsingsplan, Enexis Holding N.V. gevormd waarbij Essent Netwerk is afgesplitst van de aandeelhouder Essent Nederland B.V. De aandelen in Essent Holding N.V. worden gehouden door gemeenten en provincies. Met de aandeelhouders hebben geen transacties plaatsgevonden anders dan uit hoofde van reguliere activiteiten. Naast de reeds bestaande aandeelhouderslening van EUR 93,9 miljoen zijn door de aandeelhouders nieuwe aandeelhoudersleningen verstrekt voor EUR 1.800 miljoen. De over deze leningen betaalde rentevergoedingen bedroegen in 2009 (vanaf 1 juli 2009) EUR 46,1 miljoen. Voor de toelichting op de transacties met functionarissen op sleutelposities wordt verwezen naar noot 32. De niet in de consolidatie van Enexis Holding N.V. betrokken deelnemingen van Enexis Holding N.V. of van de aan Enexis Holding N.V. gelieerde entiteiten worden hieronder weergegeven. Voor nadere informatie wordt verwezen naar noot 47.
Statutaire zetel G.O.B. Euroservices B.V. ZEBRA Gasnetwerk B.V. Energie Data Services Nederland B.V. Ziut B.V.
66
Enexis Jaarrekening 2009
Heerlen Middelburg Arnhem Arnhem
Aandeel Enexis Holding N.V. 31 december
2009
40% 67% 15% 47%
Aandeel Essent Netwerk B.V. 31 december 2008 40% 67% 15% --
Van ZEBRA Gasnetwerk B.V. heeft Enexis Holding N.V. de meerderheid van het aandelenkapitaal in handen. De zeggenschap is verdeeld op basis van 50%-50%. 31 Niet uit de balans blijkende verplichtingen en activa Ontwikkeling Cross Border Leases in 2009 Enexis is er, in nauwe samenwerking met Essent, in de eerste helft van 2009 in geslaagd een belangrijk deel van de Cross Border Lease transacties (CBLs) in overleg met de betrokken partijen vervroegd te beëindigen. Het aantal CBLs dat resteert met betrekking tot Enexis netwerken is teruggebracht tot 2 en het aantal individuele transacties dat nog resteert daalde naar 3. De kosten van de beëindigingen zijn vrijwel volledig door Essent N.V. betaald. Essent heeft deze bedragen gedeclareerd bij een fonds, dat door koper en verkopers van Essent N.V. per 30 september 2009 is opgericht. Daarnaast is het aantal CBLs dat betrekking had op de thans aan Essent N.V. toebehorende commerciële activa teruggebracht tot 1, bestaand uit 6 individuele transacties, waarvan 4 met één investeerder en 2 met een andere investeerder. Vervroegde beëindiging van CBLs op basis van consensus Enexis zal samen met Essent doorgaan met verdere vervroegde beëindigingen op basis van consensus met CBL-partijen indien zich mogelijkheden voordoen. Sinds 1998 zijn CBLs aangegaan op Enexis gasnetten in de provincies Drenthe, Friesland, Groningen, Limburg (inclusief het gasnet in Maastricht), Noord-Brabant en Overijssel en op het elektriciteitsnet van Enexis in Maastricht. Van deze transacties resteren thans nog CBLs terzake van het gasnetwerk in Maastricht en het gasnetwerk in een deel van de provincie Limburg. Deze CBLs zijn aangegaan met onder meer Amerikaanse investeerders en Nederlandse en buitenlandse financiers en garantieverstrekkers. Voor het aangaan van de CBLs zijn door de Amerikaanse investeerders veelal aparte rechtspersonen opgericht, onder meer in de vorm van trusts. Ook Enexis heeft haar CBLs veelal ondergebracht in aparte dochterbedrijven van de Enexis activabedrijven.
Enexis Jaarrekening 2009
67
Op alle CBLs zijn voorwaardelijke en onvoorwaardelijke rechten en verplichtingen van toepassing. Op basis van de bij de Unbundling, op 30 juni 2009, overeengekomen Kruisgarantie structuur staan Essent N.V. en Enexis B.V. over en weer garant voor vrijwel al deze verplichtingen, zowel wat betreft de resterende Netwerk CBLs als de commerciële CBLs. Dit met inbegrip van aan Amerikaanse investeerders en sommige andere partijen verschuldigde bedragen bij beëindiging, zoals die hierna worden beschreven. Verder zijn, op 30 september 2009, aanvullende overeenkomsten gesloten, die onder meer betrekking hebben op de onderlinge aansprakelijkheidsverhoudingen en vrijwaringen, en de oprichting van een CBL-fonds ter dekking van eventuele CBL-beëindigingkosten. Dit fonds is gefinancierd door RWE en de aandeelhouders van Enexis. CBLs zijn lange termijn lease contracten, waaronder (indirecte) dochterbedrijven van Enexis B.V. gebruiks- en vergelijkbare rechten op bepaalde bedrijfsactiva met een lange economische levensduur, langdurig hebben overgedragen aan Amerikaanse investeerders (Lease), of aan specifiek daartoe door die investeerders opgerichte Amerikaanse trusts. Vervolgens worden die activa voor een kortere periode teruggehuurd (Sublease) van de Amerikaanse investeerders c.q. trusts. Aan het einde van de betreffende terughuurperioden hebben de betrokken vennootschappen het recht om, onder bepaalde voorwaarden, de rechten in de activa van de Amerikaanse investeerders en/of trusts tegen een bij het aangaan van de oorspronkelijke transactie vastgestelde prijs terug te kopen (terugkoopoptie). Als de terugkoopoptie wordt uitgeoefend is de verwachting, dat de bedragen die als gevolg daarvan betaald moeten worden, kunnen worden voldaan uit de opbrengst van de financiële instrumenten die met het oog daarop zijn gekocht bij het aangaan van de transacties, of uit later verworven vervangende financiële instrumenten. De structuur van de daartoe aangegane transacties zorgt ervoor, dat de rechten en verplichtingen onder de CBLs, net als in voorgaande jaren, niet in de balans van Enexis zijn opgenomen.
68
Enexis Jaarrekening 2009
Het kan zijn dat CBLs (na goed overleg) vervroegd beëindigd moeten worden, als zich bepaalde, in de contracten gedefinieerde gebeurtenissen, voordoen. Zo kan een vervroegde beëindiging onder meer het gevolg zijn van het in gebreke zijn van de lessee of het tenietgaan van het actief. Als zich een onvrijwillige vervroegde beëindiging zou voordoen, kunnen de betreffende Enexis CBL-vennootschappen, en daarmee ook Enexis B.V. en Essent N.V. (Essent N.V. onder de werking van de kruisgarantiestructuur), aansprakelijk gesteld worden voor de betaling van beëindigingvergoedingen en andere gerelateerde schadeloosstellingen en financieringskosten aan de Amerikaanse investeerders en/of andere betrokken CBL-partijen. Enexis kan de door haar gemaakte kosten voor zowel vrijwillige als onvrijwillige vervroegde beëindigingen terugvorderen bij het CBL-fonds. Het aantal gerealiseerde, vrijwillige beëindigingen van CBLs in 2009 verklaart waarom de hierna vermelde waarden met betrekking tot CBL-verplichtingen dit jaar sterk zijn afgenomen. Per 31 december 2009 beliep het totaal van het eigen vermogensdeel voor de nog resterende netwerk CBLs, (hetgeen verschuldigd zou zijn in geval van vervroegde beëindiging), circa US dollar 86,1 miljoen (31 december 2008 US dollar 999 miljoen). Een deel van het aldus verschuldigde bedrag wordt afgedekt door apart gezette financiële instrumenten (beleggingen) tegen de waarde op het moment van een eventuele vervroegde beëindiging. De waarde van deze instrumenten is per 31 december 2009 geraamd op US dollar 52,4 miljoen (31 december 2008: circa US dollar 519 miljoen). De contractueel overeengekomen CBL-huurverplichtingen voor de komende jaren worden in de navolgende tabel weergegeven:
bedragen in miljoenen US dollars
CBL-huurverplichtingen:
Enexis Jaarrekening 2009
2010
2011
2012
2013
2014 >
totaal
11
12
9
9
53
94
69
Onder de nog resterende CBL-contracten zijn pand- en andere zekerheidsrechten verstrekt op de onderliggende activa. Deze activa hebben per 31 december 2009 een boekwaarde van circa EUR 42 miljoen. Onder de voorwaarden van de CBL-contracten zijn, bij het aangaan van deze contracten, Letters of Credit en/of andere garantie-instrumenten verstrekt ten gunste van bepaalde CBL-contractpartijen. Per 31 december 2009 was er door financiële instellingen ten gunste van partijen voor een bedrag van circa US dollar 34 miljoen aan Letters of Credit verstrekt voor de netwerk CBLs. Per ultimo 2008 was het bedrag aan verstrekte LC’s voor netwerk CBLs circa US dollar 103 miljoen. Sommige CBL-contracten vereisen, dat er aanvullende of vervangende Letters of Credit en/of andere zekerheden worden gesteld als zich bepaalde gebeurtenissen voordoen. Dit kan onder meer het geval zijn als niet langer aan in de contracten vastgestelde kredietwaardigheidstests wordt voldaan, bij bepaalde wijzigingen in het aandeelhouderschap van de garantiegevers, bij niet nakoming van bepaalde financiële voorwaarden of in geval van strijdigheid met de CBL-voorwaarden en in geval van nadelige wijzigingen in de Nederlandse wet- en regelgeving. Als dergelijke situaties zich voordoen zullen er zekerheden moeten worden gesteld tot een bedrag van maximaal circa US dollar 50 miljoen voor de netwerk CBLs. In dit bedrag zijn inbegrepen de hiervoor vermelde, reeds verstrekte LC’s van circa US dollar 34 miljoen. Genoemde bedragen zijn per 31 december 2009. Daarom is een LC faciliteit aangegaan met een groep van relatie banken van Enexis. De faciliteit is in augustus 2009 verlaagd in verband met de vrijwillige beëindigingen van een aantal CBLs. De faciliteit geeft het recht nieuwe LC’s of andere zekerheids instrumenten te verstrekken aan CBL-partijen tot een bedrag van US dollar 40 miljoen voor netwerk CBLs. Leaseverplichtingen Personenauto’s Totaal
70
Enexis Jaarrekening 2009
< 1 jaar
1-5 jaar
2,1
2,0
2,1
> 5 jaar 0,0
2,0
0,0
Inkoopverplichtingen Ultimo 2009 is Enexis Holding N.V., door haar dochterondernemingen Enexis B.V., Enexis Meetbedrijf B.V., Enexis Infra Products B.V. en Enexis Vastgoed B.V. inkoopverplichtingen aangegaan voor EUR 166,0 miljoen (2008, betreft Essent Netwerk B.V. en dochterondernemingen: EUR 30,0 miljoen). Gerechtelijke procedures en juridische geschillen Ultimo 2009 was Enexis Holding N.V. via haar dochters Enexis B.V., Enexis Meetbedrijf B.V., Enexis Infra Products B.V. en Enexis Vastgoed B.V. betrokken bij verschillende rechtszaken en juridische geschillen. Op basis van financieel risico zijn alleen met betrekking tot de ontvangen claims voorzieningen getroffen. Afgegeven garanties Enexis Holding N.V. heeft door haar dochterondernemingen Enexis B.V., Enexis Meetbedrijf B.V., Enexis Infra Products B.V. en Enexis Vastgoed B.V. garanties afgegeven ten behoeve van derden voor een totaal van EUR 0,2 miljoen (2008 betreft Essent Netwerk B.V. en dochterondernemingen: EUR 0,2 miljoen). 32 Beloning Bestuurders en Raad van Commissarissen Beloning Bestuurders De salarissen van de leden van de Raad van Bestuur van Enexis N.V. zijn gebaseerd op de gangbare beloningssystematiek zoals deze gold binnen Essent, waarbij de bestaande contracten zijn gerespecteerd. Hierbij wordt als uitgangspunt gehanteerd dat er sprake moet zijn van marktconformiteit. Een nieuw beloningsbeleid is op dit moment in ontwikkeling. Ten einde inzicht te geven in de ontwikkeling van de beloning van de leden van de Raad van Bestuur worden twee tabellen getoond. De eerste tabel geeft de beloning zoals die op grond van de prestaties over het jaar is vastgesteld. Dit heeft dus betrekking op het jaarlijkse variabele inkomen, dat wordt getoond in het jaar waarop het betrekking heeft. De tweede tabel geeft de beloning zoals die per jaar wordt
Enexis Jaarrekening 2009
71
uitbetaald; voor het variabele inkomen is dat het jaar, volgend op het jaar waarop het betrekking heeft. De stijging in de beloningskosten wordt met name verklaard door het feit dat de heer Oudejans in 2008 vanaf 1 april voor het bedrijf heeft gewerkt (2009: 12 maanden). Jaar van prestatie
Bedragen in euro’s
H. Levelink Vast inkomen Variabel inkomen Pensioenkosten
2009
2009
20081
249.118 63.213 47.085
241.751 75.656
249.118 75.656 47.085
82.049
I.M. Oudejans Vast inkomen Variabel inkomen Pensioenkosten
1
42.887
241.751 42.887
359.416
360.294
371.859
366.687
202.985 51.507 31.429
147.171
202.985 44.838 31.429
147.171
Totaal
Jaar van uitbetaling 20081
44.838 22.622
62.461 22.622
285.921
214.631
279.252
232.254
645.337
574.925
651.111
598.941
I.M. Oudejans vanaf 1-4-2008.
Beloning Raad van Commissarissen Het honorarium voor de leden van de Raad van Commissarissen is gebaseerd op de gangbare beloningssystematiek zoals deze gold binnen Essent. Hierbij wordt het uitgangspunt van marktconformiteit gehanteerd. De vergoedingen bedragen in 2009 op jaarbasis: voorzitter EUR 24,6 duizend, lid EUR 16,7 duizend. Daarnaast bedraagt de commissiebeloning op jaarbasis: voorzitter EUR 5 duizend, lid EUR 4,5 duizend. Dit honorarium wordt jaarlijks per 1 juli aangepast op basis van de algemene collectieve stijgingen op mediaanniveau uit het HAY compensation report.
72
Enexis Jaarrekening 2009
In onderstaande tabel wordt inzicht gegeven in de ontwikkeling van het honorarium van de individuele leden van de Raad van Commissarissen, gesplitst in het honorarium voor lidmaatschap en commissies. Bedragen in euro’s
D.D.P. Bosscher 1 F.J.M. Houben Mevr. W.M. van Ingen 1 J.A.M. Theeuwes R. de Jong
Lidmaatschap
Commissies
Totaal beloning
2009
2008
22.288
5.000
19.070
15.825
4.500
15.825
4.500
15.825
5.000
15.825
4.500
27.288 20.325 20.325 20.825 20.325
Totaal 1
85.588
23.500
Totaal beloning
19.000 11.000 19.333 19.000
109.088
87.403
per 18 april 2008
Naast bovenstaande bezoldiging ontvangen de commissarissen een vaste kostenvergoeding. 33 Gebeurtenissen na balansdatum Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum die mogelijk van invloed kunnen zijn op de geconsolideerde jaarrekening van Enexis Holding N.V.
Enexis Jaarrekening 2009
73
74
Enexis Jaarrekening 2009
Enexis Holding N.V. Vennootschappelijke Jaarrekening 2009
Enexis Jaarrekening 2009
75
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening bedragen in miljoenen euro’s
76
Noot
Resultaat deelnemingen groepsmaatschappijen Financiële baten Financiële lasten Financiële baten en lasten Resultaat vóór belastingen
Belastingen Resultaat na belastingen
Enexis Jaarrekening 2009
35 36 36
2009 254,7
28,4 28,6 –0,2 254,5
37
–8,6
263,1
Vennootschappelijke balans (voor voorstel winstbestemming) 31 december 2009
Noot
bedragen in miljoenen euro’s
Activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen Overige financiële activa Vaste activa
38 39
4.681,2
Vorderingen op groepsmaatschappijen Winstbelasting Vlottende activa Totaal activa bedragen in miljoenen euro’s
2.881,2 1.800,0
40
20,9 34,2
55,1
4.736,3
Noot
31 december 2009
Passiva Geplaatst en gestort aandelenkapitaal Agioreserve Resultaat van het boekjaar Eigen vermogen Rentedragende verplichtingen Latente belastingen Langlopende verplichtingen Handelsschulden en overige te betalen posten Liquide middelen Kortlopende verplichtingen Totaal passiva
Enexis Jaarrekening 2009
149,7 2.436,3 263,1
41
2.849,1
42 43
1.800,0 26,9
1.826,9
44 45
20,9 39,4
60,3
4.736,3
77
Toelichtingen op de vennootschappelijke jaarrekening 34 Grondslagen voor de financiële verslaggeving De vennootschappelijke jaarrekening van Enexis Holding N.V. is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. De gebruikte waarderingsgrondslagen zijn groten deels dezelfde als die gebruikt worden voor de geconsolideerde jaarrekening volgens de bepalingen van artikel 362 lid 8 Titel 9 Boek 2 BW, waarbij investeringen in dochterondernemingen worden verantwoord tegen de nettowaarde van de activa volgens de vermogensmutatie-methode. Enexis Holding N.V. is een naamloze vennootschap. Van de aandelen van Enexis wordt ca. 74% gehouden door 6 Nederlandse provincies en ca. 26% door 130 gemeenten. Enexis Holding N.V. is in 2009 opgericht hetgeen betekent dat zij voor de eerste maal haar jaarrekening heeft opgesteld. In de vennootschappelijke jaarrekening worden geen vergelijkende cijfers voor 2008 gepresenteerd. De waardering van de in de consolidatie betrokken partijen vindt plaats op basis van de vermogensmutatiemethode. Hierbij wordt het economisch belang aanvankelijk op kostprijs gewaardeerd waarbij de boekwaarde na eerste opname wordt verhoogd of verlaagd met het aandeel in het resultaat. Ontvangen dividenden worden op de boekwaarde in mindering gebracht. De functionele valuta van Enexis Holding N.V. is de euro. Alle bedragen zijn, tenzij anders vermeld, opgenomen in miljoenen euro’s. Voor de grondslagen verwijzen wij naar de grondslagen voor de financiële verslaggeving van de geconsolideerde jaarrekening.
78
Enexis Jaarrekening 2009
35 Resultaat deelnemingen groepsmaatschappijen
2009 Enexis B.V. Enexis Meetbedrijf B.V. Enexis Infra Products B.V. Enexis Vastgoed B.V. Totaal
167,4 44,2 40,2 2,9 254,7
36 Financiële baten en lasten
2009 Rentebaten Totaal financiële baten Overige rentelasten Totaal financiële lasten Totaal, per saldo lasten
28,4 28,4 28,6 28,6 –0,2
De Overige rentelasten betreffen de rentekosten gedurende het 4e kwartaal 2009 over de door de aandeelhouders verstrekte leningen. De aandeelhoudersleningen worden volledig en tegen dezelfde condities door geleend aan Enexis B.V. De Rentebaten betreffen de gedurende het 4e kwartaal 2009 ontvangen vergoedingen over deze aan Enexis B.V. verstrekte leningen.
Enexis Jaarrekening 2009
79
37 Winstbelasting
2009 Winstbelasting Totaal winstbelasting
–8,6 –8,6
Deze belastingbate staat in verband met het initiële verschil tussen de commerciële en fiscale waardering bij aanvang van de fiscale eenheid per 1 juli 2009, met ingang waarvan Enexis Holding N.V. het hoofd van deze fiscale eenheid is. Tot 1 juli 2009 was Enexis Holding N.V. onderdeel van de fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting waarvan Essent N.V. het hoofd is. Met ingang van 1 juli 2009 is Enexis Holding N.V. hoofd van de fiscale eenheid en in die hoedanigheid hoofdelijk aansprakelijk voor de verplichtingen van de in de fiscale eenheid opgenomen eenheden. De bedrijfsactiviteiten van Enexis Holding N.V. zijn onderworpen aan winstbelasting. Over de in het verslagjaar gerealiseerde commerciële resultaten te betalen vennootschapsbelasting wordt, rekening houdende met de geldende vrijstellingen, bij de afzonderlijke onderdelen van de fiscale eenheid vastgesteld en vereffend. De aansluiting tussen het wettelijke winstbelastingtarief uitgedrukt in een percentage van het resultaat voor belasting en de effectieve belastingdruk is als volgt:
2009
in procenten
Nominaal wettelijk winstbelastingtarief in Nederland Vrijgestelde winsten van deelnemingen Effectieve belastingdruk
80
Enexis Jaarrekening 2009
25,5 28,8 –3,3
38 Deelnemingen in groepsmaatschappijen
2009 Enexis B.V. Enexis Infra Products B.V. Enexis Meetbedrijf B.V. Enexis Vastgoed B.V. Totaal
2.753,4 53,1 47,4 27,3 2.881,2
Het verloop van de deelnemingen in groepsmaatschappijen is als volgt:
2009 Door overdracht verkregen Resultaten over het jaar Totaal
2.626,5 254,7 2.881,2
39 Overige financiële activa
2009 Leningen aan groepsmaatschappijen Totaal
1.800,0 1.800,0
De Leningen aan groepsmaatschappijen betreffen de aan Enexis B.V. verstrekte leningen. De condities van deze leningen zijn identiek aan de onder noot 42 vermelde aandeelhoudersleningen.
Enexis Jaarrekening 2009
81
40 Vorderingen op groepsmaatschappijen
2009 Nog te ontvangen bedragen Totaal
20,9 20,9
De Nog te ontvangen bedragen heeft betrekking op de van Enexis B.V. te ontvangen rentevergoeding. 41 Eigen vermogen Omdat het cumulatief resultaat uit minderheidsdeelnemingen, voor zover niet uitgekeerd, als nihil kan worden beschouwd is hier geen wettelijke reserve voor opgenomen. Voor verdere toelichting wordt verwezen naar noot 23. 42 Rentedragende verplichtingen (langlopend)
2009 Converteerbare aandeelhouderslening Aandeelhoudersleningen Totaal
350,0 1.450,0 1.800,0
Per 30 september 2009 is de door Essent Nederland B.V. verstrekte bruglening door middel van contractsovername overgedragen aan de aandeelhouders van Enexis Holding N.V. en geconverteerd in aandeelhoudersleningen. Ingevolge de Aanwijzing van de Minister van Economische Zaken dient in het kader van de splitsing een gedeelte van de Aandeelhoudersleningen ten bedrage van EUR 350.000.000 in geval van een structureel vermogenstekort converteerbaar te zijn in eigen vermogen. Voor deze lening geldt een rentepercentage van 7,2% en is de resterende looptijd 9,75 jaar. Voor de conversievoorwaarden wordt verwezen naar noot 24.
82
Enexis Jaarrekening 2009
Voor de overige aandeelhoudersleningen bedraagt het gemiddelde rentepercentage 4,0% met een gemiddelde resterende looptijd van 4,8 jaar. Voor nadere toelichting wordt verwezen naar noot 24. 43 Latente belastingen
2009 Latente belasting inzake vaste activa Totaal
26,9 26,9
44 Handelsschulden en overige te betalen posten
2009 Te betalen rentekosten Totaal
20,9 20,9
De te betalen rentekosten betreffen de per ultimo jaar te betalen rentevergoedingen op de door aandeelhouders verstrekte leningen. 45 Liquide middelen
2009 Bank- en kassaldi Totaal
39,4 39,4
Op bank- en kassaldi wordt een variabele rente vergoed die overeenkomt met de actuele rentetarieven behorende bij rekening-courant tegoeden.
Enexis Jaarrekening 2009
83
46 Informatie verbonden partijen Transacties met verbonden partijen geschieden tegen prijzen welke ook worden toegepast bij transacties met derden. Vordering - en schuldposities op jaareinde zijn niet belegd en worden normaal gesproken afgewikkeld tegen contante betalingen. Met uitzondering van de in noot 31 vermelde garanties betreffende de CBL’s zijn er verder geen garanties ontvangen dan wel afgegeven betreffende de vorderingen en schulden van verbonden partijen. De waardecorrectie in verband met oninbaarheid is nihil (2008: nihil). Tot 1 juli 2009 onderscheidde Enexis B.V. als verbonden partijen aandeelhouder Essent Nederland B.V. en de daaraan gelieerde entiteiten, deelnemingen en functionarissen op sleutelposities. De aandelen van Essent Nederland B.V. werden gehouden door Essent N.V. Gedurende het tijdvak januari t/m juni 2009 hebben er uit hoofde van financierings activiteiten rentetransacties plaatsgevonden met Essent Nederland B.V. voor een bedrag van EUR 33,7 miljoen en met aan Essent Nederland B.V. gelieerde entiteiten nihil. Per juli 2009 is, in het kader van het splitsingsplan, Enexis Holding N.V. ontstaan waarbij Enexis B.V. is afgesplitst van de aandeelhouder Essent Nederland B.V. De aandelen in Essent Holding N.V. worden gehouden door gemeenten en provincies. Met de aandeelhouders hebben geen transacties plaatsgevonden anders dan uit hoofde van reguliere activiteiten. Door de aandeelhouders zijn aandeelhouders leningen verstrekt voor EUR 1.800,0 miljoen. De over deze leningen betaalde rentevergoedingen bedroegen in 2009 (vanaf 1 juli 2009) EUR 20,9 miljoen.
84
Enexis Jaarrekening 2009
47 Deelnemingen Aandeel Enexis Holding N.V. Statutaire zetel
31-dec-2009
Aandeel Essent Netwerk B.V. Structuur deelneming 31-dec-2008 onderdeel van
Enexis B.V.
's-Hertogenbosch
100%
n.v.t.
Enexis Holding N.V.
Enexis Meetbedrijf B.V.
's-Hertogenbosch
100%
100%
Enexis Holding N.V.
ja
Enexis Infra Products B.V.
Nederweert
100%
100%
Enexis Holding N.V.
ja
Enexis Vastgoed B.V.
Arnhem
100%
100%
Enexis Holding N.V.
ja
Aktivabedrijf Enexis Friesland B.V.
Sneek
100%
100%
Enexis B.V.
ja
Edon Groep B.V.
Zwolle
100%
100%
Enexis B.V.
ja
N.V. Nutsbedrijven Maastricht
's-Hertogenbosch
100%
100%
Enexis B.V.
ja
PNEM Leidingen B.V.
's-Hertogenbosch
100%
100%
Enexis B.V.
ja
N.V. MEGA Limburg
Maastricht
100%
100%
Enexis B.V.
ja
Frigem Gasnetwerken B.V.
Zwolle
100%
100%
Activa Enexis Friesland B.V.
ja
Westergo Gasnetwerken B.V.
Zwolle
100%
100%
Activa Enexis Friesland B.V.
ja
Edon Gasnetwerken Noord B.V.
Zwolle
100%
100%
Edon Groep B.V.
ja
Edon Gasnetwerken Oost B.V.
Zwolle
100%
100%
Edon Groep B.V.
ja
Edon Gasnetwerken Zuid B.V.
Zwolle
100%
100%
Edon Groep B.V.
ja
Edon Gasnetwerken West B.V.
Zwolle
100%
100%
Edon Groep B.V.
ja
Edon Gasnetwerken Twente B.V.
Zwolle
100%
100%
Edon Groep B.V.
ja
403verklaring
groepsmaatschappijen
Nutsbedrijven Maastricht Elektriciteitsnetwerk B.V.
Maastricht
100%
100%
N.V. Nutsbedijven Maastricht
ja
Nutsbedrijven Maastricht Gasnetwerk B.V. Maastricht
100%
100%
N.V. Nutsbedijven Maastricht
ja
Inframosane N.V.
's-Hertogenbosch
100%
100%
N.V. Nutsbedijven Maastricht
ja
PNEM Gasnet I B.V.
Arnhem
100%
100%
PNEM Leidingen B.V.
ja
Megasnet I B.V.
Maastricht
100%
100%
MEGA Limburg N.V.
ja
Megasnet II B.V.
Maastricht
100%
100%
MEGA Limburg N.V.
ja
Megasnet III B.V.
Maastricht
100%
100%
MEGA Limburg N.V.
ja
Megasnet IV B.V.
Maastricht
100%
100%
MEGA Limburg N.V.
ja
Megasnet V B.V.
Maastricht
100%
100%
MEGA Limburg N.V.
ja
Enexis Hoogspanningsnetten
's-Hertogenbosch
--
100%
Enexis B.V.
Enexis Jaarrekening 2009
85
Aandeel Enexis Holding N.V. Statutaire zetel
31-dec-2009
Aandeel Essent Netwerk B.V. Structuur deelneming 31-dec-2008 onderdeel van
Energie Data Services Nederland B.V.
Arnhem
15%
15%
Enexis B.V.
G.O.B. Euroservices B.V.
Heerlen
40%
40%
Enexis B.V.
ZEBRA Gasnetwerk B.V.
Bergen op Zoom
67%
67%
Enexis B.V.
Ziut B.V.
Arnhem
47%
--
Enexis Infra Products B.V.
NV Stadsherstel Leeuwarden*
Zwolle
0%
0%
Activa Enexis Friesland B.V.
Entrade Pipe B.V.
Tilburg
67%
67%
ZEBRA Gasnetwerk B.V.
ZEBRA Activa B.V.
Middelburg
67%
67%
ZEBRA Gasnetwerk B.V.
Stichting JOB center
Arnhem
n.v.t.
--
Enexis Holding N.V.
Stichting E-laad
Arnhem
n.v.t.
--
Enexis B.V.
overige deelnemingen
* Economisch overgedragen aan Essent Nederland B.V.; juridische overdracht zal in 2010 plaatsvinden.
48 Beloning Bestuurders Voor nadere toelichting wordt verwezen naar noot 32. 49 Beloning Raad van Commissarissen Voor nadere toelichting wordt verwezen naar noot 32. 50 Gebeurtenissen na balansdatum Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum die mogelijk van invloed kunnen zijn op de vennootschappelijke jaarrekening van Enexis Holding N.V.
86
Enexis Jaarrekening 2009
403verklaring
Overige gegevens
Enexis Jaarrekening 2009
87
Accountantsverklaring Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en de Raad van Commissarissen van Enexis Holding N.V. Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de jaarrekening 2009 van Enexis Holding N.V. te Rosmalen gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de vennootschappelijke jaarrekening. De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans per 31 december 2009, winst-en-verliesrekening, mutatieoverzicht eigen vermogen en kasstroomoverzicht over 2009 alsmede uit een overzicht van de belangrijkste grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De vennootschappelijke jaarrekening bestaat uit de vennootschappelijke balans per 31 december 2009 en de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening over 2009 met de toelichting. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandig heden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaam heden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen 88
Enexis Jaarrekening 2009
zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Enexis Holding N.V. per 31 december 2009 en van het resultaat en de kasstromen over 2009 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW. Oordeel betreffende de vennootschappelijke jaarrekening Naar ons oordeel geeft de vennootschappelijke jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Enexis Holding N.V. per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Maastricht, 12 april 2010 Ernst & Young Accountants LLP namens deze
w.g. drs. P.L.C.M. Janssen RA Enexis Jaarrekening 2009
89
Winstbestemming Statutaire bestemming van het resultaat Overeenkomstig de statuten staat de winst, voor zover die niet wordt gereserveerd, ter vrije beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (artikel 36.2). Over de boekjaren 2009 en 2010 dient ten minste zeventig procent (70%) van de in het betreffende boekjaar behaalde winst (voor zover aanwezig) te worden gereserveerd (artikel 36.6). Voorstel bestemming resultaat boekjaar 2009 De winst- en verliesrekening sluit met een resultaat van EUR 263,1 miljoen. Op basis van bovengenoemde minimum-eis aan reservering is de voorgestelde winstbestemming als volgt:
2009 Resultaat Reservering ten gunste van de Algemene Reserve Voorgestelde dividenduitkering
263,1 184,2 78,9
Het voorstel voor winstbestemming is niet in de balans per 31 december 2009 verwerkt.
90
Enexis Jaarrekening 2009