OPERATIONELE GANG VAN ZAKEN JAARVERSLAG

OPERATIONELE GANG VAN ZAKEN

JAARVERSLAG

1

INHOUDSOPGAVE

BERICHT VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

Inhoudsopgave

2

Bericht van de Raad van Commissarissen

Bericht van de Raad van Commissarissen

3

Verslag van de Raad van Bestuur

4

Profiel

6


8

Projectontwikkeling en Bouw

11

Bedrijfshuisvesting

21

Caribbean

29

Maatschappij en organisatie

44

Financiële gang van zaken

48

JAARREKENING 2015

49

Geconsolideerde balans Geconsolideerde winsten verliesrekening Geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting Toelichting op de afzonderlijke posten van de balans Toelichting op de afzonderlijke posten van de winsten verliesrekening Vennootschappelijke balans Vennootschappelijke winsten verliesrekening

50 52 53 54 59 68 70 71

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

74

Overige gegevens

81

Overzicht deelnemingen

82

Besturingsstructuur

84

Hierbij bieden wij u het jaarverslag over 2015 van Janssen de Jong Groep aan, zoals dat is opgemaakt door de Raad van Bestuur en waarvan wij kennis hebben genomen. Het jaarverslag omvat het verslag van de Raad van Bestuur en de jaarrekening. De geconsolideerde balans per 31 december 2015 is erin opgenomen, alsook de geconsolideerde winsten verliesrekening en het geconsolideerde kasstroomoverzicht van dat boekjaar en de bijbehorende toelichting. Wij hebben deze besproken met BDO Accountants. De accountantsverklaring is opgenomen onder ‘de controleverklaring van de onafhankelijke accountant’.

Wij stellen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor om de jaarrekening goed te keuren. Daarnaast verzoeken wij de Algemene Vergadering van Aandeelhouders om décharge te verlenen aan de Raad van Bestuur voor het gedurende het boekjaar gevoerde beheer en aan de Raad van Commissarissen voor het daarop gehouden toezicht. De Raad van Commissarissen heeft in het afgelopen boekjaar vijf maal vergaderd in aanwezigheid van de Raad van Bestuur. Bij alle vergaderingen waren alle commissarissen aanwezig. De Raad van Commissarissen heeft één keer vergaderd zonder de Raad van Bestuur. Daarin is het functioneren van de Raad van Commissarissen en van de Raad van Bestuur, als geheel college en als individu, aan de orde gekomen. Daarnaast heeft meerdere malen buiten vergadering contact plaatsgevonden tussen de leden van de Raad van Commissarissen onderling.

financiering en ontwikkeling van de liquiditeit. Het reeds eerder ingezette beleid van de Raad van Bestuur om de organisatie afgestemd te houden op de economische realiteit en te herstructureren en te herpositioneren conform het Middellange Termijn Plan 2015 – 2017, heeft ook in het afgelopen boekjaar enkele afboekingen en reorganisatiekosten met zich meegebracht.

In alle vergaderingen heeft de Raad van Commis sarissen, naast aandacht voor de algemene gang van zaken, uitgebreid aandacht besteed aan de herpositionering en herstructurering van Janssen de Jong Groep op grond van het Middellange Termijn Plan 2015 – 2017, alsmede aan de bijbehorende

Son en Breugel, april 2016

Dit beleid heeft ertoe geleid dat de in het Middellange Termijn Plan 2015 – 2017 gestelde financiële doelen bereikt zijn: een omzet van € 300 miljoen en een winst na belasting van € 6 miljoen. De opgaande lijn is daarmee vastgehouden. Tot slot willen wij alle medewerkers van Janssen de Jong Groep danken voor hun grote inzet.

Ing. E.M. Krul – voorzitter Ir. drs. H.N.J. Smits Drs. A.F. Tulp M. Clarke, BE, BA, MBA, C.ENG. 3

VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR

VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR

Verslag van de Raad van Bestuur Na het herstel van de winstgevendheid in 2014 heeft Janssen de Jong Groep in 2015 de opgaande lijn kunnen vasthouden. Onder licht aantrekkende, maar nog steeds uitdagende markt omstandigheden is in 2015 een netto resultaat van € 6.000.000 geboekt. Na de stroomlijning van de organisatie in drie clusters in 2014 is afgelopen boekjaar een aanvang gemaakt met de verdere integratie van de binnen de individuele ondernemingen aanwezige expertise en diensten. De optimalisatie van het risicoen procesmanagement is doorgezet, de kwalitatieve verbetering van personeel ging onverminderd door, het cashgenererend vermogen is verder verbeterd, de netto bancaire schuld is gedaald tot € 13.000.000 en de solvabiliteit is uitgekomen op 33%.

In Nederland liet de bouwmarkt het afgelopen boekjaar herstel zien wat betreft de woningverkopen, maar bleef ze verder wederom uitdagend. Bij een stijgende vraag bleef sprake van overcapaciteit, hetgeen de prijzen op een laag niveau hield. Dit speelde meer in de utiliteitsbouw dan in de woningbouw. De combinatie van lage prijzen, veel aanbieders en weinig geld bij opdrachtgevers hield ook in 2015 de marges nog onder druk, alhoewel een zekere verbetering merkbaar was. Janssen de Jong Groep heeft hierop gereageerd door het optimaliseren van de verhouding tussen door de markt gevraagde en de door haar groeps ondernemingen aangeboden capaciteit, zowel kwalitatief als kwantitatief. Het proces van kwalitatieve verbetering van het personeel is met kracht doorgezet,

4

inclusief mutaties op directieniveau. Tegelijkertijd werd, ondanks de marktomstandigheden, onver minderd in de medewerkers geïnvesteerd door onder meer (management)opleidingen en interne coaching. Ook is het risicoen procesmanagement verder verdiept en aangescherpt. Voor meer informatie met betrekking tot risicomanagement verwijzen we naar de toelichting op pagina 66. De speerpunten, zoals voor 2015 in het Middellange Termijn Plan 2015 - 2017 verwoord, zijn in over wegende mate gerealiseerd. Er zijn door het cluster Projectontwikkeling & Bouw verschillende innovatieve en duurzame concepten op het gebied van woningbouw en renovatie op de markt gebracht en Janssen de Jong Bouw West is operationeel geworden. Het tot dit cluster behorende Koninklijke Wouden-

Het ingezette beleid om de zelfstandige groepsondernemingen binnen drie geïntegreerde clusters focus, expertise en diensten te laten delen, heeft zowel de efficiëntie als effectiviteit verbeterd.

berg Ameide realiseerde wederom enkele grote restauratieprojecten, waaronder de Stadsschouwburg in Utrecht. Binnen het cluster Bedrijfshuisvesting, waartoe Hercuton, Remco en Hafkon International behoren, realiseerde Remco meerdere projecten in Afrika en verwierf Hafkon International een vervolgproject in Dar-es-Salaam. Het cluster Caribbean is actief in praktisch de gehele keten van het bouw proces, van grondstoffen, halfproducten, bouw materialen tot en met projectontwikkeling. Daarom wordt het cluster Caribbean bij alle projecten van enige omvang in haar werkgebied betrokken, zoals de bouw van ziekenhuizen en haven- en vliegveld projecten. Het werkgebied van het cluster werd met de opening van een nieuwe vestiging op Anguilla uitgebreid tot het Engelstalige deel van de Caribbean.

Het ingezette beleid om de zelfstandige groeps ondernemingen binnen drie geïntegreerde clusters focus, expertise en diensten te laten delen, heeft zowel de efficiëntie als effectiviteit verbeterd. Deze maatregelen hebben ertoe bijgedragen dat de operationele resultaten van de onderhanden projecten in Nederland in overwegende mate positief zijn gebleven en dat in vergelijking met het vorige jaar een hogere positieve cashflow is gerealiseerd. Per saldo zijn de resultaten in vergelijking met 2014 verder verbeterd. In 2015 werden onderdelen van de van Dijk Groep te Hardenberg overgenomen en de integratie verloopt voorspoedig.

5

PROFIEL

PROFIEL

Janssen de Jong Groep De groep van bouwspecialisten Janssen de Jong Groep creëert vernieuwende oplossingen voor een groeiende vraag naar flexibele, betaalbare en duurzame woningen, bedrijfshuisvesting, maatschappelijk vastgoed, infrastructuur, scholen, ziekenhuizen, zee- en luchthavens, enz. De groep ontwikkelt, bouwt, renoveert, restaureert en doet onderhoud voor bedrijven, particulieren en overheden in binnenen buitenland. De aanpak garandeert hoogwaardige producten en diensten die in korte tijd en zonder zorgen voor de opdrachtgever worden geleverd. Janssen de Jong Groep behoort tot de landelijke top van bouwbedrijven.

1. DE ONTWIKKELENDE BOUWER Janssen de Jong Projectontwikkeling, Janssen de Jong Bouw Zuid, Janssen de Jong Bouw Hengelo, Janssen de Jong Bouw West en Van Dijk Bouw & Innovation ontwikkelen woonwijken en bouwen betaalbare huizen, bedrijfsruimtes, scholen en zorginstellingen, allemaal duurzaam en van hoge kwaliteit. De wensen van gebruikers, opdrachtgevers en kopers staan daarbij centraal. Bouwen gebeurt steeds vaker met losse elementen die in de fabriek zijn gemaakt. Deze bouwmethode is snel, hoogwaardig en biedt meer keuzemogelijkheden. Janssen de Jong Groep werkt continu aan het optimaliseren van haar producten en diensten door samen te werken met kennispartners en toeleveranciers.

2. BEDRIJFSHUISVESTING Groepsondernemingen Hercuton, Remco Ruimtebouw en Hafkon vormen het cluster ‘Bedrijfshuisvesting’. Het cluster bouwt met prefab-elementen bedrijfsruimtes van staal en beton en daken van aluminium. De bedrijven richten zich op eindgebruikers en beleggers en ze realiseren – zonder zorgen voor de opdrachtgever - gebouwen voor de industrie, de logistieke sector, de vastgoedsector en luchthavens in Nederland, Oost-Europa, het Midden-Oosten, Afrika en het Caribisch gebied.

3. BOUW, INFRA EN GRONDSTOFFEN CARIBBEAN Bij Janssen de Jong Groep is klantgericht werken de kern: eerst luisteren naar de wensen van opdrachtgevers, gebruikers en kopers en vervolgens al het vakmanschap van onze groepsondernemingen en onze partners daarvoor inzetten. Samen realiseren ze de beste oplossing. Daarbij krijgen kleine bouwprojecten net zoveel aandacht als grootschalige gebiedsontwikkelingen.

het bedrijf in traditionele ambachten die nodig zijn voor de restauratie van cultureel erfgoed, zodat het behouden blijft voor toekomstige generaties.

Janssen de Jong Groep richt zich steeds meer op industriële en modulaire bouw. Tegelijkertijd investeert

Deze clusters richting zich op vijf invalshoeken:

De activiteiten van de groep zijn onderverdeeld in: 1. cluster Projectontwikkeling & Bouw 2. cluster Bedrijfshuisvesting 3. cluster Caribbean

In het Caribische gebied bouwt Janssen de Jong Caribbean zowel sociale woningen als luxe villa’s, legt zeehavens, luchthavens en wegen aan, maar is ook actief in de mijnbouw (fosfaatrijk kalkzandsteen) en de betonindustrie. Tot de groepsondernemingen behoren Albo Caribbean, Curaçaose Wegenbouw Maatschappij, Mijnmaatschappij, Curaçao, Betonindustrie Brievengat, Bonairiaanse Wegenbouw Maatschappij, Albo Aruba, Arubaanse Wegenbouw Maatschappij, Windward Roads, Saba Roads & Construction en Anguilla Roads en Construction.

4. RESTAURATIE, RENOVATIE EN TRANSFORMATIE Koninklijke Woudenberg en Meesters In hebben een goede positie op de Nederlandse restauratie- en renovatiemarkt. Met oog voor detail en culturele en historische waarden restaureren, herstellen en vernieuwen deze specialistische bedrijven oude huizen, scholen en monumentale gebouwen, zodat ze voldoen aan de hedendaagse eisen. In samenwerking met Janssen de Jong Projectontwikkeling en Janssen de Jong Bouw krijgt leegstaand vastgoed een nieuwe bestemming.

5. ONDERHOUD EN BEHEER De bedrijfsonderdelen OnderhoudPlus en ServicebouwPlus beheren en onderhouden woningen, scholen en bedrijfshuisvesting zodat deze in goede conditie blijven. Vakmensen nemen de inspectie, het advies, de coördinatie, de uitvoering en de nazorg van het onderhoud en beheer in handen. Dat doen ze in nauwe samenwerking met opdrachtgevers, ketenpartners en bewoners.

6

7




KLANT CENTRAAL

> RIJSENBURG

De Groene Tuinen Driebergen

PROJECTONTWIKKELING EN BOUW De projectontwikkeling- en bouwbedrijven kunnen terugzien op een voorspoedig verlopen 2015. Profiterend van de aantrekkende markt zag Janssen de Jong Projectontwikkeling het aantal verkochte woningen bijna verdubbelen en nam het voor het eerst sinds jaren zelfs weer bedrijfsunits in aanbouw. Ook bij Janssen de Jong Bouw Zuid steeg het aantal woningbouwprojecten en opdrachten voor planmatig onderhoud fors. Beide bedrijven werken sinds eind 2014 samen vanuit één centrale locatie. Innovatie en uitbreiding stonden centraal bij Janssen de Jong Bouw Hengelo. Samen met de collega’s van ‘Zuid’ ontwikkelde het een uniek ‘1-dagsrenovatieconcept’, waarin een woning in één dag compleet wordt gerenoveerd. Koninklijke Woudenberg boog het verlies van 2014 om in winst en heeft hoge verwachtingen van de nieuwe tenderaanpak. De gunstige markt ontwikkelingen sterken de bedrijven van het cluster Projectontwikkeling en Bouw in hun optimisme voor 2016.

‘Zeer te spreken over uitvoering en nazorg. Problemen werden ‘on the spot’ opgelost’ WILLEMIJN EN BOUDEWIJN HAVERKORN VAN RIJSEWIJK

Na 35 jaar verruilden Willemijn en Boudewijn Haverkorn van Rijsewijk de Rotterdamse wijk Hillegersberg voor Driebergen-Rijsenburg. In een landgoedachtige setting realiseert Janssen de Jong Projectontwikkeling daar het project De Groene Tuinen. “We wilden iets ecologisch en werden door vrienden over deze woningen getipt”, vertelt mevrouw Haverkorn van Rijsewijk. “We waren meteen verkocht. Door vorm en indeling, maar vooral door het ongelooflijke en blijvende uitzicht op al het groen en prachtige oude bomen.”

10

“Over de uitvoering en de nazorg zijn wij zeer te spreken”, vult haar echtgenoot aan. “De mensen van Janssen de Jong zijn zeer attent en problemen werden en worden ‘on the spot’ opgelost.” Tijdens de bouw verbleef het echtpaar de laatste twee maanden in een caravan op hun oprit. Ze konden het werk op de voet volgen. Wat kritischer zijn ze over de kopersbegeleiding. Boudewijn Haverkorn van Rijsewijk: “Het duurde soms te lang voor we antwoord kregen. Men was heel vriendelijk, maar wat onderbezet was onze inschatting. Maar gedurende het hele traject bleef de zakelijke verstandhouding prima. We zijn heel tevreden.” 11

PROJECTONTWIKKELING EN BOUW


Janssen de Jong Projectontwikkeling

van de afdeling Business Development (BD), het versterken van de afdeling TenderSupport & Innovation (TS&I), het centraal inzetten van de juridische afdeling, clustercontrolling en ICT. De belangrijkste speerpunten voor het cluster zijn het verkopen van totaaloplossingen (van initiatief t/m beheer, onderhoud en exploitatie), het inzetten van ‘shared services’, efficiencyverbetering, reductie van faalkosten en performanceverbetering. BD legde zich onder meer toe op het ontwikkelen van een energieveld, het opzetten van een concept voor onderhoud van musea en een duurzaam hoogbouwconcept.

Voor Janssen de Jong Projectontwikkeling (JJPO) verliep 2015 zeer voorspoedig. De woningverkopen verdubbelden ten opzichte van 2014. De cashflow was positief en zowel de verkoop omzet als het aantal verkopen overtrof de verwachtingen. Brouwhuis Enschede

PROCESSEN EN ORGANISATIE Het aantal FTE steeg licht door het opzetten van BD en het versterken van TS&I. De organisatie werd op enkele posities aangepast. In 2015 is een milieu managementsysteem conform ISO 14001 opgesteld. Begin 2016 behaalde JJPO het ISO 14001-milieu managementcertificaat. Ook is een verbeterd systeem voor risicomanagement ingevoerd en werd gestart met projecten waarin LEAN, kwaliteits borging en energieprestatiegarantie centraal staan.

VOORUITZICHTEN 2016

2

253 MEER WONINGEN VERKOCHT In een sterk verbeterde woningmarkt werden vorig jaar 549 woningen verkocht (2014: 296). Kopers waren particulieren, corporaties en (institutionele) beleggers. Circa 30% van de verkopen betrof turnkeyprojecten aan zakelijke klanten, met woningen en appartementen in Abcoude, Gouda en Arnhem. Dit jaar wordt ook de verkoop geformaliseerd van 10 woningen in Tilburg aan een particuliere belegger. De meeste particuliere verkopen werden gerealiseerd in de Randstad, Midden-Nederland en Brabant. De werkvoorraad bleef op peil. Verschillende projecten met in totaal circa 600 woningen werden geacquireerd voor ontwikkeling, verkoop en realisatie in de periode 2016-2020.

BEDRIJFSHUISVESTING: LICHT HERSTEL De markt voor bedrijfshuisvesting herstelde licht. Na jarenlang geen bedrijfsunits te hebben verkocht, nam JJPO in 2015 projecten in Delft en Hengelo in aanbouw. Een groot deel is inmiddels verkocht. 12

Janssen de Jong Projectontwikkeling verwacht in 2016 de stijgende lijn in het operationeel resultaat vast te kunnen houden. De gefactureerde omzet zal door het in aanbouw nemen van diverse projecten stijgen. De woningmarkt en de markt voor bedrijfsmatig vastgoed ontwikkelen zich positief. De geografische verschillen in de woningmarkt blijven echter zeer groot.

In samenwerking met Remco Ruimtebouw werd in Haarlemmerliede 1.500 m2 bedrijfshuisvesting voor een technisch installatiebedrijf gerealiseerd.

NUL OP DE METER- (NOM) EN TRANSFORMATIEPROJECTEN JJPO heeft diverse projecten in ontwikkeling voor energiezuinige/energieneutrale woningen (EPC=<0). In opdracht van een woningstichting werden NOM-projecten aangenomen in Abcoude en Vlijmen. De huurders betalen straks 0 euro energiekosten. Samen met de zusterbedrijven, verenigd in het concept Transformatie Plus, worden diverse transformaties en herbestemmingen onderzocht voor leegstaande kantoren en monumenten. Een voorbeeld is een appartementencomplex in een leegstaand kantoorgebouw in Enschede.

Sterrewacht, Leiden

In de Randstad en andere sterke regio’s wordt veel concurrentie verwacht bij het verwerven van nieuwe projecten. Condities en voorwaarden voor het aankopen van nieuwe locaties worden minder gunstig. Dit resulteert in een hoger kapitaalbeslag, vanwege voorinvesteringen in grondposities, plankosten en bouwen woonrijp maken. Met het oog op de spreiding van risico’s en kapitaal gaat JJPO in 2016 wederom samen werkingsverbanden aan met ontwikkelende aannemers en wordt gezocht naar (strategische) samenwerking met (institutionele) beleggers en vastgoedfinanciers.

PROJECTONTWIKKELING EN BOUW In 2014 is besloten de samenwerking binnen het cluster Projectontwikkeling en Bouw verder te versterken. Dit resulteerde vorig jaar in de oprichting

Land van Winkel, Abcoude 13

JANSSEN DE JONG



JAARVERSLAG 2014

Janssen de Jong Bouw Zuid Janssen de Jong Bouw Zuid sloot 2015 af met een klein positief resultaat. Dankzij een zachte winter liep de bouwproductie vorig jaar geen stagnatie op. De nieuwbouw van woningen nam het leeuwendeel van de omzet voor haar rekening. Het aantal verkopen steeg met circa 35% ten opzichte van 2014, zodat ook de werkvoorraad voor 2016 er gezond uitziet. OnderhoudPlus was goed voor circa 25% van de omzet, waarbij vooral het planmatige onderhoud een forse groei liet zien. Energetische maatregelen 7 woningen De Kernen, Nederhemert

P

PROJECTEN

In 2015 ontwikkelde het bedrijf in hoog tempo een project van 44 studio’s en een dagbestedingsruimte voor Stichting Dichterbij in Ottersum en nam het ook in aanbouw. Het gehele project werd in BIM ontworpen, samen met de co-makers. De voordelen hiervan betaalden zich uit in een effectievere uitvoering en de mogelijkheid om snel en flexibel mee te denken met de opdrachtgever. Vorig jaar werden ook 170 ToPlan woningen gerealiseerd, waarvan ruim 60 woningen in de sociale huur voor woningbouwverenigingen. OnderhoudPlus verrichtte in dezelfde periode planmatig onderhoud aan 425 woningen. In samenwerking met vaste ketenpartners werd vooral op het gebied van energetische maatregelen in een korte tijd een flinke omzet gerealiseerd.

TOPLAN WERPT ZIJN VRUCHTEN VERDER AF Voor 2016 staan er ruim 250 ToPlan-woningen op het programma, waaronder de oplevering van 42 markthuurwoningen voor ASR in Arnhem. In Vlijmen worden de eerste 8 Nul-op-de-meter (NOM)-woningen in aanbouw genomen voor wooncorporatie Woonveste uit Drunen. Door snel en efficiënt te werken kan Janssen de Jong Bouw Zuid steeds meer klanten bedienen, zoals ontwikkelaars, woningbouw verenigingen en beleggers. Naast de lage kostprijs 14

spreken de eenvoud, variatiemogelijkheden en flexibiliteit van het ToPlan-systeem aan. Inmiddels is een enorme bibliotheek aan woningen opgebouwd, die volledig in BIM zijn geëngineerd. Een mooi voorbeeld hiervan is het werk van 48 woningen in Venlo, waarvan 38 woningen in de sociale huur voor Woonwenz en 10 koopwoningen voor Janssen de Jong Projectontwikkeling. Dit werk werd via een prijsvraag verworven.

OPDRACHTGEVERS ZIEN VOORDELEN BIM Steeds meer opdrachtgevers ondervinden de voordelen van ontwerpen in BIM. In de utiliteitsbouw staan de renovatie van een kantoorgebouw (9.500 m²) en bedrijfsruimtes (5.000 m²) van Eneco in Utrecht op het programma (Breeam score: very good). Ook deze renovatie is volledig in BIM geëngineerd.

1-DAGSRENOVATIECONCEPT EN ONDERHOUDPLUS In 2015 tekende het bedrijf de Brabantdeal en sloot het zich aan bij de ‘Stroomversnelling’. De eerste uitnodigingen voor grootschalige NOM-renovaties van corporatiewoningen zijn inmiddels binnen. Hierop kan ons unieke innovatieve 1-dags renovatieconcept kan worden ingezet. OnderhoudPlus scoorde in de horizontale ketensamenwerking bij Wonen

Limburg bovengemiddeld. Via deze samenwerking levert het bedrijf een bijdrage aan social return met o.a. culturele- en sportevenementen en het inzetten van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

TENDERSUPPORT EN INNOVATIE

Renovatie 59 woningen, Venray

De afdeling Tendersupport vanuit het Cluster won voor Janssen de Jong Bouw Zuid twee tenders: 60 sociale ToPlan-huurwoningen voor woningcorporatie GroenWest en 59 woningen planmatig onderhoud voor Wonen Limburg.

GEBRUIK VAN DIGITALE INFORMATIE Automatisering wordt steeds belangrijker in het totale proces. Dankzij de software van Microsoft en 4PS Construct zijn de bedrijfsprocessen transparant en ieder moment inzichtelijk. Kwaliteitsborging wordt in 2016 geïmplementeerd zodat het bedrijf per 1 januari 2017 kan voldoen aan de wet Kwaliteitsborging. In 2015 werden de eerste woningen digitaal opgeleverd. Digitaal opleveren voorziet het bedrijf van belangrijke data, waardoor het nog beter de beste leveranciers en ketenpartners kan selecteren en de klanten van dienst kan zijn.

VOORUITZICHTEN 2016 De verwachtingen voor 2016 zijn positief. De order-

Gebruik van digitale informatie, ook onderweg

portefeuille is goed gevuld en de verkoopkansen nemen toe, ook voor onderhoudswerk. Binnen de regio Eindhoven/'s-Hertogenbosch heeft Janssen de Jong Bouw Zuid een goed netwerk en worden via Janssen de Jong Projectontwikkeling de diensten bij veel corporaties aangeboden. Om de groeiambities te kunnen realiseren, is ook de commerciële slagkracht binnen Janssen de Jong Bouw Zuid versterkt. 15



Janssen de Jong Bouw Hengelo

onder meer door toepassing van hoogstaande duurzame materialen als ‘staalframewanden met minerale strips’. Ook werden er voorzieningen voor energie- en waterbesparing aangebracht.

OVERNAME VAN DIJK GROEP Het laatste kwartaal stond in het teken van de overname van alle bouwactiviteiten van Van Dijk Groep. De innovaties worden verder ontwikkeld onder de naam Van Dijk Bouw & Innovation. De onderhoudsafdeling Bouwlijn gaat door onder de naam OnderhoudPlus, dat nu twee vestigingen rijker is: Hardenberg en Borger.

Bij Janssen de Jong Bouw Hengelo staat innovatie hoog op de agenda. In 2015 waren duurzame noviteiten als ‘staalframe wanden met minerale strips’ en het ‘1-dagsrenovatieconcept’ aansprekende voorbeelden. Helaas zijn de resultaten over 2015 verlieslatend en daarom ondergingen de organisatie en het personeelsbestand een metamorfose. In 2015 werd de Van Dijk Groep in Hardenberg overgenomen. Er staat nu een nieuwe organisatie met mooie innovatieve concepten, waarvan het de komende jaren de vruchten kan plukken.

VOORUITZICHTEN 2016

Focus op nieuwbouw- en renovatieconcepten De woningbouw- en renovatiemarkt trekken merkbaar aan. In 2016 focust het bedrijf zich op de eigen nieuwbouw- en renovatieconcepten. Door vroegtijdig afspraken te maken met de partners, kunnen de kansen in deze markten optimaal worden benut. De kracht zit immers in de ketensamenwerking: uitwerking in BIM en een LEAN-procesaanpak. OnderhoudsPlus: krachtige impuls dankzij nieuwe vestigingen Door de verdere ontwikkeling van het 1-dagsrenovatieconcept kan Janssen de Jong Bouw Hengelo de markt prima bedienen bij de renovatie van vele type eengezinswoningen die in de jaren 60 en 70 zijn gebouwd. De OnderhoudPlus-bedrijven krijgen door de ‘nieuwe’ vestigingen Hardenberg en Borger een krachtige impuls.

1 16

Roompunt, Enschede

1-DAGSRENOVATIECONCEPT IN DE SCHIJNWERPERS

ROOMPUNT: LUXE APPARTEMENTEN OP ‘POSTZEGEL’

De publieke presentatie van het 1-dagsrenovatie concept was een belangrijke mijlpaal in 2015. Het concept werd tijdens een groot event in september onthuld, hetgeen de nodige landelijke media- aandacht opleverde. Het 1-dagsrenovatieconcept tovert in één dag een verouderde systeemwoning om in een energieneutrale, duurzame woning. De belangstelling van woningcorporaties is groot. Zij staan de komende jaren voor een grote bouwopgave.

De expertise en werkwijze van Janssen de Jong Bouw Hengelo waren doorslaggevend in het complexe project Roompunt. Dit prachtige appartementen gebouw in de wijk Roombeek te Enschede werd gerealiseerd onder leiding van projectarchitect Pi de Bruijn. Grote uitdagingen waren vooral de invulling van de gevel en het bouwen op een ‘postzegel’ in een binnenstedelijke situatie. De bouw en afwerking van de appartementen waren van zeer hoog niveau,

1-dagsrenovatieconcept, Warnsveld

Maxime Verhagen en Hans Smits voor woning 1-dagsrenovatieconcept Warnsveld

Optimale ruimte voor mensen Janssen de Jong Bouw Hengelo denkt én bouwt vanuit het credo en de gedachte ‘Optimale ruimte voor mensen’. Het bedrijf wil opdrachtgevers en eindgebruikers optimale ruimte bieden; de ruimte waarin ze zich thuis voelen en gelukkig kunnen zijn. Volop ruimte biedt het ook aan de eigen medewerkers; ruimte om te groeien en zich verder te ontwikkelen. Duurzame inzetbaarheid is dan ook een belangrijk speerpunt in 2016. Hiertoe wil het bedrijf het verzuim optimaal beheersen en de algehele inzetbaarheid van medewerkers verbeteren. Ook klantgerichtheid en klanttevredenheid staan hoog op de agenda. In 2016 gaat Janssen de Jong Bouw Hengelo voor een gemiddelde klantscore van 8+!

17



Koninklijke Woudenberg Ameide In 2015 slaagde Koninklijke Woudenberg Ameide erin het verlies van 2014 om te zetten in winst. Het jaar werd afgesloten met een werkvoorraad van € 14 miljoen. Bovenal stond 2015 in het teken van de nieuwe tenderaanpak. Werd voorheen vooral aanbesteed op prijs, de laatste jaren voert het aspect kwaliteit steeds meer de boventoon. Al in de tenderfase moeten aan nemers blijk geven van hun creativiteit en scherpte. Aan deze eisen kan alleen tegemoet worden gekomen met medewerkers en onderaannemers die hierin mee kunnen gaan. Daarom heeft Koninklijke Woudenberg Ameide veel geïnvesteerd in deze nieuwe werkwijze.

D

SERVICE EN ONDERHOUD: FOCUS OP MEERJARENONDERHOUD

Het eerste succes van de nieuwe aanpak bleef niet lang uit. Het bedrijf won de tender voor restauratiewerk aan een universiteitsgebouw aan het Janskerkhof in Utrecht, in opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf. In de tenderfase selecteerde het bedrijf de juiste partners en was het projectteam intensief betrokken bij het werk. Resultaat: een zeer tevreden opdrachtgever en dito gebruikers, partners en medewerkers.

Onder leiding van een nieuwe bedrijfsleider focust de afdeling service en onderhoud zich sinds vorig jaar op klantgericht en efficiënt meerjarenonderhoud. Ook ontwikkelde de afdeling concepten voor het onderhoud van de Nederlandse musea en het verduurzamen van monumenten. Voor het Mauritshuis en Rijksmuseum werden diverse werkzaamheden uitgevoerd.

KLEINE WERKEN: AMBACHT IN STAND HOUDEN In de afgelopen jaren werkte het bedrijf aan prachtige projecten, zoals de Gevangenpoort in Bergen op Zoom, het Zilvermuseum in Schoonhoven, de schietmuur in het Wantijpark in Dordrecht, diverse forten, het kasteeltje Hoogsoeren en vele kerken. Met dergelijke werken kunnen wij het ambacht van onze eigen medewerkers in stand houden.

KASTEEL BROEKHUIZEN EN STADSSCHOUWBURG UTRECHT

18

Stadsschouwburg, Utrecht

Station Geldermalsen

DIRECT SUCCES: BEDRIJF WINT TENDER UNIVERSITEITSGEBOUW

Gevangenpoort, Bergen op Zoom

Stationschefwoning Spoorwegmuseum, Utrecht

Op een prachtig landgoed in Leersum wordt in het oude kasteel Broekhuizen een hotel gerealiseerd. Koninklijke Woudenberg verwierf ook de tweede fase en ging aan de slag met de restauratie van het

koetshuis en de boerderij. Op de valreep van 2015 werd ook de renovatie van de Stadsschouwburg in Utrecht opgeleverd. Aan het ooit door Dudok ontworpen gebouw is anderhalf jaar gewerkt. Ondanks de onverwachte vondst van asbest kon het hele project op 31 december worden opgeleverd. De schouwburg voldoet hiermee weer aan alle hedendaagse eisen en ontving zelfs een prijs voor haar goede toegankelijkheid voor mindervaliden.

VOORUITZICHTEN 2016 In de eerste twee maanden van 2016 heeft Koninklijke Woudenberg Ameide voor € 14 miljoen aan nieuw werk kunnen noteren. Meesters In kan ook bogen op een mooie werkvoorraad.

ZEDERIK EN REPSTONE WORDEN ‘MEESTERS IN’ De omzet van Repstone en Steenhouwerij Zederik bleef iets achter. Begin 2015 verhuisde Repstone naar de locatie in Zederik. Sinds het eerste kwartaal van 2016 gaan beide bedrijven als één organisatie verder onder de naam ‘Meesters In’. Het nieuwe bedrijf is gespecialiseerd in alle steenachtige materialen. De samenvoeging moet zowel meer omzet genereren maar ook de organisatiekosten omlaag brengen. In 2015 werkten beide bedrijven onder meer aan een borstbeeld en grafzerk van Lucas Bols in Amsterdam, beeldengroep van gebouw ‘De Holland’ in Dordrecht en Pakhuis Meesteren in Rotterdam.

19


KLANT CENTRAAL

> AMSTERDAM

Restauratie en verbouwing Rijksmuseum

BEDRIJFSHUISVESTING Remco Ruimtebouw, Hafkon, Hercuton en ServicebouwPlus werken sinds enige tijd als cluster Bedrijfshuisvesting samen vanuit één vestiging in Nieuwkuijk. Gevieren bieden de bedrijven integrale nieuwbouw- en oplossingen voor elk bedrijfshuisvestingsvraagstuk. De beoogde synergie is al op veel terreinen zichtbaar. Hoewel de moeizame ontwikkelingen in de markt voor bedrijfshuisvesting de bedrijven nog altijd parten parten speelt, zag Remco Ruimtebouw in 2015 kans zijn marktpositie te behouden. Hafkon realiseerde enkele mooie projecten in Nederland en Tanzania. Hercuton profiteerde vooral van de groeiende markt voor efficiënte bouwconcepten (‘LEGO lisering’) en leverde enkele zeer aansprekende projecten op. Voor de buitenlandse projecten vaart het cluster vooral mee in het kielzog van multinationals of westerse bedrijven. In alle bedrijven is het vertrouwen in een voorspoedig verloop van 2016 groot.

‘Zeer zorgvuldig vakmanschap’ HOOFDDIRECTEUR WIM PIJBES

Aan de grootscheepse verbouwing van het Rijks museum in Amsterdam heeft Koninklijke Woudenberg een grote specialistische bijdrage mogen leveren. Het bedrijf was onder meer betrokken bij de restauratie van het casco-interieur, de renovatie van de Teekenschool en de villa, de restauratie van het casco-exterieur en de restauratie van de Philipsvleugel. Daken, gevels en gewelven werden gerestaureerd en nieuwe glazen daken aangebracht. Ook herstelde Koninklijke Woudenberg metselwerk, natuursteenwerk

20

en smeedwerk en kregen delen van het museum nieuwe kozijnen en deuren. Het internationaal befaamde Rijksmuseum werd in 2013 heropend. Hoofddirecteur Wim Pijbes hield tijdens het hele bouwproces nauwlettend de vinger aan de pols. Hij was onder de indruk van het werk van Koninklijke Woudenberg. Wim Pijbes: “Ik kan daar kort over zijn. Het bedrijf staat voor mij voor zeer zorgvuldig vakmanschap.”

21

BEDRIJFSHUISVESTING

Remco Ruimtebouw Ook in 2015 kampte Remco Ruimtebouw met een stroeve en moeilijke markt. Ondanks de druk van de economische omstandigheden wist het bedrijf echter zijn marktpositie te behouden, zowel in Nederland als in het buitenland.

Pitta Bakkerij, Wijchen


M

MOOIE PROJECTEN DOOR HECHTE KLANTENRELATIES

MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEID IN HET BUITENLAND

In Nederland leidden de bestaande klantenrelaties tot opdrachten voor diverse mooie nieuwbouw-, restyling- en renovatieprojecten. Een nieuwbouwproject te Haarlemmerliede werd in samenwerking met zusterbedrijf Janssen de Jong Projectontwikkeling uitgevoerd. Buitenlandse projecten in Ethiopië, Democratische Republiek Congo, Haïti, Rwanda, Cambodja,Bonaire, Duitsland en België droegen alle bij aan het bedrijfsresultaat, hieronder waren ook enkele restylingprojecten.

In het buitenland werken de supervisors van Remco Ruimtebouw samen met lokale montagebedrijven. Binnen deze samenwerking worden de medewerkers van die bedrijven opgeleid tot volwaardige monteurs, die zelfstandig kunnen monteren.

SYNERGIE CLUSTER BEDRIJFSHUISVESTING AL ZICHTBAAR Remco Ruimtebouw, Hafkon en Hercuton vormen sinds enige tijd het cluster Bedrijfshuisvesting in Nieuwkuijk. De beoogde synergie is reeds zichtbaar op het gebied van financiën, facilitaire zaken en ICT en wordt verder uitgebreid, onder meer naar het kwaliteitsborgingssysteem.

VOORUITZICHTEN 2016 Remco Ruimtebouw heeft vertrouwen in een goed verloop van 2016. Het jaar ging van start met een goed gevulde orderportefeuille. Gelet op het verwachte lichte economische herstel in Nederland gaat het bedrijf zijn marktbenadering intensiveren. Voor de buitenlandse projecten vaart Remco Ruimtebouw mee in het kielzog van multinationals of westerse bedrijven voor de wereldwijde levering van nieuwe bedrijfshallen. In 2016 wordt ook het Remco-bouwconcept geactualiseerd en aangescherpt op het gebied van duurzaamheid, milieuvriendelijkheid en energie zuinigheid. De organisatie wordt geoptimaliseerd, met speciale aandacht voor opleiding en maat schappelijk verantwoord ondernemen. Tevens zal er een verdere integratie met Hercuton plaatsvinden.

22

23

BEDRIJFSHUISVESTING


Hercuton

GEEN GEBOUWEN, MAAR OPLOSSINGEN

Als Design & Build-bouwer legt Hercuton zich toe op het conceptmatig realiseren van turnkey bedrijfspanden in prefab beton. Indachtig het bedrijfsmotto ‘Bouwen met voorsprong’ zet het bedrijf in op ‘LEGOlisering’, zodat bij elk project niet steeds het wiel hoeft te worden uitgevonden. De markt voor dit soort efficiënte bouwconcepten trekt aan, zo bleek in 2015. Het aantal opdrachten nam toe, evenals het aantal medewerkers. Tegenover deze positieve berichten stond het trieste nieuws van het onverwachte overlijden van een van de Managementteamleden, wat een grote impact had op de medewerkers.

Alcoa | Kawneer, Harderwijk

ORGANISATIE: STREVEN NAAR KLANTSCORE 9 Ook in 2015 stond de klant centraal en was er veel aandacht voor klanttevredenheid. Doorlopend onderzoek door een onafhankelijk bureau toont aan dat klanten Hercuton gemiddeld waarderen met een 8.1. Een bovengemiddelde score in de markt, maar Hercuton streeft naar een 9. De kernwaarden ‘Betrokken, Innovatief, Transparant en Samen’ spelen een grote rol bij het behalen van deze doelstelling.

Elvedes Cable Systems, Nieuwkuijk

AANSPREKENDE PROJECTEN TREKKEN VEEL MEDIA-AANDACHT In diverse steden toonde Hercuton wederom zijn visitekaartje. Het bedrijf realiseerde prachtige projecten en sleepte mooie opdrachten in de wacht. Aansprekende voorbeelden van opgeleverde projecten waren de nieuwbouw van een bedrijfsruimte met kantoor voor Berco in Schijndel, Muilwijk in Rhoon en de turnkey nieuwbouw van een kantoor met bedrijfsruimte voor Oliebron in Zwijndrecht.

Veel media-aandacht ging uit naar de bouw van het nieuwe XITE Headquarters. Hercuton realiseerde voor deze populaire muziekzender een modern, karakteristiek loftgebouw in Amsterdam-Noord, in opdracht van Steengoed Holding. Ook de nieuwbouw van Alcoa | Kawneer in Harderwijk haalde veelvuldig de pers. Hercuton bouwde dit 20.000 m² tellende distributiecentrum turnkey in opdracht van WDP Nederland. Het gebouw behaalde een BREEAM Very Good label en een klanttevredenheidsscore van 9.

CLUSTER BEDRIJFSHUISVESTING BIEDT INTEGRALE OPLOSSINGEN

Aviocom, Lelystad 24

Met het vitaliteitsprogramma ‘Hercuton Beweegt’ toonde Hercuton opnieuw zijn grote betrokkenheid bij de samenleving. Door mee te doen aan sportieve activiteiten, werkten medewerkers aan hun gezondheid én verdienden zij geld voor KNGF Geleidehonden, Nederlandse Brandwonden Stichting en KIKA. In 2016 worden Diabetes Fonds, CliniClowns Nederland en Stichting Vlinderkind gesteund.

VOORUITZICHTEN 2016

Schellevis Beton, Dussen

Naast de bouw van bijzondere nieuwbouwprojecten stond 2015 in het teken van het nieuwe cluster Bedrijfshuisvesting van Janssen de Jong Groep. Dit bestaat uit Hercuton, Remco Ruimtebouw en Hafkon en is sinds juni 2015 gehuisvest in één pand in Nieuwkuijk. Gezamenlijk bieden zij de optimale integrale oplossing voor elk bedrijfshuisvestingsvraagstuk. Per 18 januari 2016 is het cluster uitgebreid met ServicebouwPlus. Dit bedrijf, dat voortkomt uit de serviceafdeling van Hercuton, is gespecialiseerd in totaaloplossingen voor onderhoud, renovatie en verbouwingen aan bestaand bedrijfsmatig vastgoed.

Met de lancering van 2D animatiefilms, nieuwe video’s en brochures speelde Hercuton in op de steeds visueler ingestelde klant. Daarnaast drukte het bedrijf tijdens Logistica 2015 nadrukkelijk zijn stempel op de logistieke sector. Kennisdeling vormde voor Hercuton in het gehele traject rondom deze beurs de rode draad. Het bedrijf nodigde gast sprekers uit, interviewde captains of industry en lanceerde een whitepaper over ontwikkelingen in deze sector.

Voor 2016 staan er verschillende opleveringen op de agenda, waaronder het nieuwe Europese hoofd kantoor van Hikvision in Hoofddorp en de bedrijfshal met kantoor voor IHC Hytec in Raamsdonksveer. Hercuton realiseert beide projecten turnkey. Dit jaar wordt ook gestart met de bouw van een crematorium en diverse bedrijfsruimtes met kantoren. Gelet op het aantal lopende offertes ziet Hercuton de ontwikkelingen in 2016 met vertrouwen tegemoet.

XITE Headquarters, Amsterdam 25

BEDRIJFSHUISVESTING


Hafkon

M

MARKTOMSTANDIGHEDEN EN PROJECTEN

MAATSCHAPPELIJK BETROKKEN

Ondanks dat de marktomstandigheden in Nederland in 2015 moeilijk waren realiseerde Hafkon in Nederland diverse mooie aansprekende projecten. Veel werk is in 2015 verzet voor de afbouw van het dak op het centraal station van Utrecht. In 2016 wordt dit werk opgeleverd. In Tanzania werkt het bedrijf bovendien aan de realisatie van de eerste fase van de nieuwe terminal op het vliegveld van Dar es Salaam. Volgens planning wordt deze fase in het voorjaar van 2016 opgeleverd. Er worden op het vliegveld vervolgopdrachten verwacht.

In het buitenland werken de medewerkers van Hafkon samen met lokaal personeel dat wordt opgeleid tot volwaardige monteurs. De lokaal opgeleide monteurs worden nadien vaak door de hoofdaannemer ingezet voor het onderhouden van de opgeleverde werkzaamheden.

SYNERGIE CLUSTER BEDRIJFSHUISVESTING

Een verregaande samenwerking met Remco Ruimtebouw zal bovendien leiden tot een verdere internationalisering van de mogelijkheden.

VOORUITZICHTEN 2016 Volgens de nieuw gekozen strategie vaart Hafkon net als Remco Ruimtebouw in 2016 voor nieuwe projecten mee in het kielzog van bouwbedrijven in Nederland en waar elders ook ter wereld.

In het kader van de synergie binnen het cluster bedrijfshuisvesting worden de onderhoudswerkzaamheden vanaf begin 2016 verzorgt door ServicebouwPlus.

Groepsfoto lokale medewerkers, Tanzania

Dak airside, Tanzaniat 26

Dak landside terminal, Tanzania 27


CARIBBEAN KLANT CENTRAAL

> HARDERWIJK

Distributiecentrum Alcoa | Kawneer

CARIBBEAN De bedrijven van Janssen de Jong Caribbean toonden in 2015 een positief beeld. Lichtpuntjes waren de lichte verbetering van de economie op Curaçao en de flexibiliteit waarmee de bedrijven hun focus verlegden naar de particuliere markt, waarin nog wel groei zit. Door de eigen organisaties aan te passen aan de onvoorspelbare marktomstandigheden en samenwerkingsverbanden aan te gaan, slaagden de meeste bedrijven erin het jaar toch met positief resultaat af te sluiten. Hoge verwachtingen zijn er van de in 2015 geopende vestiging op het eiland Aguilla ten noorden van Sint Maarten.

'Een geruststelling dat ik op zo'n ervaren bouwer kon leunen' LARS VAN DEN BERG, PROJECTLEIDER

Waar efficiënt samenwerken en wederzijds vertrouwen al niet toe kunnen leiden. In krap 9 maanden realiseerde Hercuton, in samenwerking met projectontwikkelaar/ belegger WDP, het imposante, 20.000 m² metende nieuwe distributiecentrum van Alcoa | Kawneer in Harderwijk. "Er was weinig tijd, dus was het een geruststelling dat ik op zo'n ervaren bouwer kon leunen", vertelt Lars van den Berg, projectleider namens Alcoa, over het ambitieuze en duurzame project (BREEAM-NL 'Very Good').

28

Dat de krappe deadline kon worden gehaald, was vooral te danken aan de toepassing van Hercutons efficiënte prefab-betonsysteem. Van den Berg: "Kolommen van staal zijn weliswaar slanker dan beton. Maar een robuuste degelijke constructie van beton wint het dan toch". Het wederzijds vertrouwen in het project was groot. "Ook de afwerking lieten we met een gerust hart over aan Hercuton", aldus Van den Berg. "Het vooroordeel dat aannemers en uitvoerders niet flexibel zijn, klopt absoluut niet. De samenwerking liep hartstikke goed en Hercuton ontzorgde als geen ander."

29

CARIBBEAN - CURAÇAO


> CURAÇAO

> CURAÇAO

Eigen Woning Plan

B

Bij Eigen Woning Plan (EWP) stond in 2015 het project Acropolis centraal. Eind vorig jaar werd de gehele infrastructuur van deze nieuwe woonwijk in Montaña Abou op Curaçao opgeleverd aan de overheid. Op dat moment was de helft van de 84 geplande woningen gerealiseerd en verkocht. In de loop van 2016 wordt het project volledig afgerond.

NIEUWE VOORSCHRIFTEN VERTRAGEN WONINGVERKOOP In 2015 bleef de verkoop van de woningen achter bij de verwachtingen. Dit was ook te wijten aan terughoudendheid bij het verstrekken van hypotheken door lokale banken als gevolg van regelgeving.

EWP OP ARUBA EN BONAIRE Wellicht dat in 2016 ook gestart kan worden met EWP-woningen op Aruba en Bonaire, de vraag naar betaalbare woningen is groot.

Project 84 woningen Acropolis, Curaçao

Curaçaose Wegenbouw Maatschappij

C

Curaçaose Wegenbouw Maatschappij (CWM) kan terugblikken op een stabiel jaar. De lokale economie verbeterde in 2015 licht (met 0,5%) en de verwachte verbeteringsprojecten voor de infrastructuur zijn inmiddels volop in uitvoering.

TWEE GROOTSCHALIGE PROJECTEN Twee specifieke projecten droegen belangrijk bij aan de stabiliteit van het bedrijf: het grootschalige SWR-waterleidingsaneringsproject in 25 wijken en de aanleg van een hoogspanningsverbindingskabel vanaf de Refineria Isla te Emmastad tot aan de bunkerfaciliteiten te Bullenbaai. (het ‘30 KV-project’).

ANDERE VERMELDENSWAARDE PROJECTEN Andere vermeldenswaardige projecten waarmee CWM in 2015 actief was, waren het Eigen Woning Project op Acropolis in Montagne, de tweede fase van de renovatie van de startbaan Hato Airport, de aanleg van de kunstgrasvelden te SDK en Asiento en het rioleringsproject in de binnenstad van Punda. In het laatste project werd de verfraaiing van de Breedestraat Punda conform het z.g. “shared street concept” gerealiseerd. De oude tegel- en asfalt verharding werd vervangen door mooie klinker verharding van Betonindustrie Brievengat. Het plaatsen van nieuwe verlichting en beplanting maakte onderdeel uit van het project. De overheid heeft de fileproblematiek op de zeer drukke kruising Sta. Rosaweg-Seru Loraweg aangepakt. Hiertoe werd een bestaand benzinestation gesloopt en maakten de verkeerslichten plaats voor een nieuwe en moderne rotonde met voetgangerspaden. Deze projecten droegen niet alleen bij aan de omzet en de stabiliteit van het bedrijf, maar ook aan de ontwikkeling van Curaçao als geheel.

op onder begeleiding van de P&O-functionaris, bijgestaan door een professionele coach. Als de jongeren het stagetraject met succes afronden, kunnen ze aan de slag in het bedrijf. In totaal krijgen circa 30 jongeren dit traject aangeboden. Het project wordt uitgevoerd in samenwerking met het ministerie van Arbeid en Sociale Zaken (SOAW).

VOORUITZICHTEN 2016 Dankzij de economische groei zijn ook de vooruitzichten voor CWM positief. 2016 is een jaar van belangrijke mijlpalen, zoals start van de aanleg van de tweede megapier, de aanleg van aan- en afvoerwegen naar het nieuwe ziekenhuis (Hospital Nobo) en de bouw van de nieuwe terminal op Hato Airport. CWM is bij al deze projecten betrokken. Dit jaar zal er hopelijk duidelijkheid komen over de status van de Isla Raffinaderij in verband met het wel of niet verlengen van het contract met PDVSA.

Aanleg kunstgrasveld inclusief drainage te Asiento (Rust & Burgh), Curaçao

MVO: COACHINGSTRAJECT VOOR 30 JONGEREN In het kader van het SWR-project volgen jonge werklozen zes maanden lang een stage- en coachingstraject bij CWM. Ze doen er werkervaring 30

Reconstructie weg naar Westpunt ter hoogte van Tera Cora, Curaçao 31



> CURAÇAO

Mijnmaatschappij Curaçao

M

Mijnmaatschappij Curaçao (MMC) versterkte in 2015 haar positie in de regio door enkele strategische samenwerkingsverbanden aan te gaan. MMC zag kans het bedrijfsresultaat van 2014 te overtreffen. Daarnaast verhoogde MMC het efficiencyniveau door fors te investeren in kennis, kunde en innovatie. Ook werd het aanbod voor de productmarkt uitgebreid en verbreed en werd veel aandacht besteed aan het creëren van een prettige en uitdagende werkomgeving voor de medewerkers.

PRODUCTEN VERKOCHT IN 20 LANDEN Mijnmaatschappij Curaçao is actief in de ontginning en verwerking van kalksteen en fosfaat tot verschillende aggregaten die toegepast worden in de bouw,

Truck MMC 32

infrastructuur, glasindustrie, drinkwaterindustrie, veevoerindustrie en agricultuur. De producten worden verkocht in ruim 20 landen. Speerpunten zijn: continuïteit, klantgerichtheid, professionaliteit, mensgerichtheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen.

ONTWIKKELING VAN OMZET- EN WINSTNIVEAU Ondanks de matige economische omstandigheden en veranderende lokale en internationale markt omstandigheden groeide de omzet licht en was het resultaat boven het gestelde budget, dankzij een toename in het aantal exportorders, lage gasolie prijzen en procesoptimalisatie.

GROEIEN IN KRIMPENDE MARKT

ORGANISATIE:

De actuele bouwmarkt blijft krimpen en de concurrentiedruk neemt verder toe, zowel lokaal als internationaal. Desondanks zag MMC kans te groeien in de lokale markt, hetgeen te danken was een ‘inhaalslag’ van wegenprojecten (aanleg en onderhoud) en de toenemende activiteiten van de Betonindustrie Brievengat. De exportgroei was grotendeels toe te schrijven aan een grotere afzetmarkt in Bonaire en Guyana.

In de eigen organisatie ging veel aandacht uit naar sociale activiteiten, optimalisatie van het bedrijfs proces, groot onderhoud en het opleiden van de medewerkers inclusief het middenkader.

Zand en aggregaten kunnen sinds kort bij elk verkooppunt van de Betonindustrie Brievengat worden besteld en betaald voor aflevering tot aan huis, Bij het verkooppunt in Malpais kunnen deze producten ook worden gekocht en meegenomen. Hiermee verhoogde MMC het serviceniveau en de nieuwe verkooppunten zorgden voor een betere geografische spreiding dichtbij onze afnemers.

DUURZAAMHEID EN MVO: AFVALBEPERKING EN SOCIALE PROJECTEN Als duurzame en maatschappelijk verantwoorde onderneming werd betonpuin verzameld en gebroken voor hergebruik en werden afspraken gemaakt over hergebruik van afvalolie door een olieraffinaderij. Het bedrijf was maatschappelijk betrokken bij de educatie van scholieren, verfraaiing en verbouwing van bejaardentehuizen en sociale projecten.

VOORUITZICHTEN 2016 De strategie voor de komende jaren voor MMC is dat de lokale en internationale markten intensiever benaderd gaan worden en we zien 2016 met vertrouwen tegemoet.

Speerpunten zijn: continuïteit, klantgerichtheid, professionaliteit, mensgerichtheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. 33



> CURAÇAO

Betonindustrie Brievengat

B

Betonindustrie Brievengat (BIB) hield zich in 2015 staande als lokale marktleider en trendsetter, ondanks de toenemende prijs- en concurrentiedruk en een krimpende bouwmarkt. Hiertoe kwam het bedrijf met diverse innovatieve en creatieve oplossingen en tilde het de efficiency en klantgerichtheid naar een hoger niveau. Ondernemen, grenzen verleggen en out-of-the-box-denken waren de sleutelwoorden in 2015. En zijn dat ook in 2016.

GEZOND RENDEMENT EN CONTINUÏTEIT Betonindustrie Brievengat staat voor een gezond rendement, continuïteit, klantgerichtheid, kwaliteit, mensgerichtheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Op Curaçao en Bonaire beschikt het bedrijf over verkooppunten in Brievengat, Santa Maria, Malpais en Kralendijk.

Levering van beton, Curaçao

GROTER MARKTAANDEEL EN BETER RESULTAAT Ondanks de uitdagende, veranderende markt omstandigheden wist Betonindustrie Brievengat zijn marktaandeel te vergroten en de omzet en het resultaat te verbeteren.

HERKENBAARDER IN DE MARKT Door de marketingstrategie aan te passen via branding, adverteren, klantgerichtheid en diversiteit werd het bedrijf (her)kenbaarder in alle marktsegmenten. Daarnaast wist het de aandacht op zich te vestigen door strategische verkooplocaties te openen, nadrukkelijk aanwezig te zijn in zijn markten en het assortiment uit te breiden met innovatieve producten.

Truck BIB

In het vierde kwartaal werd een recordaantal betonproducten verkocht. Betonindustrie Brievengat was (en is) huisleverancier van diverse vaste klanten en leverde aan verschillende prestigieuze projecten, waaronder het nieuwe hospitaal, resorts, (semi-) overheidsprojecten, woningbouwcoöperatie, projectontwikkelaars en particulieren.

ORGANISATIE: HERZIEN EN OPTIMALISEREN In de eigen organisatie ging veel aandacht uit naar sociale activiteiten, het herzien en optimaliseren van bedrijfsprocessen, het opleiden van medewerkers en middenkader en het herschikken van de organisatiestructuur. Een speciaal gehouden ‘Business Efficiency’ -workshop was een groot succes. Daarin kon een geselecteerde groep werknemers de dagelijkse bedrijfsvoering ervaren en hun verbeterideeën presenteren aan de directie. Het bedrijf geniet vertrouwen bij zijn klanten dankzij het strikte kwaliteitsbeleid, de grote kennis en kunde bij het ontwerp van mengsels, de deskundige advisering vanaf het voortraject tot en met nazorg en zijn ervaring en klantgerichtheid. In 2015 breidde BIB zijn assortiment en dienstverlening uit met het openen van twee verkooplocaties, de verkoop van zand en 34

aggregaten, cementzakken, nieuwe variaties in bestratingen, de ontwikkeling van een innovatief kolomblok en U-Blok en de levering van producten tot op locatie met eigen transport.

DUURZAAMHEID EN MVO: AFVALBEPERKING EN SOCIALE PROJECTEN Als duurzame en maatschappelijk verantwoorde onderneming (MVO) werd betonpuin hergebruikt en werd een pilot uitgevoerd waarbij motorolie van de betontruckmixers via een filtersysteem tot driemaal toe opnieuw werd gebruikt. Het bedrijf was maatschappelijk betrokken bij de verfraaiing en verbouwen van onder andere scholen, bejaardentehuizen, sociale projecten en het bijstaan van families in nood.

VOORUITZICHTEN 2016 Er is veel vertrouwen in de toekomst. Dat vertrouwen weerspiegelt zich in de bedrijfsvoering, de innovaties, het realisatieproces, het personeelsbeleid en het ondernemerschap. 2015 was een jaar vol vernieuwingen, veranderingen en uitbreidingen. 2016 wordt een jaar van verdere groei door benutting van kansen in de markt. 35

KLANT CENTRAAL CARIBBEAN

KLANT CENTRAAL

> ARUBA

> CURAÇAO

Multi Cargo Sea Terminal Barcadera

'De houding bij Albo en AWM was steeds van: we lossen het op, want het moet af'

Eigen Woning Plan Montaña Abou

'Van A tot Z begeleid en in elke fase goed geïnformeerd' JUDY WASSENBERG

IR. E.M. (‘ MIKE ‘) DE L'ISLE, MANAGING DIRECTOR BIJ ASTEC N.V.

"Oplossingsgericht, pragmatisch en aangenaam", zo blikt ir. Mike de l'Isle, Managing Director bij Astec N.V., terug op de jarenlange samenwerking met Albo en Arubaanse Wegenbouw Maatschappij (AWM). Namens Astec realiseerden beide bedrijven een nieuwe haventerminal (gebouwen, terreinverharding, installaties en voorzieningen) in Barcadera op Aruba. Conform de strategische visie van het Land Aruba vervangt de nieuwbouw de oude cargo-terminal in Oranjestad, die steeds meer als een hinderpaal voor het toerisme en gerelateerde ontwikkelingen werd ervaren. Als onderaannemer van American Bridge vernieuwde Albo en AWM ook de oude kademuren en bouwde het een nieuwe kade in opdracht van de Aruba Ports Authority (APA) N.V. 36

Albo en AWM maakten al vanaf de internationale aanbesteding door de Aruba Ports Authority in 2011 deel uit van het Astec 'terminal bouwteam'. De l'Isle: "Beide bedrijven staan erom bekend dat ze op tijd leveren, kwaliteit hoog in het vaandel hebben staan en goed met de klant meedenken. Prima partijen dus om in je team te hebben." Afgezien van de gebruikelijke ‘hick-ups’ in een project met veel verschillende partijen, verliep de samenwerking tijdens de bouw vlot. "De houding bij Albo en AWM was steeds van: we lossen het op, want het moet af. Je kon echt merken dat men in dit prestigieuze en historische project, met zijn grote exposure, een uitstekend product wilde neerzetten, waarop men na de oplevering in februari 2016 met trots kan terugkijken."

Judy Wassenberg bedacht zich geen moment, toen ze hoorde van de plannen voor 'Acropolis', de vierde fase (84 woningen) van het ambitieuze Eigen Woning Plan (EWP) op Montaña Abou ten oosten van Willemstad. Spijt van haar snelle koopbeslissing heeft de geboren en getogen Curaçaose nog geen moment gehad. Al was het alleen maar vanwege het vrije uitzicht vanuit haar woning over de omgeving. "We wonen hier bovenop een berg. Dat is echt zó leuk! Ik geniet er nog elke dag van."

De nieuwe wijk en haar bewoners voelen als een warm bad. In een mum van tijd had Judy Wassenberg contact met buurtgenoten. "Dat gaat sowieso snel hier. Curaçao is maar klein..." Ook over de kopers begeleiding niets dan lof. "Het Eigen Woning Plan heeft op dat gebied uitstekend werk geleverd. Ik werd van A tot Z begeleid en in elke fase goed geïnformeerd." Niets te klagen dus? "Nou... er waren wel wat opleverpuntjes. Maar die werden allemaal netjes opgelost. Al met al kan ik gewoon zeggen: ik voel me hier helemaal op mijn plek."

37

CARIBBEAN - BONAIRE & ARUBA


> BONAIRE

> ARUBA

Bonairiaanse Wegenbouw Maatschappij

V

Voor de infrastructuur op Bonaire was 2015 een jaar van relatieve achteruitgang. Het wegennet zit vol gaten en deze achterstand in het onderhoud loopt helaas verder op. Deze ontwikkeling trok een streep door de hoge verwachtingen van Bonairiaanse Wegenbouw Maatschappij (voor 2015). Bonairiaanse Wegenbouw Maatschappij (BWM) draaide een redelijke omzet, onder meer dankzij de werkzaamheden aan het Fiber to Home-project van Telbo (FTH) en de civiele werken voor een nieuwe gevangenis.

GESCHIL OVER FINANCIERING WEGENONDERHOUD Op het gebied van infrastructuur werd in 2015 alleen de tweede fase van Kaya Nikiboko Zuid uitgevoerd: een Rotonde ter hoogte van de kerk in Playa. De vervolgfasen zijn door het huidige bestuur on hold gezet.

BELANGRIJKE PROJECTEN Ter oplossing van de fileproblematiek en het garanderen van de veiligheid voor de weggebruikers op Kaya Nikiboko Zuid bij de kerk van Playa is de aansluiting ter plaatse vervangen door een grote, moderne rotonde. In het ontwerp werd rekening gehouden met fiets- en voetgangerspaden en zijn alle bovengrondse voorzieningen ondergronds gebracht. De aanleg van deze rotonde droeg niet alleen bij aan de veiligheid, maar ook aan de upgrading van de wijk. De aanleg een nieuwe HDPE waterleiding voor WEB waar er voor het eerst op Bonaire gebruik is gemaakt van spiegellas techniek is voor de werknemers van BWM/CWM een unieke moment geweest. De opdrachtgever was zeer tevreden met de performance van het personeel van BWM/CWM.

38

MVO: REPARATIE KIOSK, SPECIAL OLYMPICS EN KERSTONTBIJT Tijdens de uitvoering van het rotondeproject in Playa repareerden BWM-medewerkers de lokaal bekende kiosk ‘Fraternan di Tilburg’ bij de kerk in Playa en voorzagen ze het gebouwtje van een nieuwe verflaag, als gebaar naar de plaatselijke bevolking. Ook droeg het bedrijf, zoals elk jaar, bij aan de ‘Special Olympics Bonaire’.

VOORUITZICHTEN 2016 In 2016 focust BWM zich op een nieuwe acquisitieaanpak, waarbij de klant in een heel vroeg stadium wordt benaderd. Deze aanpak werd in 2015 in gang gezet. Het bedrijf verwacht een redelijk 2016 en ziet de toekomst met vertrouwen tegenmoet. Ook hoopt BWM een bijdrage te leveren aan de upgrading van pieren en steigers, de wijkverbeteringsprojecten te Rincon en Antriol en de aanleg van toegangswegen voor de nieuwe breedeschool en School Watapana. Hiervoor heeft Nederland al fondsen beschikbaar gesteld. Daarnaast werkt het bedrijf samen met WEB aan de realisatie van een grootschalig waterleidingsaneringsproject in diverse wijken. Het lopende SWR-project op Curaçao wordt hiervoor als referentie gebruikt.

O

Algemeen Bouwbedrijf Aruba & Arubaanse Wegenbouw Maatschappij

Ondanks de beperkte marktontwikkelingen konden Arubaanse Wegenbouw Maatschappij (AWM) en Albo 2015 met een positief resultaat afsluiten. Beide bedrijven kenden een goede bezetting en haalden hun omzeten resultaatdoelstellingen. Ook de cashflow was positief. De werkvoorraad van AWM was eind 2015 redelijk op peil en de vooruitzichten zijn goed. Bij Albo stond het afgelopen jaar ook in het teken van het 35-jarig bestaan van het bedrijf.

HAVENWERKEN IN BARCADERA OPGELEVERD Albo en AWM werkten vorig jaar onder meer aan de vernieuwing en verlenging van de kademuur en de bouw van een nieuwe terminal in de haven van Barcadera. De kademuur werd eind juli opgeleverd, conform planning en tot volle tevredenheid van de opdrachtgever. Begin 2016 was ook de nieuwe containerterminal van ASTEC in Barcadera gereed. Dit werk behelsde onder meer de bouw van diverse bedrijfsgebouwen en het aanbrengen van ruim 90.000 m2 straatwerk.

LOPENDE PROJECTEN: VLIEGVELD EN HOSPITAAL De lopende projecten op het vliegveld konden tijdig en naar wens van de klant worden opgeleverd. Andere projecten op die locatie worden later in 2016 voltooid. Begin 2015 werd ook gestart met de uitbreiding en nieuwbouw van het Hospitaal. Dit project loopt volgens planning en zal medio 2017 gereed zijn.

MARKTONTWIKKELINGEN: WEINIG GELD VOOR INVESTERINGEN De overheid van Aruba kampt met budgettaire uitdagingen, waardoor er weinig geld beschikbaar is voor investeringen. De openbare aanbestedingen die op de markt komen, trekken veel aannemers, zo dat dit ten koste kan gaan van de prijs/kwaliteitverhouding. Projectontwikkelaars uit Venezuela die in Aruba investeren, zetten voor hun projecten veelal buitenlandse bouwbedrijven in, zodat deze voor Albo of AWM nagenoeg geen werk opleveren.

Barcadera Multi-Cargo Sea Terminal, Aruba

ORGANISATIE: NIEUWE CAO EN EXTRA ZONNEPANELEN De Arubaanse Werkgevers in de Bouwnijverheid, verenigd in de WAB, sloten in overleg met de vakbond een nieuwe CAO voor de bouwplaatsmedewerkers. Deze loopt tot eind 2018. Met het oog op een duurzame bedrijfsvoering investeerde Albo in extra zonne panelen op het dak van het kantoorpand. Tijdens de zomermaanden werd de besturing van de asfalt molen compleet vernieuwd en uitgebreid met de mogelijkheid om oud asfalt te hergebruiken, een unicum voor Aruba.

VOORUITZICHTEN 2016 Er zijn in de private sector diverse projecten in beeld, die op redelijk korte termijn kunnen starten. In beide organisaties staat ook ‘verjonging’ hoog op de agenda. Gezien de huidige leeftijdsopbouw van zowel staf- als CAO-personeel is het aantrekken van nieuwe jonge medewerkers een noodzaak. Door ‘training on the job’ kunnen zij hun eigen skills aanvullen met de know how die nu nog binnen de bedrijven aanwezig is. Voor 2016 is de orderportefeuille redelijk gevuld. 39

CARIBBEAN - SINT MAARTEN & SABA


> SINT MAARTEN

Windward Roads

W

Windward Roads (WWR) kan terugkijken op een redelijk jaar. Ondanks de beperkte marktontwikkelingen in de overheids- en de private sector sloot het bedrijf het jaar positief af. Dit was vooral te danken aan de lopende werken uit 2014 die in 2015 werden afgesloten, met name het overlagen van beton- en asfalt wegen. Lichtpuntjes waren ook enkele verkavelingsplannen, die vorig jaar van de grond kwamen. Een aantal daarvan loopt door in 2016.

MARKTONTWIKKELINGEN: GEEN GROTE PROJECTEN OP STAPEL Er staan thans geen grote projecten op stapel. Uitzicht op grote werken is er niet op korte termijn, met uitzondering wellicht van het EU-project Dutch Quarter, dat naar verwachting midden 2016 op de markt komt. In de private sector kon Windward Roads wel enkele projecten opstarten, waarvan een aantal ook inmiddels is opgeleverd. Voor de airport mocht WWR een proefproject uitvoeren en de verwachting is dat in 2016 meer werk op de aiport mag worden uitgevoerd.

ORGANISATIE: WEER OP STERKTE De in 2014 ingezette afslanking werd vorig jaar voortgezet. De invulling van vacatures kost veel tijd en energie. Het blijft een uitdaging om geschikt personeel voor langere periode voor de bovenwinden aan te trekken, ondanks de matige marktomstandigheden in Nederland voor de infra. Gelukkig heeft het bedrijf begin 2016 weer een aantal vacatures kunnen vervullen.

VOORUITZICHTEN 2016 De vooruitzichten voor 2016 en daarna zijn voorzichtig optimistisch. De nieuwe tijdelijke regering heeft projecten aangekondigd die in 2016 van de grond moeten komen.

SANCORO SARL (FRANSE DEEL SINT MAARTEN)

> SINT MAARTEN

Central Mix Concrete

I

In 2015 waren er geen grote betonprojecten op Sint Maarten. Gelukkig slaagde Central Mix Concrete erin de personeelskosten te verlagen, dit dankzij in 2013 en 2014 getroffen maatregelen. Het bedrijf versterkte zijn concurrentiepositie met het dealerschap van hoogwaardige betonfibers voor Sint Maarten en omringende eilanden.

MARKTONTWIKKELINGEN: PARTICULIERE SECTOR BRENGT REDDING Grote projecten zijn ook in 2016 niet te verwachten. Gelukkig waren er vanuit de particuliere sector tal van kleinere opdrachten, zodat er toch positieve resultaten konden worden geboekt. Het bedrijf verwacht niet dat overheidsprojecten lang kunnen uitblijven, gezien de achterstand in het onderhoud aan wegen.

De werkzaamheden van Sancoro beperken zich tot het leveren van asfalt aan aannemers uit Guadeloupe of Martinique op Sint Maarten. Ook brengt het bedrijf incidenteel zelf asfalt aan. De markt in het Franse deel van Sint Maarten blijft moeilijk toegankelijk.

ORGANISATIE: BETROUWBAARHEID EN FLEXIBILITEIT WAARBORGEN In 2015 investeerde het bedrijf in een nieuwe loader en betonmixers. De vele kleine werken vergen namelijk meer transport en pompcapaciteit om aan de vraag te kunnen voldoen. De bundeling van capaciteit en kennis tussen Central Mix en Windward Roads is als altijd een groot voordeel ten opzichte van de concurrentie als het gaat om capaciteit en marktkennis.

VOORUITZICHTEN 2016 In 2016 richt Central Mix Concrete zijn pijlen vooral op de particuliere markt. Die focus leverde in 2015 goede resultaten op en het bedrijf verwacht ook dit jaar veel particuliere opdrachten in de wacht te kunnen slepen.

> SABA

2

Saba Roads & Construction

2015 verliep voor Saba Roads & Construction redelijk goed. Op het eiland wordt dan ook substantieel geïnvesteerd in de (wegen)bouw.

MARKT BLIJFT AANTREKKEN De markt op Saba blijft aantrekken. In 2015 voerde het bedrijf zowel projecten voor particulieren uit, als enkele grote projecten voor de overheid en energiebedrijf SEC. Ook voor 2016 staan er de nodige projecten op stapel. De eerste aanbesteding hiervoor was in maart. Ook de Rijksoverheid komt regelmatig met nieuwe aanvragen, terwijl het vertrouwen van particuliere investeerders lijkt toe te nemen.

ORGANISATIE: NADRUK OP LOKALE WERKNEMERS

Walter Plantz Square, Philipsburg Sint Maarten 40

In 2015 was een aantal werknemers bereid om zich definitief te vestigen op Saba en konden enkele lokale vakmensen worden ingelijfd. Ook voor 2016 ligt de nadruk op de werving van lokale werknemers.

Windward side parkeerterrein, Saba

VOORUITZICHTEN 2016 De vooruitzichten voor 2016 zijn redelijk positief. 41

KLANT CENTRAAL

CARIBBEAN - ANGUILLA

> ANGUILLA

Anguilla Roads & Construction

> SINT MAARTEN

Walter Plantz Square Philipsburg

I

In 2015 ging Anguilla Roads & Construction officieel van start op het gelijknamige eiland ten noorden van Sint Maarten. De vooruitzichten op Anguilla stemmen optimistisch. Er is een nieuwe asfalt en beton centrale in werking gesteld.

Superperfect uitgevoerd, de kwaliteit is van uitmuntend hoog niveau' WOUTER SCHIPPER, MANAGING DIRECTOR DAM CARIBBEAN N.V.

Asfalt- en betoncentrale, Anguilla

42

Voor cruisepassagiers en eilandbewoners is het prachtige Walter Plantz Square (1000m²) het nieuwe visitekaartje van Sint Maarten. Spectaculaire details te over: natuursteen als plaveisel, een 20 meter lange fontein omzoomd door palmbomen, huizen, horeca en winkeltjes in kleurige traditionele caribische stijl, feeëriek aangelicht bij avond... "Superperfect uitgevoerd door de aannemer, de kwaliteit is van uitmuntend hoog niveau", aldus Wouter Schipper, die het plein, de huisjes en de interieurs heeft ontworpen in opdracht van St. Maarten Harbour Group of Companies. Windward Roads tekende voor de realisatie van het design- & constructproject.

Samen met Gerco Rijkers van Windward Roads heeft Wouter Schipper avonden lang 'gepuzzeld' om het ambitieuze ontwerp minutieus om te zetten in realiteit. Het resultaat is ronduit eclatant. Schipper: "Als één grote familie hebben we een modern project gerealiseerd, met traditionele detaillering, dat het uiterste vroeg van het vakmanschap van de aannemer. De uitvoering was ultiem. Zo flux, zo strak. Mooier had niet gekund." Voor de eilandbewoners is het plein inmiddels 'thé place to be'. En de cruisepassagiers? "Die komen met een grote lach op het gezicht de boot af en willen meteen op de foto zodra ze op het plein staan. Dat zegt genoeg." 43

MAATSCHAPPIJ EN ORGANISATIE


Maatschappij en organisatie

M

Maatschappelijk verantwoord ondernemen is verankerd in de organisatie en bedrijfsprocessen van Janssen de Jong Groep. Een overzicht van organisaties en projecten die de groepsonder nemingen steunden in 2015.

STICHTING SIGNAAL SOSIAL Op de Caribische eilanden draagt Stichting Signaal Sosial op Curaçao bij aan het verbeteren van de leefomstandigheden van hulpbehoevende bewoners. De stichting helpt de leefomstandigheden van de eilandbevolking te verbeteren met gelddonaties en hulp in natura. Janssen de Jong Groep steunt Stichting Signaal Sosial sinds 1998.

v.l.n.r. Louis Camps (Koninklijke Woudenberg), Ron Waroux (Meesters In), Maria Grazia Chilosi (CBC), Federica Giacomini

G

(Monumentenzorg (Sovraintendenza) Rome) en Angela Mannaerts (Salviamo La Barcaccia) bij de Fontana delle Api.

GROOTS GEBAAR NA VERNIELINGEN FEYENOORD-AANHANGERS

De beelden gingen de hele wereld over: Feyenoord-aanhangers die in februari 2015 de beroemde Barcaccia-fontein in Rome hadden beschadigd. Aan de kantinetafel bij de Janssen de Jong Groep kwam direct daarna spontaan het idee op om de beschadigde fontein gratis te repareren. Na een aantal bezoeken aan Rome leidde dit plan tot een concrete overeenkomst met de gemeente Rome. Omdat de herstelwerkzaamheden aan de beschadigde fontein al waren gestart, neemt Koninklijke Woudenberg de restauratie van twee andere fonteinen voor haar rekening: de bekende ‘bijenfontein’ Fontana delle Api op de drukke Piazza Barberini en de Fontana dei Giardini in een park langs de Viale Tiziano, nabij Villa Borghese. Bij de restauratie werkzaamheden aan de Fontana delle Api zal Koninklijke Woudenberg ondersteund worden door Conservazione Beni Culturali (CBC), een Italiaans bedijf dat onder andere de Trevi fontein heeft gerestaureerd.

44

De restauratiekosten zullen gedeeltelijk door Janssen de Jong Groep bekostigd worden. Daarnaast heeft Salviama la Barcaccia, een vereniging die voortkomt uit spontaan burgerinitiatief na de vernielingen op Piazza di Spagna,€20.000 opgehaald. Dit bedrag wordt als bijdrage in de restauratie van beide fonteinen geïnvesteerd. Ook heeft de Rotterdamse afdeling van VNO-NCW € 10.000 vanuit het bedrijfsleven ingezameld als bijdrage voor de twee te restaureren fonteinen in Rome. In het tweede kwartaal van 2016 wordt met de werkzaamheden gestart.

Het geld dat voorheen werd besteed aan kerst pakketten, wordt nu ingezet voor sociale en maatschappelijke projecten. Elk jaar doneert het bedrijf daarbovenop eenzelfde bedrag aan de stichting, zodat er altijd over voldoende financiële middelen kan worden beschikt. Vooral kinderen, hun ontwikkeling en onderwijs krijgen speciale aandacht. Om kinderen meer kansen te geven en te voorkomen dat ze later ontsporen, motiveert Stichting Signaal Sosial ze van jongs af aan onderwijs te volgen. Hiertoe verstrekt de stichting leermiddelen aan scholen, verzorgt ze naschoolse opvang en verbetert ze de accommodatie van gebouwen. En omdat leren beter gaat met een gevulde maag, zorgt ze ook voor goede voeding. Bij Stichting Signaal Sosial werken uitsluitend vrijwilligers, die zich met veel toewijding en liefde inzetten.

EEN GREEP UIT DE PROJECTEN DIE DE STICHTING IN 2015 ONDERSTEUNDE: A Child’s Dream A Child’s Dream in de wijk Buena Vista in Willemstad is een crèche voor kinderen tussen de 0 en 4 jaar. Deze crèche wordt al jaren ondersteund door de stichting. Signaal Sosial verving de zeer verouderde keuken in het pand door een compleet nieuwe, die aan alle comfort- en hygiëne-eisen voldoet. Ook certificeerde de stichting de vier leidsters op gebied van EHBO, brandveiligheid en hygiëne.

Stichting Hubentut Stichting Hubentut is een initiatief van een gepensioneerde timmerman uit Souax. Tien jaar geleden begon zijn project als een 1-week durend vakantietimmerproject voor minderbedeelde kinderen tussen de 4 en 12 jaar. Na die week klopten er echter ook andere kinderen aan, die niet meer op straat wilden rondhangen. Tegenwoordig biedt Stichting Hubentut 60 kinderen een naschools timmer programma en huiswerkbegeleiding. Signaal Sosial helpt met materialen en een financiële bijdrage. Yabi di Libertat Stichting Signaal Sosial heeft Drie Schaar ingeschakeld voor Yabi di Libertat, een opvang voor 30 à 35 alcohol- en drugsverslaafden en daklozen in Willemstad. Drie Schaar wordt deels gefinancierd door Stichting Signaal Sosial. Drie Schaar streeft naar een veilige leer- en leefomgeving voor de jeugd. Luna Kresiente In de wijk Mahuma kampen veel gezinnen met financiële problemen. Kinderdagverblijf Luna Kresiente biedt opvang aan kinderen van 0 tot 14 jaar in deze wijk. Ook verzorgt Luna Kresiente huiswerkbegeleiding voor de oudere kinderen die ’s ochtends naar school gaan. In 2015 verhuisde de opvang naar een nieuwe locatie. Maandelijks doneert Signaal Sosial een bedrag, zodat de opvang kan blijven ‘groeien’, zoals de naam al aangeeft: Luna Kresiente betekent letterlijk ‘groeiende maan’. Overige MVO-projecten In 2015 werden daarnaast diverse andere initiatieven gesteund die de sociale samenhang en de leefbaarheid vergroten, zoals goede doelen, sportwedstrijden en benefietevenementen. Bij bouwprojecten maakt een maatschappelijke activiteit vaak deel uit van het project, zoals de aanleg van speelplaatsen voor kinderen in de wijk of de ondersteuning van buurtcentra.

INTEGRITEIT In Nederland wordt sinds 2010 een integriteits programma uitgevoerd. Ook in het Caribisch 45


KLANT CENTRAAL

> BERGEN OP ZOOM

Restauratie Gevangenpoort gebied loopt sinds enkele jaren een programma om medewerkers bewust te maken van transparant en eerlijk werken en zakelijk omgaan met klanten en partners. In 2015 heeft Janssen de Jong Groep opnieuw een kwalitatieve en kwantitatieve toetsing laten uitvoeren door KPMG naar de effectiviteit en de beleving van het integriteitsprogramma. Daarnaast toetst KPMG het compliance protocol. Voor beide toetsen waren de uitkomsten positief.

MEDEWERKER CENTRAAL Janssen de Jong Groep investeert in kennis en kunde van de medewerkers. We geven ruimte aan talent en persoonlijke ontwikkeling met opleidingen en trainingen. Voor het trainen van managementvaardigheden zijn er interne kader- en management opleidingen. De groepsondernemingen bieden vakopleidingen, bedrijfshulpverleningcursussen (BHV) en opleidingen voor VCA-certificaten aan. De opleidingen worden jaarlijks geevalueert en indien nodig aangepast.

VEILIGHEID Veiligheid staat op de agenda van elk werkoverleg. Bij alle groepsondernemingen vinden regulier veiligheidsbijeenkomsten en toolboxmeetings plaats. Ook via andere interne communicatiekanalen was er in 2015 veel aandacht voor veilig werken op de bouwplaats.

GEZONDHEID Janssen de Jong Groep zet zich in voor het terugdringen van het ziekteverzuim door Periodiek Arbeids Geneeskundig Onderzoek (PAGO) aan te bieden. Gezondheidseffecten, knelpunten en arbeidsomstandigheden worden hiermee in kaart gebracht. Ook is er regulier overleg met de ARBO-arts.

46

DIVERSITEIT De medewerkerspopulatie van Janssen de Jong Groep kent vele nationaliteiten en culturen, ook vanwege de oriëntatie op het Caribisch gebied, Oost-Europa en Afrika. Bij het bedrijf werken meer mannen dan vrouwen. Het bedrijf streeft er naar meer vrouwen in dienst te nemen.

DUURZAAMHEID Janssen de Jong Groep ontwikkelt innovaties en levert producten en diensten die mens, milieu en maatschappij respecteren. We bieden variaties van ‘Nul-op-de-meter-woningen’ aan, zoals combinaties van het flexibele bouwsysteem Toplan, het WarmteWin-concept (muur en woning), zonnepanelen en geothermische oplossingen. Onze bedrijfshuisvesting, vooral in Nederland, wordt energie-arm, -neutraal of energieleverend uitgevoerd.

INNOVATIE Janssen de Jong Groep en haar groepsondernemingen innoveren door samen te werken met kennispartners en toeleveranciers zoals universiteiten, hogescholen en onderzoeksinstituten. Elke onderneming is altijd doende om te innoveren en nieuwe oplossingen aan te dragen.

'Werk voor topspecialisten als Koninklijke Woudenberg' TON VAN WIJK, PROJECTLEIDER BIJ DE GEMEENTE BERGEN OP ZOOM

“Het leukste van dit project was de grote betrokkenheid van iedereen die er een bijdrage aan leverde. De gemeente, architect Laurijs Weyts en aannemer Koninklijke Woudenberg hebben er samen voor gezorgd dat Bergen op Zoom weer een prachtig gerestaureerde Gevangenpoort heeft. Schitterend zoals dit markante monument er weer bij staat, in de avonduren ook nog eens fraai uitgelicht. We krijgen veel complimenten. Op de heropening in september 2015 kwamen bijna zeventienhonderd belangstellenden af.”

Ton van Wijk was namens de gemeente projectleider van de restauratie. Een robuust werk, zoals hij het noemt, waarbij gekozen is om de ‘ruigheid’ van het achthonderd jaar oude bouwwerk te behouden. Voegwerk, hout en schilderwerk werden onder handen genomen en de installaties compleet vernieuwd. Ook een deel van een karakteristiek houten valhek werd teruggebouwd. Ton van Wijk: “Voor een project als dit heb je topspecialisten als Koninklijke Woudenberg nodig. De samenwerking was zeer professioneel.” De Gevangenpoort is open voor het publiek. Speciale attractie is de ‘escape room’, waaruit het lastig ontsnappen is…

47

FINANCIËLE GANG VAN ZAKEN

2015 OPERATIONELEJAARREKENING GANG VAN ZAKEN

JAARREKENING 2015

Financiële gang van zaken In 2015 is de omzet met ca 16% gestegen van € 259 miljoen tot € 300 miljoen. De omzet van het cluster Projectontwikkeling en Bouw steeg tot € 147 miljoen. De omzet van het cluster Bedrijfshuisvesting daalde van € 64 miljoen naar € 62 miljoen. De omzet in het Caribische gebied steeg met 34% tot € 102 miljoen. De nettowinst kwam uit op € 6 miljoen (2014: € 4,5 miljoen).

INHOUDSOPGAVE FINANCIERINGSSTRUCTUUR EN BALANSVERHOUDINGEN In 2016 is het bestaande kredietarrangement verlengd tot en met 30 april 2017. In 2015 is aan alle aflos- en renteverplichtingen voldaan. Tevens is op 31 december 2015 voldaan aan de bankconvenanten. De totale bancaire schuld bedroeg per 31 december € 13 miljoen hetgeen een verbetering is van € 10 miljoen ten opzichte van 2014. De solvabiliteit per 31 december 2015 bedraagt 33% (2014: 38,2%). In 2015 heeft een financiële herstructurering plaatsgevonden van het vermogen. Dit heeft niet geleid tot een cash out.

48

VOORUITZICHTEN 2016 Het economisch klimaat in de wereld is verbeterd en we zijn gematigd positief voor 2016. Door onze geografische spreiding in Nederland, Afrika, het Caribische gebied en Oost-Europa en de strategie om de organisatie beter aan te laten sluiten bij de markt verwachten we een beter resultaat over 2016. Raad van Bestuur, H.N.J. Smits P.L. van Gulik

Geconsolideerde balans Geconsolideerde winsten verliesrekening Geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting Grondslagen voor de financiële verslaggeving Grondslagen voor waardering activa en passiva Grondslagen voor resultaatbepaling Toelichting op de afzonderlijke posten van de balans Toelichting op de afzonderlijke posten van de winsten verliesrekening Vennootschappelijke balans Vennootschappelijke winsten verliesrekening Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Overige gegevens Overzicht deelnemingen Overzicht besturingsstructuur

50 52 53 54 54 55 58 59 68 70 71 74 75 76 78 49

JAARREKENING 2015

OPERATIONELE GANG VAN FINANCIËN ZAKEN

Geconsolideerde balans Janssen de Jong Groep

50

Activa 31-12-2015 31-12-2014 Vaste activa Immateriële vaste activa (1) 4.301 4.546 Materiële vaste activa (2) Bedrijfsgebouwen en -terreinen 12.376 11.281 Machines en installaties 15.084 15.549 Andere vaste bedrijfsmiddelen 3.229 2.104 30.689 28.934 Financiële vaste activa (3) Deelnemingen 10.483 10.729 Vorderingen op deelnemingen 9.481 10.184 Vorderingen op aandeelhouder 0 18.986 Overige vorderingen 1.161 1.393 Latente belastingen 5.173 4.326 26.298 45.618 Vastgoedbeleggingen (4) 8.936 8.770 Vlottende activa Voorraden Grond- en hulpstoffen 2.325 2.462 Strategische grondposities 30.903 35.780 Gereed product en handelsgoederen 6.461 6.330 39.689 44.572 Onderhanden projecten (5) 0 2.127 Vorderingen Handelsdebiteuren 40.270 30.443 Belastingen en premies sociale verzekeringen 1.533 1.847 Overige vorderingen (6) 10.148 10.178 Overlopende activa 924 1.225 52.875 43.693 Liquide middelen (7) 10.619 6.631 TOTAAL ACTIVA 173.407 184.891

Passiva 31-12-2015 31-12-2014 Groepsvermogen (8) Eigen vermogen 57.995 70.607

(in duizenden euro’s)


(opgemaakt vóór winstverdeling)

57.995 70.607 Voorzieningen Pensioenen en jubileumuitkeringen (9a) 395 307 Latente belastingen 1.102 1.291 Overige (9b) 16.406 19.768 17.903 21.366

Onderhanden projecten (5) 5.920 0

Langlopende schulden (10) Kredietinstellingen 0 0 Overige schulden 522 629 522 629 Kortlopende schulden Kortlopend gedeelte langlopende schulden (10) 5.092 11.722 Kredietinstellingen (11) 22.121 17.988 Leveranciers en handelskredieten 35.609 33.388 Belastingen en premies sociale verzekeringen 12.428 12.316 Overige schulden (12) 9.797 8.105 Overlopende passiva (13) 6.020 8.771 91.067 92.289 TOTAAL PASSIVA 173.407 184.891 51

JAARREKENING 2015

2015 2014 Netto-omzet (16) 300.059 259.095 Mutatie onderhanden werken -14.033 2.208 Overige bedrijfsopbrengsten 3 84 -14.030 2.292 Bedrijfsopbrengsten 286.029 261.387 Kosten van gronden hulpstoffen 79.648 87.841 Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten 125.377 102.219 Lonen, salarissen en sociale lasten (18) 46.497 44.999 Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 6.559 5.105 Overige bedrijfskosten 17.855 15.177 Bedrijfskosten 275.936 255.341 Bedrijfsresultaat 10.093 6.046 Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 662 1.320 Rentelasten en soortgelijke kosten 1.738 1.666 -1.076 -346 Resultaat voor belastingen 9.017 5.700 Resultaat deelnemingen -468 -554 Belastingen (20) -2.537 -608 Resultaat na belastingen 6.012 4.538 Nettowinst 6.012 4.538 Geconsolideerd totaal resultaat Nettowinst 6.012 4.538 Mutatie wettelijke reserve valuta omrekeningsverschillen 4.376 4.634

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2015 2014 Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat na belastingen 6.012 4.538 Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa incl. waarderingsaanpassingen 8.574 5.105 Aanpassingen tot netto-kasstroom Mutatie voorzieningen -4.870 -1.540 Werkkapitaal (excl. liquide middelen en bankschulden) en overige mutaties 5.427 2.854 Netto-kasstroom uit operationele activiteiten 15.143 10.957 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen materiële vaste activa -4.992 -3.089 Desinvesteringen materiële vaste activa 672 625 Investeringen immateriële vaste activa -618 0 Overige mutatie immateriële vaste activa 48 25 (Des)investering niet geconsolideerde deelnemingen 0 -300 (Ver)koop aandeel groepsmaatschappijen 0 446 Verstrekte langlopende vorderingen op deelnemingen 0 -265 Verstrekte overige langlopende vorderingen 3.214 0 Netto-kasstroom uit investeringsactiviteiten - 1.676 -2.558 Kasstroom uit financieringsactiviteiten Aflossing langlopende schulden 0 -12.627 Mutatie schulden aan kredietinstellingen - 9.479 6.523 Netto-kasstroom uit financieringsactiviteiten - 9.479 -6.104 Netto-kasstroom 3.988 2.295 Liquide middelen begin boekjaar 6.631 4.336 Liquide middelen einde boekjaar 10.619 6.631



Geconsolideerde winsten verliesrekening


10.388 9.172 52

53

JAARREKENING 2015

Toelichting ALGEMEEN Janssen de Jong Groep is statutair en feitelijk gevestigd te Son en Breugel, Ekkersrijt 4008.Janssen de Jong Groep is een bouwgroep en actief middels een drietal clusters: Projectontwikkeling en Bouw, Bedrijfshuisvesting en Caribbean.

CONSOLIDATIE In de geconsolideerde jaarrekening worden, overeenkomstig uniforme grondslagen, integraal opgenomen de financiële gegevens van Janssen de Jong Groep B.V. en haar groepsmaatschappijen. Onderlinge activa en passiva, baten en lasten alsmede op balansdatum ongerealiseerde winsten die het gevolg zijn van onderlinge activiteiten van groepsmaatschappijen worden geëlimineerd. Nieuwe groepsmaatschappijen worden in de consolidatie opgenomen vanaf het moment dat Janssen de Jong Groep beslissende invloed uitoefent op het beleid. Indien Janssen de Jong Groep geen beslissende invloed meer heeft op het beleid, worden groepsmaatschappijen niet langer in de consolidatie opgenomen. Indien bij verwerving van nieuwe groepsmaatschappijen de (verschuldigde) verkrijgingsprijs van de deelneming hoger is dan het aandeel in het eigen vermogen op basis van waarderingsgrondslagen van Janssen de Jong Groep en op basis van de reële waarden van de activa en passiva op overnamedatum, wordt het verschil (goodwill) geactiveerd en naar gelang de economische levensduur afgeschreven. De vennootschappelijke winsten verliesrekening is opgesteld met toepassing van artikel 402, titel 9, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek.

VREEMDE VALUTA Activa en passiva van groepsmaatschappijen in niet-eurolanden worden omgerekend tegen de per balansdatum geldende koersen. De koersverschillen die voortvloeien uit de omrekening van het aan deze ondernemingen ter beschikking gestelde vermogen, worden rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt.

54


Grondslagen voor waardering activa en passiva

Grondslagen voor de financiële verslaggeving De posten van de winsten verliesrekening van deze ondernemingen worden omgerekend tegen de gemiddelde koers in het verslagjaar. In- en verkooptransacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de op het moment van de transacties geldende koersen. Koersverschillen die voortvloeien uit de afwikkeling van deze transacties en uit de omrekening van monetaire posten worden in het resultaat verwerkt. Koersverschillen welke ontstaan ten gevolge van vreemde-valutatransacties, die zijn aangegaan ter afdekking van het risico van koersfluctuaties over de netto-investering in de buitenlandse deelnemingen, worden rechtstreeks ten gunste of ten laste van het eigen vermogen gebracht.

VERBONDEN PARTIJEN

Partijen die gezamenlijke zeggenschap of invloed van betekenis kunnen uitoefenen, alle groepsmaatschappijen, deelnemingen en sleutelfunctionarissen worden aangemerkt als verbonden partij. Transacties met verbonden partijen vonden ”at arms’ length” plaats. Transacties tussen groepsmaatschappijen worden in de consolidatie geëlimineerd.

KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De individuele posten van het kasstroomoverzicht zijn niet noodzakelijkerwijs af te leiden uit de mutaties tussen de individuele balanssaldi, voornamelijk als gevolg van valutaomrekeningsverschillen en eliminatieposten.

SCHATTINGEN

Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening te kunnen toepassen, is het nodig dat de directie van Janssen de Jong Groep zich over verschillende zaken een oordeel vormt, en dat de directie schattingen maakt die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in art. 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten.

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. De jaarrekening is opgesteld in euro’s. Activa en passiva worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de winsten verliesrekening en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen, waarmee wordt verwezen naar de toelichting.

FINANCIËLE INSTRUMENTEN Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten zoals vorderingen, effecten en schulden, als financiële derivaten verstaan. Alle aan- en verkopen volgens standaard marktconventies van financiële activa worden opgenomen per transactiedatum, dat wil zeggen de datum waarop de groep de bindende overeenkomst aangaat. Voor de grondslagen van de primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost. Voor de waardering en verwerking van derivaten wordt verwezen naar de afzonderlijke paragraaf Afgeleide financiële instrumenten.

IMMATERIËLE VASTE ACTIVA Goodwill ontstaan bij de verwerving van deelnemingen wordt bepaald als het verschil tussen de verkrijgingsprijs en het aandeel in de nettovermogenswaarde van de deelneming bepaald naar het moment van verwerving. Hierbij wordt tevens in acht genomen de niet op de balans van de overgenomen partij voorkomende activa en passiva. Goodwill van verworven deelnemingen wordt geactiveerd en lineair afgeschreven over de verwachte economische levensduur. Aan het einde van het boekjaar vindt een beoordeling plaats van de boekwaarde. Indien en voor zover een waardedaling is opgetreden, wordt deze ten laste van het resultaat gebracht in het jaar waarin deze optreedt.

MATERIËLE VASTE ACTIVA Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen

verkrijgingsprijs, onder aftrek van over deze waarde berekende lineaire afschrijvingen gebaseerd op de verwachte economische gebruiksduur. Met waardeverminderingen wordt rekening gehouden. In dat geval vindt afwaardering naar lagere bedrijfswaarde of directe opbrengstwaarde plaats. Waardeverminderingen worden ten laste van het resultaat gebracht in het jaar waarin deze optreden.

FINANCIËLE VASTE ACTIVA Deelnemingen in groepsmaatschappijen worden in beginsel gewaardeerd op basis van een evenredig deel van de nettovermogenswaarde. Groepsmaatschappijen maken gebruik van dezelfde grondslagen als gehanteerd bij de moedermaatschappij. Minderheidsbelangen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs danwel lagere marktwaarde, tenzij invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijk en financieel beleid van de deelneming; in dat geval vindt waardering plaats tegen netto vermogenswaarde. Met waardeverminderingen wordt rekening gehouden. In dat geval vindt afwaardering naar lagere bedrijfswaarde of directe opbrengstwaarde plaats. Waardeverminderingen worden ten laste van het resultaat gebracht in het jaar waarin deze optreden. Vorderingen worden initieel op reële waarde gewaardeerd en daarna op geamortiseerde kostprijs, rekening houdend met een voorziening voor oninbaarheid. Latente belastingen De post latente belastingen heeft betrekking op de nominale waarde van de toekomstige belastingvorderingen met een risicoafslag van 4%, die voortvloeien uit verschillen tussen bedrijfseconomische en fiscale waarderingsgrondslagen, berekend tegen de geldende nominale tarieven.

VASTGOEDBELEGGINGEN

Vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd tegen kostprijs. Met duurzame waardeverminderingen wordt rekening gehouden. In dat geval vindt afwaardering naar lagere bedrijfswaarde of directe 55

JAARREKENING 2015


opbrengstwaarde plaats. Waardeverminderingen worden ten laste van het resultaat gebracht in het jaar waarin deze optreden.

VOORRADEN VOOR GEBRUIK EN VERKOOP De voorraden gronden hulpstoffen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijzen of lagere opbrengstwaarde. De waardering van de voorraad grondposities vindt plaats tegen verwervingsprijs, vermeerderd met eventuele belastingen en bijkomende kosten, exclusief rentekosten. Indien binnen een gestelde termijn na verwerving van onroerend goed, bestemd voor projectontwikkeling, geen noemenswaardige ontwikkelingsactiviteiten zijn gestart, worden systematisch voorzieningen getroffen ten laste van het resultaat. De voorziening zal maximaal bedragen het verschil tussen het geïnvesteerde bedrag en de geschatte lagere directe opbrengstwaarde van het onroerend goed. Voor eigen rekening en risico ontwikkeld onroerend goed, bestemd voor de verkoop, wordt gewaardeerd tegen bestede kosten (exclusief rentekosten) of geschatte lagere directe opbrengstwaarde. De voorraden gereed product en handelsgoederen worden gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere opbrengstwaarde. De vervaardigingsprijs omvat alle kosten die samenhangen met de verkrijging of vervaardiging, alsmede gemaakte kosten om de voorraden op hun huidige plaats en in hun huidige staat te brengen. In de kosten van vervaardiging zijn begrepen directe loonkosten en toeslagen voor aan de productie gerelateerde indirecte vaste en variabele kosten, waaronder de kosten van het bedrijfsbureau, onderhoudsafdeling en interne logistiek. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs onder aftrek van direct toerekenbare verkoopkosten. Bij de bepaling van de opbrengstwaarde wordt rekening gehouden met de incourantheid van de voorraden. De cijfers voor 2014 zijn, waar nodig, geherrubriceerd teneinde vergelijkbaarheid met 2015 mogelijk te maken. Dit betreft een verschuiving tussen onderhande projecten en voorraden.

ONDERHANDEN PROJECTEN Onderhanden projecten betreffen projecten in opdracht van derden. Deze worden gewaardeerd tegen kostprijs plus tot dan toe opgenomen winst, naar rato van de voortgang van het project, verminderd met verwachte verliezen en verminderd met gefactureerde termijnen. In geval verliezen op 56

projecten worden verwacht, wordt het totale verwachte verlies op het project direct als last in de betreffende periode verantwoord. De kostprijs omvat alle uitgaven die rechtstreeks verband houden met de projecten en een toerekening van de direct toerekenbare indirecte kosten. Opbrengsten als gevolg van meerwerk worden betrokken in de totale contractopbrengsten als het bedrag op enigerlei wijze door de opdrachtgever is geaccepteerd. Claims en incentives worden gewaardeerd in het onderhanden werk als het nagenoeg zeker is dat deze geaccepteerd respectievelijk behaald zullen worden. De geactiveerde winst op onderhanden werken is gebaseerd op het verwachte eindresultaat, rekening houdend met het voortgangspercentage. Het voortgangspercentage bestaat uit de verhouding geboekte kosten ten opzichte van de totale verwachte kosten, te bezien per project afzonderlijk.

VORDERINGEN De vorderingen worden gewaardeerd bij eerste verwerking tegen reële waarde, na de eerste verwerking worden de vorderingen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, waarop een voorziening voor mogelijke oninbaarheid in mindering is gebracht. De voorziening wordt bepaald op basis van individuele beoordeling van uitstaande vorderingen. De vlottende activa hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar.

LIQUIDE MIDDELEN Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden.

EIGEN VERMOGEN Indien de vennootschap eigen aandelen inkoopt, wordt de verkrijgingsprijs van de ingekochte aandelen in mindering gebracht op de overige reserves, totdat deze aandelen worden ingetrokken of worden verkocht. Indien ingekochte aandelen worden verkocht, komt de opbrengst uit verkoop ten gunste van de overige reserves. Kosten direct samenhangend met de inkoop, verkoop en/of uitgifte van nieuwe aandelen worden rechtstreeks ten laste gebracht van het eigen vermogen, onder verrekening van relevante winstbelastingeffecten. Overige rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen worden eveneens verwerkt onder verrekening van relevante winstbelasting effecten.

MINDERHEIDSBELANG DERDEN

Het minderheidsbelang derden wordt gewaardeerd op het aandeel van derden in de nettovermogenswaarde.

VOORZIENINGEN

Algemeen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden, tenzij anders vermeld, gewaardeerd tegen de contante waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen. Wanneer verplichtingen naar verwachting door een derde zullen worden vergoed, wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting. Jubileumuitkeringen De voorziening voor jubileumuitkeringen betreft de contante waarde van de uitkeringen aan de medewerkers inzake jubilea. Bij de berekening van de voorziening is rekening gehouden met een vertrekkans van de medewerkers. Voorziening voor latente belastingen De voorziening voor latente belastingen heeft betrekking op toekomstige belastingverplichtingen, die voortvloeien uit verschillen tussen bedrijfs economische en fiscale waarderingsgrondslagen, berekend tegen de geldende nominale tarieven. De hieruit voortvloeiende voorziening is tegen nominale waarde opgenomen. Overige voorzieningen De overige voorzieningen worden opgenomen voor de waarde van de verwachte uitstroom van middelen.

PENSIOENEN

Janssen de Jong Groep heeft een pensioenregeling waarop de bepalingen van de Nederlandse Pensioenwet van toepassing zijn en waarvoor op verplichte, contractuele of vrijwillige basis premies aan pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen worden betaald door Janssen de Jong Groep B.V.

Voor de pensioenregeling geldt dat voortvloeiend uit besluitvorming in 2006 deze regelingen in 2007 als een toegezegde bijdrageregeling werden geclassificeerd. De premies worden verantwoord als pensioenlasten zodra deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Nog niet betaalde premies worden als verplichting op de balans opgenomen.

LANGLOPENDE SCHULDEN Rentedragende en niet-rentedragende langlopende schulden zijn opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs vermeerderd met de direct daaraan toe te rekenen transactiekosten. De rentelasten worden verantwoord in de perioden waarop ze betrekking hebben.

HANDELSCREDITEUREN EN OVERIGE SCHULDEN Bij de eerste opname van kortlopende schulden worden deze opgenomen tegen reële waarde verminderd met (in geval van een financiële verplichting die niet tegen reële waarde, met verwerking van waardeveranderingen in de winsten verliesrekening, is opgenomen) de direct daaraan toe te rekenen transactiekosten. De overige kortlopende schulden worden na de eerste waardering gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs volgens de effectieverentemethode. Winst of verlies worden in de winsten verliesrekening opgenomen zodra de verplichtingen niet langer op de balans worden opgenomen, alsmede via het amortisatieproces. De kortlopende schulden hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar.

LEASING Leasebetalingen uit hoofde van operationele leasing worden lineair over de leaseperiode in de winsten verliesrekening opgenomen. Activa die zijn verkregen als gevolg van financiële leasecontracten zijn gewaardeerd tegen reële waarde of lagere contante waarde van de minimale leasetermijnen verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. De verplichtingen die samenhangen met financiële leasecontracten zijn opgenomen onder langlopende en kortlopende schulden.

57

JAARREKENING 2015


Grondslagen voor resultaat bepaling

VERWERKING KOERSVERSCHILLEN Koersverschillen die optreden bij de afwikkeling van monetaire posten, dan wel bij de omrekening van monetaire posten in vreemde valuta, worden verwerkt in de winsten verliesrekening in de periode.

PERSONEELSBELONINGEN

De kosten voortvloeiend uit personeelsbeloningen zoals lonen, salarissen, pensioenpremie en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winsten verliesrekening voorzover ze verschuldigd zijn aan werknemers. 58

RESULTAAT DEELNEMINGEN Als resultaat deelnemingen wordt verantwoord het aandeel in het resultaat na belastingen van de deelnemingen, die tegen nettovermogenswaarde worden gewaardeerd alsmede het dividend uit (minderheids-) deelnemingen, die tegen verkrijgingsprijs worden gewaardeerd.

BELASTINGEN

Als belastingen worden verantwoord de aan het resultaat toe te rekenen belastingen tegen de geldende tarieven, rekening houdend met fiscale faciliteiten.

(1) IMMATERIËLE VASTE ACTIVA 2015 2014 Stand begin boekjaar: Cumulatieve aanschafwaarde 8.474 8.176 Cumulatieve afschrijvingen -3.928 -3.572 Boekwaarde begin boekjaar 4.546 4.604 Mutaties in het boekjaar: Aankoop 618 4 Overige mutaties -49 -25 Afschrijvingen -1.099 -356 Valuta-omrekeningsverschillen 285 319 Saldo mutaties -245 -58 Stand einde boekjaar: Cumulatieve aanschafwaarde 9.328 8.474 Cumulatieve afschrijvingen -5.027 -3.928 Boekwaarde einde boekjaar 4.301 4.546 De post immateriële vaste activa bestaat geheel uit betaalde goodwill op aandelen in groepsmaatschappijen. De geactiveerde goodwill wordt in 20 jaar afgeschreven, zijnde de geschatte economische levensduur. Jaarlijks wordt de economische levensduur en afschrijvingsmethode van de immateriële vaste activa beoordeeld. De afschrijvingstermijn wordt aangepast indien daartoe aanleiding is. In 2015 is voor 0,6 mln. geinvesteerd in software via financial lease.

Bedragen in duizenden euro’s, tenzij anders vermeld

NETTO-OMZET De overeengekomen opbrengsten en lasten met betrekking tot onderhanden projecten worden in de winsten verliesrekening verwerkt naar rato van het stadium van voltooiing van het project. Het stadium van voltooiing wordt bepaald aan de hand van de verhouding geboekte kosten ten opzichte van de totale te verwachten kosten. Verwachte verliezen op projecten worden onmiddellijk in de winsten verliesrekening opgenomen. Opbrengsten als gevolg van meerwerk worden betrokken in de totale contractopbrengsten als het bedrag door de opdrachtgever is geaccepteerd. Claims en incentives worden gewaardeerd in de onderhanden projecten als het nagenoeg zeker is dat deze geaccepteerd respectievelijk behaald zullen worden. Andere opbrengsten worden opgenomen tegen de gefactureerde waarden. Andere opbrengsten worden opgenomen tegen de gefactureerde waarden.

Toelichting op de afzonderlijke posten van de balans

59

60


(2) MATERIËLE VASTE ACTIVA

(3) FINANCIËLE VASTE ACTIVA Vorderingen Vorderingen Deel op deel op aandeelOverige Latente nemingen nemingen houder vorderingen belastingen Totaal

Stand begin boekjaar: Aanschafwaarde 23.000 55.085 17.897 95.982 Cumulatieve afschrijvingen -11.719 -39.536 -15.793 -67.048 Boekwaarde begin boekjaar 11.281 15.549 2.104 28.934 Mutaties in boekjaar: Investeringen 762 2.200 2.030 4.992 Desinvesteringen * -2.148 -4.392 -5.270 -11.810 Waarde afschrijving desinvesteringen 2.126 3.827 5.241 11.194 Afschrijvingen -662 -3.768 -1.031 -5.461 Valuta-omrekeningsverschillen 1.018 1.669 153 2.840 Overige mutaties -1 -1 2 0 Saldo mutaties 1.095 -465 1.125 1.755 Stand einde boekjaar: Aanschafwaarde 23.452 58.340 15.565 97.357 Cumulatieve afschrijvingen -11.076 -43.256 -12.336 -66.668 Boekwaarde 12.376 15.084 3.229 30.689 *: op basis van netto boekwaarde De geschatte gemiddelde gebruiksduur is als volgt: bedrijfsgebouwen 25 jaar, machines en installaties 10 jaar en andere vaste bedrijfsmiddelen tussen 3 en 7 jaar.

Stand begin boekjaar 10.729 10.184 18.986 1.393 4.326 45.618 Verstrekte leningen 0 363 3.520 647 0 4.530 Ontvangen aflossingen 0 -1.070 -22.506 -969 0 -24.545 Valuta-omrekeningsverschillen 350 0 0 130 0 480 Dividend deelnemingen -127 0 0 0 0 -127 Resultaat deelnemingen -468 0 0 0 0 -468 Overige mutaties -1 4 0 -40 847 810 Stand einde boekjaar 10.483 9.481 0 1.161 5.173 26.298 Onder de deelnemingen zijn opgenomen ondernemingen waarin de aandelenparticipatie minder bedraagt dan 50% en/of waarin Janssen de Jong Groep geen beslissende invloed heeft op het beleid. In de post overige vorderingen zijn mede begrepen projectfinancieringen met een looptijd tot 5 jaar.

Andere vaste Bedrijfsgebouwen Machines en bedrijfs en -terreinen installaties middelen Totaal



JAARREKENING 2015

De positie latente belasting is verrekenbaar tot 2024. Het bedrag dat binnen 1 jaar verrekenbaar zal zijn is nihil. De belangrijkste overige langlopende vorderingen op derden, exclusief voorzieningen, kunnen als volgt worden gespecificeerd per groepsmaatschappij: Looptijd Vordering Rente % < 1 jaar 1 - 5 jaar > 5 jaar Totaal

W.W.R. Overige Totaal

1.015 7,5% 146 4,0% 1.161

370 61 431

645 85 730

0 1.015 0 146 0 1.161

61

62

(4) VASTGOEDBELEGGINGEN 31-12-2015 31-12-2014 Boekwaarde begin boekjaar 8.770 8.477 Mutaties in boekjaar: Desinvesteringen -116 0 Valuta-omrekeningsverschillen 282 293 Saldo mutaties 166 293 Stand einde boekjaar: Vastgoedbeleggingen 8.936 8.770 De post vastgoedbeleggingen betreft een kantoorpand dat is verhuurd alsmede een participatie in een vakantieresort. (5) ONDERHANDEN PROJECTEN 31-12-2015 31-12-2014 Werken in opdracht van derden 176.867 156.027 Gedeclareerde termijnen -182.787 -153.900 Totaal -5.920 2.127 Onderhanden werken met positief saldo na aftrek gedeclareerde termijnen 19.113 5.480 Onderhanden werken met negatief saldo na aftrek gedeclareerde termijnen -25.033 -3.353 Totaal -5.920 2.127 (6) OVERIGE VORDERINGEN 31-12-2015 31-12-2014 Te declareren termijnen op afgesloten werken 1.355 2.197 Vorderingen op derden 3.047 2.260 Vorderingen op gelieerde ondernemingen 361 1.191 Samenwerkingsovereenkomsten 1.412 1.493 Personeelsvoorschot 386 356 Overige 3.587 2.681 10.148 10.178 (7) LIQUIDE MIDDELEN 31-12-2015 31-12-2014 Direct opeisbare tegoeden 10.046 6.259 G-rekeningen 573 372 10.619 6.631 Over de direct opeisbare tegoeden kan vrij worden beschikt. Schulden aan kredietinstellingen waarbij tevens tegoeden worden aangehouden, worden in mindering gebracht op deze tegoeden, voor zover deze rekeningen voor saldering in aanmerking komen. Voor een nadere toelichting betreffende zekerheden en andere kredietvoorwaarden wordt verwezen naar de toelichting bij de post Kredietinstellingen (langlopend).


(8) EIGEN VERMOGEN Wettelijke Gestort en reserve Niet opgevraagd omrekeningsOverige verdeelde kapitaal

Agio

verschillen

reserves

winst

Totaal

Stand begin boekjaar 1.450 3.181 1.531 59.907 4.538 70.607 Verdeelde winst vorig boekjaar 0 0 0 4.538 -4.538 0 Uitgekeerd dividend 0 0 0 -23.000 0 -23.000 Valuta-omrekeningsverschillen 0 0 4.376 0 0 4.376 Onverdeelde winst dit boekjaar 0 0 0 0 6.012 6.012 Stand einde boekjaar 1.450 3.181 5.907 41.445 6.012 57.995 Het maatschappelijk kapitaal bedraagt per einde boekjaar € 5.800.000, verdeeld in 58.000 gewone aandelen van nominaal € 100 elk. Het geplaatst, gestort en opgevraagd kapitaal per einde boekjaar bedraagt € 1.449.700, zijnde 14.497 gewone aandelen. (9A) VOORZIENING VOOR PENSIOENEN EN JUBILEUMUITKERINGEN 2015 2014 Stand begin boekjaar 307 560 Dotatie ten laste van het resultaat 137 2 Onttrekkingen -22 -10 Vrijval ten gunste van het resultaat -14 -195 Overige mutaties -13 -50 Stand einde boekjaar 395 307 Deze voorziening heeft betrekking op kosten verband houdend met pensioenen en jubilea.



JAARREKENING 2015

63

64

(9B) OVERIGE VOORZIENINGEN Voorziening voor herstructurering en reorganisatie 2015 2014 Stand begin boekjaar 1.131 1.688 Dotatie ten laste van het resultaat 189 196 Onttrekkingen -603 -844 -51 0 Valuta-omrekeningsverschillen 24 21 Overige mutaties -246 70 Stand einde boekjaar 444 1.131 Deze voorziening heeft betrekking op kosten verbandhoudend met reorganisaties, afwikkeling van gesaneerde of beëindigde activiteiten en afvloeiingen. Onder Cessantia wordt verstaan de eenmalige uitkering in geld die de werkgever moet betalen aan werknemers wanneer het dienstverband eindigt. 2015 2014 Stand begin boekjaar 8.521 5.814 Dotatie ten laste van het resultaat 239 1.180 Onttrekkingen -389 -513 Vrijval ten gunste van het resultaat -1.644 -180 Balans dotatie -128 1.773 Valuta-omrekeningsverschillen 501 447 Overige mutaties -205 0 Stand einde boekjaar 6.895 8.521 Diverse voorzieningen 2015 2014 Stand begin boekjaar 10.116 12.481 Dotatie ten laste van het resultaat 793 257 Onttrekkingen -2.966 -3.135 Vrijval ten gunste van het resultaat -66 -402 Valuta-omrekeningsverschillen 799 811 Overige mutaties 391 104 Stand einde boekjaar 9.067 10.116 De diverse voorzieningen hebben onder andere betrekking op risico’s en kosten in het kader van Antilliaanse cessantiaverplichtingen (€ 2 miljoen), milieu (€ 3 miljoen), diverse procedures en claims (€ 0,7 miljoen) en overige, waaronder onderhoud (€ 1,5 miljoen). Recapitulatie overige voorzieningen 2015 2014 Herstructurering en reorganisatie 444 1.131 Garantieverplichtingen 6.895 8.521 Diverse voorzieningen 9.067 10.116 16.406 19.768 De overige voorzieningen kunnen voor circa € 14 miljoen (vorig boekjaar: circa € 14 miljoen) als langlopend worden beschouwd. Een langlopend karakter hebben de diverse voorzieningen waaronder procedures, onderhoud en een substantieel deel van de garantieverplichtingen.


(10) LANGLOPENDE SCHULDEN Kredietinstellingen Hieronder zijn opgenomen de schulden aan kredietinstellingen welke een looptijd hebben van langer dan één jaar. De in de komende 12 maanden af te lossen bedragen zijn opgenomen onder de kortlopende schulden. Het verloop overzicht ziet er als volgt uit. 2015 2014 Stand begin boekjaar 0 12.787 Naar kortlopend 0 -9.427 Opnames / aflossing 0 -3.200 Herrubricering 0 -160 Stand einde boekjaar 0 0 De totale langlopende schulden inclusief kredietinstellingen kunnen als volgt nader worden gespecificeerd. Valuta

Effectieve rente

Totaal langlopende schuld

Waarvan langer dan 5 jaar



JAARREKENING 2015

Af te lossen < 1 jaar

Langlopende leningen: EUR 4% 3.337 0 3.337 EUR 4,8% 1.755 0 1.755 Subtotaal 5.092 0 5.092 Verplichtingen grondaankopen 522 Af: kortlopend gedeelte

-5.092

Totaal langlopend gedeelte 522

(11) KREDIETINSTELLINGEN (KORTLOPEND) De vennootschap heeft ten behoeve van de financiering van Janssen de Jong Groep, multi-purpose - i.c. werkkapitaal - faciliteiten bij kredietinstellingen van € 35,4 miljoen. De faciliteiten in rekening-courant hebben een rentevoet van circa 3% boven de door de kredietinstellingen gehanteerde basisrente. Van saldo- en rentecompensatie wordt gebruik gemaakt. Ten behoeve van de betrokken kredietinstellingen zijn zekerheden verleend. Deze zekerheden betreffen het verstrekken van een substantieel deel van de activa als zekerheid, waaronder het verpanden van de bedrijfsuitrusting, voorraden en vorderingen. Tevens is een recht van hypotheek verstrekt op het onroerend goed van de materiële vennootschappen. Voorts hebben de materiële vennootschappen zich hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor elkaars

verplichtingen jegens de kredietinstellingen. De leningen en faciliteit overeenkomsten schrijven bepaalde financiële ratio’s en verplichte aflossingen voor. Met ingang van 2 februari 2015 gelden de volgende ratio’s: • De Leverage Ratio: deze dient lager dan 2,75 te zijn. • De Interest Cover Ratio: deze dient hoger dan 3,50 te zijn. • De Debt Service Cover Ratio: deze dient hoger dan 1,00 te zijn. Op 31 december 2015 wordt voldaan aan de bankconvenanten. 65


JAARREKENING 2015


(12) OVERIGE SCHULDEN (KORTLOPEND) 31-12-2015 31-12-2014 Lonen en salarissen 2.339 1.985 Te ontvangen facturen 2.352 2.087 Waarborgsommen 472 69 Schulden inzake pensioen 312 307 Samenwerkingsovereenkomsten 329 611 Verplichtingen derden / overheid 2.387 1.613 Overige 1.606 1.432 9.797 8.104 (13) OVERLOPENDE PASSIVA 31-12-2015 31-12-2014 Te betalen kosten afgesloten werken 3.691 3.998 Te betalen rente en bankkosten 390 2.975 Accountants- en advieskosten 318 383 Overige 1.621 1.415 6.020 8.771

(15) NIET IN DE BALANS OPGENOMEN REGELINGEN Ten behoeve van opdrachtgevers en derden zijn door financiële instellingen alsmede de vennootschap per 31 december 2015 garanties en borgtochten afgegeven van in totaal circa € 10,6 miljoen (vorig boekjaar: circa € 14 miljoen). Deze betreffen in hoofdzaak verplichtingen uit hoofde van aannemingscontracten. Janssen de Jong Groep heeft enkele operationele lease-overeenkomsten afgesloten die voornamelijk betrekking hebben op rollend materieel en vervoermiddelen, met een looptijd van één tot circa vijf jaar. De hieruit voortvloeiende verplichtingen bedragen op balansdatum circa € 4,9 miljoen (€ 4,9 miljoen). De verplichtingen uit huurovereenkomsten van

Janssen de Jong Groep bedragen per jaareinde circa € 3,3 miljoen (vorig boekjaar: circa € 2,8 miljoen). Verder is Janssen de Jong Groep onvoorwaardelijke grondaankoopverplichtingen aangegaan voor in totaal circa € 22,5 miljoen in de periode 2016 tot en met 2020. Daarnaast zijn voorwaardelijke verplichtingen aangegaan voor in totaal circa € 29 miljoen. Dit met het oog op de ontwikkeling van deze gronden in het kader van het projectontwikkelingsbedrijf. Alle in het ‘Overzicht deelnemingen’ genoemde Nederlandse vennootschappen waarin Janssen de Jong Groep een 100% belang heeft, zijn opgenomen in de fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting.

(14) RISICOBEHEER EN FINANCIËLE INSTRUMENTEN Afgeleide financiële instrumenten Om het risico van fluctuaties in valutakoersen en rentetarieven af te dekken, wordt gebruik gemaakt van afgeleide financiële instrumenten ('derivaten'). De waardeveranderingen van deze derivaten worden dan verantwoord in de periode waarin ook de financiële gevolgen van de afgedekte posities worden verantwoord (toepassing kostprijs hedge accounting). Waardering van de derivaten vindt derhalve plaats tegen de kostprijs. Renterisicobeheer De vennootschap heeft in beperkte mate afgeleide financiële instrumenten afgesloten om het renterisicoprofiel van Janssen de Jong Groep te optimaliseren. Dit wordt momenteel gerealiseerd door middel van rente-swaps waarmee het rente risico op langlopende leningen gedeeltelijk is afgedekt. In 2006 is de rente via een swap vastgelegd op een vast percentage van 4,0%, te verhogen met een bankopslag. Deze swap loopt van 3 juli 2006 tot 66

1 juli 2016 over een bedrag van € 10 miljoen. De marktwaarde van deze swap bedraagt ultimo 2015 € 0,3 miljoen negatief (2014: € 0,7 miljoen negatief). Valutarisicobeheer Teneinde Janssen de Jong Groep zoveel mogelijk te beschermen tegen de risico’s van wisselende koersen van vreemde valuta, voornamelijk de US-dollar, wordt in beperkte mate gebruik gemaakt van afgeleide financiële instrumenten. De vennootschap maakt daarbij hoofdzakelijk gebruik van valutatermijntransacties. Per ultimo 2015 staan er geen valuta-termijntransacties open. Markt- en kredietrisicobeheer Janssen de Jong Groep kent individueel en in groepsverband procedures, richtlijnen en interne afspraken ter beheersing van markten krediet risico’s. Regelmatig wordt onderzoek naar de kredietwaardigheid van partijen gedaan. In voorkomende gevallen worden kredietrisico’s afgedekt of worden zekerheden gevraagd. 67

JAARREKENING 2015


Toelichting op de afzonderlijke posten van de winsten verliesrekening


(16) NETTO-OMZET 2015 % 2014 %

Totaal 46.497 44.999

Verdeling per cluster: Projectontwikkeling en Bouw 146.897 49% 127.871 50% Infrastructuur 1.929 1% 3.795 1% Bedrijfshuisvesting 62.150 21% 64.213 25% Caribbean 101.775 34% 75.721 29% Intercompany eliminaties -12.692 -5% -12.505 -5%

(19) ACCOUNTANTSHONORARIA 2015 2014 Controle van de jaarrekening 220 180

Totaal 300.059 100% 259.095 100% Geografische verdeling: Nederland 201.978 67% 178.716 69% Centraal en Oost-Europa 8.998 3% 17.163 7% Caribbean 101.775 34% 75.721 29% Intercompany eliminaties -12.692 -4% -12.505 -5%


(18) LONEN, SALARISSEN EN SOCIALE LASTEN 2015 2014 Lonen en salarissen 36.915 35.311 Sociale lasten 2.960 3.349 Pensioenlasten 6.622 6.339

Totaal 220 180 Bovenstaande honoraria betreffen de werkzaamheden die bij de vennootschap en de in de consolidatie betrokken maatschappijen zijn uitgevoerd door BDO Audit & Assurance B.V. zoals bedoeld in art 1, lid 1 Wta (Wet toezicht accountantsorganisaties) en de in rekening gebrachte honoraria van het gehele netwerk waartoe de accountants organisatie behoort.

(20) BELASTINGEN Totaal 300.059 100% 259.095 100% (17) GEMIDDELD AANTAL MEDEWERK(ST)ERS 2015 2014 Verdeling per cluster: Projectontwikkeling en Bouw 299 307 Bedrijfshuisvesting 116 153 Caribbean 470 485 Overig 7 8 Totaal 892 953 Geografische verdeling: Nederland 399 447 Centraal en Oost-Europa 23 21 Caribbean 470 485 Totaal 68

892

953

Hieronder is opgenomen de te betalen belasting over de in Nederland en het buitenland behaalde resultaten. Tevens is hieronder begrepen de mutatie in de voorziening voor latente belastingen. Het toepasselijke belastingtarief in Nederland bedraagt dit boekjaar 25,0% (idem vorig boekjaar). De tarieven voor Aruba, Curaçao en Sint-Maarten bedragen respectievelijk 28,0% (idem vorig boekjaar),

25% (vorig boekjaar: 27,5%) en 34,5% (idem vorig boekjaar). Het effectieve belastingpercentage voor de groep bedraagt dit boekjaar 29,7% (vorig boekjaar 11,8% negatief). De afwijking met het nominale belastingpercentage wordt veroorzaakt door dat er belastingvordering werd afgewezen en daarnaast is er spraken van enkele belastingvrijstellingen.

(21) BEZOLDIGING BESTUURDERS EN COMMISSARISSEN Aan de leden van de Raad van Bestuur werd ten laste van het resultaat een totaal bedrag aan bezoldiging (inclusief pensioenlasten) uitgekeerd van € 652.000 (vorig boekjaar: € 678.000). Aan de leden van de

Raad van Commissarissen werd ten laste van het resultaat een totaal bedrag aan bezoldiging uitgekeerd van € 60.000 (vorig boekjaar: € 48.000). 69

JAARREKENING 2015


Vennootschappelijke balans

70

Activa 31-12-2015 31-12-2014 Vaste activa Immateriële vaste activa (a) 1.717 1.864 Materiële vaste activa 353 6 Financiële vaste activa (b) 79.462 95.170 81.532 97.040 Vlottende activa Groepsmaatschappijen 7.036 7.211 Vorderingen op gelieerde ondernemingen 0 2.412 Overige vorderingen en overlopende activa 495 861 7.531 10.484 Liquide middelen 0 0 Totaal activa 89.063 107.524 Passiva 31-12-2015 31-12-2014 Eigen vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal 1.450 1.450 Agio 3.181 3.181 Wettelijke reserve omrekeningsverschillen 5.907 1.531 Overige reserves 41.445 59.907 Niet verdeelde winst 6.012 4.538 57.995 70.607 Voorzieningen (c) 821 3.412 Kortlopende schulden Kortlopende deel langlopende schulden 0 9.427 Kredietinstellingen 24.958 7.110 Belastingen en premies sociale verzekeringen 119 43 Groepsmaatschappijen 4.063 16.017 Overige schulden en overlopende passiva 1.107 908 30.247 33.505 Totaal passiva 89.063 107.524

31-12-2015 31-12-2014 Resultaat deelnemingen na belastingen (e) 8.970 5.921 Financiële baten en lasten groepsmaatschappijen -474 -474 Overig resultaat -2.484 -909 Resultaat na belastingen

6.012

4.538



(opgemaakt vóór winstverdeling)

Vennootschappelijke winsten verliesrekening

71


TOELICHTING De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling zijn opgenomen in de toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening, waar eenvoudshalve naar wordt verwezen.

(a) Immateriële vaste activa 31-12-2015 31-12-2014 Stand begin boekjaar: Cumulatieve aanschaffingswaarde 3.600 3.600 Cumulatieve afschrijvingen -1.736 -1.589 Boekwaarde 1.864 2.011 Mutaties in het boekjaar: Afschrijvingen -147 -147 Stand einde boekjaar: Cumulatieve aanschaffingswaarde 3.600 3.600 Cumulatieve afschrijvingen -1.883 -1.736 Boekwaarde 1.717 1.864 De geactiveerde goodwill wordt in 20 jaar afgeschreven, zijnde de geschatte economische levensduur. (b) Financiële vaste activa Deelnemingen

Vordering op deelnemingen

Vordering op aandeelhouder

Overige vorderingen

Latente belastingen

(d) Resultaat deelnemingen na belastingen Door de vennootschap kunnen algemene beheerskosten aan groepsmaatschappijen in rekening worden gebracht. Eveneens vindt verrekening van rente plaats over vorderingen en schulden in rekening-courant met de desbetreffende groepsmaatschappijen. De ten laste van groepsmaatschappijen gebrachte vennootschapsbelasting is berekend op basis van de bedrijfseconomische winst van deze vennootschappen, verhoogd met de fiscaal niet aftrekbare kosten en met de eliminatie van posten waarover geen vennootschapsbelasting verschuldigd is. (e) Niet in de balans opgenomen regelingen De vennootschap staat ten behoeve van de financiering van een aantal groepsmaatschappijen jegens kredietinstellingen borg voor de nakoming van de uit deze financiering voortvloeiende verplichtingen. Overigens wordt verwezen naar de toelichting op deze post bij de geconsolideerde balans.



JAARREKENING 2015

Son en Breugel, 25 april 2016

Raad van Commissarissen E.M. Krul H.N.J. Smits A.F. Tulp M. Clarke

Raad van Bestuur P.L. van Gulik

Totaal

Stand begin boekjaar 72.693 500 18.986 0 2.991 95.170 Dividend -11.847 0 0 0 0 -11.847 Verstrekte leningen 0 0 3.520 0 0 3.520 Ontvangen aflossingen 0 -500 -22.506 0 0 -23.006 Valuta omrekeningsverschillen 4.473 0 0 0 0 4.473 Resultaat deelnemingen 8.970 0 0 0 0 8.970 Overige mutaties 0 0 0 0 2.182 2.182 Stand einde boekjaar 74.289 0 0 0 5.173 79.462 (c) Voorzieningen 31-12-2015 31-12-2014 Pensioenen en jubileumuitkeringen 10 5 Voorziening belastinglatentie 0 66 Overige voorzieningen 811 3.341 821 3.412

72

73

CONTROLEVERKLARING

OPERATIONELE OVERIGE GANG VAN GEGEVENS ZAKEN

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de aandeelhouders en de raad van commissarissen van Janssen de Jong Groep B.V. Verklaring over de jaarrekening 2015

ONS OORDEEL

MATERIALITEIT

Wij hebben de jaarrekening 2015 van Janssen de Jong Groep B.V. te Son en Breugel gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening.

Op basis van onze professionele oordeelsvorming hebben wij de materialiteit voor de jaarrekening als geheel bepaald op € 3.000.000. De materialiteit is berekend op basis van een benchmark met betrekking tot de netto omzet (1% van de verantwoorde opbrengsten). Wij beschouwen dit als één van de belangrijkste overwegingen voor de gebruiker van de jaarrekening om de financiële prestaties van de onderneming/groep te beoordelen. Wij houden ook rekening met afwijkingen en/of mogelijke afwijkingen die naar onze mening voor de gebruikers van de jaarrekening om kwalitatieve redenen materieel zijn.

WIJ CONTROLEERDEN De jaarrekening bestaande uit: 1. de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2015; 2. de geconsolideerde en enkelvoudige winst-enverliesrekening over 2015; en 3. de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen.

ONS OORDEEL Naar ons oordeel geeft de in dit rapport opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Janssen de Jong Groep B.V. op 31 december 2015 en van het resultaat over 2015 in overeenstemming met titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW).

DE BASIS VOOR ONS OORDEEL Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie ‘Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening’.

74

• Bij 36% van de groepsonderdelen zijn specifieke controlewerkzaamheden uitgevoerd. Dit houdt in dat deze entiteiten zijn gecontroleerd voor groepsdoeleinden en er is gecontroleerd met de groepsmaterialiteit in ogenschouw nemende. Dit betreft bijvoorbeeld de Caraïbische activiteiten; • Op de resterende 4% van de groep zijn cijfer beoordelingen uitgevoerd. Waar nodig zijn specifieke werkzaamheden uitgevoerd om bijzondere mutaties te verklaren. Ter illustratie is hieronder de scope weergegeven:

GROEPSCONTROLE 2015 VERDELING NAAR OMZET

Op basis van onze oordeel vorming hebben wij besloten dat wij aan de raad van commissarissen tijdens onze controle geconstateerde afwijkingen boven de € 125.000 rapporteren alsmede kleinere afwijkingen die naar onze mening om kwalitatieve redenen relevant zijn.

GROEPSCONTROLE 2015 VERDELING NAAR ACTIVA

4%

6%

REIKWIJDTE VAN DE GROEPSCONTROLE Janssen de Jong Groep B.V. staat aan het hoofd van een groep van vennootschappen. De financiële informatie van deze groep is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Janssen de Jong Groep B.V.

Wij zijn onafhankelijk van Janssen de Jong Groep B.V. zoals vereist in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assuranceopdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA).

De groepscontrole heeft zich met name gericht op de significante onderdelen. Wij beschouwen een onderdeel als significant als deze: • individueel financieel significant is voor de groep; of • op grond van de bijzondere aard of omstandigheden waarschijnlijk significante risico’s op een afwijking van materieel belang in de financiële overzichten van de groep heeft. Wij menen dat een onderdeel individueel significant is voor de groep als deze 15% van de groepsomzet behaalt.

Wij vinden dat de door ons verkregen controleinformatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

In dat kader hebben wij: • Bij 60% (op basis van omzet) van de onderdelen een statutaire controle uitgevoerd.

36%

43% 60% 51%

Controle

Controle

Specifieke werkzaamheden

Specifieke werkzaamheden

Niet in scope

Niet in scope

75

CONTROLEVERKLARING

Door bovengenoemde werkzaamheden bij (groeps) onderdelen, gecombineerd met aanvullende werkzaamheden op groepsniveau, hebben wij voldoende en geschikte controle-informatie met betrekking tot de financiële informatie van de groep verkregen om een oordeel te geven over de geconsolideerde jaar rekening.

DE KERNPUNTEN VAN ONZE CONTROLE In de kernpunten van onze controle beschrijven wij zaken die naar ons professionele oordeel het meest belangrijk waren tijdens onze controle van de jaar rekening. De kernpunten van onze controle hebben wij met de raad van commissarissen gecommuniceerd, maar vormen geen volledige weergave van alles wat is besproken. Wij hebben onze controlewerkzaamheden met betrekking tot deze kernpunten bepaald in het kader van de jaarrekeningcontrole als geheel. Onze bevindingen ten aanzien van de individuele kernpunten moeten in dat kader worden bezien en niet als afzonderlijke oordelen over deze kernpunten. Opbrengstverantwoording Frauderisico’s inzake de opbrengst-verantwoording waaronder: • Verschuivingsrisico op projecten • Volledige verantwoording van meerwerkopbrengsten • De volledigheid van de opbrengstverantwoording bij de overige activiteiten waaronder de mijnbouwactiviteiten op Curaçao alsmede de productieactiviteiten van blokken en stenen. Onze controleaanpak Onze controleaanpak bestaat uit een combinatie van werkzaamheden waarbij we de procedures testen omtrent: • Autorisatie van verkoopcontracten; • Autorisatie van direct aan projecten toe te rekenen kosten en uren; • Procedures met betrekking tot juiste en volledige verantwoording van kosten op de betreffende projecten;

76


• Proces van voor- en nacalculatie op projectbasis; en • De interne beheersing (waaronder functiescheiding), controle op de goederenbeweging en interne controle op productieverliezen met betrekking tot vervaardiging en verkoop bij de productie-entiteiten. Vervolgens voeren wij gegevens gerichte werkzaamheden uit met betrekking tot: • Analyse van voor- en nacalculatorische marges alsmede gedetailleerde werkzaamheden op geconstateerde afwijkingen. Hierbij doen wij navraag bij het management en testen we de verkregen informatie door middel van het uitvoeren van gegevensgerichte werkzaamheden op de projectadministratie; • Controle op het aantal verantwoorde en beschikbare uren van personeel; • Goederenbeweging, voor zover het betrekking heeft op de productie- entiteiten; en • Besprekingen met functionarissen die verantwoordelijk zijn voor de in het boekjaar afgesloten projecten. Hierbij bespreken wij eventuele meerwerkposities en de afwijkingen tussen voor- en nacalculatie. Waardering Onderhanden Projecten Schattingselement bij waardering van onderhanden projecten. Bij de inschatting van het gereedheids percentage worden door de ondernemingsleiding inschattingen gemaakt van het verwachte resultaat op het project alsmede de voortgang van het project. Dit beïnvloedt zowel de volledigheid als juistheid van de omzet. Onze controleaanpak Onze controleaanpak bestaat enerzijds uit werkzaamheden omtrent het testen van procedures omtrent: • Tussentijdse resultaatneming op projecten; • Projectbesprekingen en opvolging die aan deze besprekingen wordt gegeven; en • Resultaatanalyse op maandrapportages en opvolging die hieraan wordt gegeven.

Anderzijds voeren wij de navolgende gegevensgerichte controlewerkzaamheden uit: • Wij bezoeken een aantal projecten rond balansdatum om het voortgangspercentage te verifiëren aan de hand van de technische voortgang; • Wij bespreken belangrijke projecten met het management en verifiëren de uitspraken gedaan door het management; • Retrospectieve toets op inschattingen welke in voorgaande jaren door het management gedaan zijn met betrekking tot het gereedheidspercentage. Dit om de kwaliteit van de inschattingen van het management te verifiëren; • Controle op verlieslatende projecten en in hoeverre er een noodzaak bestaat om een verliesvoorziening voor het totale project te verantwoorden; en • Prospectieve controle op projecten waarbij we in de loop van het nieuwe jaar de voortgang en kostenvoortgang op projecten controleren en het effect dat dat kan hebben op de inschatting met betrekking tot resultaatneming kan beïnvloeden. Waardering bouwclaims Waardering bouwclaims, met betrekking tot bouwclaims bestaat er een schattings-element omdat hierbij een verwachting omtrent toekomstige ontwikkeling wordt betrokken. Onze controleaanpak Onze controleaanpak hierbij ziet enerzijds op het kennisnemen van de notulen van het management overleg waarbij de belangrijkste posities en bouwclaims alsmede de voortgang daarop worden besproken. Tevens verifiëren wij de analyses in de door de klant opgestelde maandrapportages en inschattingen die het management maakt met betrekking tot veranderingen in situaties ten aanzien van de verantwoorde bouwclaims. Anderzijds analyseren wij de in eigendom zijnde posities en bouwclaims per jaareinde en bespreken wij de uitgangspunten omtrent waardering met het management. Wij verifiëren de door het management gekozen uitgangspunten vervolgens.

Waardering voorzieningen en claims Waardering van voorzieningen en claims. Op basis van onze professionele inschatting zien wij zowel een risico op de volledigheid van de voorzieningen als op de juistheid hiervan. Omdat voor bepaling van de omvang van de voorziening schattingen moeten worden gemaakt zijn deze posten gevoeliger voor fouten en onjuistheden. Tevens is bepaling van een voorziening als complex aan te merken. Onze controleaanpak Onze werkzaamheden bestaan hier uit: • Het doornemen van notulen van de directie; • Het opvragen van advocaatbrieven om de volledigheid van het aantal lopende procedures vast te stellen; • Het in detail verifiëren van de gehanteerde uitgangspunten voor voorzieningen; en • Met het management bespreken in hoeverre er voor gebeurtenissen na balansdatum voorzieningen benodigd zijn. Omkoping en witwassen Vanuit de aard en geografische regio’s waar Janssen de Jong Groep actief is, signaleren wij een verhoogd risico op omkoping en betaling van steekpenningen om zo werken te bemachtigen. Janssen de Jong Groep voert namelijk infrastructurele projecten uit waarbij de overheid vaak opdrachtgever is. De vennootschap voert deze activiteiten uit in het Caraïbisch gebied. Dit gebied heeft een verhoogd risico op omkoping en witwassen hetgeen onderbouwd wordt door de plaats op de Transparency International ranglijst. Onze controleaanpak Wij voeren de navolgende werkzaamheden uit: • Analyse op de overige bedrijfskosten om zo eventuele niet zakelijke betalingen te signaleren; • Analyse op donaties aan instellingen of organisaties op zakelijkheid; • Een statistische steekproef op inkopen waarbij specifiek de zakelijkheid van de kosten wordt geanalyseerd; 77

CONTROLEVERKLARING

• Analyse van creditcardbetalingen voor zover deze creditcard door Janssen de Jong Groep ter beschikking is gesteld; en • Verder verifiëren wij door middel van bovenstaande werkzaamheden dat er geen commissiebetalingen worden gedaan ter verkrijging van opdrachten.

VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN HET BESTUUR EN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN VOOR DE JAARREKENING Het bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en het getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met titel 9 Boek 2 BW. In dit kader is het bestuur verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet het bestuur afwegen of de onderneming in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemd verslaggevingsstelsel moet het bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het bestuur het voornemen heeft om de vennootschap te liquideren of de bedrijfsactiviteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onder neming haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening. De raad van commissarissen is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiële verslaggeving van de vennootschap.

ONZE VERANTWOORDELIJKHEDEN VOOR DE CONTROLE VAN DE JAARREKENING Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel.

78


Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle fouten en fraude ontdekken. Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fraude of fouten en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaar rekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel. Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit: • het identificeren en inschatten van de risico’s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controleinformatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; • het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap; • het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving, en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door

het bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan; • het vaststellen dat de door het bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controleinformatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onderneming haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een onderneming haar continuïteit niet langer kan handhaven; • het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen; en • het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen. Gegeven onze eindverantwoordelijkheid voor het oordeel zijn wij verantwoordelijk voor de aansturing van, het toezicht op en de uitvoering van de groeps controle. In dit kader hebben wij de aard en omvang bepaald van de uit te voeren werkzaamheden voor de groepsonderdelen. Bepalend hierbij zijn de omvang en/of het risicoprofiel van de groepsonderdelen of de activiteiten. Op grond hiervan hebben wij de groepsonderdelen geselecteerd waarbij een controle of beoordeling van de volledige financiële informatie of specifieke posten noodzakelijk was. Wij communiceren met de raad van commissarissen onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen,

waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing. Wij bevestigen aan de raad van commissarissen dat wij de relevante ethische voorschriften over onafhankelijkheid hebben nageleefd. Wij communiceren ook met de raad over alle relaties en andere zaken die redelijkerwijs onze onafhankelijkheid kunnen beïnvloeden en over de daarmee verband houdende maatregelen om onze onafhankelijkheid te waarborgen. Wij bepalen de kernpunten van onze controle van de jaarrekening op basis van alle zaken die wij met de raad van commissarissen hebben besproken. Wij beschrijven deze kernpunten in onze controle verklaring, tenzij dit is verboden door wet- of regelgeving of in buitengewoon zeldzame omstandigheden wanneer het niet vermelden in het belang van het maatschappelijk verkeer is.

VERKLARING BETREFFENDE OVERIGE DOOR WET- OF REGELGEVING GESTELDE VEREISTEN Andere informatie Dit rapport omvat, naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, andere informatie. De andere informatie bestaat uit: • Bericht van de Raad van Commissarissen (pagina 3) • Verslag van de Raad van Bestuur (pagina 4 en 5) • Profiel (pagina 6) • Operationele gang van zaken (pagina 8 tot en met 47) • De overige gegevens (pagina 81) • Overzicht deelnemingen (pagina 82 en 83) • Bestuursstructuur (pagina 84 en 85) Wij vermelden op basis van de verplichtingen onder titel 9 Boek 2 BW en de controlestandaarden dat: • wij geen tekortkomingen hebben geconstateerd naar aanleiding van het onderzoek of het het Verslag van de Raad van Bestuur, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de door titel 9 Boek 2 BW 79

CONTROLEVERKLARING


Overige gegevens

vereiste overige gegevens zijn toegevoegd; • het Bericht van de Raad van Commissarissen en het Verslag van de Raad van Bestuur, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening; en • we niets te rapporteren hebben met betrekking tot andere informatie anders dan het het Verslag van de Raad van Bestuur en de overige gegevens. Ons oordeel over de jaarrekening omvat niet de andere informatie en we brengen over de andere informatie geen controleoordeel of andere vorm van assurance-conclusie tot uitdrukking. In het kader van onze controle van de jaarrekening is het, op basis van de controlestandaarden, onze verantwoordelijkheid om de andere informatie te lezen. Hierbij overwegen wij of een inconsistentie van materieel belang bestaat tussen de andere informatie en de jaarrekening. Hiertoe gebruiken wij de verkregen controle-informatie van de jaarrekeningcontrole en de tijdens de controle getrokken conclusies. Daarnaast gaan wij na of de andere informatie anderszins afwijkingen van materieel belang lijkt te bevatten. Als wij concluderen, gebaseerd op werkzaamheden die wij hebben uitgevoerd, dat deze andere informatie een afwijking van materieel belang bevat, zijn wij verplicht dit feit te rapporteren. 80

Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie waaronder het het Verslag van de Raad van Bestuur en de overige gegevens in overeenstemming met titel 9 Boek 2 BW.

BENOEMING Wij zijn door de raad van commissarissen in December 2014 benoemd als accountant van Janssen de Jong Groep B.V. vanaf de controle van het boekjaar 2014 en zijn sinds die datum tot op heden de externe accountant.

Rotterdam, 25 april 2016

Statutaire bepalingen inzake de winstbestemming en winstverdeling In artikel 20 tot en met 22 van de statuten zijn bepalingen opgenomen inzake de bestemming en verdeling van de winst. De belangrijkste bepalingen luiden als volgt:

BDO Audit & Assurance B.V. namens deze, J.H. Renckens RA

Artikel 20 lid 2: De winst, zoals die blijkt uit de vastgestelde winsten verliesrekening, staat ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders. Artikel 22 lid 1.a.: De vennootschap kan aan de aandeelhouders en andere gerechtigden tot de voor uitkering vatbare winst slechts uitkeringen doen voor zover het eigen vermogen groter is dan het gestorte en opgevraagde

deel van het kapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens de wet moeten worden aangehouden. lid 1.b.: Uitkering van winst geschiedt na de vaststelling van de jaarrekening waaruit blijkt dat zij geoorloofd is. Winstverdeling boekjaar 2014 De winst over het boekjaar 2014 ad € 4.538.000 is volledig ten bate van de overige reserves gebracht. Winstbestemming boekjaar 2015 De winst over het boekjaar 2015 ad € 6.012.000 staat ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Aangezien de jaarrekening is opgemaakt vóór resultaatverdeling is het resultaat 2015 volledig opgenomen onder het eigen vermogen als onverdeeld resultaat. 81

OVERZICHT DEELNEMINGEN

OPERATIONELE OVERZICHTGANG DEELNEMINGEN VAN ZAKEN

Overzicht deelnemingen Het rechtstreekse en/of middellijke aandeel in het geplaatste kapitaal bedraagt 100%, tenzij anders vermeld. In onderstaande overzicht zijn de belangrijkste deelnemingen weergegeven.


INFRASTRUCTUUR

CARIBBEAN

Janssen de Jong Projectontwikkeling B.V. – Son en Breugel Janssen de Jong Vastgoed B.V. – Son en Breugel Janssen de Jong Grondbank B.V. – Son en Breugel JaSonnius B.V. – Son en Breugel Zuidgrond B.V. (50%) – Son en Breugel Commandiet B.V. – Son en Breugel Allrest Onroerend Goed B.V. – Son en Breugel Sonniuswijk Beheer B.V. – Son en Breugel Atrium Beheer B.V. (50%) – Son en Breugel HOY Vastgoed B.V. (49%) – Son en Breugel Janssen de Jong Bouw Zuid B.V. – Son en Breugel Janssen de Jong Bouw Hengelo B.V. – Hengelo Koninklijke Woudenberg Ameide B.V. – Ameide Van Dijk Bouw & Innovation B.V. – Hengelo

Janssen de Jong Infra B.V. – Son en Breugel Ippel Civiele Betonbouw B.V. – Son en Breugel Asfaltfabriek Roermond B.V. – Roermond activiteiten verkocht aan Strabag in 2013.

Janssen de Jong Caribbean Holding B.V. – Curaçao Janssen de Jong Caribbean B.V. – Curaçao Curaçaose Wegenbouw Maatschappij B.V. – Curaçao Bonairiaanse Wegenbouw Maatschappij N.V. – Bonaire Windward Roads B.V. – Sint Maarten Mijnmaatschappij Curaçao B.V. – Curaçao Beton Industrie Brievengat – Curaçao MMC Tafelberg N.V. (50%) – Curaçao Asfaltcentrale Curaçao – Curaçao Eigen Woning Plan N.V. – Curaçao Sea Shore Properties N.V. (50%) – Curaçao Blue Bay F-sectie N.V. (50%) – Curaçao Curaçao Airport Investments N.V. (10%) – Curaçao Janssen de Jong Finance B.V. – Curaçao Janssen de Jong Aruba N.V. – Aruba Albo Holding Company N.V. – Aruba Albo Aruba N.V. – Aruba N.V. Arubaanse Wegenbouwmaatschappij – Aruba Albo Caribbean – Curaçao Anguilla Roads and Construction – Anguilla Saba Roads and Construction – Saba St. Eustatius Road and Construction – St. Eustatius

BEDRIJFSHUISVESTING Remco Ruimtebouw B.V. – Nieuwkuijk Ocmer Sp.z.o.o., Lódz – Polen Remco Romania s.r.l. – Boekarest, Roemenië (in liquidatie) Remco Romania Africa s.r.l. – Boekarest, Roemenië Remco Romania Industrial Constructions s.r.l. – Boekarest, Roemenië (in liquidatie) MAT Holding B.V. (20%) AfbouwCenter Nederland B.V. – Son en Breugel Hafkon B.V. – Nieuwkuijk Hercuton B.V. – Nieuwkuijk Hafkon International B.V. – Nieuwkuijk

Station Geldermalsen

Sterrewacht, Leiden

Barcadera Multi-Cargo Sea Terminal, Aruba

Energetische maatregelen 7 woningen De Kernen, Nederhemert

82

83

BESTURINGSSTRUCTUUR

OPERATIONELE BESTURINGSSTRUCTUUR GANG VAN ZAKEN

Besturingsstructuur Samenstelling van de Raad van Commissarissen, de Raad van Bestuur, de directies van de groeps ondernemingen en groepsstaf.

Gedurende het boekjaar 2015 bestond de voltallige directie van Janssen de Jong Groep uit mannelijke leden. Dat er binnen de directie geen sprake is van een evenwichtige verdeling, zoals hierboven bedoeld, is voornamelijk het gevolg van de geringe omvang van de directie. De Raad van Bestuur bestaat uit één natuurlijk persoon. De Raad van Commissarissen bestond gedurende het boekjaar 2015 uit vier leden, allen man. Alhoewel niet voldaan wordt aan het criterium van 30% is de verdeling wel op het gewenste niveau. Ook voor de Raad van Commissarissen geldt dat, gezien de beperkte omvang van het aantal leden, een evenwichtige verdeling van man en vrouw lastig haalbaar is. De functie van voorzitter van de Raad van Commissarissen van Janssen de Jong Groep B.V. wordt ingevuld door de heer E.M. Krul. Voor de Raad van Commissarissen geldt dat in de toekomst bij het ontstaan van een vacature getracht zal worden de gewenste evenwichtige verdeling te krijgen door de voorkeur uit te spreken voor een vrouwelijke kandidaat.

RAAD VAN COMMISSARISSEN

Ing. E.M. Krul (1941) Nationaliteit: Nederlandse. Functie: voormalig voorzitter Raad van Bestuur Janssen de Jong Groep. Voormalige directiefuncties bij Hollandse Beton Groep en Ballast Nedam. Commissariaat: Space Expedition Corporation N.V. 84

M. Clarke BE, BA, MBA, C.ENG. (1957) Nationaliteit: Ierse. Functie: Board Member van de Paroc Group (Finland). Voormalige functies: CEO van CRH Europe Products and Distribution en Board Member van Cementbouw. Adviseur: Bell en Herrmann (Nederland) en Gaelectric (US en Ierland). Drs. A.F. Tulp (1957) Nationaliteit: Nederlandse. Functie: Managing Partner Avedon Capital Partners B.V. Commissariaten: CCS Ir. drs. H.N.J. Smits (1950) Nationaliteit: Nederlandse. Functie: CEO Janssen de Jong Groep. Voormalige functies: President-Directeur Havenbedrijf Rotterdam N.V., Voorzitter Raad van Bestuur Rabobank Nederland, President-Directeur Amsterdam Schiphol Airport en Secretaris-Generaal bij het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Commissariaten en nevenfuncties: KLM Nederland N.V., Raad van Toezicht Erasmus Universiteit Rotterdam, Centrale Plan Commissie CPB

RAAD VAN BESTUUR

Ir. drs. H.N.J. Smits (1950) CEO Drs. P.L. van Gulik (1957) Raad van Bestuur en CFO

Groepsstaf Mr. E.J.G. Kuperus (1960) Secretaris Raad van Bestuur Directeur Personeel & Organisatie Riskmanager / Compliance Officer Drs. J.P.G. Leenders RC (1980) Groepscontroller

DIRECTEUREN EN LEIDING GROEPSONDERNEMINGEN

Ing. M.H.C. van Doorn (1979) Directeur Janssen de Jong Projectontwikkeling Ing. H.P.M. Wolbert (1963) Directeur Janssen de Jong Bouw Hengelo Ir. G.P.W.H Martens (1966) Directeur Janssen de Jong Bouw Zuid Ing. L.G.P.M. Camps (1968) Directeur Koninklijke Woudenberg Ameide Drs. P.L. van Gulik (1957) Directeur Hercuton Directeur Remco Ruimtebouw Directeur Hafkon International Ing. I.M.H. van der Mark (1980) Directeur Hercuton

E. Zwarts (1967) Directeur Janssen de Jong Caribbean W. Bonafacio (1958) Directeur Curaçaose Wegenbouw Maatschappij Directeur Bonairiaanse Wegenbouw Maatschappij Ing. K.E. Verbist (1978) Directeur Mijnmaatschappij Curaçao Directeur Betonindustrie Brievengat Ing. F.G. van der Woude (1952) (tot 01-01-2016) Directeur Algemeen Bouwbedrijf Aruba G. Rijkers (1973) Directeur Algemeen Bouwbedrijf Aruba M. Daems (1948) (tot 01-01-2016) Directeur Arubaanse Wegenbouw Maatschappij M. Bijen (1971) Directeur Arubaanse Wegenbouw Maatschappij D. Janson (1974) Directeur Albo Caribbean J. Boekaar (1964) Directeur Windward Roads Directeur Saba Roads & Construction Directeur Statia Roads Construction Directeur Sancoro Directeur Anguilla Roads & Construction 85


86

OPERATIONELE GANG VAN ZAKEN JAARVERSLAG

Recommend Documents