Verslag van de raad van bestuur Jaarrekening Overige gegevens

stekend, evenals de prognose voor de winst per aandeel

Koninklijke BAM NBM nv

2000 Jaarrapport

Doelstellingen en strategie .............................................................................................................................................................................................. Korte schets ........................................................................................................................................................................................................................................ Kerngegevens ................................................................................................................................................................................................................................... Het aandeel Koninklijke BAM NBM nv ................................................................................................................................................................. Gegevens per gewoon aandeel ................................................................................................................................................................................... Gegevens converteerbare achtergestelde obligaties ....................................................................................................................... Structuur en organisatie Koninklijke BAM NBM nv ............................................................................................................................. Bericht van de raad van commissarissen aan de aandeelhouders ....................................................................................

3 5 8 10 12 12 14 20

Verslag van de raad van bestuur Financiële resultaten ................................................................................................................................................................................................................ Orderportefeuille ......................................................................................................................................................................................................................... Dividendbeleid ................................................................................................................................................................................................................................ Dividendvoorstel .......................................................................................................................................................................................................................... Financiering en investeringen ....................................................................................................................................................................................... Risico’s en risicobeheersing ............................................................................................................................................................................................. Aankoop van bedrijven ......................................................................................................................................................................................................... Human resources ......................................................................................................................................................................................................................... De bouwbarometer ................................................................................................................................................................................................................... BAM NBM Bouw ............................................................................................................................................................................................................................. BAM NBM Vastgoed .................................................................................................................................................................................................................. BAM NBM Infra ................................................................................................................................................................................................................................ BAM NBM Techniek .................................................................................................................................................................................................................... Integratie ............................................................................................................................................................................................................................................... Vooruitzichten 2001 .................................................................................................................................................................................................................

22 24 25 25 25 26 28 29 30 37 39 40 41 43 45

Jaarrekening Overzicht van de belangrijkste groepsmaatschappijen en deelnemingen ............................................................. Overzicht van de belangrijkste niet geconsolideerde deelnemingen .......................................................................... Geconsolideerde balans per 31 december 2000 .................................................................................................................................... Geconsolideerde winsten verliesrekening over 2000 ................................................................................................................... Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2000 ................................................................................................................................................... Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2000 en de geconsolideerde winsten verliesrekening over 2000 ........................................................................................................... Toelichting op de geconsolideerde balans .................................................................................................................................................... Toelichting op de geconsolideerde winsten verliesrekening ............................................................................................... Vennootschappelijke balans per 31 december 2000 ........................................................................................................................ Vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2000 ....................................................................................................... Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening 2000 ...................................................................................................... Overige gegevens Voorstel tot bestemming van de winst over 2000 ............................................................................................................................... Statutaire regeling omtrent bestemming van de winst ................................................................................................................ Stichting Aandelenbeheer BAM Groep ............................................................................................................................................................... Meldingen in het kader van de Wet Melding Zeggenschap ...................................................................................................... N.V. Algemeen Nederlands Trustkantoor ANT .......................................................................................................................................... Accountantsverklaring .......................................................................................................................................................................................................... Personalia raad van commissarissen .................................................................................................................................................................... Namen van functionarissen Koninklijke BAM NBM nv .....................................................................................................................

2

jaarrapport 2000

46 47 52 53 54 55 58 67 70 71 72

77 77 78 79 80 81 82 84

Koninklijke BAM NBM initieert, realiseert en onderhoudt bouwwerken en installaties voor wonen, werken, transport en recreatie. Koninklijke BAM NBM doet dit door middel van werkmaatschappijen, die gebundeld zijn in vier sectoren: BAM NBM Bouw, BAM NBM Vastgoed, BAM NBM Infra en BAM NBM Techniek. Koninklijke BAM NBM heeft Nederland en België als thuismarkten. Het beleid van Koninklijke BAM NBM is gebaseerd op een evenwichtige op rendabele groei gerichte strategie. Daarbij is enerzijds sprake van autonome groei en anderzijds groei door overname van bedrijven. Overgenomen bedrijven worden veelal geleidelijk in de groep geïntegreerd. Risicovolle overnames worden vermeden. Speerpunten ten aanzien van de groei zijn verdere toename van de activiteiten in de sectoren BAM NBM Vastgoed en BAM NBM Techniek. Wat de sector BAM NBM Techniek betreft zal een accent worden gelegd op industriële activiteiten. Koninklijke BAM NBM streeft daadwerkelijk naar synergie tussen de sectoren. Deze synergie komt tot uitdrukking in een relatief groot aantal projecten, waarbij verschillende sectoren van de groep betrokken zijn. De onderlinge kennisuitwisseling door de bedrijven, behorende tot Koninklijke BAM NBM, komt de kwaliteit van de werken ten goede, waarmee de belangen van allen die bij een bouwproces betrokken zijn, worden gediend. Koninklijke BAM NBM heeft als uitgangspunt dat de door haar gerealiseerde en/of ontwikkelde projecten een beheersbaar risico hebben, passend binnen de omvang van de organisatie. Waar dit wenselijk is worden (strategische) samenwerkingsverbanden met andere (markt)partijen aangegaan. De winstdoelstelling van Koninklijke BAM NBM is het realiseren van een nettowinst van 2% van de groepsomzet.

Koninklijke BAM NBM

3

Raad van commissarissen: drs. J. Kleiterp (67) voorzitter ir. G-J. Kramer (58) vice-voorzitter ir. J.A. Dekker (61) prof.dr. J.J.J. van Dijck (64) ir. W.K. Wiechers (60)

4

jaarrapport 2000

Raad van bestuur: dr.ir. W. van Vonno (60) voorzitter ir. J.A.P. van Oosten (53) ir. N.J. de Vries (49) drs. L. Dragt (57) H.A. van Harn (53) J. Ruis (50) mr. K. Waasdorp (57)

groepsdirecteur groepsdirecteur groepsdirecteur financiën algemeen secretaris/ directeur juridische zaken

Koninklijke BAM Groep werd in 2000 Koninklijke BAM NBM Het jaar 2000 zal blijvend gekenmerkt worden als het jaar waarin Koninklijke BAM Groep werd tot Koninklijke BAM NBM nv. Door de overname van de NBM bouwen infrabedrijven per 1 november 2000 heeft de groep haar groeidoelstelling op middellange termijn voor wat betreft bouwen infra activiteiten in Nederland in één keer gerealiseerd. Voor de overname werd 3 95,4 miljoen betaald uit beschikbare middelen. Met een geraamde omzet van circa 3 2.750 miljoen in 2001 en bijna 13.000 werknemers zal Koninklijke BAM NBM nv in de bouw marktleider in de Benelux zijn en in Nederland marktleider in utiliteits- en woningbouw. In aanleg en onderhoud in de infrastructuur is de groep in grootte de tweede aanbieder geworden. Bovendien heeft de groep een groot aantal aanvullende specialismen, te weten: spoorbouw, verkeerstechniek, telecommunicatievoorzieningen, installatietechniek en industriële (prefab) bouwsystemen. BAM NBM kan door de bundeling van activiteiten beter inspelen op de toenemende vraag van opdrachtgevers naar totaaloplossingen bij complexe bouwvraagstukken in stedelijke vernieuwingsgebieden en bij grote infrastructurele projecten. Dit biedt uitzicht op een hogere toegevoegde waarde. Ter vergroting van de transparantie van de jaarrekeningen zijn door de grote Nederlandse bouwondernemingen basisafspraken gemaakt over de waarderings- en resultaatbepalingsgrondslagen. Deze grondslagen zijn door BAM NBM reeds met ingang van 2000 toegepast. De belangrijkste wijzigingen zijn: • Met ingang van het jaar 2000 wordt door BAM NBM winst op werken genomen naar rato van de voortgang van de productie (‘percentage of completion’-methode). Het winstnemingssysteem bij vastgoedontwikkeling waarbij winst wordt genomen naar rato van de productie en de gerealiseerde verkopen, blijft ongewijzigd. Tot en met 1999 werd door Koninklijke BAM Groep winst genomen bij oplevering van werken, met uitzondering van vastgoedontwikkeling. • Met ingang van het jaar 2000 wordt goodwill geactiveerd en ten laste van het resultaat afgeschreven over de verwachte economische levensduur die – doorgaans – een periode van tien jaren zal bedragen. Tot en met 1999 werd goodwill direct ten laste van het eigen vermogen gebracht. • Met ingang van het jaar 2000 zijn de belangrijkste belangen in (project)vennootschappen proportioneel geconsolideerd. Tot en met 1999 werd het belang in dergelijke deelnemingen onder financiële vaste activa gepresenteerd en het aandeel in het resultaat als ‘resultaat uit deelnemingen’. In 2000 steeg de omzet met 38% tot 3 1.510 miljoen. Hierin is de omzet van de NBM bouwen infrabedrijven over de maanden november en december 2000 begrepen. De nettowinst steeg met 49% tot 3 29,1 miljoen. Hierin is een bescheiden winst van de NBM bouwen infrabedrijven over de laatste twee maanden van 2000 begrepen. Het aantal uitstaande gewone aandelen is in het verslagjaar alleen tengevolge van een stockdividend toegenomen met 4,8%. Verder werden de aandelen in december gesplitst in een verhouding 4 : 1. Daardoor bedraagt het aantal uitstaande aandelen ultimo 2000 10.026.924. Dit betekent een stijging van 6,2% ten opzichte van het gemiddeld aantal geplaatste aandelen in 1999. De winst per aandeel over het gemiddelde aantal uitstaande, gesplitste gewone aandelen bedroeg 3 2,91. Dit is een stijging van 41% ten opzichte van 1999.

Koninklijke BAM NBM

5

6

jaarrapport 2000

Door de overname van de NBM bouwen infrabedrijven is het balanstotaal ruimschoots verdubbeld. Ter versterking van het garantievermogen is in december 2000 een achtergestelde lening van 3 34 miljoen aangetrokken. In 2000 kwamen nog vier andere acquisities tot stand: • Vos Elektrotechniek bv en Vos Elektromotoren bv (omzet circa 3 4,5 miljoen, 55 medewerkers) actief op het gebied van elektrotechnische installaties in de industrie, alsmede onderhoud van elektromotoren. • Interflow (omzet circa 3 6,5 miljoen; 70 medewerkers) richt zich op het bouwen van cleanrooms en laboratoria voor onder andere de farmaceutische en micro-elektronische industrie en ziekenhuizen. Door deze overname is Koninklijke BAM NBM nv nu één van de grote bouwers op cleanroomgebied in de Benelux. • Breda Wegenbouw (omzet circa 3 11,5 miljoen; 90 medewerkers) richt zich op wegenbouw in het westelijk deel van Noord-Brabant en in het oosten van Nederland. • De Vaklieden (deelneming 52%; omzet circa 3 9 miljoen; 65 medewerkers) werkt als servicebedrijf voor de woningstichtingen Patrimonium, Nieuw Amsterdam en Zomers Buiten, alle gevestigd te Amsterdam. Naar verwachting zal de omzet van dit bedrijf na enkele jaren zijn verdubbeld. De orderportefeuille ultimo 2000 is ten opzichte van de reeds hoge orderportefeuille ultimo 1999 verder gestegen en bevindt zich op het hoge niveau van 3 3.857 miljoen. De orderportefeuille is evenwichtig over de verschillende sectoren verdeeld. Op basis van de zowel kwalitatief als kwantitatief goede orderportefeuille verwachten wij voor 2001 een omzet op een niveau van 3 2.750 miljoen en – onvoorziene omstandigheden voorbehouden – een winst van 3 35 miljoen (thans na afschrijving goodwill van 3 3 miljoen). Rekening houdend met 3% verwatering als gevolg van stockdividend correspondeert dit met een winst per aandeel van 3 3,40 na afschrijving goodwill (3 3,70 vóór afschrijving goodwill).

Koninklijke BAM NBM

7

(in miljoenen 3, tenzij anders vermeld)

2000

Bedrijfsopbrengsten aan derden Bedrijfsresultaat vóór afschrijvingen (EBITDA) Bedrijfsresultaat vóór afschrijving goodwill (EBITA) Bedrijfsresultaat na afschrijving goodwill (EBIT) Nettoresultaat Eigen vermogen Converteerbare achtergestelde obligatielening Achtergestelde lening Garantievermogen Orderportefeuille Netto-investeringen in materiële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Afschrijvingen goodwill Cashflow vóór dividend Gemiddeld aantal werknemers Aantal werknemers ultimo jaar

Ratio’s (in %) Nettoresultaat als percentage van bedrijfsopbrengsten aan derden Nettoresultaat als percentage van gemiddeld eigen vermogen Solvabiliteit: • eigen vermogen als percentage van activa • garantievermogen als percentage van activa Current ratio

8

jaarrapport 2000

1.510

1999

1.093

1998

957

1997

667

1996

668

62,5

44,4

37,2

27,9

22,1

42,8

29,5

23,7

17,3

12,1

39,4 29,1

29,5 19,5

23,7 15,0

17,3 10,6

12,1 (3,5)

94,9

69,6

58,1

54,7

59,6

38,6 34,0 167,4

38,6 – 108,2

38,6 – 96,7

38,6 – 93,3

– – 59,6

3.857

1.588

1.361

1.044

726

17,8

14,1

10,4

10,8

4,2

19,7 3,4 52,3

14,9 – 34,4

13,4 – 28,4

10,6 – 21,2

9,9 – 6,4

7.546 12.824

6.136 6.360

5.669 5.598

4.797 5.199

4.712 4.700

1,9

1,8

1,6

1,6

(0,5)

35,4

30,6

26,5

18,5

(5,6)

11,5

18,7

17,7

18,3

26,0

20,3

29,1

29,5

31,3

26,0

1,10

1,23

1,23

1,28

1,14

1600 1500 1400 1300 1260 1100 1000 900 800 700 600 ’96

’97

’98

’99

’00

Bedrijfsresultaten vóór afschrijving goodwill (EBITA)

in miljoenen 3 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 ’96

’97

’98

’99

’00

Bedrijfsresultaten ná afschrijving goodwill (EBIT)

in miljoenen 3 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 ’96

’97

’98

’99

’00

in miljoenen 3

Nettoresultaat 40 35 30 25 20 15 10 5 0 -5

’96

’97

’98

’99

’00

Koninklijke BAM NBM

9

De aandelen Koninklijke BAM NBM nv zijn genoteerd aan de Effectenbeurs Euronext Amsterdam. Na de splitsing van één gewoon aandeel in vier gewone aandelen waren per 31 december 2000 10.026.924 gewone aandelen van nominaal 3 0,50 geplaatst. Alle aandelen zijn dividendgerechtigd over 2000 en volgende jaren. Het verloop van het aantal geplaatste aandelen is als volgt:

Geplaatst per 1 januari Stockdividend Emissie Geplaatst per 31 december

2000

1999

1998

1997

1996

9.569.668 457.256 –

9.078.756 321.648 169.264

8.110.536 148.220 820.000

7.798.664 88.120 223.752

7.655.652 143.012 –

10.026.924

9.569.668

9.078.756

8.110.536

7.798.664

3.680 123.754

3.539 85.818

De aantallen over voorgaande jaren zijn herrekend in verband met de splitsing. overige gege vens (x 5 1.0 0 0) Nominale waarde ultimo jaar Beurswaarde ultimo jaar

10

jaarrapport 2000

5.013 192.517

4.785 126.798

4.120 126.065

4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0 -0,5 ’96

’97

’98

’99

’00

Koersverloop aandeel Koninklijke BAM NBM nv 2000/2001

in 3 24,00 22,00 20,00 18,00 16,00 14,00 12,00 10,00 3-1 25-1 16-2 9-3 31-3 26-4 18-5 13-6 5-7 27-7 18-8 11-9 3-10 25-1016-11 8-12 4-1 26-1 19-2 13-3 4-4 00 01

Koninklijke BAM NBM

11

(x 3 1, tenzij anders aangegeven)

2000

1999

1998

1997

1996

Aantal geplaatste aandelen ultimo jaar 10.026.924 Gemiddeld aantal geplaatste 10.026.924 aandelen tijdens boekjaar Uitkomsten op basis van het gemiddelde aantal geplaatste aandelen: • Nettoresultaat vóór afschrijving goodwill en buitengewone baten 2,81 en lasten • Nettoresultaat vóór buitengewone 2,47 baten en lasten • Nettoresultaat 2,91 • Cashflow 5,22

9.569.668

9.078.756

8.110.536

7.798.664

9.443.996

8.341.880

8.110.536

7.798.664

2,07

1,79

1,35

1,01

2,07 2,07 3,64

1,79 1,79 3,41

1,35 1,31 2,61

1,01 (0,46) 0,82

Eigen vermogen Dividend Pay-out in procenten

9,46 1,15 40

7,27 0,82 40

6,40 0,71 40

6,74 0,60 46

7,64 0,60 –

Hoogste koers Laagste koers Koers op 31 december

19,28

14,53

21,27

15,97

12,14

12,25 19,20

10,63 13,25

13,50 13,89

11,00 15,26

10,21 11,00

Gegevens converteerbare achtergestelde obligaties van nominaal NLG 1.000 De vennootschap heeft op 10 december 1997 een converteerbare achtergestelde obligatielening geplaatst tot een bedrag van NLG 85.000.000 (3 38.571.318). De lening is genoteerd aan de Effectenbeurs Euronext Amsterdam. De looptijd van de lening is 7 jaar en de couponrente bedraagt 4,75%. Bij uitgifte van de lening bedroeg de conversiekoers NLG 160. In verband met de uitkering van stockdividend over de boekjaren 1997 tot en met 1999 en aandelensplitsing van 1 gewoon aandeel in 4 gewone aandelen, bedraagt de conversiekoers momenteel NLG 39,60 (3 18,00). Op 31 december 2000 waren nog geen obligaties geconverteerd.

Koers obligaties op 31 december Resterende looptijd in jaren Conversiekoers op 31 december (in 3) Koers gewoon aandeel op 31 december (in 3)

2000

1999

1998

1997

1996

107,50 3,90

98,00 4,90

106,75 5,90

104,40 6,90

– –

18,00

18,06

18,13

18,15

–

19,20

13,25

13,89

15,26

–

Indien op 31 december 2000 alle uitstaande converteerbare achtergestelde obligaties zouden zijn geconverteerd in gewone aandelen, dan zou het geplaatste aantal gewone aandelen met 2.146.465 stuks zijn toegenomen. Indien gedurende het gehele jaar 2000 sprake zou zijn geweest van volledige conversie, dan zou het nettoresultaat over het gemiddelde aantal geplaatste aandelen 3 2,50 hebben bedragen in plaats van 3 2,91 (1999: 3 1,80 in plaats van 3 2,07).

12

jaarrapport 2000

95 90 85 80 75 70 65 60 55 50 ’96

’97

’98

’99

’00

in miljoenen 3

Garantievermogen 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0

’96

’97

’98

’99

’00

in miljoenen 3

Orderportefeuille 4000 3600 3200 2800 2400 2000 1600 1200 800 400

’96

’97

’98

’99

’00

in duizenden 3

Omzet per werknemer 200 190 180 170 160 150 140 130 120 110

’96

’97

’98

’99

’00

Koninklijke BAM NBM

13

(stand per 1 mei 2001)

BAM NBM Bouw Utiliteitsbouw

Woningbouw

Industriële bouw

BAM Utiliteitsbouw

Bunnik/Amsterdam/Arnhem/Den Haag/ Doorn/Groningen/Kesteren/Leeuwarden/ Roermond/Rotterdam/Tiel

Interbuild

Wilrijk-Antwerpen

Nelissen Van Egteren

Arnhem/Amsterdam/Breda/Den Haag/ Eindhoven/Enschede/Groningen/Hoofddorp/ Maastricht/Raalte/Rotterdam/Utrecht/ Venray/Zwolle

Nelis Utiliteitsbouw

Haarlem/Amsterdam

Bouwbedrijf H. Pennings en Zn.

Rosmalen

BAM Woningbouw

Bunnik/Alkmaar/Breda/Deventer/ Leeuwarden/Nieuwegein

Heilijgers Bouw

Amersfoort

Wilma

Weert/Almere/Amsterdam/Arnhem/ Den Haag/Eindhoven/Groningen/Lelystad/ Nieuwegein/Nederweert/Rotterdam/Zwolle

Betonfabriek

Weert

De Vaklieden (52%)

Zaandam

Fort Bouw/Fort Verhuur

Woudrichem/Raamsdonksveer/ Puurs (Belgïe)

BAM NBM Vastgoed BAM Vastgoed Ontwikkeling Nelis Project Maatschappij

Bunnik Wilrijk-Antwerpen Haarlem

BAM Infrabouw

Bunnik

NBM Beton- & Industriebouw

Breda/Amsterdam/Culemborg/Heerlen/ Zuidbroek

NBM Funderingstechniek

Gorinchem

W.C. van Dijk

Hardinxveld- Giessendam

Multiconsult

Breda

BAM NBM Infratechniek

Culemborg

BAM Infratechniek

Halfweg/Ootmarsum/Rotterdam/Sittard

Van den Berg Infrastructuren

Zwammerdam

HOKA

’s- Hertogenbosch/Valkenswaard

Hulsink

Ootmarsum/Raalte/Halen (België)

BAM NBM Vastgoed

BAM NBM Infra Betonbouw en Industriebouw

Infratechniek

14

jaarrapport 2000

Hulsink De Roo

Ootmarsum/Sappemeer

NBM Leidingbouw

Culemborg/Amsterdam/Den Haag/ Farmsum/Wolvega

NBM Petrol Stations

Montfoort/Ridderkerk

PEVAC

Zevenhuizen

De Ruiter

Halfweg/Amsterdam/Rotterdam/Sittard

VTN

Culemborg/Den Haag

NBM Noordwest Nelis Infra Polderman

Zaandam Halfweg Spaarndam

Regio West

NBM West

Den Haag

Regio Midden

Verlaat Wegenbouw Nootenboom Stichts Wegenbouw

Hardinxveld- Giessendam Barendrecht Hilversum

Regio Noordoost

NBM Noordoost

Apeldoorn/Enschede/Schoonoord/Tynaarlo

Regio Zuid

NBM Zuid Lintzen Vissers’ Infra en Milieu Breda Wegenbouw

Helmond/Bergen op Zoom Sittard Drunen Teteringen

Landelijk

BAM NBM Groen


BAM NBM Milieu


BAM NBM Locatieontwikkeling

Den Haag

Brouwers Wegbeveiliging

Dokkum

Mostert de Winter


Multiconsult Den Haag

Den Haag

Redubel (67%)

Culemborg

BAM NBM Infra Materieelservice

Tiel

Industrieservice

BAM Industrie Service

Rotterdam

Railinfrastructuur

BAM NBM Rail

Breda

BAM Techniek

Bunnik/Apeldoorn/Benningbroek/ Breda/ Capelle aan den IJssel/Diemen/Emmen/ Groningen/’s-Hertogenbosch/Roermond/ Rotterdam/Veenendaal/Zoetermeer

Interflow

Wieringerwerf

Vos Elektrotechniek

Apeldoorn

Wegenbouw Regio Noordwest

BAM NBM Techniek

Koninklijke BAM NBM

15

16

jaarrapport 2000

Koninklijke BAM NBM

17

18

jaarrapport 2000

Koninklijke BAM NBM

19

aan de aandeelhouders Overeenkomstig het bepaalde in artikel 28 van de statuten leggen wij hierbij de door de raad van bestuur opgestelde jaarrekening 2000 voor. Na kennisname van het verslag van de raad van bestuur heeft de raad van commissarissen overeenkomstig het bepaalde in artikel 28 lid 5 van de statuten de jaarrekening vastgesteld. De jaarrekening is door de externe accountant, PricewaterhouseCoopers N.V., gecontroleerd; de accountantsverklaring is op pagina 81 van dit jaarrapport opgenomen. In 2000 waren volgens rooster prof.dr. J.J.J. van Dijck en drs. J. Kleiterp en drs. R.B.J. van Eldik wegens het bereiken van de wettelijke en statutaire leeftijdsgrens aan de beurt van aftreden. De heren prof.dr. J.J.J. van Dijck en drs. J. Kleiterp zijn opnieuw benoemd tot commissaris. Tevens werd de heer ir. J.A. Dekker benoemd tot commissaris. De heer drs. J. Kleiterp is benoemd tot voorzitter en de heer ir. G-J. Kramer tot vice-voorzitter van de raad van commissarissen. De raad van commissarissen heeft in het verslagjaar zeven keer met elkaar vergaderd. Het betrof hier de vier kwartaalvergaderingen en drie extra vergaderingen. Eén extra vergadering werd gewijd aan de evaluatie van de meerjarenstrategie, zoals deze in 1999 was herijkt. De andere extra vergaderingen hielden verband met de overname van de NBM bouwen infrabedrijven. De raad van commissarissen heeft – met uitzondering van één afwezige bij één vergadering – steeds voltallig vergaderd. Bij de kwartaalvergaderingen werd door de raad van commissarissen – als gebruikelijk – aan de hand van schriftelijke rapportages en daarbij gegeven toelichtingen gesproken over de gang van zaken en de vooruitzichten van zowel de groep als geheel als van de respectieve sectoren en de werkmaatschappijen van de groep afzonderlijk. Daarbij is onder meer aandacht besteed aan de risico’s verbonden aan de onderneming, de interne beheersingssystemen, de ontwikkeling van de markten waarin de groep actief is, aan de organisatiestructuur van de groep, managementdevelopment en aan de kwaliteit van het management. Tweemaal per jaar vindt daarenboven een gedetailleerde evaluatie van bedoelde risico’s plaats. In de periode voorafgaande aan de overname NBM bouwen infrabedrijven is er frequent overleg geweest tussen de voorzitter van de raad van bestuur en de voorzitter en andere leden van de raad van commissarissen. Voorafgaande aan de vergaderingen van de raad van commissarissen met de raad van bestuur heeft de voorzitter van de raad van commissarissen zevenmaal vergaderd met de voorzitter van de raad van bestuur. De daarbij besproken onderwerpen zijn vervolgens steeds in de vergaderingen van de raad van commissarissen met de raad van bestuur geagendeerd en/of aan de orde gesteld. De raad van commissarissen heeft zich zowel bij de bespreking van de jaarcijfers 1999 als bij de bespreking van de halfjaarcijfers en de jaarcijfers 2000 – als gebruikelijk – laten informeren door de externe accountant. Een wisselende delegatie uit de raad van commissarissen nam ook dit jaar aan twee overlegvergaderingen met de centrale ondernemingsraad deel, terwijl – als gebruikelijk tezamen met de groepsdirectie – een informele bijeenkomst van de raad van commissarissen en de centrale ondernemingsraad plaatsvond. Daarnaast heeft de raad van commissarissen zijn jaarlijkse ontmoeting gehad met de directieleden van de diverse groepsmaatschappijen. Door leden van de raad van commissarissen zijn ook dit verslagjaar werkbezoeken gebracht aan ondernemingen en projecten van de groep.

20

jaarrapport 2000

De raad van commissarissen heeft een zogenaamde honoreringscommissie, bestaande uit de voorzitter en de vice-voorzitter van de raad van commissarissen. Deze honoreringscommissie is belast met de vaststelling van de arbeidsvoorwaarden van de leden van de raad van bestuur en overlegt met de voorzitter van de raad van bestuur over het arbeidsvoorwaardenbeleid van de directies van werkmaatschappijen en daarmee, wat functieniveau betreft, gelijk te stellen functionarissen. De raad van commissarissen heeft in het verslagjaar buiten aanwezigheid van de raad van bestuur zijn eigen functioneren, de relatie tot de raad van bestuur, de samenstelling en beoordeling van de raad van bestuur en de samenstelling van de raad van commissarissen besproken. De raad van commissarissen heeft de raad van bestuur en de centrale ondernemingsraad tijdig medegedeeld dat er vacatures in de raad van commissarissen zijn te vervullen en hen in de gelegenheid gesteld personen voor benoeming aan te bevelen. Het ligt in het voornemen de heren A. Baar en H. van Rompuy te benoemen tot commissaris. De raad van bestuur en de centrale ondernemingsraad hebben de heren Baar en Van Rompuy voor benoeming aanbevolen. De personalia van de commissarissen zijn vermeld op de pagina’s 82 en 83 van dit jaarrapport. De raad van commissarissen heeft grote waardering voor de slagvaardigheid van de raad van bestuur, die ertoe heeft geleid, dat in 2000 de groep door de overname van de NBM bouwen infrabedrijven in omvang ruim is verdubbeld. Door deze overname kon in één keer een groot deel van de strategische doelstellingen verwezenlijkt worden. De raad van commissarissen spreekt tevens zijn grote waardering uit jegens het management in brede zin, en jegens de medewerkers voor hun inzet en voor de behaalde resultaten die in het verslagjaar zijn gerealiseerd.

Raad van commissarissen Bunnik, 27 maart 2001

Koninklijke BAM NBM

21

Financiële resultaten De omzet is, na eliminatie van interne omzet, in 2000 met 38% gestegen tot een bedrag van 3 1.510 miljoen (1999: 3 1.093 miljoen). Autonoom is de omzet in 2000 met 9% gestegen. Daarnaast steeg de omzet als gevolg van de uitbreiding van de consolidatiekring (met ingang van 2000 worden de belangrijkste deelnemingen van 50% of minder proportioneel geconsolideerd), en als gevolg van het overnemen van bedrijven. De invloed van nieuwe bedrijven op de omzet in 2000 bedroeg 3 283 miljoen. De verdeling van de omzet over de verschillende sectoren was als volgt: (x 3 1 miljoen)

2000

1999

853 125 479

631 63 325

171

147

Af: interne omzet

1.628 (118)

1.166 (73)

Omzet aan derden

1.510

1.093

BAM NBM Bouw BAM NBM Vastgoed BAM NBM Infra BAM NBM Techniek

De stijging van de omzet in BAM NBM Vastgoed wordt voor een groot gedeelte veroorzaakt doordat met ingang van 2000 de omzet van minderheidsdeelnemingen proportioneel wordt geconsolideerd. Deze, in 1999 niet geconsolideerde omzet, bedroeg in dat jaar 3 44 miljoen. In de bedrijven actief in de sector BAM NBM Bouw is in 2000 voor een bedrag van 3 89 miljoen ontwikkelingsomzet gerealiseerd (1999: 3 52 miljoen). Het bovenstaande in aanmerking nemend bedraagt de feitelijke ontwikkelingsomzet van Koninklijke BAM NBM nv in 2000 3 214 miljoen, een stijging van 35% ten opzichte van 1999 (3 159 miljoen). Resultaat Voor het vierde achtereenvolgende jaar zijn bedrijfsresultaat en nettoresultaat aanzienlijk gestegen. Ondanks de nog bescheiden bijdrage aan de winst door de overgenomen NBM bouwen infrabedrijven over de laatste twee maanden van 2000, steeg de EBITDA met 41% tot 3 62,5 miljoen en steeg de EBITA zelfs met 45% tot 3 42,8 miljoen. In 2000 is voor de eerste keer goodwill ten laste van het resultaat afgeschreven (3 3,4 miljoen) en is de EBIT uitgekomen op 3 39,4 miljoen (1999: 3 29,5 miljoen). Het saldo van financiële baten en lasten, bestaande uit rentebaten en -lasten en resultaat uit deelnemingen, bedraagt over 2000 3 0,1 miljoen positief (1999: 3 0,4 miljoen negatief). De goede liquiditeitspositie van de overgenomen NBM bouwen infrabedrijven compenseerde nagenoeg de rentelast uit hoofde van de betaalde koopsom van deze bedrijven. Als gevolg van het gewijzigde systeem van winstneming bij werken voor derden met terugwerkende kracht tot 1 januari 2000 is als eenmalige bate een resultaat verantwoord van 3 6,8 miljoen vóór belastingen (netto 3 4,4 miljoen). Deze winst is in de winsten verliesrekening als buitengewone bate gepresenteerd.

22

jaarrapport 2000

BAM NBM Bouw

52%

BAM NBM Vastgoed

8%

29%

11%

BAM NBM Infra

BAM NBM Techniek

Koninklijke BAM NBM

23

De belastingdruk over 2000, exclusief het effect van de afschrijvingslast voor goodwill, bedroeg 34,5% (1999: 33%). Inclusief de afschrijvingslast voor goodwill en de buitengewone bate is de nettowinst over 2000 uitgekomen op 3 29,1 miljoen, een stijging van 49% ten opzichte van 1999. Resultaat per aandeel Als gevolg van stockdividend over 1999 is het aantal geplaatste aandelen met 457.256 toegenomen tot 10.026.924. Doordat er in september 1999 een beperkte emissie van aandelen plaatsvond ter gelegenheid van een acquisitie, is per saldo het gemiddeld aantal aandelen in 2000 met 582.928 (6,2%) toegenomen ten opzichte van 1999. De nettowinst per aandeel, vóór afschrijving goodwill en vóór buitengewone baten, bedraagt over 2000 3 2,81, een stijging van 36% ten opzichte van 1999 (3 2,07). Op grond van de uiteindelijke nettowinst van de groep over 2000 ad 3 29,1 miljoen, bedraagt de nettowinst per aandeel 3 2,91, 41% boven de uitkomst over 1999 (3 2,07). Resultaten sectoren De bedrijfsresultaten vóór afschrijving goodwill (EBITA) van de diverse sectoren over 2000, vergeleken met 1999, luiden: (x 3 1 miljoen)

2000

1999

24,2 11,6 10,6

14,9 9,4 7,6

46,4

31,9

(3,6)

(2,4)

42,8

29,5

2000

1999

BAM NBM Bouw + BAM NBM Vastgoed BAM NBM Infra BAM NBM Techniek

2,6 2,5 6,3

2,1 2,9 5,2


2,8

2,7

BAM NBM Bouw + BAM NBM Vastgoed BAM NBM Infra BAM NBM Techniek

Groepskosten

in % van de omzet

De marge voor de groep zonder de NBM bouwen infrabedrijven bedroeg 3,3%.

Orderportefeuille De orderportefeuille is ultimo 2000 uitgekomen op het hoge niveau van 3 3.857 miljoen, een stijging van 143% ten opzichte van de eveneens hoge stand ultimo 1999 (3 1.588 miljoen). De kwaliteit van de orderportefeuille, evenwichtig verdeeld over de diverse sectoren, ligt op een goed niveau.

24

jaarrapport 2000

Dividendbeleid Koninklijke BAM NBM nv voert een dividendbeleid waarbij de pay-out circa 40% van de nettowinst bedraagt. Van jaar tot jaar wordt bezien of, en zo ja tot welk percentage het dividend in contanten of in aandelen kan worden opgenomen.

Dividendvoorstel Aan de algemene vergadering van aandeelhouders, te houden op 21 mei 2001 te Amsterdam, zal worden voorgesteld het dividend voor 2000 ten opzichte van 1999 met 40% te verhogen tot 3 1,15 per gewoon aandeel (1999: 3 0,82). Mede in verband met de gewenste versterking van de solvabiliteit zal de mogelijkheid van een keuzedividend worden gehandhaafd. De aandeelhouders wordt de mogelijkheid geboden het dividend geheel in contanten op te nemen, dan wel geheel in aandelen ten laste van de agioreserve of de algemene reserve. Daarbij zal de waarde van het dividend in aandelen hoger zijn dan het contante dividend. Hiertoe zal aan het einde van de keuzeperiode, te weten op 8 juni 2001, de waarde van het dividend in aandelen worden vastgesteld op basis van de gemiddelde beurskoers van die dag. De nieuw uit te geven aandelen zullen winstgerechtigd zijn over het boekjaar 2001 en volgende.

Financiering en investeringen Het balanstotaal van de groep bedraagt ultimo 2000 3 824 miljoen, ruim een verdubbeling ten opzichte van ultimo 1999 (3 372 miljoen). De stijging is vrijwel volledig het gevolg van het consolideren van overgenomen bedrijven, goodwillactivering en van de uitbreiding van de consolidatiekring. De autonome omzetgroei van 9% heeft nagenoeg niet geleid tot vergroting van het balanstotaal. De in vaste activa vastgelegde middelen bedroegen ultimo 2000 3 193 miljoen (1999: 3 80 miljoen). Zoals uit het geconsolideerd kasstroomoverzicht op pagina 54 blijkt, is de stijging vrijwel geheel een gevolg van het consolideren van nieuwe groepsmaatschappijen respectievelijk het proportioneel consolideren van minderheidsdeelnemingen en het activeren van goodwill. De in 2000 betaalde goodwill bedroeg 3 32,6 miljoen. De afschrijving van goodwill vindt plaats op basis van de economische levensduur, doorgaans een periode van 10 jaren. Ten aanzien van de in het loop van het jaar overgenomen bedrijven vindt afschrijving naar tijdsgelang plaats. In 2000 werd ten laste van het resultaat 3 3,4 miljoen afgeschreven. De netto-investeringen in materiële vaste activa bedroegen 3 17,8 miljoen. De afschrijvingen van materiële vaste activa lagen op een iets hoger niveau, te weten 3 19,7 miljoen. Desondanks is de boekwaarde van de materiële vaste activa verdubbeld ten opzichte van ultimo 1999 en uitgekomen op een bedrag van 3 139,2 miljoen (1999: 3 69,2 miljoen). De stijging is volledig het gevolg van de overname van bedrijven. Bij financiële vaste activa (deelnemingen/leningen) was eveneens sprake van een aanzienlijke stijging, te weten van 3 10,9 miljoen ultimo 1999 tot 3 24,5 miljoen ultimo 2000. De stijging wordt volledig veroorzaakt door de overname van bedrijven. De financiering van werken voor derden en eigen rekening vergde een aanzienlijk lager bedrag dan ultimo 1999. Ultimo 2000 was per saldo sprake van voorfinanciering tot een bedrag van 3 96,5 miljoen (ultimo 1999: zelf te financieren 3 2,7 miljoen).

Koninklijke BAM NBM

25

Als gevolg van autonome groei en de overname van bedrijven namen zowel de vorderingen als de schulden op korte termijn sterk in omvang toe. Ondanks de betaling van een belangrijk deel van de koopsommen van overgenomen bedrijven uit eigen middelen is de liquiditeitspositie ultimo 2000 goed. Deze positie is mede een gevolg van het aantrekken van een lening en de liquiditeitspositie van de overgenomen bedrijven. Het saldo liquide middelen, verminderd met opgenomen rekening-courantkrediet begrepen in kortlopende schulden, bedroeg ultimo 2000 3 127 miljoen (ultimo 1999: 3 35,7 miljoen). Het werkkapitaal bedroeg 3 56,6 miljoen (1999: 3 54,3 miljoen). De schulden op lange termijn zijn met 3 39,4 miljoen gestegen tot 3 78,6 miljoen ultimo 2000. Begrepen in deze schulden zijn de converteerbare achtergestelde obligatielening met een looptijd tot december 2004 tot een bedrag van 3 38,6 miljoen en de in december 2000 aangetrokken achtergestelde lening met een looptijd van 5 jaar tot een bedrag van 3 34 miljoen. In het verslagjaar zijn geen obligaties ter conversie aangeboden. In dit verband wordt tevens verwezen naar het in dit jaarrapport op pagina 79 opgenomen rapport van N.V. Algemeen Nederlands Trustkantoor (ANT). Het saldo van de voorzieningen is in omvang sterk gestegen tot 3 75,9 miljoen (ultimo 1999: 3 25,5 miljoen). De toename betreft voor het grootste deel de overgenomen bedrijven. Door het goede resultaat over 2000 is het eigen vermogen, rekening houdend met de geraamde dividendverplichting, aanzienlijk gestegen tot 3 94,9 miljoen (ultimo 1999: 3 69,6 miljoen). Het garantievermogen, bestaande uit het eigen vermogen en achtergestelde leningen, bedraagt ultimo 2000 3 167,4 miljoen (ultimo 1999: 3 108,2 miljoen). Uitgaande van het garantievermogen bedraagt de solvabiliteit ultimo 2000 20,3% (ultimo 1999: 29,1%).

Risico’s en risicobeheersing Aan het ondernemen in de bouw zijn risico’s verbonden. Het beleid van de groep is erop gericht deze risico’s, thans en in de toekomst, zoveel mogelijk te beheersen en te beperken. Mede op basis van de kwaliteit van rapportagesystemen en de korte communicatielijnen kan worden gesteld dat voor Koninklijke BAM NBM nv de projecten financiële risico’s niet bijzonder van aard zijn en niet afwijken van hetgeen gebruikelijk is binnen de branche. Hierna wordt een toelichting gegeven op de relevante risico’s en de beheersing daarvan. Projectrisico’s Voor projecten worden de risico’s voor een belangrijk deel bepaald door de omvang en complexiteit van de betreffende projecten. Van de projecten worden in de aanbiedingsfase, waar nodig, uitgebreide risicoanalyses en calculaties gemaakt. Beoordeling daarvan vindt plaats door teams van deskundigen. Voor het uitbrengen van offertes gelden per werkmaatschappij en/of vestiging specifieke autorisatieprocedures. De risico’s bij grote projecten in met name de utiliteitsbouw en in de infrabouw worden, veelal ook op verzoek van opdrachtgevers, regelmatig beperkt door het vormen van bouwcombinaties. Deze vorm van spreiding van het risico over meerdere partijen brengt bij de veelal gekozen rechtsvorm (vennootschap onder firma) weliswaar met zich mede dat alle partijen hoofdelijk aansprakelijk zijn voor elkaars verplichtingen met betrekking tot de uitvoering van het betreffende project, maar – uitgaande van solvabele partners – een beperking van de risico’s.

26

jaarrapport 2000

Betalingsrisico’s bij de uitvoering van projecten voor derden worden zoveel mogelijk beperkt door contractueel vooraf overeengekomen betalingsschema’s, als gevolg waarvan de kosten van het uitgevoerde deel van het werk staan tegenover voorschotbetalingen van de opdrachtgever. Het aangaan van vastgoedontwikkelingsrisico’s behoeft steeds de voorafgaande goedkeuring van de raad van bestuur. Teneinde deze risico’s te beperken is uitgangspunt dat slechts dan met de bouw van woningen of andere projecten wordt aangevangen, indien een aanzienlijk aantal te bouwen woningen is verkocht respectievelijk het te bouwen project grotendeels is verhuurd en/of verkocht. De gemiddelde prijs waartegen gronden zijn aangekocht, respectievelijk verworven kunnen worden, in samenhang met de termijnen waarbinnen naar verwachting met de bouw van projecten wordt begonnen, reflecteert ten minste de huidige marktwaarde. Voor alle projecten geldt dat de voortgang in financiële zin bewaakt wordt met behulp van specifieke informatiesystemen. Daarnaast bestaat een uitgebreid rapportagesysteem waarbij de verantwoordelijken voor de voortgang van projecten periodiek rapporteren aan de vestigingsdirecties of regiodirecties, die ten minste maandelijks rapporteren aan de directies van de werkmaatschappijen. De directies van de werkmaatschappijen vervolgens rapporteren aan de raad van bestuur. Naast de gebruikelijke verzekeringen tegen risico’s tijdens de bouw en de daaruit mogelijk voortvloeiende aansprakelijkheden, vormt het door werkmaatschappijen gevoerde beleid ten aanzien van kwaliteit en veiligheid een belangrijk aspect wat betreft het beperken van risico’s. Financiële risico’s De financiële risico’s worden in hoofdzaak bepaald door de aard en omvang van de financiële verplichtingen die de groep is aangegaan. De groep heeft de beschikking over 3 590 miljoen aan bancaire faciliteiten. Hiervan werd ultimo 2000 voor het aantrekken van kort krediet circa 3 0,5 miljoen en voor het verstrekken van bankgaranties en/of borgtochten circa 3 249 miljoen benut (ultimo 1999: 3 4 miljoen respectievelijk 3 100 miljoen). Uit het bovenstaande blijkt dat het overgrote deel van de beschikbare faciliteit niet aangesproken behoefde te worden. Naast genoemd bedrag van 3 249 miljoen uit hoofde van bankgaranties en/of borgtochten kent de groep een verplichting van circa 3 46 miljoen per jaar uit hoofde van lease- en huurverplichtingen. De jaarlijkse huur- en leaseverplichtingen zijn als regel te beschouwen als lopende exploitatiekosten waarvoor op basis van de uit te voeren werkzaamheden voldoende dekking bestaat. De mogelijkheid bestaat dat de groep wordt aangesproken op haar hoofdelijke verplichtingen met betrekking tot bouwcombinaties. Voor zover derden aanspraken maken op garanties ter zake van uitgevoerd werk, heeft de groep hiervoor garantievoorzieningen in de balans opgenomen tot een niveau van 3 30,7 miljoen (ultimo 1999: 3 3,9 miljoen). Overgenomen bedrijven Daar waar de rapportagesystemen van overgenomen bedrijven aanpassing behoefden, zijn maatregelen genomen tot aanpassing van deze systemen en/of de toepassing daarvan.

Koninklijke BAM NBM

27

Aankoop van bedrijven NBM bouwen infrabedrijven Door de overname van de NBM bouwen infrabedrijven per 1 november 2000 is Koninklijke BAM NBM nv de grootste ontwikkelende bouwgroep op de Nederlandse markt geworden. Voor de aandelen werd 3 95,4 miljoen betaald uit beschikbare middelen. De omzet van de overgenomen bedrijven bedraagt op jaarbasis circa 3 1.400 miljoen. Het aanvullende en versterkende karakter van de samen te voegen ondernemingen biedt Koninklijke BAM NBM nv onder meer de volgende voordelen: • een leidende positie in Nederland op de utiliteitsbouwmarkt en op de woningbouwmarkt; • een sterke positie op het gebied van infrastructuur; • een goede functionele en regionale spreiding in Nederland; • realisatie van de strategische doelstelling tot versterking van haar positie op de Nederlandse bouwen inframarkt; • verwerving van een positie op de snel groeiende markt voor spoorbouw; • het creëren en benutten van belangrijke efficiency- en synergievoordelen. De omzet en de resultaten van deze overgenomen bedrijven zijn vanaf 1 november 2000 geconsolideerd. Vos Elektrotechniek bv en Vos Elektromotoren bv In de eerste werkweek van 2000 werden Vos Elektrotechniek bv en Vos Elektromotoren bv te Apeldoorn overgenomen. Vos is actief op het gebied van elektrotechnische installaties in de industrie, alsmede onderhoud van elektromotoren. De omzet van Vos Elektrotechniek en Vos Elektromotoren bedraagt samen circa 3 4,5 miljoen. De bedrijven hebben in totaal 55 medewerkers. De overname past in de strategie van Koninklijke BAM NBM nv tot uitbreiding van de installatietechnische activiteiten ten behoeve van de industrie. Vos is met ingang van 1 januari 2000 in de consolidatie opgenomen. Interflow bv Interflow te Wieringerwerf is bouwer van cleanrooms en laboratioria voor onder andere de farmaceutische en micro-elektronische industrie en ziekenhuizen. Interflow heeft een omzet van circa 3 6,5 miljoen en ruim 70 medewerkers. Met deze overname wordt Koninklijke BAM NBM nv één van de grootste bouwers in de Benelux op cleanroomgebied. De omzet is vanaf 1 januari 2000 geconsolideerd. Breda Wegenbouw bv Breda Wegenbouw te Teteringen heeft als werkterrein voornamelijk het westelijk deel van de provincie Noord-Brabant; voorts heeft zij een vestiging in het oosten van het land (Hengelo). De omzet van Breda Wegenbouw bedraagt circa 3 11,5 miljoen. Het aantal medewerkers bedraagt circa 90. De omzet is vanaf 1 januari 2000 geconsolideerd. De Vaklieden bv De Vaklieden te Zaandam is het servicebedrijf van de woningbouwstichtingen Patrimonium en Nieuw Amsterdam, beide gevestigd te Amsterdam. De onderhoudswerkzaamheden betreffen klachten-, mutatie- en planmatig onderhoud. Naast de twee genoemde stichtingen worden voor de woningbouwstichting Zomers Buiten te Amsterdam werkzaamheden uitgevoerd. Het totale woningbezit van genoemde drie stichtingen bedraagt circa 50.000 eenheden in Amsterdam en omgeving. Koninklijke BAM NBM nv heeft een 52%-belang in De Vaklieden genomen en voert het management over deze onderneming. De omzet van De Vaklieden bedraagt op dit moment circa 3 9 miljoen per jaar. Het aantal medewerkers bedraagt circa 65.

28

jaarrapport 2000

De verwachting is dat over enkele jaren de omzet zal zijn verdubbeld. De Vaklieden is met ingang van 1 oktober 2000 geconsolideerd. Koninklijke BAM NBM nv heeft voornoemde acquisities in contanten voldaan. Met ingang van 2000 wordt de goodwill samenhangende met acquisities afgeschreven volgens de nieuwe waarderingsgrondslagen op basis van de verwachte economische levensduur, welke levensduur doorgaans op tien jaren zal worden gesteld.

Human resources Koninklijke BAM NBM nv stelt zich ten doel een aantrekkelijke en inspirerende werkomgeving te bieden aan getalenteerde en vakbekwame medewerkers. Voor Koninklijke BAM NBM nv is het van groot belang doelgericht in te spelen op de ontwikkelingen in de krappe arbeidsmarkt. Als grote bouwgroep biedt Koninklijke BAM NBM nv haar medewerkers goede ontplooiingskansen, zowel in de breedte als in de diepte. De marktontwikkelingen brengen met zich mee dat niet alleen steeds hogere eisen worden gesteld aan het kennisniveau en de vaardigheden van onze medewerkers, maar ook aan de organisatie om op de individuele behoeften van onze medewerkers in te kunnen spelen. Door middel van een evenwichtig management-developmentprogramma, een breed opgezet opleidingstraject voor het hogere management dat voortvloeit uit de strategische doelstellingen van de organisatie, wordt beoogd de volgende doelen te bereiken: het ontwikkelen van ondernemerschap, het vergroten van synergie en het verbeteren van de kwaliteit van het management. Veel aandacht wordt geschonken aan de persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers. Op basis van de groepsdoelstellingen worden verwachte prestaties van de medewerkers vastgesteld in de vorm van competenties. Er zijn opleidingstrajecten voor alle geledingen binnen onze ondernemingen. Bij de opleidingen vindt kennisuitwisseling plaats tussen de verschillende sectoren. Hierdoor krijgen de medewerkers bij diverse activiteiten de mogelijkheid elkaar te leren kennen, werkervaringen uit te wisselen en inzicht te krijgen in de verschillende ondernemingen van de groep. Ook wordt op deze manier synergie bevorderd en een informeel netwerk opgebouwd. Voor de personeelsbehoefte op korte en lange termijn is het van belang dat er voldoende instroom is van jongeren. Om deze instroom te kunnen realiseren heeft Koninklijke BAM NBM nv bij diverse scholen en opleidingen een actieve rol tijdens voorlichtingen en bedrijvendagen. Bovendien worden er ook interne bijeenkomsten voor stagiairs georganiseerd om hen op een bredere manier dan enkel het project waar de stagiair werkzaam is, kennis te laten maken met Koninklijke BAM NBM nv. Daarnaast worden gerichte acties gevoerd om jongeren voor het werken bij onze ondernemingen te enthousiasmeren. Ziekteverzuim Het ziekteverzuim vertoont weer een stijgende lijn, ook landelijk gezien. Veel aandacht wordt besteed aan het nemen van maatregelen en acties die gericht zijn op het voorkomen van ziekteverzuim. Veilig en gezond werken, persoonlijke aandacht, onderling respect en aandacht voor welzijn vormen daarbij onmisbare bouwstenen. Veel inspanning wordt besteed aan de toepassingen van de informatie- en communicatietechnologie. Alles heeft echter een keerzijde: er zullen ook adequate maatregelen moeten genomen worden om te voorkomen dat RSI een nationale beroepsziekte wordt.

Koninklijke BAM NBM

29

Overleg In deze periode van bundeling van bedrijven is door de centrale ondernemingsraad op constructieve wijze overleg en discussie gevoerd over het samengaan van bedrijven. Na de overname van de NBM bouwen infrabedrijven is besloten om voor deze bedrijven naast de centrale ondernemingsraad Koninklijke BAM NBM nv een zogenaamde Interim centrale ondernemingsraad BAM NBM bouw & infra te creëren. Beide ondernemingsraden functioneren – vooruitlopende op de nieuwe samenstelling van de centrale ondernemingsraad – in goed onderling overleg. Ook zijn weer vele onderwerpen met de ondernemingsraden en de directies aan de orde gekomen, wat heeft geleid tot weloverwogen besluiten. Wij zijn de centrale ondernemingsraden en de andere ondernemingsraden erkentelijk voor de zakelijke en doelgerichte samenwerking. In 2001 zal een nieuwe structuur van de medezeggenschap tot stand komen op basis van de nieuwe zeggenschapsverhoudingen. De besluitvorming en implementatie zal veel extra inspanningen vragen. De vertegenwoordiging vanuit de diverse ondernemingsraden in de centrale ondernemingsraden is per heden als volgt: Mevrouw J.B.C. Bakker G.J. van Ballegooyen A.A.J. van den Bosch W. Bredewolt B. Dedden A. Draak H.L.Th.A.C. van Ekert H. Eggenkamp M. Scholtens J.H.A. Gilissen

A.G. Hellemons J. Horsman H. Ketelaars F. Klasen A.E. Kromdijk J.H. Matze W. Pathuis P. Prinsen E. van Rijn J. Scheper

M. Scholtens J. Sens J.J. Smit L. Stigter A.P. van Uden H. van Mulken R. Verschoor F.A. Vis C. Wiskerke

Mede door de gespannen markt werd door vele medewerkers een extra inspanning geleverd. De inzet van onze medewerkers is wederom groot geweest. Wij zijn allen erkentelijk voor de geleverde prestatie. Voor de bedrijven binnen de groep waar winstdelingsregelingen van toepassing zijn, hebben de goede resultaten tot een extra beloning geleid.

De bouwbarometer Economische ontwikkeling De Nederlandse economie heeft zich veel beter ontwikkeld in 2000 dan een jaar geleden werd verwacht. Het bruto binnenlands product steeg met meer dan 4%, het hoogste stijgingspercentage sinds jaren. De millenniumbug bleef uit en zijn we daarmee vergeten. Inmiddels is de economische ontwikkeling in de Verenigde Staten van Amerika duidelijk omgeslagen in negatieve zin en probeert de Federal Reserve Bank het effect hiervan te beperken. De verwachtingen voor Nederland en de ons omringende landen zijn voor wat betreft de economische groei naar beneden bijgesteld. De mond- en klauwzeerepidemie zal daarenboven ongetwijfeld een negatief effect hebben op de ontwikkelingen van de Nederlandse economie. Door de toegenomen werkgelegenheid is de krapte op de arbeidsmarkt in bijna alle sectoren toegenomen. Het aantrekken van werknemers tegen hoge salarissen en de stijging van de loon- en salariskosten in het algemeen, doch zeker in de bouw, vergroten de kans op een stijgende loonspiraal. Dit zal dan een negatieve ontwikkeling hebben op de economie. Bouw (algemeen) In lijn met de economische ontwikkeling heeft de bouw zich in Nederland en België in 2000 verder positief ontwikkeld. In Nederland steeg de bouwproductieomzet circa 4,5%.

30

jaarrapport 2000

Alle sectoren droegen bij aan deze stijging, waarbij de nieuwbouw in de sector infrastructuur een positieve uitschieter was met circa 9% (bron: Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid, EIB). De verwachtingen voor 2001 blijven gunstig, al zijn deze minder hooggespannen. Er wordt een verdere stijging voor de bouwproductie verwacht van circa 2,5%. Ook hieraan zullen alle sectoren bijdragen. Op langere termijn blijft de verwachting positief, met een bescheiden stijgingspercentage per jaar, al blijft die prognose moeilijk hard te maken. De werkgelegenheid in de bouw is in 2000 met circa 4% gestegen. In 2001 wordt wederom een stijging verwacht. Dit brengt met zich mee, dat het aantal arbeidskrachten van buiten de eigen onderneming op vele bouwplaatsen hoog blijft in de komende tijd. Daarbij wordt gebruik gemaakt van beschikbaar arbeidspotentieel uit de gehele Europese Unie. De krapte op de arbeidsmarkt – ook bij onderaannemers en toeleveranciers – brengt met zich mee dat de prijzen voor vergelijkbare projecten in één à anderhalf jaar aanzienlijk meer zijn gestegen dan het algemene inflatiepercentage. Dit heeft bij veel opdrachtgevers geleid tot problemen en een zeker onbegrip, omdat prijsaanbiedingen van projecten belangrijk hoger uitkwamen dan gebudgetteerd. Ook in 2001 zal hiervan naar verwachting sprake zijn. Een economische wetmatigheid in de bouw blijft gelden: bij forse economische groei stijgen de prijzen meer dan verwacht, bij een economische vertraging dalen de prijzen meer dan verwacht. De recent uitgekomen Vijfde nota ruimtelijke ordening van ons land geeft enerzijds duidelijke hoofdlijnen aan, anderzijds wordt bij de verdere besluitvorming veel gedelegeerd aan lagere overheden. Hierbij rijst de vraag of de noodzakelijke invloed van de centrale overheid op de daadwerkelijke realisatie wel voldoende groot is. Woningbouw De toenemende vraag naar kwaliteit in de woningbouw heeft in 2000 – ondanks de gestegen hypotheekrente – geleid tot een stijging van ruim 4% van de productieomzet. De woonconsument stelt hoge eisen aan zijn woning en is meer dan ooit bereid daarin te investeren. Ook woningcorporaties zien het belang van een beter woonproduct en bieden hun huurders steeds meer waar voor hun geld. In 2000 werden ca. 75.000 woningen opgeleverd, een lichte daling ten opzichte van voorgaande jaren. Niettemin bedroeg de productieomzet circa 3 17,7 miljard, waarvan 3 14,1 miljard werd aangewend voor nieuwbouw en verbetering van de bestaande woningvoorraad. Een kleine 3 3,6 miljard is omgezet in het onderhoud van woningen. Volgens prognoses zullen de investeringen in woningen in 2001 met ruim 3% toenemen. Hoewel de marktpartijen al geruime tijd inspelen op de roep naar ruimere en luxueuzere woningen, zal met name op Vinex-locaties een extra inspanning moeten worden geleverd om het aanbod marktconform te maken. Van de in de Vinex-opgave opgenomen totale hoeveelheid woningen in de sociale sector is 65% gerealiseerd. De staatssecretaris van het ministerie van VROM, de heer J.W. Remkes, is evenwel van mening dat de kwantiteit de kwaliteit niet mag belemmeren en is bereid concessies te doen wat betreft afgesproken aantallen woningen. Dit biedt de mogelijkheid het aanbod beter af te stemmen op de vraag. Ondanks de verwachte daling van het absolute aantal opgeleverde woningen in 2001, zal de bouwproductie onder meer als gevolg van de verschuiving naar duurdere koopwoningen, volgens de prognoses opnieuw met enkele procenten stijgen. De woningbouwmarkt wordt steeds meer een consumentenmarkt. Huurder en koper wensen invloed te kunnen uitoefenen op ontwerp en realisatie. De woonconsument is bereid meer te betalen voor de kwaliteit van het wonen. Meer keuzemogelijkheden, grotere behoefte aan meebeslissen in het ontwerp- en uitvoeringsproces, grotere woningen, zijn als gevolg hiervan de markttendensen. In de fase van ontwerp zal meer samenwerking moeten plaatsvinden tussen ontwerpers en realisatoren enerzijds en toekomstige bewoners anderzijds. Ontwerpers, lokale overheden en

Koninklijke BAM NBM

33

producenten zullen hun werkwijze hierop dienen af te stemmen. Deze werkwijze zal de kwaliteit van het proces en de kwaliteit van het product vergroten en daarmee de belevingswaarde van het wonen verbeteren. Herstructurering van wijken krijgt steeds meer aandacht. Alleen met goede samenwerking tussen lokale overheid, eigenaren, financiers, bedrijfsleven en huidige en toekomstige bewoners kan herstructurering succesvol zijn. In de ontwerp-nota Wonen van VROM die in 2000 is verschenen, wordt uitgegaan van de bouw van bijna 100.000 woningen per jaar in de periode 2000-2010. Dit streven is niet in overeenstemming met de statistieken en de mede daarop gebaseerde toekomstverwachtingen, die een dalende tendens laten zien. De stijgende ruimtevraag zal bovendien eerder leiden tot een minder groot aantal woningen per hectare dan de 30 tot 33 woningen die de gemeenten nu als uitgangspunt hanteren. Eén van de kerntaken voor private en publieke partijen in het eerste decennium van deze eeuw is de allesomvattende verbetering van oude woonwijken. In het verslagjaar is daaraan in vele grote en middelgrote steden een impuls gegeven. In 2001 zal de bouwproductie in dit marktsegment met 2,2% stijgen, terwijl in de periode 2002 tot 2005 de gemiddelde jaarlijkse stijging vermoedelijk ruim 3% zal bedragen. Circa 30% van de jaarlijkse nieuwbouw dient ter vervanging van gesloopte woningen. Van belang is, in de samenwerking met gemeenten woningcorporaties, bewoners en overige belanghebbenden, de gezamenlijke doelstellingen helder te formuleren en de resultaten hieraan te toetsen. Ook voor de herstructureringsmarkt geldt dat het aanbod beter aan moet sluiten op de vraag naar meer woonkwaliteit. Utiliteitsbouw Ook de productie in de utiliteitsbouw is in 2000 met ruim 4% gestegen. Deze stijging werd in 2000 gerealiseerd door de private sector. Vooral de sectoren vervoer, communicatie en zakelijke dienstverlening deden het goed. Gezien de malaise in de agrarische sector zal het niemand verbazen dat de productie van gebouwen hier achterbleef. In de publieke sector had alleen de gezondheidssector een hogere productie. Alle andere sectoren hadden een lagere productie. Dit is niet zo verwonderlijk, als men bedenkt dat er in de andere publieke sectoren de afgelopen jaren relatief veel nieuwbouw heeft plaatsgevonden. Voor 2001 wordt een bescheiden stijging van de productie van circa 1% verwacht, waarbij de ontwikkelingen in de private sector wederom het sterkst zullen zijn. Ook in de utiliteitsbouw zal het op peil brengen en houden van de bestaande bebouwde omgeving steeds belangrijker worden. De tendens bij opdrachtgevers om één partij te vragen een totaalvoorstel te doen voor hun huisvestingsprobleem, neemt hierbij toe. Vastgoed Het jaar 2000 werd gekenmerkt door een sterk blijvende markt voor het vastgoed, de komst van een groot aantal nota’s van de centrale overheid die hun schaduwen vooruitwierpen en de Vinex-(kwaliteits)discussie. Opvallend daarbij waren de aan de gemeenten en provincies toebedachte rol bij de gebiedsspecifieke invullingen (contourenbeleid), de afschaffing van het ABC-locatiebeleid, onzekerheid over tijdige haalbaarheid van herstructureringsplannen, de komst van een exploitatievergunning, het streven naar 30% particulier opdrachtgeverschap in de woningbouw en de aangekondigde studie naar de loskoppeling van eigendoms- en bouwrechten. Ondanks al deze aangekondigde sturingselementen is, gegeven de periode waarin nadere uitwerking moet plaatsvinden (tot 2005), duidelijkheid over de ruimtelijke indeling van Nederland uitgebleven, althans vooralsnog beperkt gebleven tot de weg waarlangs een en ander zich zal moeten ontwikkelen.

34

jaarrapport 2000

De economische groei, vertaald in groei van werkgelegenheid, zakelijke dienstverlening en ICT leidde tot extra vraag naar kantoorruimte. Daar waar eind 1999 het aanbod met bijna 29% was gestegen en het gevaar van overaanbod zich aandiende, daalde het aanbod in 2000 met 7%. De opnamecijfers over 2000 gaven voor overaanbod eveneens – nog – geen indicaties; de sector nieuw opgeleverde werken steeg met 40% t.o.v. 1999. De krapte op de kantorenmarkt, met name in het segment kwalitatief hoogwaardige kantoorruimte, blijkt uit de daling van het gereed aanbod (-/- 25%) en de stijging van het aanbod in aanbouw (mitsdien: niet direct beschikbaar) van 30% tot 44%. Nog steeds hebben veel bedrijven huisvestingswensen en vindt in onze economie verschuiving plaats van werkgelegenheid in het primaire productieproces naar de dienstensector. De in verband daarmee te verwachten extra vraag naar kantoorruimte wordt evenwel geremd door personeelstekorten, schaalvergroting en daarbij behorende samenvoeging van bedrijven en efficiency-operaties. In de winkelmarkt leidde de economische groei tot stijgend consumentenvertrouwen, toename van de bestedingen en daarmee tot de vergroting van winkeloppervlakte, die gepaard ging met nieuwe winkelconcepten, en toevoeging van elementen van leisure. Deze vraag naar winkeloppervlakte gaf de huurprijzen een opwaartse richting mee. De krapte op de winkelmarkt blijkt uit een daling van het aanbod met 20%. Het planvolume nam toe met circa 20%; in één jaar kwam er circa 300.000 m2 aan winkelplannen bij. In deze cijfers telde met name de zogenaamde grootschalige detailhandels- en perifere detailhandelsontwikkeling mee. Mede als gevolg van de fijnmazige structuur van de – reguliere – detailhandel alsook het draagvlakgebonden karakter van dit segment behoeft geen overaanbodsituatie gevreesd te worden. Ondanks de tendens bij beleggers van verschuiving van direct naar indirect vastgoed hebben de professionele beleggers zich in 2000 sterk gemanifesteerd op de markt van het directe commerciële vastgoed. Het aandeel van buitenlandse beleggers bedroeg circa 30%. Het grootste gedeelte (ruim 70%) omvat kantoorruimte. De wens om meer objecten in portefeuille te hebben om daarmee de daling van vastgoed in de totale beleggingsportefeuille (van circa 8,4% naar 7%) tegen te gaan, heeft in de praktijk niet geleid tot zogenaamde beleggingsdwang. De aanvangsrendementen daalden in 2000 nog enigszins, doch lijken zich nu te stabiliseren. Infrastructuur De bouwproductie in de infrastructuur is wat betreft de nieuwbouw gestegen met maar liefst 9% in 2000 en het onderhoud met 5%. Ook de vooruitzichten voor de eerstkomende jaren zijn goed. Deze goede gang van zaken vindt zijn basis in het eindelijk tot realisatie komen van een aantal megaprojecten. We noemen hier: de Westerscheldetunnel, de Betuwelijn, de Hogesnelheidslijn, inclusief de aftakkingen, de verdubbeling van de spoorlijn Amsterdam-Utrecht (Utrechtboog) en mogelijk de Noord-Zuidlijn in Amsterdam. En dan zou hier nog bij kunnen komen de realisatie van grote projecten die nog in discussie zijn: de tweede Maasvlakte, de Hanzelijn, de doorstroomroute A 4 enz. Opvallend is dat zeer verschillende contractvormen en aanbestedingsprocedures worden gehanteerd, bijvoorbeeld: bestekklaar aanbesteden, ‘design and build’-contracten en ‘design, build, finance and operate’-contracten. Een voorbeeld van het laatste is de HSL-infraprovider tender, die ook betrekking heeft op onderhoud voor een periode van 25 jaren. Dit geldt ook voor de nieuwe waterzuiveringsinstallatie Delfland. Opvallend is ook dat, om redenen als eerder omschreven, de aanbiedingsprijzen aanmerkelijk hoger zijn dan de budgetten van de overheid. De bouwers wordt het verwijt gemaakt dat zij majoreren. Dit is niet juist. Verder is opvallend, dat de definitie van een publiek-private samenwerking (PPS) niet eenduidig is. Ons inziens is sprake van een PPS indien de overheid, centraal of

Koninklijke BAM NBM

35

lokaal, risicodragend meedoet. In de rol van zuiver opdrachtgever is mogelijk sprake van een moderne contractvorm, maar geen sprake van een PPS. De gevallen waarin sprake is van een ons inziens zuivere vorm van PPS, komen slecht van de grond. In het algemeen zou de centrale overheid ook in de infrasector meer gebruik moeten maken van ervaringen van lagere overheden in samenwerkingsverbanden voor marktpartijen met betrekking tot stedelijke ontwikkelingen. Onderhoud van gebouwen en woningen De onderhoudsmarkt is de minst opvallende markt, maar daarmee niet minder interessant. De noodzaak van het in stand houden en upgraden van de bestaande bebouwde omgeving blijft groeien, al was het alleen al omdat de bebouwde omgeving jaarlijks toeneemt. Bovendien eisen de gebruikers een hogere kwaliteit. Een blijvende groei van 3% à 4% per jaar ligt voor de hand.

36

jaarrapport 2000

BAM NBM Bouw De sector BAM NBM Bouw bundelt de werkmaatschappijen die actief zijn in de utiliteitsbouw, woningbouw en industriële bouw. Door BAM NBM Bouw werd een omzet gerealiseerd van 3 853 miljoen (1999: 3 631 miljoen). Utiliteitsbouw In de utiliteitsbouw waren in het verslagjaar de volgende bedrijven van de groep actief: in Nederland: • BAM Utiliteitsbouw • Nelis Utiliteitsbouw • Bouwbedrijf H. Pennings en Zn. • Nelissen Van Egteren (vanaf 1 november 2000) in België: • Interbuild De omzet van onze utiliteitsbouwactiviteiten bedroeg 3 503 miljoen (1999: 3 414 miljoen). In 2000 realiseerde de groep in de utiliteitsbouw wederom een hoger positief resultaat. Bij enkele bedrijfsonderdelen voldoet dit resultaat nog niet aan onze doelstellingen. De Belgische utiliteitsbouwmarkt stabiliseerde zich op een goed niveau. Het bouwvolume op de Nederlandse utiliteitsbouwmarkt bereikte in 2000 opnieuw een recordniveau. Op een aantal plaatsen leidde dit tot een enigszins overspannen marktsituatie. De toegenomen vraag en het daaruit voortvloeiende gebrek aan capaciteit bij onze bedrijven en bij toeleveranciers en onderaannemers hebben een onverwacht snelle stijging van de productiekosten veroorzaakt. Steeds vaker blijkt dat in het verleden opgestelde, beschikbare budgetten op het moment van aanbesteden ontoereikend zijn. Dat vraagt van onze opdrachtgevers en van ons veel inventiviteit en inzet om tot prijsovereenstemming te kunnen komen. BAM Utiliteitsbouw is decentraal georganiseerd en werkt vanuit negen vestigingen door heel Nederland. Nelis Utiliteitsbouw werkt in het westen van Nederland en richt zich op bedrijfshuisvesting. Bouwbedrijf H. Pennings en Zn. is voornamelijk actief als ontwikkelende bouwer. Interbuild neemt zowel in Vlaanderen als in de regio Brussel een vooraanstaande positie in. Sinds 1 november 2000 maakt Nelissen Van Egteren deel uit van de groep. Nelissen Van Egteren behoort evenals BAM Utiliteitsbouw tot het topsegment van de Nederlandse utiliteitsbouwers. Nelissen Van Egteren werkt landelijk vanuit vijf regio’s. In onze bedrijven wordt voortdurend gewerkt aan het verder verbeteren van ons vakmanschap. Dit gedegen vakmanschap gecombineerd met een uitstekende procesbeheersing vormt de basis van waaruit wij onze klanten en onze markten benaderen. Wij realiseren – als gebruikelijk – een aantal grote, spraakmakende projecten, maar het grootste deel van onze portefeuille bestaat uit middelgrote en kleine projecten. Bouwen blijft dus ook voor ons een regionaal en lokaal gebonden activiteit. De organisatie van onze bedrijven en onze marktbenadering zijn daarop afgestemd. De wijze waarop wij onze opdrachten verwerven verandert. Naast de via klassieke aanbestedingen verworven opdrachten wordt een belangrijke plaats ingenomen door projecten waarbij een bijzonder beroep gedaan wordt op de in onze bedrijven aanwezige kennis van techniek en proces. Ons eigen interne advies- en ingenieursbureau BAM Planadvies maakt het ons mogelijk daar hoogwaardig invulling aan te geven.

Koninklijke BAM NBM

37

In het verslagjaar is weer een belangrijk aantal grote projecten – deels in combinatie – opgeleverd. Een aantal markante Nederlandse projecten verdient een plaats in dit jaarrapport. • In Den Haag werd verder gebouwd aan het stedelijke vernieuwingsproject ‘De Resident’; onder meer de Muzentoren werd in het verslagjaar opgeleverd. • In Rotterdam is het 131 meter hoge hotel en kantorenproject Millenniumtoren opgeleverd. • In Amsterdam-Zuidoost wordt volop gebouwd aan de projecten rond de ArenA Boulevard. Opgeleverd in 2000 zijn onder meer de Pathé-megabioscoop, de Megastores en de Rainbow Offices. • In Venlo werd een distributiecentrum opgeleverd, in Leeuwarden het hoofdkantoor van een nutsbedrijf, in Amsterdam een bankgebouw aan de Herengracht. • In Nijmegen realiseerde Nelissen Van Egteren het binnenstedelijke vernieuwingsproject Marienburg. Markante Belgische projecten zijn onder meer: • In Vilvoorde werd het project Telecom Gardens gerealiseerd. • In Antwerpen werd de renovatie en uitbreiding van het Olympisch stadion opgeleverd. Koninklijke BAM NBM nv is van oudsher een toonaangevende partij in de belangrijke segmenten van de publieke en private utiliteitsbouw. De opname van Nelissen Van Egteren in de groep heeft deze positie verder versterkt. Gelet op de omvang van onze orderportefeuille zal de omzet in 2001 van de utiliteitsbouwbedrijven van de groep wederom hoger uitkomen dan over 2000. Hierbij is rekening gehouden met de omzet van Nelissen Van Egteren over het hele jaar 2000. Woningbouw In de woningbouw waren in het verslagjaar de volgende bedrijven van de groep actief: • BAM Woningbouw • Heilijgers Bouw • De Vaklieden (52%, vanaf 1 oktober 2000) • Wilma (vanaf 1 november 2000) De omzet van de woningbouwactiviteiten in 2000 bedroeg 3 314 miljoen (in 1999 3 183 miljoen). Het resultaat liet ook in 2000 een stijging zien. Met de overname van de NBM bouwen infrabedrijven is vanaf 1 november 2000 Wilma deel gaan uitmaken van onze sector woningbouw. Zowel BAM Woningbouw als Wilma werkt landelijk. Heilijgers heeft haar werkgebied vooral in Amersfoort, Utrecht, het Gooi en Flevoland. De woningbouwbedrijven zijn actief in alle sectoren van de woningbouw: projecten planontwikkeling, nieuwbouw, herstructurering, renovatie, herstel en verbouw, service en onderhoud. Daarnaast is Heilijgers ook actief in de utiliteitsbouw. Het streven blijft om een groot aandeel (40%) van de productie uit eigen projecten planontwikkeling te realiseren. Bij de ontwikkeling wordt in toenemende mate samengewerkt met partners, zowel met corporaties, ontwikkelaars als met ontwikkelende bouwers. Bij de ontwikkeling staat consumentgericht ontwikkelen voorop. Inspraak, flexibiliteit, meebeslissen zijn termen die niet meer weg te denken zijn uit het proces van ontwikkelen. De woonconsument wordt centraal gesteld. BAM Woningbouw ontwikkelt volgens de formule ‘wonen à la carte’. Gekoppeld aan een budget heeft de consument minder of meer keuzemogelijkheden om zijn woonwensen zo optimaal mogelijk gerealiseerd te zien. In Deventer is het project ’t Jeurlink (114 woningen) volgens dit principe ontwikkeld. Met het concept ‘wonen à la carte’ wordt geanticipeerd op de behoefte aan levensbestendige woningen (aanpasbaarheid en meer invloed van de toekomstige bewoner op het ontwerptraject).

38

jaarrapport 2000

Het beleid in de komende jaren is naast nieuwbouw sterk gericht op herstructureringsprojecten. Op een aantal plaatsen is de groep hierin actief. Het project Park de Meer te Amsterdam is daarvan een goed voorbeeld. Ruim 700 woningen worden gerealiseerd waar eens het oude Ajaxstadion stond. BAM Woningbouw werkt hierbij in alle disciplines – van ontwerp, civiele werkzaamheden, tot feitelijke realisatie – samen met corporaties en deelgemeente. De orderportefeuille is goed gevuld. De verwachting is dat op basis van deze portefeuilles de omzet in 2001 als totaal hoger zal uitkomen dan over 2000, waarbij voor Wilma, voor een juiste vergelijking, de gehele jaaromzet over 2000 wordt meegerekend. Industriële bouw In de industriële bouw zijn actief: • Fort Bouw • Fort Verhuur De omzet bedroeg in 2000 3 36 miljoen (1999: 3 34 miljoen). De winstgevendheid van Fort was goed. Fort Bouw is gespecialiseerd in de industriële vervaardiging van Kombifortunits en eengezinswoningen en bungalows in houtskeletbouw. Fort brengt drie typen units op de markt: de basisBU-unit, de K-1000, die van een hoger kwaliteitsniveau is, en de luxe K-2000. Hiermee voert zij een evenwichtig productenprogramma, dat optimaal is afgestemd op de markt van kantoren en verblijfseenheden op de bouwplaats tot hoogwaardige semi-permanente kantoren en huisvesting. Wat deze semi-permanente kantoren betreft noemen wij kantoren ten behoeve van NAM, Bouwfonds en Philips. De bezettingsgraad van de verhuurvloot is het gehele jaar boven de 90%. De verhuurvloot is sterk toegenomen. Ultimo 2000 bestaat deze uit 2500 eenheden. Daarbij is niet meegeteld het aantal eenheden van de materieeldiensten. De activiteiten met betrekking tot de bouw van houtskeletbouwwoningen door Fort waren opnieuw positief. Met de toegepaste materialen wordt voldaan aan het streven milieuvriendelijk en duurzaam te bouwen. Hierdoor neemt de belangstelling voor houtskeletbouwwoningen merkbaar toe. In 2000 zullen investeringen worden gedaan om het industriële proces in onze fabrieken verder te automatiseren. Op basis van de huidige orderportefeuille verwachten wij in de industriële bouw voor 2001 een omzet op hetzelfde niveau.

BAM NBM Vastgoed De naam BAM Vastgoedontwikkeling is gewijzigd in BAM NBM Vastgoed, om daarmee aan te geven dat BAM NBM Vastgoed het centrale vastgoedontwikkelingsbedrijf van de groep is. Onze groep is actief als ontwikkelaar van woningen, gemengde projecten, commercieel vastgoed en grootschalige gebiedsontwikkeling. In 2000 werd binnen BAM NBM Vastgoed een omzet gerealiseerd van 3 125 miljoen met een uitstekend resultaat. In de bouwbedrijven binnen BAM NBM is 3 89 miljoen ontwikkelingsomzet gerealiseerd. Daarmee bedraagt de totale ontwikkelingsomzet van de groep 3 214 miljoen (1999: 3 159 miljoen). BAM NBM Vastgoed werkt binnen Koninklijke BAM NBM nv nauw samen met zusterbedrijven in de andere sectoren: BAM NBM Bouw, BAM NBM Infra en BAM NBM Techniek. Binnen deze bedrijven is in ruime mate kennis over techniek en bouwprocessen beschikbaar. BAM NBM Vastgoed kan zich dan ook volledig richten op het invullen van de feitelijke ontwikkelingsopgave. Door BAM NBM Vastgoed ontwikkelde projecten worden steeds in teamverband met zusterbedrijven uitgewerkt en gerealiseerd. BAM NBM Vastgoed treedt hierbij op als risicodrager en is eindverantwoordelijk naar de klant.

Koninklijke BAM NBM

39

Op de Vinex-locatie Ypenburg is het eerste deelplan (in combinatie) opgeleverd. Het laatste kwartaal van 2000 is met een tweede deelplan gestart; een derde deelplan is in voorbereiding. In Amsterdam vordert het project Park de Meer (in combinatie) op het voormalige Ajax-terrein gestaag. Vermeldenswaard is zeker dat het reeds opgeleverde en uitverkochte project Zaanwerf te Zaandam (in combinatie) zijn derde internationale architectenprijs in de wacht heeft gesleept. Het grote project rond stadion Amsterdam ArenA (in combinatie) te Amsterdam verloopt zowel voor wat betreft de bouw als de verhuur en verkoop voorspoedig. Inmiddels zijn de kantoren direct naast Amsterdam ArenA opgeleverd en verkocht. De Pathé-bioscoop met veertien zalen werd in april 2000 opgeleverd. Het Mojo-theater is bijna klaar en op 10 april 2001 wordt Villa ArenA geopend. Met een oppervlakte van 75.000 m2 winkelruimte biedt Villa ArenA onderdak aan circa zeventig winkels op het gebied van wonen en woninginrichting in de breedste zin van het woord. Ten behoeve van de ontwikkeling van vastgoedprojecten heeft de groep via aankoop van grond en/of optierechten de beschikking over bouwgrond geschikt voor circa 6.000 woningen en 200.000m2 commercieel vastgoed. Gezien de omvang van de groep is het beleid erop gericht de ontwikkelingsactiviteiten verder uit te breiden. Op basis van de orderportefeuille en de stand van de voorbereiding van een aantal projecten verwachten wij voor 2001 een verdere stijging van de omzet van onze vastgoedactiviteiten.

BAM NBM Infra De volgende bedrijven waren in het verslagjaar actief: BAM NBM Beton- & BAM NBM Infratechniek* BAM NBM Wegenbouw* Industriebouw*

BAM NBM Rail*

* voor nadere structuur en organisatie zie pagina 14 en 15.

Mede door de acquisities steeg de omzet tot 3 479 (1999: 3 325 miljoen). De winst was hoger dan over 1999. Door de overname van de NBM Infrabedrijven heeft onze jongste sector een geweldige sprong voorwaarts gemaakt. In zijn geheel neemt BAM NBM Infra de tweede positie in op de Nederlandse inframarkt. Zowel civiele betonbouw, infratechniek als wegenbouw staan zeer sterk in de markt. Ook de derde positie in de markt van rail, hoewel het aantal spelers beperkt is, is goed, mede omdat het bedrijf naast nieuwbouw en renovatieprojecten ook belangrijke onderhoudscontracten uitvoert. BAM NBM Infra staat in alle segmenten breed in de markt. Naast de vele honderden kleine en middelgrote projecten, die zowel nieuwbouw, renovatie als onderhoud betreffen, scoort de sector ook goed bij de grote infrastructurele werken. Het bouwen (in combinatie) van de twee tunnels van 6,5 km lengte onder de Westerschelde vordert gestaag. Nadat de technische problemen rond het diepste punt op circa 60 meter onder de waterspiegel werden opgelost, is het boren op dit moment van beide tunnels tot de helft gevorderd. Met de opdrachtgever zijn nieuwe afspraken gemaakt in verband met het tijdstip van opleveren. Ook de bouw (in combinatie) van de Sofiatunnel, de spoortunnel onder de Noord nabij Alblasserdam, onderdeel van de Betuwelijn, vordert inmiddels gestaag. In het verslagjaar zijn aan de orderportefeuille toegevoegd ‘design and build’-contracten (in combinatie) voor twee trajecten van de Hogesnelheidslijn en een contract (in combinatie) voor een ander gedeelte van de Betuwelijn. BAM NBM Rail heeft (in combinatie) in het begin van 2001 opdracht gekregen voor de zogenaamde aftakkingen van de Hogesnelheidslijn.

40

jaarrapport 2000

Vanaf medio 2000 wordt in concurrentie onderhandeld met de staat over het ‘design, build, finance and operate’-contract voor de bovenbouw van de Hogesnelheidslijn. Medio dit jaar zal de staat dit contract gunnen aan de gegadigde die de economisch beste condities aanbiedt. BAM Infratechniek is in het verslagjaar goed bezet geweest, niet in de laatste plaats met het aanleggen van vele kilometers glasvezelkabel. De wegenbouwbedrijven van de groep behaalden in 2000 een hoge omzet. Op basis van de goede orderportefeuille wordt voor 2001 een stijging van de omzet verwacht. Daarbij is rekening gehouden met de omzet van de overgenomen NBM infrabedrijven over het gehele jaar 2000.

BAM NBM Techniek De bedrijven in onze sector BAM Techniek realiseerden in het verslagjaar een omzet van 3 171 miljoen, circa 16% hoger dan in 1999 (3 147 miljoen). Het resultaat was wederom zeer goed. De bedrijven binnen BAM Techniek zijn in 2000, behoudens Vos Elektrotechniek, Vos Elektromotoren en Interflow, samengevoegd tot één organisatie, en gestructureerd in één rechtspersoon te weten BAM Techniek bv, waarbij op vestigingsniveau bestaande handelsnamen voorlopig zullen worden gehandhaafd. De vijftien vestigingen van BAM Techniek zullen hierdoor efficiënt en duidelijk herkenbaar naar de markt kunnen opereren. De sector BAM Techniek ontwerpt, levert, monteert, onderhoudt en beheert technische installaties als klantgerichte partner in het bouwproces op het vakgebied van werktuigbouw, elektrotechniek, automatisering en sprinkler in de meest brede zin voor zowel nieuwbouw- als renovatieprojecten in de utiliteitsbouw, infra en industrie, en heeft gespecialiseerde kennis op alle onderdelen van de werkgebieden. Kwaliteit in alle onderdelen en service en dienstverlening aan de opdrachtgevers en eindgebruikers vormen de uitgangspunten van onze bedrijfsfilosofie. Dit heeft geleid tot steeds meer succesvolle opdrachten van ondernemingen, overheid, zorginstellingen, industrie, onderwijs, sport en recreatie. Werktuigbouw De afdeling werktuigbouw van BAM Techniek heeft vestigingen te Apeldoorn, Breda, Diemen, Emmen, Groningen, Roermond, Veenendaal en Zoetermeer. In de loop van het verslagjaar werd Interflow bv gevestigd te Wieringerwerf toegevoegd, welk bedrijf is gespecialiseerd in het realiseren van cleanrooms compleet met alle installaties en laminarflow units alsmede de levering van laboratoriuminrichtingen. De afdeling werktuigbouw van BAM Techniek is gespecialiseerd in klimaatbeheersing, energiemanagement en aanleg, onderhoud en beheer van installaties. Specialismen op het gebied van installaties voor laboratoria, speciale gassen, cleanrooms, roestvast stalen leidingwerk en gebouwbeheersystemen geven BAM Techniek een extra toegevoegde waarde. In het verslagjaar zijn de werktuigbouwkundige installaties uitgevoerd van onder meer het nieuwbouwlaboratorium DSP Facilities Diosynth te Oss, de uitbreiding van multidisciplinaire cleanrooms WA-2 bij Philips Research te Waalre, alsmede een grote renovatie van enkele gebouwen op het terrein van Solvay Pharmaceuticals te Weesp.

Koninklijke BAM NBM

41

De vestiging ITB Veenendaal richt zich op de aanleg van sprinklerinstallaties en de daarbij behorende beveiligingsinstallaties alsmede het onderhoud daarvan. De vestiging BAM Energy Systems Apeldoorn is gespecialiseerd in die milieuactiviteiten, waarbij energiebesparing een belangrijke rol speelt. Elektrotechniek De afdeling Elektrotechniek van BAM Techniek wordt gevormd door de vestigingen Apeldoorn, Benningbroek, Bunnik, Capelle aan den IJssel, Diemen, Groningen, ’s-Hertogenbosch en Rotterdam alsmede door Vos Elektrotechniek bv en Vos Elektromotoren bv, beide gevestigd te Apeldoorn. Binnen BAM Techniek is per januari 2001 de vestiging ’s-Hertogenbosch van start gegaan. Voorheen was deze vestiging een onderdeel van HOKA bv, actief binnen onze sector infra. De afdeling Elektrotechniek van BAM Techniek ontwerpt, installeert, onderhoudt en beheert installaties voor energievoorziening, licht-, kracht-, besturings- en beveiligingsinstallaties. Tevens beschikt zij over specialisten op het gebied van telematica, beveiligingen en besturingstechniek. In het verslagjaar zijn de elektrotechnische installaties van onder meer het nieuwbouwkantoor PricewaterhouseCoopers te Almere alsmede de Rainbow Offices aan de ArenA Boulevard te Amsterdam opgeleverd. Industriële activiteiten BAM Techniek blijft streven naar uitbreiding van haar activiteiten in de industrie, waarin de vestigingen Breda, Capelle aan den IJssel, ’s-Hertogenbosch en Roermond alsmede Vos Elektrotechniek te Apeldoorn en Interflow te Wieringerwerf reeds jaren actief zijn. Gezamenlijke projecten Wij constateren een toename in de uitvoering van projecten, waarbij wij alle installaties verzorgen. In het verslagjaar zijn de werktuigbouwkundige, elektrotechnische en sprinklerinstallaties van onder meer de nieuwbouwkantoren aan de Haarlemmerweg te Amsterdam, Millennium Tower te Rotterdam alsmede Wing Building te Den Haag opgeleverd. Vermeldenswaard is ook de samenwerking met BAM Utiliteitsbouw met betrekking tot de nieuwbouw van het ziekenhuis te Hoorn. Regionale spreiding De regionale spreiding van zowel de afdeling elektrotechniek als de afdeling werktuigbouw van BAM Techniek over het land is nog niet optimaal. Er zal door acquisities worden getracht deze verder te verbeteren. De orderportefeuille is zowel kwalitatief als kwantitatief van goed niveau. De omzet over 2001 zal ongeveer gelijk zijn aan die over 2000.

42

jaarrapport 2000

Het jaar 2001 staat in het teken van de samenvoeging en integratie van BAM- en NBM-bedrijven tot één marktgerichte organisatie. Per sector zijn de hoofdlijnen inmiddels duidelijk en zal de implementatie in de loop van het jaar worden gerealiseerd. In de utiliteitsbouw bereiden BAM Utiliteitsbouw en Nelissen Van Egteren een fusie voor onder de naam BAM Nelissen Van Egteren. Het grootste utiliteitsbouwbedrijf in Nederland zal als ontwikkelende bouwer optimaal zowel regionaal als lokaal in de markt aanwezig zijn. Bouwbedrijf H. Pennings en Zn. en Nelis Utiliteitsbouw blijven in hun eigen markten opereren. Wilma heeft de laatste jaren een niet succesvol herstructureringsproces doorgemaakt. Hierdoor is een bedrijf onstaan met een veel te hoge overhead. Om Wilma weer gezond te maken wordt het bedrijf omgevormd tot een decentraal aangestuurde ontwikkelende bouwer, met een directie die zetelt te Bunnik. Tegelijkertijd zal de integratie met BAM Woningbouw worden gerealiseerd. Door fusie van beide woningbouwbedrijven ontstaat het grootste ontwikkelende woningbouwbedrijf in Nederland onder de naam BAM Wilma met elf regio’s. Heilijgers Bouw zal vanuit Amersfoort in zijn eigen deelmarkt blijven opereren. NBM Beton- & Industriebouw, BAM Infrabouw en W.C. van Dijk zullen worden samengevoegd tot één bedrijf onder de naam BAM NBM Beton- en Industriebouw, met één vestiging voor grote projecten te Breda en vijf regio’s . De wegenbouwbedrijven van BAM en NBM zullen opereren onder de naam BAM NBM Wegenbouw, werkend vanuit vijf regio’s. De verschillende infratechniekbedrijven zullen voorlopig onder eigen naam blijven functioneren. Wel zullen deze bedrijven vennootschappelijk onder BAM NBM Infratechniek bv worden bijeengebracht. De directies van de bedrijven zullen rapporteren aan de directie van BAM NBM Infratechniek bv. De diverse materieeldiensten worden geclusterd. Door bovenstaande integratie zal Koninklijke BAM NBM nv als geheel en per sector transparant zichtbaar zijn voor de gehele markt. Bovendien zal door uitwisseling van kennis en samenwerking de efficiency van de organisatie worden verhoogd en zullen de synergetische mogelijkheden beter worden benut. Dit alles om de winstgevendheid van Koninklijke BAM NBM nv verder te vergroten.

Koninklijke BAM NBM

43

Gezien de hoge orderportefeuille in de diverse sectoren, welke orderportefeuille niet alleen een goed perspectief geeft voor 2001, maar ook reeds een goede basis voor 2002, zal de omzet, na eliminatie van de interne omzet en zonder rekening te houden met eventuele nieuwe acquisities, uitkomen op circa 3 2.750 miljoen. De verdeling van de omzet naar de diverse activiteiten is naar verwachting als volgt: (x 3 1 miljoen)

2001

2000

BAM NBM Bouw BAM NBM Vastgoed BAM NBM Infra BAM Techniek

1.530 150 1.060 170

853 125 479 171

Subtotaal

2.910

1.628

Af: interne omzet Totaal

(160) 2.750

(118) 1.510

Ook in 2001 zullen de investeringen in materiële vaste activa voornamelijk materieel en automatisering betreffen. Het niveau van de netto-investeringen zal naar verwachting licht boven de afschrijvingen liggen. Het aantal medewerkers in 2001 zal ongeveer gehandhaafd blijven op dat van ultimo 2000, te weten 13.000. De verwachting is, dat ook in 2001 de arbeidsmarkt in alle segmenten krap zal blijven. Het ligt dus voor de hand dat, zoals reeds aangekondigd, de overname van de NBM bouwen infrabedrijven als zodanig geen verlies van arbeidsplaatsen met zich mee zal brengen. Dit laatste geldt niet ten aanzien van het herstructureringsproces bij Wilma. Hoewel de cultuuromslag bij Wilma reeds merkbaar is en er hard gewerkt wordt aan herstel van de winstgevendheid, is de verwachting dat de bijdrage aan de winst van dit bedrijf in 2001 nog beperkt zal zijn. De andere NBM-bedrijven zullen ook in 2001 op een behoorlijk niveau aan de winst bijdragen. Onvoorziene omstandigheden voorbehouden en onder aftrek van een goodwillafschrijving van 3 3 miljoen, verwachten wij een winst van 3 35 miljoen.

Raad van bestuur W. van Vonno J.A.P. van Oosten N.J. de Vries Bunnik, 27 maart 2001

Koninklijke BAM NBM

45

en deelnemingen. BAM NBM Bouw • • • • • • • • • • • • •

BAM Utiliteitsbouw bv, Bunnik Interbuild nv, Wilrijk-Antwerpen BAM Vastgoed Ontwikkeling nv, Wilrijk-Antwerpen Nelissen Van Egteren bv, Arnhem Nelis Utiliteitsbouw bv, Haarlem Bouwbedrijf H. Pennings en Zn. bv, Rosmalen Ontwikkelingscombinatie Willemstraat bv, Eindhoven BAM Woningbouw bv, Bunnik Heilijgers Bouw bv, Amersfoort Heilijgers Projectontwikkeling bv, Amersfoort Wilma bv, Weert De Vaklieden bv, Zaandam Fort Bouw bv, Woudrichem

(100%) (100%) (100%) (100%) (100%) (100%) (50%) (100%) (100%) (100%) (100%) (52%) (100%)

BAM NBM Vastgoed • • • • • •

BAM NBM Vastgoed bv, Bunnik Nelis Project Maatschappij bv, Haarlem Ontwikkelingsmaatschappij Centrumgebied Amsterdam Zuidoost bv (OMC), Bunnik Park de Meer C.V., Amsterdam Aquartis bv, Bunnik Bouwgroep Groot Kennemer bv, Haarlem

(100%) (100%) (33,33%) (33,33%) (50%) (50%)

BAM NBM Infra • • • • • • • • • • • • • •

46

jaarrapport 2000

BAM Infrabouw bv, Bunnik Aannemingsbedrijf W.C. van Dijk bv, Hardinxveld-Giessendam NBM Beton- & Industriebouw bv, Breda BAM NBM Infratechniek bv, Culemborg Van den Berg Infrastructuren bv, Zwammerdam NBM Leidingbouw bv, Culemborg NBM Petrol Stations bv, Montfoort PEVAC bv, Zevenhuizen Verenigde VTN Bedrijven bv, Culemborg BAM Infratechniek bv, Bunnik Hulsink Aannemingsbedrijf bv, Ootmarsum Hulsink De Roo bv, Ootmarsum De Ruiter bv, Halfweg HOKA bv, Rosmalen

(100%) (100%) (100%) (100%) (100%) (100%) (100%) (100%) (100%) (100%) (100%) (100%) (100%) (100%)

• • • • • • •

BAM NBM Wegenbouw bv, Culemborg Verlaat Groep bv, Hardinxveld-Giessendam Nelis Infra bv, Halfweg Wegenbouwbedrijf J. Lintzen bv, Sittard Vissers’ Infra en Milieu bv, Drunen Breda Wegenbouw bv, Teteringen BAM NBM Rail bv, Breda

(100%) (100%) (100%) (100%) (100%) (100%) (100%)

BAM NBM Techniek • • •

BAM Techniek bv, Bunnik Interflow bv, Wieringerwerf Vos Elektrotechniek bv, Apeldoorn

(100%) (100%) (100%)

Overzicht van de belangrijkste niet geconsolideerde deelnemingen • • • • • • • • • •

Ontwikkelingsmaatschappij Centrumplan Amersfoort nv, Amersfoort Lingemeer bv, Woudrichem Regin bv, Haarlem Reflectielijnen Van Velzen bv, Bodegraven Traffic Service van Strien bv, Velddriel Latexfalt bv, Koudekerk a/d IJssel Rotterdamse Haagse Asfaltcentrale bv, Dordrecht Asfalt Produktie Noord-Holland bv, Beverwijk BAG bv, Maastricht Railpro bv, Hilversum

(10%) (50%) (30%) (15,20%) (16,67%) (40%) (25,65%) (16,59%) (33,33%) (20%)

Koninklijke BAM NBM

47

48

jaarrapport 2000

Koninklijke BAM NBM

49

50

jaarrapport 2000

Koninklijke BAM NBM

51

(waarin verwerkt de bestemming van het resultaat over het boekjaar) (x 3 1.000)

Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

31 december 2000

31 december 1999

%

% – 69.175 10.876

29.210 139.177 24.513 192.900

Vlottende activa Werken in uitvoering-derden Werken in uitvoering-eigen rekening Voorraden Vorderingen Liquide middelen

Vlottende passiva Kortlopende schulden

(169.062)

(33.273)

72.520 12.220 587.860 127.418

35.962 5.369 246.400 37.108

630.956

291.566

(574.322)

(237.244)

Werkkapitaal Uitkomst activa min kortlopende schulden

Langlopende schulden Achtergestelde leningen Overige langlopende schulden

Garantievermogen

Bunnik, 27 maart 2001

52

jaarrapport 2000

80.051

60

56.634

23

54.322

40

249.534

100

134.373

100

38.571 664

72.571 5.996

Voorzieningen Eigen vermogen Aandeel van derden Groepsvermogen

77

78.567

32

39.235

29

75.883

30

25.526

19

69.612 –

94.863 221 95.084

38

69.612

52

249.534

100

134.373

100

167.434

Raad van commissarissen: J. Kleiterp J.A. Dekker J.J.J. van Dijck G-J. Kramer W.K. Wiechers

108.183

Raad van bestuur: W. van Vonno J.A.P. van Oosten N.J. de Vries

(x 3 1.000)

Bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten Kosten van gronden hulpstoffen Kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten Lonen, salarissen, sociale lasten en pensioenlasten Overige bedrijfskosten

2000

1999

1.510.494

1.093.159

(444.669)

(360.699)

(609.857)

(392.792)

(318.927) (74.494)

(245.365) (49.865) (1.447.947)

(1.048.721)

62.547 (19.730)

44.438 (14.900)

Bedrijfsresultaat voor afschrijving goodwill Afschrijving goodwill

42.817 (3.426)

29.538 –

Bedrijfsresultaat na afschrijving goodwill Rentebaten en -lasten Resultaat uit deelnemingen

39.391 (1.046) 1.194

29.538 (2.017) 1.630

39.539 (14.813)

29.151 (9.630)

24.726

19.521

Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen Afschrijvingen materiële vaste activa

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belastingen Belastingen Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen Bijzondere baten Belastingen Resultaat bijzondere baten na belastingen Aandeel derden in resultaten groepsmaatschappijen Nettoresultaat


– –

6.806 (2.382)

–

(5) 29.145


–

4.424

19.521


Koninklijke BAM NBM

53

(x 3 1.000)

2000

Nettoresultaat boekjaar Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Mutaties voorzieningen Mutaties werkkapitaal excl. liquide middelen Nettokasstroom uit operationele bedrijfsactiviteiten

Betaalde goodwill Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Investeringen in materiële vaste activa afkomstig van acquisities Desinvestering materiële vaste activa als gevolg van deconsolidatie Mutaties financiële vaste activa Investering in financiële vaste activa afkomstig van acquisities Mutatie aandeel derden Nettokasuitstroom wegens investeringsactiviteiten

Plaatsing nieuwe aandelen Aantrekken achtergestelde lening Aflossing langlopende schulden Mutatie in langlopende schulden als gevolg van acquisities Mutatie in langlopende schulden als gevolg van deconsolidatie Toename voorzieningen als gevolg van acquisities Aflossing kredietinstellingen in rekening-courant Dividend Betaald dividend over voorgaand boekjaar

19.521 – 14.900 117 (2.902)

147.420

31.636

32.636 25.338 (7.506)

7.511 17.402 (3.326)

71.900

9.633

– (755) 14.392 (221) 135.784

(384) (1.816) 721 74 29.815

2.269 – (180) 531 (60) 1.887 (9.562) (3.857) 1.072

Nettokasstroom uit financieringsactiviteiten

78.674

(7.900)

Nettokasontvangsten in boekjaar

90.310

(6.079)

37.108 90.310

43.187 (6.079)

127.418

37.108

67.246

2.380

Eindstand liquide middelen Waarvan mutaties in boekjaar in bouwcombinaties en andere samenwerkingsverbanden Als gevolg van nieuwe en deconsolidaties sluiten individuele posten van het kasstroomoverzicht niet aan op de verschillen tussen balanssaldi van de desbetreffende posten.

jaarrapport 2000

29.145 3.426 19.730 6.167 88.952

– 34.000 (16) 5.348 – 44.190 (954) (5.899) 2.005

Beginstand liquide middelen Toename respectievelijk afname

54

1999

en de geconsolideerde winsten verliesrekening over 2000 Grondslagen voor de consolidatie, de waardering en de bepaling van het resultaat Wijzigingen grondslagen Met ingang van 1 januari 2000 zijn, ter vergroting van de transparantie van jaarrekeningen van grote Nederlandse bouwers, door Koninklijke BAM NBM nv een aantal grondslagen ten aanzien van consolidatie, waardering en resultaatbepaling gewijzigd. Deze wijzigingen resulteren in een beter inzicht in de waardering van activa en passiva, alsmede in de resultaten van de vennootschap. De belangrijkste wijzigingen zijn: Consolidatie Tot en met 1999 werd het belang in deelnemingen in rechtspersonen, waarin het belang van Koninklijke BAM NBM nv 50% of minder van het geplaatste kapitaal was, opgenomen onder financiële vaste activa. Met ingang van 1 januari 2000 wordt een belangrijk deel van deze deelnemingen proportioneel geconsolideerd. Goodwill Tot en met 1999 werd bij de verwerving van vennootschappen betaalde goodwill direct ten laste van het eigen vermogen gebracht. Met ingang van 2000 wordt goodwill geactiveerd en gebaseerd op de geschatte economische levensduur, in 10 jaar ten laste van het resultaat afgeschreven. Per actief wordt beoordeeld, mede aan de hand van prognoses, of de bepaalde goodwill een juiste waarde reflecteert van de in de toekomst goed te maken afschrijvingslasten. Winstneming Door Koninklijke BAM NBM nv werd tot en met 1999 winst genomen bij oplevering van werken, met uitzondering van vastgoedontwikkeling. Met terugwerkende kracht tot 1 januari 2000 wordt door Koninklijke BAM NBM nv winst op werken genomen naar rato van de voortgang van de productie (‘percentage of completion’-methode). Het winstnemingssysteem bij vastgoedontwikkeling, waarbij winst wordt genomen naar rato van de productie en de gerealiseerde verkopen, blijft ongewijzigd. Hiertoe zijn de werken in uitvoering voor derden volgens de stand van de geconsolideerde balans per 31 december 1999 herrekend volgens het nieuwe winstnemingssysteem. Het eenmalig resultaat als gevolg van deze herrekening betreft een bedrag van 3 4,42 miljoen (NLG 9,75 miljoen) na belastingen en is als buitengewone bate in de geconsolideerde winsten verliesrekening opgenomen.

Consolidatie Koninklijke BAM NBM nv staat aan het hoofd van de groep. De financiële gegevens van Koninklijke BAM NBM nv zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. Geconsolideerd worden de vennootschappen waarmee Koninklijke BAM NBM nv een organisatorische en economische eenheid vormt en waarover Koninklijke BAM NBM nv de zeggenschap heeft (door het bezit van aandelen of op andere wijze). Tevens worden vennootschappen waarvoor Koninklijke BAM NBM nv hoofdelijk aansprakelijk is, zoals vennootschappen onder firma, proportioneel geconsolideerd. Dit geldt eveneens voor een belangrijk deel van de deelnemingen in rechtspersonen, waarin het belang van Koninklijke BAM NBM nv 50% of minder van het geplaatste aandelenkapitaal is. Deze deelnemingen zijn eveneens proportioneel geconsolideerd. Voor het overige deel, daar waar geen sprake is van proportionele consolidatie, zijn deze deelnemingen in de geconsolideerde balans opgenomen onder financiële vaste activa.

Koninklijke BAM NBM

55

Met de aandeelhouders van onderstaande vennootschappen werd in 2000 overeenstemming bereikt over de overname van aandelen: • Vos Elektrotechniek bv en Vos Elektromotoren bv te Apeldoorn • Breda Wegenbouw bv te Teteringen • Interflow bv te Wieringerwerf • De Vaklieden bv te Zaandam • NBM Bouw & Infra bv te Culemborg De overname betreft steeds 100% van de aandelen, met uitzondering van het belang in De Vaklieden bv (52%). De balansen van bovengenoemde vennootschappen zijn in de geconsolideerde balans per 31 december 2000 van Koninklijke BAM NBM nv opgenomen. In de geconsolideerde winsten verliesrekening zijn de omzet en het resultaat vanaf 1 januari 2000 opgenomen, met uitzondering van De Vaklieden bv en NBM Bouw & Infra bv; van deze vennootschappen zijn de omzet en het resultaat vanaf 1 oktober 2000 respectievelijk 1 november 2000 geconsolideerd. Bij herleiding naar Nederlandse guldens van de jaarrekeningen van groepsmaatschappijen die zijn opgemaakt in vreemde valuta, worden de koersverhoudingen per balansdatum aangehouden. Resultaten voortvloeiende uit deze herleiding worden over de winsten verliesrekening geleid. Vorderingen en schulden in vreemde valuta worden omgerekend tegen de valutakoers geldend op de balansdatum. Eventuele koersverschillen komen ten gunste of ten laste van het bedrijfsresultaat.

Waardering De waarderingsgrondslag voor betaalde goodwill is historische kostprijs verminderd met afschrijvingen gebaseerd op de geschatte economische levensduur of lagere bedrijfswaarde. Hiertoe zal periodiek de boekwaarde van de betreffende activa worden getoetst met de verwachte toekomstige kasstroom. De waarderingsgrondslag voor materiële vaste activa is historische kostprijs, verminderd met afschrijvingen gebaseerd op de geschatte economische levensduur of lagere bedrijfswaarde. Als historische kostprijs wordt mede beschouwd de bij verwerving van aandelen in groepsmaatschappijen aan specifieke activa toegekende actuele waarde. Een voor beperkte tijd aan te houden deelneming wordt gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. De overige deelnemingen worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde volgens Koninklijke BAM NBM-grondslagen. Vorderingen op lange termijn worden opgenomen tegen nominale waarde, waar nodig onder aftrek van voorzieningen wegens oninbaarheid. Werken in uitvoering voor derden worden gewaardeerd op directe kosten, verhoogd met opslagen ter dekking van algemene kosten. Op basis van de voortgang van de productie wordt met ingang van 1 januari 2000 een overeenkomstig deel van de verwachte winst geactiveerd. Voorzieningen voor verliezen worden op de waardering in mindering gebracht. Werken in uitvoering voor eigen rekening, inclusief gronden bouwrechten, worden gewaardeerd op directe kosten, verhoogd met opslagen ter dekking van algemene kosten. Aan derden betaalde rente wordt geactiveerd voor zover de betreffende projecten op balansdatum zijn verkocht respectievelijk de verwachting van een spoedige verkoop na balansdatum gewettigd is. Aan projecten wordt winst toegerekend op basis van de voortgang van de productie en de gerealiseerde verkopen. Voorzieningen voor verliezen worden op de waardering in mindering gebracht. De voorraden worden gewaardeerd op historische kostprijs of lagere marktwaarde, rekening houdend met een voorziening voor incourantheid.

56

jaarrapport 2000

De vorderingen op korte termijn worden gewaardeerd op nominale waarde, verminderd met voorzieningen wegens oninbaarheid. De voorziening voor latente vennootschapsbelasting heeft betrekking op tijdelijke verschillen tussen de bedrijfseconomische en fiscale waardering van vermogensbestanddelen. De voorziening is berekend tegen het geldende tarief op balansdatum. De voorziening voor pensioenen omvat de backserviceverplichtingen ingevolge pensioenregelingen. De voorziening wordt actuarieel berekend op basis van nettokoopsommen volgens maatschappijtarieven, verminderd met rentestandskortingen. De voorziening voor garanties betreft mogelijke verplichtingen ter zake van opgeleverde werken of verrichte leveringen. De toevoeging aan de voorziening is gerelateerd aan de omzet. De kosten uit hoofde van garantieverplichtingen worden ten laste van deze voorziening gebracht. Voor zover over balansposten niets is vermeld, vindt waardering plaats op nominale waarde.

Bepaling van het resultaat Bedrijfsopbrengsten en resultaat worden bepaald op basis van historische kostprijs. Bedrijfsopbrengsten vormen het saldo van de productie van enig jaar tegen opbrengstwaarde, inclusief aan werken in uitvoering toegerekende winsten en/of getroffen verliesvoorzieningen. Winst op werken in uitvoering voor derden wordt genomen voor het gedeelte van de verwachte winst dat overeenkomt met het uitgevoerde deel van het werk. Winst op werken in uitvoering voor eigen rekening wordt genomen voor het gedeelte van de verwachte winst dat overeenkomt met het uitgevoerde deel van het werk, een en ander in relatie met de gerealiseerde verkopen. Voor zover deelnemingen niet proportioneel worden geconsolideerd, wordt het aandeel in het nettoresultaat van deze deelnemingen afzonderlijk in de winsten verliesrekening getoond. Belastingen over de winst worden bepaald op basis van het bedrijfseconomisch resultaat, alsmede permanente verschillen, rekening houdend met het fiscale regime van het land waar het resultaat is gerealiseerd. Baten uit hoofde van verliescompensatie worden in aanmerking genomen zodra compensatie voorzienbaar is.

Actuele waarde Zoals toegelicht worden vermogen en resultaat bepaald op basis van historische kostprijs. De actuele waarde van activa en passiva wijkt niet belangrijk af van de boekwaarde, behalve wat betreft bedrijfsgebouwen en -terreinen. De actuele waarde van deze activa is per balansdatum ten minste 3 20 miljoen hoger dan de boekwaarde (1999: 3 18 miljoen). Het eigen vermogen op basis van actuele waarde bedraagt hierdoor per balansdatum 3 108 miljoen (31 december 1999: 3 81 miljoen). Hierbij is rekening gehouden met de nominale waarde van de latente belastingverplichtingen over het waardeverschil. De afschrijvingen over bedrijfsgebouwen bedragen op basis van actuele waarde 3 0,6 miljoen meer dan op basis van historische kostprijs. Als gevolg hiervan zou het nettoresultaat op basis van actuele waarde 3 0,4 miljoen lager uitkomen (1999: 3 0,4 miljoen).

Overige De jaarrekeningen van het merendeel van de groepsmaatschappijen in Nederland zijn niet opgesteld conform de voorschriften van Titel 9 van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek in verband met artikel 403 van genoemde titel.

Koninklijke BAM NBM

57

(x 3 1.000)

Immateriële vaste activa Met ingang van 1 januari 2000 wordt bij de verwerving van vennootschappen betaalde goodwill geactiveerd en afgeschreven ten laste van het resultaat. De verwerking van eerder betaalde goodwill is niet aangepast. Stand per 1 januari 2000

–

Mutaties in de boekwaarde Betaalde goodwill Afschrijvingen

32.636 (3.426)

Saldo

29.210

Stand per 31 december 2000

29.210

Materiële vaste activa Bedrijfs-

Materieel,

Andere vaste

gebouwen

Materieel in

machines en

bedrijfs-

en -terreinen

verhuur

installaties

middelen

41.335 (16.134)

4.077 (2.142)

113.925 (78.417)

19.035 (12.504)

178.372 (109.197)

25.201

1.935

35.508

6.531

69.175

3.308 (2.043) (1.957)

3.524 (3.615) (949)

14.610 (1.493) (14.298)

3.896 (355) (2.526)

25.338 (7.506) (19.730)

38.845 393

2.963 (393)

71.900 –

Totaal

De mutaties in de materiële vaste activa zijn: Stand per 1 januari 2000 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

Mutaties in de boekwaarde Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen In consolidatie genomen als gevolg van acquisities Herrubriceringen

30.092 –

Saldo

29.400

(1.040)

38.057

3.585

70.002

87.395 (32.794)

4.242 (3.347)

249.932 (176.367)

33.341 (23.225)

374.910 (235.733)

73.565

10.116

139.177

Stand per 31 december 2000 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

54.601

De afschrijvingen worden berekend tegen de volgende percentages op jaarbasis: Goodwill Bedrijfsterreinen (verbeteringen) Bedrijfsgebouwen Materieel in verhuur Materieel, machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen (auto’s, woningen)

58

jaarrapport 2000

– –

895

10% 3% 12,5% 12,5% 2%

10% tot 25% tot 10% tot 25% tot 50% tot 25%

Financiële vaste activa Overige deelnemingen Leningen aan overige deelnemingen Leningen en overige langlopende vorderingen

31 december 2000

31 december 1999

19.304 3.009 2.200

9.347 727 802

24.513

10.876

Overige

langlopende

deelnemingen

vorderingen

9.347

1.529

(392) 11.702 (2.078) – (851) – 1.194 382

– 3.082 (153) 1.511 – (758) – (2)

9.957

3.680

19.304

5.209

Leningen en

De mutaties in de financiële vaste activa zijn: Stand per 1 januari 2000 Nettovermogenswaarde/boekwaarde Mutaties in de boekwaarde Saldo van verwervingen en afstotingen In consolidatie genomen als gevolg van acquisities In consolidatie genomen overige deelnemingen Verstrekte leningen Ontvangen winstuitkeringen en dividenden Aflossingen Aandeel resultaat boekjaar Overige mutaties Saldo

Stand per 31 december 2000 Nettovermogenswaarde/boekwaarde

De interest op de leningen varieert van 0% tot 8%. Voor een deel van de leningen is hypothecaire zekerheid gesteld.

Koninklijke BAM NBM

61

31 december 2000

Werken in uitvoering- derden Kosten inclusief naar rato van voortgang genomen winst, verminderd met voorziene verliezen Af: ingediende termijnen

31 december 1999

1.593.811 (1.762.873)

486.164 (519.437)

(169.062)

(33.273)

19.564

8.449

Het saldo van de kosten en de ingediende termijnen omvat nog niet gefactureerde bouwproductie aan opdrachtgevers en financieringen door opdrachtgevers, waartegenover bouwverplichtingen staan.

Werken in uitvoering- eigen rekening Grond en bouwrechten Kosten inclusief naar rato van voortgang en verkopen genomen winst, verminderd met voorziene verliezen Af: ingediende termijnen

Voorraden Grond- en hulpstoffen Goederen in bewerking en halffabrikaten Gereed product en handelsgoederen

Vorderingen Debiteuren Vorderingen op overige deelnemingen Overige vorderingen Overlopende activa inclusief nog te factureren termijnen

112.057

70.730

(59.101)

(43.217)

72.520

35.962

8.473 549 3.198

4.441 595 333

12.220

5.369

483.462 6.133 26.830

185.783 9.298 6.862

71.435

44.457

587.860

246.400

127.173 245

36.947 161

127.418

37.108

Liquide middelen Banken Kassen

Kredieten, opgenomen bij bankinstellingen waarbij tegoeden worden aangehouden, zijn in mindering op de tegoeden gebracht, voor zover de betreffende rekeningen voor compensatie in aanmerking komen.

62

jaarrapport 2000

De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de groep, behoudens een bedrag van circa 3 91 miljoen (31 december 1999: 3 24 miljoen) in vennootschappen onder firma en proportioneel geconsolideerde overige deelnemingen. Door banken en overige financiële instellingen zijn aan de groep kredietfaciliteiten ter beschikking gesteld ter grootte van 3 590 miljoen (1999: 3 313 miljoen). Voor een bedrag van 3 41miljoen (1999: 3 41 miljoen) kredietfaciliteiten zijn zekerheden gesteld. Voor het restant ad 3 549 miljoen zijn geen zekerheden gesteld, zij het dat hiervoor door de groep aan banken solidariteitsverklaringen zijn afgegeven, inhoudende dat afzonderlijke vennootschappen in Nederland hoofdelijk aansprakelijk zijn voor elkaars verplichtingen jegens deze banken.

Kortlopende schulden Handelscrediteuren Schulden aan deelnemingen Belastingen en premies sociale verzekeringen In volgend boekjaar vervallende aflossingen op langlopende leningen Kortlopende leningen Rekening-courant schulden aan kredietinstellingen Pensioenpremies Dividend Overige schulden en overlopende passiva

31 december 2000

31 december 1999

356.447 5.263 30.028

158.992 283 13.303

1.404

559

38 447 3.086 5.899 171.710

2.567 1.401 1.832 3.857 54.450

574.322

237.244

38.571 34.000

38.571 –

72.571

38.571

Onder de overige schulden en overlopende passiva zijn verplichtingen inzake opgeleverde werken en personeel opgenomen.

Achtergestelde leningen Converteerbare 4 3/4% achtergestelde obligatielening Achtergestelde lening

Het nominaal bedrag van de converteerbare achtergestelde obligatielening bedraagt NLG 85 miljoen, bestaande uit 85.000 obligaties aan toonder van nominaal NLG 1.000 elk. De lening heeft een looptijd tot uiterlijk 10 december 2004. Conversie in gewone aandelen van de vennootschap is te allen tijde mogelijk. De conversieprijs is per 10 december 1997 vastgesteld op NLG 160 per gewoon aandeel en bedraagt thans, als gevolg van stockdividend over 1997 tot en met 1999 en aandelensplitsing van 1 gewoon aandeel in 4 gewone aandelen, NLG 39,60 (3 18,00).

Koninklijke BAM NBM

63

Vervroegde aflossing van de gehele lening is mogelijk vanaf 1 juli 2000, op voorwaarde dat de slotkoers van de gewone aandelen Koninklijke BAM NBM nv op de Effectenbeurs Euronext Amsterdam, blijkens de Officiële Prijscourant, voorafgaand aan de voorgestelde datum van vervroegde aflossing, gedurende 30 opeenvolgende beursdagen ten minste 130% van de dan geldende conversiekoers heeft bedragen. De op 29 december 2000 van ING Corporate Investments Mezzanine Fonds B.V. verkregen achtergestelde lening tot een bedrag van 3 34 miljoen heeft een looptijd van 5 jaar. De rente is vast gedurende de looptijd van de lening en bedraagt 6,83%. Aflossingen zijn verschuldigd tot een bedrag van 3 4,6 miljoen per jaar gedurende 2002 tot en met 2004 en 3 20,2 miljoen in 2005.

Overige langlopende schulden Leningen van financiële instellingen en overige schulden Af: in 2001/2000 vervallende aflossingen op leningen, opgenomen onder kortlopende schulden

31 december 2000

31 december 1999

7.400

1.223

(1.404)

(559)

5.996

664

23.119 5.585 30.665 16.514

16.482 3.255 3.861 1.928

75.883

25.526

De interest op de leningen bedraagt gemiddeld 5,6%. De resterende looptijd varieert van 1 tot 24 jaar. De leningen betreffen in hoofdzaak de financiering van onroerend goed, materieel en installaties. Voor een deel van de leningen is hypothecaire zekerheid gegeven.

Voorzieningen Latente vennootschapsbelasting Pensioenverplichtingen Garantieverplichtingen Overige

De voorziening voor pensioenverplichtingen betreft backservice-verplichtingen, pensioenverplichtingen in eigen beheer en verplichtingen inzake vervroegde terugtreding van werknemers. De backserviceverplichtingen zijn gemiddeld tegen een rente van 5% contant gemaakt. Een gedeelte van de backservice-verplichtingen zal begin 2001 worden afgestort en is als zodanig als kortlopende schuld opgenomen. De voorziening voor garantieverplichtingen heeft betrekking op mogelijke verplichtingen en lopende procedures ter zake van opgeleverde werken. De overige voorzieningen betreffen in hoofdzaak reorganisatiekosten, milieu en onderhoud van materieel. De stijging van de voorzieningen ultimo 2000 in vergelijking met ultimo 1999 houdt verband met de verwerving van nieuwe groepsmaatschappijen en de wijziging van het winstnemingssysteem. De voorzieningen zijn tot een geraamd bedrag van 3 35 miljoen langlopend (1999: 3 7 miljoen) en voor het overige deel kortlopend. Het langlopende gedeelte betreft in hoofdzaak belastinglatentie op materiële vaste activa en een gedeelte van de voorzieningen voor pensioenverplichtingen, garanties en overige.

64

jaarrapport 2000

Eigen vermogen Gestort en geplaatst

Agio-

Overige

kapitaal

reserve

reserves

Totaal

4.785

29.366

35.461

69.612

De mutaties in 2000 zijn: Stand per 1 januari 2000: Mutaties in 2000: Afwikkeling dividend 1999 Keuzedividend 1999 Winst boekjaar Dividendvoorstel 2000

– 228 – –

– (217) – –

2.005 (11) 29.145 (5.899)

2.005 – 29.145 (5.899)

Saldo

228

(217)

25.240

25.251

60.701

94.863

Stand per 31 december 2000

5.013

29.149

Ultimo 2000 bedraagt het maatschappelijk kapitaal 3 25 miljoen, verdeeld in 17.000.000 gewone aandelen, 25.000.000 cumulatief preferente aandelen B en 8.000.000 cumulatief preferente aandelen F van nominaal 3 0,50 elk. In 2000 is het geplaatste en volgestorte kapitaal met 457.256 gewone aandelen toegenomen als gevolg van de afwikkeling van het keuzedividend over 1999. Als gevolg van een statutenwijziging op 13 december 2000 zijn de aandelen gesplitst in de verhouding 1 : 4. De nominale waarde van een gewoon aandeel is hierdoor gewijzigd van 3 2 in 3 0,50. Op 31 december 2000 bedraagt het geplaatste en gestorte kapitaal 3 5.013.462 bestaande uit 10.026.924 gewone aandelen van 3 0,50 nominaal. Het in de balans gepassiveerde bedrag van 3 5.899.143 (NLG 13.000.000) voor te betalen dividend over 2000 is gebaseerd op het dividendvoorstel waarbij aandeelhouders de keuze hebben tussen een dividend van 3 1,15 in contanten, dan wel dividend in aandelen ten laste van de agio- of de algemene reserve. Als uitgangspunt is aangenomen dat door circa 50% van de aandeelhouders wordt gekozen voor dividend in aandelen (definitieve keuze in 1999: 76%). Indien geen van de aandeelhouders kiest voor dividend in aandelen, bedraagt het aanvullend te passiveren dividend 3 5.631.820. De agioreserve is een zogenaamde belastingvrije agioreserve.

Koninklijke BAM NBM

65

31 december 2000

31 december 1999

221

–

94.863 72.571

69.612 38.571

167.434

108.183

Aandeel van derden Door derden gehouden minderheidsbelang in een groepsmaatschappij

Garantievermogen Eigen vermogen Achtergestelde leningen

Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen Ten behoeve van eigen opdrachten en projecten in deelnemingen zijn per 31 december 2000 garanties en borgstellingen afgegeven van in totaal 3 190 miljoen (1999: 3 85 miljoen). De totale verplichtingen jegens derden van bouwcombinaties, exclusief door de combinaties afgegeven bankgaranties, bedragen per 31 december 2000 3 342 miljoen, waarvan het aandeel van Koninklijke BAM NBM nv ad 3 140 in de geconsolideerde balans is verwerkt (1999: 3 88 miljoen respectievelijk 3 41 miljoen). De door de bouwcombinaties afgegeven bankgaranties bedragen 3 195 miljoen, waarin het aandeel van Koninklijke BAM NBM nv 3 59 miljoen bedraagt (1999: 3 49 miljoen respectievelijk 3 15 miljoen). De jaarlijkse verplichting voor huur- en leasetermijnen ter zake van kantoren, materieel en auto’s bedraagt 3 46 miljoen (1999: 3 18 miljoen). Door een groepsmaatschappij wordt geparticipeerd in een samenwerkingsverband met meerdere partners. Door dit samenwerkingsverband is in het eerste kwartaal 2001 voor 3 12,2 miljoen grond aangekocht ten behoeve van de realisatie van kantoren, winkels en woningen. Het BAM NBM-aandeel in deze verplichting bedraagt 30% (3 3,7 miljoen) en is niet in de geconsolideerde balans verwerkt.

66

jaarrapport 2000

(x 3 1.000)

2000

1999

Bedrijfsopbrengsten Utiliteitsbouw Woningbouw Industriële bouw

503.278 313.821 36.340

413.144 182.788 34.348

BAM NBM Bouw BAM NBM Vastgoed BAM NBM Infra BAM NBM Techniek

853.439 124.636 478.941 171.466

630.280 63.032 325.492 147.342

1.628.482 (117.988)

1.166.146 (72.987)

1.510.494

1.093.159

1.526.745

1.037.692

101.737

128.454

1.628.482

1.166.146

247.834 54.739 16.354

190.583 42.701 12.081

318.927

245.365

3.136 33 3.051 1.306 20

2.657 30 2.236 1.196 17

7.546

6.136

3.426

–

1.957 949 14.298 2.526

1.531 467 10.490 2.412

19.730

14.900

Totale bedrijfsopbrengsten Af: interne omzet Bedrijfsopbrengsten aan derden

Geografische spreiding Nederland Buitenland

Loon- en salariskosten Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten

Werknemers De samenstelling van de gemiddelde personeelsbezetting naar activiteiten luidt: BAM NBM Bouw BAM NBM Vastgoed BAM NBM Infra BAM NBM Techniek Overige

Afschrijvingen goodwill Afschrijving goodwill en waardevermindering

Afschrijvingen materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en -terreinen Materieel in verhuur Materieel, machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen

Koninklijke BAM NBM

67

2000

Rentebaten en -lasten Opbrengsten financiële vaste activa Overige rentebaten Rentelasten

1999

51 2.841 (3.938)

32 2.026 (4.075)

(1.046)

(2.017)

2.013 828

763 1.263

2.841

2.026

1.386 2.552

1.421 2.654

3.938

4.075

Resultaat uit deelnemingen (niet geconsolideerd) Aandeel in resultaten boekjaar

1.194

1.630

Buitengewone baten Eénmalig resultaat als gevolg van de wijziging per 1 januari 2000 van het systeem van winstneming bij werken in uitvoering voor derden. Tot en met 1999 werd winst genomen bij oplevering van het werk; met ingang van 2000 wordt winst naar rato van voortgang van de productie genomen. Het éénmalig resultaat betreft de herrekening van de werken in uitvoering per 31december 1999

6.806

–

14.813 2.382

9.630 –

17.195

9.630

5

–

Opbrengsten van financiële vaste activa (rente) Dit betreft rente over leningen, voor zover deze zijn opgenomen onder financiële vaste activa. Overige rentebaten Kredietinstellingen Overige rentebaten

Rentelasten Kredietinstellingen Overige rentelasten inclusief obligatielening

Belastingen Dit betreft de verschuldigde belasting, te betalen over de in het binnenland en buitenland behaalde resultaten, rekening houdend met de mutatie in de voorziening voor latente vennootschapsbelasting. De verschuldigde belasting is berekend volgens de geldende tarieven, rekening houdend met vrijgestelde winstbestanddelen, permanente verschillen en niet-aftrekbare kosten. Belasting over resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Belasting over buitengewoon resultaat

De belastingdruk bedraagt exclusief de afschrijving goodwill 34,5% (1999: 33,0%). Inclusief afschrijving goodwill bedraagt de belastingdruk 37,1%.

Aandeel derden in resultaten groepsmaatschappijen

68

jaarrapport 2000

Beloningen leden van raad van bestuur en commissarissen Ter bezoldiging van de leden van de raad van bestuur, inclusief lasten uit hoofde van backservice- en overige pensioenlasten, is in 2000 3 1,4 miljoen ten laste van de vennootschap gekomen (1999: 3 1,3 miljoen). Aan genoemde functionarissen zijn geen leningen of voorschotten verstrekt, noch werden garanties te hunnen behoeve afgegeven. Ter bezoldiging van commissarissen is in 2000 3 0,10 miljoen ten laste van de vennootschap gekomen (1999: 3 0,10 miljoen). Aan de leden van de raad van bestuur en commissarissen zijn geen optierechten op aandelen toegekend. De leden van de raad van bestuur houden geen aandelen in de vennootschap; wel bezitten zij, evenals vele andere werknemers werkzaam in de groep, certificaten van aandelen in BAM Personeelsmaatschappij bv. De waarde van dit bezit kan ultimo 2000 in totaal worden gesteld op circa 3 0,3 miljoen.

Koninklijke BAM NBM

69

(waarin verwerkt de bestemming van het resultaat over het boekjaar) (x 3 1.000)

31 december 2000

Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

31 december 1999

– 780 117.245

29.210 697 217.591

118.025

247.498

Vlottende activa Vorderingen Liquide middelen

Vlottende passiva Kortlopende schulden

43.724 18.803

41.318 14.091

62.527

55.409

(141.666)

(62.099)

Werkkapitaal

(79.139)

Uitkomst activa min kortlopende schulden

168.359

111.335

72.571

38.571

925

3.152

Langlopende schulden Voorzieningen

Eigen vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal Agioreserve Overige reserves


70

jaarrapport 2000

4.785 29.366 35.461

5.013 29.149 60.701


(6.690)

94.863

69.612

168.359

111.335


(x 3 1.000)

2000

1999

Resultaat van deelnemingen na belastingen Overige baten en lasten na belastingen

36.430 (7.285)

21.388 (1.867)

Nettoresultaat

29.145

19.521




Koninklijke BAM NBM

71

(x 3 1.000)

Algemeen De jaarrekening van Koninklijke BAM NBM nv is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. De geconsolideerde groepsmaatschappijen zijn gewaardeerd op nettovermogenswaarde volgens Koninklijke BAM NBM-grondslagen. De waardering van de niet-geconsolideerde deelnemingen en van de overige activa en passiva geschiedt volgens de waarderingsgrondslagen zoals die blijken uit de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. Hetzelfde geldt voor de grondslagen voor de bepaling van het resultaat. Hierdoor zijn het eigen vermogen en het nettoresultaat van Koninklijke BAM NBM nv gelijk aan die volgens de geconsolideerde jaarrekening en wordt naar de toelichting hierop verwezen. Bij het opstellen van de jaarrekening van Koninklijke BAM NBM nv is ten aanzien van de winsten verliesrekening gebruik gemaakt van de vrijstelling ex artikel 402, Titel 9, boek 2 Burgerlijk Wetboek.

Balans Immateriële vaste activa Voor de toelichting op de immateriële vaste activa wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans. Materiële vaste activa Terreinvoorz./ bedrijfsgeb.

Inventaris

Auto’s

Totaal

De mutaties in de materiële vaste activa zijn: Stand per 1 januari 2000 Aanschafprijs Cumulatieve afschrijvingen

365 (97)

611 (338)

371 (132)

1.347 (567)

Boekwaarde

268

273

239

780

Mutaties in de boekwaarde Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen

– – (68)

108 – (99)

95 (22) (97)

203 (22) (264)

Saldo

(68)

(24)

(83)

Stand per 31 december 2000 Aanschafprijs Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

72

jaarrapport 2000

9

365 (165)

693 (411)

378 (163)

1.436 (739)

200

282

215

697

31 december 2000

31 december 1999

209.474 3.583 4.338 196

107.258 5.221 4.534 232

217.591

117.245

Financiële vaste activa Aandelen in groepsmaatschappijen Vorderingen op groepsmaatschappijen Overige deelnemingen Overige leningen en vorderingen

Overige

Overige

groepsmaat-

Aandelen in Vorderingen op groepsmaat-

deel-

leningen en

schappijen

schappijen

nemingen

vorderingen

107.258

5.221

4.534

232

De mutaties in de financiële vaste activa zijn: Stand per 1 januari 2000 Nettovermogenswaarde/boekwaarde Mutaties in de boekwaarde Nettoresultaat over 2000 Ontvangen dividenden Verwerving/uitbreiding onder aftrek van betaalde goodwill Aflossingen Overige waarderingscorrecties

36.351 (12.925)

– –

79 (79)

– –

75.342 – 3.448

– (1.638) –

– – (196)

– (36) –

Saldo mutaties 2000

102.216

(1.638)

(196)

(36)

Stand per 31 december 2000 Nettovermogenswaarde/boekwaarde

209.474

3.583

4.338

196

Voor de vorderingen per balansdatum worden geen voorzieningen noodzakelijk geacht.

Koninklijke BAM NBM

73

Vorderingen Vorderingen op groepsmaatschappijen Vorderingen op deelnemingen Overige vorderingen en overlopende activa Belastingen en sociale lasten

31 december 2000

31 december 1999

25.717 3.401 5.113 9.493

14.295 9.124 11.773 6.126

43.724

41.318

18.802 1

14.089 2

18.803

14.091

117.422 12.292

39.053 14.062

11.952

8.984

141.666

62.099

38.571 34.000

38.571 –

72.571

38.571

925

3.152

Liquide middelen Banken Kas

Kortlopende schulden Banken Schulden aan groepsmaatschappijen Overige schulden en overlopende passiva

Het bankkrediet is volledig compensabel met tegoeden, aangehouden door groepsmaatschappijen bij dezelfde bankinstellingen.

Langlopende schulden Converteerbare 4 3/4% achtergestelde obligatielening Achtergestelde lening

Voor een toelichting wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans.

Voorzieningen Latente vennootschapsbelasting

Eigen vermogen Voor de toelichting op het eigen vermogen wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen De vennootschap heeft zich hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor de uit rechtshandelingen voortvloeiende schulden van in Nederland gevestigde groepsmaatschappijen. Overigens wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans. Door de vennootschap zijn concerngaranties verstrekt, in hoofdzaak aan opdrachtgevers van projecten, ter vervanging van bankgaranties. Ultimo 2000 betreft dit bedrag van 3 146 miljoen (ultimo 1999: 3 21 miljoen).

74

jaarrapport 2000

Voorstel tot bestemming van de winst over 2000 Het voorstel tot bestemming van de winst over 2000 ad 3 29.145.030 is als volgt: aan aandeelhouders wordt de keuze gelaten het dividend ad 3 1,15 per gewoon aandeel van 3 0,50 nominaal geheel in contanten op te nemen dan wel in aandelen ten laste van de agioreserve of algemene reserve. Daarbij zal de waarde van het dividend in aandelen hoger zijn dan het contante dividend. De nieuw uit te geven aandelen zullen winstgerechtigd zijn met ingang van 2001. In de balans per 31 december 2000 is ervan uitgegaan dat circa 50% van de aandeelhouders kiest voor dividend in contanten. Daartoe is in de balans voor dividend een bedrag gepassiveerd van 3 5.899.143 (NLG 13.000.000). Dientengevolge is in de balans per 31 december 2000 onderstaande winstverdeling opgenomen: • toevoeging aan de overige reserves, eventueel te verminderen met een bedrag van maximaal 3 5.631.820, indien door geen van de aandeelhouders gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheid van het keuzedividend

3

23.245.887

• contant dividend, raming

3

5.899.143

3

29.145.030

Statutaire regeling omtrent bestemming van de winst (beknopte samenvatting van artikel 29 van de statuten) Uit de winst die in enig boekjaar is behaald, wordt allereerst, zo mogelijk, op de cumulatief preferente aandelen B uitgekeerd het hierna te noemen percentage van het verplicht op die aandelen, per de aanvang van het boekjaar waarover de uitkering geschiedt, gestorte bedrag. Het hiervoor bedoelde percentage is gelijk aan het gemiddelde van de EURIBOR – percentages voor kasgeldleningen met een looptijd van 12 maanden – gewogen naar het aantal dagen waarvoor deze percentages golden – gedurende het boekjaar waarover de uitkering geschiedt, verhoogd met 1%. Onder EURIBOR wordt verstaan de door de Europese Centrale Bank vastgestelde en gepubliceerde Euro Interbank Offered Rate. Vervolgens wordt, zo mogelijk, op elk cumulatief preferent aandeel F van een bepaalde serie een dividend uitgekeerd gelijk aan een percentage berekend over het nominaal bedrag, vermeerderd met het bedrag aan agio dat werd gestort op het cumulatief preferente aandeel F dat van de desbetreffende serie werd uitgegeven, en welk percentage is gerelateerd aan het gemiddelde effectieve rendement op ‘staatsleningen algemeen met een looptijd van 7-8 jaar’. De raad van commissarissen bepaalt op voorstel van de directie welk gedeelte van de na toepassing van het bepaalde in de vorige leden resterende winst wordt gereserveerd. Het gedeelte van de winst dat resteert na toepassing van het bepaalde in de vorige leden staat ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders .

Koninklijke BAM NBM

77

Stichting Aandelenbeheer BAM Groep Ingevolge een besluit van de algemene vergadering van aandeelhouders gehouden op 12 juni 1972 is in de statuten van de vennootschap de mogelijkheid opgenomen tot het uitgeven van preferente aandelen. In samenhang hiermede is in 1978 opgericht de Stichting Aandelenbeheer BAM Groep. Zoals tijdens de algemene vergadering van aandeelhouders gehouden op 4 juni 1992 werd aangekondigd en tijdens de algemene vergadering van aandeelhouders gehouden op 8 juni 1993 aan de orde is geweest, heeft de vennootschap op 17 mei 1993 aan de Stichting Aandelenbeheer BAM Groep een optie tot verkrijging van cumulatief preferente aandelen B in de vennootschap verleend tot een zodanig bedrag, als de Stichting Aandelenbeheer BAM Groep zal verlangen, met dien verstande dat dit ten hoogste zal kunnen zijn een zodanig nominaal bedrag dat daardoor het totale nominale bedrag van niet bij de vennootschap geplaatste cumulatief preferente aandelen B maximaal gelijk is aan negenennegentig negen/tiende procent (99,9%) van het nominale bedrag van het op moment van de uitoefening van het hiervoor bedoelde recht niet bij de vennootschap in de vorm van andere aandelen dan cumulatief preferente aandelen B geplaatste aandelenkapitaal. Mede in verband met deze optieverlening zijn de statuten van de Stichting Aandelenbeheer BAM Groep bij akte verleden op 25 juni 1993 in overeenstemming gebracht met bijlage X bij het Fondsenreglement, zoals die bijlage op 1 oktober 1992 van kracht is geworden. Het bestuur van de Stichting Aandelenbeheer BAM Groep bestaat uit drie leden, te weten één bestuurder A en twee bestuurders B. De bestuurder A wordt, onder goedkeuring van de raad van commissarissen, benoemd door de raad van bestuur van de vennootschap. De bestuurder A mag geen lid van de raad van bestuur of commissaris zijn van de vennootschap of van een dochtermaatschappij daarvan. De bestuurders B worden benoemd door het bestuur van de Stichting Aandelenbeheer BAM Groep zelf, onder goedkeuring van de raad van bestuur, voor het verlenen waarvan de raad van bestuur op zijn beurt goedkeuring behoeft van de raad van commissarissen van de vennootschap. Een bestuurder B mag geen met de vennootschap verbonden persoon als bedoeld in genoemde bijlage X bij het Fondsenreglement zijn. De huidige bestuurssamenstelling is: T.C. Braakman, voorzitter (B) G.H. Heida (A) J.F. Dudok van Heel (B) Naar het gezamenlijke oordeel van de vennootschap en de Stichting Aandelenbeheer BAM Groep is de Stichting Aandelenbeheer BAM Groep onafhankelijk van de vennootschap in de zin van genoemde bijlage X. Bestuur van de Stichting Aandelenbeheer BAM Groep Raad van bestuur Koninklijke BAM NBM nv Bunnik, 28 maart 2001

78

jaarrapport 2000

Meldingen per 31 december 2000 in het kader van de Wet Melding Zeggenschap Gewone aandelen Koninklijke BAM NBM nv van nominaal 3 0,50 %

B.V. Algemene Holding en Financieringsmaatschappij BAM Personeelsparticipatiemaatschappij bv Fortis N.V. GMO ERISA Pool Internationale Nederlanden Groep N.V. Orange Deelnemingen Fund N.V. Orange Fund N.V. D. Wessels Friesland Bank N.V. Smoorenburg B.V. Koopman & Witteveen N.V.

5,23 10,16 7,36 8,33 10,09 10,41 5,13 5,21 5,02 5,00 5,00

Koninklijke BAM NBM

79

N.V. Algemeen Nederlands Trustkantoor ANT Rapport 4 3/4 % in gewone aandelen converteerbare achtergestelde obligatielening 1997 per 2004 groot NLG 85.000.000 ten laste van Koninklijke BAM Groep nv, onvoorwaardelijk en onherroepelijk gegarandeerd door Koninklijke BAM NBM nv. Ter voldoening aan het bepaalde in artikel 11 van de op 9 december 1997 voor notaris prof.mr. M. van Olffen, notaris te Amsterdam verleden trustakte, brengen wij onderstaand verslag uit. In verband met een dividenduitkering van 3 3,29 (NLG 7,25) in contanten of een uitkering in aandelen ten laste van de fiscaalvrije agioreserve of desgewenst ten laste van de algemene reserve in de verhouding van één nieuw aandeel op 16 bestaande aandelen is de conversiekoers met ingang van 13 juni 2000 aangepast van NLG 159,20 in NLG 158,70 (3 72) per gewoon aandeel. In verband met een wijziging van de statuten is de nominale waarde per gewoon aandeel gewijzigd van 3 2 in 3 0,50. Dientengevolge is de conversiekoers overeenkomstig aangepast van NLG 158,70 (3 72) in NLG 39,60 (3 18). Ter voldoening aan het bepaalde in artikel 4 lid 11 van de trustakte is een bewijs van inschrijving gedeponeerd ten name van de trustee voor zoveel gewone aandelen als nodig is om volledige conversie van alle uitstaande obligaties mogelijk te maken. Gedurende het verslagjaar 2000 zijn geen obligaties ter conversie aangeboden. Het per 31 december 2000 uitstaande bedrag van de lening bedraagt NLG 85.000.000. De debitrice is bevoegd de lening vanaf 1 juli 2000 in haar geheel a pari af te lossen op voorwaarde dat de slotkoers van de gewone aandelen Koninklijke BAM NBM nv op de Euronext Amsterdam N.V., blijkens de Officiële Prijscourant te Amsterdam, voorafgaand aan de voorgestelde datum van vervroegde aflossing, gedurende 30 opeenvolgende beursdagen ten minste 130% van de dan geldende conversiekoers heeft bedragen. Amsterdam, 23 februari 2001

N.V. Algemeen Nederlands Trustkantoor ANT Mr. L.J.J.M. Lutz

80

jaarrapport 2000

Opdracht Wij hebben de jaarrekening 2000 van Koninklijke BAM NBM nv te Bunnik gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de vennootschap. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken. Werkzaamheden Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die het bestuur van de vennootschap daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. Oordeel Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen op 31 december 2000 en van het resultaat over 2000 in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9, boek 2 Burgerlijk Wetboek. Den Haag, 27 maart 2001

PricewaterhouseCoopers N.V.

Koninklijke BAM NBM

81

ir. J.A. Dekker (61)

Beroep Functie Nationaliteit Belangrijke nevenfuncties

Eerste benoeming Einde lopende termijn

prof.dr. J.J.J. Van Dijck (64)

Beroep Functie

Nationaliteit Belangrijke nevenfuncties


drs. J. Kleiterp (67) voorzitter

Beroep Nationaliteit Belangrijke nevenfuncties


82

jaarrapport 2000

: : : :

bestuurder voorzitter Raad van bestuur TNO Nederlandse commissariaten: – HES/EBS, Rotterdam – Gamma Holding N.V. – ASM Lithography Holding N.V. : 2000 : 2004

: hoogleraar : oud hoogleraar in de arbeids- en bedrijfssociologie (organisatiesociologie) aan de Katholieke Universiteit Brabant en Tias Business School : Nederlandse : commissariaten: – Philips Electronics Nederland B.V. – Raptim Intercontinental Holding B.V. – Scania Nederland B.V. andere functies: – Director School voor Management en Organisatie, Tias Business School (Tilburg) – lid Sector Overlegorgaan Sociaal Economisch Beleid Wetenschappelijk Instituut van het CDA – lid bestuur IVA, Instituut voor Arbeidsvraagstukken (Tilburg) – lid Curatorium PAO Bestuurs- en Bedrijfswetenschappen – lid redactie ‘Bedrijfskunde’ – voorzitter International Foundation for Aid to Mission Workers (IFAM) : 1977 : 2004

: bankier (oud-voorzitter directie MeesPierson N.V.) : Nederlandse : commissariaten: – Euronext N.V. – Aon Groep Nederland B.V. – Koninklijke Kampert en Helm Rotaform B.V. – N.V. Bank Nederlandse Gemeenten – Koninklijke Nederlandse Munt N.V. andere functies: – voorzitter Raad van Toezicht Deloitte & Touche – lid Raad van Toezicht Vangnet HBO – lid bestuur Stichting Continuïteit ICT – lid Beleggingscommissie Stichting Instituut GAK : 1989 : 2004

ir. G-J. Kramer (58) vice-voorzitter

ir. W.K. Wiechers (60)

Beroep Hoofdfunctie Nationaliteit Belangrijke nevenfuncties


ondernemer president-directeur Fugro N.V. Nederlandse commissariaat: – president-commissaris Koninklijke Schelde Groep te Vlissingen – Van Leeuwen Buizen Groep B.V. – gedelegeerd commissaris N.V. Bronwaterleiding ‘Doorn’ – Damen Shipyards Group N.V. andere functies: – voorzitter Bestuur IRO (Branchevereniging voor toeleveranciers in de olie- en gasindustrie in Nederland) – lid bestuur Nederland Maritiem Land – lid bestuur Stichting Pieterskerk Leiden – lid stuurgroep van het ITM-Consortium (Industriële Tunnelbouw Methode) – lid Nederlands Nationaal Comité voor Wereld Petroleum Congressen – bestuurder van de Stichting Administratiekantoor Nagron en de Stichting Continuïteit Nagron – lid bestuur Maris : 1995 : 2003

Beroep Hoofdfunctie Nationaliteit Belangrijke nevenfuncties

: : : :


: : : :

ondernemer voorzitter raad van bestuur Essent N.V. Nederlandse commissariaten: – N.V. Bank Nederlandse Gemeenten – N.V. Elektriciteits-Produktiemij. Zuid-Nederland EPZ – MCB Holding B.V. – N.V. KEMA – Van Gansewinkel Groep – Amsterdam Power Exchange (APX) andere functies: – lid Algemeen Bestuur Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW) – vice-voorzitter bestuur Vereniging van Energiedistributiebedrijven in Nederland ‘EnergieNed’ : 1999 : 2003

Geen van de leden van de raad van commissarissen bezit aandelen Koninklijke BAM NBM nv. Evenmin werden opties op zodanige aandelen aan leden van de raad van commissarissen verleend noch door hen gegeven of genomen. De beloning voor de leden van de raad van commissarissen is vast en onafhankelijk van de resultaten van de onderneming. Geen van de leden van de raad van commissarissen onderhoudt met de onderneming naast zijn commissariaat een relatie op grond waarvan hij een persoonlijk voordeel zou kunnen behalen.

Rooster van aftreden commissarissen per mei 2001 ir. G-J. Kramer ir. W.K. Wiechers ir. J.A. Dekker prof.dr. J.J.J. van Dijck drs. J. Kleiterp

: : : : :

2003 2003 2004 2004 2004

Koninklijke BAM NBM

83

(stand per 1 mei 2001)


BAM NBM Bouw

Utiliteitsbouw

Woningbouw

84

jaarrapport 2000

Bunnik

BAM Utiliteitsbouw, Bunnik

dr.ir. W. van Vonno* ir. J.A.P. van Oosten* ir. N.J. de Vries*

voorzitter

drs.L. Dragt H.A. van Harn J. Ruis mr. K. Waasdorp

groepsdirecteur groepsdirecteur groepsdirecteur financiën algemeen secretaris/ directeur juridische zaken

P.J.B. van der Heijden mr. B.F. Lindeboom prof. ir. G.J. Maas W.H. Nijman D.A. van Reij

verzekeringen juridische zaken strategie ICT public relations

H.W.J. Bol* ir. H.Th.P.M. Janssen* H.J.A. Oskamp* A.J. Kroezen RA ir. N.J. van der Moolen C.V. Overbeeke mr. J.P.M. Verlegh

financiën planadvies materieeldienst personeel

A. Barnhoorn J.A.A. Bode J.J. Kempkens J.A.G. van Ophem R. Polinder P.J.F. Stijnen ir. M.K. Volbeda

Rotterdam Doorn, Tiel Bunnik Amsterdam Arnhem Roermond Groningen, Leeuwarden

Interbuild, Wilrijk-Antwerpen

E.E.L.A.Verbeeck* B.P.Y. De Landsheer* M. Loots W. Tahon

Nelissen Van Egteren, Arnhem

G.J. Dezentjé* ir. B.J. Wierenga* A.C.J. Goeting J.H.M.J. Willemsen

financiën materieeldienst

ir. H. ten Hengel drs. W.M.H.A. Lemmens ir. J.M. Makkinga ir. P. Rubaij-Bouman P.J.F. Stijnen J.A.C. Vink

Hoofddorp Maastricht Zwolle Rotterdam Eindhoven Utrecht

Nelis Utiliteitsbouw, Haarlem

L.G. Goeree

Bouwbedrijf H. Pennings en Zn., Rosmalen

M.A. van Dulmen*

BAM Woningbouw, Bunnik

drs. L. Dragt* D.J. Boonstra* H. de Pater

financiën

W.B.H. de Boer J.S.M. van der Kemp F.J.M. Neyenhuis H.S. Penders A.J. Verheul

Alkmaar Deventer Leeuwarden Nieuwegein Breda

Heilijgers Bouw, Amersfoort

mr. J.H.A. Vaags* J. Arends F.P. Lambert

Wilma, Weert

T.E. van der Ven MRE* P.C.J.C. Feijen drs. H. Gelderloos

materieeldienst personeel

H.A.L. van Aken ir. M.J.S.A. Broos H.M.G. Christianen K.C. Jäger H.P.J. Meeuwissen H. de Vries R.W.J. Wassenberg

Utrecht Rotterdam Eindhoven Den Haag Weert Groningen Amsterdam

Betonfabriek, Weert

A.W.L.A. Cruijssen

De Vaklieden, Zaandam (52%)

D.J. Boonstra*

Industriële bouw

BAM NBM Vastgoed

BAM NBM Infra

Betonbouw en industriebouw

Fort Bouw, Woudrichem, Raamsdonksveer, Puurs (België)

J.C. Tervoort* E.H. van Dormolen*

Fort Verhuur, Raamsdonksveer

J.C. Tervoort* E.H. van Dormolen*

BAM NBM Vastgoed, Bunnik

mr. H. Bree* H.A. Nijenhuis W. Schaafsma ir. A.J.M. van der Zijden

Nelis Project Maatschappij, Haarlem

W. Schaafsma*

NBM Beton- & Industriebouw, Breda

ir. N.J. de Vries* R.J. van Riel* P. Grotenhuis

financiën

J.H.M.P Cauberg O. Pol B.R. Roosendaal J.A. Vreeken

Heerlen Zuidbroek Breda Amsterdam

BAM Infrabouw, Bunnik

C.A. van ‘t Hoog* L. de Boer

Aannemingsbedrijf W.C. van Dijk, Hardinxveld-Giessendam

C.A. van ’t Hoog* W.H. van der Meer

NBM Funderingstechniek, Gorinchem F.H. Leeuwerke

Infratechniek

Multiconsult, Breda

J. Versluis

BAM NBM Infratechniek, Culemborg

H. Croes* J. Bijker* H.G. Kuipers* H.C.M. den Biesen H.H.J. Bruggink A.B. Prinssen

Van den Berg Infrastructuren, Zwammerdam

D. Verstoep*

HOKA, ’s-Hertogenbosch

ir. A.J.M.O. Boumans*

Hulsink Ootmarsum Aannemingsbedrijf, Ootmarsum

H.G. Kuipers* G. Veldman

Hulsink De Roo, Ootmarsum, Sappemeer

H.G. Kuipers*

NBM Leidingbouw, Culemborg

R.F. van Peperstraate*

NBM Petrol Stations, Montfoort

G. Slotman*

PEVAC, Zevenhuizen

G. Slotman*

financiën financiën commerciële zaken

De Ruiter Aannemingsmaatschappij, J. Bijker* Halfweg De Ruiter Boringen en Bemalingen/ J. Bijker* De Ruiter Milieutechnologie, Halfweg

Wegenbouw

Regio Noordwest

Regio West

VTN, Culemborg

G.B.J. de Barbanson*

BAM NBM Wegenbouw, Bunnik

E.G. Kampstra* K. Rietveld RA

NBM Noordwest, Zaandam

E.G. Kampstra*

Nelis Infra, Halfweg

R.J. Galavazi* A. Jutte*

Polderman, Spaarndam

M.E. Eckhardt*

NBM West, Den Haag

H. Korpershoek*

financiën

Koninklijke BAM NBM

85

Verlaat Wegenbouw, Hardinxveld-Giessendam

A.J. van der Heul* T.C. de Wit

Nootenboom Barendrecht / Nootenboom Sport, Barendrecht

D. Nootenboom

Stichts Wegenbouw, Hilversum

J.M.M. Joosen

Regio Noordoost

NBM Noordoost, Apeldoorn

H.G. Gossink*

Regio Zuid

NBM Zuid, Helmond

F.J.H.M. d’Hondt*

Wegenbouwbedrijf J. Lintzen, Sittard

W. Konings* H.H.M. van Horssen*

Regio Midden

Landelijk

Vissers’ Infra en Milieu, Drunen

W. Konings*

Breda Wegenbouw, Teteringen

W. Konings*

BAM NBM Groen Hardinxveld-Giessendam

A.J. van der Heul*

BAM NBM Milieu, Hardinxveld-Giessendam

A.J. van der Heul* J. Beekmans

Brouwers Wegbeveiliging, Dokkum

G.H.J. Nienhuis*

HABO GWW, Den Haag

J.J. de Kleijn*

Mostert de Winter, Hardinxveld-Giessendam

A.J. van der Heul*

Multiconsult Den Haag, Den Haag

ir. R. Witkamp Faase

BAM NBM Locatieontwikkeling, Den Haag

ir. R. Witkamp Faase

Redubel, Culemborg (67%)

Th. van der Brandt*

BAM NBM Infra Materieelservice, Tiel

J. Kuitwaard

Industrieservice

BAM Industrie Service, Rotterdam

drs. ir. A.J.H. Schols

Rail Infrastructuur

BAM NBM Rail, Breda

ir. K.W. Talsma* K. van Tilburg

BAM NBM Techniek

BAM Techniek

Bunnik

H.A. van Harn* C. Franchimon* H. Otten* W. Grim A. Langelaar M.A. Luijk

commerciële zaken personeel financiën

Elektrotechniek

T.P.A.G. Braat B.N.C.M. van Haaren R. Halfweeg W.H.G. Klaver T. Hessels L. Ploeg T. Swart

Capelle aan den IJssel Bunnik Benningbroek Diemen ’s-Hertogenbosch Rotterdam Groningen

Werktuigbouw

J. Hazeleger J.A. Hazeleger W.J. Eerland C.P.H. Simonis T. Swart J.G.L. Willemsen R.A.C. van Zijl

Apeldoorn Veenendaal Diemen Breda Groningen Roermond Zoetermeer

Vos Elektrotechniek, Apeldoorn

W.M. Moonen

Apeldoorn

Interflow, Wieringerwerf

C.P. Boonacker

*statutair

86

jaarrapport 2000

financiën

Koninklijke BAM NBM

87

Koninklijke BAM NBM nv Runnenburg 9 Postbus 20 3980 CA Bunnik Nederland Telefoon 030-659 89 88 Telefax 030-659 82 96 E-mail [email protected] Website www.bamnbm.nl

Statutair gevestigd te ’s-Gravenhage. Handelsregister Utrecht 30058019.

Van dit jaarrapport is ook een Engelse versie te verkrijgen. This annual report is also available in an English version.

Layout/dtp: Accent Design, Mijdrecht. Fotografie: Marijn Backx, Bert Beelen, CombiFoto de Bock, Ton de Bruin, Peter Christiaan,

Rob Glastra, Aerocamera Michel Hofmeester, Marcel van Kerckhoven, Hans van Kooten, Norbert van Onna, Tom de Rooij, Rien van Rijthoven, Arend Tibbe. Prepress/druk: Verweij Printing, Mijdrecht. Een aantal van de getoonde projecten is in combinatie uitgevoerd.

88

jaarrapport 2000

Verslag van de raad van bestuur Jaarrekening Overige gegevens

Recommend Documents