Inhoudsopgave. Voorwoord 2. Verslag van het bestuur 4. Verslag van de Raad van Commissarissen 48. Jaarrekening 59. Algemene gegevens 90

Jaarverslag 2015

Inhoudsopgave Voorwoord

2

Verslag van het bestuur

4

-

Opgave en ontwikkelingen Visie en Missie Maatschappelijke verankering Markt Vastgoed Maatschappelijk en financieel rendement Risico’s en de beheersing daarvan Van strategie naar organisatie Prestatie Indicatoren Projectontwikkeling Bestuursverklaring

7 9 15 18 24 29 33 38 40 44 46

Verslag van de Raad van Commissarissen

48

Jaarrekening

59

-

Enkelvoudige balans Enkelvoudige winsten verliesrekening Kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de enkelvoudige balans Niet uit de balans blijkende informatie Toelichting op de enkelvoudige winsten verliesrekening Overige gegevens Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Algemene gegevens

Woningstichting Dinteloord | Jaarverslag 2015

60 62 63 64 68 77 79 87 88 90

1

Voorwoord In 2014 hebben we geconstateerd dat de opgave om als kleine woningcorporatie het hele spectrum van volkshuisvestelijke opgave tot verantwoording optimaal in te richten, haast ondoenlijk werd. De regeldruk is mede door de nieuwe Woningwet steeds verder toegenomen. Daarnaast hebben we op basis van gedegen marktonderzoek moeten concluderen dat de markt voor de echte doelgroepen van beleid aan het afnemen is in Dinteloord, waardoor de DAEB woningvoorraad op termijn te ruim is. Om deze ontwikkelingen te plaatsen in het toekomstperspectief van Woningstichting Dinteloord is door Andersson Elffers Felix (AEF) uit Utrecht eind 2014 een onderzoek uitgevoerd naar het toekomst perspectief van Woningstichting Dinteloord. AEF heeft de conclusie getrokken dat er behoorlijke uitdagingen zijn voor Woningstichting Dinteloord. Daarnaast is vastgesteld dat het algemeen gedragen beeld van de interne en externe belanghouders is, dat Woningstichting Dinteloord op meerdere terreinen te kwetsbaar is om in de toekomst als zelfstandige organisatie een adequate bijdrage te leveren aan de volkshuisvestelijke opgaven in de regio en in Steenbergen in het bijzonder. De opvatting leefde breed dat Woningstichting Dinteloord beter kan samengaan dan alleen verder te gaan of samen te werken met collega corporaties. In januari 2015 is een onderzoek uitgevoerd naar de potentiële partners voor de toekomst. Op basis van een aantal geobjectiveerde criteria is besloten om aan te haken bij het reeds in gang gezette fusieproces bij Brabantse Waard uit Moerdijk en Bernardus Wonen uit Halderberge. Op 12 februari 2015 is het besluit genomen te participeren in een fusieproces met onze collega corporaties Brabantse Waard en Bernardus Wonen. Uitgangspunt hierbij was dat Woningstichting Dinteloord, ondanks de kleine omvang, als volwaardige partner in het proces van de fusie zou meelopen. Dit is de start geweest van een hectische periode waarbij onze “kleine” corporatie veel tijd en energie heeft gestoken in het laten slagen van de fusie. Naast onze eigen ambitie om in alle geledingen van het fusieproces volwaardig mee te draaien, hebben we ook de winkel draaiende moeten houden. Hiervoor hebben we vele activiteiten uit het jaarwerkplan 2015 stilgelegd. Dit was verantwoord in het perspectief van de voorgenomen fusie omdat deze activiteiten zouden worden ingehaald door de uitwerking van het fusievoornemen. Doelstelling van de fusie was om per 1 januari 2016 te fuseren. Uiteindelijk is de fusieakte op 2 maart 2016 door de notaris gepasseerd en is Woningstichting Dinteloord opgegaan in de nieuwe woningcorporatie Woonkwartier. Per 1 juli 2015 is de nieuwe Woningwet in werking getreden. Binnen Woningstichting Dinteloord hebben we besloten hier geen directe acties op uit te zetten en deze volledig mee te nemen in het fusieproces. Dit geldt ook voor de implementatie van de nieuwe Governancecode per 1 januari 2016. De invoering van de nieuwe code is meegenomen in de fusie. Op basis van de nieuwe Woningwet moeten huurdersorganisaties instemmen met fusievoornemens. Deze bepaling heeft een zware last en grote verantwoordelijkheid gelegd op de schouders van Huurdersvereniging Dinteloord. Door hen is veel tijd en energie gestoken in de fusie. De wijze waarop zij zich hebben ingezet in dit proces verdient groot respect. Het mag voor zich spreken dat het ook voor het personeel en de Raad van Commissarissen een bijzonder jaar is geweest, waarin veel is gevraagd van de mensen. Allen hebben op constructieve wijze bijgedragen aan het slagen van het fusieproces.


2

Uiteraard kunnen resultaten alleen worden bereikt met een goed en gemotiveerd team. Ik dank dan ook alle personeelsleden, maar ook de belanghouders, voor hun bijdragen en input die tot dit resultaat hebben geleid. Ook naar de Raad van Commissarissen spreek ik een woord van waardering uit, want de dossiers waren moeilijk en complex, en de advisering was hierdoor vaak lastig, maar toch constructief. Ik wens u veel leesplezier toe. Noud Smulders*

*) Met ingang van 3 maart 2016 is Woningstichting Dinteloord gefuseerd met Brabantse Waard en Bernardus Wonen tot Woningstichting Woonkwartier. Vanaf deze datum is Ruud van den Boom directeur-bestuurder.


3

Verslag van het bestuur Inleiding Het jaar 2015 stond voor onze organisatie in het teken van de voorbereiding van de fusie tussen Bernardus Wonen, Brabantse Waard en Woningstichting Dinteloord. Het fusietraject voor Bernardus Wonen en Brabantse Waard begon in 2014; Woningstichting Dinteloord sloot begin 2015 aan. De nieuwe organisatie is gestart per 3 maart 2016 en heet Woonkwartier. Woonkwartier is een plattelandscorporatie, met ongeveer 8.500 woningen in achttien kernen, in een aaneengesloten werkgebied in de gemeenten Moerdijk, Halderberge en Steenbergen. Aanleiding Waarom zijn wij gefuseerd? Omdat de wereld om ons heen verandert. Corporaties moeten mee veranderen, maar wij willen ook veranderen, om onze bijdrage aan de volkshuisvestelijke opgaven in ons werkgebied te kunnen garanderen en verbeteren. Belangrijke actuele externe veranderingen zijn onderstaand weergegeven. Woningwet De nieuwe Woningwet ging per 1 juli 2015 van kracht. In de Woningwet zijn nieuwe spelregels voor woningcorporaties gedefinieerd, die veel effect hebben op de (investerings)mogelijkheden van de sociale huursector. Passend toewijzen (per 01-01-2016) heeft bijvoorbeeld verstrekkende gevolgen voor de vastgoedsturing en financiële uitgangspunten van woningcorporaties. Legitimiteit en draagvlak In de Woningwet worden hogere eisen gesteld aan borging van de legitimiteit van en het toezicht op het beleid en de prestaties van woningcorporaties. De positie van de huurders(vertegenwoordiging) en de invloed vanuit het lokaal bestuur zijn sterker geworden. Deze verandering past bij de algemene ontwikkelingen in de moderne samenleving zoals individualisering, digitalisering en het toenemend gebruik van sociale media. Maatschappelijk draagvlak en verantwoording moeten explicieter en breder worden georganiseerd. Wijzigingen zorgstelsel Met de decentralisaties in het sociale domein en de scheiding tussen wonen en zorg is het zorgstelsel ingrijpend gewijzigd. De meeste gemeenten werken inmiddels met sociale wijkteams en er wordt een groter beroep gedaan op participatie en zelfredzaamheid van burgers. Deze veranderingen hebben een grote invloed op onze opgaven. Niet alleen in onze woningvoorraad, maar vooral in de dienstverlening aan huurders die minder zelfredzaam zijn. Demografie Door de demografische ontwikkelingen is in de toekomst sprake van vergrijzing, ontgroening en krimp op het platteland. De vraag van inwoners van dorpen naar sociale huurwoningen is soms beperkt, vergeleken bij de vraag van woningzoekenden van buiten. Mede door deze ontwikkelingen verandert de bevolkingssamenstelling en de sociale structuur van dorpen. Regionaal beleid Het lokale gemeentelijke woonbeleid wordt vertaald in regionaal afgestemde woonvisies, waarop woningcorporaties een bod doen. Een gedeelde visie op de regionale woningmarkt en meer samenwerking binnen een woningmarktregio hebben onder meer effect op de (prestatie)afspraken, die wij maken met gemeenten en huurdersorganisaties. Efficiencyslag Er is een toenemende druk vanuit de overheid, onder meer door de Verhuurdersheffing, om te streven naar efficiëntere bedrijfsvoering. Tegelijkertijd neemt de complexiteit van de bedrijfsvoering toe.


4

Instroom vluchtelingen In 2015 was de toename van de instroom van vluchtelingen in Europa relatief groot. Er werd, en wordt, ook de komende jaren een beroep gedaan op de samenleving in het algemeen - en op gemeenten in het bijzonder - om huisvesting te bieden aan statushouders en opvang voor vluchtelingen. Deze vraag wordt door gemeenten ook voorgelegd aan de woningcorporaties. Draagvlak en de ‘opnamecapaciteit’ van (kleinere) gemeenschappen is daarbij een aandachtspunt. Conclusie Mede gezien bovenstaande ontwikkelingen was het nodig om onze organisatie te veranderen en onszelf te vernieuwen. De schaalvergroting was voor ons geen doel op zich. De fusie werd ingegeven door de wens en verantwoordelijkheid om te blijven waarmaken wat onze huurders, woningzoekenden, gemeenten en andere belanghebbenden mogen verwachten van een moderne plattelandscorporatie. Uit diverse onderzoeken die we hebben uitgevoerd, kwam naar voren dat een fusie de meeste meerwaarde oplevert. Fusietraject huurdersorganisaties en gemeenten Een fusie heeft alleen meerwaarde als deze ook wordt (h)erkend door belanghebbenden. We hebben daarom in 2015 intensief samengewerkt en gesproken met de huurdersorganisaties en gemeenten, om de meerwaarde van de fusie te verhelderen. Daarnaast wilden we borgen dat onze huurders en gemeentelijke partners vanwege de fusie er in geen geval op achteruit zouden gaan. De huurdersorganisaties van de drie woningcorporaties, Huurdersvereniging Dinteloord, Huurders Belangen Vereniging Bernardus Wonen en Huurdersvereniging Moerdijkse Waard, vervulden in 2015 een zeer belangrijke rol tijdens het fusietraject. Om uiteindelijk een akkoord te krijgen van de minister, moesten zij alle drie instemmen met het fusieplan. Wij kijken terug op een zeer waardevol en constructief proces met de huurdersorganisaties. Er zijn vele gesprekken gevoerd over de strategische koers van de nieuwe organisatie en de harmonisatie van diverse beleidsonderwerpen en -processen, zowel op bestuurlijk als op beleidsniveau. De huurdersorganisaties hebben tegelijkertijd ook regelmatig met elkaar afgestemd. Zij hebben het afgelopen jaar (als vrijwilligers) zeer veel tijd en energie gestoken in het fusietraject. Daar hebben wij grote waardering voor. De huurdersorganisaties hebben helder gemaakt wat, vanuit het perspectief van de huurders, essentiële uitgangspunten en randvoorwaarden zijn om Woonkwartier tot een succes te maken. We hebben verder in onderling overleg geconcretiseerd op welke thema’s we de fusiewinst gaan inzetten: huurmatiging, verduurzaming met woonlastenreductie en leefbaarheid/sociaal domein. Op deze wijze hebben de huurdersorganisaties aan de voorkant mede vormgegeven aan de strategische koers voor Woonkwartier. Parallel aan het proces met de huurdersorganisaties liep het traject met de gemeenten Halderberge, Moerdijk en Steenbergen. De gemeenten vervulden, samen met de huurdersorganisaties, ook een belangrijke rol in het fusietraject omdat zij een (positieve) zienswijze moeten geven op de fusie. Het proces met huurdersorganisaties en gemeenten resulteerde eind 2015 in instemming met de fusie, met een positieve zienswijze, van de drie huurdersorganisaties en ook in positieve zienswijzen van de drie gemeenten. Hiermee kon in december 2015 de fusieaanvraag richting de minister worden afgerond en verstuurd. Organisatie Het afgelopen jaar is ook intern hard gewerkt aan de voorbereidingen voor de fusie. De drie bestuurders hebben allereerst, in afstemming met de managementteams en enkele sleutelfiguren, de contouren van de nieuwe organisatie geschetst. Vervolgens zijn er kwartiermakers benoemd die aan de slag gingen met de opbouw van de nieuwe organisatiestructuur, onder meer met het


5

opstellen van de afdelingsplannen. Meerdere werkgroepen werkten actief aan de uitwerking van specifieke werkprocessen en deelprojecten, met het oog op implementatie hiervan in het nieuwe ICT-systeem, dat start in 2016. Verder hebben de financieel specialisten en managementteams van de drie woningcorporaties in 2015 een gezamenlijke begroting opgeleverd voor het jaar 2016. Dit was een omvangrijke klus. De gehele organisatie is betrokken bij de fusie, vanuit de stuurgroep is periodiek een nieuwsbrief verspreid, medewerkers dachten mee tijdens het maken van de afdelingsplannen en er zijn meerdere medewerkersbijeenkomsten georganiseerd. Eind 2015 resulteerden alle werkzaamheden in het formele Bestuursbesluit van de drie bestuurders om de fusieaanvraag in te dienen, met de ondersteuning van de Raden van Commissarissen. Kortom: in 2015 is veel extra werk verzet. Deze inzet kwam boven op het reguliere werk, want ondertussen moest “de winkel open blijven” en gingen lopende afspraken en verplichtingen gewoon door. Het was voor veel medewerkers ook een spannende, onzekere tijd. Het jaar 2015 was dus in alle opzichten een intensief, maar ook een succesvol jaar. Wij hebben de volkshuisvestelijke prestaties geleverd die wij hadden beloofd en tegelijkertijd het fundament gelegd voor Woonkwartier!


6

Opgaven en ontwikkelingen Nieuwe Woningwet Per 1 juli 2015 is de nieuwe Woningwet van kracht en daarmee het werkdomein van corporaties sterk beperkt tot de kerntaken. Primair ligt de focus op de DAEB-activiteiten: het bouwen, verhuren en beheren van sociale huurwoningen en van bepaald maatschappelijk vastgoed en het uitvoeren van beperkte leefbaarheidstaken. Er worden strenge eisen gesteld voor nieuwe nietDAEB-activiteiten, waaronder een markttoets. Hieronder vallen de huurwoningen boven de liberalisatiegrens, commercieel vastgoed (zoals kleinschalige winkels in de plint) en koopwoningen. Corporaties dienen een keuze te maken om de diverse activiteiten onder te brengen. Wanneer corporaties kiezen voor een administratieve scheiding vindt deze markttoets bij alle nieuwe nietDAEB-activiteiten plaats, waaronder strikte rendements- en financieringseisen. Wanneer corporaties kiezen voor een juridische splitsing vindt deze beoordeling alleen plaats op het moment van splitsing. De eisen op het gebied van governance en intern toezicht zijn aangescherpt. De nieuwe fit en proper test voor bestuurders en leden van de Raad van Commissarissen is bijvoorbeeld in het fusie proces uitgevoerd. Ook het extern toezicht en sanering zijn veranderd. Er komt een integrale Autoriteit Woningcorporaties. Deze nieuwe Autoriteit wordt een organisatieonderdeel van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). De Autoriteit wordt verantwoordelijk voor zowel het financieel toezicht op woningcorporaties als voor het toezicht op rechtmatigheid, governance en integriteit. Tot het takenpakket hoort ook de implementatie van de nieuwe Woningwet, risicogericht toezicht en bijdragen aan de professionalisering van de sector. De saneringsfunctie wordt via mandatering gedelegeerd aan het WSW. De invloed van die nieuwe Woningwet is in de praktijk goed merkbaar, bij het bepalen van beleid-, besluitvorming en de uitvoering ervan. Voor Woningstichting Dinteloord zijn de gevolgen, zoals we deze nu overzien, relatief beperkt. Dit is een direct gevolg van het feit dat wij altijd dicht bij onze kerntaak zijn gebleven, om dienstbaar te zijn aan het publieke belang. Woningstichting Dinteloord heeft geen activiteiten buiten de activiteiten die zijn benoemd bij de sterke inperking van de taakafbakening, die is opgenomen in de nieuwe Woningwet. De bepalingen van de nieuwe wet maken onderdeel uit van de plannen van de fusie organisatie. De voorbereiding op de nieuwe Woningwet en het fusietraject liepen in 2015 dan ook parallel aan elkaar. In 2016 brengen we de beleidskaders en gevolgen van de nieuwe Woningwet verder in kaart en worden passende maatregelen getroffen. Prestatieafspraken Krachtens de nieuwe Woningwet voert Woningstichting Dinteloord haar taken uit met inachtneming van het volkshuisvestingsbeleid van de gemeente Steenbergen, dat is vastgelegd in de Woonvisie. Een nadere uitwerking daarvan zijn de prestatieafspraken, die door gemeente, corporaties en huurdersvertegenwoordiging worden gemaakt. Woningstichting Dinteloord is in 2015 gestart met de met de voorbereiding van regionale prestatieafspraken. De prestatieafspraken worden gemaakt tussen gemeenten Steenbergen, Bergen op Zoom, Woensdrecht en Tholen, woningcorporaties Woningstichting Dinteloord, Woonkwartier, Stadlander en Woningstichting Woensdrecht, én alle betrokken huurdersbelangenverenigingen. In 2016 zullen we onze ervaring in dit proces, op regionaal niveau, meenemen bij het opstellen van nieuwe prestatieafspraken vanuit Woonkwartier met de overige gemeenten en huurdersorganisaties in ons werkgebied.


7

Leefbaarheidsmonitor (Lemon) Er zijn verschillende factoren die gezamenlijk bepalen hoe mensen de leefbaarheid van hun woonen leefomgeving ervaren en waarderen. Om (de beleving van) leefbaarheid van de woonomgeving te meten heeft RIGO een instrument ontwikkeld met de naam Lemon, de leefbaarheidsmonitor. Met Lemon wordt antwoord gegeven op vragen als: Hoe leefbaar vinden de bewoners hun eigen wijk? Waar liggen de verschillen tussen de wijken in een gemeente? En hoe ontwikkelt de leefbaarheid zich door de jaren heen? In 2011 heeft Woningstichting Dinteloord voor het eerst een leefbaarheidsonderzoek uitgevoerd, in samenwerking met woningcorporaties Stadlander en Woningstichting Woensdrecht, onder de bewoners van de gemeenten Bergen op Zoom, Steenbergen, Woensdrecht en Tholen. In 2013 heeft een eerste vervolgmeting plaatsgevonden. Eind 2015 is Woningstichting Dinteloord gestart met de voorbereidingen voor een volgende meting, in samenwerking met haar regionale partners. Dit keer nemen ook alle betrokken gemeenten deel aan het onderzoek. De uitkomsten worden gebruikt als input voor het leefbaarheidsbeleid van Woonkwartier. Geen anticipeergebied, wél anticiperen Met ingang van 2015 wordt West-Brabant door het Rijk niet langer als anticipeerregio gezien. West-Brabant is op basis van de bevolkingsvooruitzichten van vóór 2009 aangemerkt als anticipeerregio, vanwege daling van de bevolking na 2020/2030. Uit onderzoek blijkt nu dat de regio qua bevolkings- en huishoudaantallen zelfs een groei kent. Dit komt met name door de forse stedelijke groei van Breda. Binnen de regio West-Brabant zijn grote verschillen als het gaat om krimp, de situatie in Dinteloord is niet vergelijkbaar met die in een stad zoals Breda, of in een veel kleiner dorp. Met het ministerie Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is daarom afgesproken dat West-Brabant wel kan blijven rekenen op ondersteuning en dat bestaande afspraken zullen worden nagekomen. Zo zal BZK deelnemen aan de Denktank Leefbaarheid en ondersteuning geven bij het dossier arbeidsmigranten, wonen met zorg en welzijn, krimp bij onderwijs, detailhandel, grenzeloze samenwerking en leefbaarheid. Regionale visie op Wonen en leven Woningstichting Dinteloord heeft in 2013, samen met de collega’s van Stadlander, Woningstichting Woensdrecht, Brabantse Waard en Bernardus Wonen, de regionale woonvisie ‘Visie op Wonen en leven in West-Brabant en Tholen 2030’ uitgebracht. Deze visie beslaat de regio’s Tholen, Bergen op zoom en Roosendaal. Wij constateren nu, dat de boodschap “de krimp komt” genuanceerd moet worden. Er is een relatief grote vraagdruk op sociale huurwoningen, die binnen de regio lokaal erg verschilt, en die wordt beïnvloed door de nieuwe regels omtrent het passend toewijzen. Naast een kwantitatieve vraag, is er het risico dat de woningvoorraad op termijn niet de juiste kwaliteiten heeft en daardoor niet meer goed aansluit op de vraag. Onlosmakelijk verbonden zijn de effecten van teruglopende voorzieningen en zorg in (kleinere) dorpen, waardoor zelfredzaamheid en sociale cohesie in wijken of kernen onder druk komt te staan. De corporaties blijven zich inzetten om, vertrekkend vanuit een gezamenlijke kijk op de woningmarkt, te zorgen dat gemeenten en woningcorporaties met hun gezamenlijke inbreng zorgen voor een passende woningvoorraad nu en in 2030.


8

Visie en Missie Positionering Woningstichting Dinteloord verzorgt de huisvesting van ruim 750 huishoudens in de gemeente Steenbergen. Het overgrote deel van het woningbezit staat in de kern Dinteloord. Per 1 juli 2015 is de nieuwe Herzieningswet toegelaten instellingen volkshuisvesting van kracht geworden. Als woningcorporatie is Woningstichting Dinteloord een zogenaamde Toegelaten Instelling op grond van de Woningwet. In de Herzieningswet is als overgangsmaatregel opgenomen dat de verslaglegging over 2015 dient plaats te vinden op basis van het ‘Besluit Beheer Sociale Huursector’. Deze verantwoording vindt formeel plaats op zes verantwoordingsvelden, te weten: markt en klant, kwaliteit van de woning, leefbaarheid, betrekken van bewoners bij beheer en beleid, financiële continuïteit en wonen en zorg. Deze verantwoordingsvelden geven de basis waarop Woningstichting Dinteloord haar eigen koers kan varen. De eigen koers was verankerd in ons Strategisch Ondernemingsplan 2010-2014 aangevuld met de Koersnotitie 2013-2014. Alle voorgenomen activiteiten zijn binnen de gestelde termijnen gerealiseerd en afgewikkeld. Eind 2014 is door Andersson Elffers Felix uit Utrecht onderzoek gedaan naar de toekomstige positie van Woningstichting Dinteloord. Op basis van het rapport “Positionering Woningstichting Dinteloord in perspectief van opgaven en schaal” is besloten om een fusieproces op te starten met de collega corporaties Brabantse Waard uit Zevenbergen en Bernardus Wonen uit Oudenbosch met als doel om de fusie per 1 januari 2016 te realiseren. Het jaarwerkplan voor 2015 is geschreven in de periode dat het onderzoek is gestart naar de toekomst van Woningstichting Dinteloord. Omdat er op dat moment nog geen helder beeld was van de toekomstige ontwikkelingen, is er voor gekozen een volledig jaarwerkplan 2015 te schrijven. Vele doelstellingen zijn in 2015 gaande de gesprekken over de fusie niet meer opgepakt. Daar waar dit het geval is, zijn deze doelstellingen meegenomen in de fusiegesprekken of worden door de fusiecorporatie meegenomen in de ontwikkeling. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Op basis van het rapport “Positionering Woningstichting Dinteloord in perspectief Gereed van opgaven en schaal” de conclusies verder uitwerken in een strategische visie Afwikkeling Woningstichting Dinteloord heeft geparticipeerd in de fusie met Brabantse Waard uit Zevenbergen en Bernardus Wonen uit Oudenbosch. Op 8 december 2015 is het voorlopige fusiebesluit genomen dat is voorgelegd aan het ministerie. Het definitieve fusiebesluit is genomen op 2 maart 2016, waarmee de fusie officieel tot stand is gekomen en waarbij de drie fusiepartners zijn opgegaan in de nieuwe woningcorporatie Woonkwartier. Fusieproces Door te kiezen voor de weg van fusie hebben we bewust gekozen om de beschikbare capaciteit binnen de werkorganisatie, uiteraard naast het draaiend houden van het bedrijf, in te zetten in het belang van de fusie. Als basis voor het fusieproces is door Woningstichting Dinteloord een visiedocument gemaakt. In deze uitgangspuntennotitie hebben we vooraf vastgelegd wat we (op hoofdlijnen) wilde bereiken met samenwerking of fusie. Het visiedocument is gedurende het fusieproces de rode draad geweest waarlangs de gesprekken zijn gelopen. Hierbij zijn zeven hoofduitgangspunten gedefinieerd.

1. Ruime investeringsmogelijkheden en inzetbaarheid daarvan in Dinteloord Aandachtspunt Resultaat De transitieopgave in Dinteloord bedraagt 3% per jaar en De fusiecorporatie heeft voldoende


9

dient gerealiseerd te worden. Projecten in de opstartfase dienen te worden gerealiseerd. Het volledige programma uit het Strategisch Voorraad Beleid 2014 wordt gerealiseerd.

Realisatie van een (kleine) intramurale zorgvoorziening in Dinteloord.

2. Sterke, robuuste, professionele organisatie die in control is Aandachtspunt Een robuuste governance structuur, waarin toezicht, de publieke waarden en de bestuurlijke organisatie aangaande governance zijn afgestemd. De fusieorganisatie is slank en lenig.

Er dient een goed sociaal plan te zijn die uit de organisatie moeten.

Kern van het procesmanagement is het sturen op resultaten.

Het risicomanagement is een elementair onderdeel van de nieuwe organisatie


ruimte om via portefeuillestrategie de transitieopgave te realiseren Alle projecten zijn meegenomen in uitvoering of inmiddels gerealiseerd Het volledige programma uit het SVB is meegenomen in het meerjarenperspectief van Woonkwartier Dit aandachtspunt is als agenderingsafspraak meegenomen in de fusie.

Resultaat De governance code 2015 is door de governance commissie vanuit de raden van toezicht in het fusieproces verder uitgewerkt. Binnen woonkwartier is gekozen voor een platte organisatie met slecht één vrijgestelde lijn, de managementfuncties. De fusieorganisatie is in haar nieuwe opzet teruggegaan van 85 naar ca. 55 fte Hoewel er geen overeenstemming is bereikt met de vakbonden, ligt er een gedegen sociaal plan dat vooral inzet op van werk naar werk en een ruime transitievergoeding kent. De OR heeft positief geadviseerd over het sociaal plan. In Woonkwartier zij de processen opnieuw beschreven en zijn de verantwoordelijkheden en bevoegdheden laag in de organisatie gelegd. Het risicomanagement is in het opzetten van het organisatiemodel meegenomen, daarnaast is het onderwerp meegenomen in de governance structuur. Ten aanzien van de bestaande projectportefeuille is een juridisch

10

In financiële zin houdt de organisatie voldoende buffers om ruim te voldoen aan de aan de normen van het WSW en de Autoriteit Wonen

due diligence onderzoek uitgevoerd. De fusie leidt tot een structurele kostenbesparing van ruim 2,5 miljoen euro. Het financiële due diligence onderzoek heeft aangetoond dat Woonkwartier een organisatie wordt met een solide financiële basis.

3. Organisatiefilosofie van lokale binding, front/backoffice en beheersing kosten Aandachtspunt Resultaat Een goed georganiseerde backoffice dient te waarborgen De afdelingen Wonen, Vastgoed en dat de kosten worden beheerst. bedrijfsvoering vormen de backoffice. Voor de efficiënte bedrijfsvoering wordt de automatisering volledig vernieuwd. Als doelstelling is gedefinieerd dat Woonkwartier tot de 20% meest kosten efficiënte corporaties van Nederland behoort. Woonkwartier is gepositioneerd als Aandacht voor de lokale binding geënt op de diversiteit de plattelandscorporatie. Het van de kernen. belangrijkste visiepunt uit de fusie is de vitaliteit van alle 18 kernen.

Binnen de organisatie wordt een netwerkorganisatie ingericht met als doel invulling/inhoud te geven aan de legitimatie van de lokale binding.

4. Oog voor (volkshuisvestelijke) vraagstukken kleine kernen Aandachtspunt De strategie per kern wordt vastgelegd met daarvan afgeleid een strategisch voorraad beleid per kern Overige (volkshuisvestelijke) vraagstukken worden per kern opgepakt.


Besloten is om los van de afdeling wonen een afdeling wijken en kernen op te richten. De afdeling wijken en kernen is speciaal met dit doel ingericht. Om binnen het grote werkgebied efficiënt te werken zijn een drietal frontoffices ingericht.

Resultaat In de staf is de portefeuillestrategie ondergebracht met de opdracht om per kern de strategie te bepalen Vraagstukken met betrekking tot de vitaliteit van de individuele kernen worden beoordeeld met behulp van de effectenarena met als doel ten minste het behouden van de vastgoedwaarde in de betreffende kern.

11

5. Focus op de huurder/klant en ambities met digitalisering van de bulkprocessen Aandachtspunt Resultaat Bulkprocessen worden centraal en sterk gedigitaliseerd Woonkwartier heeft gekozen voor uitgevoerd, waarbij de klant maximaal inzicht/toegang een volledig nieuw krijgt tot de voor hem noodzakelijke informatie automatiseringssysteem dat de bulkprocessen maximaal faciliteert. Gegevens van en communicatie met de klanten wordt volledig ontsloten door een klantportaal. Klanten worden door ketenafspraken snel en efficiënt Het doel is dat de klant in dit proces geholpen, waarbij de processen moeten leiden tot een de rol gaat overnemen van de hoge klant tevredenheid medewerker en dat de medewerker de regisseur wordt. De processen worden hierop ingericht. Een (front) office team onderhoudt de contacten met Met de afdeling wijken en kernen “bijzondere” klanten en klanten met bijzondere wordt het front office team problemen. gerealiseerd. 6. Culturele ‘fit’ Aandachtspunt De nieuwe organisatie dient ingericht te worden als een moderne toekomstgerichte organisatie met een nieuwe cultuur.

De traditionele frontoffice georiënteerde corporaties zullen worden omgebouwd naar een full service digitale organisatie met hoogwaardige klantenteams in het veld.

Er moet zorgvuldig omgegaan worden met werknemers die niet passen in de nieuwe organisatie.

7. Zorgvuldige omgang met de medewerkers van WSD. Aandachtspunt WSD zal de meest kwetsbare werknemers in het fusieproces inventariseren en een passende oplossing


Resultaat Uitgangspunt voor Woonkwartier is een platte organisatie waarbij de traditionele hiërarchische structuur is verdwenen. Er wordt gewerkt met één van werk vrijgestelde hiërarchische laag. Met de nieuw automatisering is gekozen voor een nieuwe full service digitaal automatiseringssysteem. De nieuwe afdeling wijken en kernen vormen de hoogwaardige klantenteams. Het sociaal plan faciliteert het proces van werk naar werk. Daarnaast is er een extra opleidingsbudget vrij gemaakt om werknemers te faciliteren in de persoonlijke ontwikkeling.

Resultaat Van de 8 werknemers van WSD, zijn 2 werknemer boventallig en 2

12

aanbieden

werknemers bovenformatief geplaatst. Deze laatste 2 mensen zijn op termijn (binnen 2 jaar) boventallig. 4 werknemers keren terug binnen Woonkwartier. Met de vertrekkende personeelsleden zijn tot ieders tevredenheid afspraken gemaakt.

We kunnen concluderen dat de uitgangspunten waarmee we het fusieproces zijn ingegaan, nagenoeg volledig zijn gerealiseerd. Dit geeft veel vertrouwen in de fusie en op 8 december 2015 is het voorlopige fusie besluit goedgekeurd door de Raden van Toezicht van Woningstichting Dinteloord, Bernardus Wonen en Brabantse Waard. Hierna hebben de bestuurders het besluit genomen tot de fusie en is goedkeuring aan de minister gevraagd. Uiteindelijk is de fusieakte op 2 maart 2016 gepasseerd en is Woningstichting Dinteloord opgegaan in de nieuwe woningcorporatie Woonkwartier. Naast het proces van de fusie is per 1 juli 2015 de Herzieningswet ingevoerd. De Herzieningswet geeft grote veranderingen voor woningcorporaties. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Herzieningswet, gevolgen monitoren en actie ondernemen. Op basis van de behandeling van de Herzieningswet door de politiek, de gevolgen beoordelen en implementeren binnen de organisatie.

Gereed

Afwikkeling De nieuwe Woningwet is op 1 juli 2015 van kracht geworden. Geïnventariseerd is of naast het lopende fusietraject, waarin alle aspecten van de nieuwe Woningwet geborgd waren, bijzondere zaken nog specifiek aandacht behoefde binnen Woningstichting Dinteloord. Dit bleek niet het geval. De belangrijkste beleidsdocumenten van Woningstichting Dinteloord zijn nieuw opgesteld bij de eerste versie van het strategisch voorraad beleid in 2009. In de tussenliggende jaren zijn de beleidsuitgangspunten op onderdelen aangepast. Een integrale vernieuwing van de beleidsdocumenten was opgenomen in het jaarwerkplan. In verband met de fusie is deze doelstelling niet verder uitgewerkt maar meegenomen in het fusieproces. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Alle beschikbare beleidsdocumenten beoordelen en actualiseren: - Onderhoudsbeleid - Investeringsbeleid - Energetisch beleid - Doelgroepenbeleid - Huurprijsbeleid - Financieel beleid - Verkoopbeleid

Loopt

Afwikkeling In het fusieproces is er een vergelijking gemaakt van alle beleidsthema’s van de drie fuserende corporaties. Hiervoor zijn harmonisatie voorstellen gedaan. Voor alle beleidsvelden is vastgelegd dat deze in 2016 worden herschreven voor Woonkwartier. Op basis van de Herzieningswet is de rol van de gemeenten ten opzichte van woningcorporaties gewijzigd, waarbij de onderlinge verhoudingen zijn veranderd. Als gevolg van het feit dat de gemeenten in het fusieproces hun zienswijze moesten geven, heeft in het fusieproces een uitgebreide verkenning plaatsgevonden.


13

Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Strategische verkenning relatie gemeente Steenbergen op basis van Herzieningswet

Loopt

Afwikkeling In het fusieproces is ruim aandacht geweest voor de strategische verkenning van de drie gemeenten, Steenbergen, Halderberge en Moerdijk. De resultaten zijn opgenomen in de fusie effect rapportage, waarover de gemeenten hun zienswijze hebben gegeven. Dit heeft geresulteerd in een positief advies over de zienswijze. Met de Brabantse Wal gemeenten Steenbergen, Bergen op Zoom en Woensdrecht is het proces gestart om te komen tot prestatieafspraken. In samenwerking met onze collega corporatie Stadlander en met Huurdersvereniging Dinteloord nemen wij vanuit onze eigen positie deel aan de gesprekken om te komen tot prestatieafspraken.


14

Maatschappelijke verankering Woningstichting Dinteloord investeert in de gemeente Steenbergen; bij voorkeur in Dinteloord en waar nodig in de andere kleine kernen en wij verankeren ons maatschappelijk door fysiek te investeren en sociaal te faciliteren. Participatie In de nieuwe Herzieningswet is sprake van een grotere betrokkenheid van de huurdersorganisaties. De samenwerkingsovereenkomst tussen Huurdersvereniging Dinteloord en Woningstichting Dinteloord is reeds een aantal jaren geleden tot stand gekomen. Binnen de samenwerking gebeurt veel op informele basis. Het was de wens van Woningstichting Dinteloord om de participatie van de huurders meer te formaliseren. Hierover zijn met Huurdersvereniging Dinteloord gesprekken gevoerd. In verband met de fusie zijn, in goed overleg met Huurdersvereniging Dinteloord, de gesprekken stilgelegd en is de focus verlegd naar de gesprekken in het kader van de fusie. Voor de fusie moeten huurdersorganisaties instemmen met de voorgenomen fusie. In de fusie effect rapportage is het resultaat opgenomen van de gesprekken op basis waarvan de huurdersorganisaties hebben ingestemd met de fusie. Dorpsplatform Het dorpsplatform bestaat uit de kernwethouder Dinteloord, Dorpsplatform Dinteloord, de winkeliersvereniging en Woningstichting Dinteloord. In de intentieovereenkomst die eind 2013 is gesloten tussen de deelnemende partijen, is opgenomen dat na ommekomst van een jaar het dorpsplatform geëvalueerd zou worden. Deze evaluatie heeft in 2015 plaats gevonden. Met name de splitsing van het beleidsoverleg en het beheeroverleg geeft goede resultaten. Eind 2015 is binnen het dorpsplatform besloten dit uit te bereiden met vertegenwoordigers van de ouderenorganisaties. Andere organisaties worden afhankelijk van het onderwerp uitgenodigd om deel te nemen van de gesprekken van het dorpsplatform. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Evalueren pilot participatie dorpsplatform Dinteloord met participanten en gemeente Steenbergen

Gereed

Afwikkeling Evaluatie heeft plaatsgevonden in maart 2015 met positief resultaat. Senioren belanghoudersoverleg Met het seniorenoverleg is in 2014 een visierapport gemaakt “Op een lijn in Dinteloord” Woningstichting Dinteloord heeft dit proces gefaciliteerd. Hierbij is afgesproken dat de Stichting Welzijn Ouderen Steenbergen (SWOS) de trekker zou worden van de activiteiten voortkomend uit het rapport. Door capaciteitsproblemen binnen het SWOS zijn er nog geen concrete resultaten geboekt. Het Gemeentelijk Overleg Ouderenbonden Steenbergen (GOOS) is gevraagd een bemiddelende rol te spelen tussen het SWOS en de gemeente Steenbergen om tot uitwerking van het rapport te komen. Met de vier ouderenorganisaties die in Dinteloord actief zijn is de toekomst van het belanghoudersoverleg besproken. Gezamenlijk zijn we tot de conclusie gekomen dat de toegevoegde waarde beter geborgd kan worden door een afvaardiging van de ouderenorganisatie op te nemen in het dorpsplatform. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Visie op dienstverlening ouderen ontwikkelen en uitwerken WMO-aanpassingen, ondersteuning ouderenorganisaties, enzovoorts

Gereed


15

Afwikkeling Loopt via senioren belanghoudersoverleg “Op een lijn in Dinteloord”. SWOS is trekker in deze en WSD faciliteert. Sponsoring Midden in de maatschappij staan betekent ook dat je herkenbaar moet zijn als maatschappelijke organisatie. Hiervoor heeft Woningstichting Dinteloord een sponsorbeleid. Naast de vele kleine sponsorbedragen, die breed gewaardeerd worden, is in 2013 met Oranjevereniging Dinteloord een sponsorcontract aangegaan voor de periode van 3 jaar, met als uitdrukkelijke doelstelling Woningstichting Dinteloord als maatschappelijk partner te promoten. Dit sponsorcontract liep af in 2015 en is niet meer verlengd. Sponsering in deze vorm is niet meer toegestaan. Woningstichting Dinteloord betreurt dit, omdat deze vorm van sponsering een waardevolle bijdrage levert aan activiteiten in het belang van de vitaliteit en de sociale cohesie van de (kleine) kernen. Leefbaarheid De maatschappelijke verankering komt terug in het leefbaarheidsbudget. Als gevolg van de reorganisatie en bezuinigingen is kritisch gekeken naar het leefbaarheidsbudget. Hierbij wil Woningstichting Dinteloord enerzijds de focus verbreden door naast de fysieke investeringen in leefbaarheid, ook te investeren in sociale samenhang en herkenbaarheid als maatschappelijke organisatie. Het leefbaarheidsbudget is meer specifiek gemaakt en uitgaven worden getoetst op maatschappelijk toegevoegde waarde met de ‘effectenarena’ op basis van het maatschappelijk beleidsplan. Voor het project “Veilig achterom” zijn in 2015 geen activiteiten ontwikkeld. Het project Veilig achterom wordt gelijktijdig meegenomen als de gemeente Steenbergen herstratingsplannen heeft. Binnen dit project plaatst woningstichting Dinteloord achterpadverlichting en neemt de gemeente Steenbergen de exploitatie op zich. Er kwamen wel verzoeken binnen, los van de gemeentelijke herstratingsplannen, voor achterpaden in gebieden waar nagenoeg geen huurwoningen staan. Woningstichting Dinteloord mag geen leefbaarheidsuitgaven doen in gebieden waar nagenoeg geen huurwoningen staan. In het Jaarwerkplan is opgenomen dat de cohesie op straatniveau een impuls wordt gegeven door bewonersinitiatieven te initiëren. Hiervoor is een budget ter beschikking gesteld. Mede door de drukke werkzaamheden in verband met de fusie, zijn hier vanuit Woningstichting Dinteloord geen initiatieven ontwikkeld. Daarnaast is in het dorpsplatform afgestemd dat burgerinitiatieven van de gemeente opgepakt zouden worden. Er zijn echter geen burgerinitiatieven geweest in 2015. Doelstelling Jaarwerkplan Bewonersinitiatieven initiëren op straatniveau, voor maximaal 3 straten om de leefbaarheid en de sociale samenhang te vergroten

Status Loopt

Afwikkeling Burgerinitiatieven vanuit gemeente Steenbergen worden opgepakt. Afstemming via dorpsplatform Dinteloord nader bezien. Woningstichting Dinteloord heeft met de gemeente Steenbergen regelmatig beheeroverleg. Binnen dit project zijn zowel door de gemeente Steenbergen als Woningstichting Dinteloord middelen vrijgemaakt om kleine projecten op basis van burgerparticipatie te starten. Vanuit het beheeroverleg zijn geen projecten gestart. Het beschikbare budget van € 3.000 (€ 1.500 van Woningstichting Dinteloord en € 1.500 van de gemeente Steenbergen) is derhalve niet ingezet door het beheeroverleg.


16

Stichting Woonwagenbeheer Zuid-West Nederland Sinds de afschaffing van de Woonwagenwet op 1 maart 1999 maken woonwagenbewoners ook deel uit van de sociale doelgroep van corporaties. Voor de verhuur van woonwagenlocaties is daarom in 2001 door zeven corporaties in West-Brabant, waaronder Woningstichting Dinteloord, de huidige Stichting Woonwagenbeheer Zuid-West Nederland opgericht. Inmiddels zijn dertien corporaties aangesloten. Er is een dagelijks bestuur met daarin drie vertegenwoordigers van de corporaties. Het bestuur legt tweemaal per jaar verantwoording af aan de Algemene Raad, waarin alle corporaties zitting hebben. Het eigen vermogen en de aanwezige liquiditeiten waren op basis van de laatst goedgekeurde Jaarrekening voldoende om op korte en middellange termijn aan alle verplichtingen te voldoen en derhalve aanleiding om geen bijdrage van de leden te vragen op basis van het aantal woongelegenheden. Het aandeel van Woningstichting Dinteloord is op basis van het aantal woongelegenheden circa 1%. De gemeente Steenbergen heeft destijds het besluit genomen om de woonwagenstandplaatsen en de huurwoonwagens in eigen beheer te blijven exploiteren.


17

Markt Woningstichting Dinteloord werkt vanuit een individuele klantbenadering Doelgroepen en marktonderzoek Hoewel gestreefd wordt naar individuele klantbenadering is het uiteraard mogelijk de klanten te groeperen in doelgroepen met daaraan gekoppelde maatwerkscenario’s. In het Strategisch Voorraadbeleid (SVB) dat in 2010 is vastgesteld, zijn de doelgroepen gedefinieerd. De doelgroepen onderscheiden zich enerzijds door leeftijd en leefwijze en anderzijds door de hoogte van het huishoudinkomen. Met de vernieuwing van het SVB zijn ook de effecten voor de doelgroepen van beleid geactualiseerd. Bij de actualisatie van het SVB eind 2014 hebben we voor de primaire en secundaire doelgroepen van beleid hebben we, afhankelijk van het economisch scenario, vastgesteld dat de noodzakelijke sociale voorraad ligt tussen 580 tot 610 woningen. Mede gezien het feit dat de huurwoningen in Dinteloord in homogene groepen (wijken met alleen huurwoningen) zijn gebouwd, is als beleidsuitgangspunt gedefinieerd dat we in het kader van leefbaarheid streven naar 20% zogenaamde scheefwoners binnen ons bezit. Hiervoor zijn ca. 150 woningen noodzakelijk. Het totaal aantal benodigde woningen komt hiermee op 730 tot 760. Op basis van deze actualisatie hebben we de gewenste woningportefeuille als volgt vastgesteld: Confrontatie wensportefeuille sociale voorraad Appartement zonder lift /HAT Eengezins (EP) woning (grondgebonden) Seniorenwoning (grondgebonden) Appartement met lift Totaal

Vraag 2030 42

Aanbod 2030 42

0

Vraag 2030 43

Aanbod 2030 42

513

496

-17

534

496

-38

107 68 730

114 52 704

7 -16 -26

112 71 760

114 52 704

2 -19 -56

Saldo

Saldo -1

De gemeente Steenbergen heeft op verzoek van de regionale corporaties deelgenomen aan de oversampling van het woningmarktonderzoek WoON 2015. Hiermee wordt de basis gelegd voor een nieuwe actualisatie van onze “Visie op leven en Wonen in West-Brabant en Tholen”. De uitkomsten van het onderzoek worden medio april 2015 openbaar. Onderzoeksorganisatie Rigo uit Amsterdam zal begin 2016 benaderd worden om de cijfermatige analyses te maken van de woningmarkt. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Participatie oversampling WoON 2015

Gereed

Afwikkeling WSD heeft hierin geparticipeerd. Door de toewijzingsnorm in het kader van de EU-regelgeving wijzen wij DAEB-woningen toe, rekening houdend met het maximaal toegestane huishoudinkomen. We zien als gevolg van, met name, de kredietcrisis in combinatie met ons harmonisatiebeleid dat vele huurders niet meer wensen door te stromen. Met name voor de woningen met hogere huren in het niet-DAEB-bezit wordt de verhuur lastiger. Op dit moment is er nog geen sprake van leegstand, maar hierin zit zeker een risico. Daarnaast moeten we vanaf 1 januari 2016 voldoen aan de nieuwe norm dat betaalbare huurwoningen worden toegewezen aan de doelgroepen van beleid. Dit vroeg om een nieuw huurbeleid voor Woningstichting Dinteloord. Gezien het feit dat ook voor de fusiecorporatie op basis van het beleidsharmonisatievoorstel een nieuw huurbeleid wordt ontwikkeld, is besloten voor de periode vanaf 1 januari een pragmatische oplossing te kiezen. Bij de toewijzing van


18

huurwoningen wordt de huur in voorkomende gevallen aangepast op basis van het inkomen van de woningzoekende. Op basis van de prognose kunnen we concluderen dat er een redelijk evenwicht is tussen de vraag naar en aanbod van nultrede-woningen (grondgebonden seniorenwoningen en appartementen met lift). Er is derhalve geen directe noodzaak om grootschalig te investeren in de transformatie van eengezinswoningen naar nultrede-woningen. Daarnaast is tijdens de discussie over het SVB vastgesteld dat deze transformatie ingrijpend van aard is en onevenredig veel kosten met zich meebrengt. Daar waar in eengezinswoningen aanpassingen noodzakelijk zijn worden deze op individueel niveau beoordeeld. Door de collega corporatie Stadlander is een regionaal Woonlasten- en behoeftenonderzoek uitgevoerd. De belangrijkste conclusie is dat de echte onderkant van de markt met ca. 7% beperkt is. Daarnaast hebben de overige doelgroepen van beleid het niet makkelijk. Afgesproken is dat de resultaten van het onderzoek in regionaal verband nader zullen worden uitgewerkt. Stadlander blijft de trekker van dit dossier. Doelstelling Jaarwerkplan Onderzoek naar betaalbaarheid van de huur op (middellange) termijn

Status Loopt

Afwikkeling Regionaal onderzoeksrapport: Woonlasten- en behoefteonderzoek door regionale corporaties en gemeenten; nader uit te werken in regionaal verband. Producten en diensten In 2013 is gestart met de ontwikkeling van ‘Mijn WSD’, waarbij onze klanten volledig toegang krijgen tot de eigen gegevens en de woningstichting via dit kanaal communiceert met haar aannemers. De basis voor ‘Mijn WSD’ is inmiddels gerealiseerd. We maken al gebruik van het aannemersportaal. Het huurdersportaal dat volgens planning in 2014 operationeel zou zijn is niet gerealiseerd. Dit is het directe gevolg van het feit dat een collega corporatie met hetzelfde automatiseringssysteem ook deze wens had, hetgeen in een nieuwe afstemming heeft geresulteerd. Daarnaast was een belangrijk onderdeel dat de database met gegevens voor de huurders actueel moest zijn. In de actualisatie van het Strategisch Voorraadbeleid zijn alle beschikbare gegevens gecontroleerd en zijn aanvullende gegevens opgenomen in het primaire systeem. Als gevolg van de fusie, waarbij voor de fusiecorporatie wordt overgestapt op een nieuw automatiseringssysteem gericht op digitale dienstverlening, is besloten niet verder te participeren in de ontwikkeling van Mijn WSD. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Implementatie en introductie van “Mijn WSD” voor de klanten van Woningstichting Dinteloord

Gereed

Afwikkeling Wordt niet meer uitgevoerd. Woonkwartier krijgt eigen klantportaal. In het kader van Wonen en Zorg heeft Woningstichting Dinteloord enkele activiteiten uitgevoerd. Ook ten aanzien van de zogenaamde kleine WMO-aanpassingen loopt de discussie in de regio of deze voor rekening van de corporatie moeten komen. De directeuren van de regionale corporaties hebben een opdracht uitgezet om te komen tot een uniform beleidsdocument over WMOaanpassingen. Dit heeft niet geleid tot een uniformering binnen de corporaties. Met het oog op de voorgenomen fusie is het bestaande beleid van Woningstichting Dinteloord in 2015 doorgezet. Als nieuwe dienst zou worden ingezet op verder ontwikkelen en in gebruik nemen van een elektronisch deurontgrendelingssysteem op basis van het Netbox life systeem. Op deze wijze willen we de toegankelijkheid van de woning verbeteren voor bewoners met een zorgvraag. Dit is een


19

belangrijke stap voorwaarts ten opzichte van de inbraakgevoelige sleutelkluisjes. Binnen het projectmatig onderhoud worden de voordeuren voorzien van een basisslot van het systeem. Deze worden niet gekoppeld aan een Netbox. Dit houdt verband met de exploitatiekosten van het systeem. Hierover moet nog een besluit genomen in de nieuwe fusieorganisatie. Bewoners kunnen al wel op individueel verzoek kostendekkend een Netbox laten installeren. In de projecten 10 woningen de Ruyterstraat, 4 woningen Pr. Irenestraat en 12 appartementen in de Vriesstraat zijn de voordeuren voorzien van het basisslot uit dit systeem. Daarnaast zijn in het project 12 appartementen in de Vriesstraat alle centrale deuren aangesloten met Netbox. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Visie schrijven om seniorenwoningen en -appartementen te voorzien van nieuw sleutelsysteem op basis van Netbox life systematiek, ten minste één complex realiseren

Gereed

Afwikkeling Sluitsysteem wordt toegepast in diverse projecten. In project De Vriesstraat tevens met Netbox centrale deuren. Beleid onderdeel nieuwe fusieorganisatie. Wonen en zorg Er is de afgelopen tijd veel veranderd op het terrein van wonen en zorg. Het scheiden van wonen en zorg raakt direct onze bewoners die steeds langer zelfstandig moeten blijven wonen. Woningstichting Dinteloord voert nog steeds de kleine woningaanpassingen uit binnen haar bezit. De vraag is echter of dit een taak is voor de woningcorporatie. Feitelijk is hier sprake van de vraag wat behoort tot het basisniveau van een woning en wat hoort tot de individuele aanpassing van de woning op basis van de behoefte van de bewoners. Door de extramuralisering nemen deze behoeften steeds verder toe. Een strategische verkenning hoe hier mee om te gaan was opgenomen in het jaarwerkplan 2015. Deze strategische verkenning is uitgesteld. Doelstelling Jaarwerkplan Strategische verkenning zorgpartijen binnen nieuwe omgeving met scheiding van wonen en zorg.

Status Uitgesteld

Afwikkeling De strategische verkenning is in verband met de fusie uitgesteld. Bij Woonkwartier wordt deze strategische verkenning opnieuw opgepakt. Zuid West Wonen Samen met collega corporatie Stadlander heeft Woningstichting Dinteloord een woonruimteverdelingsmodel in eigendom, gebaseerd op een viertal toewijzingsmodellen: het aanbodmodel, het optiemodel, het direct wonen model en het lotingmodel. Stadlander heeft ervoor gekozen om in samenwerking met R&B Wonen het woonmarketingssysteem te vernieuwen en in te richten als een volledig digitaal portaal voor woningzoekenden. Het nieuwe systeem is in april 2015 live gegaan. Onze fusiepartners Brabantse Waard en Bernardus Wonen zijn aangesloten bij het woonmarketingmodel Klik voor Wonen. Nu de fusie een feit is zal voor de woonruimteverdeling voor Dinteloord ook worden aangehaakt bij Klik voor Wonen. Dit zal in 2016 zijn beslag krijgen. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Implementatie en introductie Zuidwest- wonen 2.0 met onderzoek mogelijkheden cafetariamodel.

Gereed

Afwikkeling Zuid West Wonen 2.0 per 15 april 2015 gelanceerd.


20

Huurbeleid In het fusieoverleg is gebleken dat er forse verschillen zijn in het huurbeleid van de drie corporaties. Het betreft niet alleen het streefhurenbeleid en de jaarlijkse huurverhoging, maar ook de doorbelastingen van de diverse investeringen in bestaand bezit en bij projecten. Daarnaast is gebleken dat bij Woningstichting Dinteloord de gemiddelde huur substantieel hoger ligt dan bij de collega corporaties als gevolg van het verder zijn met de kwalitatieve opgaven die zijn doorberekend in de huurprijs. Er ligt dan ook geen harmonisatievoorstel voor het huurbeleid. Dit zal door de fusiecorporatie opnieuw worden opgesteld. Bovendien is met de huurdersverenigingen in de fusiebesprekingen overeen gekomen dat in 2016 de huurverhoging wordt vastgesteld op het inflatie percentage minus 1% voor het gehele woningbezit. Dit geeft de ruimte in tijd om in 2016 het totale huurbeleid opnieuw in te richten. De huisvesting van arbeidsmigranten staat hoog op de politieke agenda van de gemeente Steenbergen. Arbeidsmigranten zijn echter een regionaal vraagstuk. Woningstichting Dinteloord is in afwachting van politieke besluitvorming in regionaal en gemeentelijk verband, waarna op basis van een vastgesteld kader en geformuleerde uitgangspunten bezien dient te worden of Woningstichting Dinteloord hier beleidsmatig invulling aan moet geven. Vooralsnog ontbreekt het aan een helder kader. Besloten is onze visie op het huisvesten van arbeidsmigranten voorlopig te parkeren. Niet nieuw, maar zeker zo belangrijk, is het huisvesten van statushouders. In samenwerking met collega corporatie Stadlander en de gemeente Steenbergen is in het verslagjaar medewerking verleend aan de taakstelling voor de gemeente Steenbergen voor de huisvesting van statushouders. In goed overleg zijn woningen beschikbaar gesteld voor deze bijzondere doelgroep. Ondanks onze inspanning heeft de gemeente nog wel een achterstand in het huisvesten van statushouders. De woningmarkt in de gemeente Steenbergen lijkt ontspannen. Woningstichting Dinteloord heeft hier last van, met name daar waar het gaat om de verhuur van niet-DAEB woningen. De markthuren in dit duurdere segment dalen. De markt voor koopappartementen is vrijwel helemaal tot stilstand gekomen waardoor ook hier geen mogelijkheden liggen. Er is (nog) geen sprake van structurele leegstand. De huurachterstanden zijn niet verontrustend en blijven na een stijging in de afgelopen jaren in 2015 stabiel. Daarnaast is het een algemeen gegeven dat de laagste inkomensgroepen het in financiële zin steeds moeilijker krijgen. Woningstichting Dinteloord is afhankelijk van informatie van huurdebiteuren of schuldhulpverleningsinstanties in hoeverre sprake is van meervoudige schuldenproblematiek. Woningstichting Dinteloord adviseert hierin actief naar huurdebiteur en diverse partijen (Traverse of ISD Brabantse Wal) en zet zo nodig Traverse in op basis van een ondersteuningsovereenkomst. Huurdebiteuren vinden op basis van onze advisering/voorlichting makkelijker de weg naar hulpverlening met daaruit voortkomend concrete afspraken c.q. betalingsregelingen. Bij het huren van een woning wordt het begrip woonlasten steeds belangrijker. De woonlasten omvatten naast de huur van de woning ook de energiekosten. Huurders kunnen de woonlasten verlagen door gebruik te maken van energetische maatregelen. Daarnaast zijn er in den lande volop nieuwe ontwikkelingen in het kader van nul-op-de-meter woningen. Bij Woningstichting Dinteloord kunnen de individuele huurders bij het planmatig onderhoud kiezen om energetische maatregelen te laten uitvoeren. Voorwaarde is dat de woning ten minste op energielabel C komt. Ook bij mutatie worden de woningen naar minimaal label C gebracht. Bij projectmatig onderhoud worden de woningen ten minste naar label B gebracht. In het verslag zijn twee bijzondere pilotprojecten uitgevoerd aan een tweetal complexen die een aantal jaren een onderhoudsstop hebben gekend. Beide complexen zijn in een pilot voorzien van


21

een nieuwe schil. Daarnaast zijn binnen de woningen ook de douche, toilet en keuken verbeterd en zijn geluid beperkende maatregelen getroffen om het contactgeluid binnen de blokken woningen te reduceren. Doel van deze pilotprojecten was om op basis van een nieuw exploitatiemodel, onderhoudsarme woningen met lage woonlasten en huurprijzen beneden de aftoppingsgrenzen te realiseren. Deze projecten zijn begin 2016 afgerond en er zal nog een evaluatie plaatsvinden. Tijdens de jaarlijkse braderie in juni is samen met Huurdervereniging Dinteloord en de Woonbond een actie gehouden om inwoners van Dinteloord energiebewuster te maken. Huurders van de woningstichting konden tijdens de braderie tegen een actieprijs zonnepanelen op het dak van hun huurwoning laten leggen. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Bewustwording begrip woonlasten bij klanten onder de aandacht brengen ter verbetering van de kwaliteit van bestaand bezit door energetische maatregelen

Gereed

Afwikkeling  Projectmatig zijn 2 complexen woningen in verschillende varianten aangepakt voor optionele nul op de meter toepassingen;  Individuele bewoners kunnen energetische maatregelen zoals spouwmuurisolatie, dakisolatie, en zonnepanelen, laten aanbrengen tegen een huurverhoging;  Verbetering van de energetische kwaliteit is voortdurend uitgedragen in individuele gesprekken met huurders en tijdens de Braderie in juni 2015 met de energiebus van de Woonbond. Verkoopbeleid Strategisch wenst Woningstichting Dinteloord naast de primaire taak van verhuurder ook kopers te bedienen. Naast de wens is het ook noodzakelijk om woningen te verkopen om op langere termijn voldoende investeringsruimte te realiseren voor de volkshuisvestelijke opgaven. Met de krimp en de dalende bevolking op termijn is onderdeel van de strategie dat er jaarlijks een beperkt aantal woningen wordt bestemd voor de koopmarkt. Daarnaast wordt aan bijvoorbeeld senioren de mogelijkheid geboden een seniorenwoning te kopen indien er sprake is van een te hoog inkomen om te huren. Er is, binnen een beperkte verkoopopgave, een vorm van een ‘Te Woon-concept’. Woningstichting Dinteloord kan hiermee ook koopkrachtige woningzoekenden op deze wijze een keuze geven. Huren kan niet, maar kopen wel. In het verkoopbeleid is een drietal varianten voor de verkoop van eengezinswoningen vastgesteld ter keuze van de klant:  verkoop tegen marktwaarde zonder voorwaarden;  verkoop met 5% korting met een vijfjarig anti-speculatiebeding;  verkoop in maatschappelijk gebonden eigendom met ‘Slimmer Kopen®’. Ook alle grondgebonden seniorenwoningen en gelabelde appartementen voor senioren komen voor verkoop in aanmerking. Deze worden alleen verkocht met ‘Slimmer Kopen®’, omdat Woningstichting Dinteloord deze woningen (door terugkoop) duurzaam beschikbaar wil houden voor de snelgroeiende doelgroep ouderen. Gevolg van het beleid is dat wij niet meer een maximaal aantal te verkopen woningen definiëren, maar een minimaal aantal. Hierbij worden jaarlijks de gevolgen voor de kernvoorraad en de financiële positie gemonitord. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Ten minste 3 woningen uit het bestaande bezit verkopen.

Gereed


22

Afwikkeling Vijf woningen bestaand bezit verkocht. Vijf woningen Slimmer Kopen® terug gekocht en doorverkocht.


23

Vastgoed Woningstichting Dinteloord realiseert vastgoed met een maatschappelijk toegevoegde waarde Strategisch Voorraadbeleid Bij het actualiseren van het Strategisch Voorraadbeleid (SVB) is de vastgoedportefeuille tegen het licht gehouden. Hierbij zijn zowel alle reeds uitgevoerde verbeteringen en energetische maatregelen in het primaire automatiseringssysteem ondergebracht. Hiermee hebben we de kwaliteiten van de voorraad inzichtelijk gemaakt. Aan de andere kant is ook de noodzakelijke omvang van de gewenste voorraad in 2030 bepaald. Op deze wijze hebben we inzicht verkregen in de kwalitatieve en kwantitatieve voorraad. Voor het SVB is het van groot belang heldere criteria te hebben die een beeld geven van het toekomstperspectief van de complexen woningen. Hierbij gaan we uit van de vraag of we woningen in stand willen houden of dat we een verandering beogen. Dit wordt vervolgens afgezet tegen het feit dat we substantieel of niet substantieel wensen te investeren in het complex. Dit leidt conform onderstaand schema tot een viertal verschillende strategieën. Consolideren Door exploiteren met planmatig onderhoud en verbeteringen

Versterken Door exploiteren met projectmatig onderhoud en verbeteringen resulterend in levensduurverlenging

Conserveren Door exploiteren met planmatig onderhoud

Loslaten Verkoop of sloop

Instandhouding

Substantieel Investeren

Niet substantieel Investeren

Verandering .

Voor 41 woningen moest nog een nadere analyse plaatsvinden om de definitieve strategie te bepalen. Bij de strategieën is alleen de investering van belang en niet het onderhoud. De onderhoudskosten (norm) worden voor alle woningen opgenomen, met hetzelfde uitgangspunt dat deze tot 2030 door geëxploiteerd moeten kunnen worden. De strategie voor de 41 woningen is in 2015 bepaald. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Strategie 41 woningen vanuit SVB benoemen.

Gereed

Afwikkeling Bij de actualisatie van het strategisch voorraad beleid eind 2014 was voor 41 woningen nog geen strategie bepaald. De strategie is in 2015 bepaald en de acties zijn uitgezet.  Complex 3.1, 1 woning Westgroeneweg. Toevoegen aan complex 3.2 en de strategie van complex 3.2 toepassen.  Complex 3.3, 3 woningen Oosterstraat. Niet passend in het bezit, bij mutatie verkopen  Complex 07.2.1, 10 woningen Europastraat oneven zijde. Europastraat 5 en 9 bij mutatie verkopen. De overige 4 blokken van 2 woningen slopen en vervangende nieuwbouw plegen. Uitvoering wordt opgepakt in 2016.


24

 

Complex 07.2.1 2 woningen Philips Willemstraat. Toevoegen aan complex 07.1 en de strategie van dit complex volgen. Complex 52, 25 woningen Witte de Withstraat: Voor de woningen is een onderhoudsplan opgesteld dat in 2016 tot uitvoering zal komen.

Binnen het SVB zijn duidelijke keuzes gemaakt ten aanzien van het onderhoud en verbeteren van woningen. In de fusiebesprekingen met de collega corporaties is vastgesteld dat de ambities van de drie corporaties verschillen. Het verschil manifesteert zich met name bij de keuzevrijheid van klanten, niet alleen ten aanzien van verbeteringen, maar ook ten aanzien van de keuzemogelijkheden zoals luxe keukens, tegelwerk, etc. Met de huurdersorganisaties is afgesproken dat het beste beleid voor de klanten het nieuwe beleid van de fusiecorporatie wordt. E.e.a. zal worden uitgewerkt bij de beleidssynchronisatie van de corporaties. Overzicht onroerende zaken

Bouwjaar

> 1940

2/1 kap 2/1 kap met garage

> 1950

> 1960

43

24

2

> 1970

> 1980

Eengezinswoning

5 18

23

38

70

164

11

10

5

29

67

22

Eenpersoonswoning HAT-woning

Woningen Gemiddeld EPA-label

10

4

61

18

35

T

28 56

90 28

13

7

404

3

3

13

13 14 4

118

23

83

94

248

95

87

68

67

765

E

D

D

C

B

B

B

A

C

Woonzorgappartement Garage

20

12

Bedrijfspand en overige Totaal

> 2010

10

Hoekwoning met garage

Seniorenwoning

> 2000

67

Appartement met lift Appartement zonder lift

> 1990

23

83

114

260

95

24

24

17

49

1

3

1

5

88

112

68

843

Onderhoud De klantvriendelijkheid staat centraal bij Woningstichting Dinteloord. In dit kader zijn we steeds meer zaken uit het Besluit kleine herstellingen voor rekening van de woningstichting gaan nemen. Besloten is het Besluit kleine herstellingen strikter toe te gaan passen. Door deze actie minder werkzaamheden voor de bewoners verricht en kan de klantvriendelijkheid onder druk komen te staan. Beide fusiepartners kennen vormen van serviceonderhoud in contractvorm. Bij de beleidssynchronisatie zal dit worden afgestemd. Zoals opgenomen in de begroting is in het verslagjaar planmatig onderhoud uitgevoerd aan 102 woningen en 32 garageboxen. De onderhoudswerkzaamheden zijn voorspoedig verlopen. Voor de uitvoering van het planmatig onderhoud is voor de eerste maal een algemene bewonersavond belegd. De opkomst was redelijk. Een van de doelen was om de bewoners beter voor te lichten


25

over de keuzemogelijkheden voor verbeteringen en energiebesparingsmaatregelen. Er was maar beperkte belangstelling voor deze maatregelen. Voor 2016 zijn 101 woningen opgenomen in het planmatig onderhoud. Ook voor de bewoners van deze woningen was een bewonersavond gepland. Er kwamen echter maar een tweetal aanmeldingen binnen. Hierop is besloten de bewonersavond geen doorgang te laten vinden en zijn beide bewoners individueel bezocht. Naast het regulier planmatig onderhoud wordt voor 25 woningen in de Witte de Withstraat projectmatig onderhoud opgestart. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Planmatig onderhoud 2015 en opstart 2016.

Gereed

Afwikkeling  Het volledige planmatige onderhoud 2015 is conform de uitgangspunten afgerond. Er hebben zich geen bijzondere zaken voorgedaan.  De opstart voor de werkzaamheden van 2016 is voortvarend ter hand genomen en nagenoeg alle opdrachten voor 2016 zijn december 2015 verstrekt. Op basis van het onderhoudsbeleid dient het contractonderhoud iedere drie jaar opnieuw te worden aanbesteed. In dit proces is vastgesteld dat de contractbestekken sterk verouderd waren. Om tot een goede aanbesteding te komen dienen de contractbestekken te worden vernieuwd. In verband met de werkdruk als gevolg van de afronding van de Koersnotitie 2013-2014 en het actualiseren van het Strategisch Voorraadbeleid was er onvoldoende tijd om het proces zorgvuldig te doorlopen en is daarom opgenomen in het jaarwerkplan 2015. Door de gesprekken over de fusie zijn deze activiteiten opnieuw uitgesteld en meegenomen in de beleidsharmonisatie. Om Woonkwartier voldoende ruimte te geven om e.e.a. op te pakken zijn alle contracten opnieuw met een jaar verlengd tot 31 december 2016. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Offerteronde voor niet planmatig onderhoud en planmatig onderhoud.

Gereed

Afwikkeling Alle lopende contracten voor niet planmatig en planmatig onderhoud zijn in verband met de fusie verlengd tot 31 december 2016. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Offerteronde contractonderhoud.

Gereed

Afwikkeling De lopende contracten zijn in verband met de fusie verlengd tot 31 december 2016. Doelstelling Jaarwerkplan Bestekomschrijvingen (contract) onderhoud en verbeteringen.

Status Uitgesteld

Afwikkeling Het actualiseren van de bestekomschrijvingen is uitgesteld in het kader van de fusie. Na de fusie wordt dit opgepakt door het bedrijfsbureau. De gezamenlijke corporaties in West-Brabant hebben hun asbestbeleid geïnventariseerd, met als doel om dit te uniformeren en gezamenlijk aan te besteden. Vastgesteld is dat iedere corporatie haar eigen uitgangspunten en contracten heeft. Er was onvoldoende draagvlak om de asbestsanering gezamenlijk op te pakken. Bij Woningstichting Dinteloord was er onvoldoende


26

kennis aanwezig over asbestsanering. De volledige asbestsanering wordt in voorkomende gevallen op basis van afspraken begeleid en uitgevoerd door Zwaluwe Bouw. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Inventarisatie aanwezigheid van asbest binnen het bezit en verwerken binnen protocol.

Gereed

Afwikkeling Met Zwaluwe Bouw is de afspraak gemaakt dat zij (tijdelijk) de asbestsanering volledig begeleiden en uitvoeren. Beleid collega corporaties is bekend en moeten een onderdeel zijn voor toekomstige fusieorganisatie. Projecten Voor projecten in het bestaand bezit was de wens om de bewoners in een vroeger stadium te betrekken bij de projectmatige onderhoudsplannen. Dit doen we om het draagvlak onder de bewoners te vergroten. In het proces beleggen we eerst een bewonersavond en proberen we een tijdelijke bewonerscommissie te installeren voor de duur van het project. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Bewoners nauwer betrekken bij projectmatig en planmatig onderhoud.

Gereed

Afwikkeling Op basis van voorstel 2014-042 uitgewerkt en vastgesteld. In het verslagjaar zijn 7 projecten opgestart en/of afgerond. Twee projecten betroffen projecten met een lange voorgeschiedenis. Het project Doktersdreefje in Steenbergen en Burg. mr. H. Popstraat fase V. Na een lange voorbereidingstijd is ook het project van het gemeentelijk monument ‘Vermeulenhuis’ vlot getrokken. Het Vermeulenhuis zelf is tot volle tevredenheid van de gemeentelijke monumentencommissie gerenoveerd en omgebouwd tot kantoorruimte. Linge Netwerk Notarissen heeft het pand gehuurd. Op de resterende grond zijn 4 woningen en 4 appartementen gerealiseerd, passend bij het monumentale ensemble. De woningen en appartementen zijn in het eerste kwartaal van 2015 opgeleverd. Fase V van het herstructureringsproject Burg. mr. H. Popstraat e.o. heeft enige jaren stilgelegen omdat een particuliere woningeigenaar niet bereid was de woning aan Woningstichting Dinteloord te verkopen. Uiteindelijk hebben we in 2014 overeenstemming kunnen bereiken met de eigenaar en is de woning aangekocht. In deze laatste fase van dit herstructureringsplan zijn in 2015 7 eengezinswoningen en 4 grondgebonden seniorenwoningen gerealiseerd. Hiermee is het totale herstructureringsplan Burg. mr. H. Popstraat e.o., tot een afronding gekomen. De eerste woningen in dit herstructureringsplan, appartementencomplex de Rietgors, werden in december 2002 opgeleverd. Binnen dit langlopende project hebben we alle woningen in de Burg. mr. H. Popstraat en een gedeelte van de Pr. Irenestraat vernieuwd. Binnen dit project heeft de gemeente Steenbergen naast de infrastructuur van genoemde straten ook de infrastructuur van het achterliggende gebied in de Van Oldenbarneveltstraat aangepakt. Als gevolg van de hele herstructurering is het totale gebied, waar de leefbaarheid onder druk stond, veranderd in een gebied waar het prettig wonen is. Woningstichting Dinteloord heeft zich als doel gesteld een transformatieopgave van jaarlijks 3% van het bezit te realiseren. Dit betekent dat jaarlijks ca. 25 woningen door grootschalig onderhoud met verbeteringen met een levensduurverlenging van 35 jaar of nieuwbouw worden gerealiseerd. In het verslagjaar zijn 3 complexen met in totaal 26 woningen in deze lijn aangepakt.


27

Het appartementencomplex “Het Galjoen”, met 12 appartementen aan de Vriesstraat, had dermate grote onderhoudsproblemen, o.a. met de kapconstructie, dat er een afweging is gemaakt over de toekomst van het complex. Uiteindelijk is gekozen om te komen tot een grootschalige onderhoudsbeurt, waarbij zelfs de schuine dakconstructie is verwijderd en vervangen door een plat dakconstructie. Binnen het project zijn in goed overleg met de bewoners plannen ontwikkeld om de exploitatie met 35 jaar te verlengen. Hierbij is er tevens voor gekozen het complex afsluitbaar te maken om sociale problemen weg te nemen. Zowel in de woningen als aan de schil zijn ingrijpende werkzaamheden uitgevoerd. Ook zijn de nodige energetische maatregelen getroffen. De woningen hebben na de onderhoudsbeurt een B label. De installaties, met name de cv-ketels waren nog vrij nieuw, zullen te zijner tijd vervangen worden waardoor de appartementen op dat moment een A label scoren. Op bijzondere wijze is een groot onderhoudsplan uitgevoerd aan de complexen Pr. Irenestraat 14 t/m 14c (4 woningen) en de Ruyterstraat 1 t/m 20 (10 woningen). Beide complexen hebben een aantal jaren een investeringsstop gekend. Beide complexen zijn opgenomen in een pilot. In de lijn van “de stroomversnelling” hebben beide complexen een nieuwe schil om de bestaande schil gekregen. Daarnaast zijn de woningen aan de binnenzijde aangepakt, waarbij de woning scheidende wanden zijn voorzien van een geluiddempende voorzetwand en de douches, toiletten en keukens zijn vernieuwd. Binnen de stroomversnelling is het uitgangspunt nul-op-de-meter. Hiervoor is bewust niet gekozen omdat onvoldoende is aangetoond dat dit inderdaad mogelijk was. Daarnaast worden in dit model de energiekosten gebruikt om de investering te dekken. De woningen zijn wel voorbereid voor nulop-de-meter. Voor dit pilotproject zijn een aantal uitgangspunten gedefinieerd. De huurprijs moet binnen de betaalbare voorraad blijven (maximaal € 629) bij een maximale onrendabele investering, inclusief afwaardering van de oude bedrijfswaarde, die niet hoger is dan de onrendabele investering van een nieuwbouwwoning. De exploitatieduur is 35 jaar en de woningen moeten een A+ label scoren. Door de gekozen oplossingen zijn deze woningen zeer onderhoudsarm. In het kader van de transformatieopgave 2016 worden van een projectontwikkelaar die 28 woningen gaat realiseren op de voormalige voetbalvelden, 10 woningen afgenomen voor de sociale huursector. Ook voor deze woningen gelden de uitgangspunten zoals die zijn opgenomen in de pilotprojecten zoals een maximale huurprijs van € 629 voor tussenwoningen, label A+, etc. Daarnaast wordt een plan voorbereid voor groot onderhoud met levensduurverlenging aan 25 woningen in de Witte de Withstraat. In de Pr. Beatrixstraat heeft Woningstichting Dinteloord nog 10 huurwoningen. Deze staan al vele jaren op de verkooplijst omdat de woningen niet voldoen aan de woonkwaliteitseisen van Woningstichting Dinteloord. In al die jaren is, behoudens een schilderbeurt, geen onderhoud meer gepleegd aan deze woningen. Langer uitstel van onderhoud was niet meer verantwoord. Om deze reden hebben de woningen een onderhoudsbeurt gekregen van de schil en de meest elementaire onderdelen in de woning. Met deze onderhoudsbeurt zijn de woningen technisch weer in goede staat. Aan de woonkwaliteit is niets veranderd, zodat het doel om de woningen te verkopen is gehandhaafd. Met de gemeente Steenbergen is gekeken naar de inrichting van de straat die eveneens erg verouderd was. Inmiddels heeft de gemeente besloten de straat volledig te herinrichten. Woningstichting Dinteloord draagt bij aan vergroening van deze grauwe straat met als motivatie dat een verbetering van de straat zal leiden tot een snellere verkoop van de woningen. Maatschappelijk vastgoed Er is in het verslagjaar geen maatschappelijk vastgoed gerealiseerd. Binnen het financieel en maatschappelijk beleidsplan is het maatschappelijk afwegingskader opgenomen op basis waarvan investeringsbeslissingen voor maatschappelijk vastgoed kunnen worden onderbouwd.


28

Maatschappelijk en financieel rendement Woningstichting Dinteloord investeert bewust en stuurt op maatschappelijk rendement Koersnotitie 2013-2014 Wij kiezen voor bewust investeren en sturen op maatschappelijk rendement Gezonde financiële basis Woningstichting Dinteloord streeft in het Strategisch Ondernemingsplan en de Koersnotitie 20132014, op basis van positieve kasstromen, naar een gezonde vermogenspositie op basis van de CFV-methodiek. De maatregelen uit de Koersnotitie hebben geleid tot een kostenreductie en een nieuwe afweging voor de investeringen. Doelstelling jaarwerkplan

Status

Positief financieel oordeel Autoriteit Woningcorporaties.

Gereed

Afwikkeling In 2015 is het CFV opgegaan in het ministerie van Infrastructuur en Milieu en omgevormd tot Autoriteit Woningcorporaties (Aw). De toezichtbrief 2015 geeft een positief financieel oordeel. Voor alle toezichtterreinen, kwaliteit van de financiële verantwoording, behoud maatschappelijk vermogen, financieel risicobeheer, liquiditeit, solvabiliteit en draagkracht vermogen zijn geen opmerkingen gemaakt. Ook de jaarlijkse beoordeling van het WSW was positief. Voor 2015 en 2016 is het gevraagde borgingsplafond beschikbaar gesteld, waardoor de voorgenomen activiteiten geborgd financierbaar zijn. Resultaat 2015 Over 2015 is een negatief resultaat behaald van € 0,2 miljoen; een verbetering met € 0,4 miljoen ten opzichte van 2014 (€ -0,6 miljoen). Het verbeterde bedrijfsresultaat ontstaat grotendeels door hogere huuropbrengsten en een kleiner onrendabel deel van investeringen in vastgoed (€ 0,6 miljoen t.o.v. € 1,4 miljoen in 2014). Hiertegenover staat een beperktere dotatie van de actieve latentie vennootschapsbelasting (fiscale winst wordt verrekend met een compensabel verlies) (€ 0,4 miljoen t.o.v. € 1,0 miljoen in 2014). In de bedrijfskosten staan tegenover de meevaller in de afdracht van saneringssteun, extra kosten vanwege een hogere verhuurdersheffing en ruim € 141.000 voor de fusievoorbereiding. De leefbaarheidsuitgaven zijn met ruim € 38.000 aanmerkelijk hoger dan over 2014. De fiscale advieskosten (deels als fusiekosten verantwoord) vallen hoger uit door de fiscale harmonisatie vanwege de fusie. Financiële situatie in de toekomst Woningstichting Dinteloord fuseert in 2016 met Brabantse Waard en Bernardus Wonen tot woningstichting Woonkwartier. Er is één gezamenlijke meerjarenbegroting opgesteld. Hierbij zijn de financiële uitgangspunten geharmoniseerd. Daarnaast zijn de afspraken, gemaakt met de huurdersverenigingen en gemeenten, in de cijfers verwerkt. De begroting bevat circa € 2.000.000,per jaar aan efficiencyvoordelen, die deels weer zijn ingezet voor huurmatiging, verlaging huurverhoging bij energiemaatregelen, grotere aanwezigheid in de wijk, extra investeringen in de woningen, meer dan een halvering van de te verkopen woningen en ander nieuw beleid. Door de kostenvoordelen blijft de gewenste investeringskracht overeind. Dit is voor woningstichting Dinteloord een belangrijk voordeel. Meerjarige financiële positie De investeringsopgave voor de komende vijf jaar is hoger dan voor de jaren daarna. Dat komt vooral door een duurzaamheidsprogramma om energielasten te besparen. Dinteloord loopt daarmee overigens vooruit ten opzichte van de fusiepartners. De tienjarenprognose van de


29

fusieorganisatie laat zien dat ongeveer twee derde van de investeringskasstroom wordt gefinancierd vanuit de operationele kasstroom. De investeringen in nieuwbouw, renovatie en het energiezuinig maken van de woningen wordt voor ongeveer een derde deel gefinancierd met nieuwe leningen. Door matiging van de te verkopen woningen neemt het aantal verhuureenheden in de loop der tijd toe. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Maximale schuldpositie per woning beneden € 45.000.

Gereed

Afwikkeling De netto leningenportefeuille van de fusieorganisatie stijgt beperkt van circa € 29.000,- naar circa € 32.000,- per woning in 2025. De externe toezichthouders, Autoriteit Woningcorporaties en het WSW beoordelen ons verder op onderstaande ratio’s. Dat zijn tevens de belangrijkste ratio’s waar wij intern op sturen. Bij de doorrekening zijn de uitgangspunten en parameters gehanteerd zoals door de Aw en WSW voorgeschreven. Op basis van voornoemde maatregelen verlopen de ratio’s, volgens de meest recente meerjarenbegroting, als volgt:

Solvabiliteit bedrijfswaarde (%) Loan to Value bedrijfswaarde (%) ICR DSCR

Norm

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

>30,0

48

47,4

46,8

45,6

45,1

45,9

47,0

48,0

47,7

48,5

<75,0

46,6

47,3

47,2

48,9

49,6

48,6

47,4

46,5

47,0

46,1

>1,4

2,4

2,2

2,2

1,8

1,8

2,0

2,1

1,8

2,0

1,9

>1,0

1,6

1,6

1,5

1,4

1,3

1,3

1,3

1,3

1,3

1,3

Hieruit blijkt dat Woonkwartier een solide, uiterst gezonde organisatie is en blijft. Over alle jaren voldoen de kengetalen ruimschoots aan de norm volgens het intern toetsingskader en volgens de extern toetsingskaders van het Aw en WSW. Doelstelling Jaarwerkplan

Status

Financiële normen evalueren.

Gereed

Afwikkeling Voor fusiecorporatie Woonkwartier zijn de financiële normen opnieuw vastgesteld op basis van de criteria van WSW en Aw. Treasury De financieringsbehoefte voor 2016 past binnen het toegekende borgingsplafond. De financiering van investeringen in 2016 is hiermee geregeld. Liquiditeitsbuffer (artikel 9 lid 2c Beleidsregels derivaten paragraaf 8), omvang (artikel 9 lid 2b Beleidsregels derivaten paragraaf 8) en stresstest. De swaps, ter hoogte van € 12,7 miljoen, die met Rabobank zijn afgesloten vallen onder de wettelijk aan te houden liquiditeitsbuffer vanuit de Beleidsregels Derivaten. De marktwaarde van deze derivaten is € -4,4 miljoen negatief. Ondanks dat er geen sprake is van periodieke marktwaardeverrekening (CSA) op deze derivaten houdt Woningstichting Dinteloord een buffer aan die groot genoeg is om een daling van de marktrente met 2% op te kunnen vangen. Voor Woningstichting Dinteloord geldt bij een rentedaling van 2% dat de marktwaarde van de Rabobank swaps € -8,2 miljoen negatief bedraagt. Gecorrigeerd met het afgesproken bedrag


30

van € 8,7 miljoen is geen liquiditeitsbuffer nodig. De marktwaarde van de swaps wordt periodiek gevolgd en geëvalueerd. Woningstichting Dinteloord neemt zodanige maatregelen dat steeds voldoende liquiditeitsbuffer aanwezig is. De rekening courant faciliteit bij de Rabobank kan hiervoor worden ingezet. Woningstichting Dinteloord heeft geen swaps met marktwaardeverrekening De totale swapportefeuille bedraagt € 12,7 miljoen op een totale leningenportefeuille van € 28,9 miljoen, waarvan € 12,7 miljoen met een variabele rente. De swaps zijn volledig wat betreft omvang en vervaldatum gebruikt ter afdekking van het renterisico op de variabel rentende leningen. Interne organisatie, verantwoording en risicomanagement De Beleidsregels derivaten zijn aangescherpt. Daarom gaan we dit jaar uitgebreid in op functiescheiding, verantwoordelijkheden mandatering, interne controle en expliciete controlefunctie van de RvC enzovoorts. De fusiepartners Bernardus Wonen en Brabantse Waard maken gebruik van gespecialiseerd adviesbureau Thésor. Sinds het najaar van 2015 is Woningstichting Dinteloord daarbij aangesloten. De hieronder beschreven organisatie heeft betrekking op deze situatie. Beleid (artikel 9, lid 2a Beleidsregels derivaten paragraaf 8) Het treasurybeleid dient ter ondersteuning van de bedrijfsstrategie en het financieel beleid, waarbij elk handelen is gericht op het beperken en/of afdekken van risico’s en onzekerheden die hier een belemmering voor vormen. Hierin valt mede het prijs-, krediet-, kasstroom- en liquiditeitsrisico. Er wordt geen gebruik gemaakt van beleggingen, zoals vermeld in Beleidsregels derivaten, paragraaf 6 Artikel 7. Kader (artikel 9, lid 2a Beleidsregels derivaten paragraaf 8) Woningstichting Dinteloord heeft een treasurystatuut waarin de regels, bevoegdheden, interne controle, functiescheiding en verdere procedures over de financiering en specifiek de aanschaf van derivaten zijn vastgelegd. Het statuut voldoet aan de beleidsregels van het WSW en Aw. Het statuut wordt jaarlijks geüpdatet en goedgekeurd door de RvC. Aanpassing aan de eisen vanwege de nieuwe Woningwet gebeurt zodra de detailuitwerking hieromtrent bekend is. Volgens planning zal dat medio 2016 worden geformaliseerd. Interne beheersing treasuryrisico’s (artikel 9, lid 2a Beleidsregels derivaten paragraaf 8)  Op basis van de geactualiseerde meerjarenbegroting blijkt de financieringsbehoefte voor tien jaar vooruit. Op basis hiervan is een treasuryjaarplan opgesteld. Dit is in de Raad van Commissarissen geaccordeerd. De Raad mandateert jaarlijks de bestuurder om te handelen binnen de eisen van het treasurystatuut, het treasuryjaarplan en binnen deze maximale financieringsbehoefte. Binnen de regels en het statuut is het afsluiten van financiering begrensd op maximaal zes maanden vooruit.  Transacties worden voorbereid door de manager financiën en geëvalueerd in de treasurycommissie.  Manager financiën wordt vanaf november 2015 ondersteund door het onafhankelijke, provisievrije treasurybureau Thésor. Thésor werkt de voorstellen uit waarbij altijd meerdere partijen worden aangevraagd.  De bestuurder fiatteert het voorstel waarna manager financiën de transactie uitvoert. Indien het voorstel buiten de mandatering door de RvC valt, zal eerst schriftelijke toestemming van de Raad worden verkregen. Een administratief medewerker registreert het contract in de treasurymodule. De gehele administratie wordt zowel intern als bij Thésor gevoerd.  De Treasurycommissie van Woningstichting Dinteloord bestaat naast de Manager Financiën en de Directeur-Bestuurder uit twee leden van de Raad van Commissarissen. Ten minste eenmaal per jaar komt deze commissie bijeen.


31



Samen met vier corporaties vindt minimaal drie keer per jaar treasuryoverleg plaats. Tijdens dit overleg worden nieuwe ontwikkelingen en situaties besproken onder begeleiding van Thésor. Waar nodig wordt externe opleiding gevolgd.

In- en externe controle en verantwoording (artikel 9, lid 2a Beleidsregels derivaten paragraaf 8)  De organisatie is te klein van omvang om een onafhankelijk controller in dienst te hebben. Voor de interne controles op de gehele interne beheersing en het voldoen aan de weten regelgeving wordt gesteund op de reguliere werkzaamheden van de extern accountant in zijn opdracht tot controle van de jaarrekening. De onafhankelijke externe accountant handelt op basis van het jaarlijkse controleprotocol dat in samenspraak met de Aw wordt vastgesteld. Dit protocol stelt ook voorwaarden aan treasury.  In de periodieke managementinformatie wordt onder meer ingegaan op de renteontwikkeling en het derivatenrisico. Deze managementinformatie wordt besproken met de bestuurder en Raad van Commissarissen.  Volgens richtlijn ‘290 Financiële instrumenten’ is het verplicht om embedded derivaten af te splitsen. Dat is bij Woningstichting Dinteloord niet van toepassing. Daarnaast is een zogeheten ‘effectiviteitstoets’ in het kader van hedge accounting verplicht gesteld. Alle derivaten hebben een 'perfect hedge', wat betekent dat de looptijd een-op-een overeenkomstig de onderliggende leningen is. Interne sturing (artikel 9, lid 2a Beleidsregels derivaten paragraaf 8)  Minstens twee keer per jaar wordt een liquiditeitsbegroting opgesteld, waarin de actuele ontwikkelingen zijn verwerkt. De actuele begroting is de basis voor om te bepalen welke transacties nodig zijn. Adviesbureau Thésor verzorgt hiertoe een uitgebreide rapportage waarin de effecten op de ratio’s en risico’s (zoals liquiditeitsrisico) zijn opgenomen. De tienjarenkasstroomprognose van Woonkwartier laat overall een beheerst renterisico zien. Vanaf medio 2015 wordt al gehandeld op basis van de totale portefeuille van de fusieorganisatie waardoor ook dit risico wordt beheerst. Het kredietrisico wordt gemonitord. Partijen voldoen aan de minimale rating AA/Aa2 van de Beleidsregels Woningcorporaties. Er wordt geen koersen valutarisico gelopen. De derivatenportefeuille van de drie fusieorganisaties zijn geanalyseerd. Na de fusie ontstaat voor de gehele portefeuille een vrijwel perfect hedge.  Periodiek wordt een stresstest uitgevoerd. Met de stresstest wordt bepaald of een extreme rentedaling van 1% en 2% kan worden opgevangen. Er wordt een liquiditeitsbuffer aangehouden voor derivaten met een tussentijdse marktwaardeverrekening. De buffer is voldoende om absoluut 2% rentedaling op te vangen. Ten opzichte van de huidige historisch lage renteniveaus zou zo’n daling leiden tot negatieve rentes.  Conform beleid zijn in 2015 geen transacties uitgevoerd aangaande derivaten. Splitsing of scheiding volgens woningwet Per 1 juli 2015 is de nieuwe Woningwet van kracht geworden. Een van de gevolgen is een splitsing van het bedrijf in een DAEB (sociaal) en niet-DAEB (commercieel) deel. In 2015 zijn daartoe de eerste voorbereidingen getroffen. Op basis van de keuzemogelijkheden en strategische opties zijn enkele voorlopige scenario’s gemaakt. Hieruit kan worden geconcludeerd dat in alle varianten, na de splitsing per 1 januari 2017, beide delen zelfstandig een financieel gezonde exploitatie hebben. Dat geeft een gerust gevoel om in het voorjaar definitieve keuzes te maken. Op basis van een afweging van de voors en tegens zal naar verwachting voor een administratieve scheiding worden gekozen.


32

Risico’s en de beheersing daarvan Belangrijkste risico’s Ingevolge het wettelijk vereiste dat met ingang van 2015 Woningstichting Dinteloord de belangrijkste risico’s en onzekerheden publiceert, volgt onderstaand hiervan een weergave. Cursief staan de beheersingsmaatregelen beschreven. Daarnaast wordt inzicht in het instrumentarium van het risicomanagement gegeven en de inbedding in de organisatie hiervan. Strategisch detecteert Woningstichting Dinteloord de volgende risico’s verbonden aan het behalen van doelstellingen: 1. Woningstichting Dinteloord zet zich in voor voldoende betaalbare sociale huurwoningen voor mensen die dat vanwege hun (inkomens)situatie nodig hebben. Het risico is dat de betaalbaarheid van de voorraad voor de primaire doelgroep in het geding is. Door dalende koopkracht en stijgende huren worden huurwoningen duurder en minder bereikbaar. Met ingang van 2016 wordt 95% van de doelgroep passend toegewezen, daartoe is het huurbeleid aangepast. 2. In het kader van de governance is de voorgenomen fusie in het voorjaar van 2016 van Brabantse Waard, Bernardus Wonen en Woningstichting Dinteloord op zichzelf een risico. Intern is dat beoogde meerwaarde uiteindelijk niet gerealiseerd kan worden en dat de afstand tussen de klant en de nieuwe organisatie zodanig groot wordt dat de effecten van de fusie nadelig voor de huurders uitpakken. De fusie is grondig voorbereid en afgestemd met de kernstakeholders. De meerwaarde van de fusie is vastgesteld (betere klantbediening en een efficiëntere organisatie met een grotere slagkracht dan de afzonderlijke drie), is geborgd en de mate van realisatie kan achteraf worden gemeten. 3. Het risico dat de woningvoorraad niet meer aansluit op de behoefte van woningzoekenden. De portefeuillestrategie is niet gebaseerd op een gedegen analyse en de financiële uitkomst van de benodigde maatregelen raakt de financierbaarheid van de vastgoedopgave. De omvang van het transitieprogramma vastgoed en voorraad sluit de komende tijd niet aan bij de portefeuille strategie. Woningstichting Dinteloord hanteert een geactualiseerd strategisch voorraadbeleid met een actuele wensportefeuille. De kwaliteitsverbetering en transitie is voor de komende 10 jaar op de wensportefeuille vastgesteld, en past binnen het financieel kader. 4. De marktontwikkelingen zoals slechte economische en politieke ontwikkelingen, afnemende bevolkingsgroei, veranderingen in het domein wonen en zorg en de recente vluchtelingenproblematiek raken Woningstichting Dinteloord in het behalen van de doelstellingen. Regionaal onderzoek wijst uit dat tot 2030 het aanbod en vraag in evenwicht is. Ook is het bezit voldoende voorbereid op de ontwikkeling van een grotere zorgvraag aan huis. Ten aanzien van de grote aanwas van vluchtelingen wordt in bestuurlijk overleg met de gemeente naar oplossingen gezocht die leiden tot huisvesting zonder dat de primaire doelgroep de toegang tot de woningmarkt ernstig wordt belemmerd. Operationele risico’s raken de doelmatigheid en de efficiëntie van de bedrijfsprocessen. 1. Voor de vastgoedcrisis aangekochte grondposities zijn niet rendabel te exploiteren doordat de ontwikkeling van bestaande koopwoningen markttechnisch moeizaam verloopt en nieuwe koopwoningen niet meer in het domein van de volkshuisvesting vallen.


33

Woningstichting Dinteloord heeft geen grondposities in bezit. 2. In 2016 gaat bij de totstandkoming van de juridisch fusie een nieuw primair systeem live. Dat heeft impact op de gehele organisatie. Risico’s daarbij zijn een gebrekkige inrichting, onvolledige conversie, te laag kennisniveau om de processen te beheersen en geen inzicht in het behalen van doelstellingen. Intern is de ICT-visie vastgesteld en is de keuze voor het systeem daarop vastgesteld. Een gedegen projectorganisatie is opgetuigd met een realistische planning. De inrichting van de processen vormt een belangrijke succesfactor. 3. De exploitatie van het bezit is niet toereikend voor het instandhouden en waardeontwikkeling van het bezit. Het risico bestaat op hoge derving en incasso en inefficiënte onderhouds- en bedrijfskostenontwikkeling. Woningstichting Dinteloord stuurt op kasstromen (ICR) en hanteert scherpe prestatie indicatoren voor exploitatie lasten en stuurt daar op. Ook wordt door middel van benchmark de doelmatigheid van de exploitatie beoordeeld op een goede beheersing. Met ingang van 2015 maken analyses met meerdere financiële scenario’s onderdeel uit van het risicomanagement. Risico’s met betrekking tot de financiële positie van Woningstichting Dinteloord zijn continuïteitsrisico’s, liquiditeitsrisico en onzekerheden in de mogelijkheden om financiering aan te trekken. 1. Woningstichting Dinteloord hanteert een financieel toetsingskader. Het financieel beleidsplan bevat ook een afwegingskader voor vastgoedinvesteringen en een treasurystatuut. Er is geen verbindingenstatuut omdat is afgesproken dat geen nieuwe verbindingen worden aangegaan. In periodieke sturingsinformatie monitort Woningstichting Dinteloord de indicatoren nauwgezet. Bovendien valt Woningstichting Dinteloord onder toezicht van het financiële kader van stakeholders zoals de Woonautoriteit en het WSW. De beoordelingen en de toekenning voor het borgingsplafond voor financieringen is toereikend. 2. Woningstichting Dinteloord gebruikt financiële instrumenten ter afdekking van risico’s (derivaten), maar gebleken is dat deze op zichzelf ook een bron van risico kunnen zijn. Ter afdekking van het risico van rentedaling wordt een liquiditeitsbuffer aangehouden. Op het marktwaarderisico wordt elders in het bestuursverslag ingegaan. Voldoen aan wet en regelgeving herbergt risico’s op het gebied van nieuwe wetgeving zoals de nieuwe Woningwet en nieuwe regels op het gebied van privacy en duidt op het verkrijgen van schone verklaringen, aanwijzingen, boetes en ook compensatie staatsteun. Ook op het gebied van veiligheid en volksgezondheid zijn risico’s op het gebied van asbest en koolmonoxide. 1. Woningstichting Dinteloord hanteert protocollen en voert onderzoeken uit naar het gezondheidsrisico’s en handelt daarnaar. 2. In de organisatie is er aandacht voor implementatie van nieuwe en veranderende regelgeving. Voor de ingrijpende wijzigingen in Woningwet is een projectorganisatie opgericht in samenwerking met Brabantse Waard en Bernardus Wonen (momenteel Woonkwartier). Risicomanagement Woningstichting Dinteloord heeft een maatschappelijke taak. Wij ambiëren de realisatie van onze doelstellingen door middel van een doelmatige en efficiënte bedrijfsvoering en goed intern toezicht. Goed risicomanagement helpt het bestuur bij de realisatie van de bedrijfsdoelstellingen. Bovendien kunnen we op basis van gedegen informatie de juiste beslissingen nemen en nog beter inspelen op onvoorziene omstandigheden. En dat is goed voor de reputatie.


34

Teneinde de risico’s te kunnen beheersen, hanteert Woningstichting Dinteloord een complementair raamwerk aan risico-instrumenten:  in de begroting werken we met meerdere scenario’s voor gevoeligheidsanalyses;  toetsingskader vastgelegd in een Financieel en treasurystatuut;  beschrijving van onze basisprocessen, en interne controles beheersen de risico’s;  bewaken de voortgang van de aanbevelingen van de accountant (Managementletter);  managementrapportages met daarin o.a. aandacht voor het realiseren van onze doelstellingen en voor risico’s in vastgoedprojecten;  per vastgoedproject worden fasedocumenten opgesteld met daarin een risicoanalyse;  er is een Integriteitscode en Klokkenluidersregeling. Risico awareness en soft controls De eerste verantwoordelijkheid voor het risicomanagement ligt bij de bestuurder en is belegd bij onze manager financiën. Woningstichting Dinteloord onderkent het belang van verdere verankering van soft controls in de organisatie. In de nieuwe organisatie zal hiervoor aandacht zijn. Zonder een actief risicobewustzijn en aandacht voor soft controls binnen de bedrijfsvoering als leider- en managementstijl, cultuur, normen en waarden blijven risico instrumenten gemakkelijk ‘papieren tijgers’. Aan het bevorderen van dit risicobewustzijn in de nieuwe organisatie wordt de komende tijd aandacht besteed. Impactanalyse: meerjarenbegroting 2016-2025 t.o.v. 2015-2024 Bij de impactanalyse kijken we vooruit, om na te gaan wat de effecten zijn van te maken keuzes. De belangrijkste scenario’s zijn hier weergegeven in de vorm van de ontwikkeling van de primaire kengetallen. De rode cijfers geven, ter bevordering van het leesgemak, het ongunstigste kengetal in de reeks weer. Het zijn de cijfers voor de fusieorganisatie Woonkwartier. a. Effecten op basis van stand alone (geen fusie-effecten) ontwikkelingen in 2015 Het startpunt is een volledig geactualiseerde begroting 2016-2025 op basis van de begroting 20152024 inclusief de gebruikelijke mutaties. In dit geval betekent dit met name matiging van de huren, meer investeringen in nieuwbouw en renovaties en uniformering van de meeste uitgangspunten van de losse individuele begrotingen. De huurverhoging is voorzichtig ingerekend namelijk lager dan de maximaal toegestane verhoging aldus het inkomensafhankelijk Huurbeleid van de overheid t/m 1 juli 2016 en ook lager dan de huursombenadering aldus het verwachte Huurbeleid van de overheid vanaf 1-1-2017.


Norm

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

>30,0

46,8

47,2

47,4

47,0

47,1

48,5

49,5

50,5

51,1

52,6

<75,0

47,5

47,3

46,2

47,0

47,0

45,2

44,9

44,6

43,8

41,6

>1,4

2,5

2,2

2,2

1,8

1,9

2,0

2,2

1,9

2,0

2,0

>1,0

1,8

1,7

1,7

1,5

1,5

1,4

1,4

1,4

1,5

1,5

b. Fusie-effecten De fusie-effecten bestaan uit een structurele besparing op de bedrijfslasten van € 2,3 miljoen. Deze besparing wordt aangewend voor:  € 0,5 miljoen per jaar extra leefbaarheidsuitgaven vanaf 2017;  geen huurverhoging in 2016. Dit geeft structureel lagere huurinkomsten van € 0,5 mln;  extra investeringen in nieuwbouw, aankoop, renovaties van € 2,8 miljoen per jaar;


35

 

geen huurverhoging bij aanbrengen duurzaamheidsinvesteringen zoals woningisolatie. Dit geeft een effect van circa € 0,3 miljoen minder huurinkomsten structureel per jaar.

Deze maatregelen (scenario a+b tezamen) geven de volgende uitkomst:


Norm

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

>30,0

49,3

49,4

49,5

49,1

49,2

50,6

51,6

52,6

53,3

54,8

<75,0

45,2

45,2

44,2

45,1

45,1

43,4

43,0

42,5

41,6

39,4

>1,4

2,4

2,3

2,4

1,9

2,0

2,1

2,3

2,1

2,2

2,2

>1,0

1,7

1,7

1,7

1,6

1,5

1,5

1,5

1,5

1,5

1,5

c. Matiging verkopen (scenario meerjarenbegroting 2016-2025) We zien de druk op betaalbare voorraad toenemen, niet in de laatste plaats door een grote toestroom van vluchtelingen. Dit leidde tot een extra taakstelling voor de huisvesting van statushouders. Daarom is besloten de verkoopambities bij te stellen en vooralsnog uit te gaan van slechts negen (was 25) verkopen per jaar. Na vijf jaar gaan we vooralsnog uit van geen verkoop meer. Door het terugschroeven van de verkopen, kunnen we onze investeringsambities handhaven. Scenario a+b+c tezamen geven de volgende uitkomst:


Norm

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

>30,0

48,0

47,4

46,8

45,6

45,1

45,9

47,0

48,0

47,7

48,5

<75,0

46,6

47,3

47,2

48,9

49,6

48,6

47,4

46,5

47,0

46,1

>1,4

2,4

2,2

2,2

1,8

1,8

2,0

2,1

1,8

2,0

1,9

>1,0

1,6

1,6

1,5

1,4

1,3

1,3

1,3

1,3

1,3

1,3

Dit scenario is het definitieve begrotingsscenario 2016-2025. Slecht weer scenario’s De begroting moet enige storm kunnen doorstaan. Daarom is in de begroting de nodige voorzichtigheid ingebracht. Dat komt mede doordat we de uitgangspunten van het WSW/Aw hanteren. Zo is aangenomen dat de kosten 1% resp. 0,5% harder stijgen dan de baten. Voor nieuwe- en herfinancieringen gaan we uit van 5% rente (WSW/Aw). Dat ligt flink boven de huidige meerjarige renteniveaus. Bovenop de begroting zijn onderstaande scenario’s doorgerekend. a. 1% hogere financieringsrente


Norm

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

>30,0

48,0

47,4

46,7

45,4

44,6

45,2

46,1

46,7

46,1

46,5

<75,0

46,6

47,4

47,3

49,2

50,1

49,3

48,2

47,9

48,8

48,2

>1,4

2,4

2,1

2,1

1,7

1,7

1,7

1,8

1,6

1,7

1,6

>1,0

1,6

1,5

1,5

1,3

1,2

1,2

1,2

1,2

1,2

1,2


36

b. 1% hogere financieringsrente en 70% realisatie fusiebesparingen


Norm

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

>30,0

47,0

46,4

45,7

44,3

43,5

44,0

44,8

45,3

44,6

44,9

<75,0

47,5

48,3

48,3

50,2

51,2

50,6

49,5

49,3

50,3

49,9

>1,4

2,4

2,1

2,1

1,7

1,6

1,7

1,8

1,6

1,6

1,5

>1,0

1,6

1,5

1,5

1,3

1,2

1,2

1,1

1,1

1,2

1,1

In deze variant is bovenop een hogere rente van 1% ook nog rekening gehouden met de mogelijkheid dat niet alle fusiebesparingen gehaald worden, maar slechts 70% ervan. Conclusie De verwachte besparingen zijn taakstellend binnen de organisatie. De realisatie van een aantal effecten is al zeker. Het bestuur beoordeelt de begrote effecten als realistisch. Het slecht weer scenario blijft binnen de grenzen van het WSW. Daarmee kan de begroting als robuust worden betiteld. Overigens zijn er bij tegenvallers voldoende ‘knoppen’ om binnen de begroting bij te sturen. De ingerekende investeringen zijn bijvoorbeeld niet allemaal hard als zijnde een aangegane verplichting. Kortom: de fusiecorporatie is en blijft een sterke, financieel solide organisatie.


37

Van strategie naar organisatie Woningstichting Dinteloord wordt ‘groot’ door klein te blijven Organisatie Het bovengenoemde uitgangspunt uit het Strategisch Ondernemingsplan 2010-2014 was in de context van alle ontwikkelingen in de volkshuisvesting te complex om richting de toekomst onvoorwaardelijk te handhaven. De Directeur-Bestuurder en de Raad van Commissarissen wilden met elkaar tot een goed gefundeerde conclusie komen over de koers voor de komende jaren. Woningstichting Dinteloord heeft daarbij twee belangrijke vragen: 1) Kan Woningstichting Dinteloord in het perspectief van haar opgaven, zowel lokaal als regionaal, organisatorisch en in (financiële) bedrijfsvoering een adequate bijdrage leveren aan het realiseren van de volkshuisvestelijke opgaven (legitimiteit en capaciteit organisatie). 2) Hoe beoordelen de belanghouders Woningstichting Dinteloord als organisatie in de volkshuisvesting, hoe zien zij de toegevoegde waarde (in de toekomst) van Woningstichting Dinteloord (publieke waarde). Op basis van het rapport “Positionering Woningstichting Dinteloord in perspectief van opgaven en schaal” heeft het bestuur en de Raad van Commissarissen de conclusie getrokken dat een zelfstandig voortbestaan geen reële optie meer was. De conclusie van AEF is als volgt samen te vatten: Woningstichting Dinteloord is een bovengemiddeld goed presterende kleine woningcorporatie die (noodgedwongen door de beperkte mogelijkheden) voor de positionering van ‘dé beheercorporatie van Dinteloord’ heeft gekozen. Deze keuze impliceert op de middellange termijn dat de bedrijfsvoering verder marginaliseert omdat het economisch draagvlak onder de organisatie kleiner wordt. Dat wordt ingegeven door verschillende ontwikkelingen, zoals verkopen van bestaand bezit, geen herinvesteringen, digitalisering, heffingen, etc. Woningstichting Dinteloord doet er in de visie van AEF goed aan om te verkennen of potentiële samenwerkingspartners deze meerwaarde kunnen bieden. Na een grondige verkenning heeft de Raad van Commissarissen op 12 februari het besluit van de directeur-bestuurder tot voorgenomen fusie met Brabantse Waard en Bernardus Wonen goedgekeurd. Het fusiebesluit heeft tot gevolg gehad dat de organisatie in een tussenfase terecht kwam, waarbij er geen zekerheden meer waren voor de toekomst. Aan de andere kant moest de winkel blijven draaien. Deze onzekere periode is binnen het team goed opgevangen. Daarnaast heeft het team zich maximaal ingezet om de fusie te doen slagen maar dit had zijn effect op de organisatie. Met name na de benoeming van de manager financiën tot kwartiermaker voor de afdeling bedrijfsvoering van de fusiecorporatie en de deelname van alle personeelsleden aan de vele werkgroepen werd gaandeweg de druk op de overige personeelsleden steeds groter. Uiteindelijk zijn vier van de acht personeelsleden van Woningstichting Dinteloord geplaatst in de organisatie van Woonkwartier. Twee personeelsleden zijn bovenformatief geplaatst en van hen wordt voor eind 2017 afscheid genomen. Van één personeelslid werd het contract dat op 31 december 2012 afliep niet verlengd en tot slot werd één personeelslid direct boventallig geplaatst. Met de drie niet terugkerende personeelsleden zijn tot ieders tevredenheid individuele afspraken gemaakt over het aanstaande vertrek uit de organisatie. Regionale Geschillencommissie In het kader van een rechtvaardige en eenduidige aanpak en afhandeling van eventuele geschillen, neemt Woningstichting Dinteloord met zes andere corporaties uit de regio West-Brabant en Tholen


38

deel aan de Regionale Geschillencommissie. In het verslagjaar zijn voor Woningstichting Dinteloord geen geschillen door de commissie in behandeling genomen. Integriteit Woningstichting Dinteloord beschikt over een Integriteitsbeleid dat geldt voor medewerkers, bestuur en Raad van Commissarissen. Ook ingehuurde medewerkers dienen zich te houden aan het Integriteitsbeleid. Er zijn geen signalen afgegeven waarbij de integriteit van betrokkenen in twijfel wordt gesteld. Integriteit maakt onderdeel uit van de functioneringsgesprekken. Woningstichting Dinteloord beschikt daarbij ook over een klokkenluidersregeling.


39

Prestatie Indicatoren De kwaliteit van de woongelegenheden van de toegelaten instelling Eenheid

31-12-2015

Norm

31-12-2014

Reparatieverzoeken

Aantal

701

750

620

Woningbezit - Goedkoop (≤ € 403,06) - Betaalbaar (€ 403,07 - € 618,24) - Middelduur (€ 618,25 - € 710,68) - Duur (> € 710,68)

Aantal Aantal Aantal Aantal

86 531 104 44

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

89 533 87 50

Verbeteringen - Aantal verbeteringen - Gemiddelde doorlooptijd

Aantal Weken

69 5

30 4

64 3

Puntenwaardering Gemiddelde huur Maximaal redelijke huur

Aantal € %

164 535 64%

n.v.t. n.v.t. 73%

158 521 65%

Het klachten mutatieonderhoud is op basis van een prestatiecontract voor het overgrote deel uitbesteed aan Zwaluwe Bouw B.V. Uit een evaluatie met de aannemer over het verslagjaar blijkt dat de afgesproken prestaties worden gehaald. In 2015 is de puntenwaardering gewijzigd. De punten voor de woonomgeving zijn vervallen. De waarde van de woning (WOZ) is toegevoegd. Het effect is een stijging van het gemiddeld aantal punten. Hiertegenover staat een daling van de huurprijs per punt. Het effect op de huurprijs is hierdoor minimaal. Woningstichting Dinteloord past bij woningmutatie huurharmonisatie toe, verbetert de woning en brengt deze energetisch naar ten minste C-label. Als gevolg hiervan stijgen de huren van mutatiewoningen en komen deze door de huursprong in een andere klasse terecht. We zien door dit beleid het aantal woningen verschuiven binnen de diverse klassen. Bij het Strategisch Voorraadbeleid is vastgesteld dat we bij een ongewijzigd huurprijsbeleid op termijn onvoldoende woningen beschikbaar hebben welke passend zijn voor de primaire doelgroep. Per 1 januari 2015 is het gemiddeld streefhuurpercentage om deze reden verlaagd naar 73%. Door de huurharmonisatie en de inkomensafhankelijke huurverhoging is de huurstijging gestegen tot gemiddeld € 535 per woning. Het verhuren van de woningen van de toegelaten instelling Eenheid

31-12-2015

Norm

31-12-2014

Mutaties - Aantal exclusief verkoop/sloop - Aantal inclusief verkoop/sloop - Aantal afgesloten huurcontracten - Mutatiegraad exclusief verkoop/sloop - Mutatiegraad inclusief verkoop/sloop

Aantal Aantal Aantal % %

55 60 55 7,2% 7,8%

50 53 50 6,6% 6,9%

52 56 52 6,9% 7,4%

Leegstand - Korter dan 1 maand - Tussen 1 en 2 maanden - Meer dan 2 maanden

Aantal Aantal Aantal

24 4 1

30 15 5

35 14 1


40

Toewijzing doelgroep - Primaire doelgroep (< € 34.911) - Secundaire doelgroep - Geliberaliseerde doelgroep


35 13 7

n.v.t. n.v.t. n.v.t.

n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Toewijzing voorraad - Betaalbare voorraad (< € 576,88) - Betaalbare voorraad (€ 576,88 – € 618,25) - Middeldure voorraad (€ 618,25 – € 710,68) - Dure voorraad (> € 710,68)

Aantal Aantal Aantal Aantal

15 7 28 5

n.v.t. n.v.t n.v.t. n.v.t.

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Toewijzingsnorm en passendheid - Europese toewijzingsnorm € 34.911 - Toewijzingsnorm € 38.950 - Toewijzing doelgroep betaalbaar - Toewijzing vrije ruimte

% % % %

90% 2% 44% 8%

85% 5% 95% 10%

100% 0% n.v.t. 0%

Marktinformatie - Aantal reacties aanbodmodel - Aantal optienemers optiemodel - Acceptatiegraad aanbodmodel - Acceptatiegraad optiemodel - Inschrijfduur aanbodmodel - Inschrijfduur optiemodel - Woningzoekenden Dinteloord - Zoekprofiel Dinteloord

Aantal Aantal % % Maanden Maanden Aantal Aantal

19 31 31% 4% 13 9 166 n.t.b.

n.v.t. n.v.t. 70% 50% 36 n.v.t. n.v.t. n.v.t.

25 34 36% 3% 16 3 197 298

Woningstichting Dinteloord heeft ook in 2015 het toewijzingsbeleid uitgevoerd binnen de Europese regelgeving. Muterende woningen binnen de sociale voorraad zijn nagenoeg uitsluitend toegewezen aan huishoudens met een inkomen beneden de gestelde, tijdelijk verruimde, grens van € 38.950. Het aantal mutaties (zonder sloop- en verkoopwoningen) is licht gestegen tot 55, hetgeen ook in de mutatiegraad tot uitdrukking komt. Daarnaast zijn 5 woningen verkocht. We kunnen concluderen dat met een mutatiegraad van 7,8% de doorstroming op gang is gekomen. De belangstelling voor het optiemodel dat we hanteren voor een aantal woningen is gestegen. Binnen het optiemodel is de gemiddelde wachtduur gestegen van 3 naar 9 maanden. Het aantal woningzoekenden uit Dinteloord is aanmerkelijk gedaald. Dat verklaart een kortere inschrijfduur. Door de overgang van Zuid West Wonen naar 2.0 is de managementinformatie over het zoekprofiel (nog) niet beschikbaar. Het betrekken van bewoners bij beleid en beheer Eenheid

31-12-2015

Norm

31-12-2014

Klanttevredenheid - Verbeteringen - Klachtenonderhoud - Contractonderhoud - Nieuwe verhuur

Score Score Score Score

8,8 8,7 7,4 9,1

7,0 7,0 7,0 7,0

7,8 8,0 8,1 7,8

Overleg huurdersvereniging Bezwaarschriften huurverhoging Geschillen


4 10 -

3 n.v.t. -

5 19 -

Klachtafhandeling - Binnen 1 week - Binnen 2 weken

% %

72% 85%

65% 80%

67% 87%


41

- Binnen 3 weken - Langer dan 3 weken Schades

% % Aantal

92% 8%

95% 5%

94% 6%

48

50

34

De klanttevredenheid scoort goed. De onderdelen verbeteringen, klachtenonderhoud en nieuwe verhuur zijn deze zelfs verder verbeterd ten opzichte van voorgaand jaar. De conclusie is dan ook gerechtvaardigd dat de ketenafspraken met de partijen die dit onderhoud voor hun rekening nemen op de juiste wijze wordt uitgevoerd en gewaardeerd door onze huurders. Ook onze eigen medewerkers verdienen een compliment voor de hoge score in de nieuwe verhuringen. De lagere score in het contractonderhoud betekent dat hier een uitdaging voor 2016 ligt. Naast het formele overleg met huurdersverenigingen vindt ook regelmatig informeel overleg plaats ter voorbereiding op de overlegvergaderingen. Het aantal bezwaarschriften bij de huurverhoging is met 10 vrijwel gehalveerd ten opzichte van voorgaand jaar. Er zijn geen bezwaarschriften doorgestuurd naar de Huurcommissie. Financiën Eenheid

31-12-2015

Norm

31-12-2014

Verkopen - Verkochte woningen - Gepasseerde woningen - Woningen te koop - Gemiddelde verkooptijd - Gemiddelde verkoopprijs - Gemiddelde boekwinst - Doorverkochte woningen - Verkoopkosten per woning

Aantal Aantal Aantal Maanden € € Aantal €

5 5 3 143.260 81.066 5 4.157

3 3 n.v.t. 3 130.000 60.000 n.v.t. 3.000

4 4 1 177.488 88.739 3 4.101

Rentemanagement - Duration - Kostenvoet vreemd vermogen - Kostenvoet nieuwe leningen - Rendement liquide middelen - Euribor (1 maands) - 1 jaar - 5 jaar - 10 jaar - 30 jaar - Marktwaarde derivaten

Waarde % % % % % % % % € 1.000

8,3 4,3% n.v.t. 0,8% -0,2% 0,1% 0,4% 1,1% 1,9% 4.455-

6 - 12 n.v.t. 3,5% n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. 8.700-

9,0 4,3% 3,3% 0,8% 0,0% 0,3% 0,7% 1,2% 1,9% 5.160-

Ruimte borgingsplafond Marktwaardetoets

€ 1.000 %

1.095 161%

n.v.t. 150%

4.771 150%

Parameters - Solvabiliteit - Solvabiliteit (CFV) - Loan to Value - Loan to Value (WSW) - Interest dekkingsratio - Operationele kasstroom - Aflossingsratio

% % % % Waarde € 1.000 Waarde

38% 30% 53% 28% 2,1 921 7,5

30% 20% < 75% < 50% 1,4 >0 2,0

41% 34% 53% 29% 1,9 653 3,9

Hoewel de opbrengst van de verkochte woningen is gestegen zien we een daling van de boekwinst. Dat komt doordat er ook een relatief jonge woning is verkocht met een hoge boekwaarde.


42

De rente is in 2015 wederom gedaald tot zelfs negatieve rentes op korte looptijd. We hebben hier niet van kunnen profiteren aangezien er geen nieuwe financiering nodig was. De negatieve marktwaarde van de derivaten is gedaald door een kortere restant contractduur. De parameters dienen nadrukkelijk op de lange termijn gemonitord te worden en zijn derhalve uitvoerig aan bod gekomen binnen de meerjarenbegroting. De parameters blijven binnen de vastgestelde normen en geven geen aanleiding tot het plaatsen van opmerkingen. Bedrijfsvoering en administratie Eenheid

31-12-2015

Norm

31-12-2014

Medewerkers - Ziekteverzuim - Overwerk - Verlofuren per fte

% % Aantal

2,3% 4,5% 107

2,5% 1,0% 36

8,0% 0,5% 40

Onderhoudskosten - Klachten - Schades - Contract - Mutaties

€ € € €

191 208 148 1.609

125 250 150 750

164 260 128 957

Huurstijging - Jaarlijkse huurstijging - Harmonisatie - Verbeteringen

% % %

1,3% 0,3% 0,5%

2,75% 0,25% 0,25%

4,0% 0,9% 0,4%

Huurachterstanden - Huidige huurders - Vertrokken huurders - Betalingsregeling huidige - Betalingsregeling vertrokken - Deurwaarder huidige - Deurwaarder vertrokken

% % Aantal Aantal Aantal Aantal

0,9% 0,4% 6 2 24 12

0,4% 0,2% n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

1,0% 0,3% 9 3 22 14

Huurderving - Huurwoningen regulier - Huurwoningen projectmatig - Huurwoningen verkoop

% % %

0,2% 0,0% 0,1%

0,5% -

0,4% 0,0% 0,5%

De voorbereiding van de fusie vraagt om extra inzet van de medewerkers. Na de reorganisatie in 2013 is er geen ruimte meer om dit volledig binnen de eigen uren op te vangen. Daardoor is het overwerk gestegen en was er onvoldoende mogelijkheid om het verlof op te nemen. Ondanks de toegenomen drukte is het ziekteverzuim gedaald tot onder de gestelde norm. De sfeer is goed. Vanaf het najaar van 2014 wordt het onderhoud in de woning uitgevoerd op verzoek van de bewoners in plaats van op een planmatige cyclus. Hierdoor vindt een verschuiving plaats van planmatig onderhoud naar niet planmatig onderhoud. Opknappen gebeurt dan veelal na huuropzegging als de woning leeg staat. Uitzondering vormen de keuringen van de technische installaties van de woningen. Door deze wijziging in het beleid zijn de kosten per klacht en per mutatie gestegen. We verwachten een effect dat de totale kosten voor binnenonderhoud in de toekomst zal dalen. Woningstichting Dinteloord voert een strak doch rechtvaardig incassobeleid. De huurachterstanden zijn daardoor vrijwel gelijk gebleven met het voorgaande jaar.


43

Projectontwikkeling Doktersdreefje Programma

4 woningen en 4 appartementen

Plaats

Steenbergen

Stichtingskosten

€ 1,6 miljoen

Stand per 31-12-2015

€ 1,6 miljoen

Fase per 31-12-2015

Afgerond

Oplevering project

2015

Alle woningen en appartementen zijn ultimo 2015 verkocht met “Slimmer Kopen®” korting. Het project is volledig afgerond. In 2014 is een voorzien verlies genomen van € 42.801. In 2015 is nogmaals een verlies genomen van € 63.372. Dit is een direct gevolg van onvoorziene omstandigheden, waarbij de belangrijkste deel van deze kosten is gemaakt in verband met de zeer slechte bodemgesteldheid, waardoor o.a. de aanlegdiepte van de fundering en de fundering zelf moesten worden aangepast. Deze kosten waren niet te voorzien als gevolg van nog aanwezige bebouwing op de locatie waardoor niet vooraf gesondeerd kon worden. Verder zijn er nog enkele meerwerkposten ontstaan, omdat deze niet waren meegenomen in het prestatiebestek waaronder o.a. straatwerk terrassen en tuinpaden. Fase V - Burg. mr. H. Popstraat Programma

7 eengezinswoningen en 4 seniorenwoningen

Plaats

Dinteloord

Stichtingskosten

€ 1,9 miljoen


€ 1,9 miljoen

Fase per 31-12-2015

Afgerond

Oplevering

2015

Na een korte voorbereidingstijd is deze laatste projectfase uit het herstructureringsplan Burg.mr.H. Popstraat e/o in 2015 gestart en afgerond. De realisatie is zeer voorspoedig verlopen. Als gevolg van de keuzes van bewoners voor luxe keuken e.d. zijn de bouwkosten met € 16.000 gestegen. Deze extra kosten zijn kostendekkend in de huur opgenomen. In 2014 is een onrendabele top genomen van € 485.000. Als gevolg van het wijzigen van de parameters en de disconteringsvoet is in 2015 € 107.852 teruggenomen van de afwaardeerde onrendabele top. Projectmatig onderhoud De Vriesstraat Programma

12 woningen groot onderhoud

Plaats

Dinteloord

Stichtingskosten

€ 0,4 miljoen


€ 0,4 miljoen

Fase per 31-12-2015

Afgerond

Oplevering

2015

Dit complexe groot onderhoudsproject is in goed overleg met de bewoners ontwikkeld en gerealiseerd. Een bewonerscommissie heeft tijdens de uitvoering de belangen van de bewoners behartigd. De levensduur van dit complex is opnieuw vastgesteld en bedraagt na deze ingreep 35 jaar. Naast de onderhoudsinvesteringen hebben de bewoners de keuzemogelijkheid gehad om verbeteringen in de woning te laten aanbrengen. Met deze verbeteringen was een extra investering gemoeid van € 54.871, welke kostendekkend in de huurprijs zijn opgenomen. In 2014 is een


44

onrendabele top genomen van € 239.500. Als gevolg van het wijzigen van de parameters en de disconteringsvoet is in 2015 € 76.365 teruggenomen van de afwaardeerde onrendabele top. Projectmatig onderhoud Pr. Irenestraat 14 t/m 14c Programma


Plaats

Dinteloord

Stichtingskosten

€ 0,6 miljoen


€ 0,2 miljoen

Fase per 31-12-2015

Uitvoeringsfase

Oplevering

2016

Dit project is één van de twee pilotprojecten waarbij we de woningen voorzien van een nieuwe schil om de bestaande schil heen. Er is voor twee verschillende methoden gekozen om ervaring op te doen met beide systemen. Bij dit project wordt de nieuwe schil met fabrieksmatig geproduceerde geveldelen omkleed. Bij de pilotprojecten is uiteindelijk het doel bestaande woningen naar een kwaliteitsniveau te tillen van een nieuwbouwwoning, maar met een exploitatie van 35 jaar en een maximale huurprijs binnen de aftoppingsgrens van de huurtoeslag € 629). Daarnaast zijn de woningen voorbereid voor het om nul-op-de-meter concept. De onrendabele investering op dit project is vastgesteld op € 175.344. Projectmatig onderhoud De Ruyterstraat 1 t/m 19 Programma


Plaats

Plaats

Stichtingskosten

€ 1,4 miljoen


€ 0,8 miljoen

Fase per 31-12-2015

Uitvoeringsfase

Oplevering

2016

Dit project is het tweede pilotproject waarbij we de woningen voorzien van een nieuwe schil om de bestaande schil heen. Bij dit project wordt de nieuwe schil in het werk gemaakt doormiddel van het aanbrengen van een dikke isolatielaag tegen de buitengevel welke met een vorm van steenstrips worden afgewerkt. De onrendabele investering op dit project is vastgesteld op € 392.230. Voetbalvelden Dinteloord Programma

10 woningen Voetbalvelden

Plaats

Dinteloord

Stichtingskosten

€ 1,7 miljoen

Stand per 31-12-2015 Fase per 31-12-2015

€ 0,0 miljoen

Oplevering

2017

Ideefase

Woningstichting Dinteloord streeft een transitieopgave na van 3% per jaar. Daarnaast is het beleid gericht op gemengde wijken van koop en huurwoningen. Zwaluwe Projectontwikkeling B.V. heeft een plan voor de realisatie van 28 woningen op de voormalige voetbalvelden. Hiervan worden 10 woningen afgenomen op Turn-key basis voor de betaalbare huurvoorraad. Daarbij is het uitgangspunt dat bij 80% van de woningen de huur binnen de huurtoeslaggrens blijft. De onrendabele top voor dit project is geraamd op € 390.000. Deze is nog niet opgenomen in het jaarverslag omdat de doorgang van het project afhankelijk is van de verkoopresultaten van de projectontwikkelaar.


45

Projectmatig onderhoud Pr. Irenestraat / Pr. Beatrixstraat Programma


Plaats

Dinteloord

Stichtingskosten

€ 0,3 miljoen


€ 0,3 miljoen

Fase per 31-12-2015

Gereed

Oplevering

2015

De woningen hebben sedert 1998 de strategie verkoop. In de afgelopen jaren zijn buiten het schilderwerk en het klachtenonderhoud, geen onderhoudswerkzaamheden aan deze woningen uitgevoerd. Verder uitstellen van groot onderhoud was niet langer verantwoord. Het onderhoudsproject is gestart in november 2014 en zal in maart 2015 worden opgeleverd. In 2014 is een onrendabele tot genomen van € 382.000. Door o.a. de tussentijdse verkoop van 2 woningen en als gevolg van het wijzigen van de geharmoniseerde parameters in 2015 € 149.488 teruggenomen van de afwaardeerde onrendabele top,


46

Bestuursverklaring Het bestuur van Woningstichting Dinteloord verklaart dat alle middelen zijn besteed in het belang van de volkshuisvesting. Er heeft geen ondersteuning plaatsgevonden aan buitenlandse instellingen. Dinteloord, 28 april 2016, was getekend,

drs. ing. R.A.J. van den Boom MSM Directeur-Bestuurder


47

Verslag van de Raad van Commissarissen Inleiding Voor u ligt het laatste jaarverslag van de Raad van Commissarissen van Woningstichting Dinteloord. De Raad van Commissarissen heeft het afgelopen jaar het besluit van de bestuurder goedgekeurd om te fuseren met Stichting Brabantse Waard en Bernardus Wonen tot Woonkwartier, dé plattelandscorporatie van Noordwest Brabant. Als gezamenlijke plattelandscorporatie kunnen de organisaties beter en meer bijdragen aan de volkshuisvestelijke opgaven in de gemeenten en de vitaliteit van de wijken en de kernen in het werkgebied. Door samen te gaan zorgen we er voor dat we als robuuste organisatie ook op de langere termijn in de volkshuisvestelijke opgaven in ons werkgebied kunnen voorzien. Maar ook groter worden om nabij te kunnen blijven. Een ingrijpend besluit na 98 jaar Woningstichting Dinteloord (en rechtsvoorganger). Maar een besluit dat we als Raad van Commissarissen uit volle overtuiging hebben goedgekeurd. De directeur-bestuurders van de drie fusiecorporaties hebben samen in goed, en soms scherp, overleg de contouren van de nieuwe organisaties neergezet. De komende tijd zal dit verder moeten worden ingevuld en vormgegeven. Werkwijze Dit jaarverslag is het instrument waarmee de Raad van Commissarissen verantwoording aflegt over de uitvoering en invulling van zijn taken over 2015. De Raad van Commissarissen geeft mede richting aan het organisatiebeleid en toetst of de uitvoering overeenkomt met de corporatiedoelstellingen zoals opgenomen in diverse beleidsnotities. De Raad van Commissarissen realiseert dit door te streven naar maximale transparantie over de interne aangelegenheden, monitort en houdt toezicht op het feit dat de relevante maatschappelijke ontwikkelingen en risico’s op de juiste waarde worden geschat. Het jaar 2015 was een uitzonderlijk jaar. Veel van de activiteiten waren gericht op de voorgenomen fusie met buurcorporaties Brabantse Waard en Bernardus Wonen. Dit is daarmee tevens het laatste verslag van de Raad van Commissarissen van Woningstichting Dinteloord. Daarnaast is per 1 juli de nieuwe Woningwet van kracht geworden. In het kader van de voorgenomen fusie zijn waar mogelijk de aanpassingen in het beleid gedaan van Woonkwartier. Bij het toezicht houden op het beleid van de directeur-bestuurder wordt het werken volgens de Governancecode als uitgangspunt genomen. Bij de maatschappelijke visitatie in 2012 is vastgesteld dat het intern toezicht, afgezien van het benoemen van oud-bestuurders in de Raad van Commissarissen, naar behoren functioneert. Inmiddels is er nog één commissaris die (kort) zitting heeft gehad in het bestuur. Deze commissaris treedt af per fusiedatum. De Raad van Commissarissen houdt zorgvuldig toezicht op de geleverde prestaties. Hierbij zijn de volgende zaken van belang:  Heeft Woningstichting Dinteloord datgene gedaan wat zij voornemens was te doen binnen de vastgestelde regels?  Passen de investeringen binnen de uitgezette koers van het Strategisch Voorraadbeleid? De Raad van Commissarissen toetste hierbij de haalbaarheid van projecten en adviseerde de directeur-bestuurder omtrent de haalbaarheid.  De Raad zag toe of de belangen van alle partijen, betrokken bij Woningstichting Dinteloord, naar behoren werden behartigd en besprak zo nodig haar visie met de directeur-bestuurder. Het toezichtkader Om goed toezicht te kunnen houden zijn, naast de interne documenten, de rapportages van de accountant belangrijke documenten voor de Raad van Commissarissen om op adequate wijze inhoud te geven aan zijn toezichthoudende taak.


48

Het toezichtkader van de Raad van Commissarissen wordt gevormd door:  De taakverdeling tussen de Raad van Commissarissen en directeur-bestuurder zoals vastgelegd in de statuten met onderliggende reglementen, die in overeenstemming zijn met het BBSH (Besluit Beheer Sociale Huursector) en het Burgerlijk Wetboek.  Jaarwerkplannen 2015, de (investerings)begroting 2015, de periodieke verslaglegging, het jaarverslag over 2014 en het strategisch voorraadbeleid 2015-2030 (SVB). Het SVB is de lokale doorvertaling van de ‘Visie op Wonen en Leven in West-Brabant en Tholen 2025’ van de gezamenlijke corporaties uit de regio. Het strategisch ondernemingsplan 2010-2014 is in verband met de voorgenomen fusie niet geactualiseerd.  Ten aanzien van de financiële continuïteit wordt getoetst volgens het WSW (financial risks) en een minimale solvabiliteit van 25 % en volgens ons financieel en maatschappelijk beleidsplan op basis van de systematiek van het AW/ILT.  De deelnemingen zijn, voor zover van toepassing en actief, verankerd in de reguliere verslaglegging en jaarrekening.  Afspraken met externe belanghouders.  Goedkeuring van de Raad van Commissarissen op besluiten van de directeur-bestuurder die buiten het mandaat van de statuten, jaarwerkplannen of begroting vallen. Inhoudelijk toetste de Raad van Commissarissen de voorstellen en besluiten van het bestuur op:  Aansluiting bij het beleid.  Financiële gevolgen.  Volkshuisvestelijke meerwaarde.  Maatschappelijke waardering en aanvaarding.  Risico’s van projectontwikkeling en –acquisitie. De directeur-bestuurder geeft, naast zijn algehele operationele verantwoordelijkheid voor de stichting, leiding aan een gemotiveerd team van medewerkers. De voorzitter van de Raad van Commissarissen is het eerste aanspreekpunt voor de directeur-bestuurder. Naast de reguliere vergaderingen met de Raad van Commissarissen overlegt de voorzitter met de directeurbestuurder ter voorbereiding op de agenda van de vergadering van de Raad van Commissarissen. Woningstichting Dinteloord faciliteert de werkzaamheden van de Raad van Commissarissen. Onafhankelijkheid, deskundigheid en samenstelling Codes en integriteit Per 1 mei 2015 is de nieuwe Governancecode Woningcorporaties 2015 van kracht geworden De code kent de volgende vijf principes: Principe 1: Leden van bestuur en RvC hanteren waarden en normen die passen bij de maatschappelijke opdracht. Principe 2: Bestuur en RvC zijn aanspreekbaar en leggen actief verantwoording af. Principe 3: Bestuur en RvC zijn geschikt voor hun taak. Principe 4: Bestuur en RvC gaan in dialoog met belanghebbende partijen. Principe 5: Bestuur en RvC beheersen de risico’s verbonden aan hun activiteiten. In 2015 waren er geen transacties met tegenstrijdige belangen, waarbij leden van de Raad van Commissarissen of het bestuur betrokken waren. Voor het Integriteitsbeleid verwijzen wij naar de website van Woningstichting Dinteloord. Er zijn geen meldingen ontvangen in het kader van een klokkenluidersregeling. Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties (VTW) De leden van de Raad van Commissarissen zijn lid van de VTW. Interne toezichthouders bij woningcorporaties willen zich ontwikkelen voor een goede uitvoering van hun taak. Zij zien hun toezichthouderschap als een vak, waarvoor ze zich regelmatig bijscholen om effectief te zijn en te blijven. Zowel in de in de praktijk van good governance als in de


49

ontwikkelingen op het gebied van de volkshuisvesting in het algemeen en de volkshuisvestelijke opgave van hun corporatie in het bijzonder. Hierbij gaat het om het geheel van vakkennis, beroepsvaardigheden en houding en gedrag die nodig zijn om de verantwoordelijkheden en taken als interne toezichthouder effectief te kunnen uitvoeren. Het PE-systeem, waarmee de ALV van de VTW op 18 november 2014 heeft ingestemd, kan in dat opzicht dan ook worden gezien als een formalisering van het feit dat VTW-leden hun eigen permanente educatie als corporatiecommissaris en die van hun RvC serieus nemen. De Commissarissen dienen in het jaar 2015 en 2016 samen 10 PE punten te behalen. In    

het jaar 2015 hebben de commissarissen de volgende PE punten behaald: Mw. Brouwer: 14 PE punten Mw. De Kievit: 15 PE punten Mw. Wielemaker: 9 PE punten Dhr. Schoutsen: geen PE punten

De Raad van Commissarissen en haar werkzaamheden Voor de leden van de Raad van Commissarissen wordt gebruik gemaakt van een profielschets. In deze profielschets zijn de kwalificatievereisten en de competenties van de individuele leden opgenomen. Zo worden onder andere de volgende eisen gesteld:  De leden moeten beschikken over algemene toezichthoudende kwaliteiten.  Een duidelijke oriëntatie hebben op de omgeving van de stichting en haar doelgroepen.  Affiniteit tot bedrijfsvoering hebben in een taakafbakening tussen de Raad van Commissarissen en het bestuur.  Kennis hebben om de bedrijfsresultaten in algemene zin op onafhankelijke wijze te beoordelen. Voor de reglementen en profielen wordt verwezen naar de website van Woningstichting Dinteloord. De leden van de Raad van Commissarissen ontvangen een vaste vergoeding voor het lidmaatschap en werkzaamheden, declaratie is mogelijk voor reis- en verblijfskosten. De vergoedingen zijn passend binnen het huidige normenkader van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). De vergoedingen zijn exclusief sociale lasten en BTW en vallen binnen bezoldigingsklasse B van de regeling bezoldigingsmaxima topfunctionarissen toegelaten instellingen volkshuisvesting 2015. Sinds 2014 bestaat de Raad van Commissarissen uit vier leden. Mevrouw Brouwer was per 1 januari 2016 aftredend en herkiesbaar. De Raad van Commissarissen heeft haar, na een positieve zienswijze van ILT op haar fit en propertest, herbenoemd per 1-1-2016. Mw. ir. P.A.M. Brouwer (1966) Functie

Voorzitter per 01-01-2013

Eerste benoeming

01-01-2012 (Aftredend 01-01-2016 en herkiesbaar tot 2020)

Vergoeding

€ 6.000,-

Beroep

Zelfstandig specialist ruimtelijke ontwikkeling buitengebied bij Elly Brouwer Agrarisch Advies

Nevenfuncties

Penningmeester EHBO Dinteloord

Deskundigheid

Juridisch (bestuursrecht) /Planologie

Commissies

Remuneratiecommissie, Governancecommissie BWD

Mw. C.W. de Kievit – van der Kubbe (1964) Functie

Vicevoorzitter

Eerste benoeming

01-01-2013 (Aftredend per 01-01-2017 en herkiesbaar tot 2021)

Vergoeding

€ 4.600,-


50

Beroep

Zelfstandig interim manager woningcorporaties

Nevenfuncties

Geen

Deskundigheid

Financieel-economisch/Management

Commissies

Remuneratiecommissie (tot maart), Treasurycommissie, Auditcommissie BWD

Dhr. C.P.J. Schoutsen RA (1948) Functie

Lid (huurdersvertegenwoordiger)

Eerste benoeming

26-3-2007 (Aftredend per 01-01-2017 en niet herkiesbaar)

Vergoeding

€ 4.000,-

Beroep

Gepensioneerd

Nevenfuncties

Geen

Deskundigheid

Financieel/Fiscaal

Commissie

Treasurycommissie, Auditcommissie BWD

Mw. mr. M.M. Wielemaker mmo (1963) Functie

Lid (huurdersvertegenwoordiger)

Eerste benoeming

01-01-2014 (Aftredend per 01-01-2018 en herkiesbaar)

Vergoeding

€ 4.000,-

Beroep

Docent Juridische vakken, ROC West-Brabant

Nevenfuncties

Toezichthouder Bibliotheek Het Markiezaat, Lid bestuur IHBV, Instituut voor hoogbegaafdheid Volwassenen

Deskundigheid Commissie

Sociaal/Maatschappelijk, Management, Juridisch Remuneratiecommisie (vanaf maart), Goverancecommissie BWD

Ten aanzien van de benoeming van oud bestuursleden tot lid van de Raad van Commissarissen is op basis van ‘pas toe of leg uit’, gemotiveerd afgeweken van de Governancecode. Van het oorspronkelijke bestuur was afgelopen jaar alleen nog de heer Schoutsen actief in de Raad van Commissarissen. De heer Schoutsen heeft slechts korte tijd in het bestuur zitting gehad. Verder was het behoud van zijn ervaring van de belang voor de raad. Hij was de enige in zijn tweede termijn in de raad. De heer Schoutsen treedt af per fusiedatum. Per fusiedatum treedt ook af mevrouw Wielemaker. Mevrouw De Kievit en mevrouw Brouwer nemen zitting in de Raad van Toezicht van Woonkwartier. Zij hebben de fit en propertest doorlopen en een positieve zienswijze van ILT ontvangen. De Raad van Commissarissen kwam in 2015 acht maal in vergadering bijeen. Er werd vergaderd op 28 januari, 12 februari, 22 april, 27 mei, 24 juni, 3 september, 14 oktober en 26 november december. Daarbij was 28 januari een extra vergadering om de rapportage ‘Woningstichting Dinteloord; in perspectief van opgaven en schaal’ opgesteld door Michael van de Velden van organisatieadviesbureau Andersson Elffers Felix te bespreken. Het aanwezigheidspercentage van de leden van de raad bij de vergaderingen bedroeg in 2015 nagenoeg 100%. De Raad van Commissarissen kent geen Auditcommissie zoals bedoeld in de Governancecode en behandelde onderwerpen van deze kerncommissie in de reguliere overleggen van de gehele raad. In de Remuneratiecommissie hebben mevrouw Brouwer en mevrouw De Kievit zitting. De Treasurycommissie, waarin vertegenwoordigd de leden Schoutsen en De Kievit, heeft in 2015 niet vergaderd. Ter voorbereiding op de fusie is een aparte auditcommissie gevormd vanuit de drie corporaties waarin beide leden Schoutsen en De Kievit zitting hadden. Voorafgaand aan de reguliere vergaderingen in het bijzijn van de directeur-bestuurder, vergaderde de Raad van Commissarissen zelfstandig. Belangrijke gespreksonderwerpen waren, naast de


51

inhoudelijke voorbespreking van de vergadering, onder andere de financiële risico’s van de projecten en de vorderingen van de fusie. Op 24 april en op 20 november is er een gezamenlijke bijeenkomst gehouden van de Raden van Commissarissen van de West-Brabantse Corporaties. Naast het uitwisselen van kennis en ervaringen tussen de leden van de raden van de deelnemende corporaties werd in iedere bijeenkomst een onderwerp gepresenteerd. In april was er een lezing van De heer Derk Windhausen: “waarom en hoe” als corporatie invulling geven aan legitimiteit? Een tweede lezing werd verzorgd door de heer Mark Frequin hij gaf een toelichting op de politieke actualiteit en de implementatie van nieuwe wetgeving. In november werd aandacht besteed aan “governance en risk” door twee gastsprekers, mevrouw Mieke Bastiaanssen en de heer Leo Gerrichhauzen. De jaarlijkse gezamenlijke bijeenkomst van de Raad van Commissarissen en het managementteam heeft in 2015 niet plaatsgevonden. In het kader van de fusie is daarnaast veelvuldig overlegd in diverse samenstellingen. De drie RvC’s van de corporaties zijn een aantal keren samengekomen. Daarnaast is vanuit de 3 RvC’s een klankbordgroep opgericht waarin de voortgang van de fusie werd besproken. Verder waren RvC leden vertegenwoordigd in de Governancecommissie en de Auditcommissie. De zelfevaluatie 2015 is in verband met de drukke agenda’s doorgeschoven naar begin 2016. Onder leiding van DAEB-advies Kees Noort heeft de zelfevaluatie plaatsgevonden. Specifiek doel hiervan is het functioneren van de raad in de huidige samenstelling te evalueren en daaruit te leren voor toekomstige werkzaamheden, al dan niet in de Raad van Toezicht van Woonkwartier. Er zijn geen persoonlijke leningen verstrekt aan de werkorganisatie, bestuur en leden van de Raad van Commissarissen. Gespreksonderwerpen De belangrijkste gespreksonderwerpen en besluiten worden hieronder genoemd, gerangschikt naar de diverse beleidsvelden. Voorbereidingen fusie In december 2014 heeft Andersson Elffers Felix, in opdracht van WSD, directie en RvC een eerste rapportage opgeleverd; Woningstichting Dinteloord, in perspectief van opgaven en schaal. De conclusies luidden als volgt: WSD is een bovengemiddeld goed presterende kleine woningcorporatie die (noodgedwongen door de beperkte mogelijkheden) voor de positionering van ‘dé beheercorporatie van Dinteloord’ heeft gekozen. De meerjarenbegroting is voornamelijk geënt op het goed in stand houden van de bestaande woningportefeuille. Op grond van deze keuzes kan WSD een positief financieel meerjarenperspectief prognosticeren. Deze (noodgedwongen) keuze impliceert op de middellange termijn dat de bedrijfsvoering verder marginaliseert omdat het economisch draagvlak onder de organisatie kleiner wordt. Dat wordt ingegeven door verschillende ontwikkelingen: verkopen van bestaand bezit, geen herinvesteringen, digitalisering, heffingen, et cetera. De (noodgedwongen) keuze voor beheercorporatie is door WSD naar de visie van AEF wel erg rigoureus ingevuld. De volkshuisvestelijke opgaven in Dinteloord vragen om investeringen en


52

vernieuwingen. Dat geldt ondanks de consolidatiestrategie die vanwege de stabilisatie (of krimp) van de bevolking is gekozen. Voor (vastgoed-) organisaties geldt dat investeringen noodzakelijk zijn om op langere termijn te kunnen overleven. Stilstand is achteruitgang. Daarnaast geldt dat WSD bovengemiddeld moet investeren in het vitaal houden van de eigen organisatie. Met een personeelsformatie van 6,7 fte zit de organisatie onder de grens voor een vitale stabiele organisatie. Vitaliteit en professionaliteit van de organisatie vragen daarom om extra aandacht. De rigoureuze keuze voor de consolidatiestrategie moet derhalve gepaard gaan met investeringen in de organisatie. Want ook voor organisaties geldt: Stilstand is achteruitgang. De financiële kracht en de organisatiekracht van WSD zijn beperkt. De organisatie kan financieel gezien meer dan zij begroot maar is niet in staat om de volkshuisvestelijke opgaven in Dinteloord te realiseren. In de gesprekken die AEF heeft gevoerd is draagvlak gebleken voor een oriëntatie op externe samenwerking. Daar zijn (terechte) nadere randvoorwaarden bij genoemd. Samenwerking moet voor WSD/Dinteloord meerwaarde hebben, bijvoorbeeld op: - Meer investeringen in de Dinteloordse volkshuisvesting - Goede lokale verbinding houden met de wijken en met het lokale netwerk, de bestaande korte lijnen handhaven - Meer investeringskracht (financiële armslag en organisatie) - Een professionele en robuuste organisatie in de ondersteunende en staffuncties, met lage beheerkosten tbv de betaalbaarheid van de huurwoningen - Goede digitale en telefonische dienstverlening, en dienstverlening aan huis als alternatief van een kostbaar en weinig bezocht publiekskantoor. WSD doet er in de visie van AEF goed aan om te verkennen of potentiele samenwerkingspartners deze meerwaarde kunnen bieden. De RvC heeft ingestemd met deze conclusies en de vervolgstappen om mogelijke fusiepartners in beeld nader in beeld te brengen. Deze opties zijn als onderdeel van het onderzoek ook besproken met de stakeholders van WSD. Deze waren met de interne belanghebbenden van mening dat de Dinteloordse volkshuisvesting het beste gediend is door samen te gaan met anderen. Daarbij werd o.a. als voorwaarde gesteld: Goede lokale verbinding houden met de wijken en met het lokale netwerk, medewerkers in de wijken met zeggenschap laten werken, medewerkers die snel kunnen handelen. Vervolgens heeft de directeur-bestuurder een aantal verkennende gesprekken gevoerd met mogelijke samenwerkingspartners. Na een extra vergadering eind januari 2015 en een vergadering op 12 februari heeft de RvC ingestemd met de twee volgende voorstellen: 1. De mogelijkheid te onderzoeken om te komen tot een fusie tussen Woningstichting Dinteloord, Bernardus Wonen en Brabantse Waard voor eind 2015. 2. De intentie tot fusie omstreeks 1 maart 2015 extern te communiceren (Intentieverklaring). Leidraad voor directeur bestuurder gedurende het traject was het opgestelde en met de RvC afgestemde visiedocument waarin de gewenste meerwaarde van de fusie voor WSD stond verwoord. Dit traject heeft ook voor beide beoogd fusiepartners geleid tot de verwachting van een positief resultaat. Op 19 maart is daarom de intentie uitgesproken voor een fusie tussen Bernardus Wonen, Brabantse Waard en Woningstichting Dinteloord. Bundeling van kracht: groter worden om nabij en betrokken te blijven. Na deze belangrijke stap is voortvarend verder gewerkt. Er is een contourennota opgesteld voor de te vormen corporatie. Verder is er een due diligence onderzoek en een juridische due diligence


53

onderzoek uitgevoerd en zijn er afspraken gemaakt over de bemensing van de toekomstige RvT en het bestuur. Op 14 juli is op basis van het voorgaande een intentieovereenkomst getekend. De potentiele leden van de RvT hebben een fit en propertest doorlopen en een positieve zienswijze van ILT ontvangen. De gemeenten, de huurdersorganisaties en de minister hebben hun goedkeuring gegeven aan het de fusie. De nieuwe organisatie is vormgegeven op papier en zal de komende tijd ook in de praktijk zijn vorm moeten gaan krijgen. Er is door personeel, bestuurders en adviseurs het afgelopen jaar heel hard en constructief gewerkt. Op 2 maart 2016 is de fusie bekrachtigd door ondertekening van het fusiebesluit in aanwezigheid van de notaris Jongenelen. Beleid Het WSW heeft in juli aan Woningstichting Dinteloord een borgbaarheidsverklaring afgegeven. In de brief wordt aangegeven dat WSD momenteel aan alle financiële ratio’s voldoet. WSW heeft derhalve geen negatieve correcties als gevolg van de financiële positie in het borgingsplafond verwerkt. Het borgingsplafond daalt gedurende de prognosejaren. De reden hiervan is dat WSD volgens de dPi 2014 in de betreffende jaren hogere netto operationele kasstromen en/of verkoopopbrengsten genereert dan benodigd zijn voor de financiering van de DAEB-activiteiten. WSW licht dit toe: Het saldo liquide middelen van uw corporatie per ultimo 2014 is hoger dan WSW voor een normale bedrijfsuitvoering noodzakelijk acht. Het meerdere boven onze norm van 10% van de huren en vergoedingen is als borgingstegoed opgenomen ad € 3.186.000,-. Het borgingstegoed dient u in te zetten voor de financiering van uw DAEB-investeringen of aflossing van geborgde leningen. Wij adviseren u in het kader van een efficiënt werkkapitaalmanagement te trachten uw overliquiditeit te verlagen. WSW heeft een borgingsplafond afgegeven van € 31.995.000,- ultimo 2015, € 31.291.000,- ultimo 2016 en € 29.741.0000,- ultimo 2017. In september 2015 heeft het ILT haar toezichtbrief gestuurd. Zij geeft daarin haar oordeel over de verantwoordingsgegevens over 2014 en prognoses voor 2015-2019. De beoordeling leidt niet tot opmerkingen en geeft geen aanleiding tot het doen van interventies. Ook het toezicht op deelactiviteiten en de door de ILT opgevraagde informatie heeft niet tot een selectie van een specifiek onderzoek geleid. Eind november heeft de ILT voor de laatste maal haar oordeelsbrief op basis van het Bbsh toegestuurd. In haar brief over 2014 stelt zij een aantal algemene zaken aan de orde: grondposities langer dan 10 jaar zonder woningbouwbestemming, de Wet Normering Topinkomens, activiteiten in het buitenland, dienstverlening aan derden en sponsoring. Specifiek constateert ILT dat WSD voldoet aan de toewijzingsnorm van minimaal 90%. Verder constateert ILT dat de accountant een goedkeurend oordeel heeft gegeven m.b.t. de WNT en geeft zij aan geen reden te hebben tot een ander oordeel te komen. In de vergadering van 27 november 2015 heeft de bestuurder de fusiebegroting 2016 ter goedkeuring aan de raad voorgelegd. De Raad van Commissarissen heeft de individuele jaarbegroting 2016 van Woningstichting Dinteloord, de voorgenomen investeringen in 2016, de geconsolideerde fusie (meerjaren) begroting 2016-2025 van de mogelijke fusiecorporatie die als basis zal dienen voor de dPi, het in de begroting opgenomen Treasury jaarplan 2016 en de daarin beschreven Financieringsacties goedgekeurd. Verbindingen Woningstichting Dinteloord was 100% aandeelhouder van WSD Projectontwikkeling B.V. De BV wordt niet meer gebruikt voor projecten en is een feite een lege vennootschap, die in afwachting van de herziene Woningwet vooralsnog wordt aangehouden. In haar vergadering van november


54

2015 heeft de RvC goedkeuring gegeven aan de liquidatie van WSD projectontwikkeling BV. In december is de BV geliquideerd. Financieel De Raad van Commissarissen heeft over diverse wijzigingsvoorstellen voor de begroting positief geadviseerd. Binnen de reguliere bedrijfsvoering heeft de Raad van Commissarissen kennis genomen van de periodieke verslagleggingen en daarnaast de managementletter van de accountant over 2015. De Raad van Commissarissen keurde op basis van het accountantsverslag over 2014 ook het jaarverslag inclusief de jaarrekening over 2014 goed. Tot slot keurde de Raad van Commissarissen het jaarwerkplan en de begrotingsstukken 2016 goed. Projecten Het project Vermeulenhuis/Doktersdreefje is in het verslagjaar afgerond. Het Vermeulenhuis is gerenoveerd en wordt bedrijfsmatig verhuurd. Alhoewel het hier als commerciële verhuur om een niet-DAEB activiteit gaat, onderschrijft de Raad van Commissarissen de keuze van de bestuurder. Doel blijft op termijn het pand te vervreemden, omdat Woningstichting Dinteloord niet wenst te investeren in commerciële projecten. Op de resterende gronden van deze locatie zijn 4 woningen en 4 appartementen gerealiseerd. Het betreft van oorsprong sociale huurwoningen, die in het DAEB segment vallen. Aangezien Woningstichting Dinteloord zich meer wenst te concentreren in Dinteloord heeft zij de appartementen en woningen ook in de verkoop gebracht. Deze zijn allen verkocht. De Raad van Commissarissen heeft hierover positief geadviseerd. Daarnaast zijn in het verslagjaar de volgende projecten aan de orde geweest: - Fase V Popstraat; - De Vriesstraat; - Ruyterstraat en Prinses Irenestraat. De genoemde projecten zijn, conform het kwaliteitsmanagementsysteem projecten besproken, geadviseerd en waar nodig voorzien van goedkeuring door de Raad van Commissarissen. Risicobeheersing Zowel binnen de financiële meerjarenbegroting als in de verslaglegging is er aandacht voor risicobeheersing. Daar waar voorgestelde normen niet worden gerealiseerd, wordt vanuit de gedachte van risicobeheersing een analyse gemaakt en worden maatregelen getroffen. De belangrijkste risico’s worden door de Raad van Commissarissen besproken met de directeurbestuurder. Zo werd onder andere gesproken over realisatie van de Europese toewijzingsnorm, solvabiliteit en liquiditeit, verhuurdersheffing en de waardeverminderingen bij projecten. In de managementletter van de accountant (BDO) worden de beleidsrisico’s beoordeeld. Tijdens de interimcontrole 2015 heeft het onderzoek naar de identificatie en de borging van de belangrijkste risico’s in het kader van de jaarrekeningcontrole centraal gestaan. Gezien de interne en externe ontwikkelingen in relatie tot het krachtenveld waarin WSD functioneert heeft BDO naast de reguliere Administratieve Organisatie en Interne Beheersing (AO/IB) rondom de bedrijfsprocessen ook aandacht besteed aan de beheersing van de sturende processen, planning- en controlcyclus en het voldoen aan weten regelgeving. Woningstichting Dinteloord scoort op de meeste punten een laag risico. Voor het onderdeel Compliance risico wet en regelgeving scoort WSD gemiddeld (impact en kans). Maatregelen, met name op het gebied van de nieuwe Woningwet, zijn doorgeschoven naar de fusiecorporatie. De Raad van Commissarissen heeft deze beleidsmatige risicoanalyse besproken. Op basis van dit overzicht heeft de Raad van Commissarissen de bevestiging gekregen dat Woningstichting


55

Dinteloord in voldoende mate in control is. In 2015 heeft de Raad van Commissarissen geen elementaire interventies gedaan.

De interne risicobeheersing komt binnen de periodieke verslaglegging driemaal per jaar nadrukkelijk aan de orde met sturing op prestatie indicatoren binnen de Kritische Succes Factoren. Mogelijke risico’s inclusief gevolgen en maatregelen worden specifiek per onderdeel benoemd. Tevens bevat de verslaglegging een separate risicoparagraaf. Ook per project worden risico’s benoemd en worden daarnaast de budgetten bewaakt op basis van het Kwaliteits Management Systeem voor projecten. Samen met de voortgang van de jaarwerkplannen, bewaking van de begroting inclusief beheerskosten en onderhoudsuitgaven, en de liquiditeitsontwikkeling zijn voldoende sturingsmogelijkheden voorhanden om risico’s tijdig en adequaat te kunnen beheersen. Contacten belanghouders De Raad van Commissarissen heeft in 2015 één maal overleg gevoerd met de huurdersvereniging. De huurdersvertegenwoordigers uit de RvC hebben gedurende het verslagjaar twee bestuursvergaderingen van de huurdersvereniging bijgewoond. Daarnaast zijn er (nog) geen gestructureerde contacten met de directe belanghouders. Wel hebben leden van de Raad vanuit andere rollen informeel contacten met belanghouders. De directeur-bestuurder had aangegeven in 2014, halverwege de visitatieperiode, een algemene belanghouders bijeenkomst te willen organiseren. Deze heeft niet plaatsgevonden, maar wel is er in het kader van de totstandkoming van het rapport ‘Woningstichting Dinteloord; in perspectief van opgaven en schaal’ organisatieadviesbureau Andersson Elffers Felix gesproken met een aantal belanghouders over Woningstichting Dinteloord, waarvan de resultaten in het rapport zijn benoemd en verwerkt. De directeur-bestuurder heeft medegedeeld dat er in het verslagjaar geen geschillen zijn geweest. Uit het jaarverslag van de Regionale Geschillencommissie blijkt ook dat er geen geschillen zijn aangemeld. Raad van Commissarissen als werkgever De Raad van Commissarissen is werkgever van de directeur-bestuurder. De raad heeft een Renumeratiecommissie aangesteld bestaande uit de voorzitter en vice-voorzitter. De Remuneratiecommissie werkt met een cyclus van een plannings-, functionerings- en beoordelingsgesprek. Daarbij wordt gewerkt met een format om alle van belang zijnde onderwerpen te bespreken en te toetsen. In februari 2015 heeft het beoordelingsgesprek plaatsgevonden over 2014. De Remuneratiecommissie heeft vastgesteld dat de directeurbestuurder goed heeft gefunctioneerd.


56

Later in 2015 heeft de Remuneratiecommissie met de directeur-bestuurder na diverse gesprekken afspraken gemaakt over zijn vertrek als directeur-bestuurder per fusiedatum. De directeur-bestuurder is in het kader van de WNT als topfunctionaris aangemerkt. Er zijn in 2015 geen interim topfunctionarissen werkzaam geweest. De directeur-bestuurder heeft een contract voor onbepaalde tijd. In december 2012 is in goed overleg de beloning naar beneden bijgesteld op basis van de normering uit de Sector Brede Beloningscode, waarbij gebruik wordt gemaakt van het overgangsrecht uit de regeling bezoldigingsmaxima topfunctionarissen toegelaten instellingen volkshuisvesting. Voor zijn werkzaamheden voor Woningstichting Dinteloord ontvangt de directeur-bestuurder een vast inkomen van € 98.398 (inclusief eenmalige uitkering van € 375 o.b.v. cao) met daarnaast een onbelaste onkostenvergoeding van € 900. De pensioenlasten bedragen € 20.476. De werkgeverslasten sociale verzekeringen (geen onderdeel van de WNT) bedragen € 9.357. Aan de directeur-bestuurder is een bedrijfsauto ter beschikking gesteld (fiscale bijtelling € 7.549 en eigen bijdrage € 558). In december 2015 is deze auto vervangen. Per 1 januari 2014 is in het kader van de WNT de nieuwe regeling bezoldigingsmaxima topfunctionarissen toegelaten instellingen volkshuisvesting van toepassing. De bezoldiging in 2015 op basis van deze nieuwe regelgeving bedraagt € 125.865, waarbij gebruik wordt gemaakt van het overgangsrecht. De directeur-bestuurder heeft de volgende relevante nevenfuncties:  Directeur-Bestuurder WSD Projectontwikkeling B.V. (beëindigd per 26-11-2015);  Lid van de Algemene Raad Stichting Woonwagenbeheer Zuidwest Nederland. De werkzaamheden worden uitgevoerd binnen Woningstichting Dinteloord. Bij deze nevenfunctie is de onafhankelijkheid gewaarborgd. Verder is er geen sprake van tegenstrijdige belangen. De directeur-bestuurder ontvangt geen vergoeding voor deze nevenfuncties. Accountant De Raad van Commissarissen heeft in 2015 BDO Audit & Assurance B.V. aangesteld als accountant. De procedurele en de inhoudelijke taakopdracht voor de accountant is door de Raad van Commissarissen vastgesteld bij de accountantsselectie. Daarbij is tevens vastgesteld dat de resultaten van de interim controle, neergelegd in de managementletter, evenals de resultaten van de accountantscontrole over het gehele verslagjaar, door de Raad van Commissarissen met de accountant besproken worden in aanwezigheid van de directeur-bestuurder. Zowel het accountantsverslag 2014 als de managementletter 2015 zijn in het verslagjaar besproken. De externe accountant wordt benoemd voor een periode van vier jaar. De huidige benoemingsperiode liep na het verslagjaar 2014 af, in verband met de op handen zijnde fusie heeft de RvC besloten het contract met 1 jaar te verlengen. Jaarrekening De jaarrekening omvat de winsten verliesrekening, de balans, de bijbehorende toelichting, evenals het volkshuisvestingsverslag over het afgelopen jaar. De jaarrekening is door BDO Audit & Assurance B.V. te Tilburg onderzocht en goedgekeurd, zoals blijkt uit de controleverklaring die u elders in dit verslag aantreft. De Raad van Commissarissen van Woningstichting Dinteloord kan zich met deze stukken verenigen en keurt de vastgestelde jaarrekening 2015 goed, overeenkomstig artikel 25 van de statuten. Bij goedkeuring van de jaarrekening 2015 en de in de jaarrekening voorgestelde resultaatbestemming, zal het behaalde negatieve resultaat van € 232.621 ten laste van de algemene bedrijfsreserve worden gebracht. Het eigen vermogen per 31-12-2015 is met € 4.486.750 afgenomen tot € 26.856.043.


57

De voorbereidingen voor de fusie hebben het afgelopen jaar veel inspanning en flexibiliteit gevraagd van de werkorganisatie. Deze inzet heeft de organisatie geleverd, waardoor Woningstichting Dinteloord een goede inbreng heeft gehad in de opbouw van de fusiecorporatie Woonkwartier. Met de fusie, waarvoor inmiddels op 2 maart 2016 de stukken zijn getekend, is dit het laatste verslag van de Raad van Commissarissen van Woningstichting Dinteloord. Woningstichting Dinteloord gaat met Stichting Brabantse Waard en Bernardus Wonen op in de nieuwe plattelandscorporatie Woonkwartier. De opstart van de fusiecorporatie Woonkwartier, het samengaan van de corporaties, de verdere digitalisering, en het implementeren van de nieuwe Woningwet, maken dat er blijvend een beroep wordt gedaan op de inzet en flexibiliteit van de medewerkers van de nieuw te vormen organisatie. Onze directeur-bestuurder, Noud Smulders legt per fusiedatum zijn functie als directeur-bestuurder neer. Hij heeft zich 31 jaar met veel ambitie en bevlogenheid in gezet voor zijn Woningstichting Dinteloord. De RvC dankt hem voor zijn inzet en het behaalde resultaat. Zij wenst hem veel succes met zijn werkzaamheden de komende tijd in de Woonkwartier als Verandermanager met aandachtsveld portefeuillestrategie. In deze rol kan hij een mooie bijdrage leveren aan de opstart en vormgeving van Woonkwartier. De Raad van Commissarissen spreekt naar de directeur-bestuurder en alle medewerkers zijn waardering uit voor de bereikte resultaten en de getoonde inzet. Dinteloord, 28 april 2016 was getekend,

Mw. mr. drs. A.M.M. van Breugel Voorzitter Dhr. drs. F.J.A.C. Smits CPC Mw. M.G. de Wit-Greuter Dhr. L.P. Oostenrijk Mw. ir. P.A.M. Brouwer Mw. C.W. de Kievit-van der Kubbe Dhr. W. Hoogstad Dhr. drs. C.J.A.M. de Vetter


58

Jaarrekening


59

Enkelvoudige balans (na verwerking resultaatbestemming) ACTIVA

31-12-2015 €

31-12-2014 €

VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed in ontwikkeling (On)roerende zaken t.d.v. de exploitatie

48.185.648 499.650 268.811

Totaal materiële vaste activa Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

48.954.109

7.921.741 11.869.881

Totaal vastgoedbeleggingen Financiële vaste activa Deelneming Latente belastingvorderingen

51.929.445 1.537 306.549 52.237.531

8.552.365 10.405.800 19.791.622

1.436.626

Totaal financiële vaste activa

18.958.165

18.000 1.043.820 1.436.626

1.061.820

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Vastgoed in ontwikkeling voor verkoop

-

Totaal voorraden Vorderingen Huurdebiteuren Gemeente Overige vorderingen Overlopende activa Totaal vorderingen Liquide middelen TOTAAL ACTIVA


442.165 -

43.291 185 18.045

442.165

45.359 1.281 16.718 46.893 61.521

110.251

666.946

3.681.067

70.910.824

76.490.999

60

PASSIVA

Eigen vermogen Algemene bedrijfsreserve

31-12-2015 €

26.856.043

Totaal eigen vermogen Voorzieningen Onrendabele investeringen

-

Totaal kortlopende schulden TOTAAL PASSIVA


31.342.793

642.731 -

28.900.000 11.958.625

Totaal langlopende schulden Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en sociale premies Groepsmaatschappijen Overige schulden Overlopende passiva

31.342.793 26.856.043

Totaal voorzieningen Langlopende schulden Leningen kredietinstellingen Terugkooprecht

31-12-2014 €

642.731

30.900.000 10.531.084 40.858.625

2.000.000 307.521 199.618 689.017

41.431.084

2.000.000 247.989 73.387 18.000 2.888 732.127 3.196.156

3.074.391

70.910.824

76.490.999

61

Enkelvoudige winsten verliesrekening 2015 €

2014 €

BEDRIJFSOPBRENGSTEN Huren Vergoedingen Verkoop onroerende zaken Overige bedrijfsopbrengsten

5.118.564 44.955 373.935 95

Som der bedrijfsopbrengsten

4.925.041 43.176 364.747 270 5.537.549

5.333.234

BEDRIJFSLASTEN Afschrijvingen Overige waardeveranderingen Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Heffingen Leefbaarheid Som der bedrijfslasten

2.258.769 557.268 390.230 48.291 61.000 721.892 604.579 440.304 38.602

2.166.139 1.363.960 356.272 49.435 64.588 840.586 446.867 532.375 4.428 5.120.935

5.824.650

416.614

- 491.416

Niet gerealiseerde waardeveranderingen

317.292

265.817

Financiële baten en lasten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten

37.176 - 1.396.509

32.001 - 1.435.149

- 625.427

- 1.628.747

392.806 -

1.043.820 -

- 232.621

- 584.927

-

-

Buitengewoon resultaat na belastingen

- 232.621

- 584.927

RESULTAAT NA BELASTINGEN

- 232.621

- 584.927

BEDRIJFSRESULTAAT

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Belastingen Resultaat deelneming Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen Buitengewone baten Buitengewone lasten Belastingen buitengewoon resultaat


62

Kasstroomoverzicht €

€

Liquide middelen per 1 januari

2015 €

2014 €

3.681.067

2.625.698

1.861.247

1.885.340

-2.875.368

-750.142

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

-2.000.000

-79.829

Netto kasstroom

-3.014.121

1.055.369

666.946

3.681.067

Operationele activiteiten -

Bedrijfsresultaat Afschrijvingen Overige waardeveranderingen Mutatie voorzieningen Mutatie financiële vaste activa

- Mutatie voorraden - Mutatie vorderingen - Mutatie schulden - Mutatie werkkapitaal - Ontvangen rente - Betaalde rente

416.614 2.258.769 557.268 -642.731 18.000 442.165 48.730 134.108 625.003 37.176 -1.408.852

Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringsactiviteiten -

Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Investeringen in vastgoedbeleggingen Desinvesteringen vastgoedbeleggingen

-3.195.247 277.499 -29.597 71.977

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Financieringsactiviteiten - Ontvangsten uit langlopende schulden - Aflossing langlopende schulden

Liquide middelen per 31 december


-2.000.000

63

Waarderingsgrondslagen Algemeen Regelgeving De Jaarverslaggeving door Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit Beheer Sociale Huursector. In dit besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven, behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2012 is door de Raad voor de Jaarverslaggeving de herziene Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst-en-verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie-, waarderings-, en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. De Jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Grondslagen De activa en passiva op de balans zijn tegen nominale waarden gewaardeerd, tenzij anders wordt vermeld. Bij het samenstellen van de balans en de winsten verliesrekening is een bestendige gedragslijn gevolgd. Op basis van de herziene RJ 645 wordt het sociaal vastgoed en commercieel vastgoed afzonderlijk gepresenteerd. Het sociaal vastgoed wordt gewaardeerd op bedrijfswaarde, rekening houdend met de herziene uitgangspunten. De afschrijvingen vinden lineair plaats. Het commercieel vastgoed wordt gewaardeerd tegen de actuele waarde (taxatiewaarde in verhuurde staat). Vergelijkende cijfers Ter verbetering van het inzicht zijn vergelijkende cijfers mogelijk aangepast. Deze aanpassingen hebben geen invloed op het vermogen en het resultaat (met uitzondering van stelselwijzigingen). Schattingen Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de Jaarrekening vormt het bestuur van Woningstichting Dinteloord zich verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de Jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, zijn de aard van deze oordelen en schattingen, inclusief de bijhorende veronderstellingen, opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten.

Balanswaardering Activa Vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs onder de huurtoeslaggrens, het maatschappelijk vastgoed en het overige sociale vastgoed. De huurtoeslaggrens is een algemeen huurprijsniveau dat jaarlijks per 1 juli door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt vastgesteld. Maatschappelijk vastgoed is bedrijfsonroerend goed dat is verhuurd aan maatschappelijke organisaties, waaronder zorg-, welzijn-, onderwijs- en culturele instellingen en dienstverleners en tevens is vermeld op de bijlage zoals deze is opgenomen in de Beschikking van de Europese Commissie d.d. 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen. Het beleid van Woningstichting Dinteloord is er op gericht de sociale vastgoedportefeuille aan te houden voor de doelgroep van beleid. Slechts voor een deel van het sociale vastgoed vindt optimalisatie van het financiële rendement plaats. Daarmee kwalificeert Woningstichting Dinteloord zich als vastgoedbeheerder en is de bedrijfswaarde de basis voor de invulling van de actuele waarde. Het sociaal vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd tegen de realiseerbare waarde, gebaseerd op bedrijfswaarde. Deze wordt gevormd door de contante waarde van de kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatie-opbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende looptijd van de


64

investering. De realiseerbare waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van complexen. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden aangehouden. Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten na-investeringen) die leiden tot een waardeverhoging van het actief worden aangemerkt als activeerbare kosten van vernieuwing. De beleidsuitgangspunten die hebben geleid tot het vaststellen van de parameters ten behoeve van het berekenen van de bedrijfswaarde van de woningen, zijn als volgt kort samen te vatten: Jaarrekening 2015

Jaarrekening 2014

-

Huurverhoging 2016 Huurverhoging 2017 Huurverhoging 2018 Huurverhoging 2019 e.v. Huurharmonisatie 2016-2018 Huurharmonisatie 2019 e.v. Huurderving

0,00% 2,75% 2,00% 3,00% 2,00% 1,75% 2,00% 2,00% Conform mutatiegraad/streefhuur 0,50% Conform mutatiegraad/streefhuur 0,25% Conform ervaringscijfers 0,50%

-

Onderhoud Inflatie onderhoud Inflatie onderhoud Inflatie onderhoud Inflatie onderhoud Inflatie onderhoud Inflatie onderhoud

Conform onderhoudsbegroting 3,00% 3,00% 3,00% 3,00% 3,00% 2,50%

-

Variabele lasten Inflatie variabele Inflatie variabele Inflatie variabele Inflatie variabele Inflatie variabele Inflatie variabele

2016 2017 2018 2019 2020 2021 e.v.

lasten lasten lasten lasten lasten lasten

2016 2017 2018 2019 2020 2021 e.v.

1,25% 1,50% 1,75% 2,00% 3,00% 3,00%

Conform fusiebegroting 2016-2025 3,00% 1,25% 3,00% 1,50% 3,00% 1,75% 3,00% 2,00% 3,00% 3,00% 2,50% 3,00%

- Restwaarde grond - Inflatie restwaarde grond

€ 180 m2 excl. BTW minus kosten 2,00% 2,00%

- Disconteringsvoet - Kasstroom generende eenheid

5,00% Complex niveau

5,25% Complexniveau

-

€ 4,91 per € 1.000 WOZ € 5,36 per € 1.000 WOZ 2,00% 2,00% 2,00% 2,00%

€ 4,91 per € 1.000 WOZ € 5,36 per € 1.000 WOZ 1,25% 1,50% 1,75% 2,00%

Verhuurdersheffing 2016 Verhuurdersheffing 2017 e.v. Inflatie WOZ 2016 Inflatie WOZ 2017 Inflatie WOZ 2018 Inflatie WOZ 2019 e.v.

Sociaal vastgoed in ontwikkeling Dit betreft complexen in aanbouw die worden gewaardeerd tegen uitgaafprijzen en toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering, onder aftrek van een bijzondere waardevermindering uit hoofde van te dekken stichtingskosten. Bij de bepaling van de bijzondere waardevermindering worden de boekwaarde en de reële waarde van de kasstroom genererende eenheid, waartoe de onroerende zaken gaan behoren, betrokken. Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, dan wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen. Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen aanschafprijs en bijkomende kosten. Zo nodig vindt op basis van taxatie afwaardering plaats. (On)roerende zaken ten dienste van de exploitatie De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd op basis van aanschafwaarde onder aftrek van lineaire afschrijvingen.


65

Commercieel vastgoed in exploitatie Het commercieel vastgoed in exploitatie omvat woningen in exploitatie met een huurprijs boven de huurtoeslaggrens, het bedrijfsmatig vastgoed (niet zijnde maatschappelijk vastgoed) en het overige commerciële vastgoed. Commercieel vastgoed in exploitatie wordt gewaardeerd tegen de actuele waarde. De invulling van deze actuele waarde is de marktwaarde in verhuurde staat. Deze wordt onder meer gebaseerd op beschikbare marktgegevens en samengesteld door externe taxateurs. Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Onroerende zaken die in het kader van een regeling Verkoop onder Voorwaarden (VoV) zijn overgedragen aan een derde en waarvoor de woningcorporatie een terugkoopverplichting kent, worden aangemerkt als financieringsconstructie. De betreffende onroerende zaken worden gewaardeerd tegen actuele waarde, zijnde de met de koper overeengekomen contractprijs (eerste waardering) en daarna de marktwaarde op basis van VoV. Indien de regeling voorziet in een terugkooprecht tegen een lagere terugkoopprijs dan de realiseerbare waarde op het terugkoopmoment, dan is de verwerking overeenkomstig een terugkoopplicht. Voor de regeling overeengekomen overdrachtswaarde wordt aan de creditzijde van de balans een terugkoopverplichting opgenomen. Deze terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan de bij de overdracht ontstane verplichting, rekening houdend met de contractvoorwaarden. Deelneming Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd op de netto vermogenswaarde. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij een aandeelhoudersbelang van meer dan 20%. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze Jaarrekening. Deelneming WSD Projectprojectontwikkeling B.V. (geliquideerd per 26-11-2015) is op grond van artikel 2:407 lid 2 BW niet geconsolideerd, aangezien de grenzen van artikel 2:396 BW niet worden overschreden. Latente belastingvorderingen Latenties worden gewaardeerd tegen contante waarde. Vlottende activa Voorraden De voorraden worden gewaardeerd op vervaardigingsprijs c.q. verkrijgingsprijs of lagere opbrengstwaarde. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs zonder aftrek van verkoopkosten. Bij de bepaling van de opbrengstwaarde wordt rekening gehouden met mogelijke incourantheid van de voorraden. Vorderingen De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, die gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas- en banktegoeden. Passiva Voorzieningen Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien en voor zover de verwachte verliezen de boekwaarde van het betreffende complex overtreffen, wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Onder verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan de netto contante waarde van alle investeringsuitgaven minus aan deze investering toe te rekenen ontvangsten. De gebruikte uitgangspunten voor de berekening van het onrendabele deel komen overeen met die voor de (on)roerende zaken in exploitatie. Langlopende schulden Onder de langlopende schulden worden schulden opgenomen met een resterende looptijd van meer dan één jaar.


66

De schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Aflossingsverplichtingen voor het komende jaar worden opgenomen onder de kortlopende schulden. In het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden heeft de corporatie een terugkoopverplichting en/of recht die/dat mede afhankelijk is van de ontwikkeling van de waarde van de woningen in het economisch verkeer. De terugkoopverplichting en/of het recht wordt jaarlijks gewaardeerd. Indien de regeling voorziet in een terugkooprecht tegen een lagere terugkoopprijs dan de realiseerbare waarde op het terugkoopmoment, dan is de verwerking overeenkomstig de terugkoopplicht. Voor de in de regeling overeengekomen overdrachtswaarde wordt aan de creditzijde van de balans een terugkoopverplichting opgenomen. Deze terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan de bij overdracht ontstane verplichting, rekening houdend met de contractvoorwaarden. De mogelijke per saldo toename van de terugkoopverplichting ten opzichte van de bij overdracht ontstane verplichting wordt geactiveerd, een per saldo afname wordt als resultaat verantwoord. Kortlopende schulden Waardering geschiedt tegen nominale waarde.

Resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald met inachtneming van de eerder vermelde waarderingsgrondslagen balansbepaling. Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd, verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn. Overige waardeveranderingen De overige waardeveranderingen worden gevormd door de waardevermindering die is ontstaan door gedurende het verslagjaar nieuw aangegane juridische en feitelijke verplichtingen met betrekking tot investeringen in nieuwbouw en herstructurering. Niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille De mogelijke mutatie door herwaardering van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden wordt gesaldeerd met de terugkoopverplichting en/of het recht als resultaat verantwoord. Belastingen Belastingen over de resultaten omvatten de over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare winstbelastingen en latente belastingen. De belastingen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen, behoudens voor zover deze betrekking hebben op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen, in welk geval de belasting in het eigen vermogen wordt verwerkt. De over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare belasting is de naar verwachting te betalen belasting over de belastbare winst over het boekjaar, rekening houdend met de fiscale faciliteiten en de vaststellingovereenkomst (VSO), berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgesteld op verslagdatum, dan wel waartoe materieel al op verslagdatum is besloten, en eventuele correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde belasting. Voor latente belastingen wordt een vordering dan wel een voorziening getroffen voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen ten behoeve van de financiële verslaggeving en de fiscale boekwaarde van die posten. Er wordt uitsluitend een latente belastingvordering opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er in de toekomst belastbare winsten beschikbaar zullen zijn die voor de realisatie van het tijdelijke verschil dan wel compensabele verliezen kunnen worden aangewend. Latente belastingvorderingen worden per iedere verslagdatum herzien en verlaagd voor zover het niet langer waarschijnlijk is dat het daarmee samenhangende belastingvoordeel zal worden gerealiseerd. Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder de vlottende activa of onder de financiële vaste activa indien de verwachte looptijd langer is dan een jaar. De latente belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de voorzieningen. De latenties worden gewaardeerd tegen contante waarde. Saldering van latenties vindt plaats indien en voor zover de corporatie bevoegd is tot saldering, simultane afwikkeling en tevens het stellige voornemen heeft om dit te doen.

Kasstroomoverzicht Algemeen Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.


67

Toelichting op de enkelvoudige balans Debet Materiële vaste activa

Sociaal vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed in ontwikkeling (On)roerende zaken t.d.v. de exploitatie

31-12-2015 € 48.185.648 499.650 268.811

Totaal

Vastgoedbeleggingen

Commercieel vastgoed in exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

Incl. (On)roerende zaken t.d.v. de exploitatie

1 januari 2015 - Aanschafwaarde - Afwaardering - Afschrijvingen - Herwaardering

51.929.445 1.537 306.549 48.954.109

31-12-2015 € 7.921.741 11.869.881

Totaal

Verloop vastgoed in exploitatie

31-12-2014 €

52.237.531

31-12-2014 € 8.552.365 10.405.800

19.791.622

Sociaal vastgoed

Commercieel vastgoed

18.958.165

t.d.v. de exploitatie

39.445.345 -4.815.452 -7.989.377 25.288.929

11.177.953 -3.778.443 -442.971 1.595.826

-320.649 -

51.250.496 -8.593.895 -8.752.997 26.884.755

Waardering per 1 januari 2015

51.929.445

8.552.365

306.549

60.788.359

Mutaties 2015 - Investeringen - In exploitatie - Overboeking - Desinvesteringen - Afwaardering - Correctie afwaardering - Afschrijvingen - Correctie afschrijvingen - Herwaardering overboeking - Herwaardering desinvesteringen - Herwaardering afschrijvingen - Herwaardering

926.685 1.952.024 -118.362 -186.021 -664.605 168.217 -813.550 -15.160 -846.489 -206.029 813.550 -4.754.057

29.597 118.362 172.562 -139.870 -111.261 67.893 846.489 111.261 -1.725.657

33.953 -99.896 -33.184 61.389 -

960.638 1.981.621 0 -285.917 -492.043 28.347 -957.995 114.122 -206.029 924.811 -6.479.714

-3.743.797

-630.624

-37.738

-4.412.159

42.019.671 -5.311.840 -8.818.087 20.295.904

11.325.912 -3.745.751 -486.339 827.919

561.255 -292.444 -

53.906.838 -9.057.591 -9.596.870 21.123.823

48.185.648

7.921.741

268.811

56.376.200

Totaal mutaties 31 december 2015 - Aanschafwaarde - Afwaardering - Afschrijvingen - Herwaardering Waardering per 31 december 2015


627.198

Totaal €

68

Afschrijvingsmethode en termijnen (On)roerende zaken in exploitatie worden lineair in 50 jaar afgeschreven. (On)roerende zaken t.d.v. de exploitatie worden lineair afgeschreven: - Kantoorpand 50 jaar - Inventaris 05 jaar - Automatisering 05 jaar - Vervoermiddelen 05 jaar (restwaarde 10%)

WOZ-waarde De WOZ-waarde van vastgoed in exploitatie, in ontwikkeling en onroerende zaken ten dienste van de exploitatie, bedraagt samen circa € 109 miljoen (exclusief nieuwbouw opgeleverd in 2015) met peildatum 1-12015 (WOZ-waarde 2014 circa € 112 miljoen met peildatum 1-1-2014).

Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde voor het sociale vastgoed in exploitatie bedraagt per 31-12-2015 € 48.185.648 (€ 51.929.445 per 31-12-2014). Het inrekenen van de bijdrage Aw zal een negatief effect hebben op de bedrijfswaarde van € 287.268 en een verhoging van de verhuurdersheffing een negatief effect van € 1.169.832. De bedrijfswaarde voor het commerciële vastgoed in exploitatie bedraagt per 31-12-2015 € 9.784.202 (€ 10.077.207 per 31-12-2014). Het inrekenen van de bijdrage Aw zal een negatief effect hebben op de bedrijfswaarde van € 20.141.

Verzekeringen (On)roerende zaken in exploitatie zijn verzekerd tegen schade als gevolg van brand, storm en inbraak per eenheid. Woningstichting Dinteloord loopt geen risico op onderverzekering. Verzekerde waarde VvE complexen - VvE Residentie Schootsvelden Wapenplaats 2-92 - VvE Westvoorstraat 56-84 - VvE Oranjeplein 2-24

Verzekerde waarde € 9.532.380 € 3.559.800 € 1.358.500

Eenheden 46 15 12

Eigendom WSD 33 14 6

(On)roerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn verzekerd voor circa € 0,6 miljoen inclusief inventaris. Tevens zijn verzekeringen afgesloten voor aansprakelijkheid, reconstructie, fraude en beroving. Voor onderhoud, renovatie en nieuwbouw kan een beroep gedaan worden op een doorlopende CAR-verzekering.

Rentabiliteitswaardecorrectie De rentabiliteitswaardecorrectie is berekend op € 986.441 (€ 1.054.489 in 2014).

Verhuureenheden

-

Woningen Maatschappelijk vastgoed Garages Bedrijfsruimten

Totaal

31-12-2015 aantal

31-12-2014 aantal

766 24 49 4

759 24 49 3 843

835

Bijzonderheden Per 31-12-2015 is één bestaande huurwoning verkocht, die nog niet gepasseerd is.

Zekerheden (On)roerende zaken in exploitatie zijn grotendeels gefinancierd met kapitaalmarktleningen onder garantie van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw.


69

Sociaal vastgoed in ontwikkeling

-

Burg. mr. H. Popstraat Dinteloord (fase V) Pr. Beatrixstraat / Pr. Irenestraat Dinteloord De Vriesstraat Dinteloord De Ruyterstraat Dinteloord Pr. Irenestraat Dinteloord Voorziening onrendabele investeringen Overige projecten in voorbereiding

31-12-2015 € 445.095 54.498 57

373.335 78.117 12.317 -463.769 1.537

Totaal

Verloopoverzicht actuele projecten

31-12-2014 €

499.650

Prinses Irenestraat

1.537

De Ruyterstraat

Overige projecten

1 januari 2015 - Aanschafwaarde - Onrendabele top

718 -

819 -

-

Boekwaarde per 1 januari 2015

718

819

-

229.124 -175.344 -

836.506 -392.230 -

57 -

53.780

444.276

57

229.842 -175.344

837.324 -392.230

-

54.498

445.095

57

Mutaties 2015 - Investeringen - Voorziening - Onrendabele top - In exploitatie - Afwaardering Totaal mutaties 31 december 2015 - Aanschafwaarde - Onrendabele top Boekwaarde per 31 december 2015

Toelichting Projecten De Ruyterstraat en Pr. Irenestraat betreffen projectmatige onderhoudsprojecten in Dinteloord met levensduurverlening. De overige projecten in voorbereiding hebben eveneens betrekking op projectmatig onderhoud met levensduurverlenging in Dinteloord.

Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

31-12-2015 €

Saldo per 1 januari Mutaties - Mutatie actuele waarde - Verkopen incl. doorverkoop - Doorverkoop zonder voorwaarden Totaal mutaties Saldo per 31 december


31-12-2014 € 10.449.098

10.405.800

240.828 27.130 -311.256

198.115 32.134 1.233.832 1.464.081

-43.298

11.869.881

10.405.800

70

(On)roerende zaken t.d.v. de exploitatie

Kantoorpand

Inventaris Automatisering

Vervoermiddelen

Totaal €

1 januari 2015 - Aanschafwaarde - Cumulatieve afschrijvingen

458.733 -201.841

135.048 -97.254

33.417 -21.554

627.198 -320.649

Boekwaarde per 1 januari 2015

256.892

37.794

11.863

306.549

-54.169 25.586 -9.132

-12.310 8.234 -17.470

33.953 -33.417 27.569 -6.582

33.953 -99.896 61.389 -33.184

Totaal mutaties

-37.715

-21.546

21.523

-37.738

31 december 2015 - Aanschafwaarde - Cumulatieve afschrijvingen

404.564 -185.387

122.738 -106.490

33.953 -567

561.255 -292.444

Boekwaarde per 31 december 2015

219.177

16.248

33.386

268.811

Mutaties 2015 - Investeringen - Desinvesteringen - Vrijval afschrijvingen - Afschrijvingen

Toelichting De werkplaats van het kantoorpand in Dinteloord is wegens verhuur overgeboekt naar commercieel vastgoed in exploitatie en als desinvestering verantwoord.

Financiële vaste activa

Deelneming Latente belastingvorderingen

31-12-2015 € 1.436.626

Totaal

Deelneming

18.000 1.043.820 1.436.626

31-12-2015 €

Saldo per 1 januari Mutaties - WSD Projectontwikkeling B.V. liquidatie - WSD Projectontwikkeling B.V. winstuitkering

Totaal


31-12-2014 € 18.000

-

-18.000

-18.000

-

-

18.000

Saldo per 31 december

- Latente belastingvorderingen

1.061.820

18.000

Totaal mutaties

Latente belastingvorderingen

31-12-2014 €

31-12-2015 € 1.436.626

31-12-2014 € 1.043.820

1.436.626

1.043.820

71

Toelichting De post latente belastingvorderingen verliescompensatie.

betreft

de

tot

waardering

gebrachte

beschikbare

voorwaartse

De latente belastingvordering inzake voorwaartse verliescompensatie bedraagt circa € 1,4 miljoen, gebaseerd op waardering tegen contante waarde met een disconteringsvoet na belasting van 3,2% De totale verrekenbare verliezen bedragen ultimo 2015 circa € 6,4 miljoen.

Voorraden

- Vastgoed in ontwikkeling voor verkoop

31-12-2015 €

31-12-2014 €

-

442.165

Totaal

Vorderingen Huurdebiteuren Gemeente Overige vorderingen Overlopende activa

-

31-12-2015 €

Huurdebiteuren

-

Huurdebiteuren huur (huidig) Huurdebiteuren huur (vertrokken) Huurdebiteuren herstelkosten (huidig) Huurdebiteuren herstelkosten (vertrokken) Overige huurdebiteuren (vertrokken) Voorziening dubieuze debiteuren

- Huurdebiteuren huur (huidig) - Huurdebiteuren huur (vertrokken) - Huurdebiteuren huur (totaal)

Gemeente

- Woningaanpassingen Totaal


45.359 1.281 16.718 46.893 61.521

31-12-2015 €

110.251

31-12-2014 €

43.157 21.612 134 29.275 -112 -50.775

Totaal

Huurachterstanden

31-12-2014 €

43.291 185 18.045

Totaal

442.165

44.590 12.215 657 34.014 -46.117 43.291

31-12-2015 aantallen / achterstand 41 11 52

45.359

31-12-2014 aantallen / achterstand

0,91% 0,45% 1,36%

31-12-2015 €

41 10 51

0,92% 0,26% 1,18%

31-12-2014 €

-

1.281 -

1.281

72

Overige vorderingen

- Overige debiteuren - Overige vorderingen - Schadeclaims verzekering

31-12-2015 €

13.958 2.760 -

185 -

Totaal

Overlopende activa

- Vooruitbetaalde rente - Overige vooruitbetaalde kosten - Rente liquide middelen

185

31-12-2015 €

- Kas - Rabobank Totaal

16.718

31-12-2014 € 6.865 13.113 26.915

10.380 7.665

Totaal

Liquide middelen Direct opeisbaar

31-12-2014 €

18.045

31-12-2015 € 603 666.343

46.893

31-12-2014 € 1.067 3.680.000

666.946

3.681.067

Kredietfaciliteit Door de Coöperatieve Rabobank West-Brabant Noord U.A. is een rekening-courant kredietfaciliteit verleend van maximaal € 250.000 tegen een rentevergoeding van 1-maands-EURIBOR met een opslag van 1,60% en een kredietprovisie van 0,50% per jaar.


73

Credit Eigen vermogen

31-12-2015 €

Saldo per 1 januari Mutaties - Resultaat na belastingen - Herwaardering sociaal vastgoed - Herwaardering commercieel vastgoed - Herwaardering verkopen onder voorwaarden

31-12-2014 €

31.342.793

29.512.185

-584.927 2.024.469 391.066 -

-232.621 -3.485.222 -767.907 -

Totaal mutaties

-4.485.750

1.830.608


26.856.043

31.342.793

Toelichting De herwaarderingsreserve per 31-12-2015 bedraagt € 20.295.904 voor sociaal vastgoed (€25.288.929 per 3112-2014) en € 827.919 voor commercieel vastgoed (€1.595.826 per 31-12-2014).

Voorzieningen

- Onrendabele investeringen

31-12-2015 € -

642.731

Totaal

Onrendabele investeringen

- Burg. mr. H. Popstraat Dinteloord (fase V) - Pr. Beatrixstraat / Pr. Irenestraat Dinteloord - De Vriesstraat Dinteloord

-

31-12-2015 €

-

Leningen kredietinstellingen > 5 jaar Leningen kredietinstellingen < 5 jaar Leningen kredietinstellingen < 1 jaar Terugkooprecht

Totaal

642.731

31-12-2014 €

-

111.665 303.883 227.183

Totaal

Langlopende schulden

31-12-2014 €

-

31-12-2015 €

642.731

31-12-2014 € 22.400.000 10.500.000 -2.000.000 10.531.084

17.400.000 13.500.000 -2.000.000 11.958.625 40.858.625

41.431.084

Marktwaarde De marktwaarde van leningen kredietinstellingen bedraagt € 35.299.192 per 31-12-2015.


74

Leningen kredietinstellingen

31-12-2015 €

Saldo per 1 januari Mutaties - Nieuwe leningen - Aflossingsverplichting

31-12-2014 €

30.900.000

-2.000.000

30.800.000

2.100.000 -2.000.000

Totaal mutaties

-2.000.000

100.000


28.900.000

30.900.000

Rentevoet De gemiddelde rentevoet bedraagt 4,25% per 31-12-2015 (4,26% per 31-12-2014).

Looptijd Leningen kredietinstellingen hebben een looptijd van gemiddeld 10 jaar per 31-12-2015 (11 jaar per 31-122014).

Zekerheden Leningen kredietinstellingen zijn volledig gefinancierd met kapitaalmarktleningen onder garantie van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw voor € 30.900.000.

Terugkooprecht

31-12-2015 €

Saldo per 1 januari Mutaties - Mutatie actuele waarde - Verkopen incl. doorverkoop - Doorverkoop zonder voorwaarden

10.531.084


Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en sociale premies Groepsmaatschappijen Overige schulden Overlopende passiva Totaal


10.621.921

196.229 24.190 -311.256

165.899 30.219 1.231.423

Totaal mutaties

Kortlopende schulden

31-12-2014 €

1.427.541

-90.837

11.958.625

10.531.084

31-12-2015 €

31-12-2014 € 2.000.000 247.989 73.387 18.000 2.888 732.127

2.000.000 307.521 199.618 689.017 3.196.156

3.074.391

75

Schulden aan kredietinstellingen

- Aflossingsverplichting

31-12-2015 € 2.000.000

Totaal

Schulden aan leveranciers

- Crediteuren

- WSD Projectontwikkeling B.V.

2.000.000 2.000.000

31-12-2015 €

247.989 307.521

31-12-2015 €

- Loonheffing - Omzetbelasting - Pensioenfonds

18.000 -

31-12-2015 €

- Overige schulden

16.968 46.993 9.426 199.618

31-12-2015 €

-

Niet vervallen rente leningen Vooruit ontvangen huur Vooruit ontvangen overige bedragen Te verrekenen servicekosten Overige

Totaal


73.387

31-12-2014 €

-

2.888

Totaal

Overlopende passiva

18.000

31-12-2014 €

24.330 167.296 7.992

Totaal

Overige schulden

247.989

31-12-2014 €

-

Totaal

Belastingen en sociale premies

2.000.000

31-12-2014 €

307.521

Totaal

Schulden aan groepsmaatschappijen

31-12-2014 €

-

31-12-2015 €

2.888

31-12-2014 € 578.979 19.129 52.064 -769 82.724

566.636 24.111 -2.781 101.051 689.017

732.127

76

Niet uit de balans blijkende informatie Voorwaardelijke verplichtingen Renteswaps Ter afdekking van het renterisico zijn bij de Rabobank diverse swapovereenkomsten (totaal € 12,7 miljoen) afgesloten. Woningstichting Dinteloord heeft met de Rabobank een Overeenkomst Financiële Derivaten (OFD) en een Treasury Inventarisatie Formulier (TIF) gesloten en getekend. Woningstichting Dinteloord heeft met de Rabobank geen CSA (Credit Support Annex) gesloten. Onder het OFD/TIF zijn geen ‘margin calls’ mogelijk. In het kader van de getekende OFD en TIF is een Afgesproken Bedrag van € 8,7 miljoen met de Rabobank van toepassing. Indien contracten gezamenlijk een negatieve marktwaarde bereiken, groter dan het Afgesproken Bedrag, dan heeft de bank de plicht Woningstichting Dinteloord te waarschuwen. Zolang Woningstichting Dinteloord blijft voldoen aan de betalingsverplichting richting de bank, heeft dit in principe geen verdere consequenties voor de reeds gesloten transacties. Renteswaps Hoofdsom

Rente

€ € € € € € €

4,41% 4,44% 5,02% 4,37% 4,41% 3,98% 4,69%

1.500.000 1.000.000 1.200.000 2.000.000 2.000.000 1.000.000 4.000.000

Looptijd start / einde 01-10-2006 01-12-2006 01-08-2008 01-11-2008 01-11-2008 01-03-2009 01-01-2010

03-10-2022 01-09-2023 01-08-2023 01-11-2016 01-11-2017 01-03-2029 02-01-2040

Totaal

Marktwaarde 2015 (€) / 2014 (€) -423.792 -303.182 -419.753 -91.676 -185.293 -366.061 -2.665.643

-480.346 -343.297 -474.356 -174.003 -261.879 -420.418 -3.006.019

-4.455.401

-5.160.318

Obligo WSW (Waarborgfonds Sociale Woningbouw) WSW-deelnemers hebben naar het WSW een zogeheten obligoverplichting. Deze verplichting is voorwaardelijk. Per 31 december 2015 heeft de stichting een obligo uitstaan ten bedrage van € 1.189.650 uit hoofde van door het WSW verstrekte geldleningen. Zolang het risicovermogen van het WSW voldoende is om eventuele betalingsverplichtingen van WSW-deelnemers over te nemen, wordt geen beroep gedaan op deze obligoverplichting.

WSD Projectontwikkeling B.V. Woningstichting Dinteloord vormt samen met WSD Projectontwikkeling B.V. een fiscale eenheid voor de omzetbelasting en de vennootschapsbelasting en is hierdoor hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschuld van de fiscale eenheid als geheel. De fiscale eenheid houdt op te bestaan door liquidatie van WSD Projectontwikkeling B.V. per 26-11-2015.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen Er zijn geen niet uit de balans blijkende verplichtingen per 31-12-2015.


77

Overige informatie Korting MGE Slimmer Kopen®

Aantal woningen

Korting €

Nieuwbouw - 00-10% korting - 11-20% korting - 21-30% korting

7 19 4

134.200 533.017 233.900

Bestaand - 00-10% - 11-20% - 21-30%

4 10 50

59.400 311.050 2.354.000

bezit korting korting korting

Totaal


94

3.625.567

78

Toelichting op de enkelvoudige winsten verliesrekening Bedrijfsopbrengsten Huren

-

Woningen Parkeervoorzieningen bij woningen Maatschappelijk vastgoed Garages Bedrijfsruimten Diversen

2015 €

2014 € 4.596.790 52.370 216.298 35.947 58.677 13.447

4.761.702 52.710 219.542 37.023 62.496 15.462 5.148.935

Huurderving - Woningen - Parkeervoorzieningen bij woningen - Garages - Bedrijfsruimten - Dubieuze debiteuren

-44.149 -3.446 -97 -796

-18.690 -328 -276 -600 -10.477

Totaal huurderving

Totaal

4.973.529

-30.371

-48.488

5.118.564

4.925.041

Huurwijzigingen De huren zijn gewijzigd als gevolg van de jaarlijkse huurverhoging, tussentijdse huurverhoging door woningverbetering en harmonisatie, oplevering van nieuwbouw en verkopen.

Huurverhoging

-

Woningen Parkeervoorzieningen bij woningen Maatschappelijk vastgoed Garages Bedrijfsruimten Diversen

2015 jaarlijks

-

Woningen Woningen door verkoop Woningen door projecten Parkeervoorzieningen bij woningen Garages Bedrijfsruimten Dubieuze debiteuren

Totaal


4,04% 2,71% 3,00% 3,00% 3,00% 1,70%

1,34% 0,47% 1,50% 3,00% 0,73% 1,00%

Totaal

Huurderving

2014 jaarlijks

1,34%

3,91%

2015 € / huurderving

2014 € / huurderving

9.938 6.712 2.040 328 276 600 10.477

0,21% 0,14% 0,04% 0,62% 0,75% 0,96% 0,20%

21.491 21.252 1.406 3.446 97 796

0,47% 0,46% 0,03% 6,58% 0,27% 0,02%

30.371

0,59%

48.488

0,97%

79

Vergoedingen

-

Verlichting (lift) Water Schoonmaak Tuinonderhoud Overige dienstverlening

2015 €

44.955

Verkoop onroerende zaken

Verkoopprijs onroerende zaken Verkocht onder MGE Slimmer Kopen® Waardering onroerende zaken Doorverkoop met MGE Slimmer Kopen® Doorverkoop met anti-speculatiebeding Overige verkoopopbrengsten

2015 €

709.950 -354.993 -1.768 11.558 373.935

Verkoopaantallen Exclusief doorverkopen en nieuwbouw Verkopen Verkopen Verkopen Verkopen Verkopen

43.176

2014 €

716.300 -310.970 -30.750 34.300 -34.945

Totaal

-

21.504 576 12.120 3.750 5.226

19.479 720 11.976 4.908 7.872

Totaal

-

2014 €

MGE Slimmer Kopen® MGE Slimmer Kopen® huurders anti-speculatiebeding anti-speculatiebeding huurders vrije markt

2015 aantal

2014 aantal

3 2 -

3 1

Totaal

Overige bedrijfsopbrengsten

- Urgentiebemiddeling - Overige vergoedingen Totaal

364.747

5

2015 €

4

2014 €

95 -

270 95

270

Toelichting De som der bedrijfsopbrengsten is in 2015 ten opzichte van 2014 toegenomen met 3,83% en zijn onder de afzonderlijke posten nader toegelicht.


80

Bedrijfslasten Afschrijvingen

- Afschrijvingen t.d.v. de exploitatie - Afschrijvingen sociaal vastgoed

2015 €

Onrendabele investeringen (incl. voorziening) - Verbeteringen bestaand bezit (onderhoud) - Verbeteringen bestaand bezit (onrendabel) - Doktersdreefje Steenbergen - Papiermolen Dinteloord - Burg. mr. H. Popstraat (fase V) - Pr. Beatrixstraat / Pr. Irenestraat Dinteloord - De Vriesstraat Dinteloord - Pr. Irenestraat Dinteloord - De Ruyterstraat Dinteloord

38.309 2.127.830

33.184 2.225.585

Totaal

Overige waardeveranderingen

2014 €

2.258.769

2015 €

2.166.139

2014 €

165.178 81.882 -107.852 -149.488 -76.365 175.344 392.230

86.806 485.000 382.000 239.500 -

-

2.977

Verliezen verkoopprojecten - Doktersdreefje Steenbergen

62.372

42.801

Verliezen MGE Slimmer Kopen® - Doktersdreefje Steenbergen

13.967

124.876

Verliezen niet gerealiseerde projecten - Diversen

Totaal

Lonen en salarissen

-

Bruto salarissen Ontvangen uitkeringen Uitzendkrachten Overige personeelskosten Doorberekende personeelskosten

557.268

2015 €

Sociale lasten

- Sociale lasten - Doorberekende personeelskosten Totaal


2014 € 385.584 -14.726 17.123 27.913 -59.622

394.433 -5.473 23.468 37.796 -59.994

Totaal

1.363.960

390.230

2015 €

356.272

2014 €

56.512 -8221

58.411 -8.976 48.291

49.435

81

Pensioenlasten

- Pensioenlasten - Doorberekende personeelskosten

2015 €

2014 €

71.384 -10.384

Totaal

76.316 -11.728 61.000

64.588

Doorberekende personeelskosten Deze kosten hebben voornamelijk betrekking op werkzaamheden voor administratie en toezicht bij projecten voor (groot) onderhoud, renovatie, nieuwbouw, verbeteringen, leefbaarheid, wonen & zorg, WMO-aanpassingen en doorberekende (administratie)kosten voor servicekosten en VvE.

Personeelsleden Per 31-12-2015 zijn 8 personeelsleden in dienst (8 personeelsleden per 31-12-2014).

Formatieplaatsen Per 31-12-2015 bedraagt het aantal formatieplaatsen 6,9 (6,7 formatieplaatsen per 31-12-2014).

WNT-verantwoording 2015 Per 1 januari 2015 is een aanvulling op de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan, genaamd de WNT-2. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op Woonstichting Dinteloord van toepassing zijnde regelgeving: het WNT-maximum voor de woningcorporaties, klasse B. Het bezoldigingsmaximum in 2015 voor Woonstichting Dinteloord voor de leidinggevende topfunctionaris bedraagt € 93.000. Het weergegeven toepasselijke WNT-maximum per persoon of functie is berekend naar rato van de omvang (en voor topfunctionarissen tevens de duur) van het dienstverband, waarbij voor de berekening de omvang van het dienstverband nooit groter kan zijn dan 1,0 fte. Uitzondering hierop is het WNT-maximum voor de leden van Raad van Commissarissen. Dit bedraagt voor de voorzitter 15% en voor de overige leden 10% van het toepasselijk WNT-bezoldigingsmaximum.

Bezoldiging topfunctionarissen Leidinggevende topfunctionarissen

A.J. Smulders Functie(s) Duur dienstverband in 2015 / 2014 Omvang dienstverband in fte (dagen) Gewezen topfunctionaris? (Fictieve) dienstbetrekking?

Bezoldiging (€) - Beloning - Belastbare onkostenvergoedingen - Beloningen betaalbaar op termijn Totaal bezoldiging Toepasselijk WNT-maximum Motivering indien overschrijding


2015

2014

Directeur-Bestuurder 01/01-31/12 1,0 (365 dagen) Nee Ja

105.389 20.476

Directeur-Bestuurder 01/01-31/12 1,0 (365 dagen) Nee Ja

104.839 22.042 125.865 93.000 zie 1)

126.881 93.000 zie 1)

82

1)

Er wordt gebruik gemaakt van het overgangsrecht opgenomen in artikel 7.3 van de WNT. De overschrijding is het gevolg van de getekende arbeidsovereenkomst en beloningsafspraken voor 6 december 2011.

Toezichthoudende topfunctionarissen

Raad van Commissarissen

Functie(s) Duur dienstverband (periode) Duur dienstverband (dagen)

Bezoldiging (€) - Beloning - Belastbare onkostenvergoedingen - Beloningen betaalbaar op termijn Totaal bezoldiging Toepasselijk WNT-maximum Motivering indien overschrijding

P.A.M. Brouwer

C.W. de Kievit

C.P.J. Schoutsen

J.J. Wielemaker

Voorzitter 01/01-31/12 365

Vicevoorzitter 01/01-31/12 365

Lid 01/01-31/12 365

Lid 01/01-31/12 365

6.000 -

4.600 -

4.000 -

4.000 -

6.000 13.950 n.v.t.

4.600 9.300 n.v.t.

4.000 9.300 n.v.t.

4.000 9.300 n.v.t.

Overige rapportageverplichtingen op grond van de WNT Naast de hierboven vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen die in 2015 een bezoldiging boven het toepasselijke WNT-maximum hebben ontvangen, of waarvoor in eerdere jaren een vermelding op grond van de WOPT of de WNT heeft plaatsgevonden of had moeten plaatsvinden. Er zijn in 2015 geen ontslaguitkeringen aan overige functionarissen betaald die op grond van de WNT dienen te worden gerapporteerd.

Lasten onderhoud

-

Klachtenonderhoud Mutatieonderhoud Schadeonderhoud Overig onderhoud Planmatig onderhoud Contractonderhoud

Totaal


2015 €

2014 € 101.397 49.771 8.851 31.100 552.675 96.792

134.180 70.786 9.973 -1.362 394.850 113.465 721.892

840.586

83

Overige bedrijfslasten

-

Beheerskosten Vergoeding Raad van Commissarissen Verkoopkosten Verhuurkosten Belastingen Verzekeringen Servicekosten Energiekosten mutatiewoningen Kosten VvE Personeelslasten Bijdrage externe organisaties Borgstellingvergoeding WSW Wonen & Zorg Bijzondere advieskosten Regionale samenwerking Reorganisatie Belastingvoordelen Bijzondere activiteiten Diversen

2015 €

2014 € 140.200 18.918 28.710 2.353 177.998 13.299 43.176 1.381 8.886 2.305 7.191 6.583 5.976 22.068 4.978 -46.959 9.804

125.177 21.382 41.574 4.394 182.551 13.135 46.746 3.715 8.182 7.409 6.596 4.237 1.637 6.723 -10.016 141.665 -529

Totaal

604.579

446.867

Toelichting Bijzondere activiteiten hebben in 2015 betrekking op de voorbereiding van de aanstaande fusie met Bernardus Wonen te Oudenbosch en Brabantse Waard te Zevenbergen. Waar nodig zijn vergelijkende cijfers aangepast.

Accountantskosten

2015 €

2014 €

BDO Audit & Assurance B.V. - Controle Jaarrekening - Overige diensten

20.485 8.470

19.844 12.509

BDO netwerkorganisaties - Fiscale advisering - Overige diensten

43.584 29.790

13.414 3.015

Totaal

Heffingen

- Saneringsheffing - Verhuurdersheffing - Bijdrageheffing Aw Totaal


102.329

2015 €

48.782

2014 € 156.550 375.825 -

437.881 2.423 440.304

532.375

84

Leefbaarheid

- Leefbaarheid

2015 € 38.602

Totaal

Niet gerealiseerde waardeveranderingen

Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden - Herwaardering - Mutatie terugkooprecht - Doorverkoop Herwaardering - Sociaal vastgoed - Commercieel vastgoed Totaal


2014 € 4.428 38.602

2015 €

4.428

2014 €

198.115 -165.899 4.324

240.828 -196.229 2.940

108.190 172.562

-31.566 249.844 317.292

265.817

85

Financiële baten en lasten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

- Rente liquide middelen - Rente overige vorderingen

2015 €

- Rente leningen kredietinstellingen - Rente overige schulden - Doorberekende rentelasten aan projecten

37.176

2015 €

- Vennootschapsbelasting - Latente belastingvordering Totaal

32.001

2014 € 1.432.794 2.355 -

1.395.930 579 -

Totaal

Belastingen

26.915 5.086

22.307 14.869

Totaal

Rentelasten en soortgelijke kosten

2014 €

1.396.509

2015 €

1.435.149

2014 €

392.806

1.043.820 392.806

1.043.820

Fiscale positie De fiscale positie is bepaald op basis van de geldende weten regelgeving, alsmede de vaststellingovereenkomst (VSO) (2) voor woningcorporaties. Op dit moment is een aantal bepalingen uit deze vaststellingovereenkomst nog niet volledig uitgekristalliseerd. Bepaalde elementen uit de VSO zijn op dit moment nog onzeker en derhalve niet te kwantificeren. Ook de fiscale strategie na fusie is op dit moment nog onzeker. De acute vpb-positie voor het jaar 2015 is, rekening houdend met de hiervoor genoemde onzekerheden, bepaald op nihil. De reden hiervoor is dat Woningstichting Dinteloord een aanvullende afwaardering naar lagere fiscale bedrijfswaarde (WOZ afwaardering) dient te verantwoorden en vanuit het verleden beschikt over fiscaal compensabele verliezen. Het compensabele verlies over de jaren 2008 t/m 2015 bedraagt in totaal circa € 6,4 miljoen en kan met toekomstige winsten worden gecompenseerd. Voor dit verlies is een actieve latentie verantwoord voor een bedrag van circa € 1,4 miljoen.


86

Overige gegevens Statutaire regeling inzake de resultaatbestemming Woningstichting Dinteloord kent geen statutaire bepalingen omtrent bestemming van het resultaat. Artikel 70 lid 1 van de Woningwet bepaalt dat verenigingen met volledige rechtsbevoegdheid en stichtingen, die zich ten doel stellen uitsluitend op het gebied van de volkshuisvesting werkzaam te zijn en niet beogen uitkeringen te doen anders dan in het belang van de volkshuisvesting, kunnen bij koninklijk besluit worden toegelaten als instellingen, uitsluitend in het belang van de volkshuisvesting werkzaam.

Resultaatbestemming Het resultaat zal ten laste van de algemene bedrijfsreserve worden gebracht.

Belangrijke gebeurtenissen na balansdatum Woningwet Per 1 juli 2015 is de herzieningswet Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting van kracht. Deze wet beoogt het functioneren van woningcorporaties als ondernemingen met een maatschappelijk taak te verbeteren. Naast het effect op de relatie met de externe stakeholders is de herzieningswet ook van invloed op het te voeren beleid van de corporatie. Vanuit de herzieningswet worden restricties gelegd op de activiteiten en het te volgen huurbeleid. De omvang en samenstelling van de vastgoedportefeuille kan beïnvloed worden door de nader te definiëren woningmarktregio’s en op basis van het in te dienen splitsingsplan welke beide in 2016 (nader) worden uitgewerkt. Tevens wordt de wijze waarop woningtoewijzingen dient plaats te vinden en de huurprijs die gevraagd kan worden beïnvloed door de herzieningswet. De Tweede Kamer stemde 9 februari 2016 in met de nieuwe Huurwet. De nieuwe huurwet beoogt het functioneren van de huurmarkt verder te verbeteren. Daartoe worden in de Huurwet een aantal maatregelen uitgewerkt. Op 1 juli 2016 geldt nog de inkomensafhankelijke huurverhoging, de huursombenadering wordt op 1 januari 2017 ingevoerd. Er komt een jaarlijkse inkomenstoets en meer ruimte voor tijdelijke huurcontracten. De Huurwet is daarmee direct van invloed op het te voeren beleid door de corporatie. Vanuit de huurwet worden restricties gelegd op de huurniveaus en toe te passen huurverhogingen. De mogelijke effecten doen zich voor bij het toepassen van het huurbeleid en daar aan gekoppeld de toekomstige vastgoedportefeuille. Bovenstaande ontwikkelingen kunnen hun weerslag hebben op kasstromen en daarvan afgeleid de waardering van het vastgoed. Omdat de uitwerking door de corporatie van bovenstaande nog nader uitgewerkt dient te worden is het op dit moment nog niet mogelijk om de financiële effecten te kwantificeren. Fusie Per 3 maart 2016 is Woningstichting Dinteloord gefuseerd met Brabantse Waard en Bernardus Wonen in Woonkwartier. Binnen de nieuwe organisatie wordt in 2016 gefaseerd gewerkt aan de harmonisatie van beleid, processen en systemen, waaronder de implementatie van een nieuw gezamenlijk ICT-systeem. De uitgangspunten voor de beleidsharmonisatie zijn deels vastgelegd in (prestatie)afspraken met gemeenten en huurdersorganisaties, en deze voorname beleidsterreinen, zoals het huurbeleid en kwaliteitsbeleid. Daarnaast zal door de organisatieveranderingen ook de inrichting van onze dienstverlening en bedrijfsvoering wijzigen. Bij deze fusie is Brabantse Waard de verkrijgende instelling en zijn de overige corporaties de verdwijnende instellingen. Ten gevolge van de fusie gaat Brabantse Waard onder algemene titel het gehele vermogen van de verdwijnende instellingen krijgen. Praktisch is het niet mogelijk om de financiële effecten op de jaarcijfers in beeld te brengen. De resultaatbestemming is vooruitlopend op en onder voorbehoud van de goedkeuring door het bestuur en de Raad van Commissarissen reeds in de jaarrekening verwerkt. Het gehele resultaat is aan de overige reserves toegevoegd. Reorganisatie Met de fusie tot Woonkwartier volgt ook een reorganisatie. Aan de hand van het nieuwe functiehuis wordt de nieuwe organisatie ingericht. Dan wordt duidelijk welke functies gelijk blijven, wijzigen, krimpen of verdwijnen. Naar schatting brengt de reorganisatie aanzienlijke kosten met zich mee. Deze zijn zo goed mogelijk geschat en bestaan uit uitstroomkosten, kosten begeleiding en extra opleidingskosten. Op basis van het huidige inzicht zullen de reorganisatiekosten circa € 1,0 miljoen gaan bedragen, welke betrekking hebben op de nieuwe organisatie en in 2016 verantwoord zullen worden.


87

Algemene gegevens Algemeen Statutaire naam Woningstichting Dinteloord Oprichting 25 mei 1918 Toelating 25 april 1978 bij Koninklijk Besluit nr. 16 (L0653) Statutenwijziging 22 september 2009 Kamer van Koophandel 20024807 Nationaal Register Volkshuisvesting NRV 3155 Werkgebied Gemeente Steenbergen Directeur-Bestuurder Dhr. drs. ing. R.A.J. van den Boom MSM Raad van Commissarissen Mw. mr. drs. A.M.M. van Breugel Dhr. drs. F.J.A.C. Smits CPC Mw. M.G. de Wit-Greuter Dhr. L.P. Oostenrijk Mw. ir. P.A.M. Brouwer Mw. C.W. de Kievit-van der Kubbe Dhr. W. Hoogstad Dhr. drs. C.J.A.M. de Vetter Verbindingen WSD Projectontwikkeling B.V. (geliquideerd per 26-11-2015) Stichting Woonwagenbeheer Zuid-West Nederland Verenigingen van Eigenaren VvE Residentie Schootsvelden te Steenbergen VvE Westvoorstraat 56 t/m 84 te Dinteloord VvE Oranjeplein 2 t/m 24 te Dinteloord Lidmaatschap Aedes Vereniging van Woningcorporaties Waarborgfonds Sociale Woningbouw Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties Regionale Geschillencommissie Huurdersvereniging Huurdersvereniging Dinteloord


90


90

Inhoudsopgave. Voorwoord 2. Verslag van het bestuur 4. Verslag van de Raad van Commissarissen 48. Jaarrekening 59. Algemene gegevens 90

Recommend Documents