Energieverzorging Nederland Naar een Duurzame Samenleving (VROM)
Vanuit een internationaal geaccordeerde basis voor 2050 Standpunt Nederlandse overheid : 100% CO2 - reductie Standpunt van de G8: 80 % CO2 - reductie
Presentatie : drs. ing. Cor van den Bosch Auteur: ir. Gijs Schoonewelle
Regio Zuid
Van techniek tot toekomst. 1
Energieverzorging Nederland •De energieverzorging in 2007 •De onderlinge samenhang in energiestromen •Een haalbare energieverzorging in 2050 •De daarbij mogelijke CO2 reductie in 2050 •De consequenties voor beheer en gebruikers
Regio Zuid
Van techniek tot toekomst. 2
CBS – schema energiestromen in Nederland 2007
3
Energiebalans en Massa(CO2) emissie (CBS/NL 2007)
IMPORT
8858 PJ
Upgrading 148 PJ verlies
Elektriciteit Productie 301 PJ verlies Fossiele Grond & Brandstof 3353 PJ
GHS
opslag
Winning 2578 PJ Duurzaam 3%
.
EXPORT 7233 PJ
Energiebalans en Massa(CO2) emissie (CBS/NL 2007)
IMPORT
8858 PJ
Upgrading 148 PJ verlies
Elektriciteit Productie 301 PJ verlies Fossiele Grond & Brandstof 3353 PJ Elektriciteit (60)
opslag
Winning 2578 PJ Duurzaam 3%
7233 PJ
distributiecluster binnen Nederland Fossiele grond & brandstof . 2586 PJ Elektriciteit 320 PJ
VraagClusters 2906 PJ GHS
EXPORT
CO2: 220 Mtn/jr
Energiebalans en Massa(CO2) emissie (CBS/NL 2007)
IMPORT Upgrading 148 PJ verlies
8858 PJ
Elektriciteit Productie 301 PJ verlies Fossiele Grond & Brandstof 3353 PJ Elektriciteit (60)
opslag
Winning 2578 PJ Duurzaam 3%
EXPORT 7233 PJ
distributiecluster binnen Nederland . Fossiele grond & brandstof 2906 PJ
CO2: 220 Mtn/jr
GHS Bebouwde Omgeving 905 PJ
Verkeer en Transport 590 PJ
Industrie
Land/tuinbouw
1260 PJ
150 PJ
Verbruik- en verliesgegevens 2007 Warmte (PJ) Elektriciteit (PJ) Grondstof (PJ) Emissie (Mtn)
Bebouwde Verkeer omgeving en transport Regio Zuid
Industrie
Land- en tuinbouw
Conversie verliezen
Broeikasgassen
Van techniek tot toekomst.
7
Duurzaam - Hernieuwbaar
Regio Zuid
Van techniek tot toekomst.
8
Trias energetica focus op geen Broeikasgassen
• Vermijd onnodig energie verbruik (analyseer energie conversies) • Resterende vraag met duurzame en hernieuwbare energie • Wees zuinig met fossiele energie bronnen en dragers
• • • •
Focus eerst op vraagzijde de 4 clusters Identificeer de dekking van de vraag duurzame en hernieuwbare energie Geef inzicht in de financiële consequenties van kosten & baten Geef indicaties van mogelijk te nemen (beleids)maatregelen.
Regio Zuid
Van techniek tot toekomst.
9
Focus op de vraagclusters Bebouwde omgeving
isolatie/zon/wko
• 200.000 gebouwen van handel, diensten en overheid. • 7.300.000 eenheden aan woningen • Doel EU voor 2050 Energy efficient buildings: Woon en werkomgeving energie - neutraal
Verkeer/Transport
accu/biobrandstof
• Verschuiving naar accu en naar bio (weg naar watertransport) • Geringe capaciteit accu (3-4 MJ/kg versus 50 MJ/kg benzine/diesel)
Industrie
wkk
• Grondstof nu vooral hoogwaardige koolwaterstof (> 40 MJ/kg) kan ook een BIO koolwaterstof zijn (met kleinere verbrandingswaarde)
• Verbruikers > 0,5 PJ participeren in benchmark reviews (EZ) Tuin-/Landbouw wkk/biobrandstof/wko • Onderzoek ( o.a. LUW) energie neutrale kas Regio Zuid
Van techniek tot toekomst.
10
Energie(PJ/jr) balans en Massa (CO2) emissie in 2050 (mindsetting)
IMPORT 1760 PJ
Upgrading 10 PJ verlies
Fossiele Grondstof 715 PJ
Elektrische Productie
C: 375 PJ
Kolen (ccs)
Conversie tot Biobr. 10PJ
Bebouwde Omgeving 300 PJ Zon/WKO
Nucleair 225 PJ verlies
Winning 465 PJ opslag distributiecluster s Verbruik in Nederland Niet duurzaam/hernieuwbaar (grondstof 715) . 975 PJ
ghs
EXPORT 1500 PJ
CO2: 46Mtn
Duurzaam/hernieuwbaar 830 PJ Export 70PJe
Verkeer en Transport 360 PJ
Industrie 1035 PJ
Land- en Tuinbouw 20 PJe
WKK
WKK /biofuel/WKO
Verandering in energiegebruik 2007 - 2050 Bebouwde Omgeving
Verkeer/Trans port
Industrie
Land- en tuinbouw Warmte Elektriciteit Grondstof (waarden in PJ)
905 PJ 300 PJ
Regio Zuid
592 PJ 360 PJ
1260 PJ 1035 PJ
150 PJ 20 PJ
Van techniek tot toekomst.12
Gebruik van warmte en elektriciteit 2007 - 2050 Warmte Elektriciteit Gebruikers :
Fossiele brandstof
Bio-brandstof
1870 PJ 490PJ Regio Zuid
320 PJ 600PJ
320 PJ 600PJ Van techniek tot toekomst.13
Aandachtpunten bij Warmte Bio-energie • Beginfase van onderzoek (algen, landbouwafval,..) • Landbouwafval heeft een kleine opbrengst, houtvezelcellulose 1PJ/40km2 • Potentiële aanplant landen Polen, Roemenië • Een organisatorische, politieke, logistieke opgave • Concurrerend met huidige brandstofprijzen • Bio-energie heeft in het algemeen een verbrandingswaarde < 30MJ/kg
De dekking van de Nederlandse energiebehoefte met Bioenergie vraagt een aanplantoppervlak van 20.000 km2 (2/3 deel NL)
Regio Zuid
Van techniek tot toekomst.
14
Elektriciteit/ bijdrage(totaal; gemiddeld) duurzaam 20%/ mindsetting % Duurzaam
duurzaam
conventioneel
auto
basis
min.
Convent.
gem.
duurzaam
max.
Gem. verm. winter Max. vermogen. Extra variatie Aanbod duurzaam: Overdag 0-3 * gem Nacht 0-1,75* gem.
Gem. % hr verbruik 2007,incl. el.auto; 100% : 13700 MWh/hr
Aandachtpunten bij Elektriciteit • “Wind” en “Zon”: niet vraaggestuurd en met grote fluctuaties: 20% dekking van gemiddelde elektriciteitsvraag “duurzaam” met max. 50% : capaciteit 0,50 * 13700= 6850 MW; min. = 0 • • • •
Back up dient hiervoor altijd aanwezig te zijn Back up dient snelle respons te hebben Opgesteld vermogen groter (voor duurzaam en standby) vergt hogere distributie spanning (660 KV ?) Toename elektriciteitsprijs
Regio Zuid
Van techniek tot toekomst.
Kosten & Baten Uitgangspunten: 1. 2. 3. 4.
Vergelijk 2007 met 2050 zonder groei en export maar met elektrische auto Grote investeringen in bebouwde omgeving en elektriciteit Bio-energie prijs MJ/kg = huidige en toekomstige koolwaterstoffen prijs (*) Exclusief grondstof
Besparing in 2050 ten opzichte van 2007: besparing op warmte (hot air) toename kosten elektriciteitverbruik Totaal inclusief elektriciteit
(
€ 14,5 miljard/jaar € 3,5 miljard/jaar (**) € 11 miljard/jaar (***)
(*) Bio-energie: Concurrerend indien prijs per vat ca. €49 ($65 bbl/studie ECN) (**) Bij keuze voor elektriciteit uit zon, wind en met benodigde backup (***) Euro/dollarkoers 30/09/2009 1€ = $1,33
Regio Zuid
Van techniek tot toekomst.17
De weg naar 2050 Transparantie, prioriteiten stellen & impact meten, voortgangsbewaking • Grote investeringen in bebouwde omgeving • Stel doelen en voer een projectmatige aanpak
• Bio-energie • Stel doelen en herstructureer infrastructuur Nederland (Europa,..)
• Herstructurering van de elektriciteitsvoorziening • Centrale regie voor complexe energieverzorging • Intensivering deelname in doelgerichte research en nieuwe technologieën • Nieuwe hoogwaardige e - auto met aandeel in NL industrie • Agricultuur ontwikkelingen ondersteunen • Opslag van energie
• Bewaking en versterking economische positie Nederland
• Consistentie in overheidsbeleid, regelgeving en stimulering Regio Zuid
Van techniek tot toekomst.
18
Elektriciteitsproductie 2007 - 2050
320 PJ 600PJ
Regio Zuid
Van techniek tot toekomst.19
Voorwaarden en stimulans bij de vier vraagclusters Bebouwde Omgeving Woning(renovatie): aanscherpen regels Voor nieuwbouw 12 jaar terugverdientijd Verkeer en Transport Geen drastische kostenstijging e-/bio – auto Energieprijs in zelfde orde van grootte Industrie Economische afweging ( EU: ‘ETS enforced’) Concurrentie positie grondstofverwerking Land- en tuinbouw Economische afweging (EU: ETS enforced?) Afzetmogelijkheden eigen energieopwekking
Regio Zuid
Van techniek tot toekomst.20
