Energie Energiebesparing en duurzame energie in de Drechtsteden De gemeenten in de regio Drechtsteden werken samen aan klimaat- en energiebeleid. Ingezet wordt op energiebesparing en toename van gebruik van duurzame energiebronnen. Zowel door de gemeente zelf, als door bedrijven en maatschappelijke organisaties als bewoners.
Inhoud: 1. Conclusies 2. Figuren
De regio faciliteert energiebesparing en het gebruik van duurzame energie door huishoudens, door het geven van informatie, het aanbieden van een energiescan met korting en het organiseren van bijvoorbeeld een gezamenlijke inkoop van zonnepanelen. Maar hoe kunnen huishoudens het best gefaciliteerd worden? Waar hebben ze behoefte aan? En wat zijn daarbij belemmeringen? En wat verwachten ze van de gemeenten in de regio? Deze vragen hebben we in juni 2014 voorgelegd aan de deelnemers van het Bewonerspanel Drechtsteden. Van de 3.924 deelnemers hebben 2.258 personen de vragenlijst ingevuld. Dit is een respons van 58%.
Bewonerspanel gemeenten in de regio Drechtsteden Een digitaal panel met inwoners van de zes gemeenten in de regio van 12 jaar en ouder die zichzelf hebben aangemeld en die graag hun mening geven via korte internetenquêtes. Dit is wat anders dan een representatieve steekproef onder de totale bevolking. Het Bewonerspanel is uitermate geschikt om verschillende soorten meningen te inventariseren en om een eerste globale indruk te krijgen van de mate waarin die meningen onder de bevolking voorkomen. Afhankelijk van de onderzoeksvraag en –doelgroep, is het mogelijk om een specifieke doelgroep te selecteren of alle deelnemers aan het panel te benaderen. Een handig instrument om even kort en snel de mening van de bevolking te peilen.
1
Conclusies
Energiebesparende maatregelen Veel inwoners van de Drechtsteden doen aan energiebesparing door lampen uit te doen in ruimtes waar niemand aanwezig is en door energiezuinige apparaten aan te schaffen. Het bijhouden van het energieverbruik wordt nog niet zo veel gedaan. Tweederde doet dit nooit of hooguit af en toe (figuur 1). De meest voorkomende energiebesparende maatregelen aan de eigen woning zijn dubbel/driedubbel glas in de woonkamer (84%), de HR-ketel (76%) en dubbel/driedubbel glas in de slaapkamer (70%). Ook isolatie van dak en spouwmuur wordt door ruim meer dan de helft genoemd (figuur 2). Drie op de tien inwoners zijn voornemens (nog meer) energiebesparende maatregelen te nemen (figuur 3). Bij energiebesparende maatregelen denken ze voornamelijk aan meer isolatie van vloer, dak en spouwmuur. Ook het gebruik van zonne-energie wordt genoemd (figuur 4). Meer dan de helft van de deelnemers aan het Bewonerspanel geeft daarbij aan dat het nemen van maatregelen vooral ter verhoging van het wooncomfort is (59%), als bijdrage aan een beter milieu (57%) en dat de investering zichzelf terugverdient (51%). De belangrijkste reden om geen maatregelen te nemen zijn de kosten: 35% vindt het te duur (figuur 6).
Huursector Bijna de helft van de huurders van de Drechtsteden (46%) is bereid een hogere huur te betalen voor een verlaging van het energieverbruik en de kosten ervoor, wanneer de totale kosten ongeveer gelijk blijven. Een derde is niet bereid een hogere huur betalen voor de verlaging van de kosten van energiegebruik (figuur 7).
Duurzame energie Bijna de helft van de bewoners van de Drechtsteden maakt gebruik van groene energie1. Veel minder huishoudens maken gebruik van zonnepanelen (8%) of een houtkachel (7%). Een derde maakt geen gebruik van duurzame energie (figuur 8). Bij vier op de tien deelnemers aan het Bewonerspanel bestaat het voornemen om (meer) duurzame energie te gebruiken (figuur 9). En daarbij denken ze vooral aan het gebruik van groene energie (43%) en de aanschaf van zonnepanelen (39%) (figuur 10). Zes op de tien inwoners van de Drechtsteden hebben interesse in gezamenlijke inkoop van duurzame energie, waarvan een deel (11%) alleen samen met de buren (figuur 11). Rol van de gemeente Een derde van de inwoners van de Drechtsteden vindt de gemeente redelijk tot heel duurzaam en een kwart vindt dat de gemeente (helemaal) niet duurzaam is (figuur 12). Dit geldt het meest voor de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht: 46% van de inwoners vindt deze gemeente redelijk tot heel duurzaam. Wat verwachten de bewoners van de gemeente op gebied van energiebesparing en duurzaamheid? Zes op de tien vindt dat de gemeente vooral voorlichting moet geven en de helft is van mening dat de gemeente moet ondersteunen bij duurzaam bouwen (figuur 13). Windenergie Zeven op de tien deelnemers van het Bewonerspanel zijn positief over windenergie. Ruim de helft wil meedelen in de opbrengst van windenergie en wil dat de gemeente een actievere rol gaat spelen bij het opwekken van windenergie (figuur 14). Vier op de tien heeft geen bezwaren tegen plaatsing van windmolens in de naaste omgeving, bijna de helft zou er wel moeite mee hebben. Bekendheid en deelname initiatieven Bijna een derde van de inwoners van de Drechtsteden wil met andere inwoners meedoen aan initiatieven rondom duurzaamheid. Bijna de helft weet het (nog) niet (figuur 15). Het bekendste initiatief is de groepsaankoop van zonnepanelen (bekend bij zes op de tien bewoners). Op enige afstand gevolgd door de energiescan (korting op energie advies) (44%), de informatiebijeenkomst (45%) en de mogelijkheid om van energieleverancier over te stappen via een groepsactie (47%). Andere initiatieven zijn bij ongeveer een kwart bekend (figuur 16). We hebben ook gevraagd naar de deelname aan deze initiatieven en daaruit blijkt dat ongeveer 10% de zonatlas heeft geraadpleegd. De deelname aan andere initiatieven varieert tussen 1% en 7% van de huishoudens.
2
Figuren
Energiebesparende maatregelen Figuur 1 Minder energie in huis verbruiken Ik do e lampen in de (meeste) ruimtes waar niemand aanwezig is uit.
76%
Ik zet apparaten na gebruik uit.
56%
Ik schaf energiezuinige apparaten aan, o o k al zijn deze in aanschaf duurder.
29%
Ik zet de verwarming een graad lager.
27%
Ik gebruik zo min mo gelijk warm water. Ik ho u mijn energiegebruik bij zodat ik (meer) kan besparen.
18%
1
heel vaak
vaak
18%
20%
22%
20%
15%
13% 6% 14% 0%
(bijna) altijd
13% 8%
20%
20%
23%
40%
5%
25%
4%
21%
28%
30%
af en toe
21%
12%
16%
37% 60%
80%
100%
(bijna) no oit
Groene energie is energie geproduceerd door elektriciteitsbedrijven met behulp van wind, water, zon of biomassa. Dit zijn relatief weinig schadelijke en onuitputbare brandstoffen. In tegenstelling tot grijze energie, zoals kolencentrales of kernenergie.
Figuur 2 Aanwezige energiebesparende maatregelen
dubbel/driedubbel glas woonkamer
84% 76%
HR-ketel dubbel/driedubbel glas slaapkamer
70% 59%
dakisolatie spouwmuurisolatie
53% 41%
vloerisolatie 28%
energiezuinige ventilatie anders
9% 0%
20%
40%
60%
80%
100%
Figuur 3 Voornemens om energiebesparende maatregelen te nemen
29% ja nee 71%
Figuur 4 Te nemen energiebesparende maatregelen
vloerisolatie
31%
dakisolatie
16%
spouwmuurisolatie
16%
dubbel/driedubbel glas slaapkamer
14%
HR-ketel
13%
dubbel/driedubbel glas woonkamer energiezuinige ventilatie
10% 6%
anders
31% 0%
20%
40%
60%
80%
100%
Figuur 5 Reden voor keuze energiebesparende maatregelen
verbetering co mfo rt
59%
bijdrage aan beter milieu
57%
investering verdient zich terug
51%
woning beter verko o pbaar
34%
gunstige aanbieding doo r laag B TW-tarief
16%
anders
5%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Figuur 6 Belemmeringen voor keuze energiebesparende maatregelen
35%
te duur 19%
kan niet bij wo ning weet te weinig van mo gelijkheden
15%
weinig tijd vo o r
9%
anders
36% 0%
20%
40%
60%
80%
100%
Figuur 7 Bereid hogere huur te betalen in ruil voor verlaging kosten energieverbruik
11% ja, ook als ik in totaal iets meer ga betalen ja, alleen als ik in totaal evenveel blijf betalen ja, alleen als ik in totaal wat minder ga betalen nee
32%
35%
22%
Duurzame energie Figuur 8 Gebruik van duurzame energie
48%
ja, groene energie
ja, zonnepanelen
8%
ja, houtkachel
7%
anders
3%
34%
nee
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Toelichting: andere vormen zoals zonneboiler of warmtepomp komen minder dan 2% voor
Figuur 9 Voornemens (meer) gebruik te maken van duurzame energie?
42%
ja nee
58%
Figuur 10 Denkt aan maatregelen als…
kiezen vo or gro ene energie
43%
aanschaf zo nnepanelen
39%
aandelen in lo kaal o pgewekte windenergie aanschaf zo nnebo iler
17%
10%
anders
12%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Figuur 11 Belangstelling gezamenlijke inkoop
ja, ik heb belangstelling voor gezamenlijke inkoop
38%
ja, maar alleen met buren
51%
nee, doe dit liever zelf
11%
Figuur 12 Beeld over duurzaamheid gemeente 31%
Alblasserdam
41%
35%
Dordrecht HI-Ambacht
28%
43%
46%
Papendrecht
30%
Sliedrecht
30%
Zwijndrecht
36%
0%
26%
48% 40%
33%
heel-redelijk
20%
18%
44%
27%
Drechtsteden
22%
22% 34%
42% 40% een beetje
25% 60%
80% (helemaal) niet
100%
Rol van de gemeente Figuur 13 Rol gemeente bij energiebesparing en duurzaamheid
voorlichting
62%
ondersteunen duurzaam bouwen
50%
marktpartijen samenbrengen
36%
verstrekken van duurzaamheidsleningen
30%
bewoners samenbrengen
24%
anders
9%
niets
6%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Windenergie Figuur 14 Houding ten opzichte van windenergie
Ik ben positief over windenergie.
70%
Ik vind het belangrijk dat ik ook meedeel in de opbrengst van windenergie.
53%
Mijn gemeente moet een actievere rol spelen om het opwekken van meer windenergie mogelijk te maken.
51%
Ik vind het geen probleem als er windmolens zichtbaar in mijn buurt worden geplaatst.
(zeer) mee eens
20%
16%
15%
32%
24%
25%
37%
0%
15%
16%
40%
niet mee eens, niet mee oneens
46%
60%
80%
100%
(zeer) mee oneens
Bekendheid en deelname initiatieven Figuur 15 Bereidheid mee te doen met andere bewoners aan initiatief rondom duurzaamheid
31%
ja
nee
46%
weet (nog) niet 23%
Figuur 16 Gehoord van de initiatieven
groepsaankoop zonnepanelen
62%
overstappen van energieleverancier via groepsactie
47%
bijeenkomst over energie
45%
korting op energie advies (energiescan)
44%
zonatlas
25%
informatiebijeenkomst in Duurzaamheidscentrum Weizigt
25%
aandelen in lokaal opgewekte windenergie (Dordtse stromen)
24%
0%
20%
40%
60%
80%
Figuur 17 Deelgenomen aan de initiatieven
zonatlas
9%
overstappen van energieleverancier via groepsactie
7%
groepsaankoop zonnepanelen
7%
bijeenkomst over energie
7%
korting op energie advies (energiescan)
W. (Wanda) van den Boogaard drs. J.M.A. (Jan) Schalk september 2014 Postbus 619 3300 AP Dordrecht (078) 770 39 05
[email protected] www.onderzoekcentrumdrechtsteden.nl
5%
informatiebijeenkomst in Duurzaamheidscentrum Weizigt aandelen in lokaal opgewekte windenergie (Dordtse stromen)
3%
1%
0%
20%
40%
60%
