RETS RESpedia | Lokale subsidie voor energieprojecten | Eco Centre Wales | Jake Hollyfield
Lokale subsidies voor energiebesparing en duurzame energie Diverse lokale overheden in Wales hebben uiteenlopende maatregelen genomen om energiebesparing te bevorderen. Sommige gaan pro-actief te werk en trekken zelf geld uit om huishoudens te stimuleren om energie te besparen. Andere verstrekken zelf geen subsidie maar geven wel informatie en proberen nationale subsidies en kortingen toegankelijker te maken. Eco Centre Wales heeft samen met vier lokale overheden een aantal subsidieregelingen opgezet. Ook hebben wij op basis van onze ervaringen gewerkt aan een eigen regeling. In dit RESpedia-artikel beschrijven we een aantal succesvolle en minder succesvolle projecten, en de belangrijkste verschillen daartussen.
Bronnen van financiering De financiering voor maatregelen op het gebied van energiebesparing en duurzame energie was afkomstig uit verschillende bronnen: •
•
Energiebedrijven o
CERT (Carbon Emissions Reduction Target) is een wettelijke verplichting voor energiebedrijven om ervoor te zorgen dat alle huishoudens energie kunnen besparen. Hierbij gaat het om kortingen voor 'able to pay'-klanten (mensen met modaal of hoger inkomen) en gratis maatregelen voor 'priority group'-klanten (mensen met een uitkering en ouderen). De laatste groep loopt het meeste risico dat ze op een gegeven moment de energierekening niet meer kunnen betalen.
o
CESP (Community Energy Saving Programme) is een wettelijke verplichting voor energiebedrijven om samen met woningcorporaties aan energiebesparende maatregelen te werken. Hier gaat het met name om oude huizen in achterstandswijken. Te denken valt aan maatregelen als muurisolatie, luchtwarmtepompen en warmwatersystemen op zonne-energie.
Overheid o
Het VK en Wales verstrekken subsidies aan huishoudens die het meeste risico lopen dat ze hun energierekening niet kunnen betalen. Hiermee worden centraleverwarmingsinstallaties betaald (ongeacht de brandstof die ze gebruiken), ketels vervangen en energiebesparingsmaatregelen genomen. Er zijn strenge criteria om in aanmerking te komen voor deze subsidieregelingen.
pag. 1 van 6
RETS RESpedia | Lokale subsidie voor energieprojecten | Eco Centre Wales | Jake Hollyfield o
•
Wales heeft een strategisch programma ontwikkeld voor energiebesparing in de sociale woningbouw. De ‘Arbed’-regeling (‘arbed’ betekent ‘besparen' in het Welsh) zet nationale, Europese en particuliere middelen in voor lokale energiebesparingsmaatregelen. Deze regeling omvat het CESP, maar gaat nog een stapje verder door ook het plaatselijke bedrijfsleven erbij te betrekken en personeelstrainingen te organiseren. Deze regeling is niet alleen gericht op energiebesparing maar ook op het stimuleren van de groene economie.
Lokale overheden kunnen flexibeler omgaan met hun subsidieregelingen. Enkele voorbeelden: o
Subsidie voor bepaalde maatregelen als een huishouden niet in aanmerking komt voor andere subsidies (bijv. £ 300-1000 voor het vervangen van een ketel, woningisolatie en duurzame energiesystemen).
o
Renteloze leningen: in samenwerking met een lokale Credit Union (een kleine lokale bank) zet de lokale overheid een leningsregeling op waar huishoudens aanspraak op kunnen maken voor grotere uitgaven. De lokale overheid brengt de subsidie voor deze regeling onder bij de Credit Union, die het geld uitleent aan huishoudens in haar gebied.
o
Omdat het bij deze subsidie om leningen gaat, wordt het geld ook terugbetaald. Hierdoor ontstaat een inkomstenstroom die naderhand weer uitgeleend kan worden, waardoor er een soort permanent fonds ontstaat. Aangezien er geen rente wordt betaald, blijft het fonds niet eeuwig bestaan, maar kan de lokale overheid toch jarenlang energiebesparingsmaatregelen subsidiëren.
Er zijn wel diverse kosten verbonden aan een dergelijke regeling, onder andere de administratiekosten voor de Credit Union zelf en andere adviesorganisaties. Ook moet er een risicofonds worden opgezet als dekking voor leningen die niet worden afgelost ('slechte leningen'). Meestal gaat het hierbij om 10% van het totale budget.
Gebruik van de bestaande regelingen (CERT en CESP) om een lokale energiebesparingsregeling op te zetten. Eco Centre Wales heeft samen met een aantal lokale overheden een energiebesparingsregeling voor inwoners opgezet. Omdat iedereen in principe toegang heeft tot CERT-subsidie, fungeren wij als onpartijdig adviesbureau en coördinator, waarbij we huishoudens wijzen op regelingen waar zij voor in aanmerking komen. pag. 2 van 6
RETS RESpedia | Lokale subsidie voor energieprojecten | Eco Centre Wales | Jake Hollyfield o
De regeling wordt, met steun van de lokale overheid, lokaal gepromoot. Dit zorgt ervoor dat de regeling betrouwbaar overkomt, want er zijn tal van bedrijven die proberen CERT-maatregelen aan de man te brengen.
o
Energiebedrijven betalen een bepaald bedrag aan organisaties die hen in contact brengen met CERT-klanten. Niet alle bedrijven zijn onafhankelijke energieadviseurs zoals Eco Centre. Er is dus veel onduidelijkheid onder consumenten: we worden vaak gebeld door mensen die zich zorgen maken over colportage en telefonische verkoop.
o
Dit type regeling is aantrekkelijk voor lokale overheden omdat zij er niet in hoeven te investeren. Het risico is laag, maar er wordt ook weinig gebruik van gemaakt.
Onze ervaringen met lokale regelingen Eco Centre Wales is als adviesbureau betrokken bij een aantal regelingen voor energiebesparing in Midden-, West- en Noord-Wales. Dat is samen het grootste deel van de hele oppervlakte van Wales, maar het is een dunbevolkt gebied. De woningvoorraad wisselt in kwaliteit, hoewel hier meer oude huizen zijn dan in het meer stedelijke zuidoostelijke gedeelte van Wales. In Midden-Wales zette de County Powys het CO 2i-project op. Dit project begon in 2005 als een kleinschalige subsidieregeling voor inwoners van Powys om hun huis energiezuiniger te maken. Eco Centre Wales faciliteerde de regeling, onder andere door energieadvies te verstrekken, mensen naar de subsidieafdeling van de County te verwijzen en door de papierstroom tussen de huishoudens en de County te verzorgen. Ieder jaar werd de regeling op basis van de ervaringen van het voorgaande jaar enigszins aangepast en verbeterd, waarbij bepaalde subsidiemaatregelen werden herzien. Het accent lag altijd vooral op maatregelen die niet via een andere regeling konden worden gesubsidieerd. Bovendien moest Eco Centre altijd eerst nagaan of een huishouden niet in aanmerking kwam voor een andere regeling, voordat een CO2i-subsidie kon worden aangevraagd. Het subsidiebudget was beperkt en er waren altijd meer aanvragen dan middelen: elk jaar kon vanaf mei subsidie worden aangevraagd, en in december was de subsidiepot altijd al leeg. Het budget steeg van £ 100,000 naar £ 400,000, en in de laatste paar jaar dat wij erbij betrokken waren, omvatte de regeling zowel subsidies als leningen. Uiteindelijk besloot Powys County om een leningfonds op te zetten in plaats van een subsidiefonds. Het ging om leningen van maximaal £ 5000, die binnen drie jaar moesten worden terugbetaald met 0% rente. Een lokale ‘community bank’ kreeg het beheer over het leenkapitaal en regelde de leningen en aflossingen namens de County. pag. 3 van 6
RETS RESpedia | Lokale subsidie voor energieprojecten | Eco Centre Wales | Jake Hollyfield De County Pembrokeshire vroeg Eco Centre om een CERT-regeling uit te voeren. De County zou ons logo op voorlichtings- en reclamemateriaal zetten en wij zouden de regeling in het gebied promoten, onder andere door evenementen te organiseren. De subsidie bestond alleen uit de CERT-korting, wat soms betekende dat de maatregelen voor een huishouden gratis waren. In het volgende overzicht is het verschil te zien tussen gebieden met en zonder subsidieregelingen. De conclusie is duidelijk. De vraag is dan ook of het, zonder rentevrije lening of subsidie, zin heeft om het aan huishoudens zelf over te laten om energiebesparende maatregelen te nemen en hun gedrag te veranderen. Gebieden waar wij werken
Aantal uitgevoerde maatregelen
Conwy Denbighshire Flintshire Gwynedd Powys Pembrokeshire Sir Ceredigion Sir Ddinbych Wrecsam
303 230 1252 118 6952 690 400 1 46
Simpel gezegd komt het erop neer dat wij in de periode 2009-2011 in Powys tien keer zo veel resultaat boekten als in Pembrokeshire.
Goedkope leningen Op grond van onze ervaringen met de CO 2i-regeling wilde Eco Centre Wales een nieuwe regeling opzetten die niet berustte op subsidie maar die ook op de langere termijn voor alle partijen duurzaam zou zijn. Daarmee viel een renteloze regeling af. Wij onderzochten of we een regeling met een lage rente konden opzetten die interessant zou zijn voor lokale overheden vanwege de positieve neveneffecten, en tevens aantrekkelijk zou zijn voor huishoudens omdat de huidige renteloze CERT-regelingen zouden aflopen. Bij een dergelijke regeling zijn de volgende zaken van belang: •
leenkapitaal
•
garantiefonds
•
administratiekosten
•
rente op de leningen pag. 4 van 6
RETS RESpedia | Lokale subsidie voor energieprojecten | Eco Centre Wales | Jake Hollyfield Bij CO2i werden al deze kosten gedragen door de lokale overheid. Als dat niet het geval is, moet de financiering van derden komen. We vonden een lokale onderneming bereid om £ 500.000 te investeren in een community bank. Maar deze investeerder wilde minimaal 5% rendement. Dat had natuurlijk gevolgen voor het rentetarief op de leningen. Maar omdat het de bedoeling was om de rente laag te houden, mocht deze niet veel hoger liggen dan 7%. Normaal gesproken wordt het garantiefonds (dat gedeelte van een fonds dat 'slechte' leningen dekt) gecreëerd door de lening zelf. Maar omdat hierdoor de rente zou stijgen (en daarmee ook de aantrekkelijkheid van de lening), gingen we op zoek naar een alternatief. Wij namen contact op met de lokale overheid. Ons voorstel was dat zij voor een relatief klein bedrag (£ 50.000 over een periode van drie jaar) zou participeren in een project dat drie voordelen had: het was goed voor de lokale economie (nl. voor de lokale markt voor energiebesparing en duurzame energie), het geld zou niet wegvloeien naar elders (aflossingen van leningen aan een lokale bank blijven – anders dan bij aflossing aan een nationale bank – binnen de gemeenschap), en het zou nieuwe werkgelegenheid kunnen opleveren. Daarnaast moesten we een manier zien te vinden om onze eigen kosten en die van de plaatselijke bank te dekken. Eco Centre Wales is een non-profitorganisatie en is dus afhankelijk van externe financiering. Ook de community bank heeft tot op bepaalde hoogte dergelijke middelen nodig, maar kan zijn kosten ook gedeeltelijk dekken met de rente op de leningen. Als al deze kosten zouden worden verdisconteerd in de leningen, zou de rente bijna 20% worden. Hierdoor zou de hele regeling onaantrekkelijk worden. Uiteindelijk moesten we dit voorstel laten varen. Hoewel we een investeerder hadden gevonden, lukte het niet om de administratiekosten te dekken. De lokale overheid wilde geen garantiefonds opzetten. Zij zag dat gewoon als een subsidie om slechte leningen op te vangen, niet als een bijdrage aan en een vorm van participatie in een lokale regeling die diverse voordelen met zich meebracht. Het was een tamelijk frustrerende ervaring, waar echter een aantal conclusies uit kan worden getrokken.
Conclusies •
Met subsidie worden er meer energiebesparingsmaatregelen uitgevoerd.
•
Als de lokale overheid de regeling steunt, worden er meer maatregelen uitgevoerd.
•
Lokale overheden kunnen er voordeel bij hebben als zij de hele verantwoordelijkheid nemen voor een subsidie-/leningsregeling. Hierbij valt te denken aan werkgelegenheid, inkomsten, lokale waardecreatie en bevordering van de markt. pag. 5 van 6
RETS RESpedia | Lokale subsidie voor energieprojecten | Eco Centre Wales | Jake Hollyfield •
Passieve regelingen zijn veel minder effectief dan actieve regelingen.
«Naar aanleiding van de regeling in Powys County kregen wij 600 telefoontjes per week. Na de aankondiging van onze CERT-regeling in Pembrokeshire kregen we tien telefoontjes per week.
pag. 6 van 6
