Eneco, midden in de samenleving
Jaarverslag 2012 Eneco Holding N.V.
Voortgang Onze prestaties in 2012
Samen opwekken Een deel van onze klanten wekt op dit moment al zelf, dus decentraal, duurzame energie op. Bijvoorbeeld met zonnepanelen of windmolens. Die energie is voor eigen gebruik en bij overproductie ook voor anderen. In plaats van enkel te betalen voor energie besparen zij nu en verdienen soms zelfs aan de door hen zelf opgewekte energie. Wat wilden we bereiken in 2012?
Wat hebben we gerealiseerd?
Eneco wil klanten actief betrekken bij duurzame energie. Wij
• Totale duurzame elektriciteitsproductie nam toe van 9,9% in
investeren in de groei van het aandeel duurzame productie, samen
2011 tot 12,6 % van de totale levering in 2012 (target 2012:
met klanten of via eigen windparken, zonne-installaties of
15%).
biomassacentrales. Voor 2012 was het doel om ons duurzame productie uit te breiden tot 15% van de totale leveringsportfolio (2011: 9,9%). Ook wilden wij onze CO2 uitstoot per geproduceerde kWh onder de 300 gram houden.
• 51% van de elektriciteitsverkoop is zelf opgewekt of via afnamecontracten geleverd (realisatie 2011: 59%) • De CO2 uitstoot per geproduceerde kWh bedroeg mede door de ingebruikname van Enecogen 226,9 gram (target 2012: 300 gram, realisatie 2011: 154,1 gram)
Door samenhangende diensten te ontwikkelen, willen we meer
• Eneco Zon&Zeker® geïntroduceerd, waarmee particuliere
klanten de gelegenheid bieden zelf energie op te wekken. Daarbij
klanten met zonnepanelen zelf energie kunnen opwekken
zorgen we ook voor de passende infrastructuur via zogenoemde
• Participaties in diverse zonneprojecten bij het bedrijfsleven
smart grids. Klanten die niet zelf duurzame energie kunnen
• € 273 miljoen geïnvesteerd in windparken op land en zee,
opwekken, willen wij toch de kans te geven mee te doen door te
biomassa en zonne-installaties
participaties uit te geven in een wind- of zonproject. Verder zetten
• Ervaringen met smart grids uitgebouwd
wij onze kennis en kunde van infrastructuren in voor het nuttige
• Bouw stoompijpnetwerk in de Botlek van start
gebruik van reststromen zoals stoom en warmte. Uiteindelijk
• Meer dan 6.000 woningequivalenten aan de warmtenetten
streven we naar een daling van de CO2-emissie van de energie die
toegevoegd. Contract met AVR voor levering van restwarmte
wij produceren.
in de regio Rotterdam gesloten
1.050
732
742
872
913
1.039
875 700 525 350
Eigen productie 175
Langjarig gecontracteerde windparken
0 2008
2009
2010
2011
2012
WINDVERMOGEN ENECO (in MW)
Eneco Holding N.V. Jaarverslag 2012
27
Voortgang Onze prestaties in 2012
Duurzame elektriciteitsproductie stijgt, maar niet genoeg
geschikte locaties in Nederland, België, Groot-Brittannië en
Wij hebben in 2012 hard gewerkt aan het uitbreiden van onze
uitstoot van de door ons geproduceerde elektriciteit in 2012
Frankrijk. Door deze inspanningen was de gemiddelde CO2-
duurzame elektriciteitsproductie. De duurzame
226,9 gram/kWh (2011: 154,1). Deze waarde is exclusief onze
elektriciteitsproductie bestaat uit eigen duurzame productie en via
afnamecontracten met productiefaciliteiten waarvan we minder
afnamecontracten ingekochte duurzame elektriciteit. Met de
dan 50% eigenaar zijn. Als we ook die meenemen, dan was in
ontwikkeling van ons eigen duurzame productievermogen liggen
2012 onze CO2-uitstoot per kWh 294,5 gram. De stijging ten
we op schema, al haalden wij onze doelstelling niet. Verderop in
opzicht van 2011 wordt veroorzaakt doordat de gasgestookte
dit hoofdstuk komen wij daar uitgebreid op terug. Vanwege een
Enecogencentrale in productie is gekomen. Daardoor steeg het
achterblijvende vraag naar donkergroene producten realiseerden
productieaandeel uit conventionele bronnen ten koste van de
we een duurzame elektriciteitsproductie van 12,6% ten opzicht
productie uit duurzame bronnen.
van de totale leveringsportfolio, terwijl 15% ons doel was. Voor 2013 is het target van 20% overeengekomen met WWF. Wij verwachten onze doelstelling in dat jaar wel te halen. Elektriciteit produceren wij zo veel mogelijk duurzaam, maar vooral op windstille en bewolkte dagen kunnen we nog niet zonder gascentrales. Als alternatief voor duurzame energieopwekking is elektriciteit uit gas het minst vervuilend. De totale elektriciteitsverkoop bestond in 2012 voor 51% uit eigen productie of via afnamecontracten (2011: 59%). De voornaamste oorzaak voor de daling ten opzichte van 2011 is dat het inkopen van elektriciteit in 2012 vaak aantrekkelijker was dan het inzetten van onze eigen productiecapaciteit bij gascentrales. Onze groei in duurzame productiecapaciteit en het in bedrijf nemen van onze gascentrale Enecogen, heeft ertoe geleid dat ons productievermogen met 5% gegroeid is tot 2.740 MW (2011: 2.613).
In de loop van 2012 kwam er vanuit de markt steeds meer vraag naar oplossingen om duurzame energie op te wekken. Windenergie wordt een premium product dat klanten in sommige segmenten helpt om zichtbaar te vergroenen. Bij een aantal grote afnemers spelen we met maatwerkoplossingen op deze marktvraag in. Met HollandseWind® en met milieukeur van SMK bieden wij bedrijven de mogelijkheid om hoger op de CO2Prestatieladder te scoren. Zo ondersteunen wij bedrijven in het aantrekken van meer opdrachten. Om onze risico's te spreiden zijn we in meerdere landen actief met windenergie. De succesvolle oplevering van onze windprojecten zorgt voor een forse uitbreiding van de windportefeuille. Eneco mag zich marktleider offshorewind noemen in de Benelux. Om de geplande groei te realiseren is goede samenwerking met de juiste (lokale) partners van groot belang.
CO2-uitstoot De duurzaamheid van onze eigen productie meten wij door de hoeveelheid CO2-uitstoot per geproduceerde kWh elektriciteit. Energie die volledig duurzaam is, heeft geen CO2-uitstoot. Op dit moment nemen al onze particuliere en mkb-klanten al duurzame elektriciteit af, waarvan Eneco een steeds groter deel zelf of met partners duurzaam opwekt.
elektricteitsopwekking per geproduceerde kWh in 2013 gemiddeld niet meer dan 300 gram CO2-uitstoot. Hiervoor investeren we in wind-, zon- en biomassa-installaties op de meest
GRAM CO2 PER GEPRODUCEERDE KWH
226,9 STATUS
0
Eneco Holding N.V. Jaarverslag 2012
Onze doelstelling is om elk jaar circa 100 MW aan windprojecten op land op te leveren en eens in de ongeveer 3 jaren een wind op zee-project te realiseren. Ons totale opgestelde windvermogen, in eigendom of met afnamecontracten vastgelegd, op land en op zee is in 2012 met 1039 MW boven de 1.000 MW uitgekomen. (2011: 913 MW).
Wind op land
Met het WNF hebben wij afgesproken dat onze
28
Samen in windenergie
300,0 TARGET
500
In Nederland verkregen wij een bouwvergunning voor de bouw van het windmolenpark Laaksche Vaart in Noord-Brabant. Ook namen
Voortgang Onze prestaties in 2012
wij het bedrijf WindWise over, een van de ontwikkelaars van
Zonneprojecten in het bedrijfsleven
Windpark Delfzijl Noord en andere projecten in en rondom Delfzijl.
In Nederland zijn in 2012 de door onszelf ontwikkelde projecten bij DSM (Geleen), Tata Steel (IJmuiden) en Philips (Best) in gebruik
Ook buiten Nederland verkregen wij een aantal vergunningen. In België verwierven wij vergunningen voor projecten in Molenbaix,
genomen. In Amsterdam ontwikkelen we een project op de daken van Woning Coöperatie Eigenhaard.
Herenthals, Boneffe, Arlon en Fauvilliers. Er lopen nog vervolgprocedures, maar wij vertrouwen erop dat een groot deel
In België realiseerden wij een flink aantal projecten, waaronder
van deze projecten de komende jaren gebouwd kan worden. In
negen locaties bij Wienerberger (steenfabrieken), tien locaties in
Groot-Brittannië verkregen we vergunningen voor de uitbreiding
het bezit van de gemeente Destelbergen en negentien locaties in
van de windparken Tullo en Lochluichart.
het bezit van de provincie Oost-Vlaanderen. De ontwikkelingen in België op het gebied van subsidies op zonne-energie volgden
In 2012 rondden wij de bouw af van de Nederlandse windparken Acrres, Hoevensche Beemden en Zwartenbergseweg. De projecten Romerswaal en Houten zijn in aanbouw. In Belgie leverden we de windparken Ciney, Perwez en Eeklo op. In Groot-
elkaar in 2012 snel op. In Vlaanderen is het subsidiebeleid aanmerkelijk versoberd, waardoor de markt zich heeft verplaatst naar Wallonië en Brussel. De Waalse overheid heeft als doelstelling om in 2020 het geïnstalleerde vermogen in Wallonië
Brittannië is het project Lochluichart in aanbouw.
te vervijfvoudigen tot 1.200 MWp.
Wind op zee
Investeringen in productievermogen zon
Het eerstvolgende offshorewindpark dat we gepland hebben is het windpark Eneco Luchterduinen. Van Oord en Vestas zijn hierbij de geprefereerde partners. Wij hebben voor dit park begin 2013 een partnerschap afgesloten met de Japanse Mitsubishi Corporation (MC). MC heeft ook het voornemen de helft van het Prinses Amalia Windpark over te nemen. In België verloopt de ontwikkeling van het offshorewindpark Norther voorspoedig. Wij hebben inmiddels de vergunningen verkregen. In Groot-Brittannië hebben we 50 procent van het project Navitus Bay verkocht aan EDF. Wij zullen dit project, dat duurzame energie zal leveren aan
Om de productiecapaciteit in zonvermogen uit te breiden kiezen wij ervoor zelf productiefaciliteiten te ontwikkelen en bestaande parken aan te kopen. Het zwaartepunt van deze activiteiten lag in 2012 in België en Frankrijk. Het eerste resultaat van een grondige verkenning van de markt in Frankrijk was de overname van 70 installaties in Zuid-Frankrijk, met een totaal vermogen van 11,8 MW, van de Franse firma Fonroche Energie. Met deze firma zijn wij bovendien een samenwerkingsverband aangegaan om te zoeken naar meer geschikte installaties voor de productie van duurzame energie in Frankrijk. Ook met de Zwitserse firma Susi
zo'n 775.000 huishoudens, verder samen met EDF ontwikkelen.
Partners startten we een dergelijke samenwerking.
Samen in zonne-energie
Samen in biomassa
Ook zonne-energie is van groot belang voor de duurzame koers van Eneco. Algemeen is de verwachting dat energieopwekking door middel van zonnepanelen in Nederland snel zal toenemen en dat partijen alle mogelijkheden zullen onderzoeken om dit mogelijk te maken. Eneco wil hierin een voortrekkersrol vervullen en stelt zich actief op naar anderen. De Solar portfolio groeide in 2012
Het produceren van energie op basis van biomassa is duurzaam. Inmiddels hebben wij met biomassa-installaties de nodige ervaring opgebouwd. In totaal beschikten we eind 2012 over 10 MW opgesteld vermogen uit biomassa. Wij hebben nu ruim 130 MW aan biomassa-installaties in ontwikkeling voor de productie van elektriciteit, warmte en groen gas.
naar 29,5 MWp, verspreid over meer dan 140 locaties, waarbij het zwaartepunt ligt in België en Frankrijk.
Investeringen in productievermogen biomassa In 2012 boekten wij grote vooruitgang bij de bouw van 'Bio Golden
Eneco Zon&Zeker® In 2012 introduceerden wij Eneco Zon&Zeker® voor de consument, een totaalpakket waarmee particulieren zelf hun energie opwekken met behulp van zonnepanelen. Eneco Zon&Zeker® bieden wij inmiddels ook aan het midden- en kleinbedrijf, via woningbouwcorporaties, als werknemersaanbod bij een aantal grote werkgevers in Nederland en voor specifieke doelgroepen zoals leden van het Wereld Natuur Fonds. Wij willen
Raand', de biomassacentrale in Delfzijl. In november 2011 begonnen de eerste werkzaamheden en eind 2012 waren alle grote constructiewerkzaamheden aan de centrale gereed. Het is de planning om de centrale halverwege 2013 in bedrijf te nemen. Deze centrale, waarmee een investering van € 170 miljoen is gemoeid, zal 49,9 MW aan productiecapaciteit hebben. De centrale zal afvalhout, dat onder andere afkomstig is van bouwen sloopactiviteiten, omzetten in elektriciteit.
met Eneco Zon&Zeker® een onderscheidende positie in de particuliere zonmarkt in Nederland innemen. Om dit mogelijk te
Warmte-koude oplossingen
maken hebben wij onder meer een strategisch belang genomen in
Warmte- en koudevoorzieningen vormen een groot deel van de
het bedrijf ZonIQ en werken wij als bemiddelaar samen met
energiebehoefte van onze klanten. De proposities voor
Greenloans, een dienst van ABN AMRO voor groenleningen aan
verwarming en koeling zijn dan ook een belangrijk onderdeel van
consumenten.
onze duurzame strategie.
Eneco Holding N.V. Jaarverslag 2012
29
Voortgang Onze prestaties in 2012
Groei zet door
verantwoordelijkheid voor het oplossen van storingen en
Warmtenetten zijn milieuvriendelijker dan conventionele
onderhoud aan stadsverwarmingsinstallaties waarmee circa
verwarming met gas en besparen energie. In de aangesloten
43.000 huishoudelijke klanten en zakelijke klanten in Noord-
woningen is geen eigen verwarmingsketel nodig, waardoor
Brabant worden bediend. De overname past in de strategie van
gebruikers veel gas uitsparen. Jaar op jaar zorgen we voor
Joulz om de activiteiten op het gebied van duurzame energie-
uitbreiding van het aantal aansluitingen. Zo dragen warmtenetten
infrastructuren, zoals warmte-activiteiten, uit te breiden en draagt
bij aan verminderen van het energieverbruik. In Rotterdam,
bij aan het versterken van de landelijke dekking.
Utrecht en Den Haag zetten we samen met de regionale partners belangrijke stappen om de grote stadsverwarmingsnetten verder te verduurzamen. In 2012 is een contract gesloten met de afvalverwerking AVR waarmee restwarmte geleverd wordt aan onze klanten in de Rotterdamse regio. Hiervoor zal een warmteleiding worden aangelegd tussen de Botlek en de stad. In Utrecht verkennen we de mogelijkheden voor een biomassacentrale die zowel elektriciteit als warmte levert.
Het slimme net van de toekomst Smart grids zijn nodig om de energievoorziening van de toekomst zo flexibel mogelijk te maken. Netbeheerder Stedin heeft in 2012 haar positie op het gebied van smart grids verder bepaald. Een intern multidisciplinair team heeft de functionaliteiten vastgesteld die nodig zijn om de komende jaren intelligent netbeheer te kunnen ontwikkelen. We hebben nu een goed beeld van de uitdagingen die ons te wachten staan.
Warmtestation Harnaschpolder is in oktober 2012 in bedrijf genomen. De centrale heeft de warmteproductie van de (tijdelijke) ketelinstallatie overgenomen. De warmtekrachtcentrale
Actuele ontwikkelingen Stedin is betrokken in enkele proefprojecten om nuttige ervaring
Harnaschpolder is binnen onze productie-eenheden de eerste
op te doen met smart grids. Als penvoerder voor het project
installatie met een grote warmtepomp die werkt op energie uit
Couperus Smart Grid heeft Stedin hiervoor in 2011 subsidie
het residu van de naastgelegen afvalwaterzuivering.
gekregen. In 2012 is de proeftuin technisch ingericht en zijn de systemen getest. Door vertraging in de bouw zal de proeftuin pas
Ondanks de teruglopende nieuwbouw ziet Eneco kans om de
vanaf februari 2013, met de komst van de eerste bewoners, live
groei vast te houden en nieuwe warmteklanten te acquireren. Met
gaan. Daarnaast is Stedin actief in de projecten van het Smart
een sterkere focus op de renovatiemarkt en commercieel
Energy Collective, Energieneutraal Heijplaat en Evander, projecten
vastgoed groeit onze business met zo’n 6.000
die min of meer parallel lopen aan het project Couperus Smart
woningequivalenten per jaar, zowel in woningen als in de
Grid.
kantorenmarkt. Woningcorporaties en vastgoedontwikkelaars nemen het grootste deel van deze groei voor hun rekening. Verder
Gelijkspanning biedt kansen
neemt de vraag naar duurzame koeling een steeds belangrijkere
In nieuw te ontwikkelen gebieden leveren gelijkspanningsnetten
plaats in. Koude uit grondwater en rivierwater vormt een
goede kansen op voor substantiële energie- en kostenbesparing.
duurzaam en financieel aantrekkelijk alternatief voor traditionele
Infrabedrijf Joulz ontwikkelt slimme concepten die toenemende
air-conditioning.
aandacht van de markt en de media krijgen. Met concepten voor een vakantiepark in Zeeland en een bedrijventerrein in Flevoland
Joulz neemt beheer warmtenet over van Essent
is al aangetoond dat gebruik van gelijkspanning tot zeer concrete
Joulz heeft per 1 april 2012 het werkpakket storingen en
energiebesparing kan leiden. Voor de realisatie van een
onderhoud voor een groot deel van de stads-
gelijkspanningsnet in een glastuinbouwgebied in
verwarmingsinstallaties in Noord-Brabant overgenomen van
Haarlemmermeer hebben Joulz en haar partners een subsidie
Essent Local Energy Solutions voor een periode van vijf jaar.
ontvangen van het Nederlandse Innovatie Programma Intelligente
Binnen het overgenomen werkpakket valt de
Netten. Voor de slimme concepten op het gebied van
ZON&ZEKER
Een gemiddeld huishouden kan met negen zonnepanelen op het dak jaarlijks voor zo’n 450 euro aan duurzame elektriciteit opwekken, maar veel mensen weten niet hoe ze dit moeten aanpakken. Met Eneco Zon&Zeker® regelen we alles in één keer voor onze klanten: de installatie van kwalitatief goede panelen, een unieke Zon&Zeker-garantie met zekerheid van de opbrengst, 24 uur per dag online inzicht in de werking van de panelen en de verrekening van de teruggeleverde stroom.
30
Eneco Holding N.V. Jaarverslag 2012
Voortgang Onze prestaties in 2012
gelijkspanning won Joulz de Smart Grids Innovation Award 2012
Samen in groen gas
en de nominatie Duurzame Innovator.
Het is onze ambitie om de productie van groen gas, een duurzame vervanger van aardgas, steeds verder uit te bouwen. Dat doen wij
Hergebruik reststromen
door samenwerkingsverbanden aan te gaan, zoals met
Reststromen zoals stoom en CO2 beschouwen we niet als afval.
Afvalenergiecentrale ARN. In 2012 leidden onze inspanningen tot
Integendeel, zij kunnen een waardevolle bijdrage leveren aan de
een groengasportfolio van 15 miljoen kubieke meter.
energieketen. Daarom komen we steeds met nieuwe initiatieven. Zo leveren we CO2 aan tuinders, die het in hun kassen gebruiken
Bussen rijden op groen gas
om de groei van hun gewas te stimuleren. Ons nieuwe
In samenwerking met Agro Energy sloot Eneco een contract met
stoomnetwerk in de Botlek is ook een mooi voorbeeld.
afvalenergiecentrale ARN in Nijmegen om tot 2016 2,5 miljoen kubieke meter groen gas per jaar af te nemen. Het groene gas
Stoompijpnetwerk Rotterdam Botlek
gaat het gasnet in en Eneco levert de bijbehorende
Stedin ontwikkelt een stoomtransportnetwerk in de Rotterdamse
groencertificaten aan busmaatschappij Hermes. Hierdoor rijden
Botlek. Daar bevinden zich diverse industrieën dicht bij elkaar. Via
de bussen in de regio Arnhem-Nijmegen op regionaal
een stoomtransportnetwerk kan stoom die het ene bedrijf over
geproduceerd groen gas.
heeft efficiënt worden gebruikt in het productieproces van een ander bedrijf. Door de stoom in het primaire proces van een ander bedrijf te hergebruiken verbetert het energetisch rendement van de hele keten. Er zijn minder fossiele brandstoffen nodig en er komt minder CO2 en NOx in de atmosfeer. Als het netwerk vol in bedrijf is, gaat dat in het Rotterdamse havengebied per jaar 200 tot 400 kiloton aan CO2-emissies schelen. Het project draagt zodoende sterk bij aan de klimaatdoelstellingen van de stad Rotterdam.
Eerste klanten begin 2013 op stoom Stedin investeert in het nieuwe stoomtransportnetwerk en wordt hiervan de eigenaar. Afvalverwerker en stoomleverancier AVR en chemiebedrijf en stoomgebruiker Emerald Kalama Chemical (EKC) zijn de eerste klanten met wie de transport- en aansluitovereenkomsten zijn getekend. De realisatie van het stoomnetwerk is in volle gang; het wordt in het voorjaar van 2013 in bedrijf genomen. We plannen ook een tweede deel tussen EKC en Akzo Nobel. Medio 2013 willen wij een investeringsbesluit nemen voor de bouw van dit 3 kilometerlange deel. Als dat besluit positief uitvalt, kan deze uitbreiding in 2015 in bedrijf worden genomen.
COUPERUS KRIJGT SLIM NET
Couperus is een ontwikkelingstraject voor slimme netten (smart grids). Eneco en Stedin ontwikkelen het project samen met een aantal partners. We voorzien de warmtepompen in de circa 300 appartementen van duurzame energie. Daarbij houden we rekening met de netbelasting. Zodra de netbelasting te hoog dreigt te worden passen we de capaciteit aan. Dit is niet alleen efficiënt, maar beperkt bovendien de gebruikskosten.
Eneco Holding N.V. Jaarverslag 2012
31
