Eneco, midden in de samenleving. Jaarverslag 2012 Eneco Holding N.V

Eneco, midden in de samenleving Jaarverslag 2012 Eneco Holding N.V.

Inhoudsopgave

2

Verslag Raad van Bestuur

2 5 6 8 17

Bericht voorzitter Raad van Bestuur Kernpunten 2012 Ontwikkelingen Wie we zijn, wat wij doen Financieel resultaat

20

Voortgang

20 23 45 48

Strategische kpi's Onze prestaties in 2012 Duurzame bedrijfsvoering Ecofys

50

Governance

50 53 54 56 58 59 61 62 69

Bericht Raad van Commissarissen Personalia Raad van Bestuur Personalia Raad van Commissarissen Corporate Governance Remuneratie Risicomanagement Aandeelhouders Over dit verslag Assurance

71

Jaarrekening

72 77 89

125 127

Geconsolideerde jaarrekening 2012 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde winsten verliesrekening Toelichting op de geconsolideerde balans Toelichting op het geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting per segment Overzicht van belangrijkste dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde deelnemingen Vennootschappelijke jaarrekening Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening

130

Overige gegevens

132

Definities

95 119 120 123

Eneco Holding N.V. Jaarverslag 2012

1


Bericht voorzitter Raad van Bestuur

Klanten verbinden zich aan Eneco Onze energiewereld is aan het veranderen, dat is in 2012 opnieuw duidelijk geworden. Burgers en bedrijven worden zich er steeds meer van bewust dat het anders moet en kan. Zij kiezen steeds vaker voor duurzame energievoorziening en willen ook voorspelbare en betaalbare kosten. Gezinnen en bedrijven worden zelf producenten, die lokaal en kleinschalig schone energie opwekken en uitwisselen met hun buren. Het is ons verhaal, onze visie, die geleidelijk werkelijkheid wordt. Eneco, dat is mijn bedrijf

Financieel resultaat tevredenstellend

Eneco kiest voor duurzame energie en stelt in haar aangescherpte

Wij boekten een nettoresultaat dat met € 233 miljoen 14 procent

strategie de klant en zijn behoeften centraal. Duurzaam,

hoger uitkwam dan in 2011. De omzet steeg met 5 procent tot €

decentraal en samen, dat is onze visie en onze verantwoorde-

5,3 miljard. Gelet op de marktomstandigheden in 2012 zijn wij

lijkheid. Wij bouwen aan een bedrijfsmodel waarin we samen met

tevreden over het behaalde resultaat.

klanten energie besparen en duurzaam opwekken. En omdat de

2

behoeften van onze klanten veranderen, verandert ook onze rol.

Een wereld in verandering

Stap voor stap worden wij elkaars partners, waarbij wij klanten

De omgeving waarin wij werken is dynamisch en veranderlijk. In

helpen om de verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen

de paragraaf Ontwikkelingen beschrijven we de belangrijkste

energievoorziening. Wij betrekken hen bij de ontwikkeling van

trends die onze strategie en bedrijfsvoering beïnvloeden. Enkele

nieuwe diensten en producten, zodat wij zeker weten dat zij hier

springen in het oog. De economische crisis in de wereld en in

ook echt iets aan hebben.Voorbeelden zijn het product

Europa, die in 2012 aanhield en zich nog in 2013 zal doen voelen,

HollandseWind®, waarbij klanten meeprofiteren van de

had ook invloed op de energiemarkt, vooral op de zakelijke markt.

windkracht of ESCO's, een nieuwe vorm van energieprestatie-

De lage economische activiteit werkt vertragend op de overgang

contracten. De pijpleiding die Stedin aanlegt in de Botlek om

naar een duurzame energievoorziening, bijvoorbeeld door de lage

reststoom te transporteren en weer nuttig als energiebron te

CO2-prijzen. Onze nieuwe gasgestookte energiecentrale kan door

gebruiken is eveneens een goed voorbeeld. Ook het toekennen

de hoge gasprijzen minder worden ingezet dan wij bij de start van

van de Smart Grids Innovation Award aan Joulz, voor het

dit project voorzagen. Ook onze activiteiten op het gebied van

innovatieve concept van een energie-zelfvoorzienend

onderhoud, installatie en vernieuwing van energie-infrastructuren

vakantiepark, laat zien hoe wij met onze klanten meedenken. Onze

worden beinvloed door de economische omstandigheden. Ons

missie luidt: 'Duurzame energie voor iedereen'. Dat is wat ons

infrabedrijf Joulz voelt dat aan den lijve en moet ingrijpende

bindt. Voor iedereen met wie wij samenwerken willen wij een

maatregelen nemen. Wij zullen de komende jaren de kosten blijven

betrouwbare partner zijn, zodat iedereen voelt: Eneco, daar ga ik

bewaken en voeren bij Eneco een groot kostenbesparings-

samen mee voor duurzaam - dat is mijn bedrijf.

programma door.


Verslag Raad van Bestuur Bericht voorzitter Raad van Bestuur

Maar externe omstandigheden zullen ons niet afbrengen van onze

Onze visie 'Decentraal, duurzaam, samen' vraagt om een bedrijf

duurzame koers: wij blijven investeren in de verdere

dat in de hele energieketen aanwezig is, juist omdat deze

verduurzaming van onze energie en van onze bedrijfsvoering. In

verandering de keten in zijn onderdelen maar ook als systeem in

Nederland werken wij aan Eneco Luchterduinen, een nieuw

zijn geheel revolutionair zal veranderen. Het opknippen van de

windpark in de Noordzee; de biomassacentrale Golden Raand in

keten in losse onderdelen zou het bereiken van onze maatschap-

Delfzijl nadert zijn voltooiing. In Groot-Brittannië ontwikkelen wij

pelijke doelen belemmeren.

voor Scottish Water een windpark op land waarmee zij deels zelfvoorzienend worden. In België verloopt de ontwikkeling van

Samenwerken

het offshore windpark Norther voorspoedig. En in Frankrijk werken

Onze ambities kunnen wij alleen samen met andere partijen

wij samen met Fonroche Energie en het Zwitserse Susi Partners

realiseren. Daarom zoeken wij steeds naar manieren waarop

om zonne-installaties te acquireren. De transitie van centraal

organisaties en bedrijven elkaar kunnen helpen. Om die reden

opgewekte energie naar duurzaam en decentraal, dichtbij en door

zetten wij enkele jaren geleden een samenwerking op met WWF

de klanten zet door. Dit zal ons bedrijfsmodel veranderen. Wij

en voeren wij de dialoog met politieke partijen en overheden over

ontwikkelen nieuwe businessmodellen en proposities waarbij

onze standpunten. Ook voelen wij onze verantwoordelijkheid voor

advisering aan de klanten een grote rol speelt. Dat levert onze

onze klanten, de gemeenten die onze aandeelhouders zijn en onze

klanten en onszelf meerwaarde op.

partners. De omvang van onze investeringen is zo groot dat wij ook om die reden samenwerking zoeken in partnerschappen,

De doelstelling van de Nederlandse regering om in 2020 zestien

zowel nationaal als internationaal. Zo spreiden wij de risico's en

procent van het energiegebruik duurzaam op te wekken - meer

kunnen we in meer duurzame projecten investeren.

dan Europa van Nederland vraagt - was verheugend nieuws. Met

Wij zetten begin 2013 een grote stap door een langetermijn

deze ambitieuze doelstelling geeft zij aan de bevordering van

samenwerkingsverband aan te gaan met het Japanse Mitsubishi

duurzaamheid echt belangrijk te vinden. Om deze doelstelling te

Corporation (MC). MC neemt een belang van 50 procent in het

halen, is een sterke ontwikkeling nodig van duurzame energie-

nieuwe windpark Eneco Luchterduinen dat wij ontwikkelen voor

bronnen zoals windenergie, zonne-energie en biomassa, maar ook

de Nederlandse kust en waarvan de bouw in 2014 begint. Ook

ontwikkeling van slimme netten die lokale duurzame energie van

bestaat het voornemen MC voor de helft in het bestaande Prinses

producent naar consument transporteren. Nauwe samenwerking

Amalia Windpark te laten participeren terwijl verdere

met energiebedrijven is dan ook een noodzaak, evenals het

samenwerking in nieuwe projecten, zoals het Engelse windpark

scheppen van stimulerende omstandigheden, zoals een gunstig

Navitus Bay, waarin wij al samenwerken met EDF, en Norther in

vestigingsklimaat, fiscale voordelen voor het opwekken van

België tot de mogelijkheden behoort. Ook met woningcorporaties

groene energie en hogere CO2-prijzen. De bijdrage aan de nieuwe

gaan wij samenwerking aan door speciaal op deze sector

regeringsdoelstelling zal vanuit de transportsector en de

toegesneden proposities te ontwikkelen. Wij hebben ook steun

bebouwde omgeving door hun specifieke karakter slechts relatief

nodig van ngo's, organisaties die zich inzetten voor duurzaamheid

gering kunnen zijn. Dit betekent dat een omvangrijke rol ligt bij de

en bescherming van de natuur. Ons partnerschap met het Wereld

elektriciteitsproductie. Daarvan zal in 2020 zeker 40% duurzaam

Natuur Fonds leidde tot concrete en uitdagende doelstellingen op

moeten zijn tegen 10% nu. Vanuit onze ervaring en ons

gebieden als CO2-reductie en groei van duurzame productie en

vakmanschap is Eneco uitstekend gepositioneerd om een

leveringen aan onze klanten.

fundamentele bijdrage te leveren aan het behalen van deze doelstelling.

Excellente service en veiligheid De basisvoorwaarde om onze ambities te realiseren is dat klanten

Tegelijkertijd zien wij de positieve ontwikkeling dat steeds meer mensen zelf groene energie willen opwekken. De ontwikkelingen op de markt en in de technologie bieden hiervoor steeds betere mogelijkheden. Zo dalen de productiekosten van zonnepanelen, terwijl het rendement stijgt. Wij zien het als onze taak om deze ontwikkelingen te stimuleren en te ondersteunen. Wij zien daarbij ook dat burgers steeds meer uitgesproken zijn in hun verwachtingen van bedrijven en hun bedrijfsvoering. Sociale media spelen hierin een belangrijke rol. Zij geven individuen een stem en verbinden hen met elkaar en met bedrijven. Mensen verwachten transparantie en eerlijkheid van bedrijven, ook van Eneco.

onze dienstverlening blijven waarderen. De tevredenheid is over de hele linie toegenomen. Toch kan het altijd beter. De grote stroomstoringen in Rotterdam en Nieuwegein leggen een schaduw over de overigens goede prestaties van onze netbeheerder Stedin. Elders in dit verslag gaan we dieper in op de preventieve maatregelen die wij hebben genomen om de eventuele overlast voor klanten bij een storing tot een minimum te beperken. Bij alles wat wij doen, staat veiligheid voorop, voor onze medewerkers, maar ook voor werknemers van contractanten op onze bouwplaatsen en natuurlijk voor onze klanten en voor de omwonenden bij onze installaties. Wij zijn er trots op dat wij de veiligheidsprestatie in 2012 verder verbeterden.


3

Verslag Raad van Bestuur Bericht voorzitter Raad van Bestuur

Onze organisatie In december hebben wij Marc van der Linden verwelkomd als nieuw lid van de Raad van Bestuur. Marc is sinds 1997 werkzaam bij Eneco en kent het bedrijf door en door. Wij zijn Jurriaan Ruys, die ad interim ons bestuur versterkte, zeer dankbaar voor de grote bijdrage die hij leverde aan de ontwikkeling van Eneco. Ons nieuwe bedrijfsmodel en onze veranderende rol, waarbij diensten, advies en samenwerking voorop staan, vraagt andere competenties van onze medewerkers. Wij hebben veel waardering voor hun betrokken en enthousiaste inzet in het afgelopen jaar. Het is onze verantwoordelijkheid om hen maximaal toe te rusten en een gunstig werkklimaat te scheppen. De nieuwe duurzame panden die wij in 2012 in gebruik namen en waarin onze medewerkers volgens het principe van 'het nieuwe werken' actief zijn, stimuleren de samenwerking en het delen van kennis. Eneco heeft alles in huis om leidend te zijn in de koers naar een toekomstzekere energievoorziening.

Jeroen de Haas Voorzitter Raad van Bestuur Eneco Holding N.V.

4



Kernpunten 2012 • Klantenbestand Nederland en België meer dan 2.2 miljoen (pagina 33) • Samenwerkingsverband met Mitsubishi Corporation in wind op zee. (pagina 28) • Investeringen in energieopwekking en infrastructuur EUR 712 miljoen, waaronder stoompijpnetwerk in de Botlek (pagina 27) • Eerste gegarandeerde besparingscontracten afgesloten via een ESCO bij Ontwerpfabriek Van Nelle (pagina 25) • Partnerschap met EDF Energy voor de ontwikkeling van offshorewindpark Navitus Bay (pagina 28) • 30.000 klanten willen slimme thermostaat Toon aanschaffen, al 5000 slimme thermostaten geïnstalleerd (pagina 25) • CO2-emissie eigen bedrijfsvoering met 37% gedaald ten opzichte van 2007 (pagina 45) • Joulz eerste Nederlandse bedrijf met MVO prestatieladder niveau 5 (pagina 45). • Eigen gascentrale levert operationeel lager resultaat dan geprognosticeerd (pagina 36) • Financieel resultaat stemt tevreden (pagina 18) • Enkele grote storingen in Rotterdam en Nieuwegein (pagina 34) • Veiligheidsprestatie verbeterd, minder incidenten (pagina 37) • Eneco zet kostenbesparingsprogramma in gang (pagina 18) • Joulz reorganiseert (pagina 18)


5


Ontwikkelingen

Ontwikkelingen in de energiemarkt Eneco onderkent verschillende trends die onze visie op de ontwikkeling van energiemarkt ondersteunen. Die visie is dat de markt zich op termijn ontwikkelt van centraal fossiele energieopwekking via een combinatie met decentraal duurzaam naar volledig decentrale duurzame opwekking. Veranderende globale machtsverhoudingen

weerwoord. Eneco speelt hierop in en gebruikt ook deze kanalen

Met de opkomst van sterk groeiende economieën is de rol van de

om nieuws te verspreiden, klanten de mogelijkheid tot contact te

acht vooraanstaande industriële landen, de G8, feitelijk

bieden en zo permanent in gesprek te zijn. Wij steunen het gebruik

overgenomen door de G20, bestaande uit de 19 sterkste landen

door medewerkers en hebben een richtlijn voor social

plus de Europese Unie. De verschillen tussen de belangen van de

mediagebruik opgesteld.

traditionele landen en opkomende economieën zijn vaak groot. Dat blijft de komende jaren zo. Een wereldwijde aanpak van het klimaatprobleem wordt daardoor steeds minder waarschijnlijk. Als

Meer onzekerheid en meer risicobewustzijn De huidige prijs van CO2-emissierechten is een fractie van wat

de huidige trend van energieverbruik en toename van het CO2-

enkele jaren geleden werd verwacht. Dit heeft meerdere oorzaken

gehalte in de atmosfeer doorzet, ontkomt de wereld niet aan

waaronder de economische crisis en weeffouten in het Europese

klimaatverandering; de gemiddelde temperatuur zal

emissiehandelsysteem. De huidige CO2-prijsstelling in combinatie

onverantwoord stijgen. Hierdoor komen natuurrampen vaker

met hoge gasprijzen leidt tot lagere rendementen op bijvoorbeeld

voor. Omdat deze ontwikkeling niet acceptabel is voor velen zal

gasgestookte centrales. Investeringen in nieuwe duurzame

klimaatbeleid eerder lokaal van karakter zijn dan globaal en zal het

productie of schonere gascentrales blijven op een te laag niveau.

bedrijfsleven een grotere rol spelen.

Dit komt door de onzekerheid over de prijs van de emissierechten op lange termijn. Daarbij komt dat de economische crisis heeft

De opkomende economieën groeien sneller en robuuster dan de

geleid tot een toenemende risicobewustzijn bij

ontwikkelde economieën. De toenemende vraag in opkomende

kapitaalverschaffers die minder bereid zijn geld beschikbaar te

markten naar energie en grondstoffen, zoals aardgas, is direct van

stellen en hogere risicopremies vragen. Het gevolg is dat

invloed op de Europese energiemarkt. De concurrentie om

investeringen uitblijven. Hierbij komen nog de gevolgen van

grondstoffen neemt toe. Daarnaast zal de aandacht van

klimaatverandering. Dit leidt eveneens tot grotere onzekerheid,

investeerders uit opkomende economieën voor activiteiten van

verhoogd risicobewustzijn, schommelingen in energieprijzen en in

onder andere Eneco, op het gebied van gasopslag of duurzame

de vraag naar en aanbod van energie.

energieproductie toenemen. De voortdurende economische crisis en de onzekere politieke

Toenemende individualisering en nieuwe verbondenheid

oplossing daarvan in Europa heeft geleid tot economische

Versterkte behoefte aan autonomie bij klanten en afnemend

instabiliteit in meerdere Europese landen.

vertrouwen in traditionele systemen stimuleren de groei van

Bezuinigingsmaatregelen volgen elkaar in hoog tempo op en

decentrale opwekking van energie. We zien samenwerkings-

ondersteuning van duurzame energie ontkomt hier niet aan; de

verbanden ontstaan van eindgebruikers gericht op samen

huidige onzekerheid over het toekomstige ondersteunings-

inkopen, besparen en verduurzamen van energie. Geholpen door

mechanisme in Nederland is hiervan een voorbeeld.

nieuwe communicatiemiddelen bloeien nieuwe sociale verbanden op, lokaal en internationaal. De invloed van social media is alom tegenwoordig en groeiend. Klanten delen hun mening via Twitter en Facebook direct en met iedereen en vinden razendsnel bijval of

6


Verslag Raad van Bestuur Ontwikkelingen

Marktintegratie Noordwest-Europa met focus op nationale belangen

Transitie in fasen (toelichting bij de illustratie)

Zowel de elektriciteits- als de gasmarkt van Noordwest-Europa integreren verder dankzij de fysieke koppeling van de netwerken en koppeling van handelsmarkten. De prijzen zullen daardoor naar elkaar toe groeien. Tegelijkertijd proberen nationale overheden de leveringszekerheid op nationaal niveau veilig te stellen en de ontwikkeling van duurzame energie te ondersteunen. Deze focus op nationale belangen kan verstorend werken op omliggende

De energiemarkt ontwikkelt zich in drie fasen: van centraal fossiele opwekking via een combinatie met decentraal duurzaam naar volledig decentrale duurzame opwekking. 1

grootschalige fossiele (kolen-, gas-, kern)centrales. Vanuit

markten, waardoor er steeds meer behoefte aan Europese

één punt wordt elektriciteit in één richting naar de verbruikers

harmonisatie zal komen.

gestuurd via het netwerk.

Decentrale elektrificering

De nadelen zijn: veel netverliezen, beperkt hergebruik van

De kostprijs van zonnepanelen blijft dalen, de elektriciteitsprijs

restwarmte, veel CO2-uitstoot. Klanten hebben weinig

wordt volatieler maar gemiddeld daalt deze als gevolg van een

keuzemogelijkheden behalve dat ze van leverancier kunnen

groter aandeel duurzame capaciteit. De rol van lokale initiatieven

wisselen. Eneco is ervan overtuigd dat dit energielandschap

wordt steeds groter en elektrisch vervoer groeit snel. Ten opzichte

op termijn drastisch zal veranderen.

van 2011 is het aantal volledig elektrische auto's in Nederland vrijwel verdubbeld naar circa 2.000 voertuigen (2011: 1.124, http://www.agentschapnl.nl/onderwerp/cijfers-elektrisch-rijden).

2

belangrijkere rol spelen, naast de bestaande kolen- en

2020 (http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/auto/elektrisch-

kerncentrales.

rijden). Daarnaast staat energiebesparing serieus op de agenda Deze zal in combinatie met de Nederlandse normen voor de

3

Duurzaam Decentraal Samen.

ervoor zorgen dat elektriciteit steeds belangrijker wordt voor de pompen in zonneboilers aan te drijven. Hierdoor stijgen de vraag naar elektriciteit en het aantal aansluitingen, terwijl de vraag naar gas en het aantal aansluitingen op het gasnet dalen.

Uiteindelijk groeit de samenleving naar een meer kleinschalig duurzaam energielandschap. Wij noemen dit “DDS”:

energiezuinigheid van gebouwen (energieprestatiecoëfficient) verwarming van (nieuwbouw)huizen om warmtepompen en

In de volgende fase zal er een transitie zijn waarin (grootschalige) duurzame energie en gas een steeds

De verwachting is dat dit aantal zal toenemen tot 200.000 in

door het aannemen van de EU Energy Efficiency Directive in 2012.

De huidige energievoorziening wordt gekenmerkt door

•

Duurzaam: windmolens, zonnepanelen, warmte/koude, geothermie, biovergisting, groen gas.

•

Decentraal: deze installaties staan dicht bij de klant op locatie.

•

Samen: bij en met de klant. Van éénrichting- naar tweewegverkeer: smart grids en ICT die vraag en aanbod koppelen en gebruik maken van prijsfluctuaties. Er ontstaan partnerships tussen producenten en leveranciers.


7


Wie we zijn, wat wij doen

Profiel Eneco Holding NV (‘Eneco Groep') is de enige geïntegreerde energiegroep in Nederland met de uitgesproken ambitie op duurzame wijze energie te produceren, te transporteren en te leveren aan klanten. Met circa 7.000 medewerkers bedienen wij 2,2 miljoen zakelijke

Netwerk- en engineeringactiviteiten

en huishoudelijke klanten. De aandelen zijn in handen van 55

Onder de naam Stedin vindt onderhoud, beheer en ontwikkeling

Nederlandse gemeenten. Het hoofdkantoor is gevestigd in

plaats van gas- en elektriciteitsnetten, voornamelijk in de

Rotterdam.

randstedelijke gebieden van Utrecht en Zuid-Holland. Alle wettelijke taken worden volledig in eigen huis uitgevoerd. De vrije,

Duurzame productie, levering en trading

niet-wettelijke activiteiten voert Stedin Diensten uit. Stedin is er

Onder de naam Eneco houdt de groep zich bezig met de productie,

niet alleen verantwoordelijk voor dat de energienetten veilig zijn

handel en inkoop, en levering van (een groeiend aandeel duurzaam

en optimaal functioneren, zij ontwikkelt daarnaast infrastructuren

opgewekte) energie (elektriciteit, gas, warmte en koude).

voor reststromen als CO2, stoom en biogas. (www.stedin.net)

Daarnaast ontwikkelen wij duurzame en decentrale

Joulz is specialist in het op veilige wijze bedenken, bouwen en

energieoplossingen voor klanten. Het energiebedrijf verzorgt

beheren van (duurzame) energie-infrastructuren. Zij biedt daarbij

tevens transport en distributie van warmte en koude naar klanten

een compleet pakket van advies en engineering, van ontwerp tot

en CO2 naar tuinders. Ook werkt het bedrijf continu aan een eigen

aanleg en beheer van energienetten en bijbehorende installaties.

duurzaam productieportfolio en aan duurzame opwekking samen

Joulz biedt haar ruim 100 jaar ervaring aan een breed scala van

met klanten. Eneco streeft ernaar klanten 100% duurzame

klanten aan, voornamelijk landelijke, regionale en private

energie te leveren. Naast onze duurzame productie, koopt Eneco

netbeheerders en marktpartijen in de segmenten wegbeheerders,

duurzame energie in via langjarige afnamecontracten met

industrie en utiliteitsbouw. Zowel bij kleine als grote projecten is

exploitanten van windparken, biomassacentrales of zonne-

Joulz dé schakel tussen partijen. Samen ervoor zorgen dat het

energiecentrales. Verder verhandelt Eneco CO2-emissierechten en

werkt, dát is de kracht van Joulz. (www.joulz.nl)

koopt zij gas in voor de eigen gascentrale of voor gascentrales bij

8

wie zij elektriciteit afneemt. Via de eigen gasopslagfacililiteiten

Onafhankelijk adviesbureau Ecofys

legt Eneco een voorraad aan voor periodes waarin er meer vraag

Ecofys beschikt over zowel diepgaande als brede kennis van het

naar gas is.

gehele spectrum van energie en CO2-efficiëntie, duurzame

Eneco is actief in Nederland, België, Frankrijk, Duitsland en Groot-

energie, energiesystemen en –markten en energie- &

Brittannië. De activiteiten van het energiebedrijf zijn logisch

klimaatbeleid. Ecofys brengt hierover adviezen uit en neemt een

gebundeld in functionele bedrijfsonderdelen. (www.eneco.nl)

onafhankelijke positie in binnen de groep. (www.ecofys.com/nl)


Verslag Raad van Bestuur Wie we zijn, wat wij doen

Transitie bedrijfsmodel De verkoop van energie levert Eneco meer op dan de kosten die wij kwijt zijn aan vooral de productie, inkoop en transport ervan. Daar verdienen wij nu dus ons geld mee. Maar dat bedrijfsmodel gaat veranderen. Doordat klanten steeds meer zelf energie gaan opwekken, zullen

een cultuurverandering bij onze eigen medewerkers, die zich nog

wij zelf minder energie leveren. Daar staat tegenover dat klanten

meer dan voorheen moeten verbinden met de klant en zich inleven

door hun eigen opwekcapaciteit nieuwe behoeften krijgen, zoals

in de eisen die hij stelt.

advies, financiering, installatie en onderhoud van die faciliteiten. Ook gaan ze hun nieuwe positie gebruiken om te besparen op

Het concept Energy Service Companies (ESCO) is een van onze

energie. Dat is goed voor hun portemonnee én voor het milieu.

nieuwe speerpunten. Eneco sluit daarbij met grote klanten, zoals

Door klanten hierbij volop te steunen nemen wij onze

bedrijven en woningcorporaties, prestatiecontracten af die leiden

maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarom zetten wij graag

tot besparingen door maatregelen als verbeterde isolatie,

in op besparen van energie. Dat begint met onze klanten beter

energiezuiniger verwarmingssystemen en dergelijke.

inzicht te geven in hun energieverbruik door bijvoorbeeld de introductie van de Toon®.

Duurzame relatie met de klant Het concept ESCO is veelbelovend. Het stelt Eneco in staat om

Veranderen in fases

dichter bij de klant te zijn, de klant beter te ontzorgen en een

Uiteraard wil Eneco duurzaam blijven ondernemen in economisch

duurzamere relatie met de klant op te bouwen. Het stelt ons ook

opzicht. Wij willen onze meerwaarde bewijzen voor klanten,

in staat meer vooral nieuwe innovatieve producten en diensten te

natuur en milieu en tegelijkertijd economische waarde creëren ook

kunnen bieden.

in de toekomst. Daarvoor veranderen wij ons bedrijfsmodel in fases. Van een bedrijf dat centraal energie produceert en levert, naar een bedrijf dat centraal duurzame energie produceert en uiteindelijk naar een situatie waarin de klant, die daarbij wordt ondersteund door Eneco, zelf decentraal duurzame energie opwekt. In het hart van de Eneco strategie werken we aan een bedrijf dat gericht is op het realiseren van besparingen en duurzame opwekoplossingen bij klanten. Wij veranderen van een traditionele energieleverancier naar een dienstverlener die totaaloplossingen biedt voor energievraagstukken.Dit vereist ook

ENECO’S ACTUELE VERDIENMODEL Inkoop energie & transport Afschrijvingen energieproductie Afschrijvingen distributienetten Personeel Onderhoud & overhead

3,5*

4,0

Energielevering

0,2 0,2 0,4

Eneco Groep

1,1 0,2

Energiedistributie Overige diensten

0,7

Inkomsten

5,3

Uitgaven

5,0

Resultaat voor rente en belastingen

0,3

* Vereenvoudigde weergave van de geconsolideerde winsten verliesrekening (x € 1 miljard)


9


Klant op nummer één in onze strategie De belangrijkste partner voor Eneco is onze klant, dat spreekt ook uit onze missie: duurzame energie voor iedereen. Een missie die voortkomt uit onze verbondenheid met de samenleving. Niet vreemd, want onze wortels en bestaansrecht liggen in de samenleving. Eneco bestaat bij de gratie van en het vertrouwen dat in ons wordt gesteld door de samenleving. Dit vertrouwen is voor ons cruciaal en verdienen wij door de maatschappij te winnen voor onze missie. Door transparant en eerlijk te zijn. Door onze eigen betrokken, uitgesproken en daadkrachtige manier van werken. Zo ontstaat een sterke relatie en verbondenheid tussen Eneco, onze klanten en andere partners. Eneco voelt daardoor als een betrouwbare en vertrouwde partner: Eneco – daar ga ik samen mee voor duurzaam. Eneco – dat is mijn bedrijf.

Onze missie Duurzame energie voor iedereen, dat is onze missie. Deze missie verbindt ons met onze klanten en maakt duidelijk waar wij voor staan en gaan: wij willen ervoor zorgen dat onze klanten vandaag en in de toekomst kunnen rekenen op betaalbare, betrouwbare en

Onze strategische richting Klant eerst Aandacht voor onze klant, de behoeften van de klant en de relatie met onze klant staan voor Eneco voorop. Daar doen wij het allemaal voor. Uiteindelijk gaat het erom hoe klanten onze dienstverlening ervaren en hoe enthousiast zij over ons zijn. Onze klanten betrekken wij daarom bij de ontwikkeling van onze producten en diensten. Producten en diensten waar de klant ook echt iets van merkt en iets aan heeft en waarover hij tevreden is.

Besparen Samen met onze klanten dringen we het energieverbruik terug. Dat doet Eneco door inzicht te bieden in het verbruik en met praktische producten en diensten zoals slimme meters,

schone energie.

energiezuinige cv-ketels en persoonlijk besparingsadvies. Niet

Onze visie

duurzaam: wat je niet gebruikt, hoef je niet op te wekken. En met

In de toekomst zal alle energie duurzaam zijn. Deze energie zal meer en meer door klanten zelf, lokaal worden opgewekt. Energie uit fossiele bronnen wordt steeds schaarser, vervuilt en maakt ons afhankelijk van soms instabiele regio’s in de wereld. Daardoor wordt het ook steeds duurder. De energiewereld moet daarom wel veranderen. DDS is het antwoord; duurzaam, decentraal, samen. De rollen van producent en afnemer veranderen hierbij totaal. Klanten worden producent en leverancier. Wij zullen meer moeten samenwerken en intensief moeten optrekken met de klant.

alleen goed voor de portemonnee en het milieu, maar ook echt meer dan 2,2 miljoen klanten tikt het aan.

Samen opwekken Samen met klanten wil Eneco het lokaal opwekken van energie toegankelijk en rendabel maken. Energie die nodig is voor werken, wonen en leven. Een deel van onze klanten wekt op dit moment al decentraal duurzame energie op, voor eigen gebruik en bij overproductie ook voor anderen. In plaats van te betalen voor energie, besparen zij energie en verdienen zelfs geld met energie. Hiervoor ontwikkelt Eneco samen met klanten en andere partners maatwerkoplossingen zoals zonnepanelen, (micro)windturbines, bio-installaties en het gebruik van warmtepompen. En we zorgen voor de betrouwbare en toekomstgerichte energieinfrastructuren die samen opwekken mogelijk maken.

10



Afnemen Eneco zorgt dat klanten kunnen beschikken over betaalbare, betrouwbare en schone energie. Uiteraard kunnen klanten rekenen op excellente klantenservice. Door de snelle technologische ontwikkelingen en dalende kosten zullen steeds meer van onze klanten een deel van hun energiebehoefte zelf kunnen opwekken. De energie die zij aanvullend nodig hebben willen we uit 100% duurzame bronnen leveren. Op dit moment nemen al onze particuliere en mkb-klanten al groene elektriciteit af, waarvan we steeds meer zelf en duurzaam opwekken samen met onze partners. Hiervoor investeert Eneco in energieproductie met wind, zon en biomassa in de meest geschikte omgeving. In Groot-Brittannië investeren we in wind, voor energie uit zon is Frankrijk gunstig en in Nederland en België ligt onze focus op wind, zon en biomassa.

Vakmanschap Met meer dan 100 jaar ervaring en alle expertise binnen één groep is vakmanschap de Eneco Groep op het lijf geschreven. Met onze bedrijfsonderdelen Eneco, Joulz, Stedin en Ecofys bieden wij alle diensten in de gehele energieketen: van het duurzaam opwekken, verhandelen, transporteren en het leveren van duurzame energie tot het bedenken van, en adviseren over lokale energieoplossingen. En dat combineren we met het ontwikkelen van slimme energie-infrastructuren die ingericht zijn voor tweerichtingsverkeer.

Verbindend leiderschap Wij hebben iedereen nodig om onze missie (sneller) te realiseren: onze klanten, leveranciers, wetenschappers... iedereen. Wij zoeken daarom actief de verbinding met al deze partners en stimuleren de onderlinge samenwerking. Met onze partners komen we tot nieuwe businessmodellen die duurzame waarde voor iedereen opleveren. Zo bouwen wij onze projecten vaak in samenwerking met anderen, soms ook andere energiebedrijven. Hierdoor kunnen wij risico’s delen en kennis en kunde bundelen.


11


Koppeling strategie en risico's Eneco heeft belangrijke doelstellingen die zij nastreeft, vastgelegd in zogenaamde key performance indicators (kpi's). Een overzicht van deze kpi's is te vinden bij Strategische KPI's (pagina 20). In onderstaand overzicht zijn de belangrijkste strategische risico's en de bijbehorende beheersingsmaatregelen weergegeven. Vervolgens benoemen wij ook de meer algemene risico's die zijn onderverdeeld in markten reguleringsrisico's enerzijds en financiële en operationele risico's anderzijds. Strategische risico's KPI 4: 20% duurzame elektriciteitsproductie ten opzichte van de totale retailleveringsportfolio in 2013

12

Risico

Toelichting

Mitigerende acties

Vertraging van groei van duurzame strategie als gevolg van overheidsbeleid zoals wisselende subsidiesystemen en blijvend lage CO2-prijzen.

Doordat veel CO2-certificaten zijn uitgegeven, is de prijs ervan laag. Vaak veranderende subsidieregimes zorgen voor extra onzekerheden. Beide remmen de ontwikkeling van en investeringen in duurzame energie.

Langs verschillende wegen proberen wij overheden te overtuigen van het belang van een stabiel investerings- en financieringsklimaat met een gelijkwaardig speelveld tussen verschillende (duurzame en fossiele) technologieën.

Een lagere duurzame energieproductie door minder wind en/of zon.

Als onze windturbines en zonnepanelen minder energie produceren door ongunstige weersomstandigheden, daalt onze duurzame elektriciteitsproductie.

De trends in weersomstandigheden gebruiken wij voor het bepalen van de meest geschikte locaties van investeringen in nieuwe energieproductie uit wind en zon.



KPI 6: De gemiddelde onderbrekingsduur van de toevoer van energie is in 2013 maximaal 14,7 minuten (voor elektriciteit, gas en warmte) Risico

Toelichting

De levering van energie valt tijdelijk weg door storingen in netwerken.

Mitigerende acties

Jaarlijks investeren we fors in de betrouwbaarheid van onze netten. Storingsverklikkers in onze netten zorgen voor een verkorting van de storing. We ontwikkelen netten die zichzelf herstellen. We hebben een gecertificeerd asset management programma. In het voorjaar van 2012 is een campagne gestart om graafschade door derden aan onze netten te voorkomen.

KPI 7: In 2013 is de retailleveringsportefeuille van elektriciteit voor 20% donkergroen Risico

Toelichting

Mitigerende acties

Minder afzet van donkergroene elektriciteit door sterke prijsconcurrentie van alternatieve elektriciteitsopwekking.

De prijsconcurrentie op onder meer elektriciteit is in Nederland de afgelopen jaren sterk toegenomen. Donkergroene elektriciteit heeft nog een bescheiden aandeel en is niet altijd de goedkoopste.

Continue prijsvergelijking met andere aanbieders. Verder bouwen aan onderscheidend imago, producten en diensten. Benadrukken van het maatschappelijk belang van duurzame energie.

Risico

Toelichting

Mitigerende acties

Veiligheidsincidenten door onvoldoende veiligheid bij bouw en operatie van productiefaciliteiten en energieinfrastructuren.

We hebben ruime veiligheidservaring met (werkzaamheden aan) energieinfrastructuren en technische installaties. De groei van onze duurzame productie brengt echter nieuwe veiligheidrisico’s met zich mee.

Het veiligheidsbeleid en onze veiligheidsorganisatie is adequaat opgezet. Het veiligheidsbeleid geldt voor al onze medewerkers, materiaal en aannemers. Ons management stimuleert veilig gedrag. We kennen een incidentmeldsysteem, doen risicoanalyses, geven trainingen en voeren werkplekinspecties uit.

KPI 9: De LTIR is in 2013 hooguit 1,6

KPI 12: De credit rating van de Eneco groep is ten minste ARisico

Toelichting

Mitigerende acties

Verlaging van de kredietstatus bijvoorbeeld als gevolg van gedwongen splitsing of onvoldoende financiële resultaten.

Een gedwongen splitsing van Eneco leidt tot een minder solide financiële basis en tot het verdwijnen van vele samenwerkingsvoordelen tussen de verschillende disciplines. Het splitsen van het bedrijf brengt onze duurzame strategie in gevaar.

Juridische procedure aangespannen tegen een gedwongen splitsing. De financiële performance wordt gemonitord met onder meer scenarioanalyses en stresstesten.

Risico

Toelichting

Mitigerende acties

Counterparty risico bij grote investeringsprojecten.

In 2013 investeren wij circa € 900 miljoen in de betrouwbaarheid van onze netten en energieproductie.

Complexe projecten worden door een expertgroep beoordeeld. Gerealiseerde investeringen worden nauwkeurig geëvalueerd. We houden rekening met de mix van afgeronde versus nieuwe investeringen die nog geen resultaat genereren.


13


Markt- en reguleringsrisico's Risico

Toelichting

Mitigerende acties

Verslechtering van de rentabiliteit van gascentrales en biovergisters door stijgende gas- en biomassaprijzen en/of dalende elektriciteitsprijzen.

Door de recessie is de vraag naar en daardoor de prijs van elektriciteit gedaald. De gasprijs is gekoppeld aan de (blijvend hoge) olieprijs, terwijl de kolenprijs significant lager was. Daardoor was het in 2012 vaak niet rendabel om elektriciteit uit gas te maken. Ook de prijs van biomassa is volatiel doordat dit meestal lokaal wordt ingekocht.

Hedgingbeleid: Binnen gestelde handelsmandaten wordt (vooraf) gas ingekocht en/of elektriciteit verkocht wanneer de prijzen daarvoor relatief gunstig zijn. Dit helpt echter niet tegen structureel slechte prijzen.

Financiële en operationele risico's Risico

Toelichting

Mitigerende acties

Operationele performance is onvoldoende door bijvoorbeeld uitval van ICT- systemen.

Richting onze klanten kan uitval van onze ICT-systemen leiden tot onjuiste facturen en daarmee reputatieschade. Maar ook kunnen wij forse financiële schade lijden als systemen waarmee wij in energie handelen het laten afweten.

Assurance activiteiten, zoals audits en certificering. De aan energiehandel gerelateerde activiteiten draaien op een apart, dubbel uitgevoerd ICT-platform. Een taskforce Cyber Security ziet onder meer toe op adequate ICT-beveiliging.

Het maximale tarief dat wij als netbeheerder in rekening mogen brengen is onvoldoende om alle kosten en investeringen voor een betrouwbaar netwerk mee te financieren (tarifering gereguleerde domein).

De netbeheeractiviteiten hebben een langetermijnkarakter en hebben behoefte aan een voldoende en voorspelbare tariefstelling. Onverwachte afwijkingen leiden tot een onzeker investeringsklimaat.

Wij nemen deel aan benchmarks voor het beheersen van de eigen kosten. Het management is proactief binnen overlegorganen en richting overheidsinstanties om tot juiste tarifering te komen.

Counterparty risico op banken in het kader van lease-and-leaseback transacties

Uit hoofde van de afgesloten lease-andleaseback transacties worden door Eneco posities aangehouden in de vorm van deposito’s bij een vijftal Europese banken. Op balansdatum ging het om een bedrag van USD 1,8 miljard (2011: 2 miljard). Eneco is blootgesteld aan het hieraan verbonden tegenpartijrisico (counterparty risk).

Alle betrokken banken hebben een rating van Standard & Poor’s en/of Moody’s behorend tot het “investment grade” segment. Het tegenpartijrisico wordt frequent beoordeeld. We hebben een actief beleid ten aanzien van het afwikkelen van de huidige transacties. In 2012 heeft dit geleid tot de afwikkeling van drie contracten.

Een uitgebreide toelichting op de wijze waarop ons Risicomanagement is ingericht is te vinden in het hoofdstuk Governance, onder Risicomanagement (pagina 59). Daar gaan wij ook uitgebreider in op risicobereidheid.

14



In dialoog met betrokkenen bij onze onderneming Eneco staat midden in de maatschappij en respecteert de belangen van betrokkenen bij ons bedrijf. Wij nemen deze belangen in overweging en spelen daar waar mogelijk op in. Dit begint bij het betrekken van belanghebbenden bij onze strategie. Inventarisatie

energieonderwerpen. De feedback die we op het forum ontvangen

In 2012 is geïnventariseerd wie management en directie

leggen we op de juiste plek terug in de organisatie. Eneco Forum

beschouwen als de belangrijkste betrokkenen bij ons bedrijf. Aan

moet steeds meer een samenwerkingskanaal met de klant

de hand van deze inventarisatie hebben wij een indeling gemaakt

worden. Op den duur verwachten we dat het accent verschuift

naar de mate van impact op Eneco en de

van service naar co-creatie.

beïnvloedingsmogelijkheid door Eneco. Deze indeling geeft ons de mogelijkheid om focus aan te brengen en de juiste werkwijze te kiezen.

Rondetafelgesprekken met branches Eneco organiseert via Joulz rondetafelgesprekken over het thema Installatieverantwoordelijkheid en energiemanagement. Wij doen

Werkwijze

dat voor verschillende branches: medische sector, overheid,

Mensen en organisaties zijn op verschillende manieren

private netbeheerders en railsector. Uit deze bijeenkomsten

betrokkenen bij ons bedrijf. Daarom kiezen wij voor verschillende

hebben wij geleerd dat de betrokkenheid en vooral kennis van

manieren om met hen in gesprek te gaan over onze strategie en

Installatieverantwoordelijkheid soms ontbreekt bij het hogere

activiteiten.

management van organisaties. Wij hopen met deze rondetafelgesprekken het bewustzijn van het belang van

Klanten

installatieverantwoordelijkheid bij deze organisaties te vergroten.

Via onze digitale nieuwsbrief die vele klanten maandelijks ontvangen, het bezoek aan onze website met veel unieke

In gesprek met ondernemers

bezoekers per maand en de diverse contacten bij ons eigen call

In het zakelijke segment organiseert Eneco Business

center betrekken wij onze klanten bij de energievoorziening. Via

Environmental Dinners om de dialoog op het gebied van duurzaam

het Eneco klantenpanel krijgen wij waardevolle feedback en nieuw

ondernemen met de bestuurders van bedrijven te stimuleren. Ook

is het Eneco Forum.

organiseren wij Masterclasses voor mkb-ondernemers over Duurzaam Ondernemen.

Eneco klantenpanel ‘Samenvoorduurzaam’ Leden van het klantenpanel van Eneco kunnen meedenken en meepraten met Eneco over oplossingen om nog duurzamer met

Collega’s

Op één lijn met de strategie

energie om te gaan. Op basis van de feedback uit de

De Strategic Internal Alignment Monitor is een onderzoek dat wij

klantenpanels scherpen we communicatie-voorstellen of

uitvoeren om te ontdekken in welke mate onze medewerkers de

marketing-proposities aan.

missie ‘duurzame energie voor iedereen’ actief steunen in hun dagelijks werk. Het biedt inzicht welke instrumenten de afdelingen

Eneco Forum basis voor co-creatie

gericht kunnen inzetten om gewenste gedragsverandering te

Via het Eneco Forum kunnen klanten onderling en met ons

realiseren. Het gaat erom dat medewerkers de strategie

informatie uitwisselen en discussiëren over allerlei


15


doorleven in alles wat ze zeggen en doen en de juiste acties en

Facebook-applicatie ‘Voor duurzaam’

beslissingen nemen die in overeenstemming zijn met de strategie.

Eneco lanceerde begin september 2012 een Facebook-pagina onder de naam ‘Voor duurzaam’. Op dit platform kunnen klanten

Aandeelhouders

en niet-klanten met Eneco en elkaar ideeën delen over duurzame

De Algemene Vergadering van Aandeelhouders vond in 2012

aangeboden aan de energiewoordvoerders van VVD en PvdA die

tweemaal plaats, rondom het verschijnen van het jaarverslag en

onderhandelden over de vorming van een regering.

Dialoog met aandeelhouders

energie. De resultaten van de Facebook-campagne hebben wij

halfjaarbericht. Buiten de wettelijke en statutaire verplichtingen, zijn er verscheidene momenten in het jaar waarop Eneco haar

WWF

aandeelhouders betrekt bij de ontwikkelingen van de

Vanuit de samenwerking die enige jaren geleden is ingezet voert

onderneming, vragen van aandeelhouders beantwoordt en de

Eneco regelmatig overleg met WWF over het vervolg van de

dialoog voert. Dit gebeurt onder andere in de vergaderingen met

samenwerking en hoe onze strategie aansluit op doelstellingen

de grootste drie aandeelhouders en in de bijeenkomsten met de

van WWF. Op woensdag 9 mei was Eneco, partner van WNF

aandeelhouderscommissie. Voor alle overige aandeelhouders

Nederland, gastheer van het WWF Next' event. Ruim 240

organiseren wij proactief en op aanvraag werkbezoeken aan

vertegenwoordigers van bedrijven gingen die dag met elkaar in

belangrijke projecten van Eneco. Alle aandeelhouders brengen we

gesprek over praktijkvoorbeelden van energiebesparing,

periodiek een bezoek. Daarnaast ontvangen aandeelhouders en

vermindering van de uitstoot van broeikasgassen en duurzame

andere relaties een periodieke nieuwsbrief en worden zij

energie. Centrale vraag was hoe bedrijven een bijdrage kunnen

uitgenodigd voor relatie-evenementen.

leveren aan de reductie van de CO2-uitstoot.

Omwonenden

Omgevingsmanagement essentieel Strategisch OmgevingsManagement (SOM) is een methode die wij bij onze projecten hanteren om vroegtijdig, open en transparant met de omgeving in gesprek te gaan. Doel is op zoek te gaan naar de gezamenlijke belangen, voorspelbaarheid van belanghebbenden te vergroten en verrassingen later in het traject zo veel mogelijk te voorkomen. Vervolgens voeren wij proactief een strategie gericht op een duurzame relatie met de omgeving én het realiseren van organisatiedoelen. Bij projecten met veel en diverse belanghebbenden gebruiken we een omgevingsmonitor. In deze database verwerken we alle belanghebbenden, issues, belangen en acties. Dit blijkt een goede manier om bij complexe projecten het overzicht te behouden. Ook bij de bouw van windparken betrekken wij omwonenden en andere belangstellenden actief. Zo hebben we bij de aanleg van windpark Hoevensche Beemden en windpark Zwartenbergseweg, beide in Noord-Brabant, zogenaamde ‘Kijkje Bij De Bouw’bezoeken georganiseerd.

Overheden en ngo’s De activiteiten van de Eneco Groep worden sterk beïnvloed door regelgeving. Duurzame energie kent nog geen gelijk speelveld met fossiele energie. Wij spannen ons in om onze standpunten kenbaar te maken en onze belangen te verdedigen bij regelgevende instanties.

Driepuntenplan Eneco legde in de verkiezingsperiode de politieke partijen drie punten voor die de energievoorziening in Nederland schoon, betrouwbaar en betaalbaar moeten maken: 1.

De vervuiler betaalt, stimuleer schone energie uit eigen land.

2.

Laat burgers, boeren en bedrijven zelf energie opwekken.

3.

Behoud Nederlandse energiebedrijven; zorg voor ruimte om te investeren in energiesector.

16



Financieel resultaat

Kengetallen (bedragen in € 1 mln.)

2012

2011

2010

2009

2008

1

5.256

5.007

4.922

5.245

4.943

Opbrengst energie en energie gerelateerd

5.082

4.839

4.722

5.018

4.635

Brutomarge energie en energie gerelateerd

Resultaten Totale opbrengsten

1.620

1.442

1.294

1.325

1.262

Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen (EBITDA)

776

711

576

564

695

Bedrijfsresultaat (EBIT)

335

388

274

268

404

Nettoresultaat

233

204

141

177

272

Kasstroom uit operationele activiteiten

727

1.117

670

729

532

Vermogen Groepsvermogen

4.447

4.353

3.890

3.900

3.809

Rentedragende schulden

1.800

1.859

1.947

2.087

1.863

8.804

8.645

7.577

7.691

7.386

710

734

730

523

328

50,5%

50,4%

51,3%

50,7%

51,6%

8,8

8,8

6,2

7,4

11,4

6.839

6.596

6.622

6.137

5.419

4,3%

4,5%

4,6%

4,7%

4,9%

25.201

27.457

24.435

24.295

26.381

5.748

5.914

6.704

5.900

5.114

11.704

11.350

13.157

11.436

11.923

Balanstotaal

2

Investeringen in materiële vaste activa Ratio's Groepsvermogen/totaal vermogen Interest coverage rate

3

Medewerkers Aantal FTE's gemiddeld Ziekteverzuim Verkoopvolumes Elektriciteit (GWh) Gas (miljoen

4

m3)

Warmte (TJ)

60

1

Totale opbrengsten: Opbrengst energie en energie gerelateerd alsmede Overige opbrengsten.

2

Gegevens 2011 voor vergelijkingsdoeleinden aangepast.

3

Interest coverage rate: Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen gedeeld door financiële baten en lasten.

4

Inclusief handelsvolumes Eneco Trade.

51,6

50,7

51,3

50,4

50,5

12

55

10

50

8

45

6

40

4

35

2

11,4

7,4

6,2

8,8

8,8

2008

2009

2010

2011

2012

0 2008

2009

2010

2011

2012

GROEPSVERMOGEN/TOTAAL VERMOGEN (in %)

INTEREST COVERAGE RATE


17

Verslag Raad van Bestuur Financieel resultaat

Eneco boekt tevredenstellend resultaat in uitdagende markt Nettoresultaat stijgt

Eneco ruimte houdt om het investeringsniveau in nieuwe

Eneco Holding N.V. boekt in 2012 een nettoresultaat van € 233

duurzame energieproductie en goede netwerken op een hoog

miljoen, een stijging van € 29 miljoen (+14%) ten opzichte van

niveau te handhaven.

2011. De omzet neemt met 5% toe van € 5.007 miljoen tot € 5.256 miljoen. De brutomarge en overige opbrengsten (naast de omzet energie) vertonen een stijging van € 184 miljoen (+11%)

Investeringen De Eneco Groep zet haar duurzame ambities kracht bij door een

tot € 1.794 miljoen. De overnames in 2011 van Oxxio en het

gediversifieerde duurzame assetportfolio op te bouwen. Eneco

resterend 50% belang in het Prinses Amalia Windpark (PAWP), de

investeert in 2012 € 120 miljoen aan diverse windparken in

uitbreiding van verkoopactiviteiten in België en de gestegen

Nederland, België en Groot-Brittannië alsmede € 103 miljoen in

transporttarieven spelen hierin een belangrijke rol.

de bouw van Biocentrale Golden Raand in Delfzijl. De vervanging, uitbreiding en verduurzaming van warmtenetten vergt in 2012 €

De operationele bedrijfskosten exclusief afschrijvingen en

32 miljoen. Met de overname van en investering in zonparken in

bijzondere waardemutaties stijgen met € 119 miljoen tot € 1.018

Frankrijk en België is een bedrag gemoeid van € 50 miljoen. De

miljoen mede als logisch gevolg van de uitbreiding van activiteiten,

totale investeringen van de Eneco Groep in vaste activa

zoals de overnames van Oxxio en het resterende 50% belang in

bedroegen € 712 miljoen (in 2011 € 737 mln.). Hiervan is € 367

PAWP alsmede de ingebruikname van de gascentrale Enecogen,

miljoen besteed aan vervanging en uitbreiding van de

de gasopslag Gasspeicher en diverse windparken. Er was een

elektriciteits- en gasnetwerken.

toename van de onderhouds- en exploitatiekosten in de netwerkactiviteiten, mede veroorzaakt door extra herstelkosten

Bedrijfs- en nettoresultaat

en compensatievergoedingen als gevolg van storingen in ons

Het bedrijfsresultaat bedraagt € 335 miljoen, 14% lager dan het

netwerk. De toenemende concurrentie, ongunstig ontwikkelende

voorgaande jaar toen het € 388 miljoen bedroeg. De verwachting

marktprijzen en de economische crisis alsmede de investeringen

ten aanzien vant de marktprijzen isg dat de huidige onvoordelige

die wij deden in de uitbouw van onze positie in de Belgische markt,

prijsverhouding tussen gas- en elektriciteitsprijzen (‘spark spread’)

de uitrol van de slimme thermostaat Toon en de ontwikkeling van

en de lage prijzen van CO2-rechten nog enige tijd zal voortduren.

nieuwe windparken zorgden ook voor hogere kosten. Als gevolg

Dit heeft geleid tot een afwaardering van € 78 miljoen op de

van de ongunstige marktprijsontwikkelingen en de economische

elektriciteitgerelateerde vaste activa.

crisis is de dotatie aan de voorzieningen in 2012 toegenomen: er blijven meer klanten (zowel particulier als zakelijk) in gebreke met

Het resultaat deelnemingen bevat een eenmalige bate van € 56

betalingen. Tevens is er een voorziening getroffen in verband met

miljoen in verband met de verkoop van de deelneming in KEMA.

een reorganisatie in de engineeringactiviteiten.

Per saldo nemen de financiële lasten met 9% toe tot € 88 miljoen (2011: € 81 mln.), onder meer doordat in 2011 meer rente

Het bedrijfsresultaat voor afschrijvingen en bijzondere

geactiveerd kon worden op projecten in aanbouw. De belastingen

waardemutaties (EBITDA) komt met € 776 miljoen 9% hoger uit

zijn afgenomen met € 24 miljoen tot € 50 miljoen. Dit is zowel het

dan voorafgaand jaar (€ 711 mln.). De Eneco Groep zet scherp in

gevolg van het afgenomen bedrijfsresultaat in combinatie met

op kostenreducties die over de gehele linie zullen worden

gestegen rentekosten als van een belastingrestitutie op

gerealiseerd. Wij hebben een programma opgesteld dat de

beëindigde bedrijfsactiviteiten.

komende jaren leidt tot aanzienlijke kostenbesparingen waardoor

18


Verslag Raad van Bestuur Financieel resultaat

Het nettoresultaat voor de gehele Eneco Groep is met 14%

De engineeringactiviteiten ondervinden hinder van de

gestegen van € 204 miljoen tot € 233 miljoen.

economische crisis door een hevige prijsconcurrentie met minder opdrachten in de aannemingsmarkt. De omzet voor activiteiten

Productie, handel en levering

buiten de Eneco Groep laat in 2012 een groei zien ten opzichte

In 2012 sloten wij voor de ontwikkeling van het grote offshore

van vorig jaar, maar de totale activiteiten nemen af, met lagere

windpark Navitus Bay in Groot-Brittannië een strategische

marges en een ongunstig bezettingsresultaat als gevolg. Om

samenwerking met het Franse EDF. Dit soort partnerschappen

deze situatie het hoofd te bieden nemen wij een aantal

vormt een belangrijk onderdeel van onze strategie omdat wij

maatregelen waaronder een reorganisatie van het (indirecte)

daarmee onze investeringen en risico’ s spreiden en meer

personeelsbestand en ontwikkelen wij plannen op het gebied van

duurzame projecten kunnen realiseren. Begin 2013 kwam daar de

procesverbetering, kostenreductie en samenwerking. In december

samenwerking met Mitsubishi Corporation uit Japan op het gebied

is een reorganisatievoorziening gevormd van € 16,5 miljoen.

van wind op zee bij. Ook sloten wij een contract met AVR Afvalverwerking om restwarmte van de Afvalenergiecentrale

Vooruitblik

Rijnmond een nuttige bestemming te geven bij de verwarming van

Wij hebben vertrouwen in de verdere ontwikkelingen van het

woningen en gebouwen en waarmee jaarlijks de uitstoot van

bedrijf. Gezien de grote externe onzekerheden spreken wij geen

95.000 ton CO2 wordt bespaard.

resultaatverwachting uit voor 2013.

In vergelijking met vorig jaar stijgt de EBITDA uit productie-, handels- en leveringsactiviteiten met € 32 miljoen tot € 282 miljoen (2011: € 250 mln.). De marktvooruitzichten voor de verhouding tussen gas- en elektriciteitsprijzen (spark spread), in combinatie met de lage CO2 prijzen zijn in het nadeel van de minder vervuilende gasgestookte elektriciteitsopwekking. De windomstandigheden waren ongunstiger dan vorig jaar en lagen onder het langjarig gemiddelde. Op de leveringsmarkt is de concurrentie groot. Eneco onderscheidt zich met de strategie van Duurzaam, Decentraal en Samen. De succesvolle introducties van de consumentenproducten HollandseWind, Toon en Zon&Zeker zijn een invulling van die strategie. In België breidt Eneco het retail marktaandeel verder uit door een actieve marktbewerking. In 2012 investeerden wij daar in intensieve marktcampagnes en uitbreiding van de organisatie.

Netwerk- en engineeringactiviteiten In 2012 startte ons netwerkbedrijf Stedin met de aanleg van een stoomnetwerk waarmee bedrijven in het Rotterdamse havengebied stoom gaan uitwisselen en daarmee grote energiebesparingen en reductie van CO2-uitstoot bereiken. De eerste fase wordt in 2013 afgerond; een tweede fase met de aansluiting van meer bedrijven volgt later. Ook investeren wij grote bedragen in vervanging, verduurzaming en modernisering van het bestaande elektriciteits- en gasnetwerk. De EBITDA van het totaal van de netwerken engineeringactiviteiten komt in 2012 uit op € 521 miljoen, vrijwel gelijk aan de € 515 miljoen uit 2011. Binnen de netwerkactiviteiten zijn de totale opbrengsten € 93 miljoen hoger, vooral als gevolg van de noodzakelijke transporttariefaanpassingen in 2012. De inkoop- en overige bedrijfskosten stijgen met € 53 miljoen, onder andere door hogere tarieven voor transportinkopen, afschrijvingen op netwerkconstructies, automatiseringsprojecten, hogere netwerkexploitatiekosten, afkoop Cross Border Lease overeenkomsten en compensatiekosten voor stroomstoringen.


19

Voortgang

Strategische kpi's

Prestaties in het kort Eneco heeft belangrijke doelstellingen die zij nastreeft, vastgelegd in zogenaamde key performance indicators (kpi's). In dit overzicht zijn de strategische kpi's gekoppeld aan de strategische thema's. Per kpi is de realisatie weergegeven en de verandering ten

de set toegevoegd (credit rating en ROACE). Ook de

opzichte van 2011. Waar bekend hebben wij ook de doelstellingen

onderbrekingsduur voor warmte is nu opgenomen. Deze is

opgenomen voor 2013 en verder. Medio 2012 is de

samengevoegd met de onderbrekingsduur van elektriciteit en gas

aangescherpte groepsstrategie geïntroduceerd om meer richting

tot één gecombineerde kpi. Wij werken nog volop aan de verdere

en focus aan te brengen op onze ambities. In dat kader hebben

uitwerking en implementatie van onze aangescherpte strategie.

wij ook alle bestaande strategische kpi's opnieuw bekeken. De

De ontwikkeling van onze set strategische kpi's verwachten we in

(acht) kpi's die onvoldoende aansloten op onze aangescherpte

2013 te voltooien.

visie zijn nu niet meer opgenomen. Er zijn twee financiële kpi's aan

Klant eerst Focus op en aandacht voor de behoefte van onze klanten (korte en lange termijn), waardoor we duurzame waarde creëren voor alle stakeholders

1

Eneco retailklanten [ € * miljoen]

2

Klanttevredenheid Stedin (score >

3

Net Promotor Score Eneco [%]

7) 1 , 2 [%]

Realisatie 2011

Target 2012 6

Realisatie 2012 6

Target 2013

2,2

≥ 2,2

2,2

≥ 2,2

73

≥ 75

76

≥ 75

-18

≥ -17

-14

≥ -13

Realisatie 2011

Target 2012

Realisatie 2012

Target 2013

Realisatie 2011

Target 2012 6

Realisatie 2012 6

Target 2013

Besparen Klanten helpen (onnodig) energieverbruik te verminderen door inzicht en besparings-oplossingen te bieden

De kpi voor Besparen is in ontwikkeling.

Samen opwekken Samen met klanten, toegankelijk, lokaal en rendabel energie opwekken

20

4

Duurzame elektriciteitsproductie t.o.v. de totale leveringsportfolio [%] 3

9,9

≥ 15

12,6

≥ 20

5

CO2 per geproduceerde kWh [gram] 3

154,1

≤ 300

226,9

≤ 300


,7

Voortgang Strategische kpi's

Afnemen Zorgen voor betaalbare, betrouwbare en schone energie, gecombineerd met excellente klantenservice

Realisatie 2011

Target 2012 6

Realisatie 2012 6

Target 2013

6

Gemid. onderbrekingsduur energietoevoer [minuten]

13,8

≤ 14,7

19,5

≤ 14,7

7

Donkergroen gas in de retail leveringsportefeuille [%] 3

0,4

≥ 0,5

1,0

≥ 0,5

8

Donkergroene elektriciteit in de retail leveringsportefeuille [%] 3

14,3

≥ 20

16,1

≥ 20

Realisatie 2011

Target 2012 6

Realisatie 2012 6

Target 2013

1,76

≤ 2,0

1,40

≤ 1,6

Realisatie 2011

Target 2012 6

Realisatie 2012 6

Target 2013

Vakmanschap Door onze unieke bundeling van expertise en 100 jaar ervaring wordt de kwaliteit in alle aspecten van de bedrijfsvoering verder verbeterd

LTIR Groep 4

9

Leiderschap Eneco toont leiderschap door haar koersvaste, rendabele strategie die alleen in samenwerking met de samenleving gerealiseerd kan worden

10

CO2 besparing per medewerker t.o.v. 2007 [%] 3

30

≥ 35

37

≥ 44

11

Medewerkermotivatie

7,1

≥ 7,2

7,5

-

12

Credit Rating

A-

≥ A-

A-

≥ A-

13

[%] 5

5,0

≥ 5,4

4,1

-

ROACE

1

Klanttevredenheid Stedin: de meting is gewijzigd op vooral weegfactoren en andere samenstellingen. Hierdoor is dit cijfer nu een betere representant van onze business. Doordat de klantvragen hetzelfde zijn gebleven kon het 2011 cijfer herberekend worden en is het voor vergelijkingsdoeleinden in bovenstaande tabel opgenomen.

2

Klanttevredenheid Stedin: In 2011 werd dit cijfer berekend op basis van een 12 maands voortschrijdend gemiddelde. Vanaf dit jaar wordt de score per einde jaar aangehouden omdat dit een actuele beeld geeft van de prestaties. Het bovenstaande 2011 cijfer is voor vergelijkingsdoeleinden op dit punt aangepast.

3

Ten aanzien van deze strategische KPI's zijn voor 2013 prestatieafspraken met WWF gemaakt.

4

LTIR: In tegenstelling tot vorig jaar is Oxxio onderdeel van de scope. Het gerealiseerde 2011 cijfer is met deze uitgebreide scope herberekend. De verandering valt echter binnen de afronding van het hier gepresenteerde cijfer.

5

Realisatie 2012 exclusief afwaardering op elektriciteitsgerelateerde vaste activa: 5,1%.

6

De scope van de kpi's is opgenomen bij "Scope bij strategische kpi's (pagina 64) .

7

Voor toelichting zie paragraaf CO

2

-uitstoot (pagina 27)


21

Voortgang Strategische kpi's

Dilemma's In de praktijk van alledag lopen wij tegen vraagstukken aan waardoor wij onze ambities minder snel kunnen realiseren. Wij zoeken dan naar oplossingen en gaan in gesprek met ketenpartners om samen een alternatief te bedenken. In 2012 speelden onder meer de volgende zaken. Duurzaam productievermogen

Investeringen in infrastructuur

Bij de ontwikkeling van windprojecten zijn er beperkende factoren.

Samen opwekken is een van de drie thema’s in ons strategisch

In België duurt de behandeling van bezwaarprocedures in de Raad

kader. Smart grids zijn een belangrijke voorwaarde voor de

van State erg lang, circa 3 jaar, terwijl de geldigheid van de

ontwikkeling van decentrale opwekking en het

vergunningen korter is. In Nederland kent de toekenning van het

tweerichtingsverkeer van energie. Hierbij staan we voor de

subsidieregime (SDE+) grote onzekerheid. Hierdoor ontstaat er

uitdaging dat we beperkte mogelijkheden hebben om een

ook onzekerheid over de financierbaarheid en daarmee over de

uitgebreide infrastructuur, zoals die voor gas en elektriciteit, op

tijdige realisatie van de windparken. We zijn continu bezig onze

korte termijn aan te passen. Bovendien zijn de daarbij behorende

invloed aan te wenden om de omstandigheden en

afschrijftermijnen lang en is het nog niet duidelijk hoe de markt

randvoorwaarden voor het investeren in duurzame energie te

zich gaat ontwikkelen. Als de ambities uit het regeerakkoord voor

verbeteren. Consistentie van beleid, door in Nederland de SDE+

een 100% duurzame maatschappij in 2050 waarheid worden, zal

te continueren en deze regeling tegelijkertijd ook elk jaar weer te

de duurzame energiemarkt zich snel moeten ontwikkelen. Wij

verbeteren, is daarbij de belangrijkste boodschap.

voorzien een grote toename van duurzame lokale productie en houden rekening met de mogelijkheid dat elektriciteit, in

Ketenverantwoordelijkheid

combinatie met nieuwe elektrische toepassingen, op termijn gas

Voor sommige productcategorieën geldt een hoger risicoprofiel

zal gaan vervangen. Het is uiterst onzeker of de noodzakelijke

dan gemiddeld. Een voorbeeld daarvan is de inkoop van

aanpassingen aan de infrastructuur met hetzelfde

zonnepanelen. Onze leveranciers (Astronergy, CSUN en Yingli) zijn

investeringsniveau als het huidige te realiseren zijn.

door ons zorgvuldig geselecteerd en in de sector vooruitstrevend te noemen. Doordat zij in China actief zijn, verdienen ze extra

CO2-besparing eigen bedrijfsvoering

aandacht op kwaliteit, sociale- en milieucomponenten. Eneco is

Een groot deel van de besparingen op CO2-uitstoot van onze

een relatief kleine klant voor deze leveranciers. Toch zijn we met

bedrijfsvoering kunnen wij halen uit mobiliteit. Het

hen in gesprek gegaan over garanties en onze voorwaarden voor

brandstofverbruik van het wagenpark dat nodig is voor onze

levering. Inmiddels zijn al onze leveranciers van zonnepanelen met

activiteiten aan de energienetten vormt voor meer dan 85% onze

onze voorwaarden akkoord gegaan en scoren zij voldoende in

voetafdruk. In een pilot bleek dat vooral de tankmogelijkheden van

onze duurzaamheidscan. Het blijft moeilijk om op grote afstand

groen gas - dat wij graag willen gebruiken als brandstof -

de naleving ervan regulier te controleren. In ons streven naar een

beperkingen in onze bedrijfsvoering met zich meebrengen. Dat

duurzame keten hebben wij dit geborgd door een lokale agent in

komt omdat het aantal tankstations voor deze brandstof in de

China in te schakelen en door de inkoopmacht van

regio waarin wij voornamelijk werkzaam zijn, beperkt is. Voor

groothandelaren (IBC Solar en Energiebau) te benutten.

gewoon aardgas (CNG) is het aantal tankstations groter, maar CNG is slechts circa10% schoner dan diesel. We blijven groen gas

Leveringszekerheid

- ondanks de genoemde beperking - als de enige reële mogelijkheid

Een toenemende zorg voor de toestand van onze netten zijn

zien om ons bedrijfswagenpark te verduurzamen, aangezien af-

graafschades door derden. Deze zijn de oorzaak van een derde

fabriek elektrische bedrijfswagens niet of nauwelijks leverbaar zijn.

van de storingen. Stedin probeert dit zo veel als mogelijk te voorkomen en heeft in samenwerking met Netbeheer Nederland en Bouwend Nederland campagne gevoerd om hier aandacht voor te vragen.

22


Voortgang

Onze prestaties in 2012

Klant eerst De klant staat centraal in ons doen en denken. Wij gaan de verbinding aan met de klant omdat we een gemeenschappelijk doel hebben: energie die ook morgen beschikbaar, betaalbaar en schoon is. Wij blijven dan ook werken aan een nog betere relatie met onze klanten en zijn transparant en eerlijk over de manier waarop wij dat doen. Wat wilden we bereiken in 2012 Ons management en onze medewerkers zijn onze ambassadeurs.

Klant en dienstverlening Dienstverlening blijft een van onze belangrijkste pijlers.

Zij kunnen ervoor zorgen dat klanten ons als een uitgesproken,

Persoonlijke aandacht en ontzorgen staan hierbij centraal. Zo

daadkrachtig en duurzaam bedrijf ervaren en onze dienstverlening

hebben wij onze website geoptimaliseerd, bieden we self service

nog hoger gaan waarderen. Wij wilden de samenwerking binnen

mogelijkheden en hebben we een business portal met online

ons bedrijf zo inrichten dat klanten ons ervaren als

facturen geïntroduceerd. Bovendien ontwikkelden we de app

dienstverlenend en klantgericht. Concreet hebben we ons hiervoor

Energiemanager, waarmee de klant nog beter en gemakkelijker

in 2012 tot doel gesteld om ervoor te zorgen dat tenminste 75%

inzicht krijgt in het energieverbruik. Persoonlijke accountteams

van de Stedin klanten hun tevredenheid op een 7 waarderen. De

zorgen ervoor dat zakelijke klanten directer en persoonlijker

klanttevredenheid van de Eneco-klanten meten wij aan de hand

toegang hebben tot ons bedrijf. Klanten uiten tegenwoordig hun

van de Net Promotor Score. Daarvoor was in 2012 een score van

mening over ons bedrijf op social media. Wij volgen dat

tenminste -17% ons doel.

nauwlettend en reageren direct op wat er gezegd wordt op Facebook of Twitter. Klanten kunnen chatten met onze

Wat hebben we gerealiseerd?

klantenservice-medewerkers. Ze kunnen ook meepraten over

• Target voor Stedin klanttevredenheid gehaald: 76% (target

duurzame energie via ons Klantforum.

2012: 75%, realisatie 2011: 73%). • Target voor NPS gehaald: -14% (target 2012: -17%, realisatie 2011: -18%).

Samenwerken voor de klant Binnen de Eneco groep voeren wij een aantal ontwikkelen

• Dienstverlening verder verbeterd.

cultuurprogramma’s uit om de klantgerichtheid en de

• Een hogere klantloyaliteit.

samenwerking verder te versterken. Dat dit zijn vruchten afwerpt

• Klanten enthousiaster voor duurzame energie.

blijkt onder meer uit proposities waarbij verschillende bedrijfsonderdelen samen optrekken. Een voorbeeld hiervan is de

AANTAL RETAILKLANTEN ENECO 2012

2,2

miljoen


23

Voortgang Onze prestaties in 2012

samenwerking tussen Eneco Retail en Eneco Installatiebedrijven

geleid tot een wijziging in de opbouw naar een algemeen

bij Eneco Zon&Zeker®.

klanttevredenheidscijfer. Volgens deze nieuwe systematiek was de eindejaarscore 2012 76% (2011: volgens de nieuwe systematiek 73%, oorspronkelijk 69%).

Persoonlijke pagina 'Mijn Eneco' vernieuwd Begin dit jaar lanceerden wij het vernieuwde Mijn Eneco: een online omgeving waar klanten terechtkunnen voor al hun energiezaken. Wij ontvingen veel reacties van onze klanten hierop, zowel positieve als negatieve en tips voor verdere verbetering en uitbreiding. Zo hebben wij op basis van opmerkingen de benaming van onze tarieven verbeterd en in alle uitingen aangepast. Klanten kunnen nu naast de jaarnota ook hun maandelijkse voorschotnota’s uitprinten. Nieuw is bovendien het uitgebreide betaaloverzicht, zodat klanten terug kunnen vinden welke rekeningen zij wel en niet hebben betaald. Dankzij de feedback van klanten zijn ook enkele fouten aangepast.

Bedrijven enthousiasmeren voor duurzame energie In oktober 2011 startten wij de zakelijke campagne ‘Duurzaam ondernemen, dat levert op’. Wij hebben de campagne in 2012 voortgezet en meer concreet inhoud gegeven. De campagne heeft steeds een positionerende doelstelling gehad. We wilden duidelijk maken dat duurzaam ondernemen geen kostenpost is maar een verdienmodel. Daarnaast wilden wij Eneco positioneren als de autoriteit op het gebied van duurzaam ondernemen en de partner bij uitstek in duurzame energie. De campagne was succesvol: wij worden steeds vaker gezien als dé partner in duurzaam

Storingen snel oplossen

ondernemen en laten de concurrentie achter ons.

Wij werken ook aan een hogere klanttevredenheid over de wijze waarop wij infrastructurele projecten oppakken en storingen oplossen. Leverbetrouwbaarheid en procesverbetering zijn sleutelwoorden bij het verder beteren van de kwaliteit van onze dienstverlening. We zetten hierin flinke stappen door bijvoorbeeld processen te automatiseren voor onze klanten en het inrichten van een eigen 24/7 storingsdesk bij Joulz.

Laten zien dat duurzaam werkt Wij doen meer om te laten zien dat duurzaam ondernemen de toekomst heeft. In 2012 werkten we succesvol samen met de magazines Management Team en Sprout. De samenwerking resulteerde in de uitgave van 'Groen Succes', succescases voor duurzaam ondernemen, en de verspreiding daarvan via deze bladen. Wij geven regelmatig Masterclasses (Groen Succes Live)

Klantwaardering over Eneco stijgt

voor groepen klanten en relaties over speciale thema's. En we

De Net Promoter Score is dit jaar gestegen, waaruit blijkt dat

publiceren doorlopend artikelen over onze visie en ons werk op de

klanten Eneco vaker aanbevelen aan vrienden en kennissen. Een

duurzame channels van Management Team en Sprout.

van de activiteiten die bijdragen aan een betere klantwaardering is het jaarlijks terugkerende Dagje Vooruit in Blijdorp. Ook onze maandelijke Nieuwsbrief en onze online loyaliteitsomgeving (www.eneco.nl/speciaalvoorklanten) spelen hierbij een grote rol.

Klanttevredenheid over dienstverlening Stedin toegenomen in 2012 De afgelopen jaren heeft ook Stedin hard gewerkt om de klanttevredenheid naar een hoger niveau te tillen. Stedin drukt haar klanttevredenheid uit in het percentage klanten dat de dienstverlening waardeert met een 7 of hoger. Halverwege 2012 is er een wijziging geweest in de meetmethode om het onderzoek beter te laten aansluiten op de activiteiten van Stedin. Dit heeft

NPS: KLANTWAARDERING ENECO

–14 STATUS

–25%

24


KLANTTEVREDENHEID STEDIN

–17 TARGET

25%

75,0 TARGET

0,0%

76,0 STATUS

100,0%


Besparen Samen met onze klanten dringen we het energieverbruik terug. Eneco helpt klanten inzicht te krijgen in hun energieverbruik en daardoor energie, CO2 en geld te besparen. Niet alleen goed voor de portemonnee en het milieu, maar ook echt duurzaam: wat je niet gebruikt, hoef je niet op te wekken. En met meer dan 2,2 miljoen klanten tikt het aan. Wat wilden we bereiken in 2012?

Energiemanager Expert voor bedrijven

Met praktische producten en diensten zoals slimme meters,

Met de Energiemanager Expert kan een bedrijf het elektriciteits-

energiezuinige cv-ketels en persoonlijk besparingsadvies krijgen

en gasverbruik van een organisatie op ieder moment van de dag

klanten een beter inzicht in hun energieverbruik. In 2012 wilden

zien. Het wordt direct duidelijk welke locaties op welke momenten

we nieuwe producten en diensten ontwikkelen waarmee wij

energie gebruiken en wat het effect is van besparende

klanten helpen zelf energie te besparen.

maatregelen. De Energiemanager Expert maakt ook ongewenst energieverbruik inzichtelijk, zodat bijsturing aantoonbaar effectief


wordt. Als onderdeel van de Energiemanager bieden we nu ook

• Introductie intelligente thermostaat Toon®

een app voor smartphones. Klanten kunnen in hun persoonlijke

• Verbetering Energiemanager voor bedrijven

pagina zien wat het effect is van besparingsmaatregelen. De

• Eerste besparingscontracten gesloten via onze Energy Service

applicatie berekent of een bedrijf in een maand of in een kwartaal

Companies (ESCO's) • Samen met klanten gewerkt aan besparingsprojecten

boven of onder het verbruik van het afgelopen jaar zit. Deze uitkomsten worden getoond in handige mini-rapportages.

• Stappen gezet in bewustwording van energiegebruikers

Inzicht bieden in energieverbruik

Besparingscontracten In het hart van onze Duurzaam, Decentraal en Samen-strategie

In 2012 ontwikkelden wij zowel voor consumenten als voor

ontwikkelen wij nieuwe businessmodellen die de toekomst van

bedrijven praktische producten waarmee zij zelf beter inzicht

Eneco moeten vormgeven. Dit zijn de Energy Service Companies

hebben in hun energieverbruik. Deze bewustwording helpt klanten

(ESCO's). Zij voeren de regie over de hele keten van verkoop,

om ook echt anders met hun energie om te gaan. Het verbruik

advies, financiering, realisatie, exploitatie, garantiemanagement

daalt en zo besparen zij energie.

en monitoring. De klant ervaart ons als het decentrale energiebedrijf op locatie, zijn vertrouwde partner om alle aan

Thermostaat Toon®

energie gerelateerde zaken te realiseren en exploiteren. Door

Toon® is de eerste thermostaat die klanten op ieder moment van

gegarandeerde prestaties af te spreken én te leveren ontzorgen

de dag inzicht geeft in hun eigen energieverbruik en in de kosten

wij onze klanten.

daarvan. Toon® bleek een schot in de roos: 30.000 geïnteresseerden meldden zich aan. Vanaf eind mei hebben wij in

Veelbelovend concept

2012 de eerste 5.000 exemplaren aan klanten geleverd en

Via ESCO's bieden we nieuwe innovatieve producten en diensten.

geïnstalleerd. Voor 2013 hebben we een volle orderportefeuille.

In eerste instantie concentreren wij ons op de segmenten met het

Twee derde van de gebruikers beveelt Toon® aan anderen aan. In

grootste besparingspotentieel: vastgoed en woningcorporaties.

2013 zullen we Toon® nog verder verbeteren en de functionaliteit

De slechte situatie in de nieuwbouwmarkt is tegelijkertijd ook een

uitbreiden. Bijvoorbeeld met een app waarmee je Toon op afstand

kans: renovatie en het besparen op energiekosten komen op gang.

kunt bedienen. Ook kan de klant zijn verbruik straks vergelijken

Woningcorporaties moeten scherper op de kosten letten. Het

met andere huishoudens. Eneco heeft met Toon® een manier

uitbesteden van niet-kernactiviteiten, zoals energiemanagement,

gevonden om een relevant gesprek met de klant aan te gaan dat

is daarvoor een goede mogelijkheid. De Nederlandse overheid

niet alleen over prijs gaat.

stelt daarnaast strengere eisen aan de manier waarop woningcorporaties omgaan met verschaft kapitaal, waardoor hun beschikbare kapitaal vermindert. Besparingsvragen liggen dan


25


voor de hand. Ook de rol van huurders verandert: zij vragen om

gemeenten Rijswijk, Rotterdam, Vlaardingen en Wijk bij

duurzame woningen, maar willen hier geen zorgen over hebben.

Duurstede. Voor de provincies Friesland en Zuid-Holland voerden

Corporaties die dit voorheen zelf regelden en financierden, missen

we vervangingsprojecten en testtrajecten uit.

de actuele kennis en geld. Op deze ontwikkelingen wil Eneco met het ESCO-model een antwoord bieden.

Bewustwording van klanten en medewerkers Social Energy

Eerste besparingscontracten gesloten

Zuinig omgaan met energie begint met bewustwording. Om de

De laatste maanden van 2012 nam de belangstelling voor het

kennis van klanten over hun energieverbuik te vergroten zette

ESCO-model toe. Wij hebben de eerste concrete contracten

Stedin het Social Energy-project op, met deelnemers in wijken in

kunnen afsluiten. Zo zijn er vastgoed-ESCO’s gesloten met de Van

Den Haag en Utrecht. Wij geven de bewoners inzicht in hun

Nelle Ontwerpfabriek en met panden die de Rijksgebouwendienst

energiegedrag, vergelijken hun verbruik en organiseren

huurt. In het woningcorporatiesegment hebben wij met Woonbron

deelnemersavonden. Ook bij onze medewerkers werken we aan

een strategisch partnerschap gesloten waarmee een start is

bewustwording. Intern startten wij de Social Energy community.

gemaakt om alle energie-installaties over te dragen aan Eneco

Een kleine honderd medewerkers doen mee en maken kennis met

ESCO.

nieuwe ontwikkelingen. Dankzij deze Social Energy-aanpak leren wij bovendien veel over het aanbieden, het plaatsen en de

Samen besparen

acceptatie van de slimme meter bij onze klanten.

Samen met onze klanten zijn wij steeds op zoek naar nieuwe manieren om energie te besparen. Hiervoor ontwikkelen we

Groen idee, goed idee

allerlei vormen van samenwerking en participatie.

Joulz voert sinds 2011 de interne campagne 'Groen idee, Goed idee'. Sinds de start zijn er al meer dan 400 ideeën ontvangen van

Heijplaat gaat besparen

medewerkers. Meer dan 50 ideeën zijn ook daadwerkelijk

De Rotterdamse wijk Heijplaat gaat verduurzamen en zal

uitgevoerd. Om medewerkers te belonen voor de duurzame

uiteindelijk volop gebruikmaken van natuurlijke energiebronnen

ideeën en betrokkenheid bij verduurzaming te stimuleren, hebben

zoals zon, wind en water. Doel is een energieneutrale wijk te

Stedin en Joulz gezamenlijk een half hectare bos gefinancierd en

worden. Wij zijn een van de partners die de wijk hierbij helpt. De

geplant in het natuurgebied Bentwoud.

plannen voor de duurzame metamorfose kwamen uit de samenleving, van de bewoners zelf. Het Wereld Natuur Fonds beloonde de inspanningen met de ‘WWF Leaders for a Living Planet’. Dit is een internationale onderscheiding van het Wereld Natuur Fonds voor individuen, organisaties en instellingen die door hun inzet een belangrijke bijdrage leveren aan natuurbescherming en het bevorderen van duurzame ontwikkeling.

Ledverlichting: een bron van besparing voor gemeentes Met activiteiten op het gebied van openbare verlichting timmeren we stevig aan de weg. Led biedt zowel een energie- als een kostenbesparing. CityTec, onderdeel van Joulz, biedt gemeenten een interessante businesscase. Een aantal gemeenten maakte hierdoor de overstap naar led-verlichting, waaronder de

Eneco sluit contracten af waarin we echt garant staan voor energiebesparingen, zoals bijvoorbeeld met de Van Nelle Ontwerpfabriek in Rotterdam. In dit 82 jaar oude gebouw, een Unesco-monument, vervangt Eneco de warmte-installatie waardoor het gasverbruik met 10-15% zal dalen.

26



Samen opwekken Een deel van onze klanten wekt op dit moment al zelf, dus decentraal, duurzame energie op. Bijvoorbeeld met zonnepanelen of windmolens. Die energie is voor eigen gebruik en bij overproductie ook voor anderen. In plaats van enkel te betalen voor energie besparen zij nu en verdienen soms zelfs aan de door hen zelf opgewekte energie. Wat wilden we bereiken in 2012?


Eneco wil klanten actief betrekken bij duurzame energie. Wij

• Totale duurzame elektriciteitsproductie nam toe van 9,9% in

investeren in de groei van het aandeel duurzame productie, samen

2011 tot 12,6 % van de totale levering in 2012 (target 2012:

met klanten of via eigen windparken, zonne-installaties of

15%).

biomassacentrales. Voor 2012 was het doel om ons duurzame productie uit te breiden tot 15% van de totale leveringsportfolio (2011: 9,9%). Ook wilden wij onze CO2 uitstoot per geproduceerde kWh onder de 300 gram houden.

• 51% van de elektriciteitsverkoop is zelf opgewekt of via afnamecontracten geleverd (realisatie 2011: 59%) • De CO2 uitstoot per geproduceerde kWh bedroeg mede door de ingebruikname van Enecogen 226,9 gram (target 2012: 300 gram, realisatie 2011: 154,1 gram)

Door samenhangende diensten te ontwikkelen, willen we meer

• Eneco Zon&Zeker® geïntroduceerd, waarmee particuliere

klanten de gelegenheid bieden zelf energie op te wekken. Daarbij

klanten met zonnepanelen zelf energie kunnen opwekken

zorgen we ook voor de passende infrastructuur via zogenoemde

• Participaties in diverse zonneprojecten bij het bedrijfsleven

smart grids. Klanten die niet zelf duurzame energie kunnen

• € 273 miljoen geïnvesteerd in windparken op land en zee,

opwekken, willen wij toch de kans te geven mee te doen door te

biomassa en zonne-installaties

participaties uit te geven in een wind- of zonproject. Verder zetten

• Ervaringen met smart grids uitgebouwd

wij onze kennis en kunde van infrastructuren in voor het nuttige

• Bouw stoompijpnetwerk in de Botlek van start

gebruik van reststromen zoals stoom en warmte. Uiteindelijk

• Meer dan 6.000 woningequivalenten aan de warmtenetten

streven we naar een daling van de CO2-emissie van de energie die

toegevoegd. Contract met AVR voor levering van restwarmte

wij produceren.

in de regio Rotterdam gesloten

1.050

732

742

872

913

1.039

875 700 525 350

Eigen productie 175

Langjarig gecontracteerde windparken

0 2008

2009

2010

2011

2012

WINDVERMOGEN ENECO (in MW)


27


Duurzame elektriciteitsproductie stijgt, maar niet genoeg

geschikte locaties in Nederland, België, Groot-Brittannië en

Wij hebben in 2012 hard gewerkt aan het uitbreiden van onze

uitstoot van de door ons geproduceerde elektriciteit in 2012

duurzame elektriciteitsproductie. De duurzame elektriciteitsproductie bestaat uit eigen duurzame productie en via afnamecontracten ingekochte duurzame elektriciteit. Met de ontwikkeling van ons eigen duurzame productievermogen liggen we op schema, al haalden wij onze doelstelling niet. Verderop in dit hoofdstuk komen wij daar uitgebreid op terug. Vanwege een achterblijvende vraag naar donkergroene producten realiseerden we een duurzame elektriciteitsproductie van 12,6% ten opzicht van de totale leveringsportfolio, terwijl 15% ons doel was. Voor 2013 is het target van 20% overeengekomen met WWF. Wij verwachten onze doelstelling in dat jaar wel te halen. Elektriciteit produceren wij zo veel mogelijk duurzaam, maar vooral op windstille en bewolkte dagen kunnen we nog niet zonder gascentrales. Als alternatief voor duurzame energieopwekking is elektriciteit uit gas het minst vervuilend. De totale elektriciteitsverkoop bestond in 2012 voor 51% uit eigen productie of via afnamecontracten (2011: 59%). De voornaamste oorzaak voor de daling ten opzichte van 2011 is dat het inkopen van elektriciteit in 2012 vaak aantrekkelijker was dan het inzetten van onze eigen productiecapaciteit bij gascentrales. Onze groei in duurzame productiecapaciteit en het in bedrijf nemen van onze gascentrale Enecogen, heeft ertoe geleid dat ons productievermogen met 5% gegroeid is tot 2.740 MW (2011: 2.613).

226,9 gram/kWh (2011: 154,1). Deze waarde is exclusief onze afnamecontracten met productiefaciliteiten waarvan we minder dan 50% eigenaar zijn. Als we ook die meenemen, dan was in 2012 onze CO2-uitstoot per kWh 294,5 gram. De stijging ten opzicht van 2011 wordt veroorzaakt doordat de gasgestookte Enecogencentrale in productie is gekomen. Daardoor steeg het productieaandeel uit conventionele bronnen ten koste van de productie uit duurzame bronnen.

Samen in windenergie In de loop van 2012 kwam er vanuit de markt steeds meer vraag naar oplossingen om duurzame energie op te wekken. Windenergie wordt een premium product dat klanten in sommige segmenten helpt om zichtbaar te vergroenen. Bij een aantal grote afnemers spelen we met maatwerkoplossingen op deze marktvraag in. Met HollandseWind® en met milieukeur van SMK bieden wij bedrijven de mogelijkheid om hoger op de CO2Prestatieladder te scoren. Zo ondersteunen wij bedrijven in het aantrekken van meer opdrachten. Om onze risico's te spreiden zijn we in meerdere landen actief met windenergie. De succesvolle oplevering van onze windprojecten zorgt voor een forse uitbreiding van de windportefeuille. Eneco mag zich marktleider offshorewind noemen in de Benelux. Om de geplande groei te realiseren is goede samenwerking met de juiste (lokale) partners van groot belang.

CO2-uitstoot De duurzaamheid van onze eigen productie meten wij door de hoeveelheid CO2-uitstoot per geproduceerde kWh elektriciteit. Energie die volledig duurzaam is, heeft geen CO2-uitstoot. Op dit moment nemen al onze particuliere en mkb-klanten al duurzame elektriciteit af, waarvan Eneco een steeds groter deel zelf of met partners duurzaam opwekt.

elektricteitsopwekking per geproduceerde kWh in 2013 gemiddeld niet meer dan 300 gram CO2-uitstoot. Hiervoor investeren we in wind-, zon- en biomassa-installaties op de meest

GRAM CO2 PER GEPRODUCEERDE KWH

226,9 STATUS

0


Onze doelstelling is om elk jaar circa 100 MW aan windprojecten op land op te leveren en eens in de ongeveer 3 jaren een wind op zee-project te realiseren. Ons totale opgestelde windvermogen, in eigendom of met afnamecontracten vastgelegd, op land en op zee is in 2012 met 1039 MW boven de 1.000 MW uitgekomen. (2011: 913 MW).

Wind op land

Met het WNF hebben wij afgesproken dat onze

28

Frankrijk. Door deze inspanningen was de gemiddelde CO2-

300,0 TARGET

500

In Nederland verkregen wij een bouwvergunning voor de bouw van het windmolenpark Laaksche Vaart in Noord-Brabant. Ook namen


wij het bedrijf WindWise over, een van de ontwikkelaars van

Zonneprojecten in het bedrijfsleven

Windpark Delfzijl Noord en andere projecten in en rondom Delfzijl.

In Nederland zijn in 2012 de door onszelf ontwikkelde projecten bij DSM (Geleen), Tata Steel (IJmuiden) en Philips (Best) in gebruik

Ook buiten Nederland verkregen wij een aantal vergunningen. In België verwierven wij vergunningen voor projecten in Molenbaix,

genomen. In Amsterdam ontwikkelen we een project op de daken van Woning Coöperatie Eigenhaard.

Herenthals, Boneffe, Arlon en Fauvilliers. Er lopen nog vervolgprocedures, maar wij vertrouwen erop dat een groot deel

In België realiseerden wij een flink aantal projecten, waaronder

van deze projecten de komende jaren gebouwd kan worden. In

negen locaties bij Wienerberger (steenfabrieken), tien locaties in

Groot-Brittannië verkregen we vergunningen voor de uitbreiding

het bezit van de gemeente Destelbergen en negentien locaties in

van de windparken Tullo en Lochluichart.

het bezit van de provincie Oost-Vlaanderen. De ontwikkelingen in België op het gebied van subsidies op zonne-energie volgden

In 2012 rondden wij de bouw af van de Nederlandse windparken Acrres, Hoevensche Beemden en Zwartenbergseweg. De projecten Romerswaal en Houten zijn in aanbouw. In Belgie leverden we de windparken Ciney, Perwez en Eeklo op. In Groot-

elkaar in 2012 snel op. In Vlaanderen is het subsidiebeleid aanmerkelijk versoberd, waardoor de markt zich heeft verplaatst naar Wallonië en Brussel. De Waalse overheid heeft als doelstelling om in 2020 het geïnstalleerde vermogen in Wallonië

Brittannië is het project Lochluichart in aanbouw.

te vervijfvoudigen tot 1.200 MWp.

Wind op zee

Investeringen in productievermogen zon

Het eerstvolgende offshorewindpark dat we gepland hebben is het windpark Eneco Luchterduinen. Van Oord en Vestas zijn hierbij de geprefereerde partners. Wij hebben voor dit park begin 2013 een partnerschap afgesloten met de Japanse Mitsubishi Corporation (MC). MC heeft ook het voornemen de helft van het Prinses Amalia Windpark over te nemen. In België verloopt de ontwikkeling van het offshorewindpark Norther voorspoedig. Wij hebben inmiddels de vergunningen verkregen. In Groot-Brittannië hebben we 50 procent van het project Navitus Bay verkocht aan EDF. Wij zullen dit project, dat duurzame energie zal leveren aan

Om de productiecapaciteit in zonvermogen uit te breiden kiezen wij ervoor zelf productiefaciliteiten te ontwikkelen en bestaande parken aan te kopen. Het zwaartepunt van deze activiteiten lag in 2012 in België en Frankrijk. Het eerste resultaat van een grondige verkenning van de markt in Frankrijk was de overname van 70 installaties in Zuid-Frankrijk, met een totaal vermogen van 11,8 MW, van de Franse firma Fonroche Energie. Met deze firma zijn wij bovendien een samenwerkingsverband aangegaan om te zoeken naar meer geschikte installaties voor de productie van duurzame energie in Frankrijk. Ook met de Zwitserse firma Susi

zo'n 775.000 huishoudens, verder samen met EDF ontwikkelen.

Partners startten we een dergelijke samenwerking.

Samen in zonne-energie

Samen in biomassa

Ook zonne-energie is van groot belang voor de duurzame koers van Eneco. Algemeen is de verwachting dat energieopwekking door middel van zonnepanelen in Nederland snel zal toenemen en dat partijen alle mogelijkheden zullen onderzoeken om dit mogelijk te maken. Eneco wil hierin een voortrekkersrol vervullen en stelt zich actief op naar anderen. De Solar portfolio groeide in 2012 naar 29,5 MWp, verspreid over meer dan 140 locaties, waarbij het

Het produceren van energie op basis van biomassa is duurzaam. Inmiddels hebben wij met biomassa-installaties de nodige ervaring opgebouwd. In totaal beschikten we eind 2012 over 10 MW opgesteld vermogen uit biomassa. Wij hebben nu ruim 130 MW aan biomassa-installaties in ontwikkeling voor de productie van elektriciteit, warmte en groen gas.

zwaartepunt ligt in België en Frankrijk.

Investeringen in productievermogen biomassa

Eneco Zon&Zeker®

Raand', de biomassacentrale in Delfzijl. In november 2011

In 2012 introduceerden wij Eneco Zon&Zeker® voor de consument, een totaalpakket waarmee particulieren zelf hun energie opwekken met behulp van zonnepanelen. Eneco Zon&Zeker® bieden wij inmiddels ook aan het midden- en kleinbedrijf, via woningbouwcorporaties, als werknemersaanbod bij een aantal grote werkgevers in Nederland en voor specifieke doelgroepen zoals leden van het Wereld Natuur Fonds. Wij willen met Eneco Zon&Zeker® een onderscheidende positie in de

In 2012 boekten wij grote vooruitgang bij de bouw van 'Bio Golden begonnen de eerste werkzaamheden en eind 2012 waren alle grote constructiewerkzaamheden aan de centrale gereed. Het is de planning om de centrale halverwege 2013 in bedrijf te nemen. Deze centrale, waarmee een investering van € 170 miljoen is gemoeid, zal 49,9 MW aan productiecapaciteit hebben. De centrale zal afvalhout, dat onder andere afkomstig is van bouwen sloopactiviteiten, omzetten in elektriciteit.

particuliere zonmarkt in Nederland innemen. Om dit mogelijk te

Warmte-koude oplossingen

maken hebben wij onder meer een strategisch belang genomen in

Warmte- en koudevoorzieningen vormen een groot deel van de

het bedrijf ZonIQ en werken wij als bemiddelaar samen met

energiebehoefte van onze klanten. De proposities voor

Greenloans, een dienst van ABN AMRO voor groenleningen aan

verwarming en koeling zijn dan ook een belangrijk onderdeel van

consumenten.

onze duurzame strategie.


29


Groei zet door

verantwoordelijkheid voor het oplossen van storingen en

Warmtenetten zijn milieuvriendelijker dan conventionele

onderhoud aan stadsverwarmingsinstallaties waarmee circa

verwarming met gas en besparen energie. In de aangesloten

43.000 huishoudelijke klanten en zakelijke klanten in Noord-

woningen is geen eigen verwarmingsketel nodig, waardoor

Brabant worden bediend. De overname past in de strategie van

gebruikers veel gas uitsparen. Jaar op jaar zorgen we voor

Joulz om de activiteiten op het gebied van duurzame energie-

uitbreiding van het aantal aansluitingen. Zo dragen warmtenetten

infrastructuren, zoals warmte-activiteiten, uit te breiden en draagt

bij aan verminderen van het energieverbruik. In Rotterdam,

bij aan het versterken van de landelijke dekking.

Utrecht en Den Haag zetten we samen met de regionale partners belangrijke stappen om de grote stadsverwarmingsnetten verder te verduurzamen. In 2012 is een contract gesloten met de afvalverwerking AVR waarmee restwarmte geleverd wordt aan onze klanten in de Rotterdamse regio. Hiervoor zal een warmteleiding worden aangelegd tussen de Botlek en de stad. In Utrecht verkennen we de mogelijkheden voor een biomassacentrale die zowel elektriciteit als warmte levert.

Het slimme net van de toekomst Smart grids zijn nodig om de energievoorziening van de toekomst zo flexibel mogelijk te maken. Netbeheerder Stedin heeft in 2012 haar positie op het gebied van smart grids verder bepaald. Een intern multidisciplinair team heeft de functionaliteiten vastgesteld die nodig zijn om de komende jaren intelligent netbeheer te kunnen ontwikkelen. We hebben nu een goed beeld van de uitdagingen die ons te wachten staan.

Warmtestation Harnaschpolder is in oktober 2012 in bedrijf genomen. De centrale heeft de warmteproductie van de (tijdelijke) ketelinstallatie overgenomen. De warmtekrachtcentrale

Actuele ontwikkelingen Stedin is betrokken in enkele proefprojecten om nuttige ervaring

Harnaschpolder is binnen onze productie-eenheden de eerste

op te doen met smart grids. Als penvoerder voor het project

installatie met een grote warmtepomp die werkt op energie uit

Couperus Smart Grid heeft Stedin hiervoor in 2011 subsidie

het residu van de naastgelegen afvalwaterzuivering.

gekregen. In 2012 is de proeftuin technisch ingericht en zijn de systemen getest. Door vertraging in de bouw zal de proeftuin pas

Ondanks de teruglopende nieuwbouw ziet Eneco kans om de

vanaf februari 2013, met de komst van de eerste bewoners, live

groei vast te houden en nieuwe warmteklanten te acquireren. Met

gaan. Daarnaast is Stedin actief in de projecten van het Smart

een sterkere focus op de renovatiemarkt en commercieel

Energy Collective, Energieneutraal Heijplaat en Evander, projecten

vastgoed groeit onze business met zo’n 6.000

die min of meer parallel lopen aan het project Couperus Smart

woningequivalenten per jaar, zowel in woningen als in de

Grid.

kantorenmarkt. Woningcorporaties en vastgoedontwikkelaars nemen het grootste deel van deze groei voor hun rekening. Verder

Gelijkspanning biedt kansen

neemt de vraag naar duurzame koeling een steeds belangrijkere

In nieuw te ontwikkelen gebieden leveren gelijkspanningsnetten

plaats in. Koude uit grondwater en rivierwater vormt een

goede kansen op voor substantiële energie- en kostenbesparing.

duurzaam en financieel aantrekkelijk alternatief voor traditionele

Infrabedrijf Joulz ontwikkelt slimme concepten die toenemende

air-conditioning.

aandacht van de markt en de media krijgen. Met concepten voor een vakantiepark in Zeeland en een bedrijventerrein in Flevoland

Joulz neemt beheer warmtenet over van Essent

is al aangetoond dat gebruik van gelijkspanning tot zeer concrete

Joulz heeft per 1 april 2012 het werkpakket storingen en

energiebesparing kan leiden. Voor de realisatie van een

onderhoud voor een groot deel van de stads-

gelijkspanningsnet in een glastuinbouwgebied in

verwarmingsinstallaties in Noord-Brabant overgenomen van

Haarlemmermeer hebben Joulz en haar partners een subsidie

Essent Local Energy Solutions voor een periode van vijf jaar.

ontvangen van het Nederlandse Innovatie Programma Intelligente

Binnen het overgenomen werkpakket valt de

Netten. Voor de slimme concepten op het gebied van

ZON&ZEKER

Een gemiddeld huishouden kan met negen zonnepanelen op het dak jaarlijks voor zo’n 450 euro aan duurzame elektriciteit opwekken, maar veel mensen weten niet hoe ze dit moeten aanpakken. Met Eneco Zon&Zeker® regelen we alles in één keer voor onze klanten: de installatie van kwalitatief goede panelen, een unieke Zon&Zeker-garantie met zekerheid van de opbrengst, 24 uur per dag online inzicht in de werking van de panelen en de verrekening van de teruggeleverde stroom.

30



gelijkspanning won Joulz de Smart Grids Innovation Award 2012

Samen in groen gas

en de nominatie Duurzame Innovator.

Het is onze ambitie om de productie van groen gas, een duurzame vervanger van aardgas, steeds verder uit te bouwen. Dat doen wij

Hergebruik reststromen

door samenwerkingsverbanden aan te gaan, zoals met

Reststromen zoals stoom en CO2 beschouwen we niet als afval.

Afvalenergiecentrale ARN. In 2012 leidden onze inspanningen tot

Integendeel, zij kunnen een waardevolle bijdrage leveren aan de

een groengasportfolio van 15 miljoen kubieke meter.

energieketen. Daarom komen we steeds met nieuwe initiatieven. Zo leveren we CO2 aan tuinders, die het in hun kassen gebruiken

Bussen rijden op groen gas

om de groei van hun gewas te stimuleren. Ons nieuwe

In samenwerking met Agro Energy sloot Eneco een contract met

stoomnetwerk in de Botlek is ook een mooi voorbeeld.

afvalenergiecentrale ARN in Nijmegen om tot 2016 2,5 miljoen kubieke meter groen gas per jaar af te nemen. Het groene gas

Stoompijpnetwerk Rotterdam Botlek

gaat het gasnet in en Eneco levert de bijbehorende

Stedin ontwikkelt een stoomtransportnetwerk in de Rotterdamse

groencertificaten aan busmaatschappij Hermes. Hierdoor rijden

Botlek. Daar bevinden zich diverse industrieën dicht bij elkaar. Via

de bussen in de regio Arnhem-Nijmegen op regionaal

een stoomtransportnetwerk kan stoom die het ene bedrijf over

geproduceerd groen gas.

heeft efficiënt worden gebruikt in het productieproces van een ander bedrijf. Door de stoom in het primaire proces van een ander bedrijf te hergebruiken verbetert het energetisch rendement van de hele keten. Er zijn minder fossiele brandstoffen nodig en er komt minder CO2 en NOx in de atmosfeer. Als het netwerk vol in bedrijf is, gaat dat in het Rotterdamse havengebied per jaar 200 tot 400 kiloton aan CO2-emissies schelen. Het project draagt zodoende sterk bij aan de klimaatdoelstellingen van de stad Rotterdam.

Eerste klanten begin 2013 op stoom Stedin investeert in het nieuwe stoomtransportnetwerk en wordt hiervan de eigenaar. Afvalverwerker en stoomleverancier AVR en chemiebedrijf en stoomgebruiker Emerald Kalama Chemical (EKC) zijn de eerste klanten met wie de transport- en aansluitovereenkomsten zijn getekend. De realisatie van het stoomnetwerk is in volle gang; het wordt in het voorjaar van 2013 in bedrijf genomen. We plannen ook een tweede deel tussen EKC en Akzo Nobel. Medio 2013 willen wij een investeringsbesluit nemen voor de bouw van dit 3 kilometerlange deel. Als dat besluit positief uitvalt, kan deze uitbreiding in 2015 in bedrijf worden genomen.

COUPERUS KRIJGT SLIM NET

Couperus is een ontwikkelingstraject voor slimme netten (smart grids). Eneco en Stedin ontwikkelen het project samen met een aantal partners. We voorzien de warmtepompen in de circa 300 appartementen van duurzame energie. Daarbij houden we rekening met de netbelasting. Zodra de netbelasting te hoog dreigt te worden passen we de capaciteit aan. Dit is niet alleen efficiënt, maar beperkt bovendien de gebruikskosten.


31


Afnemen Eneco zorgt dat klanten altijd kunnen beschikken over schone, betaalbare energie die op een veilige manier is opgewekt en getransporteerd. Steeds meer klanten wekken een deel van hun energiebehoefte zelf op. De energie die zij aanvullend nodig hebben, willen we uit 100% duurzame bronnen leveren. Inkoopcollectieven waarin particulieren en bedrijven zich

verdere toelichting. Een ander belangrijk doel was om

verenigen om samen stroom in te kopen zijn vooral gericht op prijs.

donkergroene energie in onze retail leveringsportefeuille te laten

Eneco doet in Nederland niet mee aan dergelijke initiatieven

groeien tot 0,5% voor gas en 20% voor elektriciteit.

omdat wij ons in de eerste plaats willen profileren met duurzame energie en niet met de laagste prijs.

Wat hebben wij gerealiseerd? • De doelstelling voor de gemiddelde onderbrekingsduur is met

Wat wilden wij bereiken in 2012?

19,5 minuten niet behaald (target 2012: 14,7 minuten en

Ons doel is om klanten achter onze missie te scharen. We willen

realisatie 2011: 13,8 minuten).

de verbinding leggen tussen de oude energiewereld en de nieuwe duurzame toekomst, waarin ons doel is om samen met klanten CO2 reductie te realiseren. In de fase dat energie nog niet met 100% duurzame bronnen opgewekt wordt, zetten wij gas in als

• Het percentage donkergroen gas als percentage van de retailleveringsportefeuille is met 1,0% behaald (target 2012: 0,5% en resultaat 2011: 0,4%). • De ontwikkeling van donkergroene elektriciteit als percentage

schoonste fossiele brandstof. Wij wilden onze nieuwe gascentrale

van de retailleveringsportefeuille is met 16,1% achtergebleven

hiervoor optimaal benutten, vooral in periodes als het minder hard

op onze doelstelling (target 2012: 20% en realisatie 2011:

waait. Klanten moeten erop kunnen rekenen dat zij over

14,3%).

elektriciteit, gas en warmte kunnen beschikken. Onze doelstelling

• Introductie HollandseWind®.

is om de beschikbaarheid van onze energielevering zeer hoog te

• Klantenkring stabiliseert op 2,2 miljoen (target 2012 en

houden. De gemiddelde onderbrekingsduur van onze

realisatie 2011: 2,2 miljoen).

energielevering mag daarom niet meer dan 14,7 minuten zijn. Dit

• Eneco is succesvol in België.

cijfer is een (gewogen) gemiddelde van de maximale

• Onze Enecogen gascentrale had een lagere bezettingsgraad

onderbrekingsduur voor elektriciteit, gas en warmte. Zie de

dan gepland, doordat de kostprijs van elektriciteitsopwekking

paragraaf Betrouwbaarheid netwerk (pagina 34) voor een

met gas in 2012 niet opwoog tegen die van kolen.

HOLLANDSEWIND®

De Hollandse Windstroom is voor 100% opgewekt in Nederlandse windparken. Jaarlijks krijgt de klant een windkrachtkorting uitgekeerd, die we berekenen aan de hand van de gemiddelde windsnelheid in Nederland. Hoe harder het waait, hoe hoger de korting. Zo laten wij de klant meeprofiteren van de kracht van de wind. Als het meer waait, wekken de windturbines meer stroom op. Dit levert Eneco dan meer op. Het product heeft een contract met een bepaalde duur van 1, 2 of 3 jaar, waarmee de stroomprijs voor de gehele contractduur wordt vastgezet.

32



Levering aan de klant

Eneco België groeit

Particulieren en mkb in Nederland

In 2012 is Eneco sterk gegroeid op de retailmarkt in België. In een

Nederlandse consumenten en het mkb kunnen in Nederland

jaar tijd zijn er meer dan 200.000 contracten verkocht dankzij de

kiezen tussen het Eneco-merk en het Oxxio-merk. In België

duidelijke, duurzame positionering die ook in België een grote

breiden we het Eneco-merk uit.

navolging kent alsook dankzij de veelvuldige media-aandacht. De ranking van Greenpeace België bevestigt dat Eneco ook in België

In de consumentenmarkt is het aantal huishoudens dat in

een van de meest duurzame spelers is, evenals de keuze van WWF

Nederland van leverancier verandert na een paar jaar van lichte

België om met Eneco samen te werken. Zo is Eneco in Vlaanderen

afname weer gestegen. Het aantal concurrenten met een

in amper een jaar tijd gegroeid tot een marktaandeel van bijna 5%.

leveringsvergunning is weer toegenomen. Partijen als de Consumentenbond en de Vereniging Eigen Huis hebben een eigen

Afspraken met WWF

rol genomen als intermediair. België heeft de markt pas later

Met het WWF hebben wij onder meer afgesproken om

geliberaliseerd en de overheid voert momenteel een actief beleid

donkergroene energie aan onze particuliere en kleinzakelijke

om de mogelijkheden van de vrije markt bij consumenten onder de

klanten te verkopen. Donkergroen staat voor investeringen in

aandacht te brengen. Het totale aantal retailklanten van Eneco

nieuwe duurzame bronnen. Groene stroom is veelal afkomstig van

voor elektriciteit en gas is in 2012 gestabiliseerd op 2,2 miljoen.

waterkrachtcentrales in Noorwegen die al decennia operationeel

Bij Oxxio en in Eneco België nam het aantal klanten toe, bij Eneco

zijn. Deze stroom is duurzaam, maar zorgt niet voor de

in Nederland nam het aantal af. Oxxio heeft met haar geheel eigen

noodzakelijke verdere verduurzaming van de energievoorziening.

positionering ‘Energie in eigen hand’ haar klantenbestand zien

Eneco levert aan haar particuliere en kleinzakelijke klanten 100%

groeien. De campagne om klanten via MijnOxxio en een iPad

groene stroom, waarvan een groeiend aandeel donkergroen is,

inzicht te geven in de eigen verbruiksgegevens is een sprekend

omdat Eneco en haar partners investeren in nieuwe duurzame

voorbeeld daarvan. Sinds september kunnen klanten kiezen uit de

bronnen.

producten Oxxio Budget, Oxxio iPad Inzicht en Oxxio Bewust. Voor 2012 hebben wij ons tot doel gesteld om 20% van onze

Campagnes verhogen naamsbekendheid

elektriciteitslevering aan retailklanten uit donkergroene energie te

In Nederland hebben wij met de campagne ‘Samen gaan we voor

laten bestaan. Met succes introduceerden wij het product

Duurzaam’ nieuwe producten geïntroduceerd, zoals

HollandseWind®. De vraag van onze klanten naar donkergroene

HollandseWind® en Toon®, die bijdragen aan het realiseren van

elektriciteit is toch achter gebleven op onze aanvankelijke

onze duurzame doelstellingen. Onze duurzame koers is steeds

verwachtingen. Met een realisatie van 16,1% (2011: 14,3) hebben

bekender onder consumenten: zij noemden Eneco in 2012 het

we daardoor ons target van 20% niet behaald. Donkergroen gas

meest als duurzaamste energiebedrijf. Lees hier meer over het

is nog in mindere mate beschikbaar, wat blijkt uit het voor 2012

onderzoek.

gestelde doel van 0,5%. We zijn er echter in geslaagd dit doel ruimschoots te overtreffen en komen voor dit jaar uit op 1,0% (2011: 0,41%).

HollandseWind® is een succes HollandseWind® is energie uit wind met windkrachtkorting. Een jaar na lancering hadden wij al bijna 100.000 Hollandse Windklanten. Wij wonnen een Effie voor de meest effectieve reclamecampagne voor dit product.

DONKERGROENE ELEKTRICITEIT IN DE RETAIL LEVERINGSPORTEFEUILLE

20,0 TARGET

0

16,1 STATUS

25

DONKERGROEN GAS IN DE RETAIL LEVERINGSPORTEFEUILLE

1,0 STATUS

0,0

0,5 TARGET

2,5


33


Betrouwbaarheid netwerk

Rotterdam, de zogenoemde Smart Cable Guard. Dit is een

Onze energienetwerken behoren tot de absolute top van de

systeem dat fouten in kabels en verbindingsmoffen detecteert

wereld. Wij willen deze positie handhaven en tegelijkertijd onze

aan de hand van deelontladingen. De mate van ontlading is een

netwerken voorbereiden op het verduurzamen van de

indicator voor aankomende storingen, die wij zo tijdig kunnen

energievoorziening.

voorkomen.

De betrouwbaarheid van onze netten meten wij met de

Incidenten in Rotterdam en Nieuwegein

gemiddelde onderbrekingsduur per klant in een jaar. Voor zowel

Het was dit jaar een uitdaging om de leveringszekerheid via het

ons elektriciteits-, gas- als warmtenet hebben wij doelen gesteld

elektriciteitsnet op het gebruikelijke hoge niveau te houden. De

waar wij in elk geval onder willen blijven. (Zie tabel

netten functioneerden over het algemeen goed. Drie grote

Onderbrekingsduur energienetten).

storingen in en rond Rotterdam in begin van het jaar en een storing als gevolg van blikseminslagen in het netwerk in Nieuwegein

In de kwaliteit van onze netwerken heeft Stedin in 2012 € 374 miljoen geïnvesteerd (2011: 388).

ontsierden deze goede prestaties. Ze hebben veel overlast veroorzaakt voor grote groepen klanten. Wij realiseren ons dat terdege. In 2012 heeft Stedin een aantal maatregelen genomen om dit soort ongemak zo veel als mogelijk te voorkomen.

Elektriciteitsnetwerk De investeringen in het elektriciteitsnet gaan onder andere om de bouw van Station Oostland, de aanleg van de energie-

De gebeurtenissen in en rond Rotterdam waren aanleiding voor

infrastructuur voor Maasvlakte 2 en grote vervangingen in de

Stedin om een onafhankelijk onderzoek te laten uitvoeren door

gemeente Ronde Veenen en op Goeree Overflakkee. Een deel van

Kema. Kema concludeerde dat deze storingen een toevallige

de investeringen is gericht op het terugbrengen van risico’s. Dat

samenloop van omstandigheden betroffen. De toestand van het

doen we door te zorgen voor een stabiel netwerk en

Rotterdamse netwerk is goed en Stedin voert op de juiste manier

leveringsonderbrekingen zo beperkt en zo kort mogelijk te

beheer, onderhoud en investeringen aan de netten uit. De

houden. Verder bereiden we de netten voor op duurzame en

belangrijkste aanbeveling van Kema was om meer aandacht te

decentrale opwekking van energie.

besteden aan beveiligingsinstellingen van het net. Deze aanbeveling hebben wij overgenomen.

Storingen voorkomen en sneller opsporen Informatietechnologie speelt een steeds belangrijker rol bij

Bovendien hebben wij een uitgebreide risico-inventarisatie gedaan

netbeheer. We plaatsen state-of-the-art

en op basis daarvan een aantal maatregelen genomen, waarbij het

stationsautomatiseringssystemen, die het beheer van de netten

belang van klanten steeds voorop staat. Het crisisteam is

en daarmee onze bedrijfsvoering efficiënter maken. Een ander

versterkt en getraind.

voorbeeld van slimme ICT-toepassing is het eerste zelfherstellende net in het centrum van Rotterdam. Hierdoor

Gasnetwerk

brengen we de duur van een storing terug tot enkele seconden.

Ons gasnet heeft in 2012 de beoogde leveringszekerheid niet

Met op afstand uitleesbare storingsverklikkers kunnen we

behaald. Er werd een onderbreking van de toevoer behaald van

storingen sneller opsporen. Dit zijn meters die in ons

77 seconden, terwijl het doel was om onder de 60 seconden te

bedrijfsvoeringscentrum de plaats van de storing direct zichtbaar

blijven. Naast een aantal storingen is de veiligere werk methodiek

maken, waardoor we de monteurs rechtstreeks naar de

een belangrijke oorzaak van de stijging. Door personeel en

foutlocatie kunnen sturen. Om het aantal storingen te

brandweer niet meer te laten werken in de nabijheid van een

verminderen installeren we in een ander deel van het centrum van

gasuitstroom en vanuit veilige afstand af te sluiten komen ook

GEMIDDELDE ONDERBREKINGSDUUR ENERGIETOEVOER (ELEKTRICITEIT, GAS, WARMTE)

14,7 TARGET

0

34


19,5 STATUS

30


klanten voor een korte periode zonder gas te zitten. Veel aandacht wordt besteed aan het vervangen van gietijzeren gasleidingen. Grijs gietijzer is kwetsbaar op plaatsen waar de bodem beweegt, in bepaalde grondsoorten en op plaatsten waar wordt gewerkt of veel zwaar verkeer rijdt. In totaal vervangen we 2.000 kilometer grijs gietijzeren gasleidingen. Stedin ligt nog steeds op koers om in 2029 dit vervangingstraject in zijn geheel te voltooien.

Onderbrekingsduur warmtenetten De werkelijke duur van de leveringsonderbrekingen in 2012 was fors lager dan de target. Wij scherpen de target van 60 minuten voor 2013 echter niet aan. De reden is dat de leveringsonderbrekingen tot en met 2012 betrekking hadden op onderbrekingen in het primaire distributiesysteem, met ingang van 2013 wordt ook het secundaire systeem (alleen relevant bij het Rotterdamse stadsverwarmingsnet) bij de berekeningen betrokken. Daarnaast heeft een verdere aanscherping van de maximale onderbrekingsduur weinig invloed op de klantperceptie. Door de bufferwerking van het warmwatersysteem is een onderbreking van de levering namelijk pas na verloop van tijd merkbaar voor de klant.

ONDERBREKINGSDUUR ENERGIENETTEN Aantal klanten in milj.

Onderbrekingsduur (Target 2012)

Onderbrekingsduur (Gerealiseerd 2012)

Elektriciteit

2,1

25 minuten

35,6 minuten

25 minuten

Gas

1,9

60 seconden

77 seconden

50 seconden

Warmte

0,1

60 minuten

26 minuten

33 minuten

14,7 minuten

19,5 minuten

13,8 minuten

Energievorm

Gemiddelde onderbrekingsduur

Onderbrekingsduur (Gerealiseerd 2011)


35


Gasstrategie Eneco beschikt over een optimale mix van lange- en middellange termijncontracten, prijsindexen en lange- en kortetermijnflexibiliteit. Inmiddels levert Eneco ook gas uit de nieuwe LNG-terminal van Gate aan onze energiecentrales en aan klanten. Verder hebben we voldoende gasvoorraad om in bijzondere gevallen extra te kunnen leveren. Ook de opslag van gas in onze gasopslagfaciliteit Gasspeicher is van belang voor de handel. Het gasvolume dat we achter de hand hebben maakt ons minder afhankelijk van de marktprijzen. Wij zullen nog beter in staat zijn het portfolio in evenwicht te houden. Behalve dat wij onze eigen voorraad gebruiken, kopen we gas in en sluiten we afnamecontracten met derden. Op dit moment hebben we voldoende flexibiliteit voor de komende jaren om de vraag af te dekken.

Gascentrales Alle gascentrales in Nederland draaien in 2012 operationeel minder dan in het verleden. Dit komt onder andere door de lage vraag gekoppeld aan uitbreidende productiecapaciteit in Nederland, maar meer nog door de hoge gasprijzen ten opzichte van de kolenprijzen en de lage CO2-prijs. Ook het regelmatige extra aanbod van duurzame elektriciteit uit Duitsland speelt een rol. In de huidige markt zijn daarom gascentrales niet of nauwelijks in staat hun marginale kosten goed te maken en is het aantal draaiuren van de gascentrales laag.

36



Vakmanschap Wij stellen de klant en zijn energiebehoefte op nummer 1 om duurzame energieoplossingen te bedenken en uit te voeren. Onze kennis en kunde staat ten dienste van de klant die kan rekenen op ons in decennia opgebouwde vakmanschap. We investeren daarom gericht in technologie, kennis, de veiligheid

reden om een eigen ‘kweekvijver’ van technici te starten.

en het vakmanschap van medewerkers. Onze decennialange

Structureel delen van kennis van marktontwikkelingen,

ervaring staat garant voor het slim bedenken, bouwen en beheren

technologie en innovatie is eveneens belangrijk om onze ambities

van energie-infrastructuren en duurzame energie-oplossingen.

te kunnen realiseren. We wilden daar vorm aan geven door

Veiligheid is voor ons bedrijf een kernwaarde: het onderwerp staat

kennismanagement verder te ontwikkelen.

steeds bovenaan de agenda.

Wat hebben we gerealiseerd? • Veiligheidsprestatie verbeterd; LTIR van 1,76 in 2011 naar

Wat wilden wij bereiken in 2012? Eneco, Stedin en Joulz besteden veel aandacht aan veiligheid. Niet

1,40 in 2012 (target 2012: 2,0)

voor niets is veiligheid onderdeel van onze strategie. Veiligheid is

• Technische kweekvijvers bij Stedin en Joulz gestart

een vanzelfsprekend onderdeel van de ontwikkeling en

• 250 Joulz-medewerkers volgden een werk/leertraject

instandhouding van vakmanschap in ons bedrijf. Het is een

• Eneco Academy en Stedin Academy opgezet met

voorwaarde voor betrouwbaar bestuur en reputatie. Wij streefden

gestructureerde kennisdeling

naar een verbetering van onze veiligheidsprestatie door te werken aan een proactieve veiligheidscultuur. De LTIR-score is voor ons een belangrijke graadmeter voor ons succes op dit vlak. Ons

Veiligheid voor alles

Veiligheidsprestatie opnieuw beter

uiteindelijke doel is om hier nul als uitkomst te bereiken, maar in

Veiligheid is een topprioriteit. Het voorkomen van

de praktijk blijkt dit vooralsnog niet mogelijk. Ons target voor

veiligheidsincidenten en, áls ze voorkomen, het mitigeren van de

2012 was daarom niet boven de 2,0 uit te komen.

effecten daarvan heeft grote aandacht. Ook hechten wij veel belang aan het bewaken van de veiligheid van omwonenden bij

We bouwen actief vakkennis en marktkennis op binnen onze

grote incidenten. Het aantal ongevallen met verzuim blijft dalen.

organisatie. De schaarste aan technisch talent op de arbeidsmarkt

Onze doelstelling blijft: nul ongevallen met verzuim. Het aantal

houdt de komende jaren aan. Deze trend, samen met de

ongevallen met verzuim bedroeg 15 (2011: 19). Uitgedrukt in

toenemende vergrijzing binnen de sector, geven Stedin en Joulz

aantal ongevallen met verzuim per miljoen gewerkte uren (LTIR)

LTIR ENECO GROEP

1,4 STATUS

0

2,0 TARGET

2,5


37


kwam de veiligheidsprestatie van de Eneco Groep uit op 1,40

In het project Zafety bundelt Joulz allerlei veiligheidsinitiatieven

(2011: 1,76).

en zorgt zij ervoor dat kennis over veiligheid en kwaliteit via toegankelijke middelen voor iedereen beschikbaar komt. Hiermee

Proactieve veiligheidscultuur

gaan wij ver: van het aanbieden van digitale trainingssimulaties en

In 2012 hebben de bedrijfsonderdelen hun

werkvoorbereiding, met inzet van fotomateriaal en Google Earth,

veiligheidsmanagement in lijn gebracht met de nieuwe corporate

tot een proef met inzet van camera's bij monteurs zodat collega's

richtlijnen. Deze richtlijnen sturen meer op een proactieve

op afstand mee kunnen kijken (' het vier-ogen-principe').

veiligheidscultuur. Bij een proactieve veiligheidscultuur hoort dat medewerkers zich verantwoordelijk gaan voelen voor de eigen veiligheid en die van derden. Dat zij zich bewust zijn van de

Ontwikkeling vakmanschap De schaarste aan technisch talent op de arbeidsmarkt houdt de

mogelijke risico’s op de werkplek en leidinggevenden zichtbaar

komende jaren aan. Deze trend, samen met de toenemende

betrokken zijn bij de veiligheid als gevolg van onze activiteiten.

vergrijzing binnen de sector, geven Stedin en Joulz reden om een eigen ‘kweekvijver’ van technici te starten.

Bedrijfsbrede cultuurmeting Bij alle bedrijfsonderdelen hebben wij een cultuurmeting gedaan op basis van de Hearts & Mindsmethode. Daar is uitgekomen dat

Technische kweekvijvers bij Stedin en Joulz Stedin startte in 2012 met het Technisch Opleidingsprogramma

onze organisatie zich in de afgelopen jaren heeft ontwikkeld naar

voor een eerste groep jonge technici. Dit tweejarig programma

een 'berekende' veiligheidscultuur. Deze fase op de cultuurladder

heeft als doel hen versneld op te leiden tot technisch professional.

betekent dat er een grotere betrokkenheid is bij het onderwerp

Het programma bestaat uit een combinatie van een

veiligheid en dat wij een minder afwachtende houding hebben

vakinhoudelijke opleiding, het opdoen van praktijkervaring en

voor wat er verkeerd kan gaan. Wij moeten deze fase doorlopen

persoonlijke ontwikkeling. Joulz ontwikkelde een technisch

om uiteindelijk door te groeien naar een proactieve cultuur. De

talentenprogramma, het Joulz Technisch Traineeship (Joulz TT).

theorie leert dat dit de lastigste fase is. Ingesleten patronen en

Dit opleidingsprogramma duurt twee jaar en richt zich op

oude culturen zullen wij moeten vervangen. In 2013 zullen wij

technische starters op HBO/WO-niveau.

weer een cultuurmeting doen om vast te stellen of wij erin geslaagd zijn om de veiligheidscultuur opnieuw op een hoger niveau te brengen. Elke drie jaar herhalen we deze meting.

Joulz bedrijfsschool Via de Joulz bedrijfsschool zijn in 2012 weer ruim honderd nieuwe monteurs opgeleid tot een volwaardig landelijk technisch diploma

Incidenten melden

voor elektriciteit of gas. De bedrijfsschool biedt ook Eerder

Bij Stedin zijn in 2012 stappen gezet om het veiligheidsbewustzijn

Verworven Compententie- trajecten voor ervaren technische

verder te verhogen. Na de introductie in december 2011 van een

medewerkers en zij-instromers. Zij hebben daardoor meer kans

nieuw incidentmeldingsysteem is er veel aandacht gegeven aan

om in of door te stromen in ons bedrijf. Voor deze EVC-trajecten

het proactief melden van onveilige situaties. De doelstelling om

hebben wij convenanten gesloten met meerdere Regionale

minimaal een verdubbeling van het aantal meldingen te bereiken

Opleidingscentra.

hebben wij ruimschoots gehaald. Ook binnen Joulz en Eneco hebben we een zichtbare verbetering bereikt door invoering van nieuwe incidentmeldingsystemen. Veiligheid is meer en meer een vast agendapunt voor de verschillende overleggen. In 2013 zullen wij door middel van gerichte communicatie en training verder werken aan de verbetering van de performance.

Door de groei van Joulz in Noord-Holland ontstond er behoefte aan opleidingscapaciteit in deze regio. In november 2012 hebben we daarom een nieuwe locatie van de Joulz bedrijfsschool in Amsterdam in gebruik genomen. Aan deze bedrijfsschool bieden we ook een groep mensen met afstand tot de arbeidsmarkt een

ZIJ-INSTROMERS OPLEIDEN

In het speciale opleidingsunit JOU leiden wij leerlingen en zij-instromers op tot volwaardige E- en Gmonteurs om zodoende onze technische teams binnen de vestigingen in de nabije toekomst te versterken. Leerlingen worden gekoppeld aan praktijkbegeleiders en werken in vaste teams. Via de Joulz bedrijfsschool volgen ze gerichte opleidingen en cursussen.

38



leer/werktraject. Wij verzorgen de opleiding en de werkplek, de gemeente Amsterdam neemt eventuele obstakels voor de deelnemers aan het traject weg, bijvoorbeeld door kinderopvang te regelen tijdens de werkdagen.

Talent aantrekken en ontwikkelen voor de toekomst Structureel delen van kennis van marktontwikkelingen, technologie en innovatie is belangrijk om onze ambities te kunnen realiseren. Wij doen dat onder andere door het opzetten van Eneco Academy en de Stedin Academy en door het verder ontwikkelen van kennismanagement.

Talentprogramma’s In mei 2012 startten wij de jaarlijkse talentprogramma’s voor potentials en management in de Eneco Groep. De competentieontwikkeling van deze groepen is gebaseerd op het leiderschapsprofiel dat Eneco nastreeft. We ronden deze programma's begin 2013 af. Zowel de deelnemers als de leidinggevenden beoordelen de programma's als goed tot zeer goed.

Career Development Center Om nu en in de toekomst succesvol te zijn in onze duurzame strategie bevorderen wij interne arbeidsmobiliteit om tot de gewenste kwalitatieve en kwantitatieve personele bezetting te komen. In het vierde kwartaal van 2012 hebben wij met dit doel het Career Development Center opgericht om medewerkers te ondersteunen bij en te bemiddelen naar een nieuwe baan binnen de Eneco Groep. De afdelingen recruitment van Eneco, Stedin en Joulz werken samen aan en in het Career Development Center.


39


Verbindend leiderschap Om onze ambities waar te maken voeren we een consistente strategie die in balans is met de risico's die wij lopen. De uitkomst is een financieel kerngezond bedrijf. We streven ernaar dat onze strategie breed wordt gedragen door alle betrokkenen bij ons bedrijf. We nemen onze maatschappelijke verantwoordelijkheid in de keten waarin wij onze activiteiten uitvoeren. We werken daarbij zelf ook aan CO2-reductie, zowel in de eigen bedrijfsvoering als in de productie- en leveringsketen. Wat wilden we bereiken in 2012?


Dit jaar hebben we onze nieuwe strategie gedeeld met onze

• Nieuwe leiderschapsstijl geïntroduceerd die past bij het

medewerkers. Voor het welslagen van onze strategie is het van het allergrootste belang dat onze medewerkers zich scharen achter onze toekomstvisie. Verbindend leiderschap is hierbij een sleutelbegrip, dat we op verschillende manieren bij ons management wilden introduceren. Ook creëren wij betrokkenheid

energiebedrijf van vandaag en morgen. • Onze doelstelling voor medewerkersmotivatie met 7,5 ruimschoots gehaald (target 2012: 7,2, realisatie 2011: 7,1). • Voor het energiebedrijf Eneco geldt dat 54,5% van onze bestedingen in 2012 duurzaam is ingekocht.

via een moderne medezeggenschap.

• De CO2 footprint van onze eigen bedrijfsvoering (pagina 45)

Ook in onze leveringsketen zoeken we naar samenwerking om

• Onze credit rating gehandhaafd op A- (target 2012 en realisatie

verder verkleind. verder te verduurzamen. Onze doelstelling was om 50% van onze inkoop (exclusief energie) duurzaam in te kopen en dat hebben wij met ruim 54% zeker gehaald.

2011: A-). • ROACE 4,1% (exclusief bijzondere afwaardering op elektriciteitsgerelateerde vaste activa: 5,1%); target 2012 (5,4%) niet gehaald (realisatie 2011: 5,0).

De basis voor continuïteit van ons bedrijf blijft een goede balans tussen risico en rendement wat tot uitdrukking moet komen in

Verbindend leiderschap

onze stabiele credit rating (A-) en het rendement op geïnvesteerd

Verbindend leiderschap is ons antwoord op ontwikkelingen die wij

vermogen, in 2012 uitkomend op 5,4%.

zien in de maatschappij en binnen onze organisatie. De snelheid van informatie-uitwisseling en kennisontwikkeling neemt toe, de

CREDIT RATING 2012

A40



samenleving is open en transparant en netwerken en communities

Het percentage vrouwen in de ondernemingstop is 17%; een

worden belangrijker. Door ons te verbinden met de omgeving

redelijk goede doorvertaling van de totale verdeling mannen-

waarin we als organisatie succesvol willen zijn, kunnen wij onze

vrouwen.

missie ‘duurzame energie voor iedereen’ realiseren. Verbinding

Om dit percentage te laten toenemen, creëren wij onder de

met onze belanghebbenden - klant, collega, medewerker,

hoogste managementlagen bewustwording voor diversiteit,

leverancier, partner, aandeelhouder, branchegenoot - zien wij als

onder meer door:

randvoorwaarde. De stijl die past bij verbindend leiderschap laat zich het best omschrijven door het Afrikaanse gezegde: “Als je snel wilt gaan, ga alleen, als je ver wilt komen, ga samen”.

• een nulmeting ten aanzien van “het belang en het waarom” van diversiteit. • rondetafelgesprekken.

Managementprofiel

• casuïstiek bespreken met management en medezeggenschap.

De leiderschapsfilosofie van Eneco hebben we uitgewerkt in een

• sturing op werving en selectie van vrouwen bij vacatures en

managementprofiel, waarbij competenties zijn gekoppeld aan de

opvolgingsvraagstukken.

thema’s Business, Mensen en Kennis. Het ontwikkelen van de

• aandacht voor ontwikkeling van vrouwen.

competenties in dit managementprofiel is één van de

• gesprekken met Rhea, het vrouwennetwerk van Eneco.

instrumenten om verbindend leiderschap binnen Eneco een stap verder te brengen. De competenties zijn gekoppeld aan management- en leidinggevende functieprofielen en maken onderdeel uit van de beoordelingscyclus.

Diversiteit Eneco’s visie Duurzaam, Decentraal, Samen is alleen te realiseren als wij in nauwe verbinding staan met onze klanten en de maatschappij. Wij hechten er daarom aan dat onze personeelssamenstelling een goede afspiegeling is van de omgeving waarin wij werken. Zowel mannen als vrouwen, allochtone als autochtone medewerkers, mensen met een arbeidsbeperking of met afstand tot de arbeidsmarkt willen wij gelijke kansen bieden. Geloof, leeftijd, afkomst, geaardheid spelen in onze overweging geen rol. Wij geloven er fundamenteel in dat door diversiteit betere besluitvorming tot stand komt en er meer creativiteit in teams aangeboord wordt. Om diversiteit te bevorderen, werken wij in goed oveleg met de Centrale Ondernemingsraad in eerste instantie aan de verandering van de man-vrouwverhouding in ons bedrijf. Daar lijkt gezien de huidige verhouding de meeste winst te behalen. Bovendien denken wij dat aan vrouwen toegeschreven compententies nodig zijn om de verbinding met de voor ons relevante omgeving te behouden en aan te gaan de komende jaren. Wij zijn dan ook gestart explicieter aandacht te vragen voor het onderwerp diversiteit in onze managementlagen om van daaruit op een natuurlijke manier meer diversiteit voor andere groepen te bewerkstelligen. Uiteindelijk streven wij naar een 30% vertegenwoordiging van vrouwen op hogere leidinggevende posities. De verhouding mannen en vrouwen binnen Eneco Groep in FTE is per eind 2012 als volgt: Man

Vrouw

5.488

1.510

78,4%

21,6%

(Totaal per jaareinde 2012: 6.998 FTE)


41


Betrokken medewerkers

1.

Samenwerking tussen OR-leden en niet-gekozen collega’s

Medewerkers zijn essentieel in de realisatie van onze strategische

2.

Vroegtijdige dialoog tussen OR en Bestuurder.

doelstellingen. Ieder jaar onderzoeken wij de tevredenheid en

3.

Verversing binnen de OR: elke twee jaar treedt de helft van

Medewerker Motivatie Onderzoek (MMO)

door gezamenlijke deelname aan thema- en kennisgroepen.

motivatie van medewerkers via het Medewerker Motivatie

de OR-leden af; de maximale zittingstermijn is tweemaal vier

Onderzoek, zo ook in 2012. Het gemiddelde tevredenheidscijfer

jaar.

was 7,5 en daarmee scoort Eneco gelijk aan het landelijk cijfer. Op alle gemeten thema's stegen de scores ten opzichte van het jaar 2011 (7,1). Gemeten werden onder meer de motivatie, betrokkenheid, loyaliteit, vitaliteit, verloopbestendigheid en klantgerichtheid van de medewerkers. De scores vormen het gemiddelde van de laatste onderzoeken die in 2012 uitgevoerd zijn onder medewerkers van Eneco, Stedin en Joulz. De bedrijfsonderdelen voeren het onderzoek uit volgens een eigen gekozen frequentie, waarbij de onderzoeksmethodiek overeenkomt. De vragenlijsten zijn grotendeels hetzelfde, met ruimte voor specifieke aandachtspunten per bedrijfsonderdeel. Het MMO bij de Eneco Groep wordt uitgevoerd door onderzoeksbureau Effectory. De bedrijfsonderdelen Ecofys en Oxxio vallen in 2012 buiten de scope. Ecofys, vanwege de onafhankelijke positie in de Eneco Groep en Oxxio omdat wij dit als zelfstandig merk positioneren binnen de Eneco Groep. Sturing op medewerkerstevredenheid vindt binnen het bedrijfsonderdeel zelf plaats.

Moderne Medezeggenschap In mei 2012 kozen medewerkers van Eneco de leden voor hun nieuwe Ondernemingsraden. Dit was de start van een nieuwe vorm van medezeggenschap: de netwerkende medezeggenschap. Eneco loopt in Nederland voorop met deze moderne vorm van medezeggenschap. Voor de netwerkende medezeggenschap bestaat geen blauwdruk. Daarom geldt een proefperiode van twee jaar. Op basis van Kritische Prestatie Indicatoren monitoren we per kwartaal de voortgang en resultaten. Drie belangrijke kenmerken en voordelen van de netwerkende medezeggenschap zijn:

MEDEWERKERSMOTIVATIE

7,2 TARGET

0

42


7,5 STATUS

10

Samenwerking Leiderschap staat voor betrouwbaar bestuur; een koersvaste en rendabele strategie. En het staat voor samenwerking. Samenwerking die wij realiseren door strategische partnerships. Bijvoorbeeld met het WWF door onze krachten te bundelen voor duurzame energievoorziening. Maar ook met andere energiebedrijven. Een recent voorbeeld is Navitus Bay: ons offshorewindpark in Groot-Brittannië waar Eneco UK samenwerkt met EDF Energy. Door de grootte en complexiteit van dit project is de inbreng van EDF Energy voor ons zeer waardevol. Begin 2013 kondigden wij bovendien het partnerschap aan met Mitsubishi Corporation die onder andere het nieuw te bouwen windpark Eneco Luchterduinen voor de Nederlandse kust mede gaat financieren. Dankzij dit soort strategische partnerships kunnen wij succesvol onze missie ‘duurzame energie voor iedereen’ realiseren.


Suschainability® door middel van duurzaam inkopen.

leveranciers. Toch zijn wij met hen in gesprek gegaan over

Eneco staat voor leiderschap en is vooruitstrevend in het nemen

onze leveranciers van zonnepanelen met onze voorwaarden

van haar ketenverantwoordelijkheid (Suschainability®) voor haar

akkoord gegaan en scoren zij voldoende in onze

klanten en de maatschappij. Duurzaam inkopen maakt daar een

duurzaamheidscan. Het blijft moeilijk om op grote afstand de

belangrijk onderdeel van uit. Een goede en vooral duurzame

naleving ervan regulier te controleren. In ons streven naar een

samenwerking met onze leveranciers vinden wij belangrijk.

duurzame keten hebben wij dit geborgd door een lokale agent in

garanties en onze voorwaarden voor levering. Inmiddels zijn al

China in te schakelen en door de inkoopmacht van

Samen met leveranciers gaan we voor duurzaam

groothandelaren (IBC Solar en Energiebau) te benutten.

Met onze strategische leveranciers gaan wij de dialoog aan over hoe we onze keten duurzamer, veiliger en verantwoorder kunnen

Inkoop van energiestromen

maken. Daar waar de strategische leveranciers nog niet voldoen

Voor de inkoop van energiestromen ontwikkelt Eneco waar

aan onze maatstaven willen we afspraken maken voor een

relevant Codes of Conduct. Zo hebben we dit jaar in

verbeterprogramma, zodat zij binnen afzienbare tijd alsnog

samenwerking met IUCN en WWF de Code of Conduct voor

hieraan voldoen.

REDD+ ontwikkeld. De Raad van Bestuur heeft deze inmiddels vastgesteld. Ook heeft Eneco dit jaar de vernieuwde Sustainability

Zowel het energiebedrijf Eneco als Joulz hanteren een duurzaam inkoopbeleid. Alle leveranciers dienen hun akkoord te geven op hetzij de Eneco Supplier Code of Conduct of de Joulz Supplier Code of Conduct. Leveranciers waar wij meer besteden dan 10.000 euro per jaar vullen hiernaast ook de door Eneco

Charter voor biomassa vastgesteld, die zij in nauwe samenwerking met WWF heeft ontwikkeld. Het Charter is een verklaring waarmee wij aangeven hoe we omgaan met de beoordeling van de duurzaamheid van onze biomassaprojecten en handelsdeals.

ontwikkelde duurzaamheidscan in en dienen hierbij ten minste het duurzaamheidsniveau ‘Starter’ te behalen. Daarnaast geldt dat wij

Aan biomassa kleven duurzaamheidsrisico’s, zoals verdringings-

bij de inkoop van indirecte goederen en diensten de

effecten (bijvoorbeeld het gebruik van landbouwgrond voor

duurzaamheidscriteria van AgentschapNL hanteren. De Supplier

biomassaproductie) en sociale issues, met name bij

Code of Conduct is gebaseerd op de ISO26000-richtlijn.

geïmporteerde biomassa. Het Charter bevat heldere normen waaraan onze biomassaprojecten en handelsdeals worden

50 % duurzame inkoop

getoetst.

Voor het energiebedrijf Eneco geldt dat 54,5procent van onze inkoop in 2012 duurzaam is gerealiseerd. Onze doelstelling lag op

Voorbeelden eigen bedrijfsvoering

50 procent. In 2013 bezien wij in hoeverre het gewenst is om het

Samen met Alphabet werkt Eneco aan het verduurzamen van het

beleid te harmoniseren en van toepassing te verklaren voor de

wagenpark voor personal lease. Medewerkers die voor een

gehele Eneco Groep.

leaseauto in aanmerking komen, kunnen nu auto’s kiezen met een maximale normuitstoot van 120 gram CO2 per kilometer.

Voorbeeldcases duurzaam inkopen primaire proces Zonnepanelen uit China

Eneco en Stedin betrokken in 2012 duurzame panden. Hier is ook de catering zoveel mogelijk biologisch en verantwoord.

Voor sommige productcategorieën geldt een hoger risicoprofiel dan gemiddeld. Een voorbeeld daarvan is de inkoop van zonnepanelen. Onze leveranciers (Astronergy, CSUN en Yingli) zijn door ons zorgvuldig geselecteerd en in de sector vooruitstrevend te noemen. Eneco is een relatief kleine klant voor deze

DUURZAME CATERING

De catering in ons hoofdkantoor is biologisch en verantwoord. De leverancier vulde de duurzaamheidscan in en ondertekende de Supplier Code of Conduct. Dit was een belangrijke voorwaarde bij de aanbesteding. De leverancier werkt zoveel mogelijk met plaatselijke toeleveranciers. De producten zijn diervriendelijk geproduceerd en bevatten geen schadelijke kleurstoffen of conserveringsmiddelen. Ze hebben niet meer dan 300 foodmiles (480 km) afgelegd, ‘van grond tot mond‘.


43


Een financieel kerngezond bedrijf Onze strategie en een financieel kerngezond bedrijf zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Want alleen dan kunnen wij onze ambitieuze investeringsplannen in duurzame energie en besparingsconcepten realiseren. Maar omgekeerd geldt hetzelfde: met onze strategie willen we ook op langere termijn de sterke financiële gezondheid van ons bedrijf zeker stellen. Een financieel gezond bedrijf betekent voor ons het hebben van een credit rating van A- en het behalen van onze doelen op het rendement op het gemiddeld geïnvesteerde vermogen (ROACE). In het eerste zijn wij geslaagd, want net als in 2011 is onze kredietwaardigheid door externe partijen beoordeeld op A-. RO(A)CE berekenden wij voorheen door het bedrijfsresultaat voor rente en belastingen (EBIT) te delen door het geïnvesteerd vermogen per jaareinde. Vanaf 2012 hanteren we echter EBIT ná aftrek van een belastingvoet van 25% en delen we dit door het gemiddeld over het jaar geïnvesteerd vermogen. Hierdoor is het vergelijkende cijfer voor 2011 verlaagd van 6,4 naar 5,0%. Met deze aanpassing is de transparantie en bestuurbaarheid van deze kpi verder verbeterd. In 2012 hebben wij een ROACE van 4,1% gerealiseerd (exclusief bijzondere afwaardering op elektriciteitsgerelateerde vaste activa: 5,1%) terwijl we ons 5,4% tot doel hadden gesteld. De voornaamste oorzaken voor het niet behalen van ons doel, waren vooral achterblijvende bedrijfsresultaten van Eneco en Joulz. Om de ROACE weer op de gewenste niveau te brengen zijn daarom in het afgelopen jaar kostenbesparingsprogramma's van start gegaan. De effecten hiervan zijn vooral vanaf 2013 te verwachten.

ROACE

4,1 STATUS

0,0%

44


5,4 TARGET

10,0%

Voortgang

Duurzame bedrijfsvoering

Al 37% minder CO2uitstoot per medewerker Eneco heeft sinds 2008 een CO2-neutrale interne bedrijfsvoering. Wij besparen waar we kunnen en compenseren het restant met CO2certificaten. De in 2008 gestelde ambitieuze doelstelling van 50 procent CO2-reductie voor de Eneco Groep in 2013 ten opzichte van 2007 gaan we helaas niet halen. In 2012 kwamen wij uit op 37%. Wij verwachten in 2013 nog wel een verdere besparing tot 44 procent. CO2-certificaten

De resultaten zijn verder onder andere toe te schrijven aan de

Eneco probeert zelf zo veel mogelijk te besparen en haar uitstoot

verhuizingen van alle drie de bedrijfsonderdelen Eneco, Stedin en

van CO2 te verminderen. Daar waar wij nog emissie in de interne

Joulz naar duurzame panden. Deze verhuizingen zorgen niet alleen

bedrijfsvoering veroorzaken, compenseren (pagina 46) wij met

voor minder CO2-uitstoot in onze huisvesting, ook zorgen zij door

de aanschaf van REDD of Gold Standard CO2-certificaten, uiterlijk

hun ligging bij ov-knooppunten en een nieuw mobiliteitsbeleid

voor de verschijning van het jaarverslag over het jaar waarin de

voor een duurzamere wijze van woon-werkverkeer en minder

CO2-uitstoot heeft plaatsgevonden. Eneco heeft voor de jaren

zakelijk verkeer tussen onze voormalige panden. Ook is er meer

2008 tot en met 2012 de benodigde CO2-certificaten inmiddels

groen gas op de markt beschikbaar gekomen, waardoor 38

volledig betaald en geleverd.

procent van onze gasvraag duurzaam is ingevuld. Deze besparingen worden echter getemperd door de groei van ons

CO2-BESPARING PER MEDEWERKER

wagenpark als gevolg van de inzet van meer monteurs.

Realisatie 2012 (t.o.v. 2007)

Projectie 2013

Eneco Groep

37%

44%

Eneco

48%

53%

Stedin

51%

57%

Joulz

17%

25%

CO2-uitstoot daalt In 2012 stootten wij als Eneco Groep 37 procent minder CO2 per

CO2-EMISSIES PER MEDEWERKER - ENECO GROEP (ton CO2/mdw)

2007 1

2012 1

Mobiliteit

2,8

2,7

Huisvesting

1,8

0,3

Papier

0,1

0,0

CO2-emissies/ medewerker

4,6

2,9

1

Afgeronde getallen

medewerker uit ten opzichte van 2007. Vorig jaar rapporteerden wij een reductie van 30 procent. De onderlinge verschillen tussen

Milieumanagementsysteem

de bedrijfsonderdelen Eneco, Joulz en Stedin zijn groot door de

In 2012 is het veiligheidsmanagementsysteem herzien, integratie

aard van de werkzaamheden. Zo bestaat de voetafdruk van Joulz

met milieumanagement was daarbij het doel. Eind 2012 heeft een

voor meer dan de helft uit de emissies van bedrijfswagens die niet

documentenbeoordeling plaatsgevonden met als resultaat dat de

eenvoudig zijn te verduurzamen. Ook vond bij Joulz een

kaderprocedures voor ISO 14001 beschikbaar zijn en operationele

reorganisatie plaats waardoor er in verhouding meer directe

beheersing in 2013 verder word uitgewerkt. Certificatie is op

medewerkers, zoals monteurs, dan indirecte medewerkers zijn

termijn mogelijk afhankelijk van de relevantie voor de business.

gekomen. Directe medewerkers hebben een hogere voetafdruk doordat zij voor hun werk meer moeten reizen. Hierdoor wordt de

Joulz heeft in 2013 het certificaat CO2-prestatieladder niveau 5

CO2-uitstoot per medewerker negatief beïnvloed. Desondanks is

gehaald en daarmee de hoogste trede op de ladder bereikt. Ook

ook de besparing van Joulz verder toegenomen.

heeft Joulz als eerste bedrijf in Nederland het certificaat MVOprestatieladder niveau 5 behaald.


45

Voortgang Duurzame bedrijfsvoering

CO2-compensatie

Energieverbruik

REDD (Reduced Emissions from Deforestation and forest

Sinds 2010 zetten wij in onze panden warmte en groen

Degradation) is een nieuw instrument om bosbescherming te

geproduceerd gas in ter vervanging van het aardgas. De

financieren. Ontbossing vindt plaats omdat veel geld wordt

beschikbaarheid van groen geproduceerd gas neemt toe,

verdiend met het kappen van bos en door het land te gebruiken

waardoor het aandeel hiervan in ons energieverbruik in 2012

voor gewassen als soja en oliepalmen. Daarmee vergeleken levert

opnieuw is toegenomen. Door de verhuizingen naar duurzame

bos dat blijft staan weinig geld op. Omdat ontbossing een van de

panden en toepassing van het nieuwe werken is de energievraag

grootste veroorzakers is van klimaatverandering, is het vanuit dat

voor ruimteverwarming per vierkante meter gedaald met 31

oogpunt belangrijk te investeren in bosbescherming. Het laten

procent. Ook het elektriciteitsverbruik per vierkante meter daalde

staan van bos levert dan wél geld op en wordt daarmee

(ten opzichte van 2007) met 13 procent. De absolute hoeveelheid

gestimuleerd. Dat is de essentie van REDD. Eneco en WWF willen

elektriciteitsverbruik daalde voornamelijk door een vermindering

het nieuwe instrument stimuleren. Om dit op juiste wijze te doen

van het aantal vierkante meters kantoren en magazijnen bij een

hebben Eneco en het WWF nadere afspraken gemaakt over het

groeiende populatie aan medewerkers.

gebruik van REDD-certificaten.

Projectie 2013 Gold Standard-projecten kennen strenge criteria: de investeringen

De in 2008 gestelde ambitieuze doelstelling van 50 procent CO2-

moeten worden gedaan in duurzame energieprojecten in landen

reductie voor de Eneco Groep in 2013 ten opzichte van 2007 gaan

in ontwikkeling. Het gaat om projecten die zonder de verkoop van

we helaas niet halen. De belangrijkste reden is dat de ontwikkeling

CO2-certificaten niet kunnen worden gerealiseerd. Bovendien is

van het elektrisch vervoer minder snel verloopt dan wij destijds

een voorwaarde dat de lokale bevolking profijt heeft van deze

hadden verwacht, zeker bij de bedrijfswagens. Wij verwachten in

projecten.

2013 nog een verdere verbetering tot 44 procent. Niet ieder bedrijfsonderdeel kan door de aard van de werkzaamheden

Mobiliteit

evenveel bijdragen. In 2013 zullen daarom alle bedrijfsonderdelen

Zowel Eneco als Stedin hanteren een stringent parkeerbeleid en

verdere stappen zetten:

stimuleren het gebruik van het openbaar vervoer. Eneco beloont medewerkers als zij met de fiets naar het werk komen. Het

• Om ons gehele leasewagenpark in één keer onder de gewenste

leasebeleid voor de gehele groep is verduurzaamd. Zo krijgt de

120 gram CO2 per kilometer te krijgen, is een versnelde

leaserijder met een ov-kaart de mogelijkheid om te kiezen voor een

inruilregeling voorgelegd aan de berijders. Met deze versnelde

duurzamer alternatief. Ook is gekozen voor auto's met een

inruilregeling krijgen de berijders van leaseauto’s met een

maximale normuitstoot van 120 gram CO2 per kilometer.

normuitstoot boven de 120 gram CO2 per kilometer de mogelijkheid om direct een schone leaseauto te kiezen.

Brandstofverbruik stijgt

Voldoende berijders hebben positief gereageerd, waardoor

Het brandstofverbruik van ons wagenpark steeg sinds 2007 met

deze maatregel ervoor zal zorgen dat de gemiddelde

33 procent. Dat is toe te schrijven aan de groei van het aantal

normuitstoot van ons leasewagenpark in de loop van 2013

auto’s. De normuitstoot van ons wagenpark ligt gemiddeld op

daalt tot rond de 120 gram CO2 per kilometer.

171 gram CO2 per kilometer, waarbij ons bedrijfswagenpark gemiddeld 188 gram CO2 per kilometer uitstoot en ons leasewagenpark 134 gram CO2 per kilometer.

CO2-BESPARING PER MEDEWERKER T.O.V. 2007

37 STATUS

0%

46


35 TARGET

100%

Voortgang Duurzame bedrijfsvoering

• Wij gaan in 2013 opnieuw meer groen geproduceerd gas inzetten ter vervanging van aardgas. De verwachting is dat in 2013 voldoende groen geproduceerd gas beschikbaar is om in de volledige behoefte van het gasverbruik van de Eneco Groep te voorzien. • Joulz betrekt in 2013 een verduurzaamd pand aan het Willemsplein in het centrum van Rotterdam. Dit pand wordt momenteel volledig gerenoveerd met alle duurzame aspecten, waaronder een gelijkspanningsnet om het verbruik van energie te verminderen. Joulz heeft voor het onlangs betrokken gebouw in Heinenoord Breeam ‘Excellent’ behaald en wil voor het nieuwe pand in Rotterdam minimaal Breeam ‘Very Good’ behalen. Mede met bovenstaande maatregelen verwachten wij eind 2013 een besparing te bereiken rond de 44 procent. De verwachting daarbij is dat Stedin haar bedrijfsvoering daarbij verduurzaamt tot 57 procent minder CO2-uitstoot per medewerker, Eneco tot 53 procent en Joulz tot 25 procent.


47

Voortgang

Ecofys

Experts in energie Het onafhankelijk functionerende adviesbureau Ecofys, waarvan Eneco 100% aandeelhouder is, beschikt over diepgaande en brede kennis van het gehele spectrum van energie en CO2-efficiëntie, duurzame energie, energiesystemen en –markten en energie- en klimaatbeleid. Wedging the gap

In China leidt Ecofys een consortium dat de Chinese Tianjin regio

Een aantal experts van Ecofys publiceerde in juni 2012 een artikel

adviseert bij de ontwikkeling van een lokaal

in het tijdschrift Nature Climate Change. Ecofys stelt een nieuwe

emissiehandelssysteem. In dit project werkt Ecofys samen met

aanpak voor — ‘wedging the gap’ genoemd— die bestaat uit 21

locale experts op dit gebied. Tianjin is een van de zeven Chinese

samenhangende wereldwijde initiatieven voor het reduceren van

regio’s waar dergelijke systemen als proef worden opgezet. In

de uitstoot van broeikasgassen met ongeveer 10 Gigaton

Kenia voert Ecofys de supervisie uit over de ontwikkeling van een

koolstofdioxide equivalenten in 2020. Deze aanpak ondersteunt

25MW windpark waarbij turbines op een theeplantage worden

de plannen van nationale overheden en gaat tegelijk aanzienlijk

geplaatst . De bijdrage van Ecofys varieert in dit project van het

verder. Daarnaast zijn er voordelen in de vorm van een lagere

in kaart brengen van het landschap tot het optimaliseren van de

uitstoot van andere vervuilende gassen. Dit initiatief van Ecofys

performance van het park.

kan de komende jaren een belangrijke rol spelen bij het dichten van de kloof die bestaat tussen de huidige emissietrends en de internationaal ondersteunde doelstelling om de mondiale

Emissiereducties door het WWF Climate Savers programma

temperatuurstijging onder 2° Celsius te houden. De publicatie

Ecofys voert in opdracht van WWF International onderzoek uit

(Engels) kan worden gedownload bij Nature Climate Change.

naar de uitstoot van kooldioxide door bedrijven die deelnemen aan het Climate Savers Programma van WWF. Een van de

Internationale activiteiten

belangrijkste bevindingen van dit onderzoek is dat meer dan dertig

Ecofys voert projecten uit in ongeveer 50 landen en is een

grote bedrijven erin geslaagd zijn om de uitstoot van kooldioxide

belangrijke partner van internationale klimaatorganisaties. Ecofys

tussen 1999 en 2011 met 100 miljoen ton terug te dringen. Het

was aanwezig tijdens de UNFCCC- klimaatconferenties in Doha,

cijfer is gelijk aan twee keer de huidige jaarlijkse uitstoot van

waar zij onder andere heeft bijgedragen aan het ‘Annual

Zwitserland. Het onderzoek geeft ook inzicht in het potentieel

Negotiators Guidebook’. Onderhandelaars uit vele landen

voor verdere reductie. Ecofys heeft berekend dat de cumulatieve

gebruiken deze jaarlijkse uitgave van het handboek al meer dan

CO2-reductie per jaar tot 350 miljoen ton kan toenemen in 2020.

vijf jaar.

Als andere grote bedrijven in dezelfde sectoren de huidige Climate

In 2012 heeft Ecofys een aantal prominente opdrachten

Savers-leden zouden volgen, dan kan tussen de 500 en 1000

verworven die haar zichtbaarheid in de Verenigde Staten en China

miljoen ton aan uitstoot worden vermeden in 2020. Dit is een

vergroten. In de VS voert Ecofys een project uit dat moet

uitstoot die ongeveer vergelijkbaar is met de huidige jaarlijkse

aantonen hoe datacenters kunnen bijdragen om de instroom van

uitstoot van Duitsland. Voor meer informatie over het WWF’s

duurzaam opgewekte elektriciteit op het elektriciteitnetwerk

Climate Savers Programma wwf.panda.org.

beter mogelijk te maken.

Ecofys brengt in opdracht van WWF Nederland het CO2-reductiepotentieel van Het Nieuwe Werken voor Nederland in het jaar 2020 in beeld. Hierbij wordt rekening gehouden met reductie van woonwerk kilometers en met de reductie van zakelijke kilometers en minder kantooroppervlakte. In samenwerking met KPN ontwikkelde Ecofys de ‘Bespaarmeter’ die de financiële en milieueffecten van inzet ICT in kaart brengt. 48


Voortgang Ecofys


49

Governance

Bericht Raad van Commissarissen Hierbij bieden wij u het Jaarverslag en de Jaarrekening 2012 aan van Eneco Holding NV, zoals opgesteld door de Raad van Bestuur. Het jaar 2012 was opnieuw een turbulent jaar. De crisis op de

gegeven in de vergaderingen van de raad. In november bespraken

financiële markten en de economische marktontwikkelingen ging

wij tijdens een themabespreking de implementatie van het

in 2012 niet aan Eneco voorbij, zoals de Raad van Bestuur in haar

strategisch framework, waaronder de strategie met betrekking

verslag beschrijft. Niettemin behaalde de onderneming een

tot duurzaam, decentraal, samen (DDS).

tevredenstellend resultaat. Mede daardoor heeft zij haar ratingpositie kunnen handhaven op A- / stable outlook.

In november 2012 werd het Euro Commercial Paper (ECP) programma ad € 750 miljoen door de raad goedgekeurd. Eerder

De raad is trots op wat Eneco in 2012 heeft bereikt. De

is in 2009 een soortgelijk programma gestart. Het nieuwe

onderneming is goed gepositioneerd om de transformatie die zij

programma betreft een update van het bestaande programma,

naar de toekomst voorziet uit te voeren, al is de raad zich ook

waarbij een aantal feiten zijn geactualiseerd. Tevens is ervoor

terdege bewust dat voor het realiseren van deze uitdaging nog

gekozen het STEP label aan te vragen, waardoor de Notes ECB

belangrijke stappen gezet moeten worden.

eligible worden en de koper van de Notes deze bij de ECB eventueel in onderpand kan geven. Het STEP label is in circa 60%

De onderneming nam op 18 april afscheid van de heer Klaas

van de corporate ECP programma’s van toepassing en zal naar

Westdijk, voorzitter van de raad vanaf juli 2000. Wij zijn de heer

verwachting door de invoering van Basel III en Solvency II

Westdijk ten zeerste erkentelijk voor zijn vele inspanningen op

regelgeving van belang kunnen worden voor de liquiditeit en

allerlei gebied in het belang van de onderneming gedurende de

pricing. Eneco gebruikt de door middel van de uitgiften van Notes

genoemde lange reeks van jaren.

verkregen gelden voor algemene bedrijfsdoeleinden, voor zowel het netbeheerbedrijf als voor het energiebedrijf. Er worden in het

Per 1 december is de heer Marc van der Linden benoemd tot lid

kader van dit ECP programma geen zekerheden verstrekt.

van de Raad van Bestuur. Hij volgt de heer Douwe Kras op, die op 7 december 2011 als gevolg van een ziekte overleed. Het is

Zowel de auditcommissie als de raad volgen de ontwikkelingen in

tekenend voor ons management development dat opnieuw

de financiële markten nauwgezet. In dit kader werd het Treasury

iemand uit eigen geledingen kon worden benoemd. Wij wensen de

Statuut geactualiseerd en werd het Treasury Plan 2012

heer Van der Linden veel succes in zijn nieuwe functie.

goedgekeurd. De jaarrekening 2011, de managementletter 2011, het accountantsverslag 2011 en het auditplan 2012 werden in

Gedurende het gehele jaar 2012 vervulde de heer Jurriaan Ruys

aanwezigheid van Deloitte Accountants besproken.

de functie van interim-lid van de Raad van Bestuur. De raad is ook hem erkentelijk voor zijn inzet.

Aan de hand van periodieke rapportages hield de raad zich op de hoogte van belangrijke projecten, over de financiële positie van de

Onderwerpen op de agenda

onderneming en over de ontwikkeling van het klantenbestand. De

Eneco zette in 2012 weer volop in op de verdere ontwikkeling en

financiële kwartaalrapportages zijn besproken in zowel de

realisering van haar duurzame strategie. De raad besprak in dit

auditcommissie als in de raad, waarbij ook diverse aspecten van

kader een aantal keren voorgenomen grote investeringen, onder

de bedrijfsvoering meer diepgaand zijn behandeld. Ook is via de -

meer met betrekking tot windenergie op zee voor de kust van

auditcommissie periodiek gerapporteerd over de stand van zaken

Nederland en van Groot-Brittannië, maar ook de continuering van

en ontwikkeling van risico’s met betrekking tot de cross border

de warmtevoorziening in Rotterdam en het hiermede

leases alsmede over de activiteiten gericht op de afkoop van

samenhangende aangaan van langlopende inkoopcontracten. In

transacties. Ook werd een aantal zogeheten Post Investment

december zijn met betrekking tot deze projecten finale

Analyses over eerdere grote investeringen en acquisities

goedkeuringsbesluiten genomen. Tevens zijn

besproken. Met name de lessons learned hieruit zijn van belang

goedkeuringsbesluiten genomen over een aantal

voor de onderneming.

uitbreidingsinvesteringen voor bestaande windparken in Schotland. Ook keurden wij investeringsvoorstellen goed voor

De Algemene Vergadering van Aandeelhouders stelde in april de

zonne-energieprojecten in België en Frankrijk. In het verslag van

jaarrekening 2011 vast. Het dividend werd in april uitgekeerd.

de Raad van Bestuur zijn de projecten nader gepreciseerd. In iedere vergadering van de raad staat het veiligheidsbeleid op Verder besprak de raad de voortgang van zowel de strategische

de agenda. Ongevallen met verzuim worden altijd besproken. Ook

als de operationele speerpunten van de onderneming. Naar

werden veiligheidscasussen besproken.

aanleiding van deze onderwerpen zijn enkele presentaties

50


Governance Bericht Raad van Commissarissen

De raad bespreekt regelmatig de strategie en de daarmee

Beloning Raad van Commissarissen

samenhangende risico’s die de onderneming identificeert. De

Het voorstel tot periodieke indexering van het honorarium van de

auditcommissie bespreekt de uitkomsten van de beoordeling die

raad, dat om de drie jaar ter goedkeuring aan de

het bestuur afgeeft over de opzet en de werking van de interne

aandeelhoudersvergadering wordt voorgelegd, is door de

risicobeheersings- en controlesystemen, alsmede eventuele

Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 18 april

significante wijzigingen hierin.

goedgekeurd.

In iedere vergadering namen wij kennis van adviezen die de

Vergaderingen en overige activiteiten

Centrale Ondernemingsraad uitbracht.

In 2011 hield de raad zeven reguliere vergaderingen, waarvan eenmaal gedeeltelijk buiten aanwezigheid van de Raad van

Door de Hoge Raad zijn prejudiciële vragen gesteld aan het Europese Hof van Justitie in Luxemburg in het kader van de door de Staat der Nederlanden in 2010 gestarte cassatieprocedure tegen het groepsverbod in de Wet Onafhankelijk Netbeheer. Het periodieke overleg met de aandeelhouders Rotterdam, Den Haag en Dordrecht en met de Aandeelhouderscommissie is in 2012 gecontinueerd. Dit overleg had een constructief karakter en heeft bijgedragen aan de wederzijdse goede verstandhouding.

Bestuur. In deze vergadering is onder meer het verslag van de remuneratiecommissie besproken. De meerderheid van de commissarissen woonde de Algemene Vergaderingen van Aandeelhouders in april en september bij. Bij toerbeurt woonden twee commissarissen de overlegvergaderingen van de Centrale Ondernemingsraad bij. De auditcommissie kwam zes maal bijeen en de remuneratiecommissie eenmaal. Ten behoeve van de werving en selectie en benoeming van het nieuwe lid van de Raad van Bestuur kwam de selectie- en benoemingscommissie tweemaal bijeen en

Samenstelling commissies De Raad van Commissarissen heeft zeven leden en kende in 2011 drie commissies:

is een aantal keren telefonisch vergaderd.

Corporate Governance

a) een selectie- en benoemingscommissie: Edo van den Assem ( voorzitter), Mirjam Sijmons, Kees van Dongen en Klaas de Vries; b) een remuneratiecommissie: Kees van Dongen ( voorzitter), Mirjam Sijmons en Edo van den Assem; c) een auditcommissie: John Lintjer (voorzitter), Joop Drechsel en Henk Dijkgraaf.

Eneco conformeert zich aan de regels voor goed ondernemingsbestuur zoals die zijn vastgelegd in de Nederlandse Corporate Governance Code. Omdat Eneco Holding N.V. wel een structuurvennootschap is, maar geen beursgenoteerde onderneming, is een aantal bepalingen vanzelfsprekend niet van toepassing. Daar waar geen specifiek besluit van toepassing is, hanteert Eneco de desbetreffende best practice bepalingen.

Benoemingen De heer Edo van den Assem werd op voordracht van de raad op 18 april door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders benoemd tot commissaris voor de duur van vier jaren. Hij is in dezen de heer Klaas Westdijk opgevolgd als voorzitter van de raad.

Er is ook een afwijking ten opzichte van private ondernemingen, aangezien de activiteiten van Eneco deels gereguleerd en deels niet-gereguleerd zijn. Wat de gereguleerde activiteiten betreft, voldoet Eneco aan wat daarover in de weten regelgeving is vastgelegd. Eneco voert een

De heer Joop Drechsel werd op voordracht van de raad op 18 april herbenoemd tot commissaris voor de duur van twee jaren.

concernstrategie, waarbij de netbeheerder zijn wettelijke taken in volledig vrijheid kan uitvoeren. De eigen raad van commissarissen

AANWEZIGHEIDSOVERZICHT 20-01

12-03

18-04

22-06

07-09

09-11

14-12

E.H.M. van den Assem

*1

*1

x

x

x

x

x

C.P.G. van Dongen

x

x

x

-

x

x

x

H.G. Dijkgraaf

x

x

x

x

-

x

x

J.G. Drechsel

x

-

x

x

x

x

x

J. Lintjer

x

x

x

x

x

x

x

M. Sijmons

x

x

x

x

x

x

x

K.G. de Vries

x

x

x

x

x

x

x

N.J. Westdijk

x

x

x

*2

*2

*2

*2

1

De heer Van den Assem trad per 18 april 2012 aan en werd benoemd tot voorzitter van de Raad van Commissarissen

2

De heer Westdijk trad per 18 april 2012 af.


51


van de netbeheerder, die in meerderheid uit onafhankelijke derden bestaat, ziet daarop toe. Eneco heeft een webpagina over corporate governance geplaatst op de corporate website (www.eneco.nl/corporate/ corporategovernance). Hier is ook een webpagina opgenomen voor investor relations. Het remuneratierapport over 2012 is beschikbaar op de website van Eneco. Voorts wordt verwezen naar de toelichting (pagina 90), waar de bezoldiging van bestuurders en commissarissen nader is beschreven.

Advies Eneco heeft 2012 afgesloten met een tevredenstellend resultaat. Wij danken het management en alle medewerkers voor hun grote toewijding en inzet. De raad ziet de toekomst van de onderneming - met inachtneming van de huidige marktomstandigheden - met vertrouwen tegemoet. Wij adviseren de aandeelhouders de Jaarrekening 2012 vast te stellen. Namens de Raad van Commissarissen Eneco Holding N.V Ir. E.H.M. van den Assem Rotterdam, 1 maart 2013

52



Personalia Raad van Bestuur

Mr. J.F. (Jeroen) De Haas (1959)

Drs. G.A.J. (Guido) Dubbeld (1971)

Ir. C.J. (Kees Jan) Rameau (1962)

Drs. M.W.M. (Marc) van der Linden, 1972

Voorzitter Raad van Bestuur Eneco Holding N.V.

Lid Raad van Bestuur Eneco Holding N.V.



Jeroen de Haas is per 1 januari 2007 benoemd tot voorzitter van de Raad van Bestuur. Hij is sinds juli 2000 lid van de Raad van Bestuur en per 2006 benoemd tot vicevoorzitter. Hij was daarvoor sinds 1996 directeur van Enercom, de coöperatie van energiebedrijven, waarvan een zestal leden in juli 2000 met Eneco fuseerde. Eerder was De Haas directeur van RCCIVEV, een onderdeel van Roccade. Hij studeerde Nederlands recht in Utrecht.

Guido Dubbeld is per 1 april 2011 benoemd in de Raad van Bestuur van Eneco Holding N.V. als Chief Financial Officer. Hij startte in 2002 bij Eneco en bekleedde de functies van Risk Manager en Manager Finance & Control. Vanaf 2007 was hij werkzaam als Directeur Eneco Energy Trade. Voordat Dubbeld bij Eneco in dienst kwam, werkte hij voor diverse financiële instellingen als MeesPierson, HypoVereinsbank (Munich) en UBS AG (Zurich). Hij studeerde Economie met een specialisatie International Finance aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Kees Jan Rameau is per 1 april 2008 benoemd tot lid van de Raad van Bestuur. Hij startte begin 2004 als directeur Strategie bij Eneco. Begin 2007 werd hij benoemd tot directeur Business to Business. Voordat Rameau bij Eneco in dienst trad, was hij actief op strategisch, financieel en operationeel gebied bij de Boston Consulting Group, TPG (nu TNT) en McKinsey & Company. Hij studeerde technische natuurkunde in Delft en behaalde een MBA van INSEAD in Fontainebleau.

Nevenfuncties

Nevenfuncties

• Lid Raad van Commissarissen Stedin Netbeheer B.V.

• Lid Raad van Advies Agro Energy • Lid Raad van Advies Energy MBA Nyenrode • Lid bestuur Koninklijke Vereniging van Gasfabrikanten in Nederland (KVGN)

Nevenfuncties • Lid Raad van Commissarissen Movares Group B.V. • Lid Raad van Toezicht Hogeschool Rotterdam • Lid Raad van Advies dienst Haven Amsterdam • Voorzitter Werkgeversvereniging WENb (tot 1 april 2013) • Lid Adviesraad Executive MBA in European Utility Management by Jacobs University te Bremen • Lid Raad voor de Fondsenwerving Universiteit van Utrecht • Ambassadeur Clean Energy Wereld Natuur Fonds (F)WW

Marc van der Linden is per 1 december 2012 benoemd tot lid van Raad van Bestuur. Hij startte in 1997 bij Eneco als business analyst. Hij was productmanager bij Eneco Warmte, directeur van Eneco Energy Projects, directeur van Eneco Installatiebedrijven en directeur van Eneco Wind. Voordat Van der Linden bij Eneco in dienst kwam, werkte hij bij Van Gansewinkel Groep. Hij studeerde Economie aan de Universiteit van Tilburg.


53


Personalia Raad van Commissarissen

Ir. E.H.M. van den Assem Ir. C.P.G. van Dongen, (1949) 1940

Ir. H.G. Dijkgraaf, 1946

Drs. J.G. Drechsel, 1955

• Voorzitter Raad van Commissarissen sinds 18 april 2012 • Voorzitter van de Selectie- en benoemingscommissie • Lid van de Remuneratiecommissie • Voorzitter Raad van Commissarissen MCB International B.V. • Lid Raad van Commissarissen van TBI Holdings B.V. • Lid Raad van Commissarissen Flight Simulation Company • Lid Raad van Advies DAS Rechtsbijstand • Lid Raad van Advies Mentha Capital • Lid Bestuur metaalwerkgeversvereniging FME-CWM • Industrial advisor IK Investment partners Limited

• Lid van de Raad van Commissarissen sinds 25 april 2007 • Lid van de Auditcommissie • Director van Sasol Limited te Johannesburg (Z.A.), en lid van de Audit Committee, voorzitter van de Remuneration Committee en van de Risk, Safety, Health en Environment Committee • Lid Raad van Commissarissen van het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) • Vice-voorzitter en penningmeester van het Curatorium van het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten (NINO) • Member of the Board, Southern African Netherlands Chamber of Commerce

• Lid van de Raad van Commissarissen sinds 14 juli 2000 • Lid van de Auditcommissie • Lid Raad van Commissarissen Telegraaf Media Groep N.V. • Lid Raad van Commissarissen Fleura Metz B.V. • Voorzitter Raad van Commissarissen Travix N.V. • Voorzitter Raad van Commissarissen Park ’N Fly Inc. • Voorzitter Raad van Commissarissen Park Mobile International B.V. • Lid Raad van Commissarissen TRX Inc • Lid Raad van Advies Zeldzame Ziekten Fonds

Voormalige hoofdfuncties: Voorzitter van de Raad van Bestuur van TBI Holdings B.V., Voorzitter Raad van Bestuur en CEO van Cofely Nederland B.V., lid Raad van Bestuur Hagemeyer N.V., van DAF Trucks N.V. en van Alcatel Nederland B.V.

54


• Lid van de Raad van Commissarissen sinds 1 mei 2003 • Voorzitter van de Remuneratiecommissie • Lid van de Selectie- en benoemingscommissie • Lid Beleidscommissie voor sociale en juridische zaken Uneto-VNI

Voormalige hoofdfunctie: Ondernemer

Huidige hoofdfunctie: Voormalige hoofdfuncties: President-directeur Shell Nederland B.V., Hoofddirecteur N.V. Nederlandse Gasunie, CEO GasTerra B.V.

Voorzitter Raad van Bestuur BCD N.V.


Drs. J. Lintjer, 1943

Drs. M. Sijmons, 1960

Mr. K.G. de Vries, 1943

Mr. J.W. Weijers, 1951

• Vice-voorzitter Raad van Commissarissen sinds 20 mei 2005 • Voorzitter van de Auditcommissie • Statutair directeur K.G. Holding N.V. • Lid Raad van Commissarissen COVRA • Voorzitter Philippines Netherlands Business Council • Lid Raad van Advies Plan Nederland • Lid Raad van Advies Allseas

• Lid van de Raad van Commissarissen sinds 25 april 2007 • Lid van de Selectie- en benoemingscommissie • Lid van de Remuneratiecommissie • Lid Raad van Toezicht Universiteit van Leiden • Lid Raad van Advies Nintes • Lid Bestuur Stichting Volkskrant • Lid Bestuur Promotie Den Haag Marketing & Events

• Lid van de Raad van Commissarissen sinds 25 april 2007 • Lid van de Selectie- en benoemingscommissie • Lid van de Eerste Kamer der StatenGeneraal • Lid van de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa • Lid Raad van Commissarissen Koninklijke HaskoningDHV • Voorzitter Bestuursraad Centrum Arbeidsverhoudingen Overheidspersoneel

• Vennootschapssecretaris

Vroegere hoofdfunctie: Vice-President Asian Development Bank

Huidige hoofdfunctie: Lid hoofddirectie ANWB

Voormalige hoofdfuncties: Lid van de Tweede Kamer der StatenGeneraal, Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Voorzitter van de Sociaal Economische Raad en Hoofddirecteur van de VNG


55

Governance


Corporate governance bij Eneco Groep Eneco houdt zich aan de regels voor goed bestuur, zoals verwoord in de Nederlandse Corporate Governance code. Corporate governance betreft de verhoudingen tussen de Raad van Bestuur, de Raad van Commissarissen en de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Sommige bepalingen zijn niet van toepassing op Eneco omdat we niet beursgenoteerd zijn en onze activiteiten deels privaat, deels gereguleerd zijn. Uitzonderingen van Corporate Governance Code

De selectie- en benoemingscommissie met als leden Edo van den

Omdat Eneco geen beursgenoteerde onderneming is, zijn

Assem (voorzitter), Mirjam Sijmons, Kees van Dongen en Klaas de

sommige bepalingen niet op ons van toepassing. Van deze

Vries adviseert inzake de selectie en benoeming van leden van de

bepalingen wijken we af. Voor corporate governance-kwesties

RvB.

waarop geen specifiek besluit van toepassing is, hanteren we de ‘best practice–bepalingen’. Bekijk op onze corporate website welke bepalingen niet van toepassing zijn.

Afwijkingen omdat Eneco deels gereguleerd is Eneco wijkt ook af van bepalingen in de Corporate Governance code over private ondernemingen. Onze activiteiten zijn namelijk deels privaat en deels gereguleerd. Eneco voert een concernstrategie waarin de netbeheerder zijn wettelijke taken onafhankelijk kan uitvoeren.

Governance rollen Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen (RvC) van Eneco Holding N.V. adviseert de Raad van Bestuur (RvB) en houdt toezicht op het beleid van de RvB en op de algemene gang van zaken in de vennootschap en de verbonden onderneming. De RvC van de Eneco Groep heeft drie commissies ingesteld: • Een remuneratiecommissie • Een selectie- en benoemingscommissie • Een auditcommissie. De remuneratiecommissie bestaande uit Kees van Dongen (voorzitter), Edo van den Assem en Mirjam Sijmons, adviseert over de beloning van de leden van de RvB.

56


De auditcommissie ziet toe op belangrijke financiële zaken en het risicomanagement. Deze commissie met als leden John Lintjer (voorzitter), Joop Drechsel en Henk Dijkgraaf vergadert hierover zes maal per jaar in aanwezigheid van de externe accountant en indien van toepassing in aanwezigheid van Internal Audit. De jaarrekening wordt door de RvC ter vaststelling voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De Raad van Commissarissen bestaat uit zeven leden (pagina 54)

Raad van Bestuur De Raad van Bestuur (RvB) heeft de dagelijkse leiding van de holding en is eindverantwoordelijk voor de prestaties van de holding en de bedrijven daarin: • Ontwikkelt de strategie en de langetermijnplanning • Bewaakt het risicoprofiel • Geeft leiding aan de divisie- en stafdirecteuren. • Stelt de jaarrekening op • Beoordeelt de ‘key performance indicators’ en de bedrijfsplannen van de divisies en de overige bedrijfsonderdelen. De RvB wordt benoemd door de Raad van Commissarissen (RvC) en legt verantwoording af aan de RvC en de Algemene

Governance Corporate Governance

Vergadering van Aandeelhouders (AvA). De Raad van Bestuur van Eneco bestaat uit vier leden (pagina 53).

Aandeelhouders De aandelen van Eneco Holding N.V. zijn in handen van 55 gemeenten (pagina 61). Binnen zes maanden na het einde van een boekjaar, of vaker als de RvC of RvB dat nodig vinden, organiseert Eneco een Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA). Tijdens de jaarlijkse AvA wordt het jaarverslag besproken en de jaarrekening vastgesteld. De AvA is ook verantwoordelijk voor de benoeming van de leden van de Raad van Commissarissen.

Gedragscode Wij kunnen onze maatschappelijke rol alleen goed vervullen als wij ons aan de hoogste gedragsnormen houden. Daarom hanteren we in de gehele onderneming gedragscodes en gelden integriteitsnormen waaraan iedereen zich dient te houden. Bij alle bedrijfsonderdelen kunnen medewerkers integriteitsklachten melden bij hun vertrouwenspersoon. De tekst van de gedragscode is gepubliceerd op onze corporate website.


57

Governance

Remuneratie

Beloningsbeleid Raad van Bestuur De Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Eneco Holding heeft het Bezoldigingsbeleid Raad van Bestuur, 20 mei 2005 vastgesteld. De primaire arbeidsvoorwaarden van de Raad van Bestuur worden op basis van dit beleid bepaald. De secundaire arbeidsvoorwaarden worden geregeld in een separate regeling: Algemene Regeling Arbeidsvoorwaarden Raad van Bestuur. Uitgangspunt De gewenste marktpositie voor de arbeidsvoorwaarden van de

Maatschappelijke resultaten bepalend voor de hoogte van de beloning

voorzitter en de leden van de Raad van Bestuur is het

De beloning van leden van de Raad van Bestuur was ook in 2012

mediaanniveau in de Algemene Markt voor Bestuurders.

afhankelijk van prestatiecriteria waarbij sprake is van

Algemeen uitgangspunt is verder dat het beloningsbeleid Eneco

maatschappelijk relevante resultaten. De drie hoofdcriteria voor

in staat moet stellen om gekwalificeerd management voor de

variabele beloning waren:

onderneming aan te trekken en vast te houden. Met andere woorden, de beloning dient concurrerend te zijn en in relatie te staan tot de markt voor topmanagement in het bedrijfsleven.

• De financiële performance, waaronder EBIT, Credit Rating ratio's en kostenreductie

Daarbij zijn twee beleidsprincipes leidend: het marktprincipe en

• Veiligheid; LTIR

het matigingsprincipe.

• Implementatie van de duurzame strategie, waaronder alignment van klanten en medewerkers uitgedrukt in

Marktprincipe

klanttevredenheid en medewerkerstevredenheid, duurzaam

Eneco dient gezien te worden als een normaal, commercieel en

inkopen en duurzame investeringen

marktgeoriënteerd bedrijf. Jaarlijks publiceert Eneco op haar website een renumeratierapport

Matigingsprincipe

waarin nadere details over de beloning van de Raad van Bestuur

Met het oog op de historie van Eneco en gegeven het feit dat de

zijn opgenomen. Dit rapport is via deze link te bereiken: http://

aandelen van Eneco voor 100% in handen zijn van publieke

corporatenl.eneco.nl/Organisatie/Bestuur/Pages/

aandeelhouders (gemeenten) voert de Raad van Commissarissen

Raad_van_Bestuur.aspx

een terughoudend bezoldigingsbeleid. Daarom wordt de benchmark met bedrijven van vergelijkbare omvang en complexiteit in de private sector niet volledig vertaald naar het actuele bezoldigingsbeleid van de bestuurders van Eneco. Van jaar tot jaar beziet de Raad van Commissarissen, gehoord hebbende het standpunt van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, in hoeverre dit matigingsprincipe vorm kan krijgen, zonder de arbeidsmarktpositie van Eneco aan te tasten. De Raad van Commissarissen zag in 2012 geen aanleiding de huidige toepassing van dit matigingsprincipe principieel te wijzigen.

58


Governance

Risicomanagement

Risicomanagement Eneco Groep Risicomanagement is essentieel voor het realiseren van onze strategische ambities. We inventariseren en mitigeren de risico's die het behalen van onze doelen kunnen belemmeren. Hiermee maken wij ons succes beter mogelijk. De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het

ten opzichte van de nettoschuld, met als richtlijn een credit rating

risicomanagement van de onderneming als geheel. Zij heeft deze

rond de A (Standard & Poors).

verantwoordelijkheid gedelegeerd naar ieder van de businessmanagementteams van de onderliggende segmenten.

Stresstests

Deze verantwoordelijkheid wordt voor de betrokken managers

Eneco voert stresstests uit op haar financiële prognoses om de

ondersteund door bijvoorbeeld functies als veiligheid en

impact van de risico’s mee te wegen in de beoordeling van de

compliance

(‘’2e

lijn’’). De overall coördinatie is belegd bij de

financiële robuustheid van de strategie. Naast het verkrijgen van

afdeling financiën. De internal audit functie voert additioneel

inzicht in de mogelijke effecten van deze risico’s, worden voor

audits uit (‘’3e lijn’’) en rapporteert de resultaten aan de Raad van

deze risico’s ook beheersmaatregelen bepaald.

Bestuur en het Audit Committee.

Audit Risk Committee Risicomanagement-raamwerk

Ieder besturingsniveau heeft een Audit Risk Committee, op het

Het risicomanagement-raamwerk bestaat uit de volgende

niveau van de Raad van Bestuur en op segmentniveau

hoofdbestanddelen:

(directieteams). In deze ARC’s worden de risico-inschattingen en status van beheersmaatregelen en mitigerende acties periodiek

ECRS

besproken. Het Audit Committee van de Raad van

Het COSO-model uit 2004 is de wereldwijde standaard voor

Commissarissen ziet toe op het adequaat functioneren van het

Enterprise Risk Management. Dit model is daarom als basis

geheel van risicomanagementactiviteiten.

gekozen voor het interne risicobeheersings- en controlesysteem van Eneco, dat de naam Eneco Control & Risk Systeem (ECRS) draagt. De eerste versie van het ECRS is geïntroduceerd in 2005.

Risicobereidheid Het management weet wat de risicobereidheid is van de

Elk jaar wordt het ECRS aangepast om bij te blijven met

onderneming en waar de grenzen liggen die bij het functioneren

ontwikkelingen in risico’s, bedrijfsontwikkeling en externe

van de onderneming in acht moeten worden genomen. De

invloeden.

risicogrenzen op ondernemingsniveau hebben we concreet vertaald in de diverse beleidsuitgangspunten en richtlijnen binnen

Eneco Control en Risico Systeem (ECRS) bestaat uit een risico

Eneco. Bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid,

assessment methodologie, een set aan beheersmaatregelen en

handelsmandaten, autorisatiebevoegdheden en de gedragscode.

een methodiek waarmee het management zelf kan vaststellen of de beheersmaatregelen effectief zijn (zie In Control statement).

Onze risicobereidheid is onderverdeeld naar type risico, zoals die binnen Eneco worden onderscheiden:

Financieel Sturingskader Eneco hanteert een financieel sturingskader, waarin de voornaamste financiële randvoorwaarden aan de strategie zijn

Veiligheid Bouwen en exploiteren van productiefaciliteiten speelt een

vastgelegd. Deze randvoorwaarden bevatten bijvoorbeeld

centrale rol in onze strategie. Deze activiteiten brengen

minimale vereisten voor de ratio’s voor solvabiliteit en cash flow

veiligheidsrisico’s met zich mee. Onze risicobereidheid is in dit


59

Governance Risicomanagement

geval: ‘’zero tolerance’’. Een ongeval met verzuim beschouwen wij

In Control

als significant en ernstiger voorvallen (ziekenhuisopname, dodelijk

In Control-verklaring

ongeval) als kritisch, respectievelijk onaanvaardbaar.

Sinds 2007 geeft de Raad van Bestuur van Eneco Holding N.V. een In Control-verklaring.

Financiën Eneco voert een strategie van groei en transformatie met

De Raad van Bestuur verklaart ook over 2012 In Control te zijn.

substantiële investeringen in nieuwe en bestaande activiteiten.

Vanuit onze maatschappelijke verantwoordelijkheid houden wij

De strategie is vertaald in een tienjaars Financieel Strategische

vast aan de oorspronkelijke reikwijdte van de Nederlandse

Prognose, die als ‘’rolling forecast’’ per kwartaal wordt bijgewerkt

Corporate Governance code ten aanzien van interne beheersing,

met de laatste inzichten. Onze risicobereidheid op dit gebied is

ofwel een adequate en effectieve werking ten aanzien van alle

afgeleid van het financieel sturingskader. Risico’s die kunnen

doelstellingen van het Eneco Control & Risk Systeem (ECRS). Dat

leiden tot een overschrijding van de tolerantie grenzen in het

wil zeggen dat wij geen gebruik maken van de mogelijkheid die

financieel sturingskader of het niet behalen van de

door de monitoringcommissie Corporate Governance is geboden

tolerantiegrenzen krijgen in het risicomanagementraamwerk de

tot beperking van de reikwijdte tot alleen de financiële

volle aandacht. De grenzen hiervoor liggen bij een overschrijding

verslaggevingsrisico’s.

van de resultaat- en cash flow-prognoses met € 20 miljoen of meer op jaarbasis en een balanstotaal dat op jaarbasis € 100

De Raad van Bestuur is zich bewust van zijn verantwoordelijkheid

miljoen of meer beneden de prognose ligt.

voor de interne beheersing van Eneco. De Raad van Bestuur heeft het Eneco Control & Risk systeem ingezet als instrument om te

Integriteit

waarborgen dat de realisatie van strategische, operationele en

Een belangrijk risico vormt onethisch en frauduleus gedrag van de

financiële doelstellingen wordt bewaakt, de verslaggeving

medewerkers, het integriteitsrisico. Eneco kan haar rol alleen goed

betrouwbaar is en weten regelgeving wordt nageleefd. Op basis

vervullen als we de hoogste gedragsnormen hanteren. De Eneco

van de resultaten van de in 2012 uitgevoerde zelfcontroles van

Gedragscode en onderliggende richtlijnen geven aan wat het

de verschillende segmenten is de Raad van Bestuur van mening

gewenste gedrag is en hoe wij integer kunnen handelen. Wij

dat de interne beheersing adequaat is opgezet en in 2012

besteden in werkoverleggen en door middel van workshops veel

effectief heeft gewerkt.

aandacht aan het integriteitsbewustzijn van managers en medewerkers. Er is ook een meldpunt integriteit en er zijn vertrouwenspersonen ten behoeve van de adequate en vertrouwelijke afhandeling van integriteitincidenten. In 2012 heeft een 0-meting plaats gevonden met betrekking tot de integriteitsbeleving onder de medewerkers om hier verder invulling aan te geven.

Reputatie Onze goede en betrouwbare reputatie is van wezenlijk belang voor ons bestaansrecht. Negatieve aandacht beschouwen we als een toprisico.

Wel moet rekening worden gehouden met de inherente beperkingen die aan ieder intern risicobeheersings- en controlesysteem zijn verbonden. Wij kunnen dan ook nimmer absolute zekerheid geven dat wij onze ondernemingsdoelstellingen realiseren of dat zich geen materiële fouten, verliezen, fraudes of overtredingen van weten regelgeving zullen voordoen.

Forward looking statement De Raad van Bestuur zal met het Eneco Control & Risk Systeem in 2013 verder invulling geven aan het gedachtegoed van Enterprise Risk Management. Er is geen aanleiding om te

Het risico dat onze strategische doelen om een duurzame en

veronderstellen dat het ECRS in 2013 niet naar behoren zal

betrouwbare energievoorziening te realiseren niet worden

functioneren.

behaald, rubriceren wij ook onder het reputatierisico. Als wij niet voldoen aan de betrouwbaarheidsvereisten die worden gesteld aan onze netbeheeractiviteiten of leveranciersactiviteiten beschouwen wij dat als toprisico. Dit geldt eveneens voor het niet realiseren van de duurzame commitments die wij hebben afgesproken met het Wereld Natuur Fonds in het Climate Savers initiatief. Naast het verkrijgen van inzicht in de mogelijke effecten van deze risico’s, worden voor deze risico’s ook beheersmaatregelen bepaald.

60


Governance

Aandeelhouders De aandelen van Eneco zijn in handen van 55 Nederlandse gemeenten. Gemeenten

Percentage aandelen

Rotterdam

31,69%

Den Haag

16,55%

Dordrecht

9,05%

Leidschendam-Voorburg

3,44%

Lansingerland

3,38%

Delft

2,44%

Zoetermeer

2,34%

Pijnacker-Nootdorp

2,10%

Gemeenten met minder dan 2% van de aandelen

Aalsmeer

Giessenlanden

Ouderkerk

Achtkarspelen

Goeree-Overflakkee 1

Papendrecht

Alblasserdam

Gorinchem

Ridderkerk

Albrandswaard

Haarlemmerliede & Spaarnwoude

Rijswijk

Ameland

Hardinxveld-Giessendam

Schiedam

Amstelveen

Heemstede

Schiermonnikoog

Barendrecht

Hellevoetsluis

Sliedrecht

Bernisse

Hendrik-Ido-Ambacht

Spijkenisse

Binnenmaas

Kollumerland c.a.

Strijen

Bloemendaal

Korendijk

Uithoorn

Brielle

Krimpen aan den IJssel

Vianen

Capelle aan den IJssel

Leerdam

Westvoorne

Castricum

Lingewaal

Zandvoort

Cromstrijen

Molenwaard 2

Zederik

Dongeradeel

Nederlek

Zwijndrecht

Ferwerderadiel

Oud-Beijerland

1

Gemeente sinds 1 januari 2013 ontstaan door fusie van de gemeenten Dirksland, Goedereede, Middelharnis en Oostflakkee

2

Gemeente sinds 1 januari 2013 ontstaan door fusie van de gemeenten Graafstroom, Liesveld en Nieuw-Lekkerland.


61

Governance

Over dit verslag

Geïntegreerd jaarverslag Sinds 2010 rapporteren wij in ons jaarverslag over onze financiële én strategische prestaties. Wij maken hierin een ontwikkeling door. Elk jaar trachten wij onszelf te verbeteren en brengen we onze data en systemen verder op orde. Eneco publiceert het jaarverslag alleen online. U kunt het verslag in zijn geheel of in delen ook als pdf downloaden. Scope

Gemaakte keuzes

De duurzame prestaties van Eneco zijn integraal onderdeel van de

De aangescherpte strategie is leidend voor onze geïntegreerde

strategie van de groep en worden in dit verslag op hoofdlijnen

rapportage. Rendement, impact op mens en milieu, en risico's

behandeld. Voor de scope van de financiële prestaties wordt

managen wij in samenhang volgens het principe Integrated

verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

Thinking. Onze ambitie is om de strategie concreet en meetbaar

Voor de niet-financiële prestaties rapporteert de Eneco Groep in

te maken, zodat we transparant kunnen laten zien welke

2012 over de entiteiten waarover zij beslissende zeggenschap

vooruitgang wij boeken. Vorig jaar stelden wij een set van 20

heeft. Ecofys, dat een onafhankelijke positie binnen Eneco heeft,

strategische kpi's vast die materieel zijn voor onze

valt buiten de scope. De Eneco-entiteiten verschillen van elkaar.

kernactiviteiten. In 2012 hebben we de set kpi's verder

De duurzame prestaties van die entiteiten kunnen daarom niet

aangescherpt zodat ze aansluiten bij het strategische framework.

altijd uniform gemeten worden. Dat betekent dat sommige kpi's

Tegelijkertijd hebben wij geïnventariseerd welke risico's er

een beperkte scope hebben en speciaal zijn ontwikkeld voor een

verbonden zijn aan onze strategie en met welke dilemma's wij te

bepaalde Eneco-entiteit. Met het Wereld Natuur Fonds is

maken hebben. Dit proces is geinitieerd door de Raad van Bestuur

afgesproken dat de scope van alle WWF-kpi's het energiebedrijf

en verder uitgevoerd door betrokken staven en management van

van Eneco is. Zie verder bij overzicht Scope.

de bedrijfsonderdelen. De weerslag van dit gestructureerde proces is terug te zien in de indeling en inhoud van dit jaarverslag.

De definities en verslaggevingsgrondslagen zijn ongewijzigd ten

Centraal staat de missie waarin we de klant nadrukkelijk als

opzichte van vorig jaar, tenzij anders toegelicht. Kwantitatieve

uitgangspunt nemen. Anders dan in voorgaande jaren presenteren

informatie vergelijken we waar mogelijk met vergelijkende cijfers

wij de activiteiten en prestaties van onze bedrijfsonderdelen in

van voorgaande jaren. De verslaggevingsgrondslagen voor de

samenhang: Besparen, Samen opwekken en Afnemen.

belangrijkste kritische prestatie-indicatoren (kpi's) zijn beschreven

Verbindend leiderschap, vakmanschap en klantgericht gedrag zijn

bij de tabel strategische kpi's.

ondersteunend aan de realisatie van de strategie.

Tot onze interne bedrijfsvoering rekenen wij de bedrijfsmiddelen

De set strategische kpi's en de financiële en niet-financiële risico's

van de onderdelen van de Eneco Groep waarover wij beslissende

waar de Raad van Bestuur de onderneming op stuurt, sluiten nu

zeggenschap hebben. Buiten scope zijn de productie-eenheden

nauwkeuriger aan op de strategie. De indeling van zowel kpi's als

voor elektriciteit, warmte en koude. Ook de in 2011 overgenomen

risico's is daardoor ook anders dan vorig jaar. In de set kpi's zijn

energieleverancier Oxxio is niet opgenomen. De emissies van de

de thema’s veiligheid, verduurzaming van de energievoorziening,

interne bedrijfsvoering van Ecofys zijn niet meegerekend om de

leveringszekerheid, klanttevredenheid, medewerkers, en de

onafhankelijke positie van Ecofys te benadrukken.

verduurzaming van de bedrijfsvoering wel gehandhaafd. Vijf van de strategische kpi's komen rechtstreeks voort uit onze Climate

Ons voornemen om onze scope uit te breiden met onze

Saver afspraken met WWF.

productiemiddelen en energielevering aan onze klanten krijgt vorm. Een koppeling is gemaakt met ons strategische framework

Voor iedere strategische kpi is onder meer de

en draagvlak is gezocht om te gaan sturen op onze milieu-impact

verantwoordelijkheid, definitie, scope, berekening, benodigde

in de keten. Naar verwachting rapporteren we komend jaar onze

bronnen en systemen, proces en kwaliteitsborging vastgelegd.

ketenvoetafdruk.

Ook ten aanzien van rapportages zijn afspraken gemaakt. De ontwikkeling per kpi wordt periodiek gerapporteerd en besproken

62


Governance Over dit verslag

met de directies van de betrokken Eneco-entiteiten. Waar nodig sturen wij bij.

Controle en assurance De controle van de jaarrekening 2012 door Deloitte Accountants B.V. resulteert in een controleverklaring bij de Jaarrekening. De assurance-opdracht met een beperkte mate van zekerheid met betrekking tot de strategische kpi’s voor 2012 (pagina 20), met uitzondering van de kpi 'Credit Rating' resulteert in een assurancerapport. Wij hebben geen opdracht verstrekt aan Deloitte Accountants B.V. om de kpi ‘Credit Rating’ te onderzoeken, aangezien Eneco de uitkomst van deze kpi niet vaststelt. Tevens is geen assurance opdracht verstrekt aan Deloitte Accountants B.V. ten aanzien van de overige in het geïntegreerde jaarverslag opgenomen informatie en eventuele ter vergelijking opgenomen eerdere jaren. Derhalve wordt in het assurance-rapport geen zekerheid verschaft bij andere informatie in het geïntegreerde jaarverslag dan de 12 strategische kpi’s voor 2012 en 2011.

Feedback welkom Wij zien feedback op dit verslag graag tegemoet. U kunt daarvoor een online formulier invullen; u kunt ook een e-mail sturen naar [email protected] Verder kunt u zich aanmelden als u nieuwsberichten over Eneco wilt ontvangen of de nieuwsbrief Prospect wilt aanvragen. Stedin en Joulz publiceren elk een eigen jaarbericht dat online beschikbaar komt op hun eigen websites. www.stedin.net en www.joulz.nl Raad van Bestuur Eneco Holding N.V. Jeroen de Haas, voorzitter Kees-Jan Rameau Guido Dubbeld Marc van der Linden Rotterdam, 1 maart 2013


63


Scope bij strategische kpi's Het overzicht hieronder geeft per strategische kpi weer welke

vaak geen referentiecijfers beschikbaar. Daardoor is onze scope

bedrijfsonderdelen van de Eneco Groep betrokken zijn. We zijn in

in de tijd beperkt vanaf 2011.

2011 begonnen met het structureel rapporteren over strategische kpi's. Over de periode daarvoor hebben we daarom No

Omschrijving

Joulz

Oxxio

1

Duurzame elektriciteitsproductie t.o.v. de tot. leveringsportfolio

V

2

Gram CO2 per geproduceerde kWh

V

3

Gemiddelde onderbrekingsduur energielevering

V

4

Donkergroen gas in de retail leveringsportefeuille

V

5

Donkergroene elektriciteit in de retail leveringsportefeuille

V

6

LTIR Groep

V

7

CO2 besparing per medewerker t.o.v. 2007 1

V

V

V

V

V

V

8

Medewerkermotivatie 2

9

Credit Rating

V

V

V

V

V

10

V

V

ROACE

V

V

V

V

11

Eneco retailklanten

V

12

Klanttevredenheid Stedin (score > 7)

Stedin

13

Net Promotor Score Eneco

V

V V

V

1

Oxxio is buiten scope omdat het in het referentiejaar (2007) geen onderdeel was van de groep.

2

Oxxio is met de overname onafhankelijk gepositioneerd binnen de Eneco Groep, als onderdeel van een multibrand strategie. Sturing op medewerkertevredenheid en motivatie vindt binnen het bedrijfsonderdeel plaats

64

Eneco



GRI-index Omschrijving

Toelichting

Verwijzing

Strategie en Analyse 1.1

CEO statement

1.2

Belangrijke gevolgen, risico’s en mogelijkheden

Bericht voorzitter Raad van Bestuur (pagina 2) Eneco heeft de belangrijkste risico’s toegelicht in de risicoparagraaf

Bericht voorzitter Raad van Bestuur (pagina 2), Koppeling strategie en risico's (pagina 12) en Dilemma's (pagina 22)

Organisatieprofiel 2.1

Naam organisatie

2.2

Voornaamste producten en/of diensten

Eneco Holding N.V. Profiel (pagina 8)

2.3

Operationele structuur

Profiel (pagina 8), organogram

2.4

Locatie hoofdkantoor

2.5

Landen waar de organisatie actief is

Profiel (pagina 8)

2.6

Eigendomsstructuur en rechtsvorm

Toelichting Jaarrekening (pagina 56)

2.7

Afzetmarkten

Profiel (pagina 8)

2.8

Omvang van de organisatie

Profiel (pagina 8), Kengetallen (pagina 8)

2.9

Significante veranderingen tijdens de verslagperiode m.b.t. omvang, structuur of eigendom.

Niet van toepassing

2.10

Toegekende onderscheidingen

Niet van toepassing

Rotterdam

Verslagparameters 3.1

Verslagperiode

1 januari 2012 t/m 31 december 2012

3.2

Datum van het meest recente verslag.

Verslagjaar 2011

3.3

Verslaggevingcyclus

Kalenderjaar

3.4

Contactpunt

Feedbackknop op iedere pagina

3.5

Proces voor de bepaling van de inhoud van het verslag.

Over dit verslag (pagina 62)

3.6

Afbakening van het verslag.


3.7

Vermelding van beperkingen voor de reikwijdte van het verslag.


3.8

Basis voor verslaggeving over samenwerkingsverbanden, dochterondernemingen, gehuurde voorzieningen, uitbestede activiteiten en andere entiteiten die significante wijzigingen teweeg kunnen brengen.


3.9

Technieken en berekeningsgrondslagen voor gegevensmetingen, inclusief de manier waarop aannames en schattingen tot stand zijn gekomen toegepast op de verzameling indicatoren en andere informatie in dit verslag. Verklaar iedere beslissing om substantieel af te wijken van de GRI Indicator Protocols.

Kengetallen (pagina 17) Strategische kpi’s (pagina 20) Over dit verslag (pagina 62) Conversietabellen ten behoeve van emissiefactoren [http:// beheer.corporatenl.eneco.nl /SiteCollectionDocuments/ PDF/Toelichting-Enecovoetafdruk-2012.pdf]

3.10

Verklaring van het effect van herziene informatie verstrekt in eerdere verslagen en de reden van de herziening.


3.11

Significante veranderingen t.o.v. vorige verslagperiode in het bereik, de afbakening of berekeningsmethoden in het verslag.

3.12

GRI inhoudsopgave.

GRI-index

3.13

Beleid en huidige toepassing van het verkrijgen van externe assurance op het verslag.


De scope / definities van LTIR, ROACE en klanttevredenheid Stedin zijn gewijzigd en ter plekke toegelicht.

Over dit verslag (pagina 62) Overzicht strategische KPI's (pagina 20)

Governance, Commitment, en Engagement 4.1

Governancestructuur

Governance (pagina 56) Corporate site, governance

4.2

Voorzitter van het hoogste bestuursorgaan vervult een leidinggevende functie.

Governance (pagina 56) Corporate site, governance


65


Omschrijving

Toelichting

Verwijzing

4.3

Aantal leden van het hoogste bestuursorgaan met een onafhankelijke rol.

Eneco Holding N.V. kent een Raad van Bestuur met vier leden en een Raad van Commissarissen van zeven leden. De nevenfuncties zijn vermeld onder Personalia Raad van Commissarissen, Personalia Raad van Bestuur.

Governance (pagina 56)

4.4

Mechanismen voor aandeelhouders en medewerkers om aanbevelingen te doen of medezeggenschap uit te oefenen op het hoogste bestuursorgaan.

Corporate site, governance

4.5

Koppeling tussen prestaties van de organisaties (inclusief sociale en milieuprestaties) en vergoedingen voor leden hoogste bestuursorgaan, topmanagers en leidinggevenden.

Corporate site, governance Remuneratie (pagina 58)

4.6

Processen waarmee hoogste bestuursorgaan waarborgt dat strijdige belangen worden vermeden.

Corporate site, governance

4.7

Proces om de kwalificaties en kennis vast te stellen van de leden van het hoogste bestuursorgaan om de strategie op het gebied van economische, milieu- en sociale onderwerpen te leiden.

4.8

Intern ontwikkelde missies, gedragcodes, beginselverklaringen relevant voor economische, milieu- en sociale prestaties en de status van implementatie.

Gedragscode (pagina 56) Corporate site, governance

4.9

Procedures van het hoogste bestuursorgaan om toezicht te houden op de legitimatie van de organisatie en management van economische, milieu-, en sociale prestaties, inclusief relevante risico's en kansen, en instemming of compliance met de international geaccepteerde standaarden, gedragscodes en principes.

Governance (pagina 50), Gedragscode (pagina 56) Corporate site, governance

4.10

Processen voor evalueren van eigen prestaties van het hoogste bestuursorgaan, de economische, mileu- en en sociale prestaties in het bijzonder.

Governance (pagina 50) Bericht Raad van Commissarissen (pagina 50) Corporate site, governance

4.11

Uitleg of en hoe het voorzorgprincipe binnen de organisatie aan de orde wordt gesteld.

Risicoprofiel (pagina 12) Ketenverantwoordelijkheid (pagina 43)

4.12

Extern ontwikkelde economische, milieugerelateerde en sociale handvesten, principes of andere initiatieven welke de organisatie onderschrijft en goedkeurt.

Gedragscode (pagina 56) Corporate site, governance Ketenverantwoordelijkheid (pagina 43)

4.13

Lidmaatschap van verenigingen en/of nationale/ internationale belangenorganisaties

4.14

Lijst van groepen stakeholders die de organisatie heeft betrokken.

Dialoog met de samenleving (pagina 15)

4.15

Basis voor de inventarisatie en selectie van groepen stakeholders die moeten worden betrokken.


4.16

Benadering van het betrekken van belanghebbenden, inclusief frequentie van het betrekken per type stakeholdersgroep.

Dialoog met de samenleving (pagina 15) Gedeeltelijk van toepassing

4.17

De voornaamste onderwerpen en vraagstukken die naar voren zijn gekomen door de betrokkenheid van stakeholders en hoe de organisatie hierop heeft gereageerd.


Eneco selecteert (eventueel met behulp van benchmarks, markscans, assessment, etc) primair op inhoudelijke kwaliteiten ongeacht geslacht, religie of ras.

GovernanceCorporate site, governance

Wij zijn onder andere lid van Meer met Minder en Slim met Gas, UNETO/VNI, Energie Nederland, Netbeheer Nederland, de Groene Zaak en Eurelectric.

Management Approach (DMAs)

66

DMA EC

Disclosure on Management Approach Economisch

Financieel resultaat (pagina 18), Jaarrekening (pagina 71), Over dit verslag (pagina 62)

DMA EN

Disclosure on Management Approach Milieu

Duurzame bedrijfsvoering (pagina 45), Over dit verslag (pagina 62) Verbindend leiderschap (pagina 43)

DMA LA

Disclosure on Management Approach Medewerkers

Vakmanschap (pagina 38), Leiderschap (pagina 40), Betrokken medewerkers (pagina 42): Over dit verslag (pagina 62)

DMA HR

Disclosure on Management Approach Mensenrechten

Gedragscode (pagina 56), Ketenverantwoordelijkheid (pagina 43), Over dit verslag (pagina 62)

DMA SO

Disclosure on Management Approach Maatschappij

Gedragscode (pagina 56), Veiligheid (pagina 37), Over dit verslag (pagina 15)

DMA PR

Disclosure on Management Approach Productverantwoordelijkheid

Resultaten (pagina 43) Missie en visie, Strategie, (pagina 10) Over dit verslag (pagina 62)



Indicatoren Indicator

Omschrijving

Toelichting

Verwijzing

Economische indicatoren EC1

Direct gegenereerde en gedistribueerde economische waarde, inclusief omzet, bedrijfskosten, salarissen, donaties, andere investeringen in de gemeenschap, ingehouden winsten, en betalingen aan investeerders en overheden.

Jaarrekening (pagina 71) Kengetallen (pagina 17)

EC8

Ontwikkeling en gevolgen van investeringen in infrastructuur en diensten die voornamelijk ten behoeve van het algemeen nut worden geboden.

Kengetallen (pagina 17), Jaarrekening (pagina 71) – investeringen (pagina 17) Bericht Voorzitter Raad van Bestuur (pagina 2) Ontwikkelingen (pagina 6) Koppeling strategie en risico's (pagina 12) Samen opwekken (pagina 27) Vakmanschap (pagina 37)

Milieu-indicatoren: interne bedrijfsvoering EN3

Direct energieverbruik door primaire energiebron.

- Absoluut gasverbruik voor huisvesting [m3]: 1.302.771 (2011:1.049.242, 2010: 1.207.972). Referentiejaar 2007: 1.347.957. - Absoluut brandstofverbruik voor het totale wagenpark [liter]: 5.817.295. (2011: 5.666.503, 2010: 5.576.188). Referentiejaar 2007: 4.386.647.

Duurzame bedrijfsvoering (pagina 45)

EN4

Indirect energieverbruik door primaire energiebron.

- Absoluut elektriciteitgebruik voor huisvesting [GWh]: 15,7 (2011: 18,2, 2010: 18,4). Referentiejaar 2007: 21,6. - Absoluut warmteverbruik voor huisvesting [GJ]: 24.132 (2011: 30.583, 2010: 29.265). Referentiejaar 2007: 31.303.


EN16

Totale directe en indirecte emissies van broeikasgassen naar gewicht. (alleen GRI 3.1)

- CO2-emissie per medewerker per thema en het totaal[kton/medewerker] - CO2-besparing t.o.v. 2007 per medewerker per thema en het totaal [%] - Absolute CO2-emissie per thema en het totaal [kton]: mobiliteit 21,8 (2011: 22,4, 2010: 23,4 en 2007: 19,9), huisvesting 2,4 (2011: 3,1, 2010: 3,8 en 2007: 12,8) en papier 0,2 (2011: 0,2, 2010: 0,2 en 2007: 0,5). Totaal 24,3 (2011: 25,8, 2010: 27,4 en 2007: 33,1). - Absolute CO2-besparing t.o.v. 2007 per thema en het totaal [%]: mobiliteit 1,9 (2011: -2,6 en 2010: -3,6), huisvesting 10,4 (2011: 9,6 en 2010: 9,0) en papier 0,3 (2011: 0,2 en 2010: 0,2). De gehanteerde emissiefactoren zijn gebaseerd op de conversietabellen zoals opgenomen op de website van Eneco.


- Toelichting op de wijze van compensatie van de CO2uitstoot, veroorzaakt door de interne bedrijfsvoering. Compensatie vindt plaats met REDD en Gold Standard CO2-certificaten uiterlijk in het jaar volgend op het jaar waarin de CO2-uitstoot heeft plaatsgevonden.


Gemiddeld aantal FTE's: Kengetallen (pagina 17)

EN26

Initiatieven ter compensatie van de milieugevolgen van producten en diensten en mate van de impactvermindering.


http://beheer.corporatenl.eneco.nl/ SiteCollectionDocuments/PDF/ Toelichting-Eneco-voetafdruk-2012.pdf

Sociale indicatoren LA1

Totaal personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio. (alleen GRI 3.1)

89% procent van de medewerkers heeft een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd (eerdere jaren niet beschikbaar).

LA4

Percentage medewerkers dat onder een collectieve arbeidsovereenkomst valt. (alleen GRI 3.1)

85% procent van de medewerkers valt onder een collectieve arbeidsovereenkomst (eerdere jaren niet beschikbaar).

LA7

Cijfers over letsel, beroepsziekte, uitvaldagen en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per regio. (alleen GRI 3.1)

- Lost Time Injury Rate (LTIR) - Ziekteverzuim [%] Geen dodelijke ongevallen. Overige indicatoren/ uitsplitsingen niet van toepassing voor Eneco.

Overzicht strategische KPI's (pagina 20) Kengetallen (pagina 17) Vakmanschap (pagina 37)


67


Indicator

Omschrijving

Toelichting

LA13

Samenstelling van bestuurslichamen en uitsplitsing van medewerkers per categorie naar geslacht, leeftijd, minderheden en andere indicatoren van diversiteit.

- Percentage vrouwen in een leidinggevende positie [%]: 19,8 (2011: 16,2, eerdere jaren niet beschikbaar). - Diversiteit naar geslacht en leeftijd [%]: 78,4% is man en 21,6% is vrouw( 2011: 78,9/21,1, eerdere jaren niet beschikbaar). - Leeftijdsopbouw [%]: 21 is 55+ (2011: 20), 26% is 45-54 jaar (2011: 27), 24 is 35-44 jaar (2011: 25), 25 is 25-35 jaar (2011: 23) en 5 is 15-24 jaar (2011: 5). Gegevens over 2010 en eerder niet beschikbaar.

Verwijzing

HR2

Percentage belangrijke leveranciers en aannemers die getoetst zijn op naleving van de mensenrechten en op getroffen maatregelen.

HR4

Totaal aantal gevallen met discriminatie en getroffen maatregelen.

Geen gevallen van discriminatie (2011: 1, eerdere jaren niet beschikbaar) en 3 gevallen van seksuele intimidatie (historische cijfers niet beschikbaar).

Gedragscode (pagina 56)

SO5

Standpunten betreffende publiek beleid en deelname aan de ontwikkeling ervan, evenals lobbyen.

Eneco heeft op haar website standpunten gepubliceerd over onder andere biomassa en kernenergie

Dialoog met de samenleving (pagina 15) Eneco corporate website: http:// corporatenl.eneco.nl/visie/standpunten

- Percentage van de geleverde elektriciteit in het leveringsportfolio van Retail dat zich kwalificeert als "Donkergroen". [%] - Percentage van het geleverde gas in het leveringsportfolio van Retail dat door haar zelf is geproduceerd met gebruikmaking van biomassa die voldoet aan de eisen als gesteld in de Eneco Guidelines ter zake, danwel van natuurlijk gas gecompenseerd door middel van Gold Standard VER’s. [%] - Stroometiket: geen onderdeel van het jaarverslag maar te vinden op de website van Eneco

Overzicht strategische KPI's (pagina 20) Afnemen (pagina 32)

Verbindend Leiderschap (pagina 43): Suschainability® door middel van duurzaam inkopen.

Productverantwoordelijkheid PR3

Type informatie over producten en diensten dat verplicht wordt gesteld door procedures en het percentage van belangrijke producten en diensten die onderhevig zijn aan dergelijke informatie-eisen.

http://beheer.corporatenl.eneco.nl/ activiteiten/Afnemen/Pages/ Default.aspx

PR5

Beleid ten aanzien van klanttevredenheid en resultaten van onderzoeken naar de klanttevredenheid.

- De klantloyaliteit van de Eneco-klant volgens de uitkomsten van de Netto Promotor Score, een internationale indicator voor klantloyaliteit. [%] - Het percentage klanten van Stedin dat tevreden of zeer tevreden is [%]

Overzicht strategische KPI's (pagina 20) Klant eerst (pagina 23)

PR6

Programma’s voor de naleving van wetten, standaarden en vrijwillige codes met betrekking tot marketingcommunicatie, waaronder reclame, promotie en sponsoring.

De gedragscode is gepubliceerd op de Eneco corporate website. De kernbedrijven hebben ieder een informatieve website voor klanten.

http://corporatenl.eneco.nl/ Organisatie/Codes-en-reglementen www.eneco.nl www.stedin.net www. Joulz.nl

Sectorspecifiek

68

EU1

Opgesteld productievermogen uitgesplitst naar primaire energiebron en regulatorisch regime.

Opgesteld vermogen in eigendom en/of met PPA's, per technologie [MW]: 2.740 (2011: 2.613)

EU2

Netto energieproductie naar primaire energiebron en regulatorisch regime.

Percentage duurzaam geproduceerde elektriciteit (in eigendom en/of met PPA's) t.o.v. het totaal leveringsportfolio. [%].

Overzicht strategische KPI's (pagina 20) Samen Opwekken (pagina 27)

EU3

Aantal klanten uitgesplitst naar type klantgroep.

Aantal retailklanten (consumenten en mkb- klanten). Gedeeltelijk van toepassing.


EU6

Managementbenadering om de korte en lange termijn beschikbaarheid en betrouwbaarheid te borgen.

Assetmanagement Stedin is gecertificeerd volgens Pas55 en NTA 8120. Warmtenet is onderdeel van energiebedrijf, valt nu buiten scope.

Zie verder Stedin jaarverslag www.stedin.net

EU8

Onderzoek- en ontwikkelingsactiviteiten en uitgaven gericht op een betrouwbare elektriciteitslevering en het promoten van een duurzame ontwikkeling.

EU11

Gemiddelde opwekefficiency van thermische productie-eenheden uitgesplitst naar energiebron en regulatorisch regime.

EU14

Programma's en processen om de beschikbaarheid van bekwame arbeidskrachten waarborgen.

Vakmanschap (pagina 37)

EU16

Beleid en vereisten met betrekking tot gezondheid en veiligheid van werknemers en van (onder-)aannemers.

Vakmanschap (pagina 37)

EU29

Stroom- en gasonderbrekingduur Indicator.


Afnemen (pagina 34): Betrouwbaar netwerk

Gemiddelde CO2-uitstoot van een kWh over een jaar die is opgewekt door een productiemiddel waarmee elektriciteit wordt opgewekt dat voor ten minste 50% in (indirect) eigendom toebehoort aan Eneco. [gr/kWh]

- De gemiddelde onderbrekingsduur van het elektriciteitsnet in minuten per klant - De gemiddelde onderbrekingsduur van het gasnet in seconden per klant - De gemiddelde onderbrekingsduur van het warmtenet in minuten per klant

Overzicht strategische KPI's (pagina 20) Samen opwekken (pagina 27)


Governance

Assurance

Assurance-rapport Assurance-rapport met beperkte mate van zekerheid van de onafhankelijke accountant inzake Strategische Key Performance Indicatoren van Eneco Holding N.V. Aan: De aandeelhouders, de Raad van Commissarissen, Raad van Bestuur en overige belanghebbenden van Eneco Holding N.V.

Wij hebben de Key Performance Indicatoren ('de kpi’s') op pagina 20 en 21 in het geïntegreerde jaarverslag 2012 van Eneco Holding N.V. te Rotterdam onderzocht, met uitzondering van de kpi ‘Credit Rating’, met als doel een beperkte mate van zekerheid te verstrekken dat de kpi’s geen afwijkingen van materieel belang bevatten. Daarnaast hebben wij beoordeeld of het geïntegreerde jaarverslag door Eneco Holding N.V. is opgesteld op basis van toepassingsniveau B in overeenstemming met de Sustainability Reporting Guidelines (G3.1) van het Global Reporting initiative.

Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van Eneco Holding N.V. is verantwoordelijk voor het opmaken van het geïntegreerde jaarverslag en de hierin opgenomen informatie in overeenstemming met de Sustainability Reporting Guidelines (G3.1) van het Global Reporting Initiative. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van het geïntegreerde jaarverslag, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare verslaggevingscriteria voor maatschappelijke verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. De reikwijdte van het geïntegreerde jaarverslag en de daarin opgenomen kpi’s is afhankelijk van de door het bestuur gekozen doelstellingen in het verslaggevingsbeleid welke uiteengezet zijn in de paragraaf “Over dit verslag”.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het trekken van een conclusie omtrent de hierboven genoemde kpi’s en het GRI toepassingsniveau op basis van ons onderzoek. Wij hebben ons onderzoek verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder Standaard 341ON “Assurance opdrachten inzake maatschappelijke verslagen”. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze opdracht zodanig plannen en uitvoeren dat een beperkte mate van zekerheid wordt verkregen dat de kpi’ s geen afwijking van materieel belang bevatten en bet geïntegreerde jaarverslag is opgesteld op basis van toepassingsniveau B in overeenstemming met de Sustainability Reporting Guidelines (G3.1) van bet Global Reporting Initiative. In het geïntegreerde jaarverslag is toekomstgerichte informatie opgenomen in de vorm van doelstelling, verwachtingen en ambities. Inherent aan deze informatie is dat realisatie onzeker is. Om die redenen wordt door ons ten aanzien van toekomstgerichte informatie geen zekerheid verstrekt. Een assurance opdracht tot het verkrijgen van een beperkte mate van zekerheid omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van een beperkte mate van zekerheid met betrekking tot de informatie in het geïntegreerde jaarverslag. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door ons toegepaste oordeelsvorming, maar de aard en de omvang van onze werkzaamheden is beperkter dan een opdracht tot het verkrijgen van een redelijke mate van zekerheid en kunnen slechts resulteren in een conclusie die een beperkte mate van zekerheid geeft dat het geïntegreerde jaarverslag geen afwijkingen van materieel belang bevat. De in dit kader uitgevoerde werkzaamheden bestaan in hoofdzaak uit de volgende procedures:


69

Governance Assurance

• Het beoordelen van de processen voor informatieverzameling en verwerking van de overige informatie, waaronder de aggregatie van gegevens tot informatie zoals opgenomen in het geïntegreerde jaarverslag; • Het inwinnen van inlichtingen; • Het uitvoeren van cijferanalyse (cijferbeoordelingen en verbandcontroles); • Het beoordelen van het geïntegreerde jaarverslag aan de hand van interne en externe documenten, onder meer door in detail vast te stellen dat het geïntegreerde jaarverslag overeenkomt met de informatie in de relevante onderliggende bronnen; • Het beoordelen van het toepassingsniveau volgens de Sustainability Reporting Guidelines (G3.1) van het Global Reporting Initiative. • De opdracht is uitgevoerd door een multi-disciplinair assurance team met expertise op het gebied van assurance en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen informatie voldoende en geschikt is als basis voor onze conclusie.

Conclusie Op grond van ons onderzoek is ons niets gebleken op basis waarvan wij zouden moeten concluderen dat: • de kpi’s op pagina 20 en 21 zoals opgenomen in dit geïntegreerde jaarverslag 2012 van Eneco Holding N.V. te Rotterdam, met uitzondering van de kpi ‘Credit Rating’, niet in alle van materieel belang zijnde opzichten zijn opgesteld in overeenstemming met de Sustainability Reporting Guidelines (G3.1) van het Global Reporting Initiative. • het geïntegreerde jaarverslag niet is opgesteld in overeenstemming met toepassingsniveau B van de Sustainability Reporting Guidelines (G3.1)van het Global Reporting Initiative.

Vergelijkende cijfers Wij hebben geen assurance werkzaamheden uitgevoerd met betrekking tot de kpi’s anders dan voor het jaar 2012 en 2011. Rotterdam, 1 maart 2013 Deloitte Accountants B.V. Drs. K.G. Auw Yang RA

70


Jaarrekening Geconsolideerde jaarrekening 2012

72

Geconsolideerde winsten verliesrekening Geconsolideerde balans Geconsolideerd overzicht gerealiseerde en nietgerealiseerde resultaten Geconsolideerd kasstroomoverzicht Geconsolideerd mutatieoverzicht groepsvermogen

72

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 1 Grondslagen voor de financiële verslaggeving 2 Waarderingsgrondslagen

73 74 75 76 77 77 79

Toelichting op de geconsolideerde winsten verliesrekening

89

3 Opbrengst energielevering, -transport en energie

89

4 5 6 7 8 9 10 11 12

gerelateerde activiteiten Overige opbrengsten Personeelsbeloningen Bezoldiging bestuurders en commissarissen Resultaat geassocieerde deelnemingen en overige kapitaalbelangen Financiële baten Financiële lasten Belastingen Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Overheidssubsidies

Toelichting op de geconsolideerde balans

89 89 90 92 92 92 93

98

Vennootschappelijke jaarrekening

125

Vennootschappelijke winsten verliesrekening Vennootschappelijke balans

125

Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening

127

126

1 Waarderingsgrondslagen 2 Financiële vaste activa

127

3 Eigen vermogen 4 Rentedragende schulden

128

5 Niet uit de balans blijkende verplichtingen 6 Accountantskosten

128

127 128

Overige gegevens

128 130

1 Gebeurtenissen na balansdatum 2 Winstbestemming

130 130

3 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 130

97 98 99 100 103 103 104 105

23 Liquide middelen 24 Groepsvermogen

105

25 Personeelsvoorzieningen 26 Overige voorzieningen

107

27 Rentedragende schulden 28 Handelscrediteuren en overige schulden

109

29 Operationele leases 30 Niet uit de balans blijkende verplichtingen

110

31 Transacties met verbonden partijen 32 Beheersing van financiële risico's

112

33 Kapitaalmanagement 34 Gebeurtenissen na balansdatum

117

Toelichting op het geconsolideerd kasstroomoverzicht

123

95

15 Bedrijfscombinaties 16 Geassocieerde deelnemingen

21 Handelsdebiteuren 22 Overige vorderingen

Overzicht van belangrijkste dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde deelnemingen

94

95

19 Overige financiële vaste activa 20 Activa / passiva aangehouden voor verkoop

120

94

13 Materiële vaste activa 14 Immateriële vaste activa

17 Uitgestelde belastingen 18 Afgeleide financiële instrumenten

Toelichting per segment

105 108 110 111 113 118 119


71

Geconsolideerde jaarrekening 2012 Geconsolideerde winsten verliesrekening x € 1 mln.

Opbrengst energielevering, -transport en energie gerelateerde activiteiten

Toelichting

2012

3

5.082

4.839

3.462

3.397

1.620

1.442

174

168

1.794

1.610

374

363

588

507

399

291

Inkoop energie, transport en energie gerelateerde activiteiten Brutomarge Overige opbrengsten

4

Brutomarge en overige opbrengsten Personeelsbeloningen

5

Uitbesteed werk en andere externe kosten 1 Afschrijvingen en bijzondere waardemutaties materiële vaste activa

13

Afschrijvingen en bijzondere waardemutaties immateriële vaste activa

14

Overige bedrijfskosten 1 Bedrijfskosten Bedrijfsresultaat

2011

42

32

56

29

1.459

1.222

335

388 3

Aandeel in resultaat geassocieerde deelnemingen en overige kapitaalbelangen

7

63

Financiële baten

8

13

6

Financiële lasten

9

– 101

– 87

310

310

10

– 50

– 74

260

236

11

– 26

– 32

234

204

1

–

233

204

Resultaat voor belastingen Belastingen Resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Resultaat na belastingen Waarvan: Resultaat toe te rekenen aan minderheidsaandeelhouders Resultaat toe te rekenen aan aandeelhouders Eneco Holding N.V. 1

72



Geconsolideerde balans x € 1 mln.

Toelichting

Per 31 december 2012


Materiële vaste activa

13

6.670

6.326

Immateriële vaste activa

14

416

450

Vaste activa

Financiële vaste activa

·

Geassocieerde deelnemingen

16

39

32

·

Uitgestelde belastingvorderingen 1

17

6

9

·

Afgeleide financiële instrumenten

18

85

85

·

Overige financiële vaste activa

19

64

72

7.280

6.974

Totaal vaste activa 1 Vlottende activa Activa aangehouden voor verkoop

7

94

Immateriële activa

30

34

Voorraden

52

44

21

825

804

2

8

Overige vorderingen

22

270

211


18

118

197

Liquide middelen

23

220

279

1.524

1.671

8.804

8.645

20

Handelsdebiteuren Actuele belastingvorderingen

Totaal vlottende activa Totaal activa

1

Groepsvermogen Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders Eneco Holding N.V.

24

4.444

4.353

Minderheidsbelangen

24

3

–

4.447

4.353

25

Totaal groepsvermogen Langlopende verplichtingen Personeelsvoorzieningen

25

28

Overige voorzieningen

26

73

57

Uitgestelde belastingverplichtingen 1

17

346

313


18

119

66


27

1.726

1.719

Overige schulden

28

295

224

2.587

2.404

11

Totaal langlopende verplichtingen

1

Kortlopende verplichtingen Passiva aangehouden voor verkoop

1

1

20

3

Personeelsvoorzieningen

25

3

6

Overige voorzieningen

26

29

14


18

109

173


27

74

140

Handelscrediteuren en overige schulden 1

28

1.552

1.544

Totaal kortlopende verplichtingen

1.770

1.888

Totaal passiva 1

8.804

8.645



73

Geconsolideerd overzicht gerealiseerde en nietgerealiseerde resultaten x € 1 mln.

Resultaat na belastingen

2012

2011

234

204

–

307

Niet-gerealiseerde resultaten die niet zullen worden gereclassificeerd naar de winsten verliesrekening Aanpassing reële waarde netwerken gereguleerd

Niet-gerealiseerde resultaten die wel zullen worden gereclassificeerd naar de winsten verliesrekening 2

2

– 57

59

15

– 15

Totaal niet-gerealiseerde resultaten

– 40

353

Totaal gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten

194

557

1

–

193

557

Translatieverschillen Ongerealiseerd resultaat kasstroomafdekkingen Uitgestelde belastingverplichtingen kasstroomafdekkingen

waarvan toe te rekenen aan minderheidsaandeelhouders waarvan toe te rekenen aan aandeelhouders Eneco Holding N.V.

74


Geconsolideerd kasstroomoverzicht x € 1 mln.


2012

2011

234

204 81

Aanpassingen voor:

·

Financiële baten en -lasten in het resultaat

88

·

Belastingen ten laste van het resultaat

50

74

·

Resultaat geassocieerde deelnemingen en overige kapitaalbelangen

– 63

–3

·

Resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten

26

32

·

Afschrijvingen en bijzondere waardemutaties materiële en immateriële vaste activa

441

323

·

Resultaat bij verkoop materiële en immateriële vaste activa

8

4

·

Waardevermindering activa aangehouden voor verkoop

1

4

·

Mutatie werkkapitaal

– 71

323

·

Mutatie voorzieningen, belastinglatenties, afgeleide financiële instrumenten en overige

76

149

790

1.191

Kasstroom uit bedrijfsoperaties

Ontvangen dividend van geassocieerde deelnemingen en overige kapitaalbelangen Betaalde rente

19

3

– 91

– 78

Ontvangen rente

4

4

Ontvangen / betaalde vennootschapsbelasting

5

–3

727

1.117

Kasstroom uit operationele activiteiten Nieuw verstrekte leningen Aflossing verstrekte leningen Acquisitie dochterondernemingen

–5

–

3

1

– 23

– 108

Desinvestering dochterondernemingen

–

–2

Acquisitie geassocieerde deelnemingen

–1

–

Desinvestering geassocieerde deelnemingen

79

–

Acquisitie overige kapitaalbelangen

–4

–

– 710

– 734

Investeringen materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa

10

6

Investeringen immateriële vaste activa

–2

–3

1

–

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

– 652

– 840

Dividendbetalingen

– 102

– 71

Desinvesteringen immateriële vaste activa

Minderheidsbelangen

–

– 24

Aflossing langlopende rentedragende schulden

– 50

– 189

Aflossing kortlopende rentedragende schulden

– 718

– 318

Nieuw verkregen langlopende rentedragende schulden

11

38

Nieuw verkregen kortlopende rentedragende schulden

725

295

– 134

– 269

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Mutatie liquide middelen

– 59

8

Saldo liquide middelen per 1 januari

279

241

–

30

220

279

Saldo liquide middelen acquisitie dochterondernemingen Saldo liquide middelen per 31 december


75

Geconsolideerd mutatieoverzicht groepsvermogen Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders Eneco Holding N.V.

x € 1 mln.

Gestort en opgevraagd kapitaal

Agioreserve

Herwaarderingsreserve

Reserve translatieverschillen

Reserve kasstroom afdekkingen

Ingehouden resultaten

Onverdeeld resultaat

Totaal eigen vermogen

Minderheidsbelangen

Totaal groepsvermogen

Per 1 januari 2011

497

381

668

–1

– 56

2.250

141

3.880

10

3.890

Aanpassing reële waarde netwerken gereguleerd

–

–

307

–

–

–

–

307

–

307

Herclassificatie nettoafschrijving netwerken gereguleerd

–

–

– 30

–

–

30

–

–

–

–

Translatieverschillen

–

–

–

2

–

–

–

2

–

2

Ongerealiseerd resultaat kasstroomafdekkingen

–

–

–

–

59

–

–

59

–

59

Uitgestelde belastingverplichtingen kasstroomafdekkingen

–

–

–

–

– 15

–

–

– 15

–

– 15

Totale baten en lasten in het boekjaar, rechtstreeks verwerkt in het groepsvermogen

–

–

277

2

44

30

–

353

–

353

Resultaat na belastingen 2011

–

–

–

–

–

–

204

204

–

204

Totale baten en lasten voor het boekjaar

–

–

277

2

44

30

204

557

–

557

Winstbestemming 2010

–

–

–

–

–

70

– 70

–

–

–

Dividend met betrekking tot 2010

–

–

–

–

–

–

– 71

– 71

–

– 71

Wijziging in belang minderheidsaandeelhouders

–

–

–

–

–

– 13

–

– 13

– 10

– 23

1

– 12

2.337

204

4.353

–

4.353


497

381

945

Herclassificatie nettoafschrijving netwerken gereguleerd

–

–

– 42

–

–

42

–

–

–

–

Translatieverschillen

–

–

–

2

–

–

–

2

–

2

Ongerealiseerd resultaat kasstroomafdekkingen

–

–

–

–

– 57

–

–

– 57

–

– 57

Uitgestelde belastingverplichtingen kasstroomafdekkingen

–

–

–

–

15

–

–

15

–

15

Totale baten en lasten in het boekjaar, rechtstreeks verwerkt in het groepsvermogen

–

–

– 42

2

– 42

42

–

– 40

–

– 40

Resultaat na belastingen 2012

–

–

–

–

–

–

233

233

1

234

Totale baten en lasten voor het boekjaar

–

–

– 42

2

– 42

42

233

193

1

194

Winstbestemming 2011

–

–

–

–

–

102

– 102

–

–

–

Dividend met betrekking tot 2011

–

–

–

–

–

–

– 102

– 102

–

– 102

Wijziging in belang minderheidsaandeelhouders

–

–

–

–

–

–

–

–

2

2

Reclassificatie

–

–

–

1

2

–3

–

–

–

–

497

381

903

4

– 52

2.478

233

4.444

3

4.447


76


Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 1.

Grondslagen voor de financiële verslaggeving

1.1

Algemene informatie Eneco Holding N.V. (‘de vennootschap’) is een structuurvennootschap naar Nederlands recht, statutair gevestigd te Rotterdam en houdstermaatschappij van dochterondernemingen en joint ventures (als groep aangeduid als ‘Eneco’). Eneco is werkzaam op het gebied van energievoorziening, waaronder het produceren, het in- en verkopen, transporteren, distribueren en leveren van onder meer energie, warmte en koude en voorts het aanleggen, beheren en exploiteren van netwerken, het bevorderen van doelmatig en zuinig energiegebruik en het verzorgen van voorlichting daarover en het onderzoeken en ontwikkelen van nieuwe energieproducten en energiediensten. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld door de Raad van Bestuur van de vennootschap en vrijgegeven voor publicatie op 8 maart 2013. De jaarrekening 2012 is ondertekend door de Raad van Commissarissen in de vergadering van 1 maart 2013 en zal op 27 maart 2013 ter vaststelling worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Tenzij anders vermeld, zijn alle bedragen opgenomen in de jaarrekening in miljoenen euro. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de per 31 december 2012 geldende International Financial Reporting Standards (IFRS), zoals goedgekeurd door de Europese Commissie, en Titel 9 Boek 2 BW. Waar noodzakelijk zijn waarderingsgrondslagen van joint ventures en geassocieerde deelnemingen in overeenstemming gebracht met die van Eneco Holding N.V. De geconsolideerde jaarrekening is met toepassing van het continuïteitsbeginsel en het toerekeningsbeginsel opgesteld. De vennootschappelijke winsten verliesrekening wordt op grond van artikel 402, Titel 9 Boek 2 BW in beknopte vorm weergegeven.

1.2

Nieuwe of gewijzigde IFRS standaarden De waarderingsgrondslagen in deze jaarrekening zijn consistent met de waarderingsgrondslagen toegepast in 2011. De Europese Commissie heeft de volgende gewijzigde IFRS-standaard overgenomen die voor Eneco relevant is: IFRS 7 ‘Financial Instruments: Disclosures – on derecognition’ is aangepast met als doel de transparantie te bevorderen van de verslaggeving van financiële activa. Deze aanpassing heeft geen effect op Eneco. Wijzigingen en interpretaties die op 1 maart 2013 nog niet door de Europese Commissie waren goedgekeurd zijn niet nader toegelicht.

1.3

Grondslagen voor de consolidatie De geconsolideerde jaarrekening omvat Eneco Holding N.V., haar dochterondernemingen en het proportionele deel van haar joint ventures, alsmede niet-geconsolideerde geassocieerde deelnemingen en overige kapitaalbelangen. Dochterondernemingen Een dochteronderneming is een onderneming waarover de vennootschap beslissende zeggenschap heeft. Dit houdt in dat de vennootschap direct dan wel indirect de financiële en operationele


77

bedrijfsvoering van die onderneming beheerst met als doel economische voordelen te verkrijgen uit de activiteiten van die onderneming. Over het algemeen heeft de vennootschap meer dan de helft van de aandelen van haar dochterondernemingen. De jaarrekening van een dochteronderneming wordt volgens de integrale consolidatiemethode in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen vanaf de datum dat beslissende zeggenschap is verworven tot het moment dat die beslissende zeggenschap niet meer bestaat. Bij de bepaling of sprake is van beslissende zeggenschap worden ook potentiële stemrechten meegenomen die onmiddellijk kunnen worden uitgeoefend. Volgens de integrale consolidatiemethode worden in de geconsolideerde jaarrekening de activa, passiva, baten en lasten van dochterondernemingen voor 100% opgenomen. Balansposities, intercompany-transacties en resultaten op dergelijke transacties tussen dochterondernemingen worden geëlimineerd. Minderheidsbelangen (aandeel derden) bestaan uit het kapitaalbelang toebehorend aan de minderheidsaandeelhouders van de reële waarde van de activa en passiva die identificeerbaar waren bij de overname van een dochteronderneming en het minderheidsbelang in de veranderingen van het eigen vermogen die daarna hebben plaatsgevonden. Minderheidsbelangen van derden in het eigen vermogen en het resultaat van dochterondernemingen worden afzonderlijk gepresenteerd. Joint ventures Een joint venture is een onderneming waarvoor contractueel met één of meerdere partijen is overeengekomen, dat zij gezamenlijke beslissende zeggenschap hebben over die onderneming. De jaarrekening van een joint venture wordt op basis van proportionele consolidatie in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen volgens de waarderingsgrondslagen van Eneco Holding N.V. vanaf de datum dat gezamenlijke zeggenschap is verkregen tot het moment dat die gezamenlijke zeggenschap niet meer bestaat. Volgens de proportionele consolidatiemethode worden in de geconsolideerde jaarrekening de activa, passiva, baten en lasten van joint ventures opgenomen naar evenredigheid van het kapitaalbelang in die joint venture. Geassocieerde deelnemingen Een geassocieerde deelneming is een onderneming waarop invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het financiële en operationele beleid, maar waarbij geen beslissende zeggenschap aanwezig is. Over het algemeen betreft dit een aandeel van 20% tot 50% van de stemrechten in de geassocieerde deelneming. Het aandeel in geassocieerde deelnemingen wordt in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode. Hierbij vindt eerste opname plaats tegen historische kostprijs waarbij de boekwaarde wordt aangepast met het aandeel in het resultaat. Ontvangen dividenden worden op de boekwaarde in mindering gebracht. Geassocieerde deelnemingen worden opgenomen vanaf het moment dat invloed van betekenis is verworven tot het moment dat die invloed niet meer bestaat. Resultaten van transacties met geassocieerde deelnemingen worden geëlimineerd naar rato van het kapitaalbelang in de geassocieerde deelneming. Eventuele bijzondere waardeverminderingen van geassocieerde deelnemingen worden niet geëlimineerd. Verliezen op geassocieerde deelnemingen worden verwerkt tot het bedrag van de netto-investering in de deelneming, waarin naast de boekwaarde ook eventueel verstrekte leningen aan de deelneming zijn begrepen. Voor het aandeel in verdere verliezen wordt alleen een voorziening opgenomen indien Eneco zich daarvoor aansprakelijk heeft gesteld. Overige kapitaalbelangen Overige kapitaalbelangen zijn investeringen in ondernemingen waarin Eneco een belang heeft en geen beslissende zeggenschap of invloed van betekenis kan uitoefenen. Deze belangen worden gewaardeerd tegen reële waarde. Indien de reële waarde niet betrouwbaar te bepalen is, wordt het kapitaalbelang gewaardeerd tegen historische kostprijs. Dividenden worden verantwoord in het resultaat op het moment dat deze opeisbaar zijn.

78


2.

Waarderingsgrondslagen

2.1

Algemeen Hierna worden de belangrijkste grondslagen voor waardering en resultaatbepaling samengevat die zijn gehanteerd bij het opstellen van de jaarrekening 2012. Schattingen, aannames en veronderstellingen Voor het opmaken van deze jaarrekening zijn schattingen, aannames en veronderstellingen gehanteerd die van invloed zijn op verantwoorde bedragen en op de niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen. Dit betreft in het bijzonder de opbrengst van verkopen aan kleinverbruikers, de gebruiksduren van materiële vaste activa, de bepaling van de reële waarde van de relevante activa en verplichtingen, bijzondere waardeverminderingen van activa en de omvang van voorzieningen. De schattingen, aannames en veronderstellingen die zijn gemaakt, zijn gebaseerd op marktgegevens, kennis, ervaring uit het verleden en andere factoren die onder de gegeven omstandigheden als redelijk worden beschouwd. De werkelijke resultaten kunnen echter afwijken van de gemaakte schattingen. Schattingen, aannames en veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Schattingswijzigingen worden verwerkt in de periode waarin de schattingen worden herzien indien de wijzigingen alleen op deze periode betrekking hebben. Indien de schattingswijziging tevens betrekking heeft op toekomstige perioden vindt wijziging prospectief plaats in de hiervoor relevante perioden. Eventuele bijzonderheden ten aanzien van schattingen, aannames en veronderstellingen zijn hierna opgenomen bij de toelichtingen van de resultaat- en balansposten. Bijzondere waardevermindering van activa Van een bijzondere waardevermindering is sprake indien de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde van een actief is gelijk aan de hoogste van de verkoopprijs minus verkoopkosten of de bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde van een actief wordt bepaald op basis van de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen. Deze contante waarde wordt berekend met een disconteringsvoet vóór belastingen waarin de tijdswaarde van geld en de specifieke risico’s van het actief tot uitdrukking komen. Voor activa die niet zelfstandig kasstromen genereren en afhankelijk zijn van de kasstromen van andere activa of groepen van activa, wordt de realiseerbare waarde bepaald voor de kasstroomgenererende eenheid waarvan de betreffende activa deel uitmaken. Een kasstroomgenererende eenheid is de kleinst identificeerbare groep activa die zelfstandig kasstromen genereert die grotendeels onafhankelijk zijn van de kasstromen uit andere activa of groepen van activa. Kasstroomgenererende eenheden worden onderscheiden op basis van de economische samenhang tussen activa en het genereren van externe kasstromen en niet op basis van afzonderlijke juridische entiteiten. Goodwill wordt bij eerste vaststelling toegewezen aan een of meerdere kasstroomgenererende eenheden, in overeenstemming met de wijze waarop intern de goodwill door het management wordt beoordeeld. Halfjaarlijks wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn voor bijzondere waardeverminderingen. Als een dergelijke aanwijzing bestaat, wordt de realiseerbare waarde bepaald voor het betreffende actief of de kasstroomgenererende eenheid. Voor goodwill wordt jaarlijks de realiseerbare waarde bepaald. Als de boekwaarde van aan kasstroomgenererende eenheden toegewezen activa hoger is dan de realiseerbare waarde wordt de boekwaarde tot de realiseerbare waarde teruggebracht. Deze bijzondere waardevermindering wordt ten laste van het resultaat gebracht. Een bijzondere waardevermindering van een kasstroomgenererende eenheid wordt eerst in mindering gebracht op de goodwill die aan de desbetreffende eenheid (of groepen van eenheden) is toegewezen en vervolgens naar rato in mindering gebracht op de boekwaarde van de overige activa van de betreffende eenheid (of groepen van eenheden). Een eerder verantwoorde bijzondere waardevermindering kan worden teruggenomen ten gunste van het resultaat als de oorzaak van vermindering die daarvoor bestond niet langer bestaat of is veranderd. Een bijzondere waardevermindering wordt slechts teruggenomen tot het bedrag van de


79

oorspronkelijke boekwaarde, verminderd met reguliere afschrijvingen. Bijzondere waardeverminderingen op goodwill worden niet teruggenomen. Vreemde valuta De euro (€) is de functionele valuta van Eneco en is eveneens de valuta waarin de jaarrekening wordt gepresenteerd. Transacties in vreemde valuta worden omgerekend in euro tegen de wisselkoers op de datum waarop deze transacties plaatsvinden. In vreemde valuta luidende monetaire activa en verplichtingen op balansdatum worden omgerekend in euro tegen de wisselkoers op balansdatum. Valutakoersverschillen die optreden bij de omrekening worden verwerkt in het resultaat. Indien de functionele valuta van buitenlandse dochterondernemingen, joint ventures of geassocieerde deelnemingen afwijkt van de euro, worden de koersverschillen als gevolg van omrekening verantwoord onder translatieverschillen in het eigen vermogen. Het cumulatieve translatieverschil wordt ten gunste, respectievelijk ten laste van het resultaat gebracht bij eventuele verkoop van een buitenlandse dochteronderneming, joint venture of geassocieerde deelneming. Saldering Actief- en passiefposten worden per tegenpartij gesaldeerd indien sprake is van een contractueel recht tot salderen en tevens sprake is van intentie tot saldering. Indien de intentie of daadwerkelijke gesaldeerde afwikkeling ontbreekt, wordt per contract bepaald of sprake is van een actief- of een passiefpost.

2.2

Opbrengsten Opbrengsten worden verantwoord wanneer het waarschijnlijk is dat de economische voordelen aan Eneco toekomen en de opbrengst op betrouwbare wijze kan worden vastgesteld. Opbrengsten worden verantwoord onder aftrek van kortingen, belastingen en heffingen, zoals energie- en omzetbelasting. Bedragen die worden gefactureerd en geïncasseerd voor derden worden niet als opbrengst verantwoord. Energielevering en transport Opbrengsten uit de verkoop van energie en transportdiensten aan eindverbruikers worden opgenomen op het moment van levering. Bij levering worden de voordelen van het eigendom en het risico van een eventuele waardevermindering overgedragen aan de afnemer. Energie gerelateerde activiteiten De opbrengsten uit de aanleg, onderhoud en verhuur van energie-installaties en verbruikstoestellen alsmede uit de verkoop van zonnepanelen zijn opgenomen als opbrengsten uit energie gerelateerde activiteiten. Diensten en projecten in opdracht van derden Zodra opbrengsten voldoende zeker zijn, worden deze in het resultaat verwerkt volgens de methode van winstneming naar rato van de verrichte prestaties (percentage of completion). De mate waarin prestaties zijn verricht wordt bepaald op basis van de verhouding tussen de geboekte kosten en de totaal verwachte kosten dan wel aan de hand van beoordeling van verrichte werkzaamheden. Handel in energiecommodities en CO2-emissierechten In- en verkoopcontracten van energiecommodities en emissierechten, die niet voor eigen gebruik maar voor handelsdoeleinden zijn aangegaan, worden vrijwel gelijktijdig tegengesloten met verkoop- respectievelijk inkoopcontracten. Winsten of verliezen van dergelijke handelstransacties worden gesaldeerd verwerkt onder de post overige opbrengsten vanaf het moment dat de desbetreffende transacties worden afgesloten. Winsten of verliezen uit herwaardering naar reële waarde van handelscontracten worden direct in het resultaat verwerkt onder de post overige opbrengsten. Overheidssubsidies Overheidssubsidies worden opgenomen wanneer het redelijk zeker is dat aan de voorwaarden voor verkrijging is of wordt voldaan en dat de subsidies zijn of worden ontvangen. Exploitatiesubsidies ter compensatie voor kosten worden als opbrengsten verantwoord in de periode waarin die kosten worden gemaakt. Investeringssubsidies ter compensatie van de kosten van een actief worden op

80


de kostprijs van dat actief in mindering gebracht en vervolgens gedurende de gebruiksduur van dat actief meegenomen in de berekening van de afschrijvingen.

2.3

Inkoopkosten energie De inkoopkosten van energiecontracten en -commodities die bestemd zijn voor eigen gebruik worden in dezelfde periode verantwoord als de periode waarin de opbrengst van de verkoop wordt gerealiseerd.

2.4

Financiële baten en lasten De financiële baten en lasten omvatten de rentebaten van belegde en uitstaande middelen, dividendopbrengsten, rentelasten van opgenomen gelden, valutakoersresultaten en winsten en verliezen op financiële afdekkingsinstrumenten die in het resultaat worden verwerkt. Rentebaten en -lasten worden opgenomen volgens de effectieve rentemethode. Dividendopbrengsten van overige kapitaalbelangen worden verantwoord zodra deze opeisbaar zijn.

2.5

Belastingen op het resultaat Belastingen op het resultaat omvatten de actuele belastingen en de mutaties in de uitgestelde belastingen. Deze bedragen worden ten laste van het resultaat gebracht, tenzij het posten betreffen die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen. De actuele belastingen betreffen de bedragen die waarschijnlijk verschuldigd en verrekenbaar zijn over het fiscale resultaat van het verslagjaar. Deze zijn berekend op basis van de geldende belastingwetgeving en -tarieven. Belastingen op het resultaat omvatten alle belastingen die zijn gebaseerd op fiscale winsten en verliezen, inclusief belastingen die door dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen of joint ventures zijn verschuldigd op uitkeringen aan Eneco Holding N.V. Additionele belastingen op het resultaat voor dividenduitkeringen worden gelijktijdig verwerkt met de verplichting om het betreffende dividend uit te keren.

2.6

Materiële vaste activa Netwerken en netwerkgerelateerde activa in het gereguleerde domein De netwerken en netwerkgerelateerde activa in het gereguleerde domein worden gewaardeerd tegen reële waarde. De reële waarde wordt verminderd met cumulatieve afschrijvingen en eventuele bijzondere waardeverminderingen. De reële waarde van deze netwerkactiva wordt periodiek vastgesteld. De waardebepaling geschiedt door externe, onafhankelijke waarderingsspecialisten. Indien de reële waarde tussentijds significant afwijkt van de boekwaarde, zal een aanpassing van de herwaardering plaatsvinden. Een toename van de boekwaarde als gevolg van een herwaardering van netwerken en netwerkgerelateerde activa in het gereguleerde domein, wordt rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt via de herwaarderingsreserve. Een afname van de boekwaarde wordt eveneens rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt via de herwaarderingsreserve, voor zover deze afname een voorafgaande toename van hetzelfde actief niet overschrijdt. Indien wel sprake is van een overschrijding, wordt deze verantwoord ten laste van het resultaat. Periodiek wordt het verschil tussen afschrijving op basis van de geherwaardeerde boekwaarde en de afschrijving op basis van de oorspronkelijke kostprijs, onder aftrek van uitgestelde belastingen, overgeboekt van de herwaarderingsreserve naar de reserve ingehouden resultaten. Overige materiële vaste activa De overige materiële vaste activa worden opgenomen tegen kostprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. De kostprijs omvat de initiële aankoopprijs


81

vermeerderd met alle rechtstreeks toerekenbare kosten. De kostprijs van activa die in eigen beheer worden vervaardigd bestaat uit kosten van materiaal en diensten, kosten van directe manuren en overige direct toerekenbare kosten. Kostenbijdragen van derden en overheidssubsidies worden op de kostprijs in mindering gebracht, voorzover dit geen bijdragen van afnemers betreffen. Mits daarvoor een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting bestaat wordt in de kostprijs een contant gemaakte schatting opgenomen van het bedrag dat naar verwachting bij het einde van het gebruik van het actief nodig is voor ontmanteling, sloop, verwijdering en herstel tot de oorspronkelijke staat van de locatie waar het actief is gesitueerd. Financieringskosten (bouwrente) die direct toerekenbaar zijn aan de verwerving, bouw of productie van een in aanmerking komend actief worden in de kostprijs opgenomen. Als een actief uit meerdere significante componenten met onderscheiden gebruiksduren bestaat, worden deze componenten afzonderlijk opgenomen. Uitgaven na eerste opname Latere uitgaven worden alleen aan de boekwaarde van een actief toegevoegd indien en voor zover daardoor de toestand van het actief is verbeterd ten opzichte van zijn oorspronkelijk geraamde prestatienorm. Reparatie en onderhoud worden als last genomen in de periode dat de betreffende kosten ontstaan. Afschrijvingen Afschrijvingen worden ten laste van het resultaat gebracht volgens de lineaire methode op basis van de geschatte gebruiksduur, rekening houdend met de geschatte restwaarde. De gebruiksduur en restwaarde worden jaarlijks beoordeeld, eventuele aanpassingen worden prospectief verwerkt. Op grond, terreinen en activa in aanbouw wordt niet afgeschreven. De volgende gebruiksduren worden toegepast: Categorie

Bedrijfsgebouwen

25 - 50

Machines en installaties

10 - 50

Netwerken gereguleerd

10 - 50

Overige bedrijfsmiddelen

2.7

Gebruiksduur in jaren

3 - 25

Leases (Eneco als lessee) Lease-overeenkomsten waarbij Eneco als lessee feitelijk alle voordelen en risico’s van eigendom heeft, worden aangemerkt als financiële lease. Indien dit niet het geval is, worden deze overeenkomsten opgenomen en verwerkt als operationele lease. Materiële vaste activa, die middels financiële lease zijn verworven worden bij aanvang van de lease opgenomen tegen de reële waarde van het geleasede actief, of indien lager, de contante waarde van de leasebetalingen. De desbetreffende activa worden daarna verantwoord volgens de grondslagen voor materiële vaste activa. De leasebetalingen worden gesplitst in een rentecomponent en een aflossingscomponent. De rentecomponent is gebaseerd op de constante periodieke rente over de boekwaarde van de investering. De rentecomponent wordt in de desbetreffende periode ten laste gebracht van het resultaat en de aflossing wordt in mindering gebracht op de leaseverplichting. Betalingen uit hoofde van operationele leases worden lineair over de leaseperiode als last in het resultaat verwerkt.

2.8

Goodwill De overnameprijs van een dochteronderneming, joint venture of geassocieerde deelneming is gelijk aan het bedrag dat voor de verwerving van het kapitaalbelang is betaald. Wanneer deze overnameprijs hoger is dan het aandeel in de reële waarde op verwervingsdatum van de identificeerbare activa, passiva en voorwaardelijke verplichtingen, wordt het meerdere verantwoord

82


als goodwill. Een eventueel negatief verschil wordt verwerkt als bate ten gunste van het resultaat (badwill). Goodwill wordt gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met bijzondere waardeverminderingen (impairments). Goodwill wordt toegerekend aan een of meerdere kasstroomgenererende eenheden. Jaarlijks wordt getoetst of goodwill een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. Betaalde goodwill bij de overname van dochterondernemingen en joint ventures wordt in de balans opgenomen onder de immateriële vaste activa. Goodwill die is betaald voor het verkrijgen van een geassocieerde deelneming is opgenomen in de verkrijgingsprijs van de geassocieerde deelneming.

2.9

Overige immateriële vaste activa Overige immateriële vaste activa betreffen klantenbestanden verworven bij overnames, software en licenties, concessies, vergunningen, rechten en ontwikkelingskosten. De kosten hiervan worden geactiveerd indien waarschijnlijk is dat deze activa economisch voordeel zullen brengen en de kosten betrouwbaar kunnen worden bepaald. Overige immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en eventuele bijzondere waardeverminderingen. Klantenbestanden Een klantenbestand dat is verkregen van een overgenomen partij wordt bij eerste opname gewaardeerd tegen reële waarde. Deze waarde wordt op de overnamedatum bepaald op basis van de meest recente soortgelijke transacties mits de economische omstandigheden vergelijkbaar zijn, anders wordt de reële waarde bepaald door discontering van geschatte toekomstige nettokasstromen van dit actief. Software Software wordt geactiveerd tegen kostprijs. Zowel voor standaardsoftware als maatwerksoftware bestaat de kostprijs uit de eenmalige kosten van licenties, verhoogd met de kosten om de software gebruiksklaar te maken. Alle toerekenbare kosten van softwareproducten, die kwalificeren als immaterieel vast actief, worden tegen kostprijs opgenomen. Kosten van onderhoud van software worden als last verwerkt in de periode waarin deze ontstaan. Ontwikkelingskosten Ontwikkelingskosten zijn gericht op de toepassing van kennis verkregen door eigen onderzoek of door derden, voor een plan of ontwerp voor de productie of toepassing van verbeterde materialen, producten, processen, systemen of diensten, voorafgaand aan het begin van commerciële productie of gebruik. Ontwikkelingskosten worden alleen geactiveerd indien deze kunnen worden aangemerkt als immaterieel vast actief, anders worden deze kosten als last genomen in de periode waarin deze zijn ontstaan. Onderzoekskosten zijn gericht op het verwerven van nieuwe wetenschappelijke of technische kennis en inzichten. Deze kosten worden in het resultaat genomen in de periode waarin deze ontstaan. Afschrijvingen Afschrijvingen worden ten laste van het resultaat gebracht op basis van de geschatte gebruiksduur en vanaf het moment dat het betreffende actief beschikbaar is voor gebruik. Overige immateriële vaste activa worden afgeschreven volgens de lineaire methode tenzij de degressieve afschrijvingsmethode beter de voordelen van het actief weerspiegelt. De restwaarde van deze activa is nihil.


83

De volgende gebruiksduren worden toegepast: Categorie

Gebruiksduur in jaren

Klantenbestanden

5 - 20

Licenties

3 - 30

Software Concessies, vergunningen en rechten

3-5 3 - 30

Ontwikkelingskosten

2.10

5

Emissierechten Emissierechten worden bij eerste opname onderscheiden naar rechten bestemd voor eigen gebruik (own use) en rechten bestemd voor handelsdoeleinden. Emissierechten die worden aangehouden om periodiek aan de overheid te kunnen leveren voor de werkelijke CO2-uitstoot (eigen gebruik) worden opgenomen als immaterieel actief en gewaardeerd tegen kostprijs. Rechten met een vlottend karakter worden gepresenteerd als immateriële activa. Voor deze leveringsverplichting wordt een voorziening aangehouden die eveneens wordt gewaardeerd tegen kostprijs. Ingeval van een verwacht leveringstekort wordt deze voorziening ten laste van het resultaat verhoogd met de laagste van de marktwaarde van dat tekort en de boete die voor dat tekort naar verwachting verschuldigd zal zijn. Emissierechten die worden aangehouden voor handelsdoeleinden worden verwerkt als afgeleid financieel instrument. De winst of het verlies van de herwaardering naar reële waarde van deze rechten wordt direct in het resultaat verwerkt als overige opbrengsten.

2.11

Uitgestelde belastingen Uitgestelde belastingen worden berekend volgens de balansmethode toegepast op de relevante verschillen die bestaan tussen de boekwaarde en de fiscale waarde van activa en verplichtingen. Uitgestelde belastingen worden gewaardeerd op basis van de belastingtarieven die naar verwachting van kracht zullen zijn wanneer de vordering wordt gerealiseerd of de verplichting wordt afgewikkeld uitgaande van de geldende belastingwetgeving en -tarieven. Uitgestelde belastingen worden opgenomen tegen nominale waarde. Voor de voorwaartse compensatie van fiscale verliezen en de verrekening van ongebruikte fiscaal verrekenbare tegoeden wordt een uitgestelde belastingvordering opgenomen indien en voor zover het waarschijnlijk is dat toekomstige fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee de nietgecompenseerde fiscale verliezen en ongebruikte fiscaal verrekenbare tegoeden kunnen worden verrekend. Uitgestelde belastingverplichtingen worden opgenomen voor tijdelijke verschillen die voortkomen uit investeringen in dochterondernemingen en joint ventures, behalve wanneer het tijdstip kan worden bepaald waarop het tijdelijke verschil wordt afgewikkeld en het waarschijnlijk is dat het tijdelijk verschil in de nabije toekomst niet zal worden afgewikkeld. Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden met elkaar gesaldeerd als een juridisch afdwingbaar recht op verrekening van de belastingvorderingen en -verplichtingen bestaat en de uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen verband houden met belastingen die door dezelfde belastingautoriteit op dezelfde fiscale eenheid worden geheven.

2.12

Afgeleide financiële instrumenten Bij de operationele en financieringsactiviteiten worden risico’s gelopen door ontwikkelingen in prijzen van energiecommodities (elektriciteit, gas, olie e.d.), vreemde valuta, rentestanden en emissierechten. Om deze risico’s te beheersen wordt gebruik gemaakt van afgeleide financiële instrumenten zoals financiële optie-, termijnen swapcontracten. Voor commoditycontracten wordt

84


bij het aangaan van de transactie vastgesteld of het instrument bestemd is voor eigen gebruik (own use), handelsdoeleinden of risicoafdekking (hedging). Afgeleide financiële instrumenten, niet zijnde commoditycontracten, worden in principe alleen aangegaan voor risicoafdekking. Waardering en verwerking Afgeleide financiële instrumenten worden gewaardeerd tegen reële waarde. De reële waarde van afgeleide financiële instrumenten is gebaseerd op genoteerde biedprijzen voor gehouden activa of uit te geven verplichtingen en actuele laatprijzen voor te verwerven activa of gehouden verplichtingen (mark-to-market). Afgeleide financiële instrumenten met een positieve waarde worden opgenomen als kort(afwikkeling binnen een jaar) of langlopende activa (afwikkeling na een jaar). Instrumenten met een negatieve waarde worden opgenomen onder de kort- of langlopende verplichtingen. Activa en verplichtingen worden per tegenpartij gesaldeerd indien sprake is van een contractueel recht tot salderen en tevens de intentie bestaat om de contracten netto af te wikkelen. Mutaties in de reële waarde van afgeleide financiële instrumenten worden direct in het resultaat verwerkt, tenzij de afgeleide financiële instrumenten bestemd zijn voor eigen gebruik of worden gebruikt als risicoafdekking. Eigen gebruik Contracten worden aangemerkt voor eigen gebruik als deze worden afgewikkeld door middel van fysieke levering of ontvangst van energiecommodities of emissierechten in overeenstemming met de behoefte van de vennootschap. De transacties op basis van deze contracten worden in het resultaat verantwoord in de periode waarin de levering of ontvangst plaatsvindt (accrual accounting). Risicoafdekking (hedge accounting) Contracten worden aangemerkt als afdekkingsinstrument als daarmee het risico op schommelingen in (toekomstige) kasstromen die het resultaat kunnen beïnvloeden wordt afgedekt. Indien de afdekking is toe te wijzen aan een specifiek risico of aan de volledige mutatie van de transactie (energiecontracten) verbonden met een actief, een verplichting of een zeer waarschijnlijke toekomstige transactie, kunnen de daaraan toegewezen afgeleide financiële instrumenten worden verwerkt als afdekkingsinstrument. Als wordt voldaan aan de voorwaarden van hedge accounting wordt het effectieve gedeelte van mutaties in de reële waarde van de desbetreffende afgeleide financiële instrumenten rechtstreeks via de reserve kasstroomafdekkingen in het eigen vermogen verwerkt. Het niet-effectieve gedeelte wordt direct verwerkt in het resultaat. In het eigen vermogen verwerkte bedragen worden ten gunste of ten laste van het resultaat gebracht op het moment dat het afgedekte actief of verplichting wordt afgewikkeld. Wanneer een afdekkingsinstrument afloopt, wordt verkocht, beëindigd, uitgeoefend, wanneer niet langer wordt voldaan aan de voorwaarden voor deze wijze van administratieve verwerking (hedge accounting), terwijl de onderliggende toekomstige transactie nog steeds moet plaatsvinden, blijft het cumulatief resultaat in het eigen vermogen totdat de verwachte toekomstige transactie uiteindelijk plaatsvindt. Als de verwachte toekomstige transactie niet langer waarschijnlijk is, wordt het cumulatieve resultaat direct overgebracht van het eigen vermogen naar het resultaat.

2.13

Overige financiële vaste activa De overige financiële vaste activa bestaan voornamelijk uit langlopende vorderingen met een looptijd langer dan een jaar zoals leningen, vorderingen en vooruitbetalingen aan geassocieerde deelnemingen, joint ventures of externe partijen. De langlopende vorderingen, leningen en vooruitbetalingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode.


85

2.14

Activa/passiva aangehouden voor verkoop Activa / passiva aangehouden voor verkoop en af te stoten bedrijfsactiviteiten worden geclassificeerd als aangehouden voor verkoop zodra de boekwaarde niet wordt gerealiseerd door voortgezet gebruik maar door verkoop. Deze classificatie vindt alleen plaats als de verkoop van de activa / passiva of bedrijfsactiviteiten zeer waarschijnlijk is en deze in hun huidige toestand onmiddellijk beschikbaar zijn voor verkoop. De verkoop zal naar verwachting binnen een jaar zijn afgerond. Activa / passiva aangehouden voor verkoop zijn gewaardeerd op boekwaarde voorafgaand aan classificatie als aangehouden voor verkoop of lagere reële waarde verminderd met verkoopkosten.

2.15

Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen kostprijs, volgens de methode van het gewogen gemiddelde of lagere opbrengstwaarde. De kostprijs is de verkrijgingsprijs inclusief direct toerekenbare kosten om de voorraden op hun huidige locatie en in hun huidige staat te brengen. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs in het kader van normale bedrijfsvoering, verminderd met verwachte verkoopkosten. Waardeverminderingen op voorraden worden ten laste van het resultaat geboekt als de opbrengstwaarde lager is dan de boekwaarde.

2.16

Handelsdebiteuren en overige vorderingen Handelsdebiteuren en overige vorderingen zijn vorderingen met een looptijd korter dan een jaar. Deze vorderingen omvatten ook de bedragen die op de balansdatum per saldo nog moeten worden gefactureerd voor geleverde energie- of transportdiensten. Vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs onder aftrek van een bijzondere waardevermindering. Vorderingen met een looptijd korter dan een jaar worden niet verdisconteerd.

2.17

Liquide middelen De liquide middelen omvatten de kas- en banksaldi en opvraagbare deposito’s.

2.18

Personeelsvoorzieningen Pensioenen De pensioenverplichtingen van bijna alle bedrijfsonderdelen zijn ondergebracht bij de bedrijfstakpensioenfondsen: Stichting Pensioenfonds ABP (ABP) en de Stichting Pensioenfonds Metaal en Techniek (PMT). De regeling voor flexibele uittreding voor nutsbedrijven is collectief voor de sector ondergebracht bij een verzekeraar. Voor een beperkt aantal medewerkers zijn individuele verzekerde regelingen van toepassing bij verschillende verzekeringsmaatschappijen (toegezegdebijdrageregelingen). Bij de regelingen van ABP en PMT wordt gestreefd naar een pensioen van 70% van het pensioengevend salaris bij het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd. Werknemers hebben de keuze om eerder of later (ABP tussen 60 en 70 jaar; PMT tussen 62 jaar en onbepaald) dan de AOWgerechtigde leeftijd met pensioen te gaan, onder aanpassing van de hoogte van het pensioen. De regeling voor flexibele uittreding wordt afgebouwd en is vervallen voor werknemers geboren na 1949. Een toegezegde-bijdrageregeling is een regeling waarbij een vaste premie wordt betaald ten gunste van een werknemer zonder enige resterende aanspraak van of verplichting jegens die werknemer. Verplichtingen ten aanzien van bijdragen aan pensioenen daaraan gerelateerde regelingen op basis van beschikbare premies worden als last verwerkt in de periode waarop deze betrekking hebben. Een toegezegd-pensioenregeling is een regeling waarbij aan de werknemer een pensioen wordt toegezegd, waarvan de hoogte afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. Zowel in 2011 als in 2012 kwalificeren de regelingen van ABP, PMT en voor flexibele uittreding als toegezegdpensioenregelingen van meerdere werkgevers. Op grond van deze regelingen bestaat een

86


verplichting waarvan de waarde wordt bepaald door de contante waarde van de in het vooruitzicht gestelde pensioenuitkeringen op de balansdatum verminderd met de reële waarde van fondsbeleggingen, onder verrekening van niet verwerkte actuariële winsten en verliezen en nog niet opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd. De informatie die nodig is om deze verplichting per aangesloten werkgever te bepalen kan echter niet door ABP, PMT en de verzekeraar die de collectieve flexibele uittredingsregeling voor de nutsbedrijven uitvoert worden bepaald, omdat zij niet beschikken over een consistente en betrouwbare basis om fondsbeleggingen en verplichtingen van de regelingen toe te rekenen aan individuele aangesloten werkgevers. Dit vloeit voort uit de aard van de regelingen, omdat deze de aangesloten werkgevers blootstellen aan actuariële risico’s die verband houden met huidige en voormalige werknemers van andere aangesloten werkgevers. Hierdoor kan niet per werkgever worden aangegeven of overschotten of tekorten bestaan. In geval van toekomstige tekorten kunnen pensioenpremies alleen prospectief en binnen een beperkte bandbreedte door de pensioenfondsen worden bijgesteld. De betreffende regelingen zijn daarom verwerkt als toegezegde-bijdrageregelingen. Overige personeelsvoorzieningen Er wordt een voorziening opgenomen voor de verplichting bij te dragen in de ziektekostenpremie van gepensioneerde medewerkers. Verder wordt een voorziening opgenomen voor de verplichting bedragen uit te keren bij dienstjubilea en pensionering van medewerkers. Deze verplichtingen worden per rapportagedatum actuarieel berekend volgens de vergoeding/dienstjaren-methode (projected unit credit methode) met een disconteringsvoet voor belasting waarin de actuele marktbeoordeling van de tijdswaarde van geld tot uitdrukking komt.

2.19

Overige voorzieningen Een voorziening wordt opgenomen als een bestaande in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting van een onzekere omvang of met een onzeker tijdstip bestaat door een gebeurtenis in het verleden en waarvan het waarschijnlijk is, dat de afwikkeling zal leiden tot een uitstroom van middelen. Voorzieningen die binnen een jaar na balansdatum worden afgewikkeld of van beperkt materieel belang zijn worden opgenomen tegen nominale waarde. Overige voorzieningen worden opgenomen tegen de contante waarde van de verwachte uitgaven. Bij de bepaling van deze uitgaven wordt rekening gehouden met de specifieke risico’s ten aanzien van de betreffende verplichting. De contante waarde wordt berekend met een disconteringsvoet voor belasting waarin de actuele marktbeoordeling van de tijdswaarde van geld tot uitdrukking komt. Voor de bepaling van de verwachte uitgaven wordt uitgegaan van gedetailleerde plannen om daarmee onzekerheden over de omvang te beperken. Amoveringsvoorziening Voor materiële vaste activa waarvoor een verplichting bestaat om bij het einde van het gebruik de activa te ontmantelen, te slopen en te verwijderen wordt een voorziening opgenomen ter hoogte van de contante waarde van de kosten die daaraan naar verwachting zijn verbonden. De eerste opname van een amoveringsvoorziening voor een actief wordt verwerkt in de kostprijs van het betreffende actief. De amoveringsvoorziening wordt periodiek opgerent. Verlieslatende contracten Voor verlieslatende contracten wordt een voorziening gevormd indien waarschijnlijk is dat de onvermijdelijke kosten van het nakomen van de verplichtingen hoger zijn dan de economische voordelen van die contracten. Reorganisatie Een reorganisatievoorziening wordt opgenomen als een gedetailleerd reorganisatieplan is goedgekeurd waarbij tevens de belangrijkste kenmerken van dat plan aan de direct betrokkenen zijn meegedeeld.

2.20

Rentedragende schulden Rentedragende schulden worden bij eerste opname gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct aan deze schulden toewijsbaar zijn, worden hieraan toegevoegd. Na


87

eerste opname worden rentedragende schulden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode.

2.21

Leases (Eneco als lessor) Lease-overeenkomsten waarbij Eneco als lessor feitelijk alle voordelen en risico’s van eigendom heeft, worden aangemerkt als operationele lease. Indien dit niet het geval is worden deze overeenkomsten gezien als financiële lease. Materiële vaste activa die op basis van een operationele lease-overeenkomst aan derden ter beschikking worden gesteld, worden opgenomen en verwerkt volgens de grondslagen voor materiële vaste activa. Leasebaten worden zo toegewezen aan de verschillende perioden zodat jaarlijks een constant rendement over de netto-investering wordt behaald. Materiële vaste activa die op basis van een financiële lease-overeenkomst aan derden ter beschikking worden gesteld, worden als vorderingen opgenomen ter hoogte van de nettoinvestering in die activa. De leasebetalingen worden op basis van de constante periodieke rente gesplitst in een rentecomponent en een aflossingscomponent. De rentecomponent wordt in de betreffende periode ten gunste van het resultaat gebracht en de aflossing wordt in mindering gebracht op de leasevordering.

2.22

Handelscrediteuren en overige schulden Handelscrediteuren en overige financiële instrumenten worden opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs.

88


Toelichting op de geconsolideerde winsten verliesrekening Alle bedragen zijn in miljoenen euro tenzij anders vermeld.

3.

Opbrengst energielevering, -transport en energie gerelateerde activiteiten 2012

2011

Elektriciteit

2.486

2.499

Gas

2.232

2.019

Warmte

258

225

Energie gerelateerde activiteiten

106

96

5.082

4.839

Totaal

De afrekening van verkopen aan grootverbruikers vindt maandelijks op basis van meterstanden plaats. Voor verkopen aan kleinverbruikers is de afrekening gebaseerd op meteropnames gespreid over het hele jaar. De omvang van de energie en transportdiensten die gedurende de verslagperiode aan kleinverbruikers zijn geleverd en de opbrengstwaarden daarvan worden daarom deels geschat op basis van historische verbruikgegevens, standaardklantprofielen en van toepassing zijnde energietarieven. De geografische verdeling van de opbrengsten is opgenomen onder de toelichting per segment.

4.

Overige opbrengsten 2012

2011

Exploitatie openbare verlichting

51

65

Infrastructurele werken

57

34

Subsidie- en incassodiensten

15

19

Overige

51

50

174

168

2012

2011

Totaal

5.

Personeelsbeloningen Lonen en salarissen

268

261

Sociale lasten

37

36

Pensioenpremies

36

34

Overige personeelskosten

33

32

374

363

Totaal

Inclusief de gekapitaliseerde personeelskosten bedragen de totale personeelskosten € 462 mln. (2011: € 432 mln.) Onder de overige personeelskosten is voor individuele regelingen met vertrokken personeelsleden € 1,2 mln. verantwoord (2011: € 1,6 mln.).


89

Personeelsaantallen De specificatie van het aantal personeelsleden per bedrijfssegment herleid naar fulltime equivalenten (FTE) per jaareinde is als volgt:

FTE



Energiebedrijf Eneco

3.088

2.959

Stedin

1.249

1.187

Joulz

2.558

2.442

103

85

6.998

6.673

Overige Totaal

Het gemiddeld aantal FTE in 2012 bedraagt 6.839 (2011: 6.596).

6.

Bezoldiging bestuurders en commissarissen Het bezoldigingsbeleid voor de Raad van Bestuur is op voorstel van de Raad van Commissarissen goedgekeurd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 20 mei 2005. De beloning van de Raad van Bestuur wordt vastgesteld door de Raad van Commissarissen op advies van de remuneratiecommissie. Het remuneratierapport over 2012 wordt beschikbaar gesteld op de website van Eneco Holding N.V. Op 1 december 2012 is de heer Van der Linden benoemd tot statutair lid van de Raad van Bestuur. Hiermee vervangt hij de heer Ruys die, na het overlijden van de heer Kras in december 2011, vanaf 1 januari 2012 tot 31 december 2012 ad interim de functie van niet-statutair lid van de Raad van Bestuur bekleedde. De bezoldiging van de bestuurders bestaat uit een vaste vergoeding en een variabele vergoeding. De variabele vergoeding bedraagt maximaal 20% van de totale vergoeding. De variabele vergoeding was ook in 2012 afhankelijk van prestatiecriteria waarbij sprake is van maatschappelijk relevante resultaten. De drie hoofdcriteria voor de variabele beloning waren de financiële prestaties (waaronder EBIT, Credit Rating ratio's en kostenreductie), veiligheid (LTIR) en de implementatie van de duurzame strategie (waaronder alignment van klanten en medewerkers uitgedrukt in klanttevredenheid en medewerkerstevredenheid alsmede duurzaam inkopen en investeringen). De pensioentoezeggingen voor de heren De Haas, Rameau, Dubbeld en Van der Linden zijn ondergebracht bij de reguliere pensioenregeling van Eneco Holding N.V. De huidige arbeidsovereenkomsten met de heren De Haas, Rameau, Dubbeld en Van der Linden zijn aangegaan voor onbepaalde tijd met een opzegtermijn van vier maanden voor de vennootschap. De heren De Haas, Rameau, Dubbeld en Van der Linden zijn elk in de Raad van Bestuur benoemd voor een periode van vier jaar. Bij het gedwongen verlaten van de vennootschap hebben de heren Rameau, Dubbeld en Van der Linden recht op een uitkering van 12 maanden salaris, voor de heer De Haas betreft dit 24 maanden salaris. In 2012 is de ‘Wet uitwerking fiscale maatregelen Begrotingsakkoord 2013’ in werking getreden. Eén van de wijzigingen houdt in dat werkgevers in 2013 een eenmalige ‘crisisheffing’ moeten betalen van 16% over het loon uit tegenwoordige dienstbetrekking (inclusief bonus) dat zij in 2012 hebben betaald, voor zover dat loon hoger was dan € 150.000. Eneco volgt de zienswijze van de Raad voor de Jaarverslaggeving dat de eenmalige crisisheffing niet tot de bezoldiging van bestuurders behoort omdat in de crisisheffing geen beloningselement is begrepen. Het bedrag van de eenmalige crisisheffing voor de bestuurders dat in 2012 ten laste van het resultaat is gekomen bedraagt € 0,12 miljoen.

90


Specificatie van het totaal van de vergoedingen: Bezoldiging bestuurders x € 1.000

Brutosalaris

Variabele beloning

Pensioenpremie

Totaal 2012

mr. J.F. de Haas

472

114

80

666

ir. C.J. Rameau

355

86

60

501

drs. G.A.J. Dubbeld

297

58

43

398

20

–

3

23

–

84

–

84

1.144

342

186

1.672

drs. M.W.M. van der Linden (vanaf 1 december 2012) erven drs. ing. D.J. Kras Totaal

Uitkering beëindiging dienstverband

Totaal 2011

72

–

616

52

353

670

66

54

–

462

329

67

46

–

442

189

–

24

–

213

1.506

296

248

353

2.403

Bruto- salaris

Variabele beloning

Pensioenpremie

mr. J.F. de Haas

454

90

drs. H.J. Machielsen

192

73

ir. C.J. Rameau

342

drs. ing. D.J. Kras drs. G.A.J. Dubbeld (vanaf 1 april 2011)

x € 1.000

Totaal

Bezoldiging commissarissen De bezoldiging van de voorzitter van de Raad van Commissarissen bedraagt € 36.500,- per jaar. De overige commissarissen ontvangen elk een honorarium van € 28.700,- per jaar. Commissieleden ontvangen elk extra vergoedingen voor de onderstaande commissies: Commissie

€

Auditcommissie

5.200

Remuneratiecommissie

3.150

Selectie- en benoemingscommissie

3.150

OR-commissie

1.600

De vaste onkostenvergoeding bedraagt € 1.150,- per jaar.


91

7.

Resultaat geassocieerde deelnemingen en overige kapitaalbelangen Voor een overzicht van de geassocieerde deelnemingen wordt verwezen naar het in deze jaarrekening opgenomen overzicht van belangrijke dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde deelnemingen.

2012

2011

Aandeel in het resultaat na belastingen

26

2

Resultaat uit desinvesteringen

37

–

–

1

63

3

Ontvangen dividend overige kapitaalbelangen Totaal

Op 28 februari 2012 is het 31% belang in KEMA verkocht. Hierbij is een boekwinst gerealiseerd en een eenmalig dividend ontvangen van tezamen € 56 miljoen.

8.

9.

Financiële baten 2012

2011

Rentebaten

13

6

Totaal

13

6

2012

2011

Financiële lasten Rentelasten

92

96

84

Oprenting voorzieningen

3

3

Overig

2

–

Totaal

101

87


10. Belastingen De vennootschap vormt met vrijwel al haar Nederlandse dochterondernemingen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. De specificatie van de belastingen over het resultaat is als volgt:

Actuele belastinglasten/-baten

2012

2011

1

–2

Mutatie uitgestelde belastingen

49

76

Belastingen over het resultaat

50

74

2012

2011

Resultaat voor belasting

310

310

Deelnemingsvrijstelling

– 63

–7

De specificatie van de actuele belastinglasten is als volgt:

Fiscaal niet-aftrekbare kosten

6

8

Fiscaal afwijkende afschrijving

– 149

– 387

12

–

116

– 76

– 113

66

Fiscaal afwijkende dotatie voorzieningen Fiscaal resultaat Verliescompensatie Fiscaal belastbaar bedrag Nominaal belastingtarief Actuele belastinglasten/-baten

3

– 10

25,0%

25,0%

1

–2

Het beschikbare compensabele verlies kan tot en met 2021 worden verrekend. De specificatie van de effectieve belastingdruk uitgedrukt als percentage van het resultaat voor belastingen is als volgt:

2012

2011

25,0%

25,0%

–5,1%

–0,6%

0,2%

0,7%

- Fiscale stimuleringsmaatregelen (Energieinvesteringsaftrek)

–1,4%

–1,4%

- Overige

–2,6%

0,3%

Effectieve belastingdruk

16,1%

24,0%

Nominaal belastingtarief Effect van: - Deelnemingsvrijstelling - Fiscaal niet-aftrekbare kosten


93

11. Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten In 2012 zijn verschillende activiteiten die in 2011 als een beëindigde bedrijfsactiviteit waren geclassificeerd afgewikkeld. Voor de resterende activiteiten is eind 2012 besloten de classificatie "aangehouden voor verkoop" te continueren. De waardevermindering en operationele resultaten van deze activiteiten in 2012 van in totaal € 26 mln. negatief zijn verantwoord als resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten. De hierin opgenomen waardevermindering bedraagt € 22 mln. De opbrengsten van de activiteiten geclassificeerd als beëindigde bedrijfsactiviteiten bedragen € 7 mln. en de kosten € 11 mln. De uitgaande kasstromen bedragen € 2 mln. De afstoting van deze activiteiten zal naar verwachting worden gerealiseerd in 2013.

12. Overheidssubsidies De specificatie van de overheidssubsidies die ten gunste van het resultaat zijn gebracht is als volgt:

Milieukwaliteit Elektriciteitsproductie (MEP-regeling)

2011

62

50

Energie-investeringsaftrek (EIA)

1

4

Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE)

5

2

68

56

Totaal

94

2012


Toelichting op de geconsolideerde balans Alle bedragen zijn in miljoenen euro tenzij anders vermeld.

13. Materiële vaste activa Grond en bedrijfsgebouwen

Machines en installaties

Netwerken gereguleerd

Overige bedrijfsmiddelen

Activa in aanbouw

Totaal

Aanschafwaarde Per 1 januari 2011

70

1.553

5.823

145

506

8.097

Herwaarderingen

–

–

619

–

–

619

Investeringen

4

100

386

3

241

734 243

Acquisities

–

242

–

1

–

Inkrimping consolidatiekring

–1

–2

–

–

–

–3

Desinvesteringen

–3

– 242

– 10

– 31

–

– 286

– 19

– 27

–

–1

–

– 47

18

528

2

10

– 569

– 11

–

1

–

–

1

2

Herclassificatie naar activa aangehouden voor verkoop Herclassificatie overig Translatieverschillen Per 31 december 2011

69

2.153

6.820

127

179

9.348

Investeringen

8

41

357

15

289

710

Acquisities

9

32

–

–

6

47

Desinvesteringen

–2

–8

–9

–4

–7

– 30

Herclassificatie van activa aangehouden voor verkoop

43

–2

–

1

–2

40

5

76

–

45

– 126

–

132

2.292

7.168

184

339

10.115

28

623

1.906

104

5

2.666

–

–

210

–

–

210 291

Herclassificatie overig Per 31 december 2012 Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Per 1 januari 2011 Herwaarderingen Jaarafschrijvingen en bijzondere waardemutaties

2

90

193

10

–4

Inkrimping consolidatiekring

–1

–1

–

–

–

–2

Desinvesteringen

–2

– 110

–3

– 29

–

– 144

Herclassificatie naar activa aangehouden voor verkoop

–

1

–

–

–

1

Herclassificatie overig

–4

3

–

1

–

–


23

606

2.306

86

1

3.022

Jaarafschrijvingen en bijzondere waardemutaties

–6

184

207

14

–

399

–

1

–

–

–

1

Desinvesteringen

–1

–4

–4

–3

–1

– 13

Herclassificatie van activa aangehouden voor verkoop

29

–2

–

1

–

28

5

–

–

3

–

8

50

785

2.509

101

–

3.445


46

1.547

4.514

41

178

6.326


82

1.507

4.659

83

339

6.670

Acquisities

Herclassificatie overig Per 31 december 2012 Netto boekwaarde


95

Netwerken gereguleerd In de categorie ‘netwerken gereguleerd’ zijn ook niet-gereguleerde activa opgenomen die noodzakelijk zijn om kasstromen te genereren in het gereguleerde domein en daarmee distributieen transportactiviteiten voor gas en elektriciteit uit te voeren. De gereguleerde netwerkactiviteiten zijn onderhevig aan regulering door de Energiekamer, een onderdeel van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa). Reële waarde netwerken gereguleerd De reële waarde van netwerken en netwerkgerelateerde activa in het gereguleerde domein is per 1 januari 2010 bepaald door een externe, onafhankelijke waarderingsspecialist gebaseerd op de ‘Gereguleerde Activa Waarde’ en de hieraan gerelateerde veronderstellingen, zoals deze worden gehanteerd in het regulatorisch kader. De reële waarde is afgeleid van een waarderingsmodel en niet van observeerbare marktprijzen. Voor de waardering is een rendementspercentage van 6,2% gehanteerd. Daarnaast is de waarde gebaseerd op toekomstige distributietarieven zoals door de Energiekamer zijn vastgesteld. De reële waarde van de netwerken gereguleerd is in 2010 met € 78 mln. gedaald, hetgeen resulteerde in een daling van de herwaarderingsreserve met € 58 mln. De afschrijvingen daalde hierdoor met € 2,2 mln. Per 1 oktober 2011 is de reële waarde van de netwerken gereguleerd heroverwogen. Hierdoor steeg de waarde van de netwerkgereguleerde activa met € 409 mln., de herwaarderingsreserve in het eigen vermogen met € 307 mln. en de uitgestelde belastingverplichtingen met € 102 mln. De afschrijvingen stegen hierdoor met € 3,0 mln. Per 31 december 2012 bedraagt de boekwaarde tegen historische kostprijs van de netwerken gereguleerd € 3.449 mln. (2011: € 3.246 mln.). Geactiveerde rente In het boekjaar is € 8 mln. (2011: € 23 mln.) toerekenbare rente geactiveerd in de materiële vaste activa. De gehanteerde verslaggevingstandaarden vereisen dat deze rente wordt geactiveerd. In 2012 bedraagt het activeringspercentage voor interest 4,6 % (2011 : 4,8%) Acitva in aanbouw De activa in aanbouw betreft voornamelijk in aanbouw zijnde windparken en de Biocentrale Golden Raand. Lease-and-leaseback transacties In de jaren 1997 tot en met 2000 zijn lease-and-leaseback transacties aangegaan voor een groot deel van de gas-, elektriciteits- en warmtenetten. Het juridische en economische eigendom van deze netten ligt bij Eneco. Voor een nadere toelichting op deze leasetransacties wordt verwezen naar toelichting 30. Bijzondere waardevermindering Ultimo 2012 heeft het management een impairmentanalyse uitgevoerd op de elektriciteit gerelateerde materiële en immateriële vaste activa van de kasstroom genererende eenheid Eneco. De belangrijkste aanleiding hiervoor was de verslechterende verhouding tussen gas- en elektriciteitsprijzen in combinatie met de lage CO2-prijs. Daarbij is vastgesteld dat de boekwaarde van deze activa hoger is dan de bedrijfswaarde. Deze bedrijfswaarde is gebaseerd op de verwachte toekomstige kasstromen zoals opgenomen in de meerjarenplanning van Eneco. De disconteringsvoet voor belastingen die aansluit op de risico’s van de activiteiten bedraagt 9% (2011: 9%) en er is geen rekening gehouden met langetermijngroei. Op grond van deze analyse heeft het management een bijzondere waardevermindering pro rata toegerekend aan de materiële en immateriële vaste activa (respectievelijk € 65 mln. en € 13 mln.). Deze bedragen zijn in de winsten verliesrekening opgenomen in de posten Afschrijvingen en bijzondere waardemutaties van materiële en immateriële vaste activa. De berekening van de bedrijfswaarde van de elektriciteit gerelateerde activa is het meest gevoelig voor de volgende veronderstellingen: disconteringsvoet, gehanteerd groeicijfer voor het extrapoleren van kasstromen voorbij de meerjarenplanning van 5 jaar en de levensduur van de activa van 25 jaar. Bij een aanpassing van de disconteringsvoet met 0,5% wijzigt de bijzondere waardevermindering met circa € 32 miljoen.

96


14. Immateriële vaste activa Goodwill

Klantenbestanden

Licenties en software

Concessies, vergunningen en rechten

Ontwikkelingskosten

Totaal

579

Aanschafwaarde Per 1 januari 2011

170

107

63

234

5

Investeringen

–

–

3

–

–

3

Acquisities

–

75

3

11

–

89

Desinvesteringen Herclassificatie overig Per 31 december 2011

–

–

– 13

–

–2

– 15

–3

–

16

–

1

14 670

167

182

72

245

4

Investeringen

–

–

1

1

–

2

Desinvesteringen

–

–

–3

–1

–

–4


1

–

10

–1

–

10

168

182

80

244

4

678

54

96

5

200


Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Per 1 januari 2011

–

45


–

13

6

11

2

32

Desinvesteringen

–

–

– 13

–

–2

– 15


–

–

5

–1

–1

3


–

58

52

106

4

220


–

14

8

20

–

42

Desinvesteringen

–

–

–2

–

–

–2


–

–

3

–1

–

2


–

72

61

125

4

262


167

124

20

139

–

450


168

110

19

119

–

416

Netto boekwaarde

De kasstroomgenererende eenheden voor goodwill zijn in beginsel gelijk aan de bedrijfssegmenten. Alle goodwill is toegewezen aan het segment Eneco. De bedrijfswaarde van de kasstroomgenererende eenheid Eneco is gebaseerd op de verwachte toekomstige kasstromen die zijn afgeleid van het budget 2013, de meerjarenplanning van 5 jaren en daarna een zogenaamde terminal value. Hierbij is geen rekening gehouden met langetermijngroei. De disconteringsvoet voor belasting gaat uit van dezelfde theoretische verhouding eigen vermogen versus vreemd vermogen als in 2011, sluit aan op de risico’s van de activiteiten en bedraagt 9% (2011: 9%). Voor een toelichting op de uitgevoerde impairment analyse en bijzondere waardevermindering van de elektriciteit gerelateerde immateriële vaste activa van de kasstroom genererende eenheid Eneco wordt verwezen naar toelichting13 (Materiële vaste activa). De post klantenbestanden betreft voornamelijk het klantenbestand van Oxxio dat in 2011 is overgenomen en van REMU N.V., overgenomen in 2003. De post concessies, vergunningen en rechten bestaat uit een bedrag van € 150 mln. dat in 2005 is betaald voor de overname van een overeenkomst betreffende de levering van maximaal 820 MW elektriciteit door Rijnmond Energy C.V. In 2008 is voor € 45 mln. aan vergunningen toegevoegd uit


97

hoofde van de acquisitie van Eneco Wind Belgium S.A. (voorheen: Air Energy S.A.) die zijn verleend voor bestaande en nog te realiseren windparken in België.

15. Bedrijfscombinaties Eneco heeft in het 4e kwartaal 2012 diverse zonneparken overgenomen van Fonroche, een Franse onderneming. Deze overname versterkt Eneco’s marktpositie in Frankrijk. De acquisitie omvat de verwerving van alle aandelen en zeggenschap in specifiek daartoe opgerichte vennootschappen voor een totale acquisitieprijs van € 44 mln. Per ultimo 2012 is € 22 mln. betaald in contanten. De verwachting is dat het restant van de acquisitieprijs in de eerste helft van 2013 zal worden betaald nadat verkoper aan de laatste verplichtingen heeft voldaan. De verworven zonneparken dragen vanaf acquisitiedatum bij aan de opbrengsten voor € 0,4 mln. met een bedrijfsresultaat van nihil. Per acquisitiedatum

Fonroche


44

Werkkapitaal inclusief liquide middelen

4

Voorzieningen

–4

Netto identificeerbare activa en passiva

44

Resultaat transactie

–

Overeengekomen vergoeding (in liquide middelen)

44

In 2012 betaalde vergoeding (in liquide middelen)

22

Verkregen (-) / afgestoten (+) geldmiddelen

–

Netto uitgaande (+) / inkomende (-) kasstroom

22

16. Geassocieerde deelnemingen De waarde van de geassocieerde deelnemingen heeft zich in 2012 als volgt ontwikkeld:

2012

2011

32

74

1

–

Herclassificatie van/naar activa aangehouden voor verkoop

42

– 42

Aandeel in het resultaat na belastingen

26

2

Ontvangen dividend

– 19

–2

Desinvestering

Boekwaarde per 1 januari Acquisitie

98

– 42

–


–1

–

Boekwaarde per 31 december

39

32


De samenvatting van de financiële gegevens van de geassocieerde deelnemingen is als volgt:



Activa

133

154

Verplichtingen

104

106

2012

2011

354

290

34

1

Omzet Resultaat na belastingen

17. Uitgestelde belastingen De specificatie van de uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen is als volgt: Vorderingen

1

Schulden






–

–

371

338


–

–

15

12

Kasstroomafdekkingen

–

–

– 15

–2

Compensabele verliezen 1

6

9

– 13

– 27

Voorzieningen

–

–

– 12

–7

Vorderingen

–

–

–

–1

Totaal 1

6

9

346

313


De uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen die betrekking hebben op kasstroomafdekkingen worden via het eigen vermogen verwerkt. De regeling ter voorkoming van dubbele belastingheffing leidt voor de stallingsverliezen van vaste inrichtingen in het buitenland tot de gepresenteerde uitgestelde belastingverplichting onder de compensabele verliezen. De specificatie van de vervaltermijnen van verrekenbare tijdelijke verschillen per 31 december 2012 is als volgt: Vervaltermijnen van verrekenbare verschillen na 31 december 2012


1 - 50 jr


1 - 30 jr

Kasstroomafdekkingen

1 - 30 jr

Compensabele verliezen

1 - 10 jr

Voorzieningen

1 - 10 jr

Voor compensabele (voorvoegings)verliezen ten bedrage van € 7,0 mln. (2011: € 66,9 mln.) is geen uitgestelde belastingvordering opgenomen, omdat niet zeker is of voldoende toekomstige fiscale winsten beschikbaar zullen zijn voor de deelnemingen die geen onderdeel vormen van de fiscale eenheid. Volgens de fiscale regelgeving is verrekening van deze verliezen alleen mogelijk met winsten die worden gerealiseerd in de jaren 2013 tot en met 2019.


99

18. Afgeleide financiële instrumenten De specificatie van de reële waarde van afgeleide financiële instrumenten is als volgt: Per 31 december 2012


Activa

Passiva

Renteswapcontracten

–

Valutaswapcontracten

1

Energiecommoditycontracten CO2-emissierechtencontracten Totaal

Activa

Passiva

13

–

11

71

11

6

174

131

201

170

28

13

70

52

203

228

282

239

118

109

197

173

85

119

85

66

203

228

282

239

Classificatie Vlottend / kortlopend Vast / langlopend Totaal

De specificatie van de reële waarde van afgeleide financiële instrumenten waarvan de waardemutaties zijn verwerkt in het resultaat is als volgt: Per 31 december 2012 Activa

Valutaswapcontracten Energiecommoditycontracten CO2-emissierechtencontracten Totaal

Per 31 december 2011 Passiva

Activa

Passiva

1

–

2

2

119

106

148

136

28

13

70

52

148

119

220

190

106

91

165

152

42

28

55

38

148

119

220

190

Classificatie Vlottend / kortlopend Vast / langlopend Totaal

100


De specificatie van de reële waarde van afgeleide financiële instrumenten waarvan de waardemutaties zijn verwerkt in het eigen vermogen via de reserve kasstroomafdekkingen is als volgt: Per 31 december 2012


Activa

Passiva

Activa

Passiva

Renteswapcontracten

–


–

13

–

11

71

9

Energiecommoditycontracten

4

55

25

53

34

Totaal

55

109

62

49

Vlottend / kortlopend

12

18

32

21

Vast / langlopend

43

91

30

28

Totaal

55

109

62

49

Classificatie

Deze instrumenten worden gebruikt in kasstroomhedge afdekkingstransacties om rente-, valutaen energieprijsrisico’s af te dekken. Voor de waarderingsmethodiek van financiële instrumenten wordt de volgende hiërarchie gehanteerd: Niveau 1 Onder niveau 1 worden financiële instrumenten verantwoord waarvan de reële waarde is gebaseerd op niet aangepaste marktprijzen van gelijke instrumenten in actieve markten. Niveau 2 Onder niveau 2 worden financiële instrumenten verantwoord met een reële waarde gebaseerd op marktprijzen of prijsopgaven aangevuld met andere beschikbare informatie. Bij de waarderingsmethodiek wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van observeerbare marktprijzen. De waardering van niveau 2 energiecommoditycontracten is gebaseerd op marktprijzen of prijsopgaven voor liquide perioden voor onderliggende waarden als elektriciteit, gas (title transfer facility), olie gerelateerde prijzen en emissierechten. Andere contracten worden gewaardeerd middels afstemming met de tegenpartij, in deze afstemmingen worden observeerbare forwardcurves van rente en valuta gehanteerd. Niet liquide contracten worden niet onder deze categorie instrumenten verantwoord. Niveau 3 Onder niveau 3 worden financiële instrumenten verantwoord die zijn gewaardeerd op basis van berekeningen waarin een of meer significante inputfactoren niet zijn gebaseerd op objectieve marktdata.


101

De hiërarchie van de per 31 december 2012 op reële waarde gewaardeerde afgeleide financiële instrumenten is als volgt: 31 December 2012

Niveau 1

Niveau 2

Niveau 3

Totaal

43

159

–

202

1

–

–

1

44

159

–

203


2

142

–

144

Rente- en valutaswapcontracten

–

84

–

84

2

226

–

228

Niveau 1

Niveau 2

Niveau 3

Totaal

29

241

–

270

2

10

–

12

31

251

–

282


3

219

–

222

Rente- en valutaswapcontracten

2

15

–

17

5

234

–

239

Activa Energiecommoditycontracten Rente- en valutaswapcontracten

Passiva

31 December 2011

Activa Energiecommoditycontracten Rente- en valutaswapcontracten

Passiva

In toelichting 24 is het verloopoverzicht van de reserve kasstroomafdekking opgenomen. De kasstroomafdekkingsinstrumenten betreffen afgeleide financiële instrumenten die netto tussen partijen worden afgerekend. De specificatie van de perioden waarin de kasstromen van de kasstroomafdekkingen naar verwachting zullen worden gerealiseerd is als volgt:



Verwachte kasstroom

102

Binnen 1 jaar

– 37

61

Binnen 1 tot 5 jaar

178

199

Na 5 jaar

– 32

– 22

Totaal

109

238


Het totaal van de kasstroomafdekkingen dat in de toekomst in het resultaat wordt verwerkt is onder aftrek van belastingen opgenomen in de reserve kasstroomafdekkingen. De specificatie van de perioden waarin de resultaten van de kasstroomafdekkingen naar verwachting zullen worden gerealiseerd is als volgt:



Verwachte verwerking in het resultaat na belastingen Binnen 1 jaar

–

–8

202

101

4

– 22

206

71



Overige kapitaalbelangen

8

3

Vorderingen op verbonden partijen

2

1

Overige vorderingen

54

68

Totaal

64

72

Binnen 1 tot 5 jaar Na 5 jaar Totaal

19. Overige financiële vaste activa

20. Activa / passiva aangehouden voor verkoop Per 31 december 2012


Gebouwen

–

15

Af te stoten activa

7

37


–

42

Totaal activa

7

94

Af te stoten passiva

3

11

Totaal passiva

3

11

Totaal aangehouden voor verkoop

4

83

In 2012 zijn verschillende activa / passiva en activiteiten die in 2011 als een beëindigde bedrijfsactiviteit waren geclassificeerd afgewikkeld. In 2012 is het belang in KEMA verkocht (zie toelichting 7 Resultaat geassocieerde deelnemingen en overige kapitaalbelangen) en zijn de gebouwen teruggenomen in de voortgezette bedrijfsactiviteiten (zie toelichting 13 Materiële vaste activa).


103

21. Handelsdebiteuren Energiedebiteuren



852

829

Overige handelsdebiteuren

75

78

Af: waardeverminderingen

– 102

– 103

825

804

Totaal

De specificatie van de uitstaande vorderingen naar ouderdom is als volgt:

Voor vervaldatum



662

665

Na vervaldatum

·

tot 3 maanden

109

90

·

3 tot 6 maanden

30

22

·

6 tot 12 maanden

36

35

·

meer dan 12 maanden

90

95

Nominale waarde Af: waardeverminderingen Totaal

927

907

– 102

– 103

825

804

De specificatie van de afgewaardeerde debiteurenvorderingen naar ouderdom is als volgt:



6

5

9

7

Voor vervaldatum Na vervaldatum

·

tot 3 maanden

·

3 tot 6 maanden

9

8

·

6 tot 12 maanden

19

22

·

meer dan 12 maanden

59

61

102

103

Totaal

Het verloop van de waardeverminderingen van de debiteuren is als volgt:

2012

2011

103

92

32

21

– 31

– 55

–

–8

Overige mutaties

–2

53

Per 31 december

102

103

Per 1 januari Toevoegingen via het resultaat Onttrekkingen Terugname eerdere afboekingen

De handelsdebiteuren betreffen posten met een looptijd korter dan een jaar. Gezien het kortlopende karakter van de post handelsdebiteuren is de boekwaarde gelijk aan de reële waarde.

104


22. Overige vorderingen

1



Overlopende activa 1

96

84

Zekerheidsstellingen aan handelspartijen (margin calls)

31

–

Overige vorderingen 1

143

127

Totaal

270

211


Vanwege het kortlopende karakter van de post overige vorderingen is de boekwaarde gelijk aan de reële waarde.

23. Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit kas- en banksaldi en deposito’s en bedragen per 31 december 2012 € 220 mln. (2011: € 279 mln.). Niet direct opvraagbare deposito’s en geblokkeerde rekeningen bedragen op 31 december 2012 € 55 mln. (2011: € 86 mln.). Deze middelen staan niet ter vrije beschikking van Eneco.

24. Groepsvermogen Per 31 december 2012


Aandelenkapitaal

497

497

Agioreserve

381

381


903

945

Reserve translatieverschillen Reserve kasstroomafdekkingen Ingehouden resultaten Onverdeeld resultaat boekjaar Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders Eneco Holding N.V. Minderheidsbelangen Groepsvermogen Eneco

4

1

– 52

– 12

2.478

2.337

233

204

4.444

4.353

3

–

4.447

4.353

Aandelenkapitaal Het maatschappelijk kapitaal van Eneco Holding N.V. bedraagt € 2 mld., verdeeld in 20 miljoen aandelen met een nominale waarde van elk € 100,-. Per 31 december 2012 zijn 4.970.978 aandelen geplaatst en volgestort. In 2012 is hierin geen wijziging opgetreden. Eneco Holding N.V. heeft alleen gewone aandelen uitstaan. Agioreserve Eneco Holding N.V. is ontstaan in 2000. De toenmalige aandeelhouders van N.V. Eneco hebben een kapitaalbelang in de vennootschap verkregen door hun kapitaalbelang in N.V. Eneco in te brengen in Eneco Holding N.V. Voor zover de waarde van dat kapitaalbelang de nominale waarde van de aandelen van Eneco Holding N.V. oversteeg is dit meerdere opgenomen als agioreserve. Deze reserve is te beschouwen als gestort kapitaal. Herwaarderingsreserve De herwaarderingsreserve heeft betrekking op de waardering van netwerken en netwerkgerelateerde activa op basis van de reële waarde. Het verschil tussen de afschrijvingen in het boekjaar 2012 op basis van de geherwaardeerde boekwaarde en de afschrijvingen op basis van de oorspronkelijke historische kostprijs is, gecorrigeerd voor uitgestelde belastingen, overgeboekt


105

van de herwaarderingsreserve naar de reserve ingehouden winsten. De herwaarderingsreserve staat niet ter vrije beschikking van de aandeelhouders. Reserve translatieverschillen De activa en passiva van de buitenlandse groepsmaatschappijen in vreemde valuta alsmede de op de financiering van deze dochterondernemingen betrekking hebbende langlopende leningen in vreemde valuta worden, rekening houdend met belastingen, per balansdatum omgerekend tegen de eindkoers in euro’s. De hieruit voortvloeiende koersverschillen worden in de translatiereserve binnen het eigen vermogen verwerkt. De resultaten van de buitenlandse groepsmaatschappijen worden tegen gemiddelde koersen omgerekend in euro’s. Het verschil tussen de nettowinst op basis van de gemiddelde koersen en de nettowinst op basis van de koersen per balansdatum wordt verwerkt in de translatiereserve binnen het eigen vermogen. Bij afstoting of vermindering van een investering in een buitenlandse activiteit worden de cumulatieve koersverschillen die verband houden met die activiteit opgenomen als resultaat in de winsten verliesrekening. De translatiereserve staat niet ter vrije beschikking van de aandeelhouders. Reserve kasstroomafdekkingen In de reserve kasstroomafdekkingen worden veranderingen verwerkt van de reële waarde van het effectieve deel van afgeleide financiële instrumenten die zijn aangewezen voor kasstroomafdekking waarvan de afdekkingstransactie nog niet is afgewikkeld. Eneco voldoet hierbij aan de voorwaarden van cashflow hedge accounting. Deze afdekkingsinstrumenten bestaan vooral uit forward- en swapcontracten die met andere marktpartijen zijn afgesloten om de marktprijsrisico’s af te dekken van de inkoop en verkoop van energiecommoditycontracten. Daarnaast is onder deze reserve het effectieve deel van de afdekking met rente- en valutaswapcontracten opgenomen. De reserve kasstroomafdekkingen staat niet ter vrije beschikking van de aandeelhouders. Onderstaand is het verloopoverzicht van de reserve kasstroomafdekkingen opgenomen:

Per 1 januari 2011

Energiecommodities

Renteswapcontracten


Totaal

– 17

–5

– 34

– 56

Nieuw gedefinieerde kasstroomafdekkingen in boekjaar

17

1

–

18

Mutatie reële waarde kasstroomafdekkingen

12

–3

– 10

–1

Uitgestelde belastingverplichtingen

– 15

–

2

– 13

Ineffectief deel van kasstroomafdekkingen

–6

–

–

–6

Beëindigde kasstroomafdekkingen

44

2

–

46


35

–5

– 42

– 12

Nieuw gedefinieerde kasstroomafdekkingen in boekjaar

13

–

–

13

Mutatie reële waarde kasstroomafdekkingen

– 11

–2

– 53

– 66

Uitgestelde belastingverplichtingen

–1

1

13

13

Ineffectief deel van kasstroomafdekkingen

–2

–

–

–2

Beëindigde kasstroomafdekkingen

2

–

–

2

36

–6

– 82

– 52


Uitkeerbare resultaten In 2012 is voor € 20,52 dividend per aandeel uitgekeerd (2011: € 14,28). Per 31 december 2012 bedraagt het niet-uitkeerbare vermogen € 1.031 mln. (2011: € 1.027 mln.).

106


Minderheidsbelangen Dit betreft het aandeel van derden in het eigen vermogen van dochterondernemingen waarvan Eneco Holding N.V. niet alle aandelen bezit.

25. Personeelsvoorzieningen Ziektekosten gepensioneerden

Diensttijd gebonden uitkeringen

Totaal

Per 1 januari 2011

5

23

28

Dotaties

–

5

5

–1

–1

–2


4

27

31

Dotaties

–

3

3

–1

–1

–2

Vrijval

–

–1

–1


3

28

31

Kortlopend

1

2

3

Langlopend

2

26

28


3

28

31

Onttrekkingen

Onttrekkingen

Classificatie

De voorzieningen zijn actuarieel bepaald op basis van de volgende uitgangspunten:

2012

2011

Disconteringsvoet per 31 december

2,5%

3,3%

Toekomstige salarisstijgingen

1,0%

1,2%

De uitgaven van de personeelsvoorziening vinden over een langere periode plaats. De voorziening wordt jaarlijks herrekend op basis van actuele personeelsgegevens en geeft de adequate weergave van de verwacht kasstromen.


107

26. Overige voorzieningen Amoveringsvoorziening

Verlieslatende contracten

Reorganisatie

Per 1 januari 2011

26

13

Dotaties

10

1

8

Overige

Totaal

10

5

54

4

13

28

–

2

3

13

–4

–1

–8

–2

– 15

Vrijval

–4

–1

–

–8

– 13

Herclassificatie

–2

6

–1

1

4


34

18

7

12

71

5

34

21

4

64

Acquisitie Onttrekkingen

Dotaties Acquisitie

4

–

–

–

4

–1

– 11

–6

–5

– 23

Vrijval

–

– 10

–1

–3

– 14

Herclassificatie

2

–1

–1

–

44

30

21

7

102

Kortlopend

–

13

14

2

29

Langlopend

44

17

7

5

73


44

30

21

7

102

Onttrekkingen

Per 31 december 2012 Classificatie

De voorzieningen zijn in 2012 opgerent met 5% (2011: 5%). Amoveringsvoorziening De amoveringsvoorziening heeft een langlopend karakter. De kasstromen zullen over het algemeen na tien jaar en binnen twintig jaar plaatsvinden. De bedragen vormen de beste schatting en worden jaarlijks beoordeeld voor de verwachte toekomstige kostenontwikkelingen voor het verwijderen van activa. Voorziening verlieslatende contracten De uitgaven voor verlieslatende contracten zullen binnen drie jaar plaatsvinden. De voorziening geeft een goede weerspiegeling van de kasstromen door de relatief kort resterende looptijd van de contracten. Reorganisatievoorziening In 2012 is een bedrag van € 21 mln. gedoteerd aan de reorganisatievoorziening die voornamelijk betrekking heeft op het segment Joulz. De uitvoering van het reorganisatieplan voor Joulz is in 2012 aan de betrokken werknemers bekendgemaakt en gestart. Overige voorzieningen De uitgaven van de overige voorzieningen zullen naar verwachting over een langere periode plaatsvinden. De uitgaven voor deze voorzieningen zijn moeilijk in te schatten. De huidige bedragen vormen de beste inschatting op balansdatum.

108


27. Rentedragende schulden De rentedragende schulden zijn als volgt te specificeren:

Onderhandse leningen



1.792

1.847

8

12

1.800

1.859

Groenfonds en achtergestelde leningen Totaal

Voor de specificatie van de perioden waarin de aflossingen zullen plaatsvinden wordt verwezen naar toelichting 32.



Classificatie Kortlopend

74

140

Langlopend

1.726

1.719

Totaal

1.800

1.859

Voor de rentedragende schulden hebben geen zekerheidstellingen plaatsgevonden. De onderhandse leningen zijn in overwegende mate verkregen van institutionele beleggers en banken. De onderhandse leningen omvatten tevens voor een bedrag van € 224 mln. in US dollars (2011: € 208 mln.), € 176 mln. in Japanse yens (2011: € 200 mln.) en € 92 mln. in Britse ponden (2011: € 90 mln.). De groenfonds leningen betreffen leningen voor financiering van specifieke investeringen in duurzame energie-infrastructuur. Vanwege de belastingvoordelen die beleggers in deze groenfondsen genieten ligt de verschuldigde rente onder de marktrente. De kasgeldleningen bestaan uit onderhandse kasgeldleningen en uitgegeven commercial papers. Een overzicht van de kredietfaciliteiten is opgenomen in toelichting 32. Aflossingsverplichtingen voor het eerste jaar na balansdatum worden opgenomen onder de kortlopende schulden. De rentebetalingen over een leningsbedrag van € 1.552 mln. (2011: € 1.572 mln.) zijn gebaseerd op een vast percentage (reële waarde risico). Voor de overige leningen gelden variabele rentepercentages die de ontwikkeling van de marktrente (kasstroom-renterisico) volgen. Voor deze variabele rentepercentages wordt deels gebruik gemaakt van afgeleide financiële instrumenten (renteswapcontracten). De gemiddelde rentelast (exclusief de geactiveerde rente) en de reële waarde van de leningen kunnen als volgt worden gespecificeerd:

2012

Gemiddelde

rentelast 1

Reële waarde van de leningen 1

2011

5,7%

5,6%

2.073

1.937


De reële waarde van de leningen is benaderd door middel van de contante waarde methode. Hierbij is uitgegaan van relevante marktrente tarieven.


109

28. Handelscrediteuren en overige schulden Per 31 december 2012


Handelscrediteuren

839

827

Overlopende passiva 1

451

530

Pensioenpremies

5

2

Overige schulden

552

409

1.847

1.768

1.552

1.544

295

224

1.847

1.768

Totaal

1

Classificatie Kortlopend 1 Langlopend Totaal 1

1


29. Operationele leases Kosten en verplichtingen van operationele leases Eneco heeft operationele lease-overeenkomsten afgesloten voor ICT-voorzieningen en het wagenpark. Daarnaast zijn huurovereenkomsten gesloten voor een aantal terreinen en bedrijfspanden. In het resultaat is hiervoor een last opgenomen van € 59 mln. (2011: € 56 mln.). De minimale verplichtingen van deze overeenkomsten vervallen als volgt:


Binnen 1 jaar


61

56

Binnen 1 tot 5 jaar

163

151

Na 5 jaar

185

152

Totaal

409

359

Opbrengsten van operationele leases Verbruikstoestellen en energie-installaties worden verhuurd voor perioden van 5 tot 15 jaar, waarbij de betreffende activa eigendom van Eneco blijven. De verhuur omvat de terbeschikkingstelling aan gebruikers inclusief het onderhoud. De verhuuropbrengsten die in het resultaat zijn verwerkt bedragen € 40 mln. (2011: € 40 mln.). De minimale vorderingen uit hoofde van niet-opzegbare huurovereenkomsten vervallen als volgt:

Binnen 1 jaar

110



35

28

Binnen 1 tot 5 jaar

108

87

Na 5 jaar

114

92

Totaal

257

207


30. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Inkoop- en verkoopverplichtingen energie Eneco heeft inkoopverplichtingen voor energie ter grootte van € 9,7 mld. (2011: € 12,4 mld.). Deze inkoopcontracten hebben betrekking op 2013 en latere jaren. De inkoopverplichtingen omvatten energiecontracten voor eigen gebruik (own use) met verschillende energieproducenten. Daartegenover staan verkoopverplichtingen die betrekking hebben op 2013 en latere jaren ter grootte van € 3,2 mld. (2011: € 3,9 mld.). Voor de inkoop van warmte zijn verplichtingen ter grootte van € 1,0 mld. (2011: € 0,3 mld.) aangegaan tot en met 2038. Lease-and-leaseback transacties In de jaren 1997 tot en met 2000 zijn lease-and-leaseback transacties aangegaan voor een groot deel van de gas-, elektriciteits- en warmtenetten. Deze activa zijn voor een langdurige periode verhuurd aan derden, die dezelfde activa vervolgens hebben onderverhuurd aan Eneco. Aan het einde van de termijnen van de onderverhuur, gelegen tussen 2015 tot en met 2025, heeft Eneco het recht om de bij derden berustende rechten van onderverhuur te kopen. De specificatie van de afgesloten transacties is als volgt:

Aantal transacties

Transactiewaarde

Kosten vroegtijdige beëindiging

Waarde beleggingen

Elektriciteitsnetten

7

1.602

645

557

Gasnetten

3

494

194

181

Warmtenetten

2

524

211

204

Totaal 31 december 2012

12

2.620

1.050

942

Totaal 31 december 2011

15

2.899

1.154

993

x USD 1 mln.

De transactiewaarden betreffen de taxatiewaarden op het moment van afsluiten van de lease-andleaseback transacties bepaald voor Amerikaanse fiscale doeleinden, op basis van Amerikaanse fiscale waarderingsgrondslagen. In 2012 zijn 3 transacties (2011: 0) vroegtijdig beëindigd waarvan één met een looptijd tot 2021 en twee met een looptijd tot 2025. De baten uit lease-and-leaseback transacties zijn verantwoord in het jaar van afsluiten van de respectievelijke transacties, onder aftrek van de destijds verwachte kosten gedurende de resterende looptijd. Deze verwachte kosten zijn in de balans opgenomen onder de overige langlopende schulden. De afgesloten lease-and-leaseback transacties kunnen de verkoopbaarheid van de activa beperken. Onder voorwaarden kunnen de activa of delen daarvan worden verkocht. Indien niet aan de voorwaarden zou worden voldaan kunnen ontbindende voorwaarden in werking treden. In verband met deze lease-and-leaseback transacties bestaan contractuele voorwaardelijke en onvoorwaardelijke verplichtingen en rechten. De financiële verplichtingen en rechten zijn per saldo aan elkaar gelijk en zijn overgedragen aan derden, waardoor deze niet in de balans worden opgenomen. Voor de verplichtingen zoals hiervoor bedoeld, heeft de vennootschap zekerheden verstrekt in de vorm van hypotheek- en pandrechten op onderdelen van de gas-, elektriciteits- en warmtenetten. Tevens heeft de vennootschap in verband met het risico van gedwongen voortijdige beëindiging van de lease-and-leaseback transacties aanvullende zekerheden verstrekt in de vorm van bankgaranties (Letters of Credit) ter waarde van USD 393 mln. (2011: USD 476 mln.), die zijn gedekt met ondergeschikte zekerheidsrechten op het netwerk. Bij het aangaan van de lease-and-leaseback transacties is een deel van de ontvangen gelden belegd in Amerikaanse staatsobligaties of obligaties met een vrijwel vergelijkbare kredietwaardigheid.


111

Deze gelden kunnen te zijner tijd worden aangewend om de rechten van onderverhuur te kopen. Op balansdatum bedraagt de marktwaarde van deze beleggingen USD 942 mln. (2011: USD 993 mln.). Het verschil tussen de kosten van vroegtijdige beëindiging en de waarde van de beleggingen zal zich naar verwachting in de komende jaren als volgt ontwikkelen: x USD 1 mln.

Kosten vroegtijdige beëindiging

2013

2014

2015

2020

2025

1.054

1.060

1.063

282

44

956

970

984

251

44

98

90

79

31

–

Waarde beleggingen Verschil

Het deel van de kosten van vroegtijdige beëindiging dat contractueel met bankgaranties moet worden afgedekt is afhankelijk van de corporate credit rating van Eneco. Per balansdatum is deze credit rating volgens Standard & Poor’s ‘A-’. Investeringsverplichtingen Ultimo 2012 is Eneco investeringsverplichtingen aangegaan voor een totaalbedrag van € 272 mln. (2011: € 465 mln.). Overige verplichtingen en verstrekte garanties Ultimo 2012 bedragen de bestaande overige betalingsverplichtingen € 580 mln. (2011: € 809 mln.), die vanaf 2013 voldaan moeten worden. Eneco heeft aan derden garanties verstrekt ter grootte van circa € 31 mln. (2011: € 20 mln.). Eneco heeft een fiscale eenheid gevormd voor de vennootschapsbelasting en een fiscale eenheid voor de omzetbelasting. Eneco Holding N.V. en de dochters die deel uitmaken van een fiscale eenheid zijn hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschuld.

31. Transacties met verbonden partijen Aan Eneco verbonden partijen zijn de geassocieerde deelnemingen, joint ventures en de partijen waarmee gezamenlijk beslissende zeggenschap wordt uitgeoefend over een entiteit zoals in deze jaarrekening opgenomen en tevens haar bestuurders en commissarissen. Aandeelhouders van Eneco met invloed van betekenis zijn verbonden partijen. De verkopen aan en inkopen van verbonden partijen hebben plaatsgevonden volgens voorwaarden die in het normale economische verkeer met derden gebruikelijk zijn. De vorderingen en schulden zijn niet zeker gesteld en zullen door bankbetalingen worden verrekend. De specificatie van de handelstransacties met de belangrijkste verbonden partijen is als volgt: Verkopen 2012


112

Inkopen 2011

2012

2011

94

84

18

17

Joint ventures

3

11

54

22

Overige kapitaalbelangen (aandeel > 20%)

1

6

21

12


Vorderingen


Schulden





22

19

1

–

Joint ventures

1

1

8

4

Overige kapitaalbelangen (aandeel > 20%)

2

2

–

3

Voor de bezoldiging van de bestuurders en commissarissen wordt verwezen naar toelichting 6. Naast deze functionele relatie bestaat tussen hen en Eneco geen andere relatie dan die van klant en leverancier op basis van algemeen gebruikelijke leveringsvoorwaarden. Eneco past de vrijstelling toe om transacties met verbonden overheidsinstellingen niet toe te lichten. De Gemeente Rotterdam heeft invloed van betekenis. Naast de aandeelhoudersrelatie bestaat geen andere relatie dan die van klant en leverancier op basis van algemeen gebruikelijke leveringsvoorwaarden onder marktconforme voorwaarden.

32. Beheersing van financiële risico's In het kader van de normale bedrijfsvoering wordt kredietrisico, (commodity-)marktrisico, renterisico en liquiditeitsrisico gelopen. Het beleid is erop gericht de negatieve gevolgen van onvoorziene omstandigheden op de financiële resultaten te minimaliseren. De doelstellingen die hiervoor zijn geformuleerd, zijn afgeleid van de strategische doelstellingen. Op basis van deze doelstellingen zijn procedures en richtlijnen opgesteld die ten minste eenmaal per jaar worden geëvalueerd en indien nodig aangepast. De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor de risicobeheersing. In dit kader worden door haar de procedures en richtlijnen vastgesteld en ziet zij toe op de naleving. De bevoegdheden om namens Eneco verbintenissen aan te gaan zijn vastgelegd in het Corporate Authority Manual. Daarnaast zijn voor alle business units mandaten opgesteld die commodity (elektriciteit, gas, warmte, emissierechten en fuels) risico’s beheersen, zoals onder andere voor de inkoop- en handelsafdeling van Eneco en de verkoopkanalen van Eneco. De Raad van Bestuur bespreekt periodiek met het management de ontwikkeling van de resultaten, kengetallen zoals de ontwikkeling van het werkkapitaal en de handelspositie, de belangrijkste risico’s en de maatregelen om deze risico’s te beheersen. Op basis van belangrijke geïdentificeerde risico’s worden stress tests ontwikkeld en toegepast op de financiële meerjarenplanning. Hiermee wordt de impact van risico’s op de bedrijfsvoering inzichtelijk gemaakt. Elk jaar legt het management verantwoording af aan de Raad van Bestuur middels een ‘in control statement’. Een intern Audit & Risk Committee, een Commodity Risk Committee en een Investment Risk Committee zien toe op de formulering en toepassing van het risicobeleid en adviseert de Raad van Bestuur hierover. Door bespreking van strategische plannen, budgetten, kritische performance indicatoren, prognoses, resultaten en het risicobeleid houden de commissarissen toezicht op de gang van zaken en de beheersing van risico’s. 32.1

Kredietrisico Kredietrisico is het risico dat een verlies ontstaat omdat de tegenpartij of de garantiesteller van de tegenpartij niet aan haar contractuele verplichtingen kan of zal voldoen. Voor de beheersing van dit risico wordt onderscheid gemaakt tussen debiteurenrisico en tegenpartijrisico (counterparty risico) met inbegrip van het risico dat Eneco loopt uit hoofde van de cross border leasetransacties. Debiteurenrisico Debiteurenrisico is het risico dat een debiteur een vordering niet zal voldoen. De meeste vorderingen zijn van beperkte omvang en verdeeld over een zeer groot aantal debiteuren. De Raad van Bestuur ziet hier geen concentratie van risico.


113

Het beleid is erop gericht om aan klanten geen andere kredieten te verstrekken dan normale leverancierskredieten zoals vastgelegd in de van toepassing zijnde leveringsvoorwaarden. Daarnaast is op decentraal niveau in de organisatie beleid geformuleerd. De effectiviteit van dat beleid wordt centraal gemonitord en zo nodig bijgestuurd. Maatregelen die worden toegepast om het debiteurenrisico te beperken zijn: • Een actief incassobeleid. • Het gebruik van kredietlimieten, bankgaranties en/of margining (cash collateral) voor zakelijke partijen. • De inzet van incassobureaus en differentiatie in incassomethoden voor actuele en historische klanten.

De waarde van een vordering wordt volgens een voorgeschreven procedure aangepast. Deze is gebaseerd op de tijd dat de vordering openstaat en de kans dat deze niet volledig wordt voldaan. Voor de zakelijke klanten wordt dit aangevuld met een individuele beoordeling. Tegenpartijrisico Tegenpartijrisico is het risico dat een handelspartner niet aan haar leverings- of betalingsverplichtingen kan of zal voldoen. Dit risico heeft voornamelijk betrekking op de handel in energiecommodities, emissierechten en rente- en valuta- afdekkingstransacties. De basis voor de beheersing van dit risico is vastgelegd in het ‘Counterparty Mandaat’ (onderdeel van het commodity mandaat Eneco Energy Trade) en het ‘Treasury Statuut’, dat door de Raad van Bestuur is vastgesteld. De wijze van de beheersing van het tegenpartij risico is vastgelegd in het Counterparty Mandaat dat is vastgesteld door de Raad van Bestuur. De omvang van het tegenpartijrisico wordt voornamelijk bepaald door de vervangingswaarde van de toekomstige leveringen en de geleverde commodity die nog niet betaald is. De vervangingswaarde wordt per tegenpartij dagelijks berekend op basis van de actuele marktprijzen voor toekomstige leveringen. De risicopositie wordt afgemeten aan de risicotolerantie. Deze tolerantie wordt per contractpartij vastgesteld op basis van een beoordeling van de kredietwaardigheid van die tegenpartij volgens een openbare of interne rating en/of andere beoordelingsmethodieken. Het tegenpartijrisico wordt beperkt door: • Stellen van een bepaalde financiële limietruimte gebaseerd op financiële sterkte counterparty. • Stellen van bepaalde handelsvolume restricties per tegenpartij (positiemanagement). • Gebruik maken van gestandaardiseerde overeenkomsten, met name op basis van EFET- en ISDAvoorwaarden. • Gebruik maken van margining en clearing via een derde partij. • Gebruik maken van bilaterale margining overeenkomsten met tegenpartijen. • Uitvoeren van risico reducerende transacties met counterparties waar onderling elkaar (deels) opheffende posities uitstaan. • Vragen van additionele zekerheden aan counterparties, zoals bankgaranties. • Eventueel afsluiten van kredietverzekeringen voor de afdekking van exposures buiten de limieten.

Margining en clearing via een derde partij vindt plaats bij het gebruik van futures. Hierbij wordt het tegenpartijrisico van een termijncontract overgedragen aan een clearingbank. Deze bank is aangesloten bij het clearinghuis dat faciliteert in de afwikkeling van futures transacties via de handelsbeurzen, zoals ENDEX (European Energy Derivatives Exchange N.V.), EEX (European Energy Exchange A.G.) en ECX (European Climate Exchange). Het clearinghuis verrekent dagelijks tussentijdse marktwaardeveranderingen met zijn clearingbanken, die dat op hun beurt weer verrekenen met de betrokken handelspartijen (margin calls). Hierdoor wordt voor de contractpartijen het tegenpartijrisico op elkaar geneutraliseerd. Bilaterale margining impliceert eenzelfde dagelijkse verrekening, maar dan rechtstreeks met de tegenpartij van de transactie. In het contract met de tegenpartij wordt een initiële minimale waarde (threshold) afgesproken, bilaterale margining wordt alleen toegepast wanneer deze threshold overschreden wordt.

114


Door de margining systematiek ontstaat liquiditeitsrisico (liquidity risk). Het risicobeleid is gericht op het bewaken en op elkaar afstemmen van het tegenpartijrisico door handel in forwards enerzijds en het liquiditeitsrisico door margining anderzijds. Voor de beheersing van beide risico’s bestaat een systeem waarmee interne limieten worden bewaakt op basis van periodieke rapportages (meestal dagelijks). Uit hoofde van de afgesloten lease-and-leaseback transacties (zie toelichting 30) worden door Eneco posities aangehouden in de vorm van deposito’s bij een vijftal Europese banken. Op balansdatum ging het om een bedrag van USD 1,8 miljard (2011: USD 2 miljard). Alle betrokken banken hebben een rating van Standard & Poor’s en/of Moody’s behorend tot het “investment grade” segment. Het tegenpartijrisico wordt frequent beoordeeld. Dit kan er toe leiden dat posities voor zover mogelijk worden ondergebracht bij een andere partij. Het maximale kredietrisico is gelijk aan de balanswaarde van de financiële activa met inbegrip van afgeleide financiële instrumenten en de vorderingen uit hoofde van de cross border leases zoals opgenomen in de toelichting van de niet uit de balans blijkende verplichtingen. Financieringsinstrumenten De wijze waarop de financieringsinstrumenten worden beheerd is vastgelegd in een Treasury Statuut dat is vastgesteld door de Raad van Bestuur en door de Raad van Commissarissen. Bij het opnemen van gelden is het tegenpartijrisico zeer beperkt. Bij het uitzetten van gelden wordt rekening gehouden met de beoordelingscriteria zoals deze in het Treasury Statuut zijn geformuleerd. Op grond hiervan moet een tegenpartij een kredietwaardigheidskwalificatie hebben die ten minste gelijk is aan een rating ‘A+’ volgens Standard & Poor’s of ‘Aa’ volgens Moody’s. Het tegenpartijrisico wordt verder beperkt door spreiding over meerdere partijen, vastgestelde limieten per tegenpartij en maximale looptijden voor uitzettingen. Het tegenpartijrisico voor financiële instrumenten (swapcontracten) wordt beperkt door: • Het gebruik van raamovereenkomsten op basis van ISDA-voorwaarden. • Margining als gevolg van overeengekomen credit support agreements. • Procedures voor periodieke beoordeling van het tegenpartijrisico.

32.2

Marktrisico Marktrisico is het risico dat wordt gelopen over waardeveranderingen in huidige of toekomstige kasstromen en financiële instrumenten die het gevolg zijn van veranderingen in marktprijzen, marktrente en wisselkoersen. Prijsrisico Het marktprijsrisico op de commodityportefeuilles voor inkoop en levering aan klanten wordt in de eerste plaats beperkt door back-to-back-transacties voor inkoop- en verkoopverplichtingen, waarbij ook gebruik wordt gemaakt van afgeleide financiële instrumenten. Waar back-to-back hedging niet mogelijk is, of alleen tegen excessief hoge transactiekosten, wordt gebruik gemaakt van gestructureerde hedging strategieën. Bij dit laatste worden derivaten ingezet die historisch gezien een sterke correlatie hebben met de af te dekken prijsrisico's. Deze instrumenten worden ingezet binnen een conservatief ingerichte structuur van mandaten en limieten met permanente registratie, bewaking en analyse van de posities en de marktwaarde. Het marktprijsrisico op de eigen opwek en de langjarige (structured) commodity inkoopcontracten wordt eveneens beperkt door back-to-back-transacties en structured hedging strategieën zoals hierboven beschreven. Hierbij dient aangetekend te worden dat voor exposures die verder in de toekomst liggen er geen liquide energie handelsmarkt is en deze uit dien hoofde moeilijk tot niet afdekbaar zijn. Prijsrisico’s op handelsportefeuilles van energiecommodities en emissierechten worden beheerst door positielimieten, MtM-limieten, value-at-risk maatstaven (VaR) en stop-loss limieten. Per business activiteit wordt bepaald welke limieten het beste gebruikt kunnen worden om de risico’s te beheersen. De VaR representeert het potentiële verlies van een slecht scenario op een


115

portefeuille over een periode van 10 dagen, uitgaande van een betrouwbaarheid van 95%. VaRcalculaties zijn gebaseerd op een prijshistorie en omvatten onder meer correlaties tussen producten, markten en tijdsperiodes. Door middel van backtesting worden berekende VaR-waarden en het gebruikte model gecontroleerd. Dagelijks wordt aan de riskmanagers en de energiehandelaren gerapporteerd over zowel de VaR per individuele portefeuille als over de handelspositie voor eigen rekening. Limietoverschrijdingen worden direct gerapporteerd. De VaR voor de handelsportefeuille voor eigen rekening bedroeg per 31 december 2012 € 0,9 mln. (2011: € 0,8 mln.). De gemiddelde VaR bedroeg in 2012 € 1,5 mln. (2011: € 2,3 mln.). De handelsafdeling van Eneco heeft sinds de tweede helft van 2012 de ‘proprietary trading’ activiteiten gestaakt. Hierbij werd op basis van ingenomen posities voor eigen rekening getracht om positieve resultaten te realiseren. Vreemde valutarisico Vreemde valutarisico is het risico dat wordt gelopen bij waardeveranderingen in financiële instrumenten als gevolg van koersveranderingen in vreemde valuta. De Treasury afdeling is verantwoordelijk voor de beheersing van de andere valutarisico’s van de groep. In de consolidatie opgenomen vennootschappen mogen zonder instemming van de Treasury afdeling geen open posities (exclusief commodity gerelateerde financiële instrumenten) in vreemde valuta aanhouden die groter zijn dan € 250.000. Op basis van de totale positie in een vreemde valuta en de bijbehorende vastgestelde limiet voor open posities bepaalt de Treasury afdeling of hedging gewenst is en welke strategie daarbij zal worden gevolgd. Valutarisico’s verbonden aan de commodity gerelateerde financiële instrumenten worden overeenkomstig het prijsrisico beheerst. In 2009 zijn leningen aangegaan in Amerikaanse dollars, Japanse yens en Britse ponden om in de financieringsbehoefte van de groep te voorzien. De groep heeft het valutarisico met betrekking tot deze leningen voor de hele looptijd afgedekt met cross currency swapcontracten. Renterisico Renterisico is het risico dat wordt gelopen bij waardeveranderingen in financiële instrumenten als gevolg van een renteverandering in de markt. Het renterisico wordt beheerst door de Treasury afdeling. Het renterisicobeleid is gericht op het beheersen van de netto financieringslasten door fluctuaties in de marktrente. Hiertoe wordt uitgegaan van een bepaalde bandbreedte voor de verhouding tussen vast- en variabelrentende leningen. Eneco maakt gebruik van afgeleide financiële instrumenten zoals renteswapcontracten om het gewenste risicoprofiel te bereiken Indien alle overige variabelen constant blijven, zal een algemene stijging van Euribor (voor een periode van twaalf maanden) met 1% naar schatting leiden tot een daling van het resultaat vóór belastingen met € 0,1 mln. (per 31 december 2011: € 0,1 mln.).

32.3

Liquiditeitsrisco Eneco is een kapitaalintensief bedrijf. Het financieringsbeleid is gericht op het ontwikkelen en onderhouden van een optimale financieringsstructuur, rekening houdend met de huidige activabasis en het investeringsprogramma. Uitgangspunten zijn toegang tot de kapitaalmarkt en flexibiliteit tegen acceptabele financieringskosten. Financieringen worden centraal aangetrokken en intern aangewend. Dochterondernemingen worden gefinancierd met een combinatie van eigen vermogen en intercompany leningen. Een specifiek liquiditeitsrisico vloeit voort uit margining van energiecontracten via clearinghuizen. Voor de beheersing van dit risico zijn limieten vastgesteld voor zowel het openstaande saldo als de gevoeligheid voor prijsmutaties. Hierover wordt dagelijks gerapporteerd aan het management en maandelijks aan de Raad van Bestuur. De gevoeligheid van de margining call bij 1% prijsverandering bedraagt in 2012 € 0,1 mln. (2011: € -0,4 mln.). Een ander liquiditeitsrisico vloeit voort uit de margining van de marktwaarde van de cross currency swapcontracten die bij een aantal banken zijn afgesloten. Indien de marktwaarde van deze contracten de contractuele grenzen overschrijdt dient Eneco de overschrijding bij deze banken te storten. Per ultimo 2012 is er door Eneco in totaal € 31 mln. gestort (2011: nihil).

116


Om te voorkomen dat Eneco niet in staat is te voldoen aan haar financiële verplichtingen wordt groot belang gehecht aan het beheersen van alle hiervoor vermelde risico’s. Daarnaast wordt de liquiditeitsbehoefte gepland op basis van lange, middellange en korte termijn kasstroomprognoses. Deze kasstroomprognoses omvatten onder meer operationele kasstromen, investeringskasstromen, dividenden, te betalen interest en aflossing van schulden. De vermogensbehoefte wordt door de Treasury afdeling afgezet tegenover de beschikbare middelen. Maandelijks wordt hierover gerapporteerd aan de Raad van Bestuur. Bij een aantal banken zijn dagelijks opzegbare kredietfaciliteiten overeengekomen voor debetstanden in rekening-courant voor een maximaal bedrag van € 116 mln. (2011: € 100 mln.). Daarnaast is tot oktober 2016 een gecommitteerde kredietfaciliteit beschikbaar voor een maximum van € 1,25 mld. (2011: € 1,25 mld.). In 2012 is een verlenging overeengekomen tot oktober 2017 voor een maximum van € 1,1 mld. Er is in 2012 niet getrokken onder deze faciliteit. Daarnaast beschikt Eneco over een gesyndiceerde garantie en letter of credit faciliteit van € 200 mln. met een looptijd tot 1 december 2014. Onder deze faciliteit kan Eneco garanties laten stellen ter dekking van het tegenpartijrisico uit hoofde van contracten met energie leveranciers voor zover deze risico’s de overeengekomen limiet te boven gaan. De specificatie van de verwachte uitgaande nominale kasstromen met eventuele rente van financiële instrumenten gedurende de komende jaren is hieronder opgenomen. De kasstromen van de derivaten zijn gebaseerd op de prijzen en volumes in de contracten. Per 31 december 2012

Binnen 1 jaar

Binnen 1 tot 5 jaar


486

152

35

673


158

843

1.626

2.627

Handelscrediteuren en overige schulden

1.552

104

191

1.847

Totaal

2.196

1.099

1.852

5.147

Binnen 1 jaar

Binnen 1 tot 5 jaar

Na 5 jaar

Totaal


173

31

34

238



1

Na 5 jaar

Totaal

227

568

1.887

2.682

Handelscrediteuren en overige schulden 1

1.544

89

135

1.768

Totaal 1

1.944

688

2.056

4.688


33. Kapitaalmanagement Het primaire doel van het kapitaalbeheer van Eneco is de instandhouding van een goede kredietwaardigheid en een gezonde solvabiliteit als ondersteuning van de activiteiten en het minimaliseren van de kostenvoet voor vreemd vermogen. Eneco beschouwt zowel kapitaal als netto schuld als relevante onderdelen van haar financiering en derhalve van haar kapitaalbeheer. Eneco kan haar kapitaalstructuur beïnvloeden door de wijziging van de verhouding tussen eigen vermogen en vreemd vermogen. De netto-rentedragende schulden (exclusief die van beëindigde bedrijfsactiviteiten) zijn gedefinieerd als de lang- en kortlopende rentedragende schulden verminderd met de liquide middelen. In de boekjaren 2012 en 2011 zijn in de doelen, beleid en processen voor kapitaalbeheer geen wijzigingen aangebracht.


117

Eneco bewaakt haar kapitaal met behulp van het 'Financieel Sturingskader'. Hierin zijn verschillende ratio's opgenomen die periodiek worden gemonitord door de Raad van Bestuur. Een van deze ratio's is de verhouding groepsvermogen/totaal vermogen. Het beleid van Eneco is deze verhouding boven de 45% te houden. Ultimo 2012 bedraagt dit percentage 50,5% (2011: 50,4%).

34. Gebeurtenissen na balansdatum Op 21 januari 2013 heeft Eneco een belang van 50% in het offshore windpark Eneco Luchterduinen verkocht aan Mitsubishi Corporation (‘MC’). De verkoop heeft een positieve bijdrage aan de winst over 2013. Eneco en MC zijn ook een Langetermijn-Samenwerkingsovereenkomst aangegaan, met als doel de samenwerking uit te breiden naar andere activiteiten op het gebied van offshore windenergie in Europa. Als onderdeel hiervan hebben Eneco en MC besloten tot samenwerking met betrekking tot Eneco's Prinses Amalia Windpark dat sinds 2008 operationeel is.

118


Toelichting op het geconsolideerd kasstroomoverzicht Alle bedragen zijn in miljoenen euro tenzij anders vermeld. Het geconsolideerd kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Voor de herleiding van de mutatie in de liquide middelen wordt het resultaat na belastingen aangepast voor posten van de winsten verliesrekening en balansmutaties die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven in boekjaar 2012. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt naar kasstromen uit operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. De operationele kasstroom omvat onder andere de uitgaven voor rente en belastingen en de ontvangsten van rente en dividenden. Ontwikkelingskosten, investeringen en desinvesteringen in vaste activa (inclusief financiële belangen) worden opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten. De betaling van dividend wordt gezien als een uitgaande kasstroom uit financieringsactiviteiten. Mutatie werkkapitaal Het werkkapitaal omvat de voorraden en kortlopende vorderingen verminderd met de nietrentedragende kortlopende schulden. De mutatie van het werkkapitaal zoals opgenomen in de operationele kasstroom is als volgt:

2012

Mutatie immateriële vlottende activa Mutatie voorraden

2011

4

–9

–8

– 13

Mutatie handelsdebiteuren

– 24

78

Mutatie overige vorderingen

– 23

– 58

Mutatie niet-rentedragende schulden

– 20

325

Totaal

– 71

323


119

Toelichting per segment Alle bedragen zijn in miljoenen euro tenzij anders vermeld. Gesegmenteerde informatie Bedrijfssegmenten worden onderscheiden in overeenstemming met de bestuurlijke en interne rapportagestructuur van Eneco. De bedrijfssegmenten van Eneco groep zijn de drie kernbedrijven: Eneco, Stedin en Joulz. Het segment Eneco omvat het inkopen, opwekken, verhandelen en verkopen van elektriciteit, gas en warmte en de aanleg, het onderhoud en het beheer van warmtenetten. Het segment Stedin betreft de netbeheerder die de gas- en elektriciteitsnetten beheert. Het segment Joulz is het infrabedrijf waarin advies, engineering, aanleg en beheer van energie-infrastructuren en onderhoud van verlichtings - en parkeerinstallaties zijn ondergebracht. De verrekenprijzen die aan interne opbrengsten ten grondslag liggen zijn gebaseerd op marktconforme prijzen en voorwaarden. De waarderingsgrondslagen van de groep worden ook voor de segmentrapportage gehanteerd. Opbrengsten en resultaat per bedrijfssegment

2012

Opbrengsten energielevering, transport, energie gerelateerde activiteiten en overige bedrijfsopbrengsten Bedrijfsopbrengsten tussen segmenten Inkoop energie en energiegerelateerd en overige bedrijfskosten Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen en bijzondere waardemutaties Afschrijvingen en bijzondere waardemutaties op materiële en immateriële vaste activa Bedrijfsresultaat

2011

Opbrengsten energielevering, transport, energie gerelateerde activiteiten en overige bedrijfsopbrengsten Bedrijfsopbrengsten tussen segmenten Inkoop energie en energiegerelateerd en overige bedrijfskosten Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen en bijzondere waardemutaties Afschrijvingen en bijzondere waardemutaties op materiële en immateriële vaste activa Bedrijfsresultaat

120


Segment Eneco

Segment Stedin

Segment Joulz

Eliminaties en niet gealloceerd

Totaal

4.067

1.081

108

–

5.256

42

10

399

– 451

–

– 3.827

– 561

– 516

424

– 4.480

282

530

–9

– 27

776

– 235

– 199

–7

–

– 441

47

331

– 16

– 27

335

Segment Eneco

Segment Stedin

Segment Joulz


Totaal

3.914

995

98

–

5.007

117

3

413

– 533

–

– 3.781

– 508

– 486

479

– 4.296

250

490

25

– 54

711

– 115

– 200

–8

–

– 323

135

290

17

– 54

388

Balans per bedrijfssegment

Segment Eneco

Segment Stedin

Segment Joulz


Totaal

4.233

4.653

373

– 494

8.765

39

–

–

–

39

4.272

4.653

373

– 494

8.804

Eigen vermogen en langlopende verplichtingen

2.989

4.363

40

– 358

7.034

Kortlopende verplichtingen

1.283

290

333

– 136

1.770

Totaal passiva

4.272

4.653

373

– 494

8.804

Segment Eneco

Segment Stedin

Segment Joulz


Totaal

4.272

4.463

369

– 491

8.613

32

–

–

4.304

4.463

369

– 491

8.645

Eigen vermogen en langlopende verplichtingen 1

2.832

4.212

50

– 337

6.757

Kortlopende verplichtingen

1.472

251

319

– 154

1.888

Totaal passiva 1

4.304

4.463

369

– 491

8.645


Activa Activa Geassocieerde deelnemingen Totaal activa

Passiva


Activa Activa 1 Geassocieerde deelnemingen Totaal activa 1

32

Passiva

1


Overige gegevens per bedrijfssegment Segment Eneco

Segment Stedin

Segment Joulz

Totaal

Investeringen in materiële en immateriële vaste activa

329

374

9

712

Afschrijvingen en bijzondere waardemutaties op materiële en immateriële vaste activa

235

199

7

441

2012

Segment Eneco

Segment Stedin

Segment Joulz

Totaal

Investeringen in materiële en immateriële vaste activa

342

388

7

737

Afschrijvingen en bijzondere waardemutaties op materiële en immateriële vaste activa

115

200

8

323

2011


121

Opbrengsten per land

Nederland

122

2012

2011

5.076

4.883

België

169

112

Overig

11

12

Totaal

5.256

5.007


Overzicht van belangrijkste dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde deelnemingen Dochterondernemingen Naam

Plaats

AgroPower B.V. *

Delft

100%

Rotterdam

100%

Den Haag

100%

Utrecht

100%

Eneco B.V. *

Rotterdam

100%

Eneco België B.V. *

Rotterdam

100%

Eneco Business B.V. *

Rotterdam

100%

Eneco Energy Trade B.V. *

Rotterdam

100%

Eneco Gasspeicher B.V. *

Rotterdam

100%

Eneco Installatiebedrijven B.V. *

Rotterdam

100%

Eneco International B.V.

Rotterdam

100%

Eneco Retail B.V. *

Rotterdam

100%

Eneco Rozendaal B.V.

Rotterdam

100%

Eneco Solar, Bio & Hydro B.V. *

Rotterdam

100%

Eneco Strategic Assets B.V.

Rotterdam

100%

Eneco Supply B.V. *

Rotterdam

100%

Eneco Warmte & Koude B.V. *

Rotterdam

100%

Eneco Wind B.V. *

Rotterdam

100%

Waver (B)

100%

Londen (VK)

100%

Eneco Windmolens Offshore B.V.

Rotterdam

100%

Joulz B.V. *

Rotterdam

100%

N.V. Eneco Beheer *

Rotterdam

100%

Nike-Eneco-Solar N.V.

Laakdal (B)

100%

Offshore Windpark Q7 B.V.

IJmuiden

100%

Oxxio Nederland B.V. *

Leusden

100%

Capelle aan den IJssel

100%

Stedin Netbeheer B.V. *

Rotterdam

100%

Windenergie Rijnkanaal B.V. (voorheen: Windpark Ecofactorij B.V.)

Rotterdam

100%

Utrecht

100%

Windpark de Beemden B.V. (voorheen: Windpark Zwartenberg B.V.)

Rotterdam

100%

Windpark De Graaf B.V.

Oosterhout

100%

Utrecht

100%

Windpark Martens B.V.

Oosterhout

100%

Windpark Martina Cornelia B.V.

Rotterdam

100%

Windpark Oudenstaart B.V.

Rotterdam

100%

Windpark Romerswaal B.V.

Rotterdam

100%

Windpark Sabina-Henricka B.V.

Rotterdam

100%

Utrecht

100%

Rotterdam

100%

BioEnergieCentrale Delfzijl B.V. CityTec B.V. * Ecofys Netherlands B.V.

Eneco Wind Belgium S.A. (voorheen: Air Energy S.A.) Eneco Wind UK Ltd.

Stedin Meetbedrijf B.V. *

Windpark Afrikahaven B.V.

Windpark Logistiekweg B.V.

Windpark van Luna B.V. Windpark van Pallandt B.V. * * Voor deze dochterondernemingen is door Eneco Holding N.V. een 403-verklaring afgegeven


123

Joint ventures Naam

Enecogen v.o.f. Navitus Bay Development Limited Warmtetransportbedrijf Amstelland Zuid-Amsterdam (WAZA) B.V.

Plaats

Rotterdam

50%

Londen (VK)

50%

Rotterdam

39%

Geassocieerde deelnemingen Naam

Groene Energie Administratie B.V.

Plaats

Rotterdam

30%

Een volledig overzicht van de maatschappijen, zoals bedoeld in artikel 379 Boek 2 BW Titel 9, is ten kantore van het Handelsregister te Rotterdam gedeponeerd.

124


Vennootschappelijke jaarrekening Vennootschappelijke winsten verliesrekening x € 1 mln.

2012

2011

Resultaat dochterondernemingen

266

242

Overige resultaten na belastingen

– 33

– 38


233

204


125

Vennootschappelijke balans Voor winstbestemming x € 1 mln.

Toelichting



2

7.240

6.977

Vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa Vorderingen op groepsmaatschappijen

173

150

Actuele belastingvorderingen

28

–

Overige vorderingen

32

–

Liquide middelen

96

124

329

274

7.569

7.251

Totaal vlottende activa Totaal activa

Eigen vermogen Aandelenkapitaal

497

497

Agioreserve

381

381


903

945

Reserve translatieverschillen

4

1

– 52

– 12

2.478

2.337

233

204

3

4.444

4.353

4

1.531

1.566

77

12

1.608

1.578

Reserve kasstroomafdekkingen Ingehouden resultaten Onverdeeld resultaat boekjaar Totaal eigen vermogen Langlopende verplichtingen Rentedragende schulden Overige schulden Totaal langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen Rentedragende schulden Schulden aan groepsmaatschappijen Actuele belastingverplichtingen

208

5

1.289

1.266

–

13

20

36

Totaal kortlopende verplichtingen

1.517

1.320

Totaal passiva

7.569

7.251

Overige schulden

126

4


Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening Alle bedragen zijn in miljoenen euro tenzij anders vermeld.

1.

Waarderingsgrondslagen De vennootschappelijke jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW, waarbij dezelfde waarderingsgrondslagen zijn toegepast als in de geconsolideerde jaarrekening, zoals toegestaan in artikel 362 lid 8, Titel 9 Boek 2 BW. Dochterondernemingen vormen een uitzondering op het voorstaande en worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde. De beschrijving van de activiteiten en de structuur van de onderneming, zoals opgenomen in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening is eveneens van toepassing op de vennootschappelijke jaarrekening.

2.

Financiële vaste activa

Per 1 januari 2011

Dochterondernemingen

Vorderingen op dochterondernemingen

Overige vorderingen


Uitgestelde belasting vorderingen

Totaal

4.762

1.504

17

9

32

6.324

Resultaat dochterondernemingen

242

–

–

–

–

242

Aanpassing reële waarde netwerken gereguleerd

307

–

–

–

–

307

–1

–

–

–

–

–1

Mutatie uitgestelde belastingvorderingen

–

–

–

–

28

28

Mutatie leningen aan dochterondernemingen

–

33

–

–

–

33

52

–

4

–

–

56

1

–

–

–

–

1

– 13

–

–

–

–

– 13

5.350

1.537

21

9

60

6.977

266

–

–

–

–

266

Mutatie uitgestelde belastingvorderingen

–

–

–

–

– 24

– 24

Mutatie leningen aan dochterondernemingen

–

29

–

–

–

29

Mutatie overige leningen

–

–

2

–

–

2

–3

–

–

–9

–

– 12

2

–

–

–

–

2

5.615

1.566

23

–

36

7.240

Desinvesteringen

Mutatie reële waarde financiële instrumenten in eigen vermogen Translatieverschillen Wijziging in belang minderheidsdeelnemingen Per 31 december 2011 Resultaat dochterondernemingen

Mutatie reële waarde financiële instrumenten in eigen vermogen Translatieverschillen Per 31 december 2012


127

3.

Eigen vermogen Voor een toelichting op het verloop van het eigen vermogen wordt verwezen naar het geconsolideerde mutatieoverzicht groepsvermogen dat is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. Een toelichting op de afzonderlijke vermogenscomponenten wordt gegeven in toelichting 24 van de geconsolideerde jaarrekening.

4.

Rentedragende schulden De rentedragende schulden betreffen voornamelijk onderhandse leningen verstrekt door institutionele beleggingsinstellingen zoals vermeld in toelichting 27 van de geconsolideerde jaarrekening.

5.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen Eneco Holding N.V. heeft voor haar dochterondernemingen die in het overzicht van belangrijkste dochterondernemingen, joint ventures en geassocieerde deelnemingen zijn gemarkeerd met * een hoofdelijke aansprakelijkheidsverklaring afgegeven zoals bedoeld in artikel 403, lid 1, sub f, Titel 9 Boek 2 BW. Dit geldt eveneens voor de volledige lijst die ten kantore van het Handelsregister te Rotterdam is gedeponeerd. Voor de verplichtingen die zijn verbonden aan de lease-and-leasebacktransacties heeft de vennootschap zich garant gesteld zoals vermeld in toelichting 30 van de geconsolideerde jaarrekening. Eneco Holding N.V. vormt met vrijwel al haar dochterondernemingen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Alle vennootschappen van deze eenheid zijn hiermee hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschuld van de eenheid. Daarnaast maakt Eneco Holding N.V. onderdeel uit van een fiscale eenheid voor de omzetbelasting voor een deel van de groep. Alle vennootschappen van deze eenheid zijn hiermee hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschuld van de eenheid.

6.

Accountantskosten Onderstaande honoraria zijn in 2012 ten laste van het resultaat van de vennootschap en haar dochtermaatschappijen gebracht voor accountantskosten en adviesdiensten door de externe accountant van Eneco: Deloitte Accountants B.V., zoals gedefinieerd in artikel 1.1 van de ‘Wet toezicht accountantsorganisaties’ (Wta), alsook de aan de accountantsorganisatie gelieerde entiteiten van het Deloitte-netwerk.

x € 1.000

Controle van de jaarrekening Overige controleopdrachten Andere niet-controle diensten Totaal

2012

2011

862

1.138

1.507

896

246

331

2.615

2.365

In het honorarium voor de controle van de jaarrekening van Eneco Holding N.V. zijn de werkzaamheden voor de geconsolideerde en vennootschappelijke jaarrekening van deze vennootschap opgenomen.

128


De overige controleopdrachten betreffen de controlewerkzaamheden voor statutaire jaarrekeningen van dochtermaatschappijen en hieraan gerelateerde opdrachten. Andere nietcontrole diensten betreffen diensten die zijn toegestaan volgens de Wta en gedeeltelijk in rekening zijn gebracht door de aan de accountantsorganisatie gelieerde entiteiten van het Deloitte-netwerk (2012 € 215 duizend en 2011 € 309 duizend). Rotterdam, 1 maart 2013 Eneco Holding N.V. Raad van Bestuur

Raad van Commissarissen

J.F. (Jeroen) de Haas, voorzitter

E.H.M. (Edo) van den Assem, voorzitter

C.J. (Kees-Jan) Rameau

C.P.G. (Kees) van Dongen

G.A.J. (Guido) Dubbeld

H.G. (Henk) Dijkgraaf

M.W.M. (Marc) van der Linden

J.G. (Joop) Drechsel J. (John) Lintjer M. (Mirjam) Sijmons K.G. (Klaas) de Vries


129

Overige gegevens 1.

Gebeurtenissen na balansdatum Voor de gebeurtenissen na balansdatum wordt verwezen naar toelichting 34 op de geconsolideerde jaarrekening.

2.

Winstbestemming Volgens de statuten van de vennootschap kan het bestuur met goedkeuring van de Raad van Commissarissen een gedeelte ter grootte van maximaal de helft van de winst die voor uitkering beschikbaar is toevoegen aan de reserves. Het resterende gedeelte staat ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders. De algemene vergadering kan besluiten het resterende gedeelte geheel of gedeeltelijk uit te keren. Hetgeen niet wordt uitgekeerd wordt toegevoegd aan de reserves.

Voorstel winstbestemming 2012 Ten tijde van het opstellen van de jaarrekening is nog geen voorstel voor de winstbestemming 2012 vastgesteld.

3.

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: De aandeelhouders van Eneco Holding N.V.

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening 2012 van Eneco Holding N.V. te Rotterdam gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de vennootschappelijke jaarrekening. De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde winsten verliesrekening, de geconsolideerde balans per 31 december 2012, het geconsolideerd overzicht gerealiseerde en nietgerealiseerde resultaten, het geconsolideerd kasstroomoverzicht en het geconsolideerd mutatieoverzicht groepsvermogen over 2012 en de toelichting waarin opgenomen een overzicht van de belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. De vennootschappelijke jaarrekening bestaat uit de vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2012 en de vennootschappelijke balans per 31 december 2012 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW), alsmede voor het opstellen van het verslag Raad van Bestuur, zoals opgenomen op pagina 2 tot en met pagina 68, in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten

130


van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Eneco Holding N.V. per 31 december 2012 en van het resultaat en de kasstromen over 2012 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW.

Oordeel betreffende de vennootschappelijke jaarrekening Naar ons oordeel geeft de vennootschappelijke jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Eneco Holding N.V. per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het verslag Raad van Bestuur, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het verslag Raad van Bestuur, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Rotterdam, 1 maart 2013 Deloitte Accountants B.V. Was getekend, Drs. K.G. Auw Yang RA


131

Definities Allocatie


Administratieve vaststelling welk deel van de geleverde energie voor rekening komt van welke leverancier. Door meting (in het netwerk of aan de meter van de klant) is niet vast te stellen welke leverancier de energie heeft geleverd. Voor de verrekening van de kosten voor levering en transport zijn allocatieregels vastgesteld. De allocatiemethodiek is in gebruik sinds 1 januari 2002.

Engelse term die zich moeilijk laat vertalen en daarom ook in het Nederlands als zodanig wordt gebruikt. Bekend geworden door het rapport ‘Corporate Governance’ van de commissie Peters. Er wordt ondernemingsbestuur in de meest ruime zin van het woord mee bedoeld, het stelsel van verantwoordelijkheden van alle partijen die bij het bestuur van een bedrijf betrokken (kunnen) zijn, zoals directie, commissarissen, aandeelhouders, bankiers en andere partijen die kapitaal hebben verschaft aan het bedrijf.

Auditcommissie Commissie samengesteld uit leden van de Raad van Commissarissen die toeziet op belangrijke financiële zaken van de onderneming.

COSO Model om een structuur voor interne beheersing in te richten en te onderhouden.

Biomassa Organisch materiaal met oorsprong in planten. De biomassa voor energetische doeleinden omvat teeltvegetatie en afval.

Counterparty risico Het risico dat een handelsrelatie niet aan haar (financiële) verplichtingen kan voldoen.

Business Review Periodieke rapportage door het management

Capaciteitstarief Tarief waarbij de transportkosten voor gas en elektriciteit die door de netbeheerder in rekening worden gebracht niet afhankelijk zijn van het werkelijke verbruik, maar van het type aansluiting.

Credit rating Deze rating geeft een beoordeling weer van het krediet risico van een onderneming. De rating wordt vastgesteld door gespecialiseerde bureaus die, afhankelijk van de kredietwaardigheid van een onderneming, een AAA, AA, A, BBB etc. geven.

Donkergroen CO2 Broeikasgas dat wordt gezien als een van de oorzaken van klimaatverandering.

CO2-prijzen De kosten die industriële bedrijven moeten betalen voor de uitstoot van CO2. De prijs wordt gerekend per ton.

CO2-rechten Rechten die industriële bedrijven op Europese schaal krijgen toegewezen. Deze rechten komen overeen met de norm die is gesteld aan de uitstoot van CO2. Deze norm is vastgesteld door de Europese Commissie. Stoot een bedrijf minder CO2 uit door te investeren in schonere processen, dan zijn de CO2rechten die zij daardoor overhouden te verhandelen op de CO2markt. Stoot een bedrijf meer uit dan de norm, dan moet het rechten bijkopen op de CO2- markt.

Compliance Engelse term voor werken volgens het boekje, ofwel voldoen aan de regels die voortvloeien uit weten regelgeving of die een bedrijf en eventuele toezichthouders hebben opgesteld. Ook wel gebruikt voor afdelingen van bedrijven of beurzen die controleren of de handel volgens de regels verloopt.

Convenant Overeenkomst tussen verschillende partijen.

132


Donkergroene energie is opgewerkt uit nieuwe duurzame bronnen en levert daarmee een bijdrage aan de verdere verduurzaming van onze energievoorziening. Voorbeelden van nieuwe duurzame bronnen zijn wind, zon en biomassa. Elektriciteit uit waterkracht is veelal niet donkergroen omdat deze vorm van energieopwekking al lang bestaat en dus geen bijdrage levert aan de verdere verduurzaming van onze energievoorziening. Eneco telt als donkergroene elektriciteit haar eigen duurzame productie mee en de duurzame productie van haar partners waarmee zij een langdurige afnameovereenkomst (PPA) heeft.

EFET European Federation of Energy Traders.

EFET of ISDA contracten Een (standaard) raamcontract waaronder handelspartners deals kunnen sluiten. In deze raamcontracten worden wederzijdse garanties, rechten en plichten alsook rekenregels of ‘netting’-principes gedefinieerd.

Energie Nederland De brancheorganisatie voor alle bedrijven die in Nederland actief zijn in productie, transport, handel of levering van gas, elektriciteit en/of warmte. De federatie behartigt de belangen van de aangesloten bedrijven en is aanspreekpunt voor overheid, politiek en belangenorganisaties. Namens de leden voert Energie Nederland op nationaal en internationaal niveau de dialoog met deze partijen. www.energiened.nl

Enterprise Risk Management (ERM)

Leveranciersmodel

Het proces rondom het plannen, organiseren, sturen en controleren van de activiteiten van een organisatie, om de kans op financiële, strategische en operationele risico's te minimaliseren.

In het in te voeren leveranciersmodel is de leverancier het enige aanspreekpunt voor de kleinverbruiker van energie. Daarbij worden de transportkosten ook via de factuur van de leverancier in rekening gebracht.

ESCO

LTIR

Energy Service Company (ESCO) een nieuwe contractvorm waarin een gegarandeerde energiebesparing wordt vastgelegd. Via ESCO’s voert Eneco de regie over de hele keten van verkoop, advies, financiering, realisatie, exploitatie, garantiemanagement en monitoring.

Lost Time Injury Rate. Dit is het getal waarin de veiligheidsprestatie van een onderneming wordt uitgedrukt. Het wordt berekend door het aantal ongevallen met verzuim per miljoen aantal uren te nemen ten opzichte van het werkelijk aantal productieve uren.

Geschillencommissie

Margining en clearing

Klachten van consumenten/huishoudens kunnen in vrijwel alle gevallen voorgelegd worden aan deze commissie in Den Haag als het bedrijf de klacht heeft behandeld. Een uitspraak van deze commissie is bindend.

Methoden om wederzijds counterparty risico te neutraliseren. Bij margining wordt periodiek (veelal dagelijks) de waardeverandering van de onderliggende contracten financieel verrekend op daartoe bestemde bankrekeningen. In geval van clearing vindt een soortgelijk proces plaats, maar dan middels een daartoe aangewezen derde party, de zgn. clearing member.

Graaddag Een graaddag is een rekeneenheid om de (variërende) buitentemperatuur uit berekeningen over energie verbruik te halen.

Marked-to-market value

Groen gas

Geeft de netto contante waarde van een contract of verzameling contracten weer.

Gas dat wordt geproduceerd uit biomassa en met aardgaskwaliteit wordt geleverd.

MWe Eenheid voor elektrisch vermogen.

Hedging Het afdekken van een prijs- of koersrisico van een bepaalde beleggingspositie.

MWp

In control verklaring

MWt

Verklaring van het bestuur dat de realisatie van doelstellingen wordt bewaakt, de verslaggeving betrouwbaar is en weten regelgeving wordt nageleefd.

Eenheid voor thermisch vermogen.

Interconnectie De verbinding van de Nederlandse gas- en elektriciteitsnetwerken met het buitenland voor import en export van energie.

Eenheid voor elektrisch vermogen uit zonne-energie.

Net Promotor Score (NPS) De mate waarin de klanten hun eigen leverancier aanbeveelt aan vrienden en bekenden. Het cijfer komt tot stand door het percentage criticasters af te trekken van het percentage promotors.

Netbeheer Nederland ISDA International Swaps and Derivatives Association.

Nederlandse vereniging ter behartiging van belangen van landelijke en regionale elektriciteits- en gasnetbeheerders.

ISO

Onbalans

Non-gouvernementele organisatie die is opgericht in 1947 om internationale kwaliteitsstandaarden te promoten. ISO staat voor International Organization for Standardization.

Bij elektriciteit ontstaat onbalans door verschillen tussen vooraf opgegeven programma’s en feitelijk verbruik of productie. TenneT corrigeert dit en berekent de onbalanskosten door aan degene die de onbalans veroorzaakt.

Kyoto-protocol Het Kyoto-protocol of Verdrag van Kyoto werd in 1997 opgesteld in de Japanse stad Kyoto en regelt de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen.

Operational Excellence

Lease-and-leaseback

Power Purchase Agreement (PPA)

Verhuur met een vaste looptijd van vaste activa aan buitenlandse partijen die vervolgens voor eigen gebruik worden teruggeleasd van dezelfde partijen.

Langjarig afnamecontract voor elektriciteit met een producent.

Strategie om processen te optimaliseren tegen de laagste kosten.


133

Programmaverantwoordelijken

Swapconstructies

Programmaverantwoordelijken stemmen de vraag naar elektriciteit af met het aanbod voor de volgende dag om onder-/overbelasting van het transportnet te voorkomen en bij te dragen aan de balans van het voorzieningssysteem. Dit vloeit voort uit de wettelijke verplichting van programma verantwoordelijkheid die voor alle aangeslotenen op het elektriciteitsnet geldt.

Ruiltransactie waarbij twee partijen elkaars verplichtingen overnemen. Wordt in de valutahandel gebruikt om aan te geven dat het gaat om de contante aan- of verkoop van valuta terwijl tegelijkertijd een gelijke hoeveelheid op termijn wordt gekocht of verkocht.

Reconciliatie Systeem voor verrekening van geplande en afgenomen hoeveelheden energie tussen programmaverantwoordelijken. Energiebedrijven met een programmaverantwoordelijkheid moeten de afname van hun klanten voor de volgende dag plannen en doorgeven aan de netbeheerder. Voor deze schatting gebruiken de bedrijven verbruiksprofielen. Afwijkingen van het patroon veroorzaken onbalans en dat brengt kosten met zich mee. Reconciliatie is de verrekening van het verschil tussen het verwachte en werkelijke verbruik.

Remuneratiecommissie Commissie samengesteld uit leden van de Raad van Commissarissen dat verantwoordelijk is voor het ontwikkelen en bewaken van het bezoldigingsbeleid voor bestuurders binnen de onderneming.

ROACE Return on Average Capital Employed, ofwel het rendement op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen. Een belangrijke indicator voor de rentabiliteit van de onderneming. Wordt berekend door het nettoresultaat min een belastingratio van 25% te delen door het gemiddeld geïnvesteerd vermogen.

Rotterdam Climate Initiative (RCI) Het Rotterdam Climate Initiative biedt een platform waar overheid, organisaties, bedrijven en inwoners samenwerken aan halvering van CO2-uitstoot en versterking van de economie in de Rotterdamse regio.

Shippen De verantwoordelijkheid van alle aangeslotenen op het Nederlandse gasnet om de dagelijkse productie, het transport en het verbruik van gas te plannen. Deze planning moet in de vorm van programma’s aan de landelijke netbeheerder bekend gemaakt worden. De leverancier vervult de taak van shipperverantwoordelijkheid uit naam van de klant.

Sparkspread Het verschil in ontwikkeling tussen de elektriciteitsprijzen en de gasprijs wat de winstgevendheid van een elektriciteitscentrale bepaalt.

Splitsing Scheiden van het netwerkbedrijf van de productie-, handelen leveringsactiviteiten van een energieconcern.

Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie Subsidiëringsregeling voor producenten van duurzame energie die van kracht werd in 2008.

134


TTF Het TTF (Title Transfer Facility) is een virtuele marktplaats voor gas.

Wet Onafhankelijk Netbeheer (WON) In november 2006 is de Wet Onafhankelijk Net beheer aangenomen. Deze wet regelt dat de energiebedrijven hun netten en het beheer daarvan afsplitsen van hun commerciële activiteiten en dat de energieinfrastructuur in handen blijft van de overheid.

x-factor De Energiekamer, onderdeel van de NMa, stelt de zogenaamde x-factor vast. Met deze doelmatigheidsprikkel beoogt de toezichthouder de transportbedrijven, die van nature monopolist zijn in hun gebied, zo efficiënt mogelijk te laten werken door de tarieven ieder jaar aan te passen. De x-factoren geven aan met welk percentage de transporttarieven zullen dalen of mogen toenemen.

Copyright en merknamen Op alle in dit jaarverslag gepubliceerde foto’s berust copyright. Eneco en Hollandse Wind zijn geregistreerde merknamen van Eneco B.V. Uitgave Eneco Holding N.V.

Disclaimer

Communications & Public Affairs

In dit jaarverslag worden toekomstgerichte uitspraken gedaan. Deze uitspraken zijn herkenbaar aan het gebruik van

Postbus 1003

bewoordingen als ‘verwacht’, ‘naar verwachting’, ‘voorziet’, ‘heeft het voornemen’, en vergelijkbare uitdrukkingen.

3000 BA Rotterdam

Deze uitspraken zijn onderhevig aan risico’s en onzekerheden en de werkelijke resultaten en gebeurtenissen

Telefoon 08889 60 312

kunnenaanmerkelijk afwijken van de huidige verwachtingen. Factoren die daartoe kunnen leiden zijn onder meer,

www.eneco.com

maar niet uitsluitend, de algehele economische omstandigheden, de situatie op de markten waarop Eneco actief is, het gedrag van klanten, leveranciers en concurrenten, technologische ontwikkelingen en juridische bepalingen en

Tekst en realisatie

voorschriften van regelgevende instanties die consequenties hebben voor de activiteiten van Eneco. In aanvulling

Bondt Communicatie

hierop, maar niet beperkt daartoe, kunnen toekomstige resultaten beïnvloed worden door financiële risico’s, zoals valutaen renterisico’s en liquiditeits- en kredietrisico’s. Eneco verwerpt iedere aansprakelijkheid of verplichting

Vormgeving en projectrealisatie

ter zake van het bijwerken of herzien van onderhavige prognoses op basis van nieuwe informatie, toekomstige

C&F Report Amsterdam B.V.

gebeurtenissen of anderszins. De online versie van het geïntegreerde Jaarverslag is afgeleid van het volledige bij de Kamer van Koophandel gedeponeerde geïntegreerde Jaarverslag. Dit gedeponeerde geïntegreerde Jaarverslag is

Fotografie

als PDF te downloaden. Waar de online versie van het geïntegreerde Jaarverslag afwijkt van de PDF versie van het

Eneco

volledige geïntegreerde Jaarverslag, is de laatstgenoemde leidend.

Eneco Holding N.V. Postbus 1003 3000 BA Rotterdam

www.eneco.com

Eneco, midden in de samenleving. Jaarverslag 2012 Eneco Holding N.V

Recommend Documents