Presenteert
DE LESMAP “Een koning is bang. Bang voor de dood. Koortsachtig zoeken zijn geleerden naar oplossingen om de strijd aan te gaan met aartsvijand nummer een. Maar hoe dood je de dood? En wat gebeurt er als de dood er niet meer is?” EN WE STIERVEN NOG LANG EN GELUKKIG! Sermoen werd aangegrepen en warm verrast door de lichtheid waarmee Ballade van de Dood, een kinderboekje van Koos Meinderts en Harrie Jekkers, een ernstig en zwaar thema als de dood voorstelt. Door de kinderlijke, fantasierijke kracht van het verhaal omarmen de lezers van dit boek met een glimlach en zelfs met liefde de dood. Op het einde van dit kleurrijk verhaal krijg je als lezer werkelijk een ‘gelukkig is er de dood’- gevoel. Met En we stierven nog lang en gelukkig! gaat sermoen de uitdaging aan om dit gevoel op de planken te brengen. We hopen dat de voorstelling een moeilijk onderwerp bespreekbaar zal maken, zonder te raken aan wat de dood is: een gebeurtenis die een onmiskenbaar verdriet en onherstelbaar verlies met zich meebrengt. Sermoen toont met En we stierven nog lang en gelukkig! dat de dood een onderdeel is van het leven dat we beter omarmen dan het vanuit angst en onmin de rug toe te keren en het uit de weg gaan. Om het delicate thema van de theatervoorstelling te omkaderen voor onze doelgroep hebben we deze lesmap ontwikkeld. Een verzameling van opdrachten en uitdagingen voor kinderen die net als Ballade van de dood en En we stierven nog lang en gelukkig! de dood op een bespreekbare manier in het leven van kinderen wil brengen. VOORBEREIDENDE OPDRACHTEN Iedere cultuur of religie heeft zijn eigen manier om om te gaan met de dood. In de westerse cultuur begraven we onze doden en rouwen we om het verlies van een geliefde, terwijl mexicanen bijvoorbeeld van de dood een groot feest maken: het fiësta de los muertos! Maar ook binnen dezelfde cultuur heeft iedere persoon zijn eigen visie op de dood. Verschillen in omgaan met de dood zie je ook terug in de verschillende personages uit En we stierven lang en gelukkig! Naargelang je leerlingen, kan je opdrachten kiezen die het best aansluiten bij hun persoonlijkheid, interesse en leeftijd.
Sermoen is erg benieuwd naar de knutselwerken die jullie maken. Leuke foto's van jullie kunstwerkjes mogen daarom altijd doorgestuurd worden naar
[email protected]! De Koning Net zoals vele andere mensen heeft de koning veel schrik van de dood. Hij heeft er zelfs zoveel schrik van dat hij er helemaal ziek van wordt. “Als het donker wordt, dan komt het naar mij toe. Ik hoor het van ver komen het onheilspellende dreunen, het schuifelen en fluisteren, het knagen en het giechelen. Als ik mijn ogen sluit, dan kruipt het naar binnen, als een grote harige spin langs de raamkozijnen in de gordijnen; langs de spleten in de muur, over mijn benen. Het roept mijn naam: Koning Leo, koning Leeeeooooooo!” De meeste mensen worden er niet ziek van, maar net zoals koning Leo zijn veel mensen bang voor de dood. Maar waarom? Net zoals je wenst dat een leuke vakantie nooit eindigt, hopen de meeste mensen dat hun leven ook nooit ophoudt. Bovendien weet niemand wat de dood is of hoe hij eruit ziet. En het ligt nu eenmaal in de menselijke aard om schrik te hebben voor wat we niet kennen. Maar de dood maakt gewoon deel uit van het leven van iedereen. Als je toch bang blijft voor de dood, kan je misschien een dromenvanger maken om enge dromen en gedachten weg te houden. Een echte dromenvanger wordt gemaakt van wilgenhout, leerband en runderpees, of namaak pees (sinew). Maar in de klas kan je met enkele eenvoudige materialen toch zelf een dromenvanger te maken. 1. Ring omwikkelen.
Neem een bol dikke wol, of een stuk leerband. Wikkel dit om de ring. Het begin zet je tijdelijk vast met een wasknijper. Als je leerband gebruikt mag het niet gedraaid zitten. Na een aantal keren wikkelen, draai je steeds met je vingers de wol of het band strak om de ring. Zo ga je verder tot de ring vol is. Zorg dat alle windingen goed tegen elkaar aan liggen, zodat er niets meer van de ring te zien is. Mocht de draad toch te kort zijn, knoop er dan weer een nieuw stuk draad aan vast. Als de ring vol is, knip je het bolletje dat je nog over hebt los. Het uiteinde knoop je vast aan het begin van de draad. De knoop plak je vast met een druppel lijm. Leerband plak je ook vast. 2. Het web maken.
Het knopen van het web van een dromenvanger is wat lastig. Je kan kiezen voor ingewikkelde technieken (http://www.youtube.com/watch?
v=SnBPYR8czRg), maar met kinderen laat je hen best hun gang gaan. Neem een stuk draad van ± 2 meter (hangt af van de grootte van de ring) en knoop de draad aan de ring. Span de draad nu naar de andere kant. Doe dit een paar keer, zodat er een figuur ontstaat. Rijg zo nu en dan een paar kralen aan de draad. De kralen blijven op hun plek zitten door eerst een druppeltje lijm op de draad te doen. Schuif daarna de kraal over de lijm. 3. Versieren.
Maak aan de onderkant en zijkant drie tot vijf koordjes of leren
veters vast. Hieraan bevestig je naar eigen smaak mooie kralen en veren.
De veren bevestig je door eerst een kraal met een groot gat over koordje of veter te schuiven. Dan doe je wat lijm aan het steeltje van de veer. Steek deze dan in de kraal. Het is leuk om iets wat voor jou waarde heeft aan je droomvanger te bevestigen. Dit kan van alles zijn: van zelf gevonden schelpen of steentjes tot een voorwerp wat je mooi vindt. Schelpen hebben vaak een gaatje, waarmee je ze aan de dromenvanger kunt bevestigen. Om steentjes kun je een soort netje knopen en ze dan aan de dromenvanger hangen. Op deze manier maak je er een heel persoonlijke droomvanger van.
De Dood Meestal zien we de dood afgebeeld als een mager skelet of een man in een lange zwarte cape met een riek. De dood lijkt dan best wel eng. Maar hoe ziet de dood er eigenlijk uit? Niemand die het weet. In Ballade van de dood is de dood een schattig klein konijntje, in En we stierven nog lang en gelukkig! een lief mooi meisje. Hoe ziet de dood er volgens jou uit? Laat je leerlingen een tekening maken van de dood. Stimuleer ze door hen verschillende materialen aan te reiken en door hen richtinggevende vragen te stellen: Is de dood groot of klein? Is de dood een meisje of een jongen? Is hij eng of lief? Waar woont de dood? Heeft de dood een huisdier?
De hofnar De hofnar is een vrolijke ziel die rad van tong is. Hij heeft helemaal geen schrik van de dood. Hij maakt er zelfs liedjes over. Kan jij net zoals de hofnar een gek gedicht schrijven over de dood? Poëzie schrijven met jonge kinderen is niet eenvoudig, daarom werk je het best met enkele eenvoudige richtlijnen of werkvormen.
Je kan de leerlingen bijvoorbeeld een elfje laten maken. Een elfje is een gedicht(je) van elf woorden, verdeeld over 5 regels. Een voorbeeld: water
wie gaat
ik ben eerst wat is het lekker vakantie De eerste regel bestaat uit één woord, de tweede uit twee woorden, de derde uit drie en de vierde uit vier woorden. De vijfde regel heeft slechts één woord en bevat een samenvatting van het geheel. Een ander soort gedicht is een naamgedicht. Een naamgedicht is een gedicht waarvan de eerste letters van elke nieuwe zin een woord vormen. Als je die eerste letters achter elkaar zet, lees je waar het gedicht over gaat. M erel is een vogel
E n ook een mooie naam
R ekenen en taal vindt ze leuk E n ’s avonds gaat ze rennen L open op de atletiekbaan. Een derde soort gedicht is een stapelgedicht. In een stapelgedicht wordt de volgende zin steeds langer. Je begint steeds met hetzelfde stuk, maar schrijft er een stuk achter. De laatste zin is anders is heel anders. De school is leuk
De school is leuk, ik speel in de hal
De school is leuk, ik speel in de hal met Roy We spelen bij de voetbaltafel, het is 3-4.
De Geleerden De geleerden vinden zichzelf enorm slim. Zo slim dat ze denken de dood te kunnen vangen. “De dood komt je halen...
Dus de dood raakt je aan
En als de dood je kan aanraken Dan kunnen wij hem ook aanraken en kunnen wij hem aldus vangen!” Zijn jullie even slim als de geleerden? Kunnen jullie een supergeheime val bouwen om de dood te vangen?
Een val bouwen om de dood te vangen is een leuk spelmoment waarbij kinderen kunnen nadenken over wat de dood is. Want om de perfecte val te maken, moet je je prooi kennen! Filosofeer samen met je leerlingen hoe je de dood het best zou kunnen vangen. Hieronder vind je alvast enkele tips: Is de dood net als wespen gek op zoetigheid? Misschien kan je hem dan vangen met een wespenval. • Snij een plastic fles doormidden
Snijd met een scherp mes eenderde, of +/- 10 centimeter van de
bovenkant af. Om ervoor te zorgen dat je jezelf niet lelijk snijdt, kun je
het best voor een zachte plastic fles kiezen. • Plaats de bovenste helft op de kop in de onderste helft
Zet de bovenste, afgesneden helft, nu op zijn kop in de onderste helft zodat het schenkgedeelte naar beneden wijst. De bovenkant van je wespenval lijkt nu op een trechter. Plak met plakband de onderste en bovenste helft aan elkaar vast. • Maak gaatjes aan de zijkant
Maak met het mesje aan beide kanten een gaatje waar je een touwtje doorheen kunt rijgen. Nu kun je je val ophangen waar je wilt. • Vul de val met een laagje lekkers
Wespen zijn zoetkauwen. Zij drinken graag limonade en siroop, maar
waaraan zou de dood niet kunnen weerstaan? Misschien is hij wel gek op spruitjes?
Je kan met je leerlingen ook altijd vlindernetjes, lichtvallen of bodemvallen maken. Handige leerkrachten kunnen Bear Grylls-gewijs aan het werk: http://www.youtube.com/watch?v=i2rhyZ6CGTQ
BOEKENTIPS Naast Ballade van de dood bestaan er nog heel wat andere leuke boeken die het thema van de dood op een orginele manier benaderen. • Ik vond een dood vogeltje: gids voor kinderen over de kringloop van leven en dood, Jan Thornhill, Biblion Uitgeverij, 2006 • Dat is heel wat voor een kat, Judith Viorst & Fleur Van der Weel, Gottmer, 2007 • Linus, Mieke Versyp & Pieter Gaudesaboos, Lannoo 2007 • Dood zijn, hoe lang duurt dat?, Werner Storms, Mozaïek, 2000 • De verdwijntruc, Dolf Verroen, Van Goor, 2003
CREDITS Regie en tekst: Simon De Vos
Spel: Eva Binon, Koen Janssen, Michaï Geyzen en Karolien Verlinden Muziek en spel: STIJN Dramaturgie: Ruth Mariën
Kostuum: Eric Raeves, Tina Heylen en Vick Verachtert
Scenografie en lichtontwerp: Mark Van Denesse
Uitvoering decor: Bram Verhagen
Techniek: Bert Van Dyck
Productie: Ruth Plessers
SPEELREEKS 02/05/13 Schoolvoorstelling, Arca - Gent, 10u 02/05/13 Première, Arca - Gent, 20u 03/05/13 Schoolvoorstelling, Arca - Gent, 10u 03/05/13 Schoolvoorstelling, Arca - Gent, 14u 05/05/13 Familievoorstelling, Warande - Turnhout, 19u00 06/05/13 Schoolvoorstelling, Warande - Turnhout, 10u30 06/05/13 Schoolvoorstelling, Warande - Turnhout, 13u45 11/05/13 Familievoorstelling, CCBE - Berchem, 19u30 15/06/13 Familievoorstelling, Vermaak na Arbeid, OPEK - Leuven, n.t.b
PRAKTISCH Voor meer informatie kan u kijken op www.sermoen.be of ons contacteren via
[email protected] Tickets voor de voorstellingen in Gent zijn te koop aan 6€ (schoolvoorstelling) of 12€ (reguliere voorstelling). Reserveren op http://www.ntgent.be/productie/en-we-stierven-nog-lang-en-gelukkig of via het NTGent bespreekbureau op 09 225 01 01.
Tickets voor onze voorstellingen in Turnhout, Berchem en Leuven kan u kopen bij de respectievelijke site's van de cultuurhuizen. En we stierven nog lang en gelukkig! Kwam tot stand met de steun van de Stad Gent, Provincie Oost-Vlaanderen en de Vlaamse Overheid.
