en
“DE LEIDSCHE WINTER” Mijn Ondernemend Profielwerkstuk: een geslaagde uitdaging
In de avond van donderdag 13 februari j.l. is lokaal C-66 van het Leidse Da Vinci College aan de Kagerstraat gevuld met ouders, vrienden en andere belangstellenden. Vanavond zullen een zevental leerlingen verslag doen van hun ervaringen met commercieel ondernemerschap. De voorbije vijf maanden hebben zij twee bedrijven opgericht en geëxploiteerd. Voorgeschiedenis Het is al weer heel wat jaren geleden als commercieel ondernemerschap zijn intrede doet in het onderwijs van Da Vinci. De Haagse uitgeverij Codename Future betrekt de school bij de ontwikkeling van een digitaal lespakket over ondernemerschap. Da Vinci beproeft het lesmateriaal met de leerlingen en voorziet het van commentaar. Tot op de dag van vandaag wordt dit materiaal in de onderbouw ingezet. Enkele jaren geleden doet Da Vinci een grootschalige vingeroefening waarbij leerlingen van de 2e klas aan de slag gaan met de praktijk van het commercieel ondernemerschap. Talloze zeer kleinschalige bedrijfjes rijzen als paddenstoelen uit de grond. In dit door Jong Ondernemen begeleide project blijkt dat commercieel ondernemerschap een beroep doet op kwaliteiten en vaardigheden waarover veel leerlingen (nog) niet in voldoende mate beschikken. “Typisch Da Vinci” is de inbreng van ouders–ondernemers: zij vertellen over hun eigen activiteiten en staan de leerlingen met raad en daad terzijde. Mijn ondernemend profielwerkstuk In 2013 volgt een belangrijke stap: leerlingen wordt de gelegenheid geboden de verplichting van het profielwerkstuk uit te werken in de vorm van een eigen commerciële onderneming. Leerlingen van het HAVO en van het VWO hebben de verplichting tot het maken van een profielwerkstuk; Met het doel de leerlingen te behoeden een meesterproef als onderdeel van het eindexamen. voor een slecht doordachte keuze Het PWS moet aansluiten bij één of meer vakken worden zij die geïnteresseerd zijn waarin de leerling examen doet. Op het Da Vinci uitgenodigd voor een voorlichtingsCollege wordt het werkstuk gedaan in de eerste helft van het examenjaar. Er wordt gewerkt in groepjes. bijeenkomst. Wethouder Frank de Wit spreekt de aanwezigen toe in een vlammend betoog over het belang van ondernemerschap, vooral onder jongeren; zij moeten hun weg vinden in een arbeidsmarkt die de zekerheden mist waarop vorige generaties konden rekenen. De beoogde begeleiders leggen uit wat er van een Ondernemend Profielwerkstuk wordt verwacht. Een en ander is uitgewerkt in een brochure. Deze is als bijlage in dit verslag opgenomen.
Wethouder De Wit aan het woord
In de weken die volgen, melden zich negen leerlingen aan voor de uitdaging. Na eerste verkenningen besluiten twee van hen alsnog te kiezen voor een andere invulling van het profielwerkstuk. Jonas Boukhedmi, Joost Kooistra, Pim van der Linden, David de Nobel, Jelmer Visser besluiten hun schouders eronder te zetten. Naast dit groepje HAVO-leerlingen gaan ook Bente Langendijk en Jip den Held - beiden VWO – er helemaal voor.
Verwachting en ervaring, een nuttig samenspel Al in een vroeg stadium worden ouders-ondernemers uitgenodigd deel te nemen aan een speeddate met de leerlingen. Hieraan voorafgaande vertelt elk van de aanwezigen – zowel de leerling-ondernemers als de ouder-ondernemers - over wat ondernemerschap voor hem of haar betekent. Productkeuze, productontwikkeling, marketing Gebaseerd op eerdere ervaringen hebben de leerling-ondernemers de instructie gekregen dat het hen niet is toegestaan eigenhandig producten te fabriceren. De achterliggende gedachte is dat succesvol ondernemerschap op de eerste plaats gebaseerd is op communicatieve vaardigheden. Bij het zoeken van een product worden de leerlingen op het spoor gezet dat producten in belangrijke mate staan voor emoties. Daarbij moet de ondernemer zich inleven in de doelgroep. De VWO-ondernemers kiezen voor “festivalbandjes”, een bestand product, maar nu in een nieuwe setting. Onderneming JiBeTM stelt zich voor de bandjes aan te bieden bij middelbare Festivalbandjes zijn ooit bedacht als middel om bij scholen die ze kunnen inzetten als opengrote evenementen snel te kunnen zien of bezoekers dag-gadget, naast of in plaats van rechtmatig aanwezig zijn. Het zijn polsbandjes die niet onbeschadigd kunnen worden verwijderd. balpennen, blokjes, tasjes, e.d. Gaandeweg hebben deze bandjes betekenis gekregen Om bij de klanten goed beslagen ten ijs te in de “sociale status” van de drager: je onderscheidt komen, doet de onderneming onderzoek je ermee en hoort tegelijkertijd bij “een groep”. bij de gebruikers van het product.
Jip en Bente, kortom
Gewapend met deze kennis stappen de ondernemers naar de Leidse Leonardo Da Vinci Scholengroep. Deze eerste klant is dermate enthousiast over het product dat een groot aantal wordt besteld in drie uitvoeringen, een voor elke vestiging van de scholengroep.
Leuk voor de verzamelaar…
Voor een eventueel vervolgtraject is JiBeTM van plan de bandjes aan te bieden bij een school in een andere regio. De bandjes worden geproduceerd door het Amsterdamse bedrijf Dutchband. “DE DE LEIDSCHE WINTER” WINTER is de naam die Jonas, Joost, Pim, David en Jelmer kiezen voor hun onderneming. Het vijftal heeft zijn oog laten vallen op een seizoensgebonden product: een stoere, knalrode wintermuts. De doelgroep bestaat uit de ware Leidenaar. En dus wordt de muts voorzien van de tekst “BLEDDERWARMER”.
Wie wil er niet gezien worden met zo’n muts?
De Leidsche Winter doet marktonderzoek, o.a.:
De ondernemers gebruiken een marketingstrategie die gebruik maakt van de eigen sociale netwerken, waarbij ook de “sociale media” worden ingezet. Bij een eventuele voortzetting van het bedrijf wordt gedacht aan verkoop op o.a. festivals en promotie door bekende Leidenaren (zoals cabaretier Jochem Meijer). De mutsen worden ingekocht bij TextielDrukDeal (Ulft); de opdruk wordt uitbesteed bij het Leidse bedrijf 2P+ Financiering, aandeelhouders, het Ondernemersfonds Leiden In de profielwerkstukbeschrijving is wat betreft de financiering van een startkapitaal de instructie opgenomen dat de ondernemingen gebruik maken van aandeelhouders: 1. 2.
een “grote” aandeelhouder en een aantal kleine aandeelhouders uit de familie- en vriendenkring.
Het Da Vinci College doet een aanvraag bij het Ondernemersfonds Leiden. Met de hieruit voortkomende gelden zal de school als grootaandeelhouder deelnemen in de ondernemingen. Om het fonds de gelegenheid te bieden zich een oordeel te vormen over de kwaliteit van de ondernemingsplannen en de kansen van de ondernemingen presenteren JiBeTM en De Leidsche Winter hun plannen aan Nienke Schamper en Sjaak Scheffer, afvaardiging van het bestuur.
Sjaak Scheffer
Nienke Schamper
Het Ondernemersfonds kent aan Da Vinci t.b.v. beide ondernemingen een bedrag toe. JiBeTM maakt vooralsnog géén gebruik van een aandeelhouderschap van Da Vinci, noch van kleine aandeelhouders. De ondernemers vragen hun klanten met succes om vooruitbetaling. Bij een eventuele voortzetting van het bedrijf zal wellicht blijken dat deze aanpak niet houdbaar is en alsnog aandeelhouders moeten worden aangetrokken. De ondernemers van De Leidsche Winter maken gebruik van beide soorten aandeelhouders. (Financiële) bedrijfsvoering en administratie Naast een gedegen bedrijfsplan besteden de ondernemers veel tijd aan het opstellen van diverse begrotingen. De contacten met de verschillende zakelijke partners worden zorgvuldig bijgehouden. De Leidsche Winter hanteert een register van aandeelhouders.
De verlies- en winstrekening van JiBeTM
Donderdag 13 februari: liquidatie? Tijdens de bijeenkomst van 13 februari hebben de ondernemers niet meer dan twintig minuten om hun enthousiasme voor het ondernemerschap over het voetlicht te brengen. Of deze bijeenkomst het einde betekent van de ondernemingen? De leerlingen moeten nu aan de slag met nog een groot schoolexamen en straks het centraal examen. Maar zoals een rechtgeaard ondernemer betaamt, zullen ze toekomstige kansen niet laten liggen. Beide groepjes kunnen voor het profielwerkstuk een mooi cijfer laten bijschrijven in het examendossier. Tot slot Het “ondernemend profielwerkstuk” is geslaagd. De leerlingen die de uitdaging zijn aangegaan, hebben niet stil gezeten; ze zijn actief op pad gegaan in de markt om hun producten aan de man te brengen. Eén verbeterpunt mag niet onvermeld blijven. Het profielwerkstuk wordt gemaakt in een tijdsspanne van nauwelijks vijf maanden. Voor het opzetten en exploiteren van een commerciële onderneming is dat te kort.
Geïnteresseerd in de schriftelijke verslagen van de profielwerkstukken? Stuur een bericht aan
[email protected]
Bijlage: de wervingsbrochure
MIJN ONDERNEMEND PROFIELWERKSTUK
Verreweg de meeste mensen verdienen hun inkomen door te werken in dienst van andermans bedrijf of instelling of in dienst van de overheid. Sommigen kiezen ervoor om zelf een bedrijf te runnen. Lijkt het jou aantrekkelijk om je inkomen te verdienen als eigenaar van een onderneming, dan is dit dè kans om je talenten te onderzoeken. Een eigen (commerciële) profielwerkstuk
onderneming
+
een
Samen met een aantal medeleerlingen richt je een eigen onderneming op en gaat daarmee aan de slag. Na verloop van tijd maak je een kritisch verslag van de activiteiten. Dit verslag is - samen met de bedrijfsactiviteiten - je profielwerkstuk. Enkele belangrijke zaken • Bij ondernemen gaat het om bedrijfsvoering (hoe organiseer ik het bedrijf: o.a. inkoop, verkoop, administratie, financiën?) en marketing (hoe verkoop ik mijn product?). Alle voorbereidingen worden vastgelegd in een bedrijfsplan. • Ondernemen ≠ uitvinden: Kies een bestaand product (een tastbaar product of een dienst). Je mag wel kleine veranderingen aanbrengen.
• Een commerciële onderneming heeft als doel geld (loon, winst) verdienen. Er moet worden geïnvesteerd. Om genoeg startkapitaal bij elkaar te krijgen moet je financiers over de streep trekken met het ondernemingsplan. Je sluit leningen af en je gaat in zee met aandeelhouders. • De ondernemingsactiviteiten vinden gedeeltelijk plaats tijdens DVZ-uren. De begeleiding wordt gedaan door docenten economie en M&O. Voorbeelden van producten • • • • •
Kunstuitleen (b.v. werk van leerlingen) Cateringservice Fietsherstel Kinderpartijtjes Pimp-pakketten
Ben jij ondernemend? Meld je dan nu aan voor “Mijn ondernemend profielwerkstuk”. Tijdpad juni/juli 2013
Ontmoeting met ondernemers Opstellen voorlopig ondernemingsplan
sept 2013
Lessen over ondernemen
okt 2013
Opstellen ondernemingsplan Financiering
nov 2013 dec 2013 jan 2014
De onderneming in bedrijf
feb 2014
(Voorlopig) verslag en mondelinge presentatie
feb 2014
Liquidatie of voortzetting van de onderneming
Lessen en begeleiding Vooral bij het begin van het profielwerkstuk worden enkele lessen gegeven rond ondernemerschap. • Bedrijfsvoering Hoe ga je het bedrijf opzetten? Welke taken moeten er worden gedaan? Wie doet wat? Hoe werk je samen? Hoe ga je de bedrijfsadministratie opzetten? • Marketing: alles wat je in een bedrijf doet om je producten aan de man/vrouw te brengen. Welke mensen zijn mogelijke klanten? Hoe bereik je die mensen? De 4 p’s: product, prijs, plaats, promotie. Inzet sociale media… • Financiën: boekhouding Geld is een handig middel om koop en verkoop mogelijk te maken. Wat is het nut van een balans? Hoe zit de balans in elkaar? De dagelijkse transacties worden bijgehouden in de verliesen winstrekening. • Ondernemingsplan Voordat je samen met andere ondernemers een bedrijf gaat runnen is het goed allerlei zaken in een plan te zetten. Geldschieters (financiers) zullen niet bereid zo maar geld aan de onderneming te lenen: het ondernemingsplan moet laten zien dat het om een “levensvatbaar” bedrijf gaat.
Beoordeling Het succes van een onderneming kan worden afgemeten aan de hoeveelheid productie (meerwaarde) die het bedrijf realiseert. Hoe meer productie, hoe meer mensen er van de onderneming kunnen leven (zij ontvangen winst, loon, rente, huur of pacht). Bij de beoordeling van het profielwerkstuk “Leren ondernemen” wordt vooral gelet op de manier waarop je met je mede-ondernemers de zaken hebt georganiseerd, hoe je de administratie regelt, hoe de marketing wordt aangepakt. En bijvoorbeeld hoe je probeert om je ideeën om te zetten in actie. Ga je op zoek naar mogelijkheden om het geluk een handje te helpen? Hoe interactief ben je? Ben je proactief? Voorlopig plan van aanpak Voordat je met de echte “profielwerkstuk-onderneming” begint moet je een “voorlopig plan van aanpak” maken. Hoe zou jij het allemaal willen doen? Na de lessen die je nog krijgt zul je misschien het voorlopig plan van aanpak voor een groot deel moeten veranderen. Kunnen we meteen zien hoe “flexibel” je bent; ook een belangrijke eigenschap voor succesvol ondernemerschap…
Samenwerkingspartners:
