Elke jongere een sterke start

Jeugd, Onderwijs en Samenleving

Elke jongere een sterke start VSV-CONVENANT 2012-2015 Analyse en activiteitenplan Regio 29: Rijnmond

Inhoudsopgave

1.

Samenvatting

5

1.1

Naar een nieuw convenant

5

1.1.1

Inleiding

5

1.1.2

Leeswijzer

5

1.1.3

Gevraagde besluiten

5

1.1.4

Vervolgproces

6

1.2

Analyse convenant is kaderstellend

6

1.2.1

Kabinetsmaatregelen

7

1.3

Regio-analyse

7

1.3.1

OCW-targets

8

1.3.2

Analyse regio

8

1.3.3

Uitval op de scholen

9

1.3.4

Redenen van uitval

1.3.5

Effectiviteit huidige maatregelen

10

1.4

Activiteitenplan en begroting

11

1.4.1

Uitgangpunten

11

1.4.2

Kader activiteitenplan

12

1.4.3

Maatregelen

13

2.

Een nieuw vsv-convenant

2.1

Noodzaak van een convenant

22

2.2

Elementen vsv-convenant

22

2.3

Proces

23

2.4

Opbouw document

24

2.5

Kabinetsmaatregelen

24

2.5.1

Ontwikkelingen bij het voortgezet onderwijs

24

2.5.2

Focus op Vakmanschap

24

2.6

Nieuwe meetsystematiek

25

3.

Regio-analyse

3.1

Opbouw regio-analyse

9

22

26 26

Documentnaam en versie

Documentbeheer

Datum

Pagina

Analyse en Activiteitenplan vsv-convenant 2012-2015 v08d.doc

Marco de Waal

20 april 2012

2 van 98

3.2

Cijfermatige analyse

26

3.2.1

Targets OCW

26

3.2.2

Beeld regio op basis van definitieve cijfers 2010-2011

28

3.2.3

Resultaten mbo-instellingen in de regio

31

3.2.4

Resultaten vo-instellingen in de regio

39

3.2.5

Score regio Rijnmond in vergelijking met regio Amsterdam

42

3.3

Redenen van uitval

45

3.3.1

Belangrijkste redenen voor voortijdig schoolverlaten

46

3.4


48

3.4.1

Loopbaanoriëntatie inclusief overgang vo naar mbo

48

3.4.2

Aanpak van verzuim

51

3.4.3

Studiestakers (uitgevallen jongeren)

56

3.4.4

Zorg (Plusvoorzieningen)

59

3.5

Conclusies analyse

62

3.5.1

OCW-targets

62

3.5.2

Analyse regio

63

3.5.3

Uitval op de scholen

63

3.5.4

Redenen van uitval

65

3.5.5


65

4.

Activiteitenplan

4.1

Uitgangspunten

67

4.2


68

4.3

Maatregelen

70

4.4

Maatregel 1: Loopbaanteams

70

4.4.1

Doel van de loopbaanteams

70

4.4.2

Werkwijze

70

4.4.3

Positionering van de loopbaanteams

72

4.4.4

VSV actiemomenten

72

4.4.5

Criteria

74

4.4.6

Onderbouwing maatregel op basis van de analyse

75

4.4.7

Zomerpilots

76

4.4.8

Doelgroep en effectberekening

76

4.4.9

Begroting loopbaansteams

77

4.5

Maatregel 2: Begeleiding naar werk of leer-werk-traject

78

4.6

Maatregel 3: Verzuim en studiestakers

79

4.6.1

Verzuimaanpak

79

4.6.2

Studiestakers

81

67


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

3 van 98

4.7

Maatregel 4: Plusvoorzieningen

81

4.7.1

Criteria Plusvoorzieningen

82

4.7.2

Externe plusvoorziening

83

4.7.3

Verdeling middelen en monitoring

83

4.7.4

Verdeelsleutel plusmiddelen

84

4.7.5

Uiteindelijke inzet van middelen

85

4.7.6

Begroting Plusvoorzieningen

85

4.8

Totaalbegroting

86

5.

Bijlagen

5.1

Overzicht Plusvoorzieningen RMC Rijnmond 2009-2012

87

5.1.1

Subregio Nieuwe Waterweg Noord

87

5.1.2

Subregio Rijnmond Zuid-Oost

87

5.1.3

Subregio Zuid Hollandse Eilanden

88

5.1.4

Subregio Stad Rotterdam

89

5.2


91

5.2.1

Objectiviteit

91

5.2.2

Verdeelsleutel

91

5.2.3

Reservering vaste middelen voor externe plusvoorziening

92

5.2.4

Mbo en vo: percentage vsv als eerste uitgangspunt

92

5.2.5

Verdeling mbo op basis van vsv en apcg-leerlingen

93

5.2.6

Verdeling vo op basis van vsv en apcg-leerlingen

94

5.2.7

Huidige verdeling van middelen

96

5.2.8

Conclusie verdeelsleutel

97

6.

Documentgegevens

87

98


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

4 van 98

1. Samenvatting

1.1

Naar een nieuw convenant

1.1.1 Inleiding Het kabinet heeft de doelstelling voor het tegengaan van voortijdige schooluitval (vsv) aangescherpt. Het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters mag in 2016 nog maar maximaal 25.000 zijn. Zoveel mogelijk jongeren een startkwalificatie: dat is in de eerste plaats goed voor de jongere zelf. Jongeren met een startkwalificatie komen vijf keer minder vaak voor in criminaliteitscijfers. Ze vinden ook beter hun weg op de arbeidsmarkt: de kans op werkloosheid is voor jongeren zonder startkwalificatie twee keer zo hoog, Zoveel mogelijk jongeren een startkwalificatie is ook gunstig voor ons allemaal: goed opgeleide arbeidskrachten dragen immers bij aan economisch herstel. De afgelopen jaren is het aantal voortijdig schoolverlaters in de regio Rijnmond flink gedaald. Desondanks blijft de regio landelijk koploper. Jaarlijks verlaten in de regio Rijnmond ca. 4.300 jongeren zonder startkwalificatie het onderwijs. Het nieuwe vsv-convenant is op 8 maart 2012 ondertekend in het Bestuurlijk Overleg VSV (BO VSV). In deze notitie wordt de analyse gepresenteerd. Op basis van deze analyse zijn er uitgangspunten geformuleerd. De analyse en de uitgangspunten waarop de maatregelen in het activiteitplan zijn gebaseerd. In dit hoofdstuk een beknopte samenvatting van de belangrijkste conclusies uit de analyse, de uitgangspunten en de maatregelen. 1.1.2 Leeswijzer Dit document geeft de analyse en de maatregelen weer. Hoofdstukken 2 t/m 5 is vooral bedoeld als naslagwerk en uitwerking. Met de samenvatting (dit hoofdstuk) is een voldoende helder beeld te verkrijgen van de conclusies uit de analyse en over het voorstel voor de maatregelen. 1.1.3 Gevraagde besluiten Het Bestuurlijk Overleg VSV (BO VSV) wordt gevraagd de volgende beslissingen te nemen. 1.

Akkoord met de analyse en uitgangspunten.

2.

Akkoord met de criteria (4.7.1) Plusvoorzieningen. De criteria moeten worden uitgewerkt in een helder toetsings- en monitoringskader.

3.

Akkoord met verdeelsleutel en begroting Plusvoorzieningen (zie toelichting hieronder).

4.

Akkoord met de concepten van de vsv-maatregelen en bijbehorende conceptbegroting en de opdracht geven om deze verder uit te werken en de begroting definitief op te stellen voor het eerstvolgende BO VSV in juni/juli (zie toelichting hieronder).


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

5 van 98

Toelichting beslispunt 3 Een Plusvoorziening is een voorziening voor overbelaste jongeren. De verdeelsleutel Plusvoorzieningen is gebaseerd op de huidige werkelijkheid. Jaarlijks worden de ontwikkeling van overbelaste jongeren en uitvalcijfers getoetst om te kijken of er geen verschuiving van middelen moet plaatsvinden. Als de begroting Plusvoorzieningen is vastgesteld, dienen de mbo-scholen en samenwerkingsverbanden hun plannen. Deze plannen dienen te voldoen aan de criteria en moeten recht doen aan de problematiek van de jongeren in de betreffende instelling of subregio. Een toetsingscommissie zal deze plannen beoordelen en van een advies voorzien. Via de projectgroep vsv wordt dit voorgelegd aan het bestuurlijke overleg vsv. In het volgende bestuurlijke overleg worden de plannen dan definitief vastgesteld. Toelichting beslispunt 4 Van belang is om bij de maatregel loopbaanteams te beseffen dat deze maatregel meer kost dan de gevraagde bijdrage uit het convenant. Uit het convenant wordt ca. € 1,5 mln per jaar gevraagd terwijl de maatregel op basis van een eerste inschatting € 3,3 mln kost. Dat is voor een deel focus aanbrengen in taken en het heralloceren van bestaande mensen en middelen als RMC-middelen, DU-Jeugd, vaste voet vo en mbo. Alleen als de bestuurders hier een principebesluit op nemen, kan deze maatregelen zoals deze bedacht is worden uitgewerkt. Het volgende bestuurlijke overleg moet er dan een uitgewerkt plan met een definitieve begroting liggen. 1.1.4 Vervolgproces Als conform de beslispunten wordt besloten, zal het vervolgproces als volgt worden vormgegeven. De activiteiten moeten vervolgens waar nodig concreet worden uitgewerkt waar nodig en de uitvoering moet worden voorbereid. Ook moeten er afspraken gemaakt worden over ‘meten=weten’. Hoe gaat we sturen op resultaten, welke indicatoren gebruiken we, waar halen we de informatie vandaan? Het is van belang om daar vooraf goede afspraken over te maken. Van belang is dat er een transparante manier van verantwoording wordt opgesteld die regionaal door alle convenantpartners wordt gedeeld. Gemeente Rotterdam is als contactgemeente verantwoordelijk voor het proces van een goede monitoring. Daarnaast moet er een toekomstvisie worden opgesteld. Deze staat op de agenda van het Bestuurlijke Overleg van juni/juli. Op het BO VSV in juni/juli komt dit allemaal samen in de definitieve aanvraag die ingediend moet worden bij DUO. Deze aanvraag komt in juni op de agenda van het Bestuurlijk Overleg VSV. De formele deadline voor het indienen van de aanvraag bij DUO is 15 augustus 2012.

1.2

Analyse convenant is kaderstellend

Investeren in jongeren en hun startkwalificaties loont en zeker niet alleen voor de jongeren zelf. Mét een startkwalificatie hebben jongeren betere arbeidsmarktperspectieven. De doelstelling om landelijk maximaal 25.000 voortijdig schoolverlaters in 2016 te hebben, is ambitieus, maar haalbaar. In de regio ligt de situatie moeilijker. Zoals uit de voorlopige cijfers blijkt, is de daling in de regio nauwelijks voortgezet en is het in


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

6 van 98

Rotterdam zelfs gestagneerd. De tot nu toe ingezette maatregelen hebben niet het gewenste effect gesorteerd. De samenwerking tussen scholen, gemeenten en Rijk in onze RMC-regio wordt opnieuw vastgelegd in een convenant voor de periode 2012-2015. Met de ondertekening van het convenant verbinden deze partijen zich aan het verder verminderen van schooluitval en komen scholen in aanmerking voor subsidie. Het totale budget per jaar voor onze regio is € 7,8 miljoen (in totaal € 23,4 miljoen over de hele convenantperiode). Voor succes op langere termijn moet het voorkomen van uitval onderdeel zijn van de primaire processen binnen scholen, instellingen en de afdeling RMC/leerplicht van gemeenten. Op dit moment is dit nog onvoldoende het geval. Naast de inzet van de regionale middelen en de prestatiesubsidie moet ook goed gekeken worden naar de reguliere taken van het onderwijs en een goed pedagogisch klimaat in het onderwijs. Willen de maatregelen succes hebben, dan moet de filosofie van het convenant ook kaderstellend zijn voor andere budgetten en activiteiten buiten het convenant. De analyse en de uitgangspunten kunnen hier prima voor gebruikt worden. Zo wordt er in zijn totaliteit meer richting gegeven aan het terugdringen van voortijdig schoolverlaten. De basis moet op orde zijn. Ingrepen in het onderwijs ten aanzien van het pedagogisch klimaat, het binden en boeien van jongeren en het helpen en voorbereiden van jongeren in het maken van keuzes voor een goede vervolgopleiding en beroepskeuze zijn cruciaal. Talentontwikkeling en het begeleiden naar een startkwalificaties staan centraal. De jongeren hebben echter ook zelf de verantwoordelijkheid voor hun eigen toekomst. Om te zorgen dat de maatregelen een optimaal effect hebben, dan is het noodzakelijk dat op deze aspecten worden ingezet. 1.2.1 Kabinetsmaatregelen Onderdeel van de toekomstvisie op korte tot middellange termijn zijn de maatregelen die het kabinet gaat nemen. Het gaat dan met name om de maatregelen: Passend Onderwijs, Wet Werken naar Vermogen, Focus op Vakmanschap en de transitie van de Jeugdzorg. Elke maatregel heeft consequenties voor uitval, zowel in kansen als bedreigingen.

1.3

Regio-analyse

In de notitie wordt een schetst gegeven van de regio in de cijfermatige analyse. Daarna wordt ingezoomd op de redenen van uitval. De effectiviteit van de huidige maatregelen passeren vervolgens de revue. Tot slot volgen de bevindingen. In deze paragraaf staan de belangrijkste conclusies van de analyse. Waar zit de uitval? Waarom vallen de jongeren uit? Wat is de effectiviteit van de maatregelen? Waar moeten we op inzetten om de targets te halen.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

7 van 98

1.3.1 OCW-targets Opgave voor de regio VO Gelet op targets van OCW kunnen de volgende conclusies voor het vo worden getrokken. 1.

Gestelde targets voor onderbouw vo en bovenbouw vmbo zijn zelfs zonder bijstelling vanwege nieuwe meetsystematiek behaald. Dat neemt niet weg dat inzet nodig blijft om de doelstelling te halen. Onder invloed van enkele kabinetsmaatregelen ligt hier een potentieel risico dat goed moet worden gemonitord.

2.

Bij de bovenbouw havo-vwo ligt een grote uitdaging ook zonder potentiële consequenties vanuit kabinetsmaatregelen.

Opgave voor de regio MBO Getalsmatig in 3 jaar (cijfers zijn voorlopige cijfers 2010-2011): •

Niveau 1 van 547 naar ≅ 300

•


•

Niveau 3 en 4 van 1311 naar ≅ 575

Conclusies voor het mbo: 1.

Grootste opgave ligt voor scholen op niveaus 2, 3 en 4 en dan in het bijzonder bij niveau 2.

2.

Grootste opgave voor gemeenten op niveau 1: uitgevallen jongeren begeleiden naar werk. Voor jongeren mét een niveau 1 diploma zonder startkwalificatie geldt overigens dat met een arbeidscontract van 12 uur niet meetellen in de vsv-cijfers.

De targets zijn bekend. Ook de opgave die daarbij hoort. Als regio staan we voor een enorme opgave. Om deze het hoofd te bieden, is het van belang om efficiënt en effectief maatregelen in te zetten daar waar de uitval het grootst is en waar het meeste effect valt te sorteren. Daarvoor is een goede analyse onmisbaar. Dat is het fundament waarop de maatregelen steunen. 1.3.2 Analyse regio Om een goed beeld van de regio te geven, is een vergelijking gemaakt met de regio Agglomeratie Amsterdam. Rotterdam / Rijnmond en Amsterdam zijn - mede vanwege de omvang van de regio en de problematiek van de grote stad - de regio’s met de meeste voortijdige schoolverlaters. Alles overziend ontstaat uit de analyses het beeld dat Rotterdam in vergelijking met Amsterdam een groter deel van de bevolking een lagere sociaal-economische status heeft. Deze groep is meer vatbaar voor uitval. Als we de vsv-cijfers bekijken, blijkt dat grofweg een derde van de deelnemers in de regio woonachtig is in een APCgebied (armoedeprobleemcumulatiegebied), maar dat deze groep wel voor iets meer dan 50% een aandeel levert in het aantal vsv’ers. In G4-verband staat Rijnmond op de tweede plek van slechtst scorende regio in de G4 voor wat betreft de daling. Qua percentage vsv t.o.v. het aantal deelnemers staat Rijnmond bovenaan de lijst slechtst scorend. De opgave zit voornamelijk bij de subregio’s NWN, RZO en RDAM. Gemeente Rotterdam is koploper in


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

8 van 98

absolute aantallen vsv: 2.607 en heeft een daling van 18,1% gerealiseerd t.o.v. het basisjaar 2005-2006. Rotterdam heeft ten opzicht van de definitieve cijfers 2009-2010 nagenoeg hetzelfde aantal vsv’ers: 2.597 in 2009-2010 en 2.607 in de voorlopige cijfers 2010-2011. 1.3.3 Uitval op de scholen Grofweg is het volgende beeld zichtbaar: 78% uitval in mbo en daarbinnen zit 82% op het Albeda en op het Zadkine. Dat pleit voor een focus op de beide ROC’s. Daarbij moeten overigens de overige scholen mbo én vo niet uit het oog worden verloren. Ook daar blijft inzet hard nodig. In de analyse is gekeken naar: 1.

Uitval naar verblijfsjaar in het mbo. 93,4% van de uitval in het mbo is ouder dan 18 jaar. 29,6% van hen valt uit in het eerste verblijfsjaar. Deze gegevens pleiten voor maatregelen voor 18-23-jarigen en daarvan de switchers.

2.

Uitval in opleidingsdomeinen. Beide ROC’s en het Scheepvaart en Transportcollege (STC) hebben onderzocht waar de meeste uitval per opleidingsdomein zit. Er bestaat een wisselend beeld tussen opleidingsdomeinen. Dat is deels te wijten aan complexiteit van de materie bij enkele specialistische opleidingen. Maar ook gemakzuchtige keuze door een jongere voor een meer generieke opleiding als business of handel en dergelijke zorgt voor een relatief hoge uitval. Goede loopbaanoriëntatie is belangrijk. Ook moeten onderwijsteams elkaar opzoeken om te leren van best practices.

3.

Uitval 18-23-jarigen. Het probleem van voortijdig schoolverlaten is vooral een probleem van de leerlingen die 18 jaar en ouder zijn. Bijna 80% van de voortijdig schoolverlaters in Rijnmond was in het schooljaar 2010-2011 ouder dan 18 jaar. Als we de doelstelling willen halen, dan zullen we fors op jongeren van 18 jaar en ouder moeten inzetten. Het is precies deze categorie jongeren waarvoor geen enkel handhavingskader is. Zonder handhavingskader blijkt het lastig om verzuimende jongeren te dwingen naar school te komen. Dat pleit voor een handhavingsinstrumenten voor deze leeftijdsgroep. Dat is echter een weg van de lange adem. Het is zeker ook niet het enige wat je kunt doen. Daarom moet er in de maatregelen ook zeker aandacht zijn voor deze doelgroep.

4.

Uitval niveaus mbo. Uit de voorlopige cijfers 2010-2011 blijkt dat de grootste groep uitvallers op niveau 2 zit: ongeveer 1.500. Niveaus 3 en 4 samen hebben er ongeveer 1.300. Om het lijstje compleet te maken: op niveau 1 waren er ca. 550 uitvallers. Als we dat procentueel vergelijken met de uitval in Amsterdam, blijkt dat in niveaus 1, 2 en 3 de uitval hoger is dan in de regio Amsterdam en op niveau 4 lager dan de regio Amsterdam.

5.

Ongediplomeerde uitstroom. Voor zowel vmbo als mbo verandert er een aantal zaken. Relevant voor de toekomstige ongediplomeerde uitstroom is de verzwaring van de exameneisen bij het vo en Focus op Vakmanschap binnen het mbo. Hierdoor zullen op het vmbo de komende jaren vermoedelijk meer leerlingen hun diploma niet halen en het mbo zal de ongediplomeerde leerlingen beperkter toelaten. De vo-scholen zullen extra aandacht moeten geven aan leerlingen die (dreigen) vast te lopen.

1.3.4 Redenen van uitval Willen we maatregelen effectief inzetten dan zijn er drie grote groepen van redenen die om inzet vragen als het om de redenen gaat:


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

9 van 98

1.

Switchers: school(loopbaan) gebonden. In de regio Rijnmond lijkt iets meer dan de helft om deze reden uit te vallen.

2.

Overbelaste leerlingen: persoonsgebonden problemen. Naar schatting 25-30% van de uitvallende leerlingen hebben persoonsgebonden problemen.

3.

Niet-willers. Geschat zijn het 15-20% van de leerlingen die als reden van uitval opgeven dat zij niet gemotiveerd zijn en/of liever gaan werken dan op school zitten.

De conclusie uit de analyse van de redenen van uitval is dat we in de regio Rijnmond vooral met onze maatregelen willen inzetten op bovenstaande drie redenen van uitval om een significante afname te realiseren. Dus inzetten op betere loopbaanoriëntatie/switchers, op terugdringen van de persoonsgebonden problemen en op het toeleiden naar werk als leerlingen niet meer leerplichtig zijn. Dat is niet nieuw, maar wel onze focus voor de komende jaren. 1.3.5 Effectiviteit huidige maatregelen Hier worden alleen de belangrijkste conclusies genoemd. Het gaat om vier maatregelen: 1.

Loopbaanoriëntatie inclusief overgang vo naar het mbo. De ervaringen met de pilot Intergrip waren positief. Komende overgang vo naar mbo is de hele regio aangesloten. Gekeken wordt of Intergrip uitgebreid kan worden met switchers en ongediplomeerde uitstroom havo-vwo. De effectiviteit van de mbo-punten is moeilijk te duiden en de ervaringen ermee zijn wisselend. Loopbaanoriëntatie is echter een belangrijk onderdeel en het beste van de mbo-punten wordt meegenomen in de ontwikkeling van de nieuwe loopbaanteams.

2.

Verzuimaanpak. Het verzuimprotocol wordt als positief ervaren, maar de effectiviteit bij 18+ is minimaal. Er moet worden gekeken hoe deze effectiviteit kan worden verbeterd. Naast een eenduidige procesaanpak (verzuimprotocol) moet ook gekeken worden naar een eenduidige casusaanpak. Locatiegerichte inzet op mbo-locaties wordt als positief ervaren.

3.

Studiestakers: uitgevallen jongeren terugleiden naar school. De regio scoort hiermee op het landelijk gemiddelde. Het opsporen en terugleiden kan beter. Er wordt een grote toename van uitvallers bij de Steunpunten verwacht door onder meer Focus op Vakmanschap en Wet Werken naar Vermogen. Er moeten Zomeracties komen en een no-show 2.0-actie (gekoppeld aan Intergrip).

4.

Zorg (Plusvoorzieningen). Er zijn in de regio 20 Plusvoorzieningen waarmee ca 3.100 jongeren bereikt zijn. Het overgrote deel van hen zit nog steeds op school. Niet van elke Plusvoorziening is de effectiviteit goed te bepalen, maar de plusvoorzieningen hebben in ieder geval schooluitval helpen voorkomen. Er moeten strakke kaders zijn waarbinnen de Plusvoorzieningen worden uitgevoerd. Er moet een heldere en eenduidige verdeelsleutel komen. Een Plusvoorziening moet leerlingvolgend zijn en de effectiviteit moet helder in beeld worden gebracht.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

10 van 98

1.4

Activiteitenplan en begroting

Het activiteitenplan is opgesteld op basis van de analyse en de geformuleerde uitgangspunten. Deze uitgangspunten en het kader worden eerst geschetst. 1.4.1 Uitgangpunten Het activiteitenplan is opgesteld op basis van de analyse en de geformuleerde uitgangspunten. Deze uitgangspunten staan hieronder weergegeven. 1.

Structurele versterking van het onderwijs;

2.

Nabijheid (in de klas);

3.

Accent op de eerste drie maanden (op het mbo);

4.

Maatwerk;

5.

Leerling centraal;

6.

Samenhang.

Ad 1 Structurele versterking van het onderwijs Scholen moeten naast kennisoverdracht zorgen voor een goed pedagogisch klimaat. De kwaliteit van docenten kan in dat opzichte versterkt worden. Ook de teams kunnen worden verstrekt in hun aanpak van vsv. Welke teams doen het goed? Waarom doen ze het beter? Wat kunnen teams van elkaar leren? Best practices kunnen meer worden gedeeld. Maar ook het versterken van loopbaanoriëntatie op het vo, zorgen dat jongeren een meer gefundeerde keuze kunnen maken voor een vervolgopleiding. Het verbeteren van taal- en rekenvaardigheden bij jongeren is een ander voorbeeld. De leerlingen moeten voldoende bagage hebben om op het mbo de lesstof te kunnen begrijpen. De centrale vraag is steeds: wat kunnen scholen zelf aan structurele verbeteringen doorvoeren die zorgen dat het aantal vsv’ers substantieel vermindert. Met alleen de convenantsmiddelen gaat de regio de daling niet structureel realiseren. Ook de reguliere bekostiging en andere middelen zoals de prestatiesubsidie uit het vsv-convenant, de DU-Jeugd in Rotterdam en Schiedam en andere subsidies die scholen ontvangen moeten gericht zijn op het terugdringen van schooluitval. Ad 2 Dichtbij in de klas Deze richtlijn is gericht op het op school houden van de jongeren en het zoveel mogelijk voorkomen van zap-gedrag (switchers). Alles wat aandacht krijgt groeit. Ken de jongere. Haal hem uit de anonimiteit, met name hierbij het accent leggen op de eerste drie maanden in het mbo. Vroegsignalering van problemen is daarbij cruciaal. Het gaat dan om signalen vanuit prestaties van de jongere, zijn gedrag en zijn aanwezigheid (verzuimaanpak). Bij 18+ is ouderbetrokkenheid een specifiek aandachtpunt. Het hoeft dan niet persé over een ouder gaan, maar bijvoorbeeld een ‘significant adult’: iemand waarin de jongere vertrouwen heeft en voor wie hij respect heeft. Het kan dan bijvoorbeeld gaan over een oom, oudere broer of zus, een sportcoach.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

11 van 98

Ad 3 Accent op de 1e drie maanden Bij de eerste drie maanden op het mbo is de opgave om de jongere goed in het vizier te houden. Uit de vsvanalyse blijkt dat jongeren in het mbo vooral kwetsbaar zijn in de beginmaanden van het eerste jaar. Goede dossieroverdracht vanuit het vo is belangrijk. Zorg dat de leerlingen en hun geschiedenis bekend zijn. Daarmee is bekend wie hij is en voelt de jongere zich geen nummer. Vanuit een schoolse, meer kleinschalige vo-omgeving komen de jongeren terecht op het mbo. Kennis van de ‘spelregels’ is dan belangrijk. Wat wordt van de jongere verwacht? Wat zijn de regels ten aanzien van spijbelen? Als een jongere de vrijere omgeving gebruikt om te gaan spijbelen, dan moet gelijk lik-op-stuk ingegrepen worden bij het eerste uur. Het verzuimbeleid / aanwezigheidsbeleid moet daarop zijn toegerust. Om de gelegenheid tot spijbelen in te perken moet er goede sluitende roosters zijn. Voorkom tussenuren waarin leerlingen de stad ingaan en de rest van de dag niet meer terug komen. Ad 4 Maatwerk Het is onmogelijk om voor alle potentiële uitvallers een apart maatwerktraject op te zetten. Confectiemaatregelen (generieke trajecten) zijn nodig. Naar gelang de zwaarte van de problematiek worden de maatregelen steeds passend gemaakt die afgestemd zijn op de specifieke behoefte van de jongere: hoe zwaarder de problematiek hoe meer maatwerk. Ad 5 Leerling centraal Bij de maatregelen moet de schoolloopbaan van de leerling centraal staan. Uiteraard valt de problematiek niet los te zien van de individuele jongere. Maar door het centraal stellen van de schoolloopbaan worden de problemen geplaatst in het kader van school en het behalen van een startkwalificatie. Door de leerling centraal te stellen zou je ook schooloverstijgende, doorgaande begeleiding moeten kunnen organiseren. Aanwezigheid op school en stage heeft hier een prominente rol. Ad 6 Samenhang Meer dan in het oude convenant moeten de maatregelen in elkaars verlengde liggen en moeten ze elkaar versterken. De maatregelen moeten worden ingezet daar waar het vsv-probleem het grootst is en de maatregelen het meeste effect sorteren. Het gaat echter niet alleen om de regionale convenantsmiddelen. Alle maatregelen die in het onderwijs en bij gemeenten en steunpunten worden genomen ter bestrijding van voortijdig schoolverlaten moeten met elkaar samenhangen en elkaar versterken. 1.4.2 Kader activiteitenplan Op basis van het de analyse en de uitgangspunten is een samenhangend kader opgesteld waarin de maatregelen schematisch worden weergegeven. Dit schema staat hieronder.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

12 van 98

Dit schema is opgebouwd uit vier onderdelen. De loopbaan van de jongere, welke risicomoment zich voordoen, hoe de risico’s gesignaleerd worden en welke interventies (maatregelen) uit het convenant worden genomen. 1.4.3 Maatregelen Het activiteitenplan bestaat uit een samenhangend geheel aan maatregelen en een begroting per jaar voor de komende 3 schooljaren uit de nieuwe convenantsperiode. De maatregelen zijn: 1. Loopbaanteams; 2. Begeleiden naar werk of leer-werktraject;


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

13 van 98

3. Verzuim en studiestakers; 4. Plusvoorzieningen. Hieronder staan de maatregelen in het kort weergeven. Voor de uitwerking en meer gedetailleerde begroting wordt verwezen naar hoofdstuk 4 van deze notitie. Loopbaanteams en verzuim/studiestakers hebben een grote verbinding met elkaar. Deze moeten integraal nader worden uitgewerkt. Ad 1: Loopbaanteams Eén van de pijlers van de nieuwe aanpak zijn de loopbaanteams. In loopbaanteams worden de nu nog losstaande maatregelen van het huidige convenant (overgang vmbo-mbo, loopbaancoaching en een aantal activiteiten uit de plusmiddelen zoals schoolloopbaancoaches, mbo-punten overbelasten) samengevoegd en sluitend gemaakt. Naast een integrale en sluitende aanpak van vsv beoogt deze teams ook het onderwijs een spiegel voor te houden. Hiermee treedt een lerend effect op. Doel loopbaanteams Het doel van de loopbaanteams is om door meer samenhang in de begeleiding en resultaatgerichtheid de efficiency en de effectiviteit van de begeleiding te vergroten. Dit willen we bereiken door het bijeenbrengen van de verschillende begeleiders en de verschillende losse activiteiten in resultaatverantwoordelijk teams. Ook zorgen de loopbaanteams voor onafhankelijke en deskundige feedback aan onderwijsteams waardoor de onderwijsteams advies en ondersteuning krijgen, met als doel het onderwijs en het pedagogisch klimaat binnen de opleiding te verbeteren. Werkwijze Loopbaanteams bieden integrale begeleiding aan risicojongeren waarbij de aanpak zich kenmerkt door vroegtijdige signalering en identificatie van loopbaanproblemen, intensivering van de activiteiten om de leerling op school of in stage/werk te houden en een empatisch met een rechte rug benadering. Een risicojongere die eenmaal in beeld is, blijft onder monitoring van het loopbaanteam met de mogelijkheid direct de begeleiding te intensiveren als de jongere begint te verzuimen of andere signalen van uitval vertoont. Het loopbaanteam blijft de loopbaan van de jongere volgen tot de startkwalificatie is behaald. Hiermee worden de begeleidingsactiviteiten die nu los van elkaar worden ingezet gebundeld en kunnen ze elkaar versterken. Het onderwijsteam en de school waar de jongere op dat moment onderwijs volgt, blijven in de eerste plaats verantwoordelijk voor hun leerling. Het loopbaanteam is aanvullend op en ondersteunend aan de reguliere taken van de school. Positionering De loopbaanteams bestaan uit begeleiders vanuit het vo en mbo en vanuit de RMC-Steunpunten, aangevuld met een deskundige op het gebied van de arbeidsmarkt en stage of BBL-plekken. De loopbaanteams werken nauw samen met de ondersteuningsstructuur van vo en mbo. De medewerkers in de loopbaanteams blijven in dienst van hun eigen organisatie maar werken in het loopbaanteam. Binnen het team worden informatie, kennis en expertise gedeeld en uitgewisseld, zodat effectiever en efficiënter gewerkt kan worden binnen de teams én binnen de betrokken organisaties. Het is wel de bedoeling dat medewerkers niet


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

14 van 98

volledig worden vrij gemaakt, maar deels. Zo blijft aanhaking binnen de eigen organisatie geborgd en worden de loopbaanteams niet aparte entiteiten. Het moeten netwerkorganisaties zijn, met een sterke verankering van de deelnemers in de moederorganisaties. De loopbaanteams zijn autonoom en schooloverstijgend en worden direct aangestuurd door een onafhankelijke projectleider. Binnen elk team is een meewerkend voormens actief die dagelijkse werkzaamheden coördineert. De loopbaanteams zijn subregionaal gebonden. In de regio Rijnmond zullen zes loopbaanteams actief zijn, waarvan drie in de subregio Rotterdam en in elke andere subregio 1. De woonplaats van de jongere is dus leidend. De uitvoering van de maatregel wordt gemonitord door de Projectgroep VSV en staat onder de bestuurlijke verantwoordelijkheid van het BO VSV. Indien nodig kunnen knelpunten worden opgeschaald naar de stuurgroep. Aansluiting analyse In de analyse werkgroep hebben we veel gegevens over de jongeren op een rij gezet. We weten dat in Rijnmond 94.965 jongeren tussen de 12 en 23 jaar onderwijs volgen en nog geen startkwalificatie hebben. Van deze jongeren volgen 64.027 onderwijs op het vo en 30.938 op het mbo. Voor een groot deel van deze jongeren verloopt de schoolloopbaan zonder al te grote problemen. Sommige leerlingen lopen echter een groot risico om uit te vallen met name op overgangsmomenten in de loopbaan. Op deze vsv-risicomomenten zal het loopbaanteam vooral inzetten en zullen risicoleerlingen inbeeld komen bij de loopbaanteams. Uit de analyse blijkt, dat een groot deel van schooluitval wordt veroorzaakt door een verkeerde studiekeuze. Dit geldt vooral voor leerlingen op niveau 3 en 4 van het mbo. Door zowel risicoleerlingen te begeleiden bij hun schoolloopbaan en de loopbaanbegeleiding binnen de scholen te versterken, zal de uitval als gevolg van een verkeerde of onvoldoende gemotiveerde studiekeuze afnemen. Ook met het oog op de maximale verblijfsduur in het mbo en het bindend studieadvies is het erg belangrijk dat leerlingen duurzame en weloverwogen keuzes maken. Planning en bereik In de zomer van 2012 zal in een of twee subregio’s (ZHE en/of NWN) en op Rotterdam Zuid alvast een pilot worden uitgevoerd om een start te maken met de maatregel loopbaanteams en ervaring op te doen met de werkwijze. Op basis van deze eerste ervaringen zal ook worden geëvalueerd en gekeken naar het versterken van de intake en de warme overdracht. Tot 1 oktober 2012 zullen alle activiteiten uit het huidige convenant rondom de overstap worden voortgezet, zodat er geen ‘gat’ ontstaat in de zomer waarbij leerlingen uit beeld verdwijnen. De Kick off is op donderdag 1 november 2012. Vanaf mei tot november worden de plannen uitgewerkt en teams geformeerd en ontwikkeld. Een nadere uitwerking van de loopbaanteams wordt voor het volgende bestuurlijke overleg geagendeerd. De maatregel richt zich op risicojongeren van 12 tot 23 jaar in de regio Rijnmond, zowel in het vo als in het mbo. Op basis van de ervaringen tot nu toe is een prognose gemaakt van het aantal risicoleerlingen in het


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

15 van 98

vo (20% van 8.000 overstapper vo naar mbo = 1.600 leerlingen). In het eerste convenantsjaar vindt de overgang plaats van de oude naar de nieuwe werkwijze. De loopbaanteams zullen zich dan vooral richten op de vo-leerlingen en de eerste twee leerjaren van het mbo. Hier zit absoluut gezien ook de grootste groep uitvallers. Begroting Kosten per leerling directe inzet: € 3,3 miljoen per jaar: 8.000 leerlingen per jaar = € 415 per leerling. In totaal wordt vanuit het convenant een bijdrage van in totaal € 4,2 mln over drie schooljaren gevraagd. Deze kosten moeten deels gedekt worden door het verschuiven van bestaande inzet van mensen en middelen buiten het convenant. Dan moet gedacht worden aan DU-Jeugd, RMC-middelen, vaste voet vo en vaste mbo.

Totaal

Nieuwe convenant per jaar

convenant Activiteit Loopbaanteams

€ 4.200.000

2012-2013

2013-2014

2014-2015

€ 1.500.000

€ 1.400.000

€ 1.300.000

Ad 2: Begeleiden naar werk of leer-werktraject In het nieuwe convenant wordt ook rekening gehouden met de leerlingen voor wie een startkwalificatie op niveau 2 te hoog gegrepen is. De bedoeling is, dat deze leerlingen een mbo-1-diploma halen en doorstromen naar de arbeidsmarkt. Indien zij een arbeidscontract van 12 uur of meer hebben, zijn het geen voortijdig schoolverlaters. Het is echter voor deze doelgroep soms erg lastig om de overstap naar de arbeidsmarkt te maken. Door tijdig met de leerling aan de slag te gaan, zijn of haar interesses en capaciteiten in kaart te brengen en waar nodig te ondersteunen bij de overstap naar werk kan veel uitval voorkomen worden. Daarom zal binnen de loopbaanteams ook expertise aanwezig zijn met betrekking tot de arbeidsmarkt, kansrijke sectoren en een netwerk van bedrijven die behoefte hebben aan werknemers op de lagere niveaus. Ook goede voorlichting over beroepen (bijvoorbeeld via Skillsmasters), sollicitatietraining en werknemersvaardigheden kunnen een onderdeel vormen van het aanbod. Deze aanpak kan ook benut worden voor het ondersteunen van risicoleerlingen bij hun BBL-traject of het vinden van een geschikte stageplek. Er zal intensief worden samengewerkt met de jongerenloketten en de gemeenten (Sociale Zaken). Zeker gezien de invoering en de gevolgen van de Wet Werken naar Vermogen ligt hier een belangrijke samenwerkingsopdracht voor het onderwijs, de bedrijfsbranches en de gemeenten. Deze maatregel heeft een sterke samenhang met de loopbaanteams. Deze maatregel moet nog verder worden uitgewerkt. Deze uitwerking sluit aan bij de acties die binnen Steunpunten samen met het scholenveld zijn ondernomen om de consequenties van de kabinetsmaatregelen in kaart te brengen.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

16 van 98

De target is bemiddeling en begeleiding van 250 niveau 1 studenten per jaar. Per student is er 24 uur begeleiding beschikbaar. Het matchingsteam bestaat uit 4,5 FTE. Na een jaar wordt geëvalueerd wat de mogelijkheden zijn voor het matchen van deze doelgroepen én het begeleiden bij het behoud van de baan. Gemiddelde kosten per jongere € 1.360.

Totaal convenant Activiteit matchingsteam

€ 1.020.000

Nieuwe convenant per jaar 2012-2013

2013-2014

2014-2015

€ 340.0000

€ 340.000

€ 340.000

Ad 3: Verzuim en studiestakers De maatregel bestaat uit twee onderdelen: verzuim en studiestakers. Deze maatregel bestaat uit twee onderdelen: verzuim en studiestakers. Daarmee bestaat inhoudelijk een grote overlap met de loopbaanteams. In de uitwerking van de loopbaanteams dient deze maatregel integraal te worden meegenomen. In de aanpak van verzuim wordt voortgeborduurd op de conclusies van de effectiviteit van de huidige verzuimaanpak. 100% verzuimaanpak mbo is een lopende activiteit uit het huidige convenant binnen het mbo. Daarbij werd ingezet op 100% verzuimaanpak volgens verzuimprotocollen. Overige activiteiten: • Actualiseren van de website waarwasje.nu . • Het uitbreiden van de inzet CBZ (arbodienst) voor snel huisbezoek. • Dekking van de verzuimcoördinatoren en deelname in projectgroep verzuim mbo. Dit budget wordt in twee jaar afgebouwd. Dat betekent dat de inzet van het CBZ wordt afgebouwd of uit andere middelen wordt betaald. Maar het betekent ook dat de deelname van de verzuimcoördinatoren aan projectgroep verzuim mbo wordt verminderd. De doelgroep bestaat uit ca. 15.000 leerlingen op het mbo. Met het nieuwe convenant is de afbouw van de middelen respectievelijk 50% en wederom 50%. Het totale bedrag uit het convenant bedraagt € 350.000. Gelijke behandeling 18+ en 18- op het mbo In het verzuimprotocol is de aanpak van 18+ gelijk getrokken aan die van 18-. Dat betekent dat ook bij 1823-jarigen verzuim bij 16 uur ongeoorloofde aanwezigheid wordt gemeld. Daarmee is er een doorgaande lijn in de aanpak van verzuim. Verbeter- dan wel aandachtspunten zijn: •

Aanscherping verzuimbeleid (preventief verzuimbeleid voorafgaand aan 16 uur).

•

Verbeteren samenwerking van leerplicht en de steunpunten met het onderwijsveld.

•

Verbeteren effectiviteit en efficiency aanpak 18+ (ouderbetrokkenheid in de vorm van significant adult).

•

Eenduidige casesbehandeling door verschillende leerplichtambtenaren.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

17 van 98

In zijn totaliteit zal de verzuimaanpak worden aangescherpt, zowel bij scholen als bij gemeenten. Ook de schoolcontroles kunnen daarbij helpen. Deze aanscherping vergt veel meer middelen en inzet dan uit het convenant wordt bijgedragen. De bijdrage uit het convenant voor de komende drie schooljaren is € 780.000 per jaar. De doelgroep is 18-23 jarigen. Het aantal verzuimmeldingen zal naar schatting voor deze groep rond de 4.000 meldingen liggen. Studiestakers Deze maatregel is in sterke mate verbonden met de loopbaanteams. Het gaat om het terugleiden van uitgevallen jongeren door de steunpunten. In deze maatregel zitten ook de zomeracties komen en een noshow 2.0 actie (gekoppeld aan Intergrip). De zomeractie houdt in het opsporen en terugleiden naar school van no-show'ers aan het begin van het schooljaar. Intergrip zit qua begroting bij de Loopbaanteams. Deze middelen zijn aanvullend op de RMC-middelen. Het bereik is ca. 900 jongeren voor de studiestakers en ca. 300 bij de zomeractie. Ad 4. Plusvoorzieningen Er zijn vijf uitgangspunten benoemd waar nieuwe maatregelen in het kader van vsv-bestrijding aan moeten voldoen. Specifiek voor de plusvoorzieningen zijn nog 3 aanvullende uitgangspunten toegevoegd (7 t/m 9): 1.

Nabijheid (in de klas)

2.


3.

Maatwerk;

4.

Leerling centraal;

5.

Samenhang.

6.

Structurele versterking van het onderwijs

7.

Afbakening doelgroep: plusvoorzieningen zijn voor overbelaste jongeren (jongeren met problemen op twee of meer leefgebieden) die in staat zijn een diploma te halen. Dit betekent ook dat selectie en toeleiding tot de plusvoorzieningen goed geregeld moeten zijn

8.

In de plusvoorzieningen wordt de ontwikkeling van de jongere gevolgd. Effecten van de geboden zorg en ondersteuning kunnen zo in kaart worden gebracht en de bijdrage aan het voorkomen van vsv kan beter aangegeven worden.

9.

Plusvoorzieningen moeten aanvullend zijn op de reguliere zorgstructuur op een school.

Uitwerking van de criteria: 1.

Plusvoorzieningen zijn nabij de leerling georganiseerd, zoveel mogelijk in de klas en in de school. Professionals kunnen zo ‘meegroeien’ met de jongere (verbetering pedagogisch klimaat).

2.

Het accent op de eerste drie maanden doelt op de overgang vmbo-mbo. Uit de vsv-analyse is gebleken dat jongeren in het mbo vooral kwetsbaar zijn in de beginmaanden van jaar 1. Het is wenselijk dat het mbo plusmiddelen op die doelgroep in die periode richt.

3.

Maatwerk vraagt om een benadering vanuit de loopbaan van de leerling. Wat heeft de leerling nodig om problemen aan te pakken, op school te blijven en uiteindelijk onderwijsresultaten te boeken? Gezien de verschillen in problematiek tussen de subregio’s is er ook maatwerk per subregio vereist.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

18 van 98

4.

Het centraal stellen van de leerling is essentieel om maatwerk te kunnen leveren en resultaat te boeken. Hierbij staat de loopbaan centraal. Dit betekent ook het volgen van de ontwikkeling van de leerling en zo effecten van interventies te kunnen vaststellen.

5.

Samenhang doelt op een sluitend aanbod van vsv-maatregelen. Doel is om jongeren te bereiken in de verschillende onderwijsniveaus van het voortgezet onderwijs en mbo, vooral daar waar uitval te bestrijden valt. Voor wat betreft de plusvoorzieningen is het wenselijk dat deze toegankelijk zijn voor leerlingen van verschillende scholen en dat er binnen de subregio’s een dekkend aanbod is.

6.

Overbelaste jongeren zijn jongeren die zich nog in het onderwijs bevinden en een startkwalificatie ‘kunnen’ halen maar door problematiek op meerdere leefgebieden dreigen uit te vallen (Ministerie van OCW, 2009). Alleen deze doelgroep komt in aanmerking voor plusvoorzieningen. Deelnemers vanuit praktijkonderwijs en entreeopleidingen gericht op uitstroom naar de arbeidsmarkt (nietkunners) zijn uitgesloten. In de aanvraag voor een plusvoorziening moet een beschrijving zitten van aard en omvang populatie overbelaste leerlingen.

7.

De ervaringen met de huidige plusvoorzieningen laten zien dat coaching van docenten in de signalering en omgang met overbelaste leerlingen effectief is. Docenten zijn beter in staat om zowel in de klas als daarbuiten het gesprek met de overbelaste leerling te voeren. Dit zorgt ook voor een betere opvang in de klas wanneer een leerling na verblijf in de plusvoorziening (in de school) weer terugkomt in de klas.

8.

Plusvoorzieningen hanteren een instrument voor intake en uitstroom dat in ieder geval het onderwijsresultaat en de problematiek op de verschillende leefgebieden in beeld brengt. Met de intake wordt het gebruik door de juiste doelgroep gelegitimeerd. Door dit instrument bij intake en uitstroom in te vullen komen effecten van interventies in de plusvoorziening op leerlingniveau in beeld.

9.

Het regulier onderwijs heeft de verantwoordelijkheid om ‘lichte zorg’ aan leerlingen te bieden. Een voorbeeld daarvan is het schoolmaatschappelijk werk. De plusvoorziening is er voor die jongeren voor wie regulier onderwijs, met, eventueel aanvullende begeleiding vanuit schoolmaatschappelijk werk, ontoereikend is: er is extra ondersteuning nodig voor de jongeren zowel vanuit het onderwijsteam als flankerende hulpverlening om te voorkómen dat zij uitvallen. Doel blijft op school houden en uiteindelijk een startkwalificatie behalen: zet in op extra onderwijsbegeleiding in samenhang met begeleiding op de leefgebieden die invloed hebben op de onderwijsprestaties van leerling.

Binnen het thema plusvoorzieningen is het wenselijk dat er naast een aanbod ‘nabij de leerling’ ook een aanbod is ‘buiten de school’. Dit aanbod richt zich op de zware doelgroep: jongeren voor wie het juist wenselijk is als zij uit de bestaande omgeving worden gehaald en daar ook niet meer terugkeren. Deze doelgroep blijft in de plusvoorziening totdat daar een startkwalificatie is gehaald of tot zij doorstromen naar ander onderwijs. In dat kader moet de plusvoorziening New Life in Nieuwe Waterweg Noord worden voortgezet (150 jongeren per jaar uit de hele regio).


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

19 van 98

Verdeling middelen en monitoring Middelen worden ingezet in gebieden, op scholen en teams (mbo) waar de uitval het hoogst is: dit wordt onderbouwd uit de cijfermatige vsv-analyse (zie begroting en verdelingsvoorstel). Er wordt een verdeelsleutel op basis van apc-gebieden en vsv-cijfers gemaakt om middelen over de subregio’s te verdelen. Op basis van die verdeling verstrekt de gemeente Rotterdam, als contactgemeente voor de regio, de middelen naar de mbo-instellingen en de samenwerkingsverbanden (vo). Per mbo-instelling en samenwerkingsverband wordt één (gebundeld) plan ingediend bij de gemeente Rotterdam ter beoordeling. Dit plan beschrijft hoe de middelen worden ingezet. De plannen beschrijven in ieder geval wat scholen ‘extra’ bieden en bevatten minimaal de (SMART geformuleerde) doelstellingen, het aantal te bereiken leerlingen en een kostprijs per leerling. De goedkeuring van plannen, verdeling van middelen en de verantwoording daarvan vinden plaats via de lijn projectgroep vsv en stuurgroep vsv. Hiervoor wordt een toetskader ontwikkeld. Mbo-instellingen en de samenwerkingsverbanden rapporteren per kwartaal aan de gemeente Rotterdam over de voortgang van de plusvoorziening. Hiervoor wordt de huidige monitor aangepast. Afhankelijk van aantoonbaar resultaat (prestatie) kan jaarlijks worden bijgestuurd of kunnen middelen worden teruggevorderd. Dit gebeurt ook via de lijn Projectgroep VSV en Bestuurlijk Overleg VSV. Verdeelsleutel Bij de verdeling van de plusmiddelen is het wenselijk de middelen op een dusdanige manier in te zetten zodat recht wordt gedaan aan de vsv-problematiek binnen de regio en vsv-targets gehaald kunnen worden. Om tot een verdeling van plusmiddelen te komen die recht doet aan de problematiek binnen de regio, zowel binnen het mbo als het voortgezet onderwijs, is het een verdeelsleutel gemaakt. Met de verdeelsleutel kan, in combinatie met een aantal randvoorwaarden voor plusvoorzieningen, de toekomstige inzet van middelen worden gelegitimeerd. De voorgestelde verdeelsleutel is gebaseerd op de voorlopige vsv-cijfers 2009-2010 van het ministerie van OCW en leerlingpercentages uit apc-gebieden. Dit is gedaan op basis van twee argumenten: allereerst worden middelen daar ingezet waar de overbelasten zich bevinden en het hardst nodig hebben. Ten tweede doet de verdeling recht aan de gehele regio. In de verdeelsleutel is verder geen rekening gehouden met leerlingstromen tussen subregio’s. De gehanteerde verdeling is een haalbaar instrument gebleken gezien leesbaarheid (zo blijft in de toekomst helder hoe middelen zijn verdeeld) en tijd en de vraag is of een verdere verdieping leidt tot noemenswaardige verschuivingen van middelen. Een nadere uitwerking en toelichting van de verdeelsleutel is terug te vinden in bijlage. Het is van belang dat onderwijsbesturen en samenwerkingsverbanden de keuze kunnen legitimeren om plusmiddelen op een bepaalde onderwijslocatie in een subregio in te zetten. Een verdeelsleutel van plusmiddelen is de eerste stap. Mits wordt voldaan aan een aantal duidelijke randvoorwaarden, is het wenselijk om de verantwoordelijkheid voor een legitieme inzet van middelen vooral te leggen bij de mboinstellingen en samenwerkingsverbanden. Daarbij wordt beoogd dat zijn op basis van een analyse in de subregio (samenwerkingsverband) of interne analyse (mbo-instelling) middelen besteden voor de


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

20 van 98

doelgroepen waarvoor die het hardst nodig zijn en op locaties waar die het hardst nodig zijn. Aan de hand van randvoorwaarden zullen plannen van onderwijsinstellingen uiteindelijk worden getoetst. De begroting voor de plusvoorzieningen staat in hoofdstuk vier. Het totale bedrag per jaar is: Schooljaar

2012-2013

2013-2014

2014-2015

Externe plusvz

€

876.373

€

642.535

€

563.330

Plusvz mbo en vo

€

4.000.000

€

4.000.000

€

4.000.000

Overzicht totaalbegroting De begrotingen van de maatregelen staan hieronder in één overzicht weergegeven. Voor de Plusvoorzieningen is het voorstel om dit als definitieve begroting vast te stellen. De vsv-maatregelen moeten nog verder worden uitgewerkt en dat heeft ook nog gevolgen voor de uiteindelijke begroting. In vergelijking tot de vorige jaren is een hoger budget toegekend aan de vsv-maatregelen. Dit gaat enigszins ten koste van de middelen voor plusvoorzieningen. Hiertoe is besloten omdat de huidige inzet van middelen niet tot de gewenste vsv-daling heeft geleid en we met de loopbaanteams een forse slag willen slaan met een nieuwe aanpak van schooluitval. Door vroegtijdige probleemsignalering wordt daarmee mogelijk ook een groep jongeren uit de Plusvoorzieningen gehouden. Schooljaar

2012-2013

vsv-maatregelen

2013-2014

2014-2015

€

2.923.627

€

3.157.465

€

3.236.670

Loopbaanteams

€

1.500.000

€

1.400.000

€

1.300.000

Begeleiding naar werk

€

340.000

€

340.000

€

340.000

Verzuim en studiestakers

€

1.055.000

€

935.000

€

820.000

Nog te begroten

€

28.627

€

482.465

€

776.670

€

4.876.373

€

4.642.535

€

4.563.330

Plusvoorzieningen Externe plusvz

€

876.373

€

642.535

€

563.330

Plusvz mbo en vo

€

4.000.000

€

4.000.000

€

4.000.000

€

7.800.000

€

7.800.000

€

7.800.000

Totaal convenant


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

21 van 98

2. Een nieuw vsv-convenant

2.1

Noodzaak van een convenant

Investeren in jongeren en hun startkwalificaties loont en zeker niet alleen voor de jongeren zelf. Mét een startkwalificatie hebben jongeren betere arbeidsmarktperspectieven. De doelstelling om landelijk maximaal 25.000 voortijdig schoolverlaters in 2016 te hebben, is ambitieus, maar haalbaar. In de regio ligt de situatie moeilijker. Zoals uit de voorlopige cijfers blijkt, is de daling in de regio nauwelijks voortgezet en is het in Rotterdam zelfs gestagneerd. De tot nu toe ingezette maatregelen hebben niet het gewenste effect gesorteerd. De samenwerking tussen scholen, gemeenten en Rijk in onze RMC-regio wordt opnieuw vastgelegd in een convenant voor de periode 2012-2015. Met de ondertekening van het convenant verbinden deze partijen zich aan het verder verminderen van schooluitval en komen scholen in aanmerking voor subsidie. Het totale budget per jaar voor onze regio is ca. € 7,8 miljoen (in totaal € 23,4 miljoen over de hele convenantperiode). Voor succes op langere termijn moet het voorkomen van uitval onderdeel zijn van de primaire processen binnen scholen, instellingen en de afdeling RMC/leerplicht van gemeenten. Op dit moment is dit nog onvoldoende het geval. Naast de inzet van de regionale middelen en de prestatiesubsidie moet ook goed gekeken worden naar de reguliere taken van het onderwijs en een goed pedagogisch klimaat in het onderwijs. Permanente aandacht voor regio’s, vo-scholen en mbo-instellingen blijft noodzakelijk om alle partijen betrokken te houden bij het terugdringen van voortijdig schoolverlaten. Het terugdringen van het voortijdig schoolverlaten vraagt om een meerjarig perspectief, structurele inzet en middelen, een integrale aanpak gericht op preventie en een strakke organisatie op regionaal niveau. Het meerjarig perspectief wordt geschetst in de nog op te stellen toekomstvisie 2022.

2.2

Elementen vsv-convenant

Het convenant bestaat uit verschillende onderdelen: het convenant, een analyse een activiteitenplan met begroting en een toekomstvisie 2022. Het convenant is een juridische document van het Ministerie van OCW. Deze is op 8 maart 2012 ondertekend. De analyse en het activiteitenplan staan in dit document. De toekomstvisie moet nog worden opgesteld. Wat dat precies inhoudt, moet nog in gezamenlijkheid tussen de regiopartners worden bepaald. Wel is helder dat hierin een schets komt van de ontwikkelingen ten aanzien van de arbeidsmarkt, beroepspopulatie, populatie schoolgaande kinderen, ontwikkelingen in verband met de economische crisis, kabinetsmaatregelen, etc. Met kabinetsmaatregelen valt te denken aan Wet Werken naar Vermogen, Passend Onderwijs, Focus op Vakmanschap en de Transitie Jeugdzorg. In dit


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

22 van 98

document worden wel enkele opmerkingen over gemaakt over Focus op Vakmanschap. De uiteindelijke consequenties zullen zoveel mogelijk in kaart worden gebracht in de toekomstvisie.

2.3

Proces

Op 14 december 2011 is in het Bestuurlijk Overleg VSV besloten dat er voor 1 mei 2012 een activiteitenplan zou liggen. Het bestuurlijk overleg is gepland op 20 april 2012. Bijzonder aan het proces is dat ook de werkvloer actief werd betrokken met twee expertmeetings en een directeurenoverleg met vertegenwoordigers uit het vo en mbo. Het hele proces viel onder de regie van de projectgroep vsv. De projectgroep vsv is het voorbereidende overleg aan het bestuurlijke overleg. Hieronder staat de globale planning van het hele proces van de totstandkoming van het vsv-convenant tot aan het indienen van de aanvraag bij DUO. Het convenant is inmiddels ondertekend en ook de expertmeetings en directeurenoverleg hebben plaatsgevonden. Planning 2012 1.

Ondertekenen convenant in bestuurlijk overleg VSV

8 maart

2.

Afstemming analyse en activiteitenplan met OCW

12 maart

3.

Expertmeetings

2e helft maart

4.

Directeurenoverleg

2e helft maart

5.

Analyse, activiteitenplan en begroting in bestuurlijk overleg VSV

april

6.

Definitieve aanvraag aan DUO in bestuurlijk overleg VSV

Juni/juli

7.

Definitieve aanvraag indienen bij DUO

15 augustus

In het bestuurlijke overleg VSV op 20 april wordt het activiteitenplan vastgesteld. De activiteiten moeten vervolgens concreet worden uitgewerkt waar nodig en de uitvoering moet worden voorbereid. Ook moeten er afspraken gemaakt worden over ‘meten=weten’. Hoe gaat we sturen op resultaten, welke indicatoren gebruiken we, waar halen we de informatie vandaan? Het is van belang om daar vooraf goede afspraken over te maken. Van belang is dat er een transparante manier van verantwoording wordt opgesteld die regionaal door alle convenantpartners wordt gedeeld. Gemeente Rotterdam is als contactgemeente verantwoordelijk voor het proces van een goede monitoring. De Plusvoorzieningen worden aangevraagd op basis van de begroting. Een toetsingscommissie zal de aanvragen beoordelen aan de criteria en van een advies voorzien voor het bestuurlijke overleg. De vsvmaatregelen worden verder uitgewerkt en een concreet plan van aanpak. Dit betreft voornamelijk de uitwerking van de loopbaanteams. Medio juni komt dit allemaal samen in de definitieve aanvraag die ingediend moet worden bij DUO. Deze aanvraag komt in juni op de agenda van het Bestuurlijk Overleg VSV. De formele deadline voor het indienen van de aanvraag bij DUO is 15 augustus 2012.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

23 van 98

2.4

Opbouw document

Dit document is als volgt opgebouwd. Allereerst volgt de regio-analyse. Deze is opgebouwd uit een cijfermatige analyse, redenen van uitval en effectiviteit van de huidige maatregelen. Vervolgens worden daaruit conclusies getrokken die als basis dienen voor de geformuleerde uitgangspunten. De conclusies en de uitgangspunten vormen het fundament waarop de maatregelen leunen. De maatregelen vormen samen met de begroting het activiteitenplan.

2.5

Kabinetsmaatregelen

Onderdeel van de toekomstvisie op korte tot middellange termijn zijn de maatregelen die het kabinet gaat treffen. Het gaat dan met name om de maatregelen: Passend Onderwijs, Wet Werken naar Vermogen en Focus op Vakmanschap. Elke van de maatregelen heeft consequenties voor uitval, zowel in kansen als bedreigingen. In deze alinea wordt kort stilgestaan bij deze maatregelen. 2.5.1 Ontwikkelingen bij het voortgezet onderwijs De opdracht van het voortgezet onderwijs wordt de komende jaren complexer en heeft daarvoor o.a. ruimte gekregen door het afschaffen van de maximale verblijfsduur in het vmbo (dit was 5 jaar). De scholen voor vo nemen de opdracht dan ook in vertrouwen aan. De ontwikkelingen vallen deels binnen de reguliere bekostiging en bestaande aanvullende financiering. Het gaat dan om ontwikkelingen als: 1.

Invoering Passend Onderwijs.

2.

Ontwikkelingen m.b.t. de transitie van de Jeugdzorg naar de gemeenten in combinatie met de gemeentelijke mogelijkheden van de Wet op de Maatschappelijke Ondersteuning (o.a. schoolmaatschappelijk werk).

3.

De opdracht vanuit de wet op het Passend Onderwijs om via het ‘Op Overeenstemming Gericht Overleg’ te komen tot afspraken tussen de samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs en gemeenten inzake de inzet gebaseerd op de gemeentelijke ‘Lokale Educatieve Agenda’. In de ‘Lokale Educatieve Agenda’ komt het gemeentelijk beleid inzake onderwijs, WMO en Jeugdzorg aan de orde.

4.

Het verhogen van de exameneisen voor vo-leerlingen.

5.

De strengere eisen aan het mbo waardoor ongediplomeerde leerlingen niet toegelaten worden tot het mbo (beëindigen drempelloze instroom).

De trend van het beleid en in toenemende mate de onderwijspraktijk is om factoren die het succesvol volgen van onderwijs belemmeren eerder te signaleren en in een zo vroeg mogelijk stadium de juiste interventies toe te passen om achterstand en uitval te voorkomen. Hoe eerder voor leerlingen belemmerende problemen worden aangepakt, des te beter. 2.5.2 Focus op Vakmanschap Op het ogenblik heeft het kabinet in het kader van het actieplan mbo ‘Focus op vakmanschap 2011-2015’ wetswijzigingen in voorbereiding die men per 1 januari 2013 wil laten ingaan. De wetswijzigingen betreffen


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

24 van 98

het ophogen van het niveau van het taal- en rekenonderwijs, het ophogen van het aantal onderwijsuren per jaar en het ten gevolge daarvan inkorten van de opleidingsduur van 4 naar 3 jaar, het beëindigen van de drempelloze instroom in het mbo-2-onderwijs en het gaan werken met een bindend studieadvies in het mbo1-onderwijs. Naast een kwalitatieve impuls van het mbo en het meer focussen op beroepsopleidingen, heeft deze maatregel ook potentiële bedreigingen waar op moet worden geanticipeerd. Zowel de landelijke gesprekspartners van de minister (Onderwijsraad, MBO Raad, de stichting Beroepsonderwijs Bedrijfsleven, VNG, Ingrado (de koepel van de Regionale melden coördinatiepunten (vsv) ) als veel mbo-instellingen hebben zorgen over de invoering van deze verandering in het mbo ten gevolge van Focus op Vakmanschap. Zo ook de mbo-instellingen in de regio Rijnmond. Gevolg van de beoogde wetswijzigingen in het mbo-onderwijs is namelijk dat het voor bepaalde jongeren veel moeilijker wordt op termijn een startkwalificatie te halen. Door de aanpassingen in het mbo-onderwijs zal voortijdig uitval uit de lagere mbo-niveaus toenemen. En in het mbo-1-onderwijs (voortaan entreeopleiding) wordt het bindend studieadvies ingevoerd. Dit betekent dat jongeren van 18 jaar en ouder die onvoldoende voortgang maken in de eerste 4 maanden van de opleiding, uit de opleiding moeten. Zij moeten van school. Deze jongeren kunnen dus niet meer hun mbo-1-diploma halen, laat staan hun startkwalificatie. Dat is ernstig als de achtergrond van het negatief bindend advies niet ligt in hun cognitieve capaciteiten, maar in bijvoorbeeld tijdelijke ernstige individuele problematiek. Succesvolle uitvoering van het nieuwe vsv-convenant wordt hierdoor mogelijk een extra uitdaging. Voor 18- ligt dit anders, zij kunnen de opleiding niet vervolgen maar zijn wel kwalificatieplichtig en mogen derhalve niet worden uitgeschreven.

2.6

Nieuwe meetsystematiek

Door gebruik van meerdere informatiebronnen kan vanaf schooljaar 2012-2013 het merendeel van de jongeren die nu onterecht als vsv’er geregistreerd staat door DUO uit de vsv-tellingen gehaald worden. Het gaat om de volgende groepen: 1.

Jongeren die vanuit het reguliere vo en mbo direct overstappen naar een school in het (voortgezet) speciaal onderwijs.

2.

Jongeren die vanuit het regulier bekostigd onderwijs overstappen naar niet-bekostigd onderwijs.

3.

Jongeren met een vrijstelling van de leerplicht.

4.

Jongeren met een mbo-1-diploma (entreeopleiding) en een baan van minstens 12 uur op de teldatum van 1 oktober.

5.

Jongeren die op 1 oktober als vsv’er zijn geteld, maar in de daaropvolgende maanden oktober, november of december alsnog een startkwalificatie halen. Dit is een deel van de examendeelnemers die niet meer als vsv’er geteld wordt.

6.

Jongeren die van het vmbo en het mbo naar de politieschool of defensieopleidingen gaan.

7.

Eerstejaars nieuwkomers, dat zijn buitenlandse jongeren die hier worden opgevangen. Scholen spreken over ISK-leerlingen, anderstaligen, asielzoekers of vreemdelingen.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

25 van 98

3. Regio-analyse

3.1

Opbouw regio-analyse

De regio-analyse is gebaseerd op diverse bronnen. Enerzijds zijn de voorlopige cijfers van DUO gebruikt over schooljaar 2010-2011. Anderzijds zijn specifieke gegevens gebruikt om de gegevens van DUO nader te analyseren. Die gegevens gaan een slag dieper dan die van DUO. Het gaat dan soms tot op het niveau van de teams. Om het geheel in deze notitie overzichtelijk te houden is er gezocht naar een juiste modus om de analyse te presenteren. De volgende analyse is geeft dus niet alles weer, maar is uitgebreid genoeg om eventueel nog zelf conclusies te kunnen trekken of om te verifiëren of de getrokken conclusies ook de juiste zijn. Allereerst wordt een schetst gegeven van de regio in de cijfermatige analyse. Daarna wordt ingezoomd op de redenen van uitval. De effectiviteit van de huidige maatregelen passeren vervolgens de revue. Tot slot volgens de bevindingen.

3.2

Cijfermatige analyse

In deze analyse staat de cijfermatige analyse van de schooluitval op basis van de voorlopige cijfers 20102011. Waar gebruik is gemaakt van andere bronnen is dat gemeld. In sommige gevallen is er gebruik gemaakt van de definitieve cijfers 2009-2010. In het onderstaande wordt achtereenvolgens ingegaan op: 1.

Targets OCW;

2.

Beeld regio op basis van definitieve cijfers 2010-2011;

3.

Resultaten mbo-instellingen in de regio;

4.

Resultaten vo-instellingen in de regio;

5.

Score regio Rijnmond in vergelijking met regio Amsterdam.

3.2.1

Targets OCW

De onderstaande tabel geeft de situatie van 2009-2010 (definitieve cijfers) weer in relatie tot de targets van OCW. Deze cijfers zijn vervolgens gecorrigeerd volgens de nieuwe meetsystematiek. Dit is overigens de enige plek waar de cijfers in deze notitie worden gecorrigeerd. Vervolgens is met een stoplichtmodel aangeven waar de grootste uitdaging in de regio ligt.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

26 van 98

Onderbouw

Bovenbouw

Bovenbouw

vmbo

havo/vwo

Mbo 1

Mbo 2

Mbo 3/4

2009-2010

0,8%

3,3%

1,2%

36,40%

18,10%

6,80%

Verlaging agv

0,4%

2,8%

0,9%

32,70%

17,80%

6,70%

2012-2013

1,00%

4,00%

0,50%

32,50%

13,50%

4,25%

2013-2014

1,00%

4,00%

0,50%

27,50%

11,50%

3,50%

2014-2015

1,00%

4,00%

0,50%

22,50%

10,00%

2,75%

meetsystematiek1 Doelstelling OCW

Toelichting op kleur: Groen: Geen/ weinig extra inspanning vereist om target te behalen. Oranje: Extra inspanning vereist in eerste convenantsjaar obv targets OCW Roze/rood: Grote inspanningen vereist om doelstelling te behalen.

Opgave voor de regio VO Gelet op bovenstaande tabel kunnen de volgende conclusies worden getrokken. 1.

Gestelde targets voor onderbouw vo en bovenbouw vmbo zijn zelfs zonder bijstelling vanwege nieuwe meetsystematiek al behaald. Dat neemt niet weg dat inzet nodig blijft om de doelstelling te halen. Onder invloed van enkele kabinetsmaatregelen ligt hier een potentieel risico dat goed moet worden gemonitord.

2.

Bovenbouw havo-vwo moet verbeteren. Getalsmatig van 234 naar ongeveer 100. Het terugdringen van schooluitval in havo- en vwo-bovenbouw is een complexe opdracht. Het gaat hier vaak om jongeren van 18 jaar en ouder.



•


•


Conclusies: 1.

Grootste opgave ligt voor scholen op niveaus 2, 3 en 4.

2.

Grootste opgave voor gemeenten op niveau 1: uitgevallen jongeren begeleiden naar werk. Voor jongeren mét een niveau 1 diploma zonder startkwalificatie geldt overigens dat zij met een arbeidscontract van 12 uur niet meetellen in de vsv-cijfers.

1

Op basis van gegevens OCW met informatie waar de gewijzigde systematiek het meest invloed zal hebben.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

27 van 98

3.2.2 Beeld regio op basis van definitieve cijfers 2010-2011 Ten opzichte van het basisjaar 2005-2006 moeten we in schooljaar 2010-2011 een daling realiseren van 40%. De gerealiseerde daling is 22,8%. Ten opzichte van het vorige jaar is de regionale daling 4,4% (van 4,7% naar 4,5% vsv t.o.v. het aantal deelnemers). Aantal vsv

% vsv

% daling

% daling

regio 10-11

realisatie

realisatie

doelstelling

Rijnmond Amsterdam Landelijk

4.302

4,5%

-22,8%

-40,0%

3.824

4,0%

-34,0%

-40,0%

38.568

2,9%

-26,8%

-40,0%

Bron: DUO: voorlopige cijfers 2010-2011

In G4-verband staat Rijnmond op de tweede plek van slechtst scorende regio in de G4 voor wat betreft de daling. Qua %vsv tov het aantal deelnemers staat Rijnmond bovenaan de lijst slechtst scorend. Regio

Daling

%vsv tov #dlnrs

Utrecht

-16,4%

3,7%

Rijnmond

-22,8%

4,7%

Haaglanden

-24,1%

4,1%

Agglomeratie Amsterdam

-34,0%

4,0%

In het volgende figuur staat de positie van Rijnmond grafisch weergegeven in relatie tot de overige regio’s in het land. Daarbij is rekening gehouden met de omvang van de uitval in percentage, in absolute aantallen en de procentuele daling. Hieruit blijkt dat Rijnmond over de hele linie genomen het slechtst scoort.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

28 van 98

Ontwikkeling, het vsv-percentage en absolute aantal vsv’ers per RMC-regio. Bron: DUO, voorlopige cijfers 2010-2011.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

29 van 98

De realisatie in de regiogemeenten In de volgende afbeelding staat een overzicht van de regio uitgesplitst naar regiogemeente. De percentages moeten worden bezien vanuit het aantal vsv’ers (%vsv t.o.v. aantal deelnemers). Zo heeft bijvoorbeeld Albrandswaard een stijging van 9,5%, maar het gaat over 47 uitvallers in totaal (in %vsv t.o.v. aantal deelnemers: 2,3%). In de afbeelding is alleen de daling weergeven over de afgelopen 4 convenantsjaren met daarbij weergeven het absolute aantal uitvallers in schooljaar 2010-2011.

Bron: DUO voorlopige cijfers 2010-2011.

Top 5 slechtst scorende regiogemeenten (stijging of onvoldoende daling): 1.

Albrandswaard +9,5%

2.

Brielle -7,9%

3.

Maassluis -9,6%


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

30 van 98

4.

Westvoorne -14,9%

5.

Capelle aan den IJssel -16,1%

Top 5 best scorende regiogemeenten: 1.

Dirksland -56,3%

2.

Goedereede -46,2%

3.

Middelharnis -46,0%

4.

Lansingerland -38,4%

5.

Spijkenisse -37,6%

Hieruit blijkt dat de opgave voornamelijk zit bij de subregio’s NWN, RZO en RDAM. Gemeente Rotterdam is koploper in absolute aantallen vsv: 2.607 en heeft een daling van 18,1% gerealiseerd t.o.v. het basisjaar 2005-2006. Rotterdam heeft ten opzichte van de definitieve cijfers 2009-2010 nagenoeg hetzelfde aantal vsv’ers: 2.597 in 2009-2010 en 2.607 in de voorlopige cijfers 2010-2011. 3.2.3 Resultaten mbo-instellingen in de regio In deze paragraaf staan de scores van het mbo in de regio. Eerst volgt een vergelijking van de scholen in Nederland. Daarna wordt ingezoomd op de vakinstellingen. Tot slot volgen de scores van de ROC’s in vergelijking met andere regio’s. In het onderstaande figuur staat de scoren van de mbo-instellingen in Nederland. Hieruit blijkt dat het Albeda en het Zadkine tot de slechtst scorende mbo’s horen. Opvallend is ook de vergelijkbare lage score van ROC Midden Nederland en ROC Tilburg. Ook opvallend is de score van het HMC die rechtsboven in het schema staat tot de beste van Nederland behoort.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

31 van 98

De relatieve ontwikkeling, het vsv-percentage en het absoluut aantal nieuwe vsv’ers per mbo-instelling in 2010-2011 ten opzichte van 2005-2006, Bron: DUO.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

32 van 98

Regionale uitval mbo Van de 4.302 uitvallers zitten er 2.983 op een ROC. Dit zijn ook ROC’s buiten de regio, dus niet alleen Albeda en Zadkine). •

Albeda: 1.564 in de regio (totaal: 1.878 inclusief uitvallers buiten de regio)

•

Zadkine: 1.194 in de regio (totaal: 1.487 inclusief uitvallers buiten de regio)

•

Totaal Albeda + Zadkine: 2.758 uitvallers in de regio: dat is 64,1% van het totaal aantal vsv’ers in de regio.

•

Grofweg is het volgende beeld zichtbaar: 78% uitval in mbo en daarbinnen zit 82% op Albeda en Zadkine.

Ingezoomd het mbo: vakinstellingen (GLR, HMC en STC) De aangegeven daling is ten opzichte van het basisjaar 2005-2006. De cijfers van de scholen zijn van alle leerlingen op de desbetreffende school, dus ook van buiten de regio Rijnmond. De vakscholen scoren als volgt. Dit zijn de cijfers voor de hele instelling, dus deze overstijgen het regionale. De doelstelling van het lopende convenant was een daling van 40%. De vakscholen halen de doelstelling niet met uitzondering van het HMC. STC haalt echter wel het landelijke gemiddelde mbo. Landelijk

GLR

HMC

STC

mbo Aantal vsv

(mbo-deel)

389.711

%vsv Daling

169

82

251

7,2%

4,7%

3,7%

7,9%

-21,2%

-11,1%

-46,4%

-21,3%

Ingezoomd het mbo: ROC’s Albeda en Zadkine Uit de onderstaande tabel blijkt dat Albeda de doelstelling van 40% daling niet haalt, maar beter scoort dan het landelijk gemiddelde qua daling. Echter in %vsv wel boven het landelijke gemiddelde. Zadkine haalt de doelstelling niet. Het Zadkine scoort slechter dan het landelijk gemiddelde en zit ook boven het landelijk gemiddelde qua %vsv. Zadkine heeft een kleinere daling dan Albeda. Echter, Zadkine heeft in % vsv een betere score dan het Albeda. Landelijk

Albeda

Zadkine

mbo Aantal vsv %vsv Daling

389.711

1.878

1.487

7,2%

11,6%

10,9%

-21,2%

-24,5%

-10,3%

Vergelijking met ROC van Amsterdam, ROC Mondriaan en ROC Amarantis Voor de ROC’s is het interessant om een vergelijking te maken met enkele ROC’s uit Amsterdam en Den Haag. In de onderstaande twee tabellen een vergelijking met ROC van Amsterdam, ROC Mondriaan en ROC Amarantis. De eerste tabel geeft de uitval in 2010-2011 weer inclusief de daling. De tweede tabel en


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

33 van 98

de bijbehorende grafiek geeft de trend aan over de afgelopen jaren voor wat betreft het %vsv ten opzichte van het aantal deelnemers. Uitval 2010-2011 (gehele ROC) Deelnemers

Totaal vsv

%vsv tov

Ontwikkeling

deelnemers

tov 05-06

Albeda

16.658

1.878

11,60%

-24,50%

Zadkine

14.306

1.487

10,90%

-10,30%

ROC van Amsterdam

18.960

2.075

10,40%

-28,20%

ROC Amarantis

14.297

1.401

9,60%

-22,50%

ROC Mondriaan

14.234

1.890

10,40%

-26,10%

389.711

28.566

7,20%

-21,20%

Landelijk mbo

Dit laat zien dat in vergelijking dat de ROC’s van Amsterdam en Mondriaan het beter doen dan Albeda en Zadkine. Zadkine wijkt af voor wat betreft de ontwikkeling (procentuele daling) wel fors af. Dat komt volgens Zadkine door een relatief goed basisjaar. Echter, Zadkine heeft weinig succes geboekt ten opzichte van dat basisjaar (zie onder). Trend in % tov deelnemers van 05-06 naar 10-11 (10-11 zijn voorlopige cijfers) 05-06

06-07

07-08

08-09

09-10

10-11

Albeda

14,9%

15,3%

13,7%

12,4%

11,8%

11,6%

Zadkine

11,6%

11,7%

12,2%

10,9%

11,4%

10,9%

ROC van Amsterdam

15,2%

14,3%

14,5%

11,4%

12,7%

10,4%

ROC Amarantis

12,6%

11,8%

11,1%

9,3%

10,9%

9,6%

ROC Mondriaan

13,3%

11,9%

11,1%

10,9%

10,4%

10,4%

9,3%

9,0%

8,5%

7,8%

7,5%

7,2%

Landelijk totaal mbo

Op de volgende pagina staat dit grafisch weergegeven.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

34 van 98

Vergelijking %vsv Albeda en Zadkine met ROC van Amsterdam, ROC Amarantis (Amsterdam)n ROC Mondriaan (Den Haag).

Wat opvalt, is dat de uitval bij alle ROC’s hoger is dan het landelijk gemiddelde bij de mbo’s. De trendlijnen convergeren wel naar ongeveer hetzelfde percentage. ROC van Amsterdam, ROC Amarantis en in mindere mate Zadkine vertonen een grillig verloop, echter wel een daling. Albeda en ROC van Amsterdam komen beide van ver. Uitval naar verblijfsjaar mbo In de volgende tabel staan de studenten van de mbo scholen uit de regio opgeteld (Albeda, Zadkine, STC. Grafisch, HMC en Lentiz). Het betreft ruim 36.619 studenten en 3.729 uitvallers (dat is 10,2% uitval). In de volgende tabel is de uitval naar verblijfsjaar weergeven.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

35 van 98

cijfers 20102011 studenten 1e jaar

VSV

%studenten

%uitval

<18 jaar

5285

245

14,4%

6,6%

18 jaar >

6059

859

16,5%

23,0%

2e jaar

10362

1300

28,3%

34,9%

3e jaar

8834

870

24,1%

23,3%

4e jaar totaal

6079

455

16,6%

12,2%

36619

3729

100,0%

100,0%

Tabel studenten en uitvallers naar verblijfsduur

Van de uitvallers op het mbo is 6,6% onder de 18 jaar. De overige 93,4% zijn dus 18 jaar en ouder. 29,6% van hen valt uit in het eerste jaar verblijfsjaar. Dat is in de tabel de 23% >18 jaar. Dit zijn voor het merendeel doorstromers van het vo (vmbo en havo) en een klein deel uit educatie (met name in AKA). 70,4% van de uitvallers komt niet rechtstreeks van het vo, maar via een vorm van mbo. Uit andere gegevens weten wij dat de uitval in het eerste leerjaar het grootst is. Daaruit kunnen we concluderen dat de uitval e

onder jongeren in het 2 jaar - circa 1/3 van alle uitvallers - voor een deel uitvallers zijn in een tweede mbo opleiding (switchers). Hoe groot dit deel is, kunnen we niet aan deze cijfers ontlenen. Deze gegevens pleiten voor maatregelen voor 18-23-jarigen en daarvan de switchers. Uitval opleidingsdomeinen ROC’s en sectoren STC Beide ROC’s en het STC hebben onderzocht waar de meeste uitval per opleidingsdomein zit. Hieronder de cijfers van Zadkine, direct gevolgd door die van het Albeda en het STC. Hierbij moet worden opgemerkt dat Zadkine meer opleidingsdomeinen heeft dan het Albeda en het STC en dat daarmee een vertekend beeld ontstaat. De cijfers zijn dus niet onderling vergelijkbaar. Het gaat dan ook om het beeld dat ontstaat en niet om de exacte getallen. Bij Zadkine heeft het domein business heeft het grootste aantal vsv’ers. Relatief gezien heeft het domein Vrijetijdstudies er ook veel. Zorg & Welzijn scoort ook hoog, maar er is wel een afnemende trend waar te nemen. De hoge uitval wordt bij Zorg & Welzijn deels verklaard door de hoge eisen aan de studenten. De veiligheidsacademie laat een heel wisselend beeld zien.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

36 van 98

VSV Zadkine per opleidingsdomein Schooljaar Totaal AKA Totaal Automotive

Aantallen 2008-2009

2009-2010

Perc (%) 2010-2011

2010-2011

123

108

175

7,3%

85

143

153

6,3%

Totaal Beauty & Fashion

177

119

185

7,7%

Totaal Bouw

125

106

97

4,0%

Totaal Business

577

633

642

26,6%

maintenance

61

64

62

2,6%

Totaal Edelsmeden

33

21

19

0,8%

Totaal Food

121

106

111

4,6%

Totaal ICT

105

116

98

4,1%

Totaal Infra

20

17

12

0,5%

136

114

63

2,6%

Totaal Logistiek

19

20

19

0,8%

Totaal Procestechniek

26

42

36

1,5%

Totaal Duurzaamheid &

Totaal Installatie- en koude techniek

Totaal Veiligheidsacademie

107

55

109

4,5%

Totaal Vrijetijdsstudies

204

211

234

9,7%

Totaal Zorg & Welzijn

451

338

395

16,4%

2.370

2.213

2.410

100,0%

Totaal

Het Albeda heeft een hoogste uitval in percentages bij Handel & Commercie, Techniek en Welzijn & Onderwijs. Dat komt deels overeen met vergelijkbare opleidingsdomeinen bij het Zadkine. Echter procentuele uitval bij Techniek bij het Albeda is opvallend hoger dan technische opleidingen bij het Zadkine. Het is echter lastig om grote waarde aan deze conclusies te hechten omdat de opleidingsdomeinen inhoudelijk sterk van elkaar verschillen evenals de verdeling over de niveaus.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

37 van 98

VSV Albeda per opleidingsdomein Schooljaar

Aantallen 2008-2009

Perc (%)

2009-2010

2010-2011

2010-2011

AKA

227

385

354

11,6%

Business services

218

358

305

10,0%

Gezondheidszorg

201

182

215

7,1%

Handel & commercie

456

453

373

12,2%

Horeca & toerisme

267

337

280

9,2%

Lifestyle, Sport & Entertainment

225

221

183

6,0%

Secretarieel & administratie

338

342

339

11,1%

Techniek

515

466

390

12,8%

TOELEIDING

418

Welzijn & Onderwijs

465

506

608

20,0%

3.330

3.250

3.047

100,0%

Totaal

0,0%

Het STC laat het volgende beeld zien. •

Logistiek: Bevat onder andere de niveau 1 opleiding assistent logistiek medewerker. Deze opleiding heeft een hoog vsv; dit komt voornamelijk door de moeilijke doelgroep (drempelloze instroom en problemen op meerdere terreinen)

•

Wegtransport: Deze sector bevat onder andere de niveau 2 opleiding tot chauffeur goederenvervoer, waar veel vsv’ers zijn. Het hoge uitvalspercentage is voor een groot deel te verklaren, doordat deelnemers niet gediplomeerd kunnen worden, omdat ze hun praktijkgedeelte e

(groot rijbewijs) voor hun 18 niet af kunnen ronden. Op het moment dat zij het groot rijbewijs behalen worden zij alsnog gediplomeerd; ondertussen zijn ze dan wel vsv’er. Daarnaast is de niveau 2 een doelgroep die extra begeleidingsbehoefte heeft. •

Zeevisvaart: In absolute aantallen weinig uitval. Geen directe oorzaak te vinden; wellicht door het zware beroep.

Deelnemers

VSV

% VSV

Logistiek

211

27

12.8

AOT

542

14

2.6

Wegtransport

441

87

19.7

Rijn- en binnenvaart

422

28

6,6

Havens

899

53

5.9

Zeevaart

349

21

6.0

Zeevisvaart

103

12

11.7

Waterbouw

82

6

7

136

3

2.2

3185

251

100%

Scheeps- en Jachtbouw Totaal


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

38 van 98

Nb. De genoemde cijfers in de tabel zijn niet regionaal, maar instellingsbreed. Zeevisvaart wordt bijvoorbeeld grotendeels in Katwijk verzorgd. Er bestaat dus een wisselend beeld tussen opleidingen. Dat is deels te wijten aan complexiteit van de materie bij enkele specialistische opleidingen. Maar ook gemakzuchtige keuze voor een meer generieke opleiding als business of handel en dergelijke zorgt voor een relatief hoge uitval. Goede loopbaanoriëntatie is belangrijk. Binnen opleidingen op teamniveaus zijn er soms opvallende verschillen zichtbaar. Het Zadkine heeft een interessante analyse gedaan tot op teamniveau. Daaruit blijkt dat bijvoorbeeld bij de opleidingen Secretarieel en Handel er teams zijn binnen die opleiding die zowel in de top 10 staan van minste vsv’ers, maar ook in de top 10 van meeste vsv’ers. De onderwijsinstellingen gebruiken deze informatie inmiddels om intern van elkaar te leren. 3.2.4 Resultaten vo-instellingen in de regio Hieronder staan de regionale vsv-cijfers voor het voortgezet onderwijs. VO 2005-2006

2,3%

1498

2006-2007

2,1%

1372

2007-2008

1,8%

1142

2008-2009

1,6%

1039

2009-2010

1,6%

1002

2010-2011*

1,5%

937

* cursief: voorlopige cijfers

Het streefcijfer voor 2009-2010 voor Rijnmond is een daling tot 1,4%. De realisatie voor schooljaar 20102011 is 1,5%. De daling over 4 jaar is 37,4% waar de doelstelling 40%-daling was. Het landelijk gemiddelde voor het vo is 1,0% met een daling van 41,3%. Het aandeel voortgezet onderwijs ligt daarmee iets boven dan de landelijke doelstelling. Ongediplomeerde uitstroom vo Het komt nog te vaak voor dat leerlingen zonder diploma van vo naar mbo doorstromen en dat het mbo soms wordt gezien als een 'escape' bij allerlei problemen die vo-scholen ervaren met een deel van hun leerlingen. Zo is bekend dat er een aanzienlijk deel van de leerlingen die in bovenschoolse tijdelijk onderwijsvoorzieningen (rebound etc.) zit niet terugkeert naar het vo maar zonder diploma instroomt in het mbo. Voor zowel vmbo als mbo verandert er een aantal zaken. Relevant voor de toekomstige ongediplomeerde uitstroom zijn de volgende punten.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

39 van 98

1.

Het vmbo krijgt in drie fasen met een aanscherping van de slaag-zakregeling te maken en een verzwaring van de exameneisen (2012: gemiddeld CE=5,5; 2014: rekentoets, Nederlands en rekenen mogen elk niet lager dan 5 zijn; 2016: slechts één 5 voor Nederlands of rekenen).

2.

Het havo en vwo krijgt te maken met de wiskunde-eis. Het cijfer mag niet lager zijn dan een 5. De uitval bovenbouw havo en vwo is nu al relatief hoog (o.a. afstroom naar vmbo). Dit gaat niet gecompenseerd worden met de wijzigingen van de OCW-regelingen.

3.

Het mbo krijgt te maken diverse maatregelen (Focus op Vakmanschap). Relevant in dit verband zijn de volgende punten. •

De opleidingsduur van de meeste niv-4-opleidingen teruggebracht tot 3 jaar (va. 2013)

•

De maximaal bekostigde verblijfsduur van de niv-2, 3 en 4-opleidingen beperkt tot 4 jaar en van de niv-1-opleidingen tot 2 jaar.

•

Geen drempelloze toegang tot niv-2.

Hierdoor zullen op het vmbo de komende jaren vermoedelijk meer leerlingen hun diploma niet halen en het mbo zal de instroom van ongediplomeerde leerlingen beperken. Het vo heeft de uitdaging om leerlingen op school te houden en aan een diploma te helpen. De vo-scholen zullen extra aandacht moeten geven aan leerlingen die (dreigen) vast te lopen. Cijfermatig is de ongediplomeerde uitval in het vo in de volgende tabel te zien. Let op! Dit is dus niet ongediplomeerde uitstroom, maar de uitval. In de uitvalcijfers zitten voor een deel de zogenaamde ‘witte vlekken’: voor klas 1 en 2 veelal plaatsing op een clusterschool en voor vmbo 3 en 4 gaat het vaak om gediplomeerde jongeren die kiezen voor een particuliere opleiding (politie, leger, Schoevers, e.d.). Met de nieuwe meetsystematiek van het ministerie verdwijnen de ‘witte vlekken”. deelnemers

#vsv

%vsv

brug 1-2

23.660

184

0,8%

lwoo 1-2

4.131

67

1,6%

466

0

0,0%

lwoo 3-4

3.552

142

4,0%

vmbo 3-4

11.644

324

2,8%

havo 3-5

9.939

121

1,2%

vwo 3-6

9.998

62

0,6%

vm2 3-4

637

37

5,8%

Leerjaar 1

13.819

135

1,0%

Leerjaar 2

13.972

116

0,8%

Leerjaar 3

13.674

131

1,0%

Leerjaar 4

14.166

454

3,2%

Leerjaar 5

6.048

78

1,3%

Leerjaar 6

2.348

23

1,0%

brug 3

Nieuwe vsv'ers in het vo naar onderwijssoort en leerjaar 2010-2011: Bron: DUO voorlopige cijfers 2010-2011.

De volgende acties moeten worden uitgezet. 1.

Er wordt regionaal een aantal situaties beschreven met daarbij een handelingsadvies dat als richtlijn dient voor het beleid van de scholen. Deze moet op bestuurlijk niveau worden geaccordeerd en naar medewerkers en leerlingen worden gecommuniceerd.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

40 van 98

2.

Het mbo moet afspreken hoe om te gaan met het toelatingsonderzoek. Wat wordt onderzocht? Wat is het gewenste niveau? Zijn er regionale afspraken mogelijk?

3.

Onderzoek of er binnen vo-scholen (of binnen groepen van scholen) een traject (klas) aangeboden kan worden met een specifiek pedagogisch klimaat dat gericht is op het hervinden van motivatie. (NB. Voor leerlingen die ‘te licht’ zijn voor de Plusvoorziening.)

4.

Onderzoek of er binnen de vo-scholen (of binnen groepen van scholen) een niv-1-opleiding aangeboden kan worden of dat de VM2-trajecten kunnen worden versterkt.

LWOO-leerlingen Het leerwegondersteunend onderwijs (lwoo) geldt voor een leerling die voldoende capaciteiten heeft om een vmbo-diploma te halen, maar door een leerachterstand of andere omstandigheden extra hulp nodig heeft. De leerling zit op het vmbo en volgt het onderwijs in 1 van de 4 leerwegen. In de volgende tabel zijn de gegevens van de leerlingen in de bovenbouw van het vmbo met een lwoo-indicatie vergeleken met de reguliere leerlingen van de basisberoepsgerichte leerweg. Ongeveer 80% van de lwoo-leerlingen volgt de basisberoepsgerichte leerweg; iets minder dan de helft (46%) van het aantal leerlingen in deze leerweg heeft een lwoo-indicatie.

deelnemers

8,1%

2.697

144

5,3%

2.488

116

4,7%

2.262

108

4,8%

3.074

264

8,6%

2.026

123

6,1%

1.483

94

6,3%

1.327

74

5,6%

vsv

%vsv

%vsv

211

vsv

2.603

vsv

deelnemers

2010-2011

%vsv

2009-2010

deelnemers

2008-2009

%vsv

lwoo

vsv

deelnemers

2005-2006

3-4 bbl vmbo 3-4 bbl Bron: VSV-verkenner; voor 2010-2011 'voorlopige cijfers' voor de overige jaren 'definitieve cijfers'.

In de vergelijking van de lwoo-leerlingen met de reguliere leerlingen van de basisberoepsgerichte leerweg vallen twee punten op: •

Uitval onder lwoo-leerlingen (3-4) is lager dan onder reguliere leerlingen in de 3e en 4e klassen van de basisberoepsgerichte leerweg (4,8% resp. 5,6%).

•

Uitval onder lwoo-leerlingen (3-4) daalt sneller dan onder reguliere leerlingen in de 3e en 4e klassen van de basisberoepsgerichte leerweg (-41,1% resp. -35,1%).

Internationale schakelklassen (ISK) De toekomst van ISK-leerlingen wordt een probleem. Dit probleem is geconcentreerd op vijf plekken in Rotterdam en een in Vlaardingen. Wat is er aan de hand? •

De jongere nieuwkomers (11-15 jaar) vervolgen na de 2-jarige ISK de opleiding vaak in het vmbo. De kans dat zij aan de kernvakkenregel gaan voldoen is beperkt. Een deel zal ongediplomeerd uitstromen.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

41 van 98

De oudere nieuwkomers (16+) gaan nu na de 2-jarige ISK vaak ongediplomeerd door naar een niv-

•

1 of een niv-2 opleiding, soms zelf een niv-3-opleiding. Zij leren in de praktijk het Nederlands. Een vmbo-diploma zit er voor deze jongeren niet in (te oud, teveel taalachterstand om NE en avovakken te halen). Het zijn soms jongeren die cognitief op behoorlijk niveau functioneren, voor hen is de entreeopleiding geen uitdaging. In de nieuwe telling van het aantal vsv’ers die ingaat met schooljaar 2012-2013 tellen eerstejaars nieuwkomers het eerste jaar dat ze uitvallen niet mee in de vsv-cijfers. 3.2.5 Score regio Rijnmond in vergelijking met regio Amsterdam In deze paragraaf wordt een schets gegeven van de regio’s Amsterdam gelet op enkele sociaaleconomische factoren. Vervolgens worden de scores van de regio op basis van de voorlopige cijfers 20102011 vergeleken. Rotterdam / Rijnmond en Amsterdam zijn - mede vanwege de omvang van de regio en de problematiek van de grote stad - de regio’s met de meeste voortijdig schoolverlaters. Een vergelijking tussen deze beide 2

steden laat zien dat er o.a verschillen zijn in: 1.

Opleidingsniveau van de bevolking. Het aandeel huishoudens waarvan de hoofdkostwinner alleen lager onderwijs of vmbo-mavo niveau heeft genoten, is in Rotterdam hoger dan in Amsterdam (30,6% versus 40,3%). Daar tegenover staat in Rotterdam een geringer aandeel huishoudens waarvan de hoofdkostwinner een hbo- of academisch niveau heeft (Amsterdam 40,1% versus Rotterdam 28,7%).

2.

In de verdeling van de huishoudens naar (bruto) inkomenscategorie zien wij soortgelijke verschillen, zij het wat minder pregnant. Het is waarschijnlijk dat studenten in Amsterdam, een relatief groot deel van de categorie ‘beneden modaal’ uitmaken. In Amsterdam is net als in Rotterdam het aandeel hoge inkomens (minimaal 2,5 keer modaal) bescheiden maar in Rotterdam is deze groep nog iets kleiner (25,8% tegen 16,5%). De twee laagste inkomenscategorieën zijn in Rotterdam beduidend hoger (40,9% tegen 30,9%).

3.

3

Het aandeel postcodegebieden dat als APC-gebied (armoedeprobleemcumulatiegebied) is aangemerkt, is in Rotterdam (59,2%) groter dan in Amsterdam (54,3%). Bovendien blijkt in de APC-gebieden in Rotterdam (32,9%) vaker dan in Amsterdam sprake is (16,0%) van een groot aandeel huishoudens met een laag opleidingsniveau. Dit betekent dat Rotterdam niet alleen meer postcodegebieden telt met een zwakke sociaal-economische structuur (SES), maar dat hiervan ook in meer opzichten – d.w.z. meer SES-indicatoren - sprake is van een APC-gebied.

2

Bron: Paul den Boer en Jos Frietman, Ike Overdiep, SES en studiesucces in de G4 steden, Analyses op get Acxiom CCI

Lifestyle databestand, 2011 3

APC-gebied: gebied met bovenmatige vertegenwoordiging lage inkomens, uitkeringenontvangers en niet-westerse allochtonen.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

42 van 98

Als we de vsv-cijfers koppelen aan APC-gebieden, dan valt onderstaande tabel te maken. Uit deze tabel blijkt dat grofweg een derde van de deelnemers in de regio woonachtig is in een APC-gebied, maar dat deze groep wel voor iets meer dan 50% een aandeel levert in het aantal vsv’ers.

2010-2011

#vsv

%vsv

verdeling

Verdeling

deelnmrs

vsv

Totaal regio

94.965

4.302

4,5%

100,0%

100,0%

niet woonachtig in APCG

61.347

1.996

3,3%

64,6%

46,4%

wel woonachtig in APCG

33.618

2.306

6,9%

35,4%

53,6%

Bron: voorlopige cijfers DUO 2010-2011

In het eindrapport van de commissie Deetman-Mans (februari 2011) wordt geconstateerd dat in Rotterdam Zuid sprake is van selectieve migratie: inwoners die het beter krijgen, vertrekken naar omliggende gemeenten. In Rotterdam zelf zijn er veel wijken met een zwakke sociaal-economische structuur, waardoor migratie binnen Rotterdam minder aantrekkelijk is. Alles overziend ontstaat uit de analyses het beeld dat Rotterdam in vergelijking met Amsterdam een groter deel van de bevolking een lagere sociaal-economische status heeft. Deze groep is meer vatbaar voor uitval. Hieronder staat de vergelijking zoals deze ook in de aanvraag voor 2011-2012 is gebruikt. Hier is Amsterdam aan toegevoegd. Hieruit blijkt dat we het op het vo beter doen dan Amsterdam, maar op het mbo slechter dan Amsterdam. In totaal scoort Amsterdam in de voorlopige cijfers 2010-2011 beter: 4,0% versus 4,5% in Rijnmond. Opvallend is ook dat er in Rijnmond fors meer uitvallers zijn in BOL-vt en bij 18+.

Doelgroep

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

Uitval

Uitval

Uitval

Uitval

Uitval

Uitval

Uitval

Uitval

Uitval

Totaal

VO

VO

VO

MBO

MBO/

MBO

18-

18+

zonder

met

Bol vt

Bbl

vmbo

vmbo-

diploma

diploma

Uitval Landelijk %

2,9%

1,0%

7,2%

Landelijke

38.568

8.941

28.566

4,0%

1,8%

1,5%

4,5%

9,9%

9,0%

14,8%

1,6%

9,2%

3.824

1.189

914

275

2.635

2.033

584

1.052

2.772

4,5%

1,5%

1,1%

4,3%

10,9%

10,5%

12,4%

1,5%

10,4%

4.302

937

647

290

3.365

2.794

534

918

3.384

aantallen RMC regio Amsterdam % RMC regio Amsterdam aantallen RMC-regio Rijnmond % RMC-regio Rijnmond aantallen Bij Groen: beter dan Amsterdam (%); bij Rood: slechter dan Amsterdam (%)


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

43 van 98

Uitval 18-23-jarigen Uitval bij 18+ verdient een nadere toelichting. Het probleem van voortijdig schoolverlaten is vooral een probleem van de leerlingen die 18 jaar en ouder zijn. Bijna 80% van de voortijdig schoolverlaters in Rijnmond was in het schooljaar 2010-2011 ouder dan 18 jaar. Als we de doelstelling willen halen, dan zullen we fors op jongeren van 18 jaar en ouder moeten inzetten. Het is precies deze categorie jongeren waarvoor geen enkel handhavingskader is. Zonder handhavingskader blijkt het lastig om verzuimende jongeren te dwingen naar school te komen. Alle inzet die wordt gepleegd door verzuimhandhaving, leerplichtambtenaren op locatie, plusvoorzieningen, etc. hebben minder tot geen effect als de leerling niet naar school komt. Dat pleit voor een handhavingsinstrumenten voor deze leeftijdsgroep. Dat is echter een weg van de lange adem. Het is zeker ook niet het enige wat je kunt doen. Daarom moet er in de maatregelen ook zeker aandacht zijn voor deze doelgroep. Vergelijking vo-onderwijsinstellingen Rijnmond en Amsterdam

Rijnmond

1 oktober

1 oktober 2009

2010

1 oktober 2010

# leerlingen

%leerlingen

# vsv'ers

vsv'ers / llg'n

onderbouw vo

27.946

43%

236

0,8%

bovenbouw vmbo

15.719

25%

523

3,3%

bovenbouw havo/vwo

20.184

32%

234

1,2%

63.849

100%

993

1,6%

Regio Amsterdam

1 oktober

1 oktober 2009

2010

# leerlingen

1 oktober 2010

# vsv'ers

vsv'ers / llg'n

onderbouw vo

29.038

44%

348

1,2%

bovenbouw vmbo

14.844

22%

635

4,3%

bovenbouw havo/vwo

22.292

34%

270

1,2%

66.174

100%

1.253

Opvallend: •

Rijnmond heeft relatief meer leerlingen in bovenbouw vmbo, oftewel: het opleidingsniveau is lager.

•

De uitval in Rijnmond is lager of gelijk in vergelijking met de regio Amsterdam.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

44 van 98

Middelbaar Beroepsonderwijs (op basis van voorlopige cijfers 2010-2011) Rijnmond

1 oktober 2010

1 oktober 2011

1 oktober 2011

# deelnemers

# vsv'ers

vsv'ers / deelnrs

mbo niveau 1

1.369

547

40,0%

mbo niveau 2

8.483

1.507

17,8%

mbo niveau 3

7.879

647

8,2%

mbo niveau 4

13.207

664

5,0%

1 oktober 2010

1 oktober 2011

1 oktober 2011

# deelnemers

# vsv'ers

vsv'ers / deelnrs

mbo niveau 1

911

318

34,9%

mbo niveau 2

6.768

1.108

16,4%

mbo niveau 3

6.475

397

6,1%

mbo niveau 4

12.508

812

6,5%

Regio Amsterdam

Opvallend: •

Het totaal aantal deelnemers in het mbo is in de regio Rijnmond hoger dan de regio Amsterdam

•

Uitval in niveau 1, 2 en 3 is hoger dan in Regio Amsterdam en op niveau 4 lager dan de regio Amsterdam (als %vsv t.o.v. aantal deelnemers).

3.3

Redenen van uitval

Als het gaat om het aanpakken van voortijdig schoolverlaten is het van belang te weten waarom jongeren uitvallen. Uitval is complex en vaak niet te koppelen aan een directe reden. Om een goed beeld te krijgen van de redenen waarom jongeren uitvallen is het noodzakelijk dat de gegevens worden aangeleverd door die personen en instanties die direct contact hebben met deze schoolverlaters. Het verzamelen van de gegevens heeft dus plaats gevonden met behulp van de scholen in de regio zelf. Zij hebben informatie aangeleverd als basis om de analyse uit te voeren. Het gaat dan vooral om gebundelde informatie over de exitgesprekken. Het is zinvol om de analyse naar de redenen van uitval te koppelen aan een analyse van de toegepaste maatregelen. Maatregelen worden immers ingezet op basis van de redenen van uitval. Bij het analyseren van de redenen van uitval zijn de onderlinge verbanden van belang, maar ook of de recente economische crisis heeft geleid tot een verandering in de samenstelling van de groep voortijdig schoolverlaters (bijvoorbeeld minder ‘opstappers’ en relatief meer ‘risicojongeren’). Uitgangspunt is het bieden van een ontwikkelingsperspectief aan jongeren. Daarom moeten we de leerlingen op school houden en maatregelen aanbieden zo dicht mogelijk bij de leerlingen.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

45 van 98

3.3.1 Belangrijkste redenen voor voortijdig schoolverlaten In het rapport ‘Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidmarkt 2010’ wordt gesproken over 17 4

verschillende redenen om met de opleiding te stoppen . Aangezien de kwaliteit van de exitgesprekken de laatste tijd pas zijn verbeterd, is de grote vraag wat het opknippen in zoveel redenen oplevert als het gaat om zo efficiënt mogelijk inzetten van de maatregelen. Zeker als gesteld kan worden dat er soms geen sprake is van een duidelijk aanwijsbare reden, maar meer redenen een rol spelen (meer dan de helft valt uit vanwege meer dan een reden). Ook blijkt uit de huidige cijfers dat bij ongeveer een kwart van de voortijdig schoolverlaters niet bekend is wat de reden van uitval is. En dat is nu precies de reden waarom de exitgesprekken zijn verbeterd. Toch lukt het niet altijd om de reden van uitval te achterhalen omdat onder andere een jongere na het verlaten van de school onvindbaar is geworden. Als we kijken naar de 17 in het rapport genoemde redenen zijn er een aantal onvermijdelijke zoals verhuisredenen, ziekte, zwangerschap en psychische problemen. Hoewel bijvoorbeeld het voorkomen van tienerzwangerschappen onderdeel is van het beleid in de regio zijn maatregelen die zich daarop richten slecht in beperkte mate effectief als het gaat om het terugdringen van voortijdig schoolverlaten in grotere aantallen. Willen we maatregelen effectief inzetten dan zijn er drie grote groepen van redenen die om nadere analyse en inzet vragen als het uitvalredenen gaat. 1.

Switchers: school(loopbaan) gebonden;

2.

Overbelaste leerlingen: persoonsgebonden problemen;

3.

Niet-willers.

Ad1: switchers: school(loopbaan) gebonden Uit de analyse blijkt, dat een groot deel van schooluitval wordt veroorzaakt door een verkeerde studiekeuze. Dit geldt vooral voor leerlingen op niveau 3 en 4 van het mbo. Ruim 70% van de uitvallers in het mbo is niet ingestroomd vanuit het vo, maar heeft al eerder ingeschreven gestaan op een mbo opleiding. Omdat uit de analyse blijkt dat switchen leidt tot uitval, willen we inzetten op het verminderen van het switchgedrag en het verbeteren van de het studiekeuzeproces gedurende de loopbaan van de leerling. Goede loopbaanoriëntatie, het vormen van een beroepsbeeld en het ontdekken van de eigen interesses en talenten zijn belangrijke onderdelen van de loopbaan van een jongere. Interessant is het proces waar leerlingen doorheen gaan alvorens ze een keus maken. Ervaren ze voldoende steun tijdens dat proces en hoe kunnen we ze helpen om de juiste afwegingen al in een vroeg stadium te maken ? Scholen hebben ook behoefte aan feedback over de leerlingen die vanuit hun school zijn doorgestroomd naar een vervolgopleiding. In hoeverre zijn er duurzame keuzes gemaakt? Welke onderdelen hebben leerlingen gemist bij de voorbereiding van hun studiekeuze? Hoe kunnen vo-scholen hun loopbaanbegeleiding verbeteren en de leerlingen beter ondersteunen in het keuzeproces vanuit hun eigen ontwikkelingsperspectief?

4

Rapport ‘Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt 2010’ van het ROA (september 2011) hoofdstuk 3 ‘Een andere

analyse van redenen voor voortijdig schoolverlaten’ tabel 3.1. pagina 66. Documentnaam en versie

Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

46 van 98

Volgens het ROA-rapport neemt de schooluitval door de verkeerde keuze van de opleiding toe. In 2009 was ‘verkeerde keuze’ 44,0% van alle redenen van uitval, in 2010 al 54,6%. Ook in de regio Rijnmond lijkt iets meer dan de helft om deze reden uit te vallen. Opvallend is het feit dat ook de meer gespecialiseerde scholen zoals het Grafisch Lyceum en het Scheepvaart en Transportcollege ook bijna op 50% zitten. Daarnaast neemt de opleidingskeuze als reden van uitval toe met het opleidingsniveau (tabel 3.2 pagina 67 van het ROA-rapport). Daar is ook sprake van in de regio Rijnmond. Ter illustratie de cijfers van het Albeda college over 2008-2011 2008-2011

niveau 1

instellingsgebonden studie en beroep

niveau 2

niveau 3

niveau 4

8,0%

0,3%

0,1%

0,1%

20,9%

43,4%

56,4%

66,9%

Overig

71,1%

56,3%

43,5%

33,0%

totaal

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

Er zijn dus voldoende redenen om de loopbaanoriëntatie centraal te stellen in de aanpak de komende jaren en leerlingen, dichtbij de leerling zelf, te begeleiden in hun opleidingskeuzes. De maatregelen van het oude convenant zullen dan ook deels vernieuwd terugkomen in dit convenant. Onder andere beroepskeuzeprojecten, kwaliteitsverbetering onderwijs, de nieuwe loopbaanteams en andere projecten om de overgang vmbo naar mbo te verbeteren. De loopbaan van de jongere staat hierbij centraal. Daarnaast merken we echter ook dat steeds meer leerlingen van havo/vwo-niveau verloren raken in het 1

ste

jaar van

het mbo. De algemene overgang vo naar mbo verdient dus aandacht. Ad 2: Overbelaste leerlingen: persoonsgebonden problemen Na de studiekeuze lijkt de overbelasting van de leerlingen de belangrijkste reden om uit te vallen. Niet altijd is overbelasting direct zichtbaar en vaak komt dit pas naar voren als het al redelijk te laat is. Volgens het rapport van de ROA betreft het ongeveer 23% van de leerlingen, iets minder dan een kwart. Voor de regio Rijnmond zien wij dat dit iets hoger ligt. Begrijpelijk omdat de persoonsgebonden problemen van jongeren in de G4-regio’s nu eenmaal groter zijn dan in andere regio’s zonder invloed van de grotestadsproblematiek. Naar schatting 25-30% van de uitvallende leerlingen van de beide ROC’s Albeda en Zadkine hebben persoonsgebonden problemen. Heel bewust spreken wij over een schatting omdat niet altijd even nauwkeurig gesteld kan worden dat de redenen van uitval persoonsgebonden zijn. Het getal komt wel redelijk overeen met de cijfers die bekend zijn bij de gemeente Rotterdam over het aantal jongeren met mbo of lager en hun zorgbehoefte. Het spreekt ook redelijk voor zich dat de mate waarin persoonsgebonden problemen een rol spelen in het schoolverlaten onder de niveau-1-leerlingen het hoogst is en afneemt naarmate het opleidingsniveau hoger is. De maatregelen uit het oude convenant die hieraan zijn gerelateerd zijn o.a. de verzuimaanpak, Plusvoorzieningen, Time4you en Onderwijsopvangvoorzieningen (OOVR).


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

47 van 98

Ad 3: niet-willers Tot slot is er een redelijk grote groep leerlingen in het mbo die niet op school zitten en mogelijk aan het werk kunnen. Vaak hebben ze een schuldenlast en kan het hebben van inkomen een belangrijke oplossing bieden. Tot 18 jaar zijn leerlingen leerplichtig, maar we weten inmiddels dat 80% van de leerlingen die uitvalt 18 jaar of ouder is en dan is de Leerplichtwet niet meer van toepassing. In het rapport van de ROA tabel 3.2. blz. 66 betreft het bijna 15% van de leerlingen. Voor de regio Rijnmond ligt dat getal ook wat hoger mogelijk omdat deze regio meer een op arbeid gestoeld verleden heeft dan de andere regio’s. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de grote vraag uit de haven en in de groene sector. Geschat zijn het 15-20% van de leerlingen die als reden van uitval opgeven dat zij liever gaan werken dan op school zitten of een inkomen nodig hebben en daarom willen gaan werken. Hebben ze eenmaal werk dan zijn het geen vsv’ers meer, maar de huidige arbeidsvraag in de regio sluit niet altijd aan bij wat jongeren willen (denk daarbij o.a. aan de haven). Samenwerking met andere partners zoals ondernemers staat voorop. Voor bemiddeling richting BBL en begeleiding bij behoud werk. Maatregelen die aansluiten op deze groep uitvallers zijn o.a. ondernemerssteunpunten, BBL-projecten, loopbaancoaching richting sectoren waar makkelijk werk is te vinden. Maar ook hulpverlening om er voor te zorgen dat er iets gebeurd met de schuldenlast terwijl ze nog op school zitten, kan helpen om uitval op basis van financiële problematiek te voorkomen en ze op tijd aan werk en inkomen te helpen. Conclusie is dat we in de regio Rijnmond vooral met onze maatregelen willen inzetten op deze drie factoren om een significante afname te realiseren. Dus inzetten op betere loopbaanoriëntatie/switchers, op terugdringen van de persoonsgebonden problemen en op het toeleiden naar werk als leerlingen niet meer leerplichtig zijn. Dat is niet nieuw, maar wel de focus voor deze regio de komende jaren. Vanuit het convenant richten we ons vooral op het begeleiden van jongeren met mbo-1-diploma naar werk en BBL plekken.

3.4


De effectiviteit van de maatregelen gaat over de maatregelen die op dit moment worden uitgevoerd binnen het kader van het lopende convenant. Daarbij wordt ook gekeken naar de inzet breder dan alleen het convenant voor zover dat van toepassing is op de maatregel. Het onderzoeken van de effectiviteit van de maatregelen is bedoeld om te bepalen welke maatregelen effectief zijn gebleken en welke niet. Op die manier kan bepaald worden met welke maatregelen moet worden doorgaan, welke moeten worden aangepast of waar mee gestopt moet worden. 3.4.1 Loopbaanoriëntatie inclusief overgang vo naar mbo Oorzaken van uitval in het eerste jaar mbo is voor 50% te verklaren uit een verkeerde studie en/of beroepskeuze. Scholen van voortgezet onderwijs organiseren de loopbaanoriëntatie van hun leerlingen op e

hun eigen manier. De keuzes die leerlingen in het vmbo moeten maken betreffen de leerwegkeuze (1 2


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

48 van 98

e

jaar), en de sectorkeuze (3 jaar) en in het laatste jaar een crebokeuze. Voor havo/vwo vindt in leerjaar 3 de profielkeuze plaats. Mbo-scholen organiseren voorlichtingsactiviteiten voor potentiële studenten, zoals open dagen, infodagen, klassenvoorlichtingen, proefstuderen, meeloopdagen. Inzet van beide partijen op ondersteuning van het keuzeproces blijkt echter onvoldoende effectief. De praktijk wijst uit dat de overstap van het vmbo naar het mbo een risicomoment is. In het vorige convenant is geconstateerd dat in de overgang van voortgezet onderwijs naar het middelbaar beroepsonderwijs zowel op het proces als op de inhoud verbeteringen aangebracht kunnen worden om te voorkomen dat leerlingen in de overgang geen keuze maken, of een keuze die niet duurzaam is. In het proces zijn de volgende maatregelen genomen: Intergrip, mbo-punten, visieontwikkeling en warme overdracht van LWOO-leerlingen. In totaal is er voor loopbaanoriëntatie een bedrag begroot voor het schooljaar 2011-2012 uit het vsv-convenant van € 915.000. Intergrip Doel van de pilot was te onderzoeken of het gebruik van Intergrip de leerlingen, hun keuzes en de daadwerkelijk aankomst in de vervolgopleiding sluitend te volgen is. Intergrip is een registratief systeem dat op een eenvoudige manier inzichtelijk maakt in welke fase van de overstap een leerling zich bevindt. Heeft een leerling al een keuze gemaakt? Heeft hij zich al aangemeld? Is hij al geplaatst? Is er hulp van Leerplicht nodig? Is warme overdracht naar het mbo wenselijk? Van bijna 2.934 leerlingen is de overstap in beeld gebracht. Op 1 juli was het vanuit het vmbo voor 99% van de leerlingen duidelijk welke vervolgopleiding deze jongeren wilden gaan volgen. Normaal gesproken is het streven dit al in april bekend te hebben, maar omdat de pilot pas in april startte, was dat voor het pilotjaar niet mogelijk. Op 1 september was 61% van de leerlingen geplaatst op het mbo. (het streven was 95%). Op 1 oktober was dit 87% en op 1 november 98%. Omdat de pilot een succes bleek, wordt het systeem in schooljaar 2011-2012 in de hele regio ingevoerd. Niet alleen in de pilot, maar ook in de rest van het land heeft het systeem bewezen succesvol te zijn. Onderzocht zou kunnen worden het systeem ook in te zetten voor de switchers in het eerste jaar mbo. In het schooljaar 2011-2012 is voor de uitrol van de pilot naar de hele regio € 124.500 begroot. Het aantal overstappers vmbo naar mbo bedraagt ca. 9.000. Dat komt neer op € 18 per leerling. Mbo-punten De brug slaan tussen vo-locaties en mbo-opleidingen voor decanen, zorgcoördinatoren, mentoren, ouders en leerlingen is aanleiding tot de samenwerking met de loopbaanbegeleiders van het mbo in de zogenaamde mbo-punten. Door samen te werken aan ontwikkeling en verbetering van doorgaande loopbaanoriëntatie en begeleiding kunnen de activiteiten van organisaties op elkaar afgestemd worden. Het resultaat is dat leerlingen een plaatsing in een vervolgopleiding krijgen die ook duurzaam is.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

49 van 98

Er zijn 25 mbo-punten in de loop van het convenant gerealiseerd. Deze worden deels bekostigd uit convenantmiddelen. Aanvullende bekostiging komt uit DU-Jeugd gemeente Rotterdam voor Rotterdamse locaties en Plusmiddelen voor locatie met veel risicojongeren. Een van de doelstellingen van het mbo-punt is duurzame plaatsing: maakt de leerling een goede vervolgkeuze en vertoont hij op het eerste jaar van het mbo geen swtichgedrag. In dit convenantjaar wordt onderzocht of de hulp die geboden is door het mbo heeft geleid tot een duurzamere plaatsing dan zonder hulp. Op scholen met mbo-punten zijn alle vierdejaarsleerlingen in beeld en is er een goede samenwerking met decaan, mentor zorgcoördinator en schoolmaatschappelijk werker. Door de samenwerking kan er snel actie gezet worden op risicomomenten, bijvoorbeeld bij de warme overdracht van zorgleerlingen. Als knelpunt wordt de beperkte inzet van decanen geconstateerd en het ontbreken van een visie op loopbaanoriëntatie in veel vo-scholen en een beperkt instrumentarium voor loopbaanoriëntatie. Per mbo-punt is een inzet van 0,2 fte loopbaanbegeleiding. De overige kosten worden door de vo- en mboscholen gedragen, zoals materieel en huisvesting. Uitgaande van gemiddeld 125 leerlingen per locatie kost de maatregel per leerling € 100. Uit het convenant (exclusief de Plusvoorzieningen) was hiervoor € 257.000 begroot voor schooljaar 2011-2012. Visieontwikkeling Loopbaanoriëntatie Uit de evaluaties met de convenantpartners bleek dat het ontbreken van een gezamenlijke visie op loopbaanoriëntatie en loopbaanbegeleiding leidt tot onvoldoende samenwerking en afstemming van activiteiten van de instellingen. Iedereen doet zijn best en begeleidt de leerling voor zover dat in zijn vermogen ligt. Om te komen tot een betere afstemming en samenwerking hebben de convenantpartners afgelopen jaar een gezamenlijke visie ontwikkeld op loopbaanoriëntatie die behulpzaam kan zijn om bij het ontwikkelen van activiteiten die de leerling ondersteunen bij het doen van de goede stappen in zijn of haar loopbaan. Dit convenantjaar zetten de partners een eerste stap in nadere uitwerking van de visie. Een aantal voscholen bieden leerlingen een extra loopbaantest en een gesprek over hun keuze, nadat ze zich hebben aangemeld bij de vervolgopleiding. Deze leerlingen worden gevolgd in het eerst leerjaar na de overstap en vergeleken met een groep die niet deze extra begeleiding hebben gehad. De eerste regionale loopbaanconferentie wordt georganiseerd in juni 2012. In deze conferentie presenteren scholen activiteiten die bijdragen aan het realiseren van de visie, werken de scholen de visie verder uit zowel voor de regionale aanpak als voor hun individuele school. Pilot warme overdracht Deze pilot is dit jaar gestart met als doel de warme overdracht te verbeteren. Deze pilot gaat vooral over de organisatie van de overdracht en maakt gebruik van de instrumenten die al ontwikkeld zijn zoals Intergrip,


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

50 van 98

de mbo-punten en het mailadres warmeoverdracht.nl. Het totaalbudget is € 30.000. Het gaat in de pilot over 300 leerlingen. Dat is dan € 100 per leerling. 3.4.2 Aanpak van verzuim In deze effectiviteitmeting wordt stilgestaan bij de lopende maatregelen in het convenant. Allereerst wordt een schets gegeven van de totale inzet van de verzuimaanpak in de regio. De lopende maatregelen uit het vsv-convenant zijn: 1.

100% aanpak verzuim: toepassen verzuimprotocol mbo;

2.

Gelijke behandeling 18+ en 18-.

Verzuim is een indicator van een achterliggend probleem. 100% melden en 100% oppakken van de meldingen is dan ook cruciaal. Dan zijn alle jongeren in beeld. In de regio ligt de focus op de aanpak van verzuim in het mbo. Daar zit de grootste uitdaging. Regiogemeenten, steunpunten en mbo-scholenveld trekken gezamenlijk op in de aanpak van verzuim. Er is een regionaal verzuimprotocol sinds schooljaar 2010-2011. Daarnaast is er ook inzet op locaties (locatiegerichte inzet). Verzuimprotocol Er is een regionaal verzuimprotocol mbo sinds schooljaar 2010-2011. Dit protocol is met ingang van schooljaar 2011-2012 aangescherpt. Daarmee is regionaal een gelijke verzuimaanpak op het mbo. De aanscherpingen betroffen: •

Expliciete verbinding met de zorgstructuur (ZAT) op school. Voor leerlingen die verzuimen vanwege zorgproblematiek is daarmee een betere verbinding van verzuim (signalering) naar zorg.

•

Ouderbetrokkenheid 18-23 is toegevoegd. Ouderbetrokkenheid ook bij voor de wet volwassenen kan toegevoegde waarde hebben in het op school houden van jongeren.

•

Gelijk trekken van de behandeling 18+ aan 18-. Ook bij jongeren 18+ wordt bij 16 uur verzuim in vier weken een verzuimmelding bij DUO gedaan. Daarmee zijn jongeren die verzuimen sneller in beeld.

Gemeente Rotterdam en de Regio ZHE gaat een stap verder dan dat het verzuimprotocol voorschrijft. In het protocol staat dat bij de eerste melding er een waarschuwingsbrief uit gaat. In Rotterdam en ZHE worden de jongere bij de eerste melding direct opgeroepen voor een gesprek. Locatiegerichte inzet In de regio loopt momenteel een pilot voor locatiegerichte inzet op het mbo. Op 6 pilotlocaties zit een leerplichtambtenaar of medewerker van een van de Steunpunten. Daarmee zijn er korte lijnen met de leerlingen op school en met de medewerkers van de school. De leerling wordt hiermee centraal gesteld. In Rotterdam is hier al langer ervaring mee. Op dit moment zijn er in Rotterdam 15 locaties waar locatiegerichte inzet plaatsvindt. Dat worden er eind van dit schooljaar 35. In de Rotterdamse variant worden alleen Rotterdamse leerlingen aangesproken. In de regionale pilot leerlingen uit de hele regio (niet die van buiten de regio).


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

51 van 98

Het is moeilijk om algemene uitspraken te doen over de effectiviteit van de verzuimaanpak, omdat er grote verschillen zijn in kwaliteit en kwantiteit van de verzuimaanpak tussen opleidingen. De ervaringen met locatiegerichte inzet in Rotterdam worden als positief ervaren, zowel door de gemeente als door het mboveld. Het verzuimprotocol biedt een kader waarbinnen gewerkt wordt. Uiteraard zijn er nog verbeteringen nodig, maar we zijn op de goede weg. Aandachtspunten zijn: 100% melden door scholen, ouderbetrokkenheid, effectiviteit verzuimaanpak 18+, proces locatiegerichte inzet bij steunpunten en gemeenten. Deze aandachtspunten worden hieronder toegelicht. 100% melden door scholen Het wordt pas interessant als we uit kunnen gaan van een daling in de verzuimcijfers. Op dit moment zien we alleen een toename van de verzuimmeldingen door groeiende aandacht en het verzuimprotocol. Ook schort het aan interne werkprocessen op scholen. De kwaliteit van de melding is vaak ontoereikend. Ook zijn er grote verschillen zichtbaar tussen de opleidingen. In de verzuimcijfers (aantal meldingen) is te zien dat door de toenemende aandacht voor verzuim en uitval de verzuimcijfers enorm zijn toegenomen en dat het einde van de stijging van de meldingen nog niet in zicht is. De cijfers zijn hieronder weergegeven. Eerst een overzicht van de regio. Daarna een uitgebreider overzicht van Rotterdam met scherper onderscheid ter illustratie. Ook is daarin een prognose voor schooljaar 2011-2012 te zien. Niet alle cijfers zijn bekend. Maar het beeld dat eruit naar voren komt, spreekt boekdelen. Verzuimmeldingen nemen fors toe. Was 5 jaar geleden de voorspelling om regionaal van 40 naar 4.000 verzuimmeldingen te gaan. Nu is de verwachting dat het regionale plafond rond de 15.000 ligt (5-23). Verzuimcijfers regio per subregio (alleen RV): 16-23 % RDAM

NWN

RZO

ZHE

TOTAAL

Toename

08-09

682

81

60

45

808

09-10

2374

382

325

358

3114

385,4%

10-11

4197

663

542

451

5311

170,6%

Bron: subregio’s


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

52 van 98

Ontwikkeling verzuimcijfers mbo Rotterdam

Leeftijd

2008-2009

2009-2010

2010-2011

Relatief

Toename

verzuim

<16

295

16-17

500

18-23

182

Totaal

977

<16

189

16-17

1140

18-23

1234

Totaal

2563

<16

56

16-17

1601

18-23

2540

Totaal

4197

<16

25

2011-2012

16-17

1750

(prognose)

18-23

3900

Totaal

5675

162,33%

63,75%

35,22%

Bron: Jongerenloket Rotterdam: Cognos

Ouderbetrokkenheid Ouders en school zijn partners in de opvoeding. Voor een optimaal verloop van de schoolcarrière van een leerling, is het belangrijk dat ze elkaar regelmatig van informatie voorzien: over leefregels, talentontwikkeling, vorderingen of eventuele stagnatie, over de sociaal-emotionele ontwikkeling van een leerling, zijn of haar thuissituatie, etc. Een regelmatig contact tussen school en ouders kan de samenwerking bij leerproblemen of problemen thuis bevorderen, zorgt voor een betere afstemming tussen de opvoeding thuis en op school en stelt scholen in staat om te profiteren van de kennis, het inzicht en de ervaring van ouders. Ouderbetrokkenheid kan, kortom, een belangrijke bijdrage leveren aan een optimaal verloop van de schoolloopbaan. Dat is het logisch dat ouders ook betrokken worden bij verzuim. Ook bij 18-23-jarigen. In de praktijk blijkt dit weerbarstig. Veel ouders komen niet opdagen bij gesprekken. Proces locatiegerichte inzet bij steunpunten en gemeenten In de regio is er een pilot op 6 locaties. Deze effectiviteit is geëvalueerd in een eerste tussenevaluatie. In april volgt een eindevaluatie. De evaluatie is uitgevoerd door de gemeenten, steunpunten en scholen. Dit zijn de belangrijkste conclusies uit de tussenevaluatie: 1.

De indruk bestaat dat het verzuim niet wordt ingeperkt door locatiegerichte inzet en uitval dat uitval ook niet wordt verminderd.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

53 van 98

2.

Omdat er nog zoveel werk te doen is om het verzuimbeleid en het proces op de scholen op orde te krijgen, kunnen er moeilijk conclusies over de pilot getrokken worden.

3.

Belangrijkste knelpunten zijn de mogelijkheden voor de medewerkers op de scholen (capaciteit, middelen, aansturing, etc.) en de organisatie binnen de scholen. Medewerkers willen wel graag maar krijgen onvoldoende de mogelijkheid om aan afspraken te voldoen.

4.

Het belangrijkste winstpunt is, dat door de inzet van de medewerkers op locatie het verzuimbeleid binnen de teams beter wordt vormgegeven. Goede samenwerking tussen de scholen en de Steunpunten zou een belangrijk doel van de pilot moeten zijn.

5.

De medewerkers uit Rotterdam hebben het gevoel dat niet elke regiogemeente het goed oppakt en dat er weinig structurele verbetering te zien is bij de scholen.

Effectiviteit verzuimaanpak 18+ We lopen in de verzuimaanpak van 18-23-jarigen echter wel aan tegen de beperkingen van de wet. Door het ontbreken van een wettelijk kader zijn er geen handhavingsinstrumenten voor 18-23-jarigen. De verzuimaanpak 18-23-jarigen is daarmee minder effectief in vergelijking met de aanpak van 18-. Rijnmond heeft dit handhavingsinstrument hard nodig in de aanpak van verzuim en het voorkomen van schooluitval. Zeker op Rotterdam Zuid waar volgens het rapport Deetman-Mans sprake is van een problematiek van on-Nederlandse omvang. Rotterdam kent een groot aantal APC-gebieden, wat betekent dat in veel wijken er een combinatie is van een hoog percentage uitkeringsgerechtigden, lage inkomens en niet-westerse allochtonen. Uit diverse onderzoeken blijkt dat jongeren uit groepen met een lagere sociaaleconomische status meer vatbaar zijn voor schooluitval. Overzicht maatregelen en dekking De volgende maatregelen zijn in de regio genomen ten aanzien van de aanpak van verzuim. Maatregel

vsv-convenant

RMC-reserves*

1.

100% aanpak verzuim: verzuimprotocol mbo

€ 470.000

2.

Gelijke behandeling 18+ en 18-

€ 240.000

3.

Regionale pilot locatiegerichte inzet mbo

4.

Locatiegerichte inzet mbo Rotterdam**

€ 120.000 € 70.000

-

-

* De genoemde bedragen zijn begrote bedragen op basis van een inschatting van het aantal verzuimmeldingen en tijd die nodig is om ze op te pakken. Uit de evaluatie van de regionale verzuimaanpak moet blijven wat de exacte kosten zijn geweest. Dit zijn gemaximeerde bedragen. ** Gemeente Rotterdam in de lopende collegeperiode € 1.000.000 per jaar in voor extra capaciteit leerplicht. Een deel daarvan is voor capaciteitsuitbreiding bij het Jongerenloket waar de locatiegerichte aanpak wordt uitgevoerd. Het exacte bedrag voor locatiegerichte inzet is echter niet direct daaruit te destilleren.

Effectiviteit maatregelen uit het lopende convenant: 100% verzuimaanpak Inzet op 100% aanpak volgens verzuimprotocollen en afspraken in de regio in pilot registreren en melden ongeoorloofd verzuim door het mbo. Website waarwasje.nu wordt geactualiseerd en ook ingericht voor de


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

54 van 98

vakinstellingen. Uitbreiden van de inzet CBZ (arbodienst) voor snel huisbezoek op verzoek van onderwijsteams. Het doel is alle jongeren in beeld (houden) en snelle actie ondernemen om ze bij de les te houden (letterlijk en figuurlijk). Door betere registratie, sneller melden en opvolgen door leerplicht/RMC blijft de jongere in beeld en wordt sneller bekend wat de redenen van ongeoorloofd verzuim zijn. Het is een preventieve maatregel, die er voor zorgt dat jongeren niet uitvallen. Over de effectiviteit van deze maatregel is te zeggen dat gezien de stijging van het aantal verzuimmeldingen de aanpak werkt. Aandacht zorgt voor intensivering op de scholen. Echter er wordt nog niet 100% gemeld, dan zou er een afvlakking dan wel daling te zien moeten zijn. De verzuimmeldingen worden opgepakt door de steunpunten. Een deel van de taken moet geborgd worden in de eigen organisatie. Dan gaat het met name over de dekking van de capaciteit van de verzuimcoördinatoren. Dit budget wordt over drie jaar afgebouwd. De totale kosten € 470.000. Kosten per deelnemer: € 31 (uitgaande van 15.000 verzuimende leerlingen). De werkelijke kosten van verzuimbeleid in de scholen liggen veel hoger. Dit komt uit eigen inzet van de scholen. Effectiviteit maatregelen uit het lopende convenant: gelijke behandeling 18+ aan 18Bij deze maatregel gaat het om de gelijke behandeling 18+ aan 18- in verzuimprotocol. Al het verzuim 18+ wordt vanaf 16 uur gemeld en wordt opgepakt voor de steunpunten. Door betere registratie en beter melden komt de jongere sneller in beeld en wordt meer bekend over redenen van ongeoorloofd verzuim. Het effect op vsv is niet te bepalen. Wel blijkt uit diverse wetenschappelijke onderzoeken dat er een causaal verband is tussen verzuim en uitval. Effect op verzuim van deze specifieke maatregel is dat er meer jongeren worden gemeld 18+. Hoeveel dat er zijn als gevolg van deze maatregelen is niet te bepalen. Over de hele linie neemt het aantal verzuimmeldingen toe. De toename wordt onder meer veroorzaakt door toenemende aandacht voor verzuim en locatiegerichte inzet. In totaal bedragen de kosten € 240.000 als dekking voor de inzet van medewerkers van de steunpunten. Kosten per deelnemer: € 69. Middelen voor inzet capaciteit op steunpunten. Daarbij is uitgegaan van 3.500 verzuimers van in de leeftijdscategorie 18-23. Vanuit een doorlopende lijn is het beleidsmatig wenselijk om de aanpak te continueren. Echter, we kunnen wel scherper zijn in het effect van de maatregelen. Bijvoorbeeld door na te gaan bij hoeveel uitvallers er verzuim is gemeld en hoe vaak. Gebrek van deze maatregel is het ontbreken van handhavingsinstrumenten 18+. Het komt nu aan op overredingskracht. Het is zinvol om deze maatregel te continueren, echter wel met een aantal aanpassingen. Deze aanpassingen komen terug in het activiteitenplan.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

55 van 98

3.4.3 Studiestakers (uitgevallen jongeren) Jaarlijks worden in Rijnmond ongeveer 4500 jongeren voortijdig schoolverlater. Er zijn echter ook veel jongeren die stoppen met hun opleiding, of van plan zijn om te stoppen, maar die dankzij snelle en goede begeleiding in de instroompunten van de scholen en/of vanuit de Steunpunten voor 1 oktober weer herplaatst worden op een opleiding. Hierbij wordt aangesloten op de aanpak van verzuim en op het risicovolle overstap moment tijdens de zomervakantie. Het herplaatsingspercentage richting opleiding en leerwerktrajecten ligt voor de scholen gemiddeld 50% en voor de steunpunten gemiddeld rond de 25%, wat vergelijkbaar is met het landelijke gemiddelde. Er zijn voor de uitvoering van deze maatregel korte lijnen met trajectbegeleiders van de mbo-scholen, en resultaten worden teruggekoppeld aan de scholen. De begeleiding van jongeren die dreigen uit te vallen of uitgevallen zijn (studiestakers) is al sinds het begin van de convenantsperiode onderdeel geweest van de vsv-aanpak. De lopende maatregelen uit het vsvconvenant zijn: 1.

Begeleiden jongeren die uitgevallen zijn/dreigen uit te vallen door de Steunpunten,

2.

Zomeractie: opsporen en terugleiden naar school van no-show’ers,

3.

Extra inzet uitval havo-vwo.

Ad 1: begeleiding In de regio is voor de overgang vmbo-mbo ingezet op preventieve trajectbegeleiding van risicojongeren, extra inzet op begeleiding voor jongeren zonder tijdige inschrijving en in de subregio’s ZHE en NWN ook op deskundigheidsbevordering van het decanaat. Ook het behandelen van verzuimmeldingen (18+) en de begeleiding van jongeren die via het verzuimloket preventief worden gemeld is als nieuwe taak toegevoegd. Daarnaast is er preventieve inzet geweest van de RMC-trajectbegeleiders bij dreigende uitval op het mbo en begeleiden en herplaatsen van vsv’ers. Hoewel niet alle cijfers altijd beschikbaar of vergelijkbaar bleken te zijn, kan wel gesteld worden dat er jaarlijks tussen de 1.500 en de 2.000 “nieuwe” vsv’ers tijdig worden herplaatst op een opleiding. Dat zijn dus 1.500 tot 2.000 minder voortijdig schoolverlaters. Een deel van de begeleiding naar een opleiding wordt bekostigd vanuit het vsv-convenant en de rest vanuit de RMC-middelen. In de praktijk is de scheiding hiertussen niet altijd even duidelijk. Het is wel duidelijk dat de maatregel het gewenste effect heeft, namelijk het tijdig (voor 1 oktober) herplaatsen van uitvallers. Vanuit het RMC worden jaarlijks ook nog tussen de 1.300 en 1.500 ‘oude’ vsv’ers herplaatst. Deze tellen niet mee in de definitie van de convenanten.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

56 van 98

Effectrapportage 2011 regio Rijnmond RDM

NWN

ZHE

RZO

Totaal

nieuwe vsv’ers (terug) naar opleiding (ook particuliere)

948

291

264

85

1588

(terug) naar werk in combinatie met opleiding

135

8

90

16

249

Werk (nog zonder startkwalificatie)

509

250

109

133

1001

overig*

2565

303

383

211

3462

totaal

4157

852

846

445

6300

naar opleiding (ook particuliere)

780

83

119

179

1161

naar werk in combinatie met opleiding

217

16

56

91

380


1535

343

93

950

2921

overig

1569

306

305

633

2486

totaal

4101

748

573

1853

6948

1728

374

383

264

2749

oude vsv’ers

Oud + nieuw (terug) naar opleiding (ook particuliere) (terug) naar werk in combinatie met opleiding

352

24

146

107

629


2044

593

202

1083

3922

overig

4134

609

688

844

5948

totaal

8258

1600

1419

2298

13248

Overig: alle overige categorieën uit de effectrapporage minus tabel 4c: werk en onbekend.

Ad 2: no-showactie Begin september is er jaarlijks een no-show-actie gehouden in samenwerking met alle mbo-scholen in de regio, zodat alle jongeren die na de vakantie niet op hun nieuwe mbo-opleiding verschijnen worden opgezocht en herplaatst. In 2011-2012 hebben ZHE en NWN deelgenomen aan een pilot waarbij gewerkt werd met het systeem Intergrip. De evaluatie van Intergrip is hiervoor te lezen bij Loopbaanoriëntatie. In 2008-2009 was er nog geen no-show actie. In september 2009 zijn ZHE en NWN elk op hun eigen manier begonnen met een no-show actie. Vanaf 2010-2011 is er regionaal een no-show actie gehouden. Aan de resultaten is te zien dat snelle actie aan het begin van het schooljaar ervoor zorgt dat 75% tot 90% van de gemelde no-show leerlingen geen voortijdig schoolverlater is geworden. Vanaf 2012-2013 zal de no-show actie onderdeel zijn van de opvolging van de gegevens uit het Intergrip systeem.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

57 van 98

No-show 2009-2010 (september 2009) Indicator

NWN

RDM

RZO

Hoeveel no-show’ers gemeld?

72

ZHE* 38

191

N.B.

Hoeveel hiervan zijn VSV geworden?

9

12

N.B.

N.B.

* ZHE heeft een koppentelactie gehouden, waarbij 419 jongeren zijn geteld. Hiervan zijn er 38 als no-show’er gemeld


NWN

Hoeveel no-show’ers gemeld bij steunpunt?

96

ZHE 50


18

8

RDM

RZO

414

23

40*

4

* Schatting


NWN

Hoeveel no-show’ers gemeld bij steunpunt?

13

ZHE 42

RDM 385

RZO 18


4

7

N.B.

2

Hoeveel leerlingen via Intergrip gevonden en begeleid?

26

27

n.v.t.

n.v.t.

Hoeveel leerlingen zijn succesvol geplaatst op een opleiding?

13

22

n.v.t.

n.v.t.

Ad 3: extra inzet op de uitval havo-vwo Omdat er onvoldoende middelen beschikbaar bleken om een aparte maatregel voor deze doelgroep uit te voeren, maar er een stijging van het aantal uitvallers zichtbaar was op havo-vwo, is dit onderdeel toegevoegd aan studiestakers. Niet in alle subregio’s is dit onderdeel in dezelfde mate of op dezelfde manier opgepakt. In ZHE en in NWN zijn de decanen van havo-vwo scholen aangesloten op de verbanden voor decanen en de deskundigheidsbevordering. Ook zijn risicoleerlingen in de bovenbouw havo-vwo (preventief) begeleid door sommige steunpunten. Aandachtspunten Het is belangrijk om bij het nieuwe convenant beter te monitoren op resultaten en jaarlijks een analyse van de redenen van uitval te maken. Als nieuwe vsv’ers direct worden opgeroepen kunnen ze vaak ook snel herplaatst worden en tellen ze voor OCW nooit mee als vsv’er. Het effect van begeleiding voor leerlingen die dreigen uit te vallen is moeilijker te meten, omdat niet zeker is dat de leerling zou zijn uitgevallen indien hij/zij geen begeleiding van het Steunpunt had gekregen. Zij komen ook niet terug in de cijfers als ‘herplaatsing’ omdat ze vaak nooit zijn uitgeschreven, maar op school zijn gebleven. Een belangrijk aandachtspunt zijn de switchers. Er is een aanzienlijke groep jongeren die meerdere malen in beeld komt bij de Steunpunten en meerdere keren begeleiding krijgt. Ook op school zijn er vaak veel mensen met deze jongeren bezig, maar de aanpak is vaak versnipperd. De contacten met de decanen in het vo en het hierdoor vroegtijdig in beeld krijgen van risicojongeren wordt als zeer effectief ervaren door de betrokkenen. De no-showactie via het verzuimloket werkt niet goed, omdat leerling vaak nog niet in BRON staan ingeschreven in september en ze dan dus ook niet via het


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

58 van 98

verzuimloket kunnen worden gemeld. Ook de methode waarbij leerlingen via een excellijst werden doorgestuurd werkte niet altijd goed. Met de invoering van Intergrip voor de hele regio zou dit probleem grotendeels opgelost moeten zijn. Alle steunpunten hebben de uitrol van Intergrip dan ook als belangrijke maatregel voor het nieuwe convenant aangemerkt. Overzicht maatregelen en dekking Voor de aanpak van uitval zijn tussen 2008-2009 en 2011-2012 de volgende middelen ingezet vanuit het convenant en vanuit de RMC middelen. Vanuit het RMC wordt ook de administratie van vsv’ers en verzuim bekostigd, plus enkele regionale activiteiten. In dit overzicht staat alleen de inzet van de middelen in schooljaar 2011-2012. Maatregel 2011-2012 Trajectbegeleiding (preventief en curatief) No-show actie

vsv-convenant

RMC-middelen 2012 *

€ 260.000

€ 1.020.639

€ 40.000

De maatregel sluit aan op de RMC trajectbegeleiding die de steunpunten bieden aan jongeren die al uitgevallen zijn. Deze worden betaald vanuit de RMC-middelen. De middelen vanuit het convenant zijn enerzijds nodig om preventief te kunnen ingrijpen bij dreigende uitval en anderzijds een noodzakelijke aanvulling om voldoende begeleidingscapaciteit te kunnen realiseren om alle jongeren die uitvallen binnen het schooljaar te kunnen herplaatsen. 3.4.4 Zorg (Plusvoorzieningen) Deze paragraaf gaat over de Plusvoorzieningen zoals die in RMC-regio Rijnmond in de periode 2009-2011 zijn opgezet en uitgevoerd conform de Rijksregeling Plusvoorzieningen 2009-2011 (Ministerie van OCW, 2009), de effectiviteit ervan en de voortzetting van deze voorzieningen. In de bijlage staat een overzicht van de Plusvoorzieningen. Omschrijving Plusvoorzieningen Een Plusvoorziening is een voorziening die bestaat uit een gecombineerd aanbod van onderwijs leidend naar het behalen van een startkwalificatie, zorg, hulpverlening en waar nodig arbeidstoeleiding, dat wordt aangeboden aan jongeren van 12 tot 23 jaar, die zodanig ernstige problemen ondervinden op het gebied van financiën, gezondheid, huisvesting, sociale omgeving of maatschappelijk functioneren dat zij de onderwijsinstelling zonder diploma dreigen te verlaten (overbelaste jongeren). Binnen de Plusvoorziening wordt er een traject gestart met als doel het wegnemen van de belemmeringen en obstakels, zodat de jongere zich (weer) kan richten op onderwijs. De Plusvoorziening kan zowel in een school/onderwijslocatie als daarbuiten georganiseerd worden. Het voortzetten van de schoolloopbaan binnen de school heeft de voorkeur boven het plaatsen in een bovenschoolse voorziening. Overbelaste jongeren beschikken in principe over de capaciteiten om hun schoolloopbaan met minimaal een startkwalificatie af te sluiten. Gezien de doelstelling van de regeling is het praktijkonderwijs uitgesloten van deelname.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

59 van 98

Resultaten Plusvoorzieningen De landelijke OCW-regeling Plusvoorzieningen is in 2009 van kracht geworden. In totaal was er voor de RMC-regio Rijnmond voor twee schooljaren € 11,7 miljoen beschikbaar. Voor dit bedrag was geen verdeelsleutel. De gemeente Rotterdam is contactgemeente voor de regeling en het Albeda College contactschool. De Coöperatie Rotterdams Offensief voert de regeling uit. Eind 2009 is het doel en uitwerking van de regeling besproken met gemeenten en onderwijsinstellingen. Scholen en/of schoolbesturen konden voor een plusvoorziening een aanvraag indienen conform de rijksregeling. Voor het beoordelen van aanvragen is door de gemeente Rotterdam en de Coöperatie Rotterdams Offensief een toetskader ontwikkeld. Tevens is een monitor ontwikkeld om de voortgang te meten. De aanvragen zijn beoordeeld door de Stuurgroep Plusvoorzieningen, met daarin vertegenwoordigers van de gemeente Rotterdam en Rotterdams Offensief. Begin 2010 zijn de eerste aanvragen ingediend en beoordeeld. Eind 2011 is de laatste subsidie-aanvraag ingediend en goedgekeurd. In alle vier de subregio’s binnen RMC-regio Rijnmond zijn een of meerdere Plusvoorzieningen gestart op zowel vo als mbo. Deze laten qua opzet en uitvoering een grote verscheidenheid zien. Een opvallend verschil is de verblijfsduur: in de ene voorziening zitten leerlingen een heel schooljaar, in de andere gaat het om een (aaneengesloten) periode van enkele weken of maanden. Dit heeft onder meer te maken met de aard en intensiteit van de problematiek bij de leerlingen. De einddatum voor de Plusvoorzieningen is uiterlijk 1 juli 2012. Een aantal plusvoorzieningen is gestopt per 31-12-11 en een aantal loopt nog door tot 01-07-12. Zie de bijlage voor meer informatie. In totaal worden er door alle Plusvoorzieningen samen circa 3.100 leerlingen in vo en mbo bereikt. Er zijn Plusvoorzieningen die binnen een vo- of mbo-school zijn opgezet (time-in/rebound) of een meer algemeen toegankelijk karakter hebben, zoals een OnderwijsOpvangVoorziening Rotterdam (OOVR) of Life College. De toegang tot een Plusvoorziening is gebonden aan specifieke eisen, zoals een toelatingscommissie in de school en/of toeleiding via een steunpunt jongeren (vb. subregio NWN). Effectiviteit, bereik, proces en samenhang Uit het onderzoek ‘Overbelaste jongeren en voorzieningen in Rijnmond’ (Research voor Beleid, april 2011) blijkt dat er geen eenduidige definitie van het begrip ‘overbelaste jongere’ wordt toegepast in onder meer de plusvoorzieningen. Veel scholen houden de mate van overbelastheid van leerlingen niet systematisch en persoonsvolgend bij. Dit onderzoek strekt zich overigens breder uit dan de huidige plusvoorzieningen en gaat over zorgaanbod aan leerlingen in brede zin. Uit een tussenrapportage van het landelijk onderzoek van Researchned naar de plusvoorzieningen (in opdracht van OCW, onderzoeksperiode juli 2010 – juli 2012) blijkt dat de meeste plusvoorzieningen in staat zijn om de overbelaste leerling te behoeden voor uitval. In het onderzoek staat een rangorde van soorten plusvoorzieningen die het meest aan het doel van de regeling beantwoorden. Een toelichting met wat exact onder deze categorieën wordt verstaan staat (nog) niet in deze tussenrapportage. De categorieën zijn: 1.

Coaching/trajectbeleiding,

2.

Rebound,

3.

Part-time rebound,


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

60 van 98

4.

Inloopvoorziening,

5.

Voorzieningen voor specifieke doelgroep (bijv. tienermoeders),

6.

Bijscholen docenten,

7.

Professionalisering leerlingdossier.

De eerste drie beantwoorden het meest aan het doel van de plusvoorzieningen. De categorieën 4 t/m 7 zouden aanvullend kunnen zijn op de plusvoorzieningen, maar zijn geen plusvoorzieningen zoals OCW dat in de regeling omschreven heeft. Voor het bepalen van de effectiviteit is in het onderzoek een aantal indicatoren gehanteerd: •

Leerling blijft op school/keert weer terug op een school na periode van uitval.

•

Ontvangt leerling combinatie van onderwijs en zorg?

•

Leerling stroomt na verblijf in plusvoorziening door naar regulier onderwijs.

•

Leerling stroomt door naar hoger onderwijsniveau.

•

Leerling haalt diploma en/of startkwalificatie.

•

Taxatie of leerling zonder plusvoorziening uitgevallen zou zijn.

Effect gaat zowel om perspectief vanuit vsv (levert plusvoorziening een bijdrage aan voorkomen vsv?) en perspectief van de overbelaste jongere (ondersteunen in hun schoolloopbaan). Bereik De verwachting is dat met de Plusvoorzieningen in de RMC-regio Rijnmond ongeveer 3.100 leerlingen zijn bereikt op 1 juli 2012. Per 1 maart 2012 zijn er 3.000 leerlingen bereikt. De effectiviteit van de Plusvoorzieningen is niet met zekerheid aan te geven. Niet alle Plusvoorzieningen hebben de effecten van interventies in de plusvoorzieningen op leerlingniveau kunnen aangeven. Schatting is dat er van de ca. 3.000 deelnemende leerlingen ca. 2.800 op school zijn gebleven. De kosten per deelnemer bedragen € 3.774 per leerling. Dit is het totaalbedrag subsidie gedeeld door aantal deelnemers. Aard en duur van het aanbod verschillen per Plusvoorziening. Het gemiddelde bedrag zegt daarom niet zo veel. Een klein deel van de bereikte leerlingen in de Plusvoorzieningen heeft inmiddels een startkwalificatie behaald en/of is doorgestroomd naar vervolgonderwijs. Zonder plusvoorzieningen was een deel van die leerlingen waarschijnlijk uitgevallen. De reden hiervoor is dat het om leerlingen gaat die zonder extra begeleiding en zorg grote kans hebben om uit te vallen. Dit blijft echter bij een schatting, we weten immers niet wat er zonder interventies gebeurd zou zijn. Ook is het bewustzijn binnen scholen met betrekking tot overbelaste leerlingen en handelingsperspectieven toegenomen. Eind juni 2012 zijn meer specifieke cijfers beschikbaar over de plusvoorzieningen, dan zijn de nu nog lopende plusvoorzieningen afgerond. Het proces en samenhang De aanvragen voor de plusvoorzieningen kwamen begin 2010 aarzelend op gang. Er was binnen een aantal subregio’s onvoldoende zicht op de aantallen en de problematiek van de overbelaste leerlingen. Doordat het aantal aanvragen achterbleef, was begin 2011 10% (€ 1,3 miljoen) van het totale budget nog niet besteed. Documentnaam en versie

Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

61 van 98

Uiteindelijk is dit bedrag voor 1 mei 2011 toegekend aan een aantal plusvoorzieningen. Een ander opvallend aspect was dat in een aantal plusvoorzieningen de realisatie achterbleef: het aantal leerlingen in de plusvoorziening was minder dan het geplande aantal leerlingen. In één geval heeft dit geleid tot herallocatie van middelen. De meeste plusvoorzieningen waren niet toegankelijk voor leerlingen van andere scholen of thuiszitters. Pas halverwege 2011 is er een beperkte uitwisseling van leerlingen op gang gekomen. Vanaf dat moment is er ook een aantal kennisbijeenkomsten georganiseerd voor direct betrokkenen bij de plusvoorzieningen. De uitvoering van de regeling plusvoorzieningen is in samenspraak met de gemeente Rotterdam belegd bij de Coöperatie Rotterdams Offensief.

3.5

Conclusies analyse

In deze paragraaf staan de belangrijkste conclusies van de analyse. Waar zit de uitval? Waarom vallen de jongeren uit? Wat is de effectiviteit van de maatregelen? Waar moeten we op inzetten om de targets te halen. 3.5.1 OCW-targets Opgave voor de regio VO Gelet op targets van OCW kunnen de volgende conclusies voor het vo worden getrokken. 1.

Gestelde targets voor onderbouw vo en bovenbouw vmbo zijn zelfs zonder bijstelling vanwege nieuwe meetsystematiek behaald. Dat neemt niet weg wat inzet nodig blijft om de doelstelling te halen. Onder invloed van enkele kabinetsmaatregelen ligt hier een potentieel risico dat goed moet worden gemonitord.

2.

Bovenbouw havo-vwo moet verbeteren. Getalsmatig van 234 naar ongeveer 100.



•


•


Conclusies voor het mbo: 1.

Grootste opgave ligt voor scholen op niveaus 2, 3 en 4.

2.

Grootste opgave voor gemeenten op niveau 1: uitgevallen jongeren begeleiden naar werk. Voor jongeren mét een niveau 1 diploma zonder SK geldt overigens dat zij met een arbeidscontract van 12 uur niet meetellen in de vsv-cijfers.

De targets zijn bekend. Ook de opgave die daarbij komt kijken. Als regio staan we voor een enorme opgave. Om deze het hoofd te bieden, is het van belang om efficiënt en effectief maatregelen in te zetten daar waar de uitval het grootst is en waar het meeste effect valt te sorteren. Daarvoor is een goede analyse onmisbaar. Dat is het fundament waarop de maatregelen zijn leunen.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

62 van 98

3.5.2 Analyse regio Om een goed beeld van de regio te geven, is een vergelijking gemaakt met de regio Agglomeratie Amsterdam. Rotterdam / Rijnmond en Amsterdam zijn - mede vanwege de omvang van de regio en de problematiek van de grote stad - de regio’s met de meeste voortijdige schoolverlaters. In Rotterdam zijn er veel wijken met een zwakke sociaal-economische structuur, waardoor migratie binnen Rotterdam minder aantrekkelijk is. In het eindrapport van de commissie Deetman-Mans wordt geconstateerd dat in Rotterdam Zuid sprake is van selectieve migratie: inwoners die het beter krijgen, vertrekken naar omliggende gemeenten. Alles overziend ontstaat uit de analyses het beeld dat Rotterdam in vergelijking met Amsterdam een groter deel van de bevolking een lagere sociaal-economische status heeft. Deze groep is meer vatbaar voor uitval. Als we de vsv-cijfers blijkt dat grofweg een derde van de deelnemers in de regio woonachtig is in een APC-gebied, maar dat deze groep wel voor iets meer dan 50% een aandeel levert in het aantal vsv’ers. In G4-verband staat Rijnmond op de tweede plek van slechtst scorende regio in de G4 voor wat betreft de daling. Qua %vsv t.o.v. het aantal deelnemers staat Rijnmond bovenaan de lijst slechtst scorend. De opgave zit voornamelijk bij de subregio’s NWN, RZO en RDAM. Gemeente Rotterdam is koploper in absolute aantallen vsv: 2.607 en heeft een daling van 18,1% gerealiseerd t.o.v. het basisjaar 2005-2006. Rotterdam heeft ten opzicht van de definitieve cijfers 2009-2010 nagenoeg hetzelfde aantal vsv’ers: 2.597 in 2009-2010 en 2.607 in de voorlopige cijfers 2010-2011. 3.5.3 Uitval op de scholen Grofweg is het volgende beeld zichtbaar: 78% uitval in mbo en daarbinnen zit 82% op Albeda en Zadkine. Dat pleit voor een focus van de aandacht op de ROC’s. Daarbij moeten overigens de overige scholen mbo én vo niet uit het oog worden verloren. Ook daar blijft inzet hard nodig. Uitval naar verblijfsjaar in het mbo Als we kijken naar verblijfsjaar in het mbo dan vallen de volgende zaken op. Als je alleen uitgaat van de uitval in het mbo betekent dat 6,6% van de uitval onder de 18 jaar is. De overige 93,4% zijn dus 18 jaar en ouder. 29,6% van hen valt uit in het eerste jaar verblijfsjaar. Dit zijn voor het merendeel doorstromers van het vo (vmbo en havo) en een klein deel uit educatie (met name in AKA). 70,4% van de uitvallers komt niet rechtstreeks van het vo, maar via een vorm van mbo. Uit andere gegevens weten wij dat de uitval in het e

eerste leerjaar het grootst is. Daaruit kunnen we concluderen dat de uitval onder jongeren in het 2 jaar circa 1/3 van alle uitvallers - voor een deel uitvallers zijn in een tweede mbo opleiding (switchers). Hoe groot dit deel is, kunnen we niet aan deze cijfers ontlenen. Deze gegevens pleiten voor maatregelen voor 18-23jarigen en daarvan de switchers. Uitval in opleidingsdomeinen Beide ROC’s en het STC hebben onderzocht waar de meeste uitval per opleidingsdomein zit. Er bestaat een wisselend beeld tussen opleidingsdomeinen. Dat is deels te wijten aan complexiteit van de materie bij enkele specialistische opleidingen. Maar ook gemakzuchtige keuze door een jongere voor een meer


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

63 van 98

generieke opleiding als business of handel en dergelijke zorgt voor een relatief hoge uitval. Goede loopbaanoriëntatie is belangrijk. Binnen opleidingen op teamniveaus zijn er soms opvallende verschillen zichtbaar. Het Zadkine heeft een interessante analyse gedaan tot op teamniveau. Daaruit blijkt dat bijvoorbeeld bij de opleidingen Secretarieel en Handel er teams zijn binnen die opleiding die zowel in de top 10 staan van minste vsv’ers, maar ook in de top 10 van meeste vsv’ers. De onderwijsinstellingen gebruiken deze informatie inmiddels om intern van elkaar te leren. Uitval 18-23-jarigen Het probleem van voortijdig schoolverlaten is vooral een probleem van de leerlingen die 18 jaar en ouder zijn. Bijna 80% van de voortijdig schoolverlaters in Rijnmond was in het schooljaar 2010-2011 ouder dan 18 jaar. Als we de doelstelling willen halen, dan zullen we fors op jongeren van 18 jaar en ouder moeten inzetten. Het is precies deze categorie jongeren waarvoor geen enkel handhavingskader is. Zonder handhavingskader blijkt het lastig om verzuimende jongeren te dwingen naar school te komen. Dat pleit voor een handhavingsinstrumenten voor deze leeftijdsgroep. Dat is echter een weg van de lange adem. Het is zeker ook niet het enige wat je kunt doen. Daarom moet er in de maatregelen ook zeker aandacht zijn voor deze doelgroep. Uitval niveaus mbo Uit de voorlopige cijfers 2010-2011 blijkt dat dat de grootste groep uitvallers op niveau 2 zit: ongeveer 1.500. Niveaus 3 en 4 samen hebben er ongeveer 1.300. Om het lijstje compleet te maken: op niveau 1 waren er ca. 550 uitvallers. Als we dat procentueel vergelijken de uitval in Amsterdam, blijkt dat in niveaus 1, 2 en 3 de uitval hoger is dan in de regio Amsterdam en op niveau 4 lager dan de regio Amsterdam. Uitval in het vo Het streefcijfer voor 2009-2010 voor Rijnmond is een daling tot 1,4%. De realisatie voor schooljaar 20102011 is 1,5%. De daling over 4 jaar is -37,4% waar de doelstelling 40%-daling was. Het landelijk gemiddelde voor het vo is 1,0% met een daling van 41,3%. Het aandeel voortgezet onderwijs ligt daarmee hoger dan landelijk. Toch kan geconcludeerd worden dat het vo het heel goed heeft gedaan. Ongediplomeerde uitstroom Voor zowel vmbo als mbo verandert er een aantal zaken. Relevant voor de toekomstige ongediplomeerde uitstroom is de verzwaring van de exameneisen bij het vo en Focus op Vakmanschap binnen het mbo. Hierdoor zullen op het vmbo de komende jaren vermoedelijk meer leerlingen hun diploma niet halen en het mbo zal de ongediplomeerde leerlingen niet (zeer beperkt) toelaten. De vo-scholen zullen extra aandacht moeten geven aan leerlingen die (dreigen) vast te lopen.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

64 van 98

3.5.4 Redenen van uitval Willen we maatregelen effectief inzetten dan zijn er 3 grote groepen van redenen die om inzet vragen als het om de redenen gaat: 1.

Switchers: school(loopbaan) gebonden: in de regio Rijnmond lijkt iets meer dan de helft om deze reden uit te vallen.

2.

Overbelaste leerlingen: persoonsgebonden problemen: naar schatting 25-30% van de uitvallende leerlingen hebben persoonsgebonden problemen.

3.

Niet willers: geschat zijn het 15-20% van de leerlingen die als reden van uitval opgeven dat zij niet gemotiveerd zijn en/of liever gaan werken dan op school zitten of een inkomen nodig hebben en daarom willen gaan werken.

Conclusie is dat we in de regio Rijnmond vooral met onze maatregelen willen inzetten op deze drie factoren om een significante afname te realiseren. Dus inzetten op betere loopbaanoriëntatie/switchers, op terugdringen van de persoonsgebonden problemen en op het toeleiden naar werk als leerlingen niet meer leerplichtig zijn. Dat is niet nieuw, maar wel de focus voor deze regio de komende jaren. Vanuit het convenant richten we ons vooral op het begeleiden van jongeren met mbo-1-diploma naar werk en BBL plekken. 3.5.5 Effectiviteit huidige maatregelen Hier worden alleen de belangrijkste conclusies genoemd. Het gaat om de vier maatregelen: 1.

Loopbaanoriëntatie inclusief overgang vo naar het mbo. De ervaring met de pilot Intergrip waren positief. Komende overgang is de hele regio aangesloten. Gekeken wordt of Intergrip uitgebreid kan worden met switchers en ongediplomeerde uitstroom havo-vwo. De effectiviteit van de mbopunten is moeilijk te duiden en de ervaringen ermee zijn wisselend. Loopbaanoriëntatie is echter een belangrijk onderdeel en het beste van de mbo-punten wordt meegenomen in de ontwikkeling van de nieuwe loopbaanteams.

2.

Verzuimaanpak. Het verzuimprotocol wordt als positief ervaren, maar de effectiviteit bij 18+ is minimaal. Er moet worden gekeken hoe deze effectiviteit kan worden verbeterd. Naast een eenduidige procesaanpak (verzuimprotocol) moet ook gekeken worden naar een eenduidige casusaanpak. Locatiegerichte inzet op mbo-locaties wordt als positief ervaren.

3.

Studiestakers: uitgevallen jongeren terugleiden naar school. De regio scoort hiermee op het landelijk gemiddelde. Het opsporen en terugleiden kan beter. Er wordt een grote toename van uitvallers bij de Steunpunten verwacht door onder meer Focus op Vakmanschap en Wet Werken naar Vermogen. Er moeten Zomeracties komen en een no-show 2.0 actie (gekoppeld aan Intergrip).

4.

Zorg (Plusvoorzieningen). Er zijn in de regio 20 Plusvoorzieningen waarmee ca 3.100 jongeren bereikt zijn. Het overgrote deel van hen zit nog steeds op school. Niet van elke Plusvoorziening is de effectiviteit goed te bepalen, maar de plusvoorzieningen hebben in ieder geval schooluitval helpen voorkomen. Er moeten strakke kaders zijn waarbinnen de Plusvoorzieningen worden


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

65 van 98

uitgevoerd. Er moet een heldere en eenduidige verdeelsleutel komen. Een Plusvoorziening moet leerlingvolgend zijn en de effectiviteit moet helder in beeld worden gebracht.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

66 van 98

4. Activiteitenplan In dit hoofdstuk staat het activiteitenplan en begroting. Het activiteitenplan is opgesteld op basis van de analyse en de geformuleerde uitgangspunten. Deze uitgangspunten en het kader worden eerst geschetst.

4.1

Uitgangspunten

Het activiteitenplan is opgesteld op basis van de analyse en de geformuleerde uitgangspunten. Deze uitgangspunten staan hieronder weergegeven. 1.

Structurele versterking van het onderwijs;

2.

Nabijheid (in de klas);

3.


4.

Maatwerk;

5.

Leerling centraal;

6.

Samenhang.

Ad 1 Structurele versterking van het onderwijs Scholen moeten naast kennisoverdracht zorgen voor een goed pedagogische klimaat. De kwaliteit van docenten kan in dat opzicht versterkt worden. Ook de teams kunnen worden verstrekt in hun aanpak van vsv. Welke teams doen het goed? Waarom doen ze het beter? Wat kunnen teams van elkaar leren? Best practices kunnen meer worden gedeeld. Maar ook het versterken van loopbaanoriëntatie op het vo, zorgen dat jongeren een meer gefundeerde keuze kunnen maken voor een vervolgopleiding. Het verbeteren van taal- en rekenvaardigheden bij jongeren is een ander voorbeeld. De leerlingen moeten voldoende bagage hebben om op het mbo de lesstof te kunnen begrijpen. De centrale vraag is steeds: wat kunnen scholen zelf aan structurele verbeteringen doorvoeren die zorgen dat het aantal vsv’ers substantieel vermindert. Met alleen de convenantsmiddelen gaat de regio de daling niet structureel realiseren. Ook de reguliere bekostiging en andere middelen zoals de prestatiesubsidie uit het vsv-convenant, de DU-Jeugd in Rotterdam en Schiedam en andere subsidies die scholen ontvangen moeten gericht zijn op het terugdringen van schooluitval. De analyse en de uitgangspunten kunnen hier een goede basis voor zijn. Ad 2 Dichtbij in de klas Deze richtlijn is gericht op het op school houden van de jongeren en het zoveel mogelijk voorkomen zapgedrag (switchers). Alles wat aandacht heeft groeit. Ken de jongere. Haal hem uit de anonimiteit, met name hierbij het accent leggen op de eerste drie maanden in het mbo. Vroegsignalering van problemen is daarbij cruciaal. Het gaat dan om signalen vanuit prestaties van de jongere, zijn gedrag en zijn aanwezigheid (verzuimaanpak). Bij 18+ is ouderbetrokkenheid een specifiek aandachtpunt. Het hoeft dat niet persé over een ouder gaan, maar bijvoorbeeld over een ‘significant adult’: iemand waarin de jongere vertrouwen heeft


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

67 van 98

en voor wie hij respect heeft. Het kan dan bijvoorbeeld gaan over een oom, oudere broer of zus, een sportcoach. Ad 3 Accent op de 1e drie maanden Bij de eerste drie maanden op het mbo is de opgave om de jongere goed in het vizier te houden. Uit de vsvanalyse blijkt dat jongeren in het mbo vooral kwetsbaar zijn in de beginmaanden van het eerste jaar. Goede dossieroverdracht vanuit het vo is belangrijk. Zorg dat de leerlingen en hun geschiedenis bekend is. Daarmee is bekend wie hij is en voelt de jongere zich geen nummer. Wellicht dat welkomstprojecten daarin een rol kunnen spelen. Vanuit een schoolse, meer kleinschalige vo-omgeving komen de jongeren terecht op het mbo. Kennis van de ‘spelregels’ is dan belangrijk. Wat wordt van de jongere verwacht? Wat zijn de regels ten aanzien van spijbelen? Als een jongere de vrijere omgeving gebruikt om te gaan spijbelen, dan moet gelijk lik-op-stuk ingegrepen worden bij het eerste uur. Het verzuimbeleid / aanwezigheidsbeleid moet daarop zijn toegerust. Om de gelegenheid tot spijbelen in te perken moet er goede sluitende roosters zijn. Voorkom tussenuren waarin leerlingen de stad ingaan en de rest van de dag niet meer terug komen. Ad 4 Maatwerk Het is onmogelijk om voor alle potentiële uitvallers een apart maatwerktraject op te zetten. Confectiemaatregelen (generieke trajecten) zijn nodig. Naar gelang de zwaarte van de problematiek worden de maatregelen steeds passend gemaakt die afgestemd zijn op de specifieke behoefte van de jongere: hoe zwaarder de problematiek hoe meer maatwerk. Ad 5 Leerling centraal Bij de maatregelen moet schoolloopbaan van de leerling centraal staan. Uiteraard valt de problematiek niet los te zien van de individuele jongere. Maar door het centraal stellen van de schoolloopbaan worden de problemen geplaatst in het kader van school en het behalen van een startkwalificatie. Door de leerling centraal te stellen zou je ook schooloverstijgende, doorgaande begeleiding moeten kunnen organiseren. Aanwezigheid op school en stage heeft hier een prominente rol. Ad 6 Samenhang Meer dan in het oude convenant moeten de maatregelen in elkaar verlengde liggen en moeten ze elkaar versterken. De maatregelen moeten worden ingezet daar waar het vsv-probleem het grootst is en de maatregelen het meeste effect sorteren. Het gaat echter niet alleen om de regionale convenantsmiddelen. Alle maatregelen die in het onderwijs en bij gemeenten en steunpunten worden genomen ter bestrijding van voortijdig schoolverlaten moeten met elkaar samenhangen en elkaar versterken.

4.2


Op basis van het de analyse en de uitgangspunten is een samenhangend kader opgesteld waarin de maatregelen schematisch worden weergegeven. Dit schema staat hieronder.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

68 van 98

Dit schema is uitgebouwd uit vier onderdelen. De loopbaan van de jongere, welke risicomoment zich voordoen, hoe de risico’s gesignaleerd worden en welke interventies (maatregelen) uit het convenant worden genomen.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

69 van 98

4.3

Maatregelen

Het activiteitenplan bestaat uit een samenhangend geheel aan maatregelen en een begroting per jaar voor de komende 3 schooljaren uit de nieuwe convenantsperiode. De maatregelen zijn getoetst aan de uitgangspunten en de analyse. De maatregelen zijn: 1. Loopbaanteams; 2. Begeleiden naar werk of leer-werktraject 3. Verzuim en studiestakers; 4. Plusvoorzieningen.

4.4

Maatregel 1: Loopbaanteams

Eén van de pijlers van de nieuwe aanpak zijn de loopbaanteams. In loopbaanteams worden de nu nog losstaande maatregelen van het huidige convenant (overgang vmbo-mbo, loopbaancoaching en een aantal activiteiten uit de plusmiddelen zoals schoolloopbaancoaches, mbo-punten overbelasten) samengevoegd en sluitend gemaakt. 4.4.1 Doel van de loopbaanteams Leerlingen die van de activiteiten uit de verschillende maatregelen gebruik maken zijn vaak al vroeg gesignaleerd, hebben dossiers bij de verschillende instellingen en hebben te maken met verschillende begeleiders. Dat leidt tot inefficiëntie van de inzet van begeleiders en zapgedrag bij leerlingen/ouders. De verschillende organisaties in de keten moeten vaak stappen herhalen die al door anderen zijn uitgevoerd, zoals toetsing of intakes. Door het opknippen van begeleidingstaken en verantwoordelijkheden hebben zij minder gelegenheid om de leerling te leren kennen en een relatie op te bouwen. Ouders en leerlingen krijgen te maken met veel verschillende begeleiders en moeten hun verhaal steeds opnieuw vertellen. Het doel van de loopbaanteams is om door meer samenhang in de begeleiding en resultaatgerichtheid de efficiency en de effectiviteit van de begeleiding te vergroten. Dit willen we bereiken door het bijeenbrengen van de verschillende begeleiders en de verschillende losse activiteiten in resultaatverantwoordelijk teams. Ook zorgen de loopbaanteams voor onafhankelijke en deskundige feedback aan onderwijsteams waardoor de onderwijsteams advies en ondersteuning krijgen, met als doel het onderwijs en het pedagogisch klimaat binnen de opleiding te verbeteren. 4.4.2 Werkwijze Loopbaanteams bieden integrale begeleiding aan risicojongeren waarbij de aanpak zich kenmerkt door vroegtijdige signalering en identificatie van loopbaanproblemen, intensivering van de activiteiten om de leerling op school of in stage/werk te houden, empatisch met een rechte rug benadering. Een risicojongere die eenmaal in beeld is, blijft onder monitoring van het loopbaanteam met de mogelijkheid direct de begeleiding te intensiveren als de jongere begint te verzuimen of andere signalen van uitval vertoont. Het loopbaanteam blijft de loopbaan van de jongere volgen tot de startkwalificatie is behaald. Hiermee worden de begeleidingsactiviteiten die nu los van elkaar worden ingezet gebundeld en kunnen ze elkaar versterken. Het onderwijsteam en de school waar de jongere op dat moment onderwijs volgt, blijven in de eerste plaats


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

70 van 98

verantwoordelijk voor hun leerling. Het loopbaanteam is aanvullend op en ondersteunend aan de reguliere taken van de school. Ouders/belangrijke anderen of peergroup hebben een grote invloed op de motivatie van jongeren hun startkwalificatie te behalen. Het is belangrijk om behalve de jongere zelf ook zijn situatie en omgeving te betrekken bij het op school/stage zijn en blijven. In gesprek zijn en blijven met de jongere en zijn omgeving en te kiezen voor een oplossingsgerichte aanpak, biedt mogelijkheden om de zelfredzaamheid te vergroten. Indien mogelijk zal ook van social media gebruik worden gemaakt, om de mogelijkheden om contact te leggen en te houden met jongeren en hun omgeving te vergroten. De loopbaanteams volgen vmbo-eindexamenkandidaten, risicojongeren van havo/vwo en risicojongeren op het mbo vanaf het moment dat zij als risicojongere in beeld komen tot en met het behalen van hun startkwalificatie. In de loopbaanteams worden de nu losstaande acties zoals de zogenaamde no-showactie en de warme overdracht en terugkoppeling bij overgang van school naar school in samenhang gebracht door het te laten uitvoeren door het loopbaanteam. Intergrip wordt hierbij gebruikt als procesinstrument. De acties en instrumenten zijn loopbaangericht en ontwikkelingsgericht. Niet de organisaties maar de jongeren en het doel - het behalen van een startkwalificatie - staan centraal. Schematisch overzicht werkwijze loopbaanteams:


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

71 van 98

4.4.3 Positionering van de loopbaanteams De loopbaanteams bestaan uit begeleiders vanuit het vo en mbo en vanuit de RMC-Steunpunten, aangevuld met een deskundige op het gebied van de arbeidsmarkt en stage of BBL-plekken. De loopbaanteams werken nauw samen met de ondersteuningsstructuur van vo en mbo. Het gaat dan voornamelijk om de samenwerking met de steunpunten onderwijs/Jongerenloket, leerplicht, de decanen, studieloopbaanbegeleiders, schoolmaatschappelijk werk, de plusvoorzieningen, de leerlingbegeleiders binnen de school, gedragsondersteuning en de stagebegeleiders. Het onderwijsteam en de school waar de jongere op dat moment onderwijs volgt, blijven in de eerste plaats verantwoordelijk voor hun leerling. Het loopbaanteam is aanvullend op en ondersteunend aan de reguliere taken van de school. De medewerkers in de loopbaanteams blijven in dienst van hun eigen organisatie maar werken in het loopbaanteam. Binnen het team worden informatie, kennis en expertise gedeeld en uitgewisseld, zodat effectiever en efficiënter gewerkt kan worden binnen de teams én binnen de betrokken organisaties. Het is wel de bedoeling dat medewerkers niet volledig worden vrij gemaakt, maar deels. Zo blijft aanhaking binnen de eigen organisatie geborgd en worden de loopbaanteams niet aparte entiteiten. Het moeten netwerkorganisaties zijn, met een sterke verankering van de deelnemers in de moederorganisaties. De loopbaanteams zijn autonoom en schooloverstijgend en worden direct aangestuurd door een onafhankelijke projectleider. Binnen elk team is een meewerkend voormens actief die dagelijkse werkzaamheden coördineert. De loopbaanteams zijn subregionaal gebonden. In regio Rijnmond zullen zes loopbaanteams actief zijn, waarvan drie in de subregio Rotterdam en in elke andere subregio 1. De woonplaats van de jongere is dus leidend. De uitvoering van de maatregel wordt gemonitord door de Projectgroep VSV en staat onder de bestuurlijke verantwoordelijkheid van het BO VSV. Indien nodig kunnen knelpunten worden opgeschaald naar de stuurgroep. 4.4.4 VSV actiemomenten In de analyse werkgroep hebben we veel gegevens over de jongeren op een rij gezet. We weten dat in Rijnmond 94.965 jongeren tussen de 12 en 23 jaar onderwijs volgen en nog geen startkwalificatie hebben. Van deze jongeren volgen 64.027 onderwijs op het vo en 30.938 op het mbo. Voor een groot deel van deze jongeren verloopt de schoolloopbaan zonder al te grote problemen. Sommige leerlingen lopen echter een groot risico om uit te vallen met name op overgangsmomenten in de loopbaan. Op deze vsv-risicomomenten zal het loopbaanteam vooral inzetten en zullen risicoleerlingen inbeeld komen bij de loopbaanteams. Eerste vsv-actiemoment Dreigende uitvallers in het vo worden opgevangen in opvangvoorzieningen zoals op de rail, Rebound en herstart. Ook in het vo komt meer accent te liggen op het bij voorkeur binnen de klas of school houden boven het plaatsen in een buitenschoolse onderwijsopvangvoorziening. Schoolloopbaancoaches bemiddelen bij terugkeer van deze jongeren en gaan in gesprek over het binnenhouden in de onderwijssetting. Het risico van uitval in hun loopbaan blijft groot en doortrekken van de begeleiding tot het


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

72 van 98

behalen van hun startkwalificatie geeft de mogelijkheid de effectiviteit van de inzet en de kans op resultaat te vergroten. Tweede vsv-actiemoment Het aantal leerlingen in vmbo 3 en 4 in Rijnmond is 15.833. Circa de helft hiervan zijn eindexamenkandidaten, die zullen overstappen naar vo of mbo. Voor deze groep van circa 16.000 jongeren wordt ingezet op kwaliteitsverhoging van de loopbaanoriëntatie. Via Intergrip volgen vo en mbo de overstap van circa 9.000 vmbo-leerlingen die voor het merendeel doorstromen naar het beroepsonderwijs. Door middel van warme overdracht worden specifiek die leerlingen gevolgd van wie het vo inschat dat er een risico is bij de overgang van vmbo naar mbo. De ervaring tot nu toe leert dat circa 20% van de overstappers van het vo risicoleerlingen zijn, dus ongeveer 1.600 vo-leerlingen per jaar. Ook havo/vwo-leerlingen kennen een soortgelijk risicomoment bij de profielkeuze, rondom de overgang van het 4e/5e leerjaar naar het examenjaar en als ze zakken voor hun examen. Dankzij de loopbaanteams kan er in de gehele regio via dezelfde aanpak worden gewerkt, gericht op het behalen van de startkwalificatie. Derde vsv-actiemoment In het eerste schooljaar van een mbo opleiding lopen leerlingen het meeste risico om van opleiding te switchen of de school te verlaten. De onderwijsteams en leerplicht/RMC werken aan strikter aanwezigheidsbeleid en de 100% verzuimaanpak(zie maatregel verzuim). Op het mbo is een zorgstructuur ingericht voor lichte interventies in de loopbanen van studenten: schoolmaatschappelijk werkers vormen indien nodig de brug naar specifieke hulpverlening (Z2) of een Plusvoorziening. Circa 1 op de 5 studenten uit de mbo-populatie heeft in aanvulling op de begeleiding van het onderwijsteam een vorm van lichte begeleiding gekregen. Indien leerlingen reeds bekend zijn bij een loopbaanteam zullen zij dit overgangsmoment extra goed monitoren en pro-actief contact zoeken met het onderwijsteam waar de risicoleerlingen de nieuwe opleiding zullen starten. Het kan ook zo zijn dat de leerling bij dit actiemoment alsnog in beeld komt als risicoleerling en verder zal worden begeleid totdat hij/zij een startkwalificatie heeft gehaald. Vierde vsv-actiemoment Voor studenten is de begeleiding vanuit de onderwijsteams en de zorgstructuur niet altijd voldoende, zij dreigen te stopen met de opleiding. Jaarlijks worden circa 6.000 jongeren zonder startkwalificatie begeleid bij een opleidingsswitch. Circa de helft van de jongeren krijgt loopbaanbegeleiding binnen de zorgstructuur van de mbo’s; dit betreft met name de jongeren die een verkeerde opleidingskeuze hebben gemaakt en die kunnen worden herplaats in en een andere opleiding, binnen of buiten de school. Een ander deel van de doelgroep de dreigende uitvallers krijgt begeleiding vanuit de loopbaanteams. Een deel van deze jongeren is onbereikbaar of heeft dusdanige problemen dat onderwijs (tijdelijk) niet mogelijk is. Het bundelen van de krachten van steunpunten onderwijs/Jongerenloket met de (traject)begeleiders vanuit het onderwijs biedt de mogelijkheid meer studenten tot 23 jaar een startkwalificatie te laten behalen of te zoeken en bemiddelen naar (tijdelijke) alternatieven.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

73 van 98

In nauwe samenwerking tussen de diverse partners in de keten kunnen de loopbaanteams extra inzetten op een snelle begeleiding op de groep van switchers in het vo of mbo. Bij aanmelding weet de nieuwe opleiding dan dat het gaat om een leerling die al eerder is uitgevallen en kunnen direct goede afspraken worden gemaakt met het onderwijsteam en de leerling en zijn/haar omgeving, zodat het probleem zich niet herhaald. De kans op succes wordt hierdoor vergroot en de leerling wordt gewezen op zijn/ haar verantwoordelijkheden. Voor jongeren voor wie een onderwijstraject tijdelijk geen optie is, is er in Rijnmond de plusvoorziening New Life (zie verder maatregelen plusmiddelen voor overbelaste jongeren). Vijfde vsv-actiemoment Jongeren met een niveau-1-diploma en een dienstverband van minimaal 12 uur tellen niet mee als vsv’ers. Een actieve bemiddeling bij het verwerven en behouden van werk is een nieuw middel om uitval tegen te gaan. Ook onvoldoende beschikbaarheid van stages en BBL-plekken kan een risico op uitval veroorzaken. Met name de zwakkere leerlingen en leerlingen met problemen hebben vaak moeite met het vinden en behouden van een stage of BBL-plek. De conjunctuur speelt hierbij ook een rol. Met het oplopen van de jeugdwerkloosheid, het wegvallen van Wajong, jobcoaching en andere voorzieningen gericht op de arbeidsmarkt geeft extra inzet op dit terrein, i.s.m. de gemeentes in Rijnmond een impuls aan het verminderen van vsv en maatschappelijke uitval. Het aantal uitvallers op niveau 1 is 547. Uit de VSV cijfers blijkt niet hoe hoog het aantal gediplomeerden is. OCW verwacht een vermindering met 3,7 procentpunt op uitval niveau 1 door de nieuwe meetsystematiek. In de cijfermatige analyse is een target genoemd van vermindering in drie jaar tijd naar 300 vsv’ers op niveau 1. Er wordt een matchingsteam gevormd met expertise op het gebied van arbeidsmarkt en stage, zodat risicojongeren begeleid kunnen worden bij de uitstroom naar werk (mbo 1) of het vinden en houden van een stage of BBL plek. (Zie verder maatregel 2 hieronder.) 4.4.5 Criteria De maatregel loopbaanteams voldoet aan de criteria van het convenantsplan: 1. Dicht bij de leerling en de school De inzet van de Loopbaanteams sluit aan bij het probleem/behoefte van de leerling/school/opleidingsteams. Zij kunnen de onderwijsteams ondersteunen bij het verbeteren van de reguliere ondersteuning en de werkwijze in de school. Leerlingen/ouders kennen het loopbaanteam en hun werkwijze. Zij hebben vertrouwen in de ondersteuning die ze krijgen. De loopbaanteams werken samen met interne en externe zorgverleners. 2. Overgangsmomenten Medewerkers LT monitoren de overgangsmomenten ruim voor het moment daar is. Leerlingen krijgen intensieve begeleiding bij signaal van risico of dreigende uitval. De loopbaanteams werken schooloverstijgend en doelgericht. 3. Leerling centraal → Loopbaan van de leerling centraal Het loopbaanteam werkt autonoom en schooloverstijgend met als doel de leerling op de goede plek te plaatsen en te houden, passend bij het ontwikkelingsperspectief van zijn loopbaan. 4. Maatwerk


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

74 van 98

Persoonlijke omstandigheden, capaciteiten en beperkingen van de leerling, kennis en kunde en arbeidsmarktontwikkeling zijn factoren die maatwerk per leerling kunnen vragen. Het loopbaanteam biedt begeleiding op maat en stimuleert scholen/opleidingen aanbod te ontwikkelen passend bij de behoefte van (groepen) leerlingen. 5. In (regionale)samenhang De multidisciplinaire samenstelling brengt samenhang in de begeleiding aan de leerling en in de verschillende instrumenten en maatregelen die worden ingezet. Door de schooloverstijgende samenwerking is er inzicht in de informatie over de loopbaan van de jongere. Er is samenhang in de alternatieven, geen zapgedrag maar gekend zijn en herkend worden. Gericht op structurele verbetering maakt deze maatregel zichzelf overbodig. Door feedback en ondersteuning aan opleidingsteams/scholen gekoppeld aan beleid wordt het onderwijs versterkt. Door korte lijnen, snelle acties wordt de zelfredzaamheid van de scholen en van de leerlingen vergroot. 4.4.6 Onderbouwing maatregel op basis van de analyse Uit de analyse blijkt, dat een groot deel van schooluitval wordt veroorzaakt door een verkeerde studiekeuze. Dit geldt vooral voor leerlingen op niveau 3 en 4 van het mbo. Door zowel risicoleerlingen te begeleiden bij hun schoolloopbaan en de loopbaanbegeleiding binnen de scholen te versterken zal de uitval als gevolg van een verkeerde of onvoldoende gemotiveerde studiekeuze afnemen. Ook met het oog op de maximale verblijfsduur in het mbo en het bindend studieadvies is het erg belangrijk dat leerlingen duurzame en weloverwogen keuzes maken. De uitval is verreweg het grootst bij de 18-23 jarigen in het mbo. Bijna 80% van de voortijdig schoolverlaters in Rijnmond was in het schooljaar 2010-2011 ouder dan 18 jaar. Als we de doelstelling willen halen, dan zullen we fors op jongeren van 18 jaar en ouder moeten inzetten. Ondanks veel inzet krijgen we tot nu toe te weinig grip op deze leerlingen. Met de maatregel loopbaanteams hopen we dat deze leerlingen zich meer gebonden voelen aan hun vaste begeleider, waardoor zij beter begeleid en gemotiveerd kunnen worden om hun opleiding succesvol te voltooien. De ouders en belangrijke anderen in de omgeving van de leerling spelen hierbij ook een belangrijke rol. Ook de aanpak van verzuim voor de doelgroep 18+ zal hierdoor effectiever zijn. Gerelateerd aan de 18+ problematiek en onvoldoende effect van de verzuimaanpak voor 18+ leerlingen zien we in de analyse erg veel en hardnekkig switchgedrag. Ruim 70% van de uitvallers in het mbo is niet ingestroomd vanuit het vo, maar heeft al eerder ingeschreven gestaan op een mbo-opleiding. Gezien het feit dat switchen door de invoering van een beperkte verblijfsduur in het mbo en het negatief bindend studieadvies in de toekomst kan leiden tot leerlingen die hun kans op een opleiding hebben verspeeld, willen we met de loopbaanteams inzetten op het verminderen van het switchgedrag. Omdat hetzelfde loopbaanteam zicht heeft op de loopbaan van de leerling en de leerling kent, kan het risico van teveel switchen worden beperkt. Een leerling die van opleiding veranderd wordt extra in de gaten gehouden en er kunnen al voor de start op de nieuwe opleiding heldere afspraken worden gemaakt over inzet, gedrag en


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

75 van 98

motivatie van de leerling. De samenwerking tussen loopbaanteam en onderwijsteam is juist om het zapgedrag aan te pakken heel waardevol. Tenslotte weten we, dat de overstap tussen opleidingen en scholen vaak risico’s op uitval met zich meebrengt. Door pro-actief te begeleiden en monitoren tijdens risicovolle overgangsmomenten in de loopbaan kan de uitval aanzienlijk worden teruggebracht. 4.4.7 Zomerpilots In de zomer van 2012 zal in een of twee subregio’s (ZHE en/of NWN) en op Rotterdam Zuid alvast een pilot worden uitgevoerd om een start te maken met de maatregel loopbaanteams en ervaring op te doen met de werkwijze. In de zomer van 2012 zullen enkele opstartende loopbaanteams zich richten op het in beeld hebben van de overstappers zonder keuze en het opsporen en aanbieden van begeleiding in de zomer tot een aanmelding per 15 augustus. Dit geldt zowel voor switchers die opnieuw aan het eerste leerjaar mbo beginnen als voor de vo overstappers. Zij worden den begeleid en gevolgd van de aanmelding tot daadwerkelijke inschrijving en start in de vervolgopleiding tot ze hun startkwalificatie hebben gehaald. Op basis van deze eerste ervaringen zal ook worden geëvalueerd en gekeken naar het versterken van de intake en de warme overdracht. Tot 1 oktober 2012 zullen alle activiteiten uit het huidige convenant rondom de overstap worden voortgezet, zodat er geen “gat” ontstaat in de zomer waarbij leerlingen uit beeld verdwijnen. De Kick off van de nieuwe loopbaanteams is op donderdag 1 november. Vanaf mei tot november worden de plannen uitgewerkt en teams geformeerd en ontwikkeld. Een nadere uitwerking van de loopbaanteams wordt voor het volgende bestuurlijke overleg geagendeerd. 4.4.8 Doelgroep en effectberekening De maatregel richt zich op risicojongeren van 12 tot 23 jaar in de regio Rijnmond, zowel in het vo als in het mbo. Op basis van de cijfers vanuit Intergrip en het aantal jongeren dat overstapt van vo naar mbo is berekend zal de totale doelgroep van de maatregel zo’n 8.000 jongeren betreffen. Daarnaast heeft de maatregel ook een algemeen effect, namelijk dat door de feedback en ondersteuning bij het verbeteren van het primaire proces binnen de opleidingen en de onderwijsteams voor alle leerlingen een verbetering wordt bewerkstelligd. Hierdoor wordt de maatregel meer geborgd en zou er op termijn sprake moeten zijn van een structurele verbetering van de reguliere ondersteuning van jongeren in hun loopbaan, waardoor er minder jongeren uitvallen. Op basis van de ervaringen tot nu toe is een prognose gemaakt van het aantal risicoleerlingen in het vo (20% van 8.000= 1.600 leerlingen) dat voor de begeleiding van vo risicoleerlingen circa 10 uur nodig is per leerling, De caseload is 150 per FTE = circa 10 FTE. In het mbo zijn gemiddeld 6.000 switchers per jaar en wordt uitgegaan van gemiddeld 8 uur per switcher = 180 studenten per FTE.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

76 van 98

Effectberekening

Uitval

VO totaal

18- MBO 1e

18+ MBO 1e

18+ MBO 2e

18+ MBO 3e

18+ MBO 4e

Totale

leerjaar

leerjaar

leerjaar

leerjaar

leerjaar

vermindering

2010-2011

937

245

859

1300

870

455

2012-2013

-10%

-10%

-10%

-10%

n.v.t.

n.v.t.

335

(-94)

(-25)

(-86)

( -130)

-15%

-15%

-30%

-15%

- 5%

n.v.t.

674

(-140)

(- 37)

(-258)

(-195)

(-44)

-20%

-20%

-30%

-30%

-15%

-10%

1061

(- 187)

(-50)

(-258)

(-390)

(-131)

(-45)

2013-2014

2014-2015

In het eerste convenantsjaar vindt de overgang plaats van de oude naar de nieuwe werkwijze. De loopbaanteams zullen zich dan vooral richten op de vo-leerlingen en de eerste twee verblijfsjaren in het mbo. Hier zit absoluut gezien ook de grootste groep uitvallers. 4.4.9 Begroting loopbaansteams In onderstaande begroting is nog niet berekend in hoeverre er sprake is van een verschuiving van bestaande inzet van personeel. In de berekening voor het eerste convenantsjaar zijn de kosten van het voortzetten van de activiteiten rondom de overstap meegenomen. 2012-2013

2013-2014

2014-2015

2012-2013

2013-2014

2014-2015

Projectleider FTE

1

1

1

80.000

81.600

83.250

Loopbaanteams

10

18,5

29,3

750.000

1.415.250

2.285.400

Interne begeleiding ROC’s

33,3

23,3

11,4

2.497.500

1.782.450

894.900

totaal

44,3

42,8

41,7

3.322.500

3.279.300

3.263.550

Kosten per leerling directe inzet: € 3,3 miljoen per jaar: 8.000 leerlingen per jaar = ca. € 415 per leerling. Deze kosten zullen waarschijnlijk deels gedekt worden door het verschuiven van bestaande inzet van mensen en middelen buiten het convenant. Vanuit het convenant is een bijdrage van in totaal € 4,2 mln over de drie schooljaren.

Totaal


convenant Activiteit Loopbaanteams

€ 4.200.000

2012-2013

2013-2014

2014-2015

€ 1.500.000

€ 1.400.000

€ 1.300.000


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

77 van 98

4.5

Maatregel 2: Begeleiding naar werk of leer-werk-traject

In het nieuwe convenant wordt ook rekening gehouden met de leerlingen voor wie en startkwalificatie op niveau 2 te hoog gegrepen is. De bedoeling is, dat deze leerlingen een mbo-1-diploma halen en doorstromen naar de arbeidsmarkt. Indien zij een arbeidscontract van 12 uur of meer hebben, zijn het geen voortijdig schoolverlaters. Het is echter voor deze doelgroep soms erg lastig om totaal op eigen kracht de overstap naar de arbeidsmarkt te maken. Door tijdig met de leerling aan de slag te gaan, zijn of haar interesses en capaciteiten in kaart te brengen en waar nodig te ondersteunen bij de overstap naar werk en deze overstap in de eerste periode te begeleiden kan veel uitval voorkomen worden. Daarom zal een matchingsteam worden gevormd met expertise met betrekking tot bemiddeling naar de arbeidsmarkt, kansrijke sectoren en een netwerk van bedrijven die behoefte hebben aan werknemers op de lagere niveaus. Ook goede voorlichting over beroepen (bijvoorbeeld via Skillsmasters), sollicitatietraining en werknemersvaardigheden kunnen een onderdeel vormen van het aanbod. Deze aanpak kan ook benut worden voor het ondersteunen van risicoleerlingen bij hun BBL-traject of het vinden van een geschikte stageplek. Er zal intensief worden samengewerkt met de jongerenloketten en de gemeenten (Sociale Zaken). Zeker gezien de invoering en de gevolgen van de wet werken naar vermogen ligt hier een belangrijke samenwerkingsopdracht voor het onderwijs, de bedrijfsbranches en de gemeenten. Deze maatregel heeft een sterke samenhang met de de loopbaanteams. Deze maatregel moet nog verder worden uitgewerkt. Deze uitwerking sluit aan bij de acties die binnen Steunpunten samen met het scholenveld zijn ondernomen om de consequenties van de kabinetsmaatregelen in kaart te brengen. De target is bemiddeling en begeleiding van 250 niveau 1 studenten per jaar. Per student is er 24 uur begeleiding beschikbaar. Het matchingsteam bestaat uit 4,5 FTE. Na een jaar wordt geëvalueerd wat de mogelijkheden zijn voor het matchen van deze doelgroepen én het begeleiden bij het behoud van de baan. Gemiddelde kosten per jongere € 1.360.

Totaal convenant Activiteit matchingsteam

€ 1.020.000


2013-2014

2014-2015

€ 340.0000

€ 340.000

€ 340.000


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

78 van 98

4.6

Maatregel 3: Verzuim en studiestakers

Deze maatregel bestaat uit twee onderdelen: verzuim en studiestakers. Daarmee bestaat inhoudelijk een grote overlap met de loopbaanteams. In de uitwerking van de loopbaanteams dient deze maatregel integraal te worden meegenomen. 4.6.1 Verzuimaanpak Verzuimaanpak is belangrijk als een instrument van vroegsignalering. Het scholenveld geeft de voorkeur aan de benaming aanwezigheidsbeleid. In de aanpak van verzuim wordt voortborduurt op de conclusies van de effectiviteit van de huidige verzuimaanpak. Het verzuimprotocol wordt als positief ervaren, maar de effectiviteit bij 18+ is minimaal. Er moet worden gekeken hoe deze effectiviteit kan worden verbeterd. Naast een eenduidige procesaanpak (verzuimprotocol) moet ook gekeken worden naar een eenduidige casusaanpak. Locatiegerichte inzet op mbo-locaties wordt als positief ervaren. 100% verzuimaanpak mbo Dit is een lopende activiteit binnen het mbo. Daarbij werd ingezet op 100% verzuimaanpak volgens verzuimprotocollen. Ook het actualiseren van de website waarwasje.nu maakte hier onderdeel van uit. Een andere activiteit was het uitbreiden van de inzet CBZ (arbodienst) voor snel huisbezoek op verzoek van onderwijsteams. Ook diende het budget ter dekking van de verzuimcoördinatoren en deelname in projectgroep verzuim mbo. Dit budget wordt in twee jaar afgebouwd. Dat betekent dat de inzet van het CBZ wordt afgebouwd of uit andere middelen wordt betaald. Maar het betekent ook dat de deelname van de verzuimcoördinatoren aan projectgroep verzuim mbo wordt verminderd. Het doel van deze maatregelen is alle jongeren in beeld te hebben en om snelle actie te ondernemen om ze bij de les te houden (letterlijk en figuurlijk). Door betere registratie, sneller melden en opvolgen door leerplicht/RMC blijft de jongere in beeld en wordt sneller bekend wat de redenen van ongeoorloofd verzuim zijn. Het is een preventieve maatregel, die er voor zorgt dat jongeren niet uitvallen. De doelgroep ca. 15.000 leerlingen op het mbo. Met het nieuwe convenant is de afbouw van de middelen respectievelijk 50% en wederom 50%. Het totale bedrag uit het convenant bedraagt € 350.000. Gelijke behandeling 18+ en 18- op het mbo In het verzuimprotocol is de aanpak van 18+ gelijk getrokken aan die van 18-. Dat betekent dat ook bij 1823-jarigen verzuim bij 16 uur ongeoorloofde aanwezigheid wordt gemeld. Daarmee is er een doorgaande lijn in de aanpak van verzuim. Verbeter- dan wel aandachtspunten zijn: •

Aanscherping verzuimbeleid (preventief verzuimbeleid voorafgaand aan 16 uur).

•

Verbeteren samenwerking LP/SP met onderwijsveld.

•

Verbeteren effectiviteit en efficiency aanpak 18+ (ouderbetrokkenheid in de vorm van significant adult).

•

Gelijktrekking casesbehandeling door verschillende leerplichtambtenaren.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

79 van 98

Er is voor gekozen om door te gaan met deze aanpak. Het betreft vooral een bijdrage aan de capaciteit van de steunpunten. De bijdrage uit het convenant zijn extra middelen bovenop beschikbare middelen uit de RMC-wetgeving. Voor de regio bedragen de RMC-middelen in totaal ca. € 1,9 mln. Deze middelen worden niet alleen in gezet voor de verzuimaanpak maar zijn vooral bedoeld om uitvoering te geven aan de wettelijke taak: het terugleiden van uitgevallen jongeren. Een deel van de RMC-middelen worden overigens ook meer gericht inzet voor de loopbaanteams aangezien het deels een verschuiving van focus binnen de wettelijke taken is. Ook worden de RMC-reserves ingezet voor de regionale aanpak van verzuim. De gemeente Rotterdam investeert jaarlijks € 1mln extra in leerplicht. De komende maanden zal de verzuimaanpak verder worden doorontwikkeld. Het gaat dan met name te kijken hoe de effectiviteit van de verzuimaanpak kan worden verbeterd. Locatiegerichte inzet bij de verzuimaanpak zorgt ervoor dat we de jongere opzoeken waar hij is. Ook de samenwerking tussen scholen en de steunpunten moet worden verbeterd en worden geïntegreerd. Regionaal zal de eenduidige aanpak van verzuim worden aangescherpt voor wat betreft eenduidige casesafhandeling. Dit sluit goed aan bij de uitgangspunten en dan met name bij: dichtbij in de klas, accent op de eerste drie maanden in het mbo en de leerling centraal. In zijn totaliteit zal de verzuimaanpak worden aangescherpt, zowel bij scholen als bij gemeenten. Ook de schoolcontroles kunnen daarbij helpen. Deze aanscherping vergt veel meer middelen en inzet dan uit het convenant wordt bijgedragen. De bijdrage uit het convenant voor de komende drie schooljaren is € 780.000 per jaar. De doelgroep is 18-23 jarigen. Het aantal verzuimmeldingen zal naar schatting voor deze groep rond de 4.000 meldingen liggen. Locatiegerichte inzet mbo regio Dat zijn de 6 pilotlocaties in het kader van locatiegerichte inzet in de regio. Afhankelijk van beschikbare financiën en de evaluatie besluit het Portefeuillehoudersoverleg Jeugdzorg (wethouders regiogemeenten) op 5 juli of daarmee wordt doorgegaan. Wordt nu volledig gedekt uit RMC-reserves. Deze reserves zijn niet onuitputtelijk. Om dit een paar jaar te borgen is extra inzet nodig. Bijdrage uit RMC-reserves dalen dus evenredig. Het totaal totaalbudget blijft gelijk. Locatiegerichte inzet mbo Rotterdam In Rotterdam wordt al langer gewerkt aan locatiegericht inzet. Van 10 locaties 2 jaar geleden is het streven om met ingang van schooljaar 2012-2013 op 30 locaties te starten. Dit wordt volledig betaald uit de middelen van gemeente Rotterdam.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

80 van 98

Totaal convenant Activiteit

RMC (drie schooljaren)


2013-2014

2014-2015

100% verzuimaanpak

€ 350.000

€ 235.000

€ 115.000

€-

Gelijke behandeling 18+ en 18-

€ 780.000

€ 260.000

€ 260.000

€ 260.000

€ 300.000

€ 60.000

€ 20.000

€ 20.000

€ 20.000

€ 150.000

Locatiegerichte inzet regio Locatiegerichte inzet Rotterdam TOTAAL

Eigen inzet (drie schooljaren)

€€ 1.190.000

€ 3.000.000 € 515.000

€ 395.000

€ 280.000

€ 570.000

4.6.2 Studiestakers De regio scoort hiermee op het landelijk gemiddelde. De activiteit behelst het opsporen en terugleiden van uitgevallen jongeren door de steunpunten. Deze maatregel is in sterke mate verbonden met de loopbaanteams. Er wordt een grote toename van uitvallers bij de Steunpunten verwacht door onder meer Focus op Vakmanschap en Wet Werken naar Vermogen. Er moeten zomeracties komen en een no-show 2.0 actie (gekoppeld aan Intergrip). De zomeractie houdt in het opsporen en terugleiden naar school van noshow'ers aan het begin van het schooljaar. Steunpunten sporen uitgevallen jongeren op en leiden ze terug. Intergrip zit qua begroting bij de Loopbaanteams. Deze middelen zijn aanvullend op de RMC-middelen. Het bereik is ca. 900 jongeren voor de studiestakers en ca. 300 bij de zomeractie.

Totaal


convenant Activiteit Studiestakers Zomeractie TOTAAL

4.7

2012-2013

2013-2014

2014-2015

€ 1.500.000

€ 500.000

€ 500.000

€ 500.000

€ 80.000

€ 40.000

€ 40.000

€ 40.000

€ 1.580.000

€ 540.000

€ 540.000

€ 540.000

Maatregel 4: Plusvoorzieningen

Om de plusvoorzieningen tot een regionaal succes te maken in het kader van vsv-bestrijding, is het nodig om een aantal regionale randvoorwaarden in te voeren. Zo houden we zicht op de voorzieningen, of die de juiste doelgroep bereiken en ook het gewenste effect hebben. Tevens moet het inhoudelijk programma van de plusvoorzieningen zoveel mogelijk door de onderwijsinstellingen zelf worden vorm gegeven. Randvoorwaarden voor plusvoorzieningen in de nieuwe convenantperiode dienen gericht te zijn op inzicht in de aard en omvang van de populatie overbelaste leerlingen, het effect van de plusvoorziening op het voorkomen van vsv en het ondersteunen van de loopbaan van leerlingen. De hantering van een persoonsvolgend leerlingsysteem is nodig om zo effecten van interventies te kunnen bepalen en zo nodig bij te sturen. Tevens bestaat de wens de effecten van plusvoorzieningen per kwartaal te monitoren.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

81 van 98

4.7.1 Criteria Plusvoorzieningen Er zijn vijf uitgangspunten benoemd waar nieuwe maatregelen in het kader van vsv-bestrijding aan moeten voldoen. Specifiek voor de plusvoorzieningen zijn nog 3 aanvullende uitgangspunten toegevoegd (7 t/m 9): 1.

Nabijheid (in de klas)

2.


3.

Maatwerk;

4.

Leerling centraal;

5.

Samenhang.

6.

Structurele versterking van het onderwijs

7.

Afbakening doelgroep: plusvoorzieningen zijn voor overbelaste jongeren (jongeren met problemen op twee of meer leefgebieden) die in staat zijn een diploma te halen. Dit betekent ook dat selectie en toeleiding tot de plusvoorzieningen goed geregeld moeten zijn

8.

In de plusvoorzieningen wordt de ontwikkeling van de jongere gevolgd. Effecten van de geboden zorg en ondersteuning kunnen zo in kaart worden gebracht en de bijdrage aan het voorkomen van vsv kan beter aangegeven worden.

9.

Plusvoorzieningen moeten aanvullend zijn op de reguliere zorgstructuur op een school.

Uitwerking van de criteria: 1.

Plusvoorzieningen zijn nabij de leerling georganiseerd, zoveel mogelijk in de klas en in de school. Professionals kunnen zo ‘meegroeien’ met de jongere (verbetering pedagogisch klimaat).

2.

Het accent op de eerste drie maanden doelt op de overgang vmbo-mbo. Uit de vsv-analyse is gebleken dat jongeren in het mbo vooral kwetsbaar zijn in de beginmaanden van jaar 1. Het is wenselijk dat het mbo plusmiddelen op die doelgroep in die periode richt.

3.

Maatwerk vraagt om een benadering vanuit de loopbaan van de leerling. Wat heeft de leerling nodig om problemen aan te pakken, op school te blijven en uiteindelijk onderwijsresultaten te boeken? Gezien de verschillen in problematiek tussen de subregio’s is er ook maatwerk per subregio vereist.

4.

Het centraal stellen van de leerling is essentieel om maatwerk te kunnen leveren en resultaat te boeken. Hierbij staat de loopbaan centraal. Dit betekent ook het volgen van de ontwikkeling van de leerling en zo effecten van interventies te kunnen vaststellen.

5.

Samenhang doelt op een sluitend aanbod van vsv-maatregelen. Doel is om jongeren te bereiken in de verschillende onderwijsniveaus van het voortgezet onderwijs en mbo, vooral daar waar uitval te bestrijden valt. Voor wat betreft de plusvoorzieningen is het wenselijk dat deze toegankelijk zijn voor leerlingen van verschillende scholen en dat er binnen de subregio’s een dekkend aanbod is.

6.

Overbelaste jongeren zijn jongeren die zich nog in het onderwijs bevinden en een startkwalificatie ‘kunnen’ halen maar door problematiek op meerdere leefgebieden dreigen uit te vallen (Ministerie van OCW, 2009). Alleen deze doelgroep komt in aanmerking voor plusvoorzieningen. Deelnemers vanuit praktijkonderwijs en entreeopleidingen gericht op uitstroom naar de arbeidsmarkt (nietkunners) zijn uitgesloten. In de aanvraag voor een plusvoorziening moet een beschrijving zitten van aard en omvang populatie overbelaste leerlingen.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

82 van 98

7.

De ervaringen met de huidige plusvoorzieningen laten zien dat coaching van docenten in de signalering en omgang met overbelaste leerlingen effectief is. Docenten zijn beter in staat om zowel in de klas als daarbuiten het gesprek met de overbelaste leerling te voeren. Dit zorgt ook voor een betere opvang in de klas wanneer een leerling na verblijf in de plusvoorziening (in de school) weer terugkomt in de klas.

8.

Plusvoorzieningen hanteren een instrument voor intake en uitstroom dat in ieder geval het onderwijsresultaat en de problematiek op de verschillende leefgebieden in beeld brengt. Met de intake wordt het gebruik door de juiste doelgroep gelegitimeerd. Door dit instrument bij intake en uitstroom in te vullen komen effecten van interventies in de plusvoorziening op leerlingniveau in beeld.

9.

Het regulier onderwijs heeft de verantwoordelijkheid om ‘lichte zorg’ aan leerlingen te bieden. Een voorbeeld daarvan is het schoolmaatschappelijk werk. De plusvoorziening is er voor die jongeren voor wie regulier onderwijs, met, eventueel aanvullende begeleiding vanuit schoolmaatschappelijk werk, ontoereikend is: er is extra ondersteuning nodig voor de jongeren zowel vanuit het onderwijsteam als flankerende hulpverlening om te voorkómen dat zij uitvallen. Doel blijft op school houden en uiteindelijk een startkwalificatie behalen: zet in op extra onderwijsbegeleiding in samenhang met begeleiding op de leefgebieden die invloed hebben op de onderwijsprestaties van leerling.

4.7.2 Externe plusvoorziening Binnen het thema plusvoorzieningen is het wenselijk dat er naast een aanbod ‘nabij de leerling’ ook een aanbod is ‘buiten de school’. Dit aanbod richt zich op de zware doelgroep: jongeren voor wie het juist wenselijk is als zij uit de bestaande omgeving worden gehaald en daar ook niet meer terugkeren. Deze doelgroep blijft in de plusvoorziening totdat daar een startkwalificatie is gehaald of tot zij doorstromen naar ander onderwijs. In dat kader moet de plusvoorziening New Life in Nieuwe Waterweg Noord worden voortgezet (150 jongeren per jaar uit de hele regio). 4.7.3 Verdeling middelen en monitoring Middelen worden ingezet in gebieden, op scholen en teams (mbo) waar de uitval het hoogst is: dit wordt onderbouwd uit de cijfermatige vsv-analyse (zie begroting en verdelingsvoorstel). Er wordt een verdeelsleutel op basis van apc-gebieden en vsv-cijfers gemaakt om middelen over de subregio’s te verdelen. Op basis van die verdeling verstrekt de gemeente Rotterdam, als contactgemeente voor de regio, de middelen naar de mbo-instellingen en de samenwerkingsverbanden (vo). Per mbo-instelling en samenwerkingsverband wordt één (gebundeld) plan ingediend bij de gemeente Rotterdam ter beoordeling. Dit plan beschrijft hoe de middelen worden ingezet. De plannen beschrijven in ieder geval wat scholen ‘extra’ bieden en bevatten minimaal de (SMART geformuleerde) doelstellingen, het aantal te bereiken leerlingen en een kostprijs per leerling. De goedkeuring van plannen, verdeling van middelen en de verantwoording daarvan vinden plaats via de lijn projectgroep vsv en stuurgroep vsv. Hiervoor wordt een toetskader ontwikkeld.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

83 van 98

Mbo-instellingen en de samenwerkingsverbanden rapporteren per kwartaal aan de gemeente Rotterdam over de voortgang van de plusvoorziening. Hiervoor wordt de huidige monitor aangepast. Afhankelijk van aantoonbaar resultaat (prestatie) kan jaarlijks worden bijgestuurd of kunnen middelen worden teruggevorderd. Dit gebeurt ook via de lijn Projectgroep VSV en Bestuurlijk Overleg VSV. 4.7.4 Verdeelsleutel plusmiddelen Bij de verdeling van de plusmiddelen is het wenselijk de middelen op een dusdanige manier in te zetten zodat recht wordt gedaan aan de vsv-problematiek binnen de regio en vsv-targets gehaald kunnen worden. Om tot een verdeling van plusmiddelen te komen die recht doet aan de problematiek binnen de regio, zowel binnen het mbo als het voortgezet onderwijs, is het een verdeelsleutel gemaakt. Met de verdeelsleutel kan, in combinatie met een aantal randvoorwaarden voor plusvoorzieningen, de toekomstige inzet van middelen worden gelegitimeerd. Deze paragraaf beschrijft daartoe de verdeelsleutel. Een geheel objectieve verdeelsleutel valt onmogelijk te maken. Plusmiddelen zijn bedoeld voor overbelaste jongeren en zolang er geen metingen worden gedaan naar het aantal overbelaste jongeren in de regio Rijnmond, is het onmogelijk exact te bepalen waar de inzet van middelen gerechtvaardigd is. Een objectieve verdeelsleutel is wel te maken als op individueel leerlingniveau in kaart wordt gebracht in welke mate een leerling overbelast is en middelen op basis daarvan naar rato worden beschikt op schoolniveau. Een dergelijk onderzoek zal echter van enorme omvang zijn en blijft het een momentopname: de mate waarin een individu belast kan worden is mogelijk voor iedereen anders en verschilt in de tijd. Voorgestelde verdeelsleutel is gebaseerd op de voorlopige vsv-cijfers 2009-2010 van het ministerie van OCW en leerlingpercentages uit apc-gebieden. Middelen zijn allereerst uitgesplitst over het mbo en voortgezet onderwijs op basis van vsv-cijfers. Vervolgens is een verdieping gemaakt waarin ook naar het percentage apcg-leerlingen is gekeken. Mbo-middelen zijn uitgesplitst over de verschillende mboinstellingen, de middelen voor het voortgezet onderwijs per subregio. Op dat niveau bepaalt het gemiddelde percentage van de percentages vsv en apcg-leerlingen de uiteindelijke percentuele verdeling. Dit is gedaan op basis van twee argumenten: allereerst worden middelen daar ingezet waar de overbelasten zich bevinden en het hardst nodig hebben. Ten tweede doet de verdeling recht aan de gehele regio. In de verdeelsleutel is verder geen rekening gehouden met leerlingstromen tussen subregio’s. De gehanteerde verdeling is een haalbaar instrument gebleken gezien leesbaarheid (zo blijft in de toekomst helder hoe middelen zijn verdeeld) en tijd en de vraag is of een verdere verdieping leidt tot noemenswaardige verschuivingen van middelen. Een nadere uitwerking en toelichting van de verdeelsleutel is terug te vinden in bijlage. De werkgroep vsv-analyse stelt voor om een deel van het budget voor plusvoorzieningen vooraf te reserveren voor een externe plusvoorziening. Binnen het thema plusvoorzieningen is het namelijk wenselijk dat er naast een aanbod ‘nabij de leerling’ ook een aanbod is ‘buiten de school’. De reservering voor deze voorziening is niet gebaseerd op percentages, het gaat uit van absolute getallen voor de nieuwe convenantperiode.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

84 van 98

4.7.5 Uiteindelijke inzet van middelen Het is van belang dat onderwijsbesturen en samenwerkingsverbanden de keuze kunnen legitimeren om plusmiddelen op een bepaalde onderwijslocatie in een subregio in te zetten. Een verdeelsleutel van plusmiddelen is de eerste stap. Mits wordt voldaan aan een aantal duidelijke randvoorwaarden, is het wenselijk om de verantwoordelijkheid voor een legitieme inzet van middelen vooral te leggen bij de mboinstellingen en samenwerkingsverbanden. Daarbij wordt beoogd dat zijn op basis van een analyse in de subregio (samenwerkingsverband) of interne analyse (mbo-instelling) middelen besteden voor de doelgroepen waarvoor die het hardst nodig zijn en op locaties waar die het hardst nodig zijn. Aan de hand van randvoorwaarden zullen plannen van onderwijsinstellingen uiteindelijk worden getoetst. 4.7.6 Begroting Plusvoorzieningen Hieronder staat de begroting van de Plusvoorzieningen. De begroting is het resultaat na toepassing van de verdeelsleutel. Schooljaar

2012-2013

2013-2014

2014-2015

Huidige verdeling (gem. per jaar)

Totaal bedrag plusvz

€

4.876.373

€

4.642.535

€

4.563.330

€

5.848.983

Concept externe plusvz

€

876.373

€

642.535

€

563.330

€

1.348.775

Vaststaand bedrag plusvz

€

4.000.000

€

4.000.000

€

4.000.000

€

4.500.208

Beschikbaar bedrag mbo

€

3.128.800

€

3.128.800

€

3.128.800

€

3.326.035

Albeda

€

1.507.143

€

1.507.143

€

1.507.143

€

1.717.413

GRL

€

145.489

€

145.489

€

145.489

-

HMC

€

43.177

€

43.177

€

43.177

-

Lentiz/Aoc's

€

44.742

€

44.742

€

44.742

-

STC

€

188.667

€

188.667

€

188.667

€

110.000

Zadkine

€

1.199.582

€

1.199.582

€

1.199.582

€

1.498.623

Totaal mbo

€

3.128.800

€

3.128.800

€

3.128.800

€

3.656.035

Beschikbaar bedrag vo

€

871.200

€

871.200

€

871.200

€

1.174.173

Subregio NWN

€

84.855

€

84.855

€

84.855

Subregio Rotterdam

€

640.680

€

640.680

€

640.680

€

869.778

-

Subregio RZO

€

92.260

€

92.260

€

92.260

€

100.070

Subregio ZHE

€

53.405

€

53.405

€

53.405

€

204.325

Totaal vo

€

871.200

€

871.200

€

871.200

€

1.174.173

Totaal plusmiddelen

€

4.876.373

€

4.642.535

€

4.563.330

€

5.848.983


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

85 van 98

4.8

Totaalbegroting

De begrotingen van de maatregelen staan hieronder in één overzicht weergegeven. Voor de Plusvoorzieningen is het voorstel om dit als definitieve begroting vast te stellen. De vsv-maatregelen moeten nog verder worden uitgewerkt en dat heeft ook nog gevolgen voor de uiteindelijke begroting. In vergelijking tot de vorige jaren is een hoger budget toegekend aan de vsv-maatregelen. Dit gaat enigszins ten koste van de middelen voor plusvoorzieningen. Hiertoe is besloten omdat de huidige inzet van middelen niet tot de gewenste vsv-daling heeft geleid en we met de loopbaanteams een forse slag willen slaan met een nieuwe aanpak van schooluitval. Door vroegtijdige probleemsignalering wordt daarmee mogelijk ook een groep jongeren uit de Plusvoorzieningen gehouden. Schooljaar

2012-2013

vsv-maatregelen

2013-2014

2014-2015

€

2.923.627

€

3.157.465

€

3.236.670

Loopbaanteams

€

1.500.000

€

1.400.000

€

1.300.000

Begeleiding naar werk

€

340.000

€

340.000

€

340.000

Verzuim en studiestakers

€

1.055.000

€

935.000

€

820.000

Nog te begroten

€

28.627

€

482.465

€

776.670

€

4.876.373

€

4.642.535

€

4.563.330

Plusvoorzieningen Externe plusvz

€

876.373

€

642.535

€

563.330

Plusvz mbo en vo

€

4.000.000

€

4.000.000

€

4.000.000

€

7.800.000

€

7.800.000

€

7.800.000

Totaal convenant


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

86 van 98

5. Bijlagen

5.1

Overzicht Plusvoorzieningen RMC Rijnmond 2009-2012

N.B. Cijfers van 1 februari of 1 maart 2012 of 31 december 2011, afhankelijk van looptijd Plusvoorziening. 5.1.1 Subregio Nieuwe Waterweg Noord Life College Aanbod: Vijf dagen per week een gecombineerd aanbod van onderwijs en zorg gedurende een schooljaar. Kenmerken onder meer: intensieve begeleiding, ontwikkelingsgericht, regelmaat en structuur. Gericht op instroom in het reguliere onderwijs. Tevens stagebegeleiding en een woonvoorziening. e

Budget 2010 t/m 1 helft 2012 € 2.697.549. Aantal leerlingen in traject cumulatief per 01-03-12: 178. • Daarvan in startklas VMBO/MBO/Promotieklas: 86 • Doorstroom MBO 2/4 extern: 38 (6 gediplomeerd) • Doorstroom MBO 2/4 intern: 19 (15 gediplomeerd) • Doorstroom VMBO intern: 24 • Uitstroom toeleiding naar werk: 2 • Uitstroom psychiatrie/jeugdzorg/wajong: 3 • Onbekend: 3 • Van school verwijderd: 2 • Verhuisd: 1 Conclusie: Life College heeft 167 jongeren op school weten te houden, daarvan hebben er al 21 een VMBO/MBO diploma gehaald. Een groot deel van de schoolgaande jongeren heeft uitzicht op diplomering. Zonder Life College zou een groot deel van deze categorie overbelaste jongeren (wederom) uit het onderwijsproces gevallen zijn. 5.1.2 Subregio Rijnmond Zuid-Oost Krimpenerwaard College Aanbod: tijdelijke opvang in de school opvang van overbelaste leerlingen met gedragsproblemen en/of leerproblemen die in de reguliere les niet kunnen functioneren. Begeleiding, opvang en coaching van leerlingen in combinatie met het maken van schoolwerk. Tevens begeleiding van docenten mbt omgang met dit type leerlingen en signaleren van gedragsproblematiek in een vroegtijdig stadium. Begeleiding door vaste begeleider die 5 dagen/dagdelen per week op school aanwezig is. Duur van verblijf van de leerlingen kan variëren van een dag tot enkele dagen of weken volledige of gedeeltelijke begeleiding. Gaat om zowel VMBO-T, HAVO als VWO en Gymnasium leerlingen. Documentnaam en versie

Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

87 van 98

Budget 2010 en schooljaar 2011-2012 in totaal € 141.900. Aantal leerlingen in traject cumulatief tot 1-02-12: 118. • Hiervan zijn 112 leerlingen op school gebleven of hebben hun opleiding om een andere school vervolgd. Van deze leerlingen hebben er 3 een vmbo-t /mavo diploma gehaald (en doorgestroomd naar een vervolgopleiding) en 2 een havo-diploma. 1 leerling is uitgevallen uit het onderwijsproces. • Andere effecten zijn vermindering van schoolverzuim, gedragsproblematiek en onderpresteren. Tevens is er snellere signalering van zorgbehoefte en –inzet bij overbelaste leerlingen en zijn docenten door coaching beter in staat overbelaste leerlingen in de klas te begeleiden. Conclusie: Zonder plusvoorziening was waarschijnlijk een groter deel van deze leerlingen uitgevallen uit het onderwijsproces. IJsselcollege in Capelle a/d IJssel Aanbod: zie Krimpenerwaard College. Budget t/m 1 juli 2012 € 58.240. Aantal leerlingen in traject cumulatief tot 01-03-12: 15. In januari 2012 met plusvoorziening begonnen tot einde schooljaar 2011-2012, doelstelling ca. 40 leerlingen. Hierbij wordt de methodiek van het Krimpenerwaard College gevolgd. Gezien de korte looptijd is over effecten nog niets te melden. Zie verder Krimpenerwaard College. 5.1.3 Subregio Zuid Hollandse Eilanden 100% Praktijk Aanbod: Combinatie van leren in de arbeidpraktijk en hulpverlening. Opgezet door samenwerkingsverband VO Voorne-Putten Rozenburg en Zadkine ZHE. Doelgroep bestaat uit overbelaste leerlingen vanaf 15 jaar in bovenbouw VMBO die vast dreigen te lopen, leerlingen in bovenbouw VMBO die twee keer zijn blijven zitten of gezakt zijn en de school moeten verlaten of deelnemers van MBO-2 die dreigen af te haken. Per leerling een traject op maat met als kenmerk een gestructureerde leerwerkplek en daarbij passend onderwijsaanbod. De praktijk is de belangrijkste leerschool. Daarbij volgen jongeren een hulpverleningstraject. Duur van het traject is een schooljaar of langer indien nodig. Budget 2010 en 2011 € 408.650. Aantal leerlingen in traject cumulatief tot 01-03-12: 203. • Hiervan zijn 178 leerlingen op school gebleven en/of doorgestroomd naar vervolgonderwijs. • 25 leerlingen zijn uitgevallen. Conclusie: Deze Plusvoorziening lijkt goed te voorzien in een behoefte aan extra begeleiding van overbelaste leerlingen. Een groter deel van aantal begeleide leerlingen zou waarschijnlijk zonder Plusvoorziening zijn uitgevallen.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

88 van 98

5.1.4 Subregio Stad Rotterdam Albeda College Diverse trajecten. Budget: € 3.434.825 . Onderwijszorgarrangementen: Extra zorg en begeleiding voor leerlingen op oa niveau 1 en 2. Breed scala aan inzet, onder meer klassenverkleining, extra inzet studieloopbaanbegeleider, ook gericht op ouders van leerlingen of specifieke doelgroepen zoals jonge moeders. Aanbod geldt voor alle deelnemers Albeda en Zadkine, ongeacht woonplaats. Aantal leerlingen in traject cumulatief tot 1-3-12: 400. Time4you: Interventies bij gedragsproblemen. Leerlingen die naast het volgen van onderwijs een trainingsprogramma volgen, individueel en in een groep, wekelijks en vaak gedurende 1/3 van het schooljaar. Voorbeelden zijn trainingen op het gebied van levensvaardigheden, assertiviteitstraining, etc. Aantal leerlingen in traject cumulatief tot 31-12-11: 543. Time-in voorzieningen: Leerlingen krijgen loopbaancoaching en een overbruggingstraject tot de leerlingen kan instromen in een reguliere opleiding. De voorziening zorg voor o.a. diagnose, coaching, training en loopbaanbegeleiding. De duur van het traject varieert van 6 weken tot 5 maanden. Aantal leerlingen in traject cumulatief tot 31-3-12: 240. Mbo-punten in het vo (Albeda en Zadkine samen): Op VO-locaties met veel zorgleerlingen. In een vmboschool is gedurende een dagdeel per week een loopbaanadviseur vanuit het mbo aanwezig. Deze begeleidt e

4 jaars leerlingen (en hun ouders) in het kiezen van een passende vervolgopleiding en met beroepsoriëntatie. De decaan of mentor is eventueel bij de gesprekken aanwezig. Aantal gerealiseerde MBO-punten per 1 september 2011: 5. Bereik is 120-150 leerlingen per mbo-punt per schooljaar) Zadkine Diverse trajecten (zie voor een omschrijving: Albeda). Budget: € 2.997.245 Onderwijszorgarrangementen: aantal leerlingen in traject cumulatief tot 31-12-11: 350. Time4you: Aantal leerlingen in traject cumulatief tot 31-12-11: 331. Time-in voorzieningen: Aantal leerlingen in traject cumulatief 31-12-11: 240. Conclusie: Plusvoorzieningen Albeda en Zadkine voorzien in een behoefte aan (preventieve) inzet van zorg in combinatie met onderwijs. Dragen zo bij aan in een onderwijsomgeving houden van leerlingen ROC’s. KoersVO Aanbod: Uitbreiding bestaande OOVR-programma (drie maanden), dagbesteding onderwijs en activiteiten in combinatie met op maat gesneden persoonlijke begeleiding en een trainingsprogramma. O.a. gedragstraining, onderwijs op maat, loopbaanbegeleiding, coaching leerling bij terugkeer naar school van


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

89 van 98

herkomst of overstap naar mbo, beïnvloeding pedagogisch klimaat en interne zorgstructuur bij de omgang met leerlingen die terugkeren uit OOVR. Doelgroep zijn vo-leerlingen die thuis zaten voor deelname OOVR, leerlingen met een taakstraf, leerlingen die zonder diploma overstappen naar het mbo. Budget € 1.140.000 Aantal leerlingen in traject cumulatief per 01-03-12: 347. • Hiervan hebben 144 leerlingen een traject doorlopen, 203 leerlingen volgen nu nog een traject. • Van de 144 leerlingen die een traject doorlopen hebben zitten er nu 119 (weer) op het VO/MBO, zitten er 7 thuis, zijn er 4 verhuisd buiten Rijnmond, zit er 1 in detentie en volgt er 1 een jeugdzorg dagprogramma. De (voorlopige) uitval is derhalve beperkt tot 9 leerlingen. De rest volgt Cluster 4 onderwijs of zit op een OOVR. Onderverdeling over trajecten: 1. Lesplaatsen in de onderwijsopvangvoorzieningen vo Rotterdam. Aantal leerlingen in plustraject op OOVR cumulatief: 58. 2. Leerlingen begeleid door schoolloopbaancoaches nazorg vanuit OOVR en doorstroom vo-mbo. Aantal leerlingen in traject cumulatief: 176 3. Leerlingen begeleid door schoolloopbaancoaches preventief op vo. Aantal leerlingen in traject cumulatief: 113 Conclusie: Het valt op dat een groot deel van de leerlingen die door de schoolloopbaancoaches worden begeleid problemen hebben in meer dan drie leefwerelden. Leerlingen ervaren nu steun om het vol te houden, daar waar mogelijk belemmerende factoren aan te pakken en ook te merken dat er positieve invloed wordt gegenereerd op het pedagogisch klimaat en de leerlingenzorg van de scholen. Leerlingen op een OOVR gaan daarna veelal door met hun schoolloopbaan. De uitval (9 op 347 leerlingen) is beperkt. BOOR (OSG Hugo de Groot) Aanbod: Integraal aanbod aan overbelaste leerlingen in de school op het gebied van loopbaanoriëntatie, verzuimaanpak, specifiek zorgaanbod en coaching docenten en extra mentoruren. Leerlingen in ISK, vmbo, havo en vwo. Gaat niet om een aparte voorziening in de school. Aanbod is geïntegreerd in de reguliere lessen en daarnaast intensieve begeleiding van overbelaste leerlingen buiten de klas door oa mentor en externe expertise. School staat in een APC-gebied (Charlois) en heeft vooral overbelaste leerlingen. Groot deel van de leerlingen komt uit omliggende wijken. Budget € 309.556 vanaf de start in juni 2011 tot 1 juli 2012. Tot 01-03-12 zijn 208 overbelaste leerlingen bereikt met deze aanpak. Daarvan zijn 5 leerlingen uitgevallen. Penta College CSG Hoogvliet Aanbod: Interne rebound, tijdelijke opvang in school van vmbo-leerlingen met oa sociaal-emotionele problemen, problemen thuis die in de klas niet mee kunnen komen, niet te handhaven zijn en dreigen uit te vallen. In de tijdelijke opvang gaat het om een combinatie van onderwijs en zorg. Duur van het traject is ca. Documentnaam en versie

Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

90 van 98

3 maanden, daarna terugkeer naar reguliere klas. Tevens coaching van docenten. Daarnaast uitbouw van doorlopende leerlijnen bij overstap van vmbo naar mbo, aanbieden van mbo in hetzelfde gebouw. Begeleiding door loopbaanorientatie, extra uren decanaat en externe expertise en hulpverlening. Budget € 290.000 vanaf de start in september 2011 t/m 1 juli 2012. Aantal leerlingen in traject cumulatief per 01-03-12: 18. Daarvan zijn er 3 verhuisd naar buiten Rijnmond (volgen daar onderwijs), zijn 13 op school gebleven en volgen 2 leerlingen elders in Rijnmond onderwijs. STC Aanbod: Integraal aanbod van zorg en hulpverlening aan bewoners (leerlingen van STC) van De Loopplank, de woonvoorziening van STC voor leerlingen van 16 jaar en ouder. Gaat in totaal om 30 overbelaste leerlingen die dreigen uit te vallen. Individuele begeleiding gericht op studievoortgang en bepalen hulp/zorgaanbod. Budget is tevens bedoeld voor doorgeleiden van overbelaste leerlingen vanuit de vakinstellingen (STC/HMC/GLR) naar Plusvoorzieningen ROC’s. Budget € 220.000 vanaf de start in september 2011. Dit budget is tevens bestemd voor een projectleider bij STC die namens de vakinstellingen het aantal overbelaste leerlingen in kaart brengt, vraag en aanbod op elkaar afstemt en eventuele plaatsing van overbelaste leerlingen bij de plusvoorzieningen van de ROC ’s begeleidt. Aantal leerlingen in traject cumulatief per 01-03-12: 30.

5.2


De werkgroep vsv-analyse heeft de taak om ook de plusvoorzieningen in het vsv-plan 2012-2015 in te bedden. Het is daarbij wenselijk middelen in te zetten zodat recht wordt gedaan aan de vsv-problematiek binnen de regio en vsv-targets gehaald kunnen worden. Om tot een verdeling van plusmiddelen te komen die recht doet aan de problematiek binnen de regio, zowel binnen het mbo als het voortgezet onderwijs, is het een verdeelsleutel gemaakt. Met de verdeelsleutel kan, in combinatie met een aantal randvoorwaarden voor plusvoorzieningen, de toekomstige inzet van middelen worden gelegitimeerd. Deze bijlage beschrijft daartoe de verdeelsleutel. 5.2.1 Objectiviteit Een geheel objectieve verdeelsleutel valt onmogelijk te maken. Plusmiddelen zijn bedoeld voor overbelaste jongeren en zolang er geen metingen worden gedaan naar het aantal overbelaste jongeren in de regio Rijnmond, is het onmogelijk exact te bepalen waar de inzet van middelen gerechtvaardigd is. Een objectieve verdeelsleutel is wel te maken als op individueel leerlingniveau in kaart wordt gebracht in welke mate een leerling overbelast is en middelen op basis daarvan naar rato worden beschikt op schoolniveau. Een dergelijk onderzoek zal echter van enorme omvang zijn en blijft het een momentopname: de mate waarin een individu belast kan worden is mogelijk voor iedereen anders en verschilt in de tijd. 5.2.2 Verdeelsleutel Voorgestelde verdeelsleutel is gebaseerd op de voorlopige vsv-cijfers 2009-2010 van het ministerie van OCW en leerlingpercentages uit apc-gebieden. Middelen zijn allereerst uitgesplitst over het mbo en


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

91 van 98

voortgezet onderwijs op basis van vsv-cijfers. Vervolgens is een verdieping gemaakt waarin ook naar het percentage apcg-leerlingen is gekeken. Mbo-middelen zijn uitgesplitst over de verschillende mboinstellingen, de middelen voor het voortgezet onderwijs per subregio. Op dat niveau bepaalt het gemiddelde percentage van de percentages vsv en apcg-leerlingen de uiteindelijke percentuele verdeling. Dit is gedaan op basis van twee argumenten: allereerst worden middelen daar ingezet waar de overbelasten zich bevinden en het hardst nodig hebben. Ten tweede doet de verdeling recht aan de gehele regio. In de verdeelsleutel is verder geen rekening gehouden met leerlingstromen tussen subregio’s. De gehanteerde verdeling is een haalbaar instrument gebleken gezien leesbaarheid (zo blijft in de toekomst helder hoe middelen zijn verdeeld) en tijd en de vraag is of een verdere verdieping leidt tot noemenswaardige verschuivingen van middelen. 5.2.3 Reservering vaste middelen voor externe plusvoorziening De werkgroep vsv-analyse stelt voor om een deel van het budget voor plusvoorzieningen vooraf te reserveren voor een externe plusvoorziening. Binnen het thema plusvoorzieningen is het namelijk wenselijk dat er naast een aanbod ‘nabij de leerling’ ook een aanbod is ‘buiten de school’. De reservering voor deze voorziening is niet gebaseerd op percentages, het gaat uit van absolute getallen voor de nieuwe convenantperiode. 5.2.4 Mbo en vo: percentage vsv als eerste uitgangspunt Om tot een verdeelsleutel voor plusvoorzieningen te komen is allereerst een verdeling gemaakt op basis van het percentage vsv’ers in de regio, verdeeld over het mbo en vo. De opdracht voor het mbo is op basis van die gegevens immers veel zwaarder dan die in het vo. De volgende tabel is daarvoor relevant: Onderwijssoort

2009 - 2010

2010-2011 (voorlopig)

Aantal vsv’ers

% vsv t.o.v. totaal

Aantal vsv’ers

% vsv t.o.v.

regio

totaal regio

Mbo

3498

77.73%

3365

78.22%

Vo

1002

22.27%

937

21.78%

Totaal

4500

100%

4302

100%

Bron: Ministerie van OCW, 2012

Uit deze tabel is op te maken dat in de RMC-regio Rijnmond 78.22% van de totale populatie vsv’ers uit het mbo komt. De overige 21.78% valt uit het voortgezet onderwijs. Een eerste verdeling van plusmiddelen over vo en mbo vindt plaats op basis van deze percentages, dus 78.22% gaat naar het mbo, 21.78% naar het vo in Rijnmond.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

92 van 98

5.2.5 Verdeling mbo op basis van vsv en apcg-leerlingen Op basis van die splitsing wordt een verdere verdeling van de middelen binnen mbo en vo voorgesteld op 5

basis van het aantal leerlingen uit armoedeprobleemcumulatie-gebieden (apc-gebieden) per subregio. Daarbij is gekeken naar grootste gemeente per subregio op basis van cijfers uit 2010: dit zijn de gemeenten Capelle aan den IJssel, Rotterdam, Schiedam en Spijkenisse. Van de negenenveertig apc-gebieden in de regio Rijnmond vallen er eenenveertig binnen de subregio Rotterdam. Allereerst is een verdeling gemaakt voor de mbo-instellingen in de regio. Dit heeft geleid tot de volgende tabel: Totaal aantal apc-leerlingen 4 regiogemeenten per mbo-instelling School

Totaal ll

Aantal ll uit

% ll uit apcg

% ll uit apcg tov

APC-G.

tov totaal ll

totaal apcg-ll

instelling

Albeda

14.602

7.894

54.06%

48.66%

Zadkine

13.124

6.315

48.18%

38.92%

HMC

533

111

20.83%

0.68%

STC

2827

925

32.72%

5.70%

GLR

1975

815

41.27%

5.02%

Lentiz

931

165

17.72%

1.02%

Totaal

33.992

16.225

47.73%

100%

Bron: gemeente Rotterdam, 2012

De rechter kolom van de tabel betreft het percentage apc-leerlingen per mbo-instellingen. Vervolgens is gekeken naar het percentage vsv per mbo-instelling ten opzichte van het totaal binnen het mbo in de regio. Dit heeft geleid tot de volgende tabel:

5

Een overzicht van apc-gebieden is bij dit document bijgevoegd.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

93 van 98

Percentage onderwijsdeelnemers en vsv mbo t.o.v. totaal mbo regio School

2009 - 2010


% onderwijsdeelnemers mbo

% vsv mbo t.o.v.

% onderwijsdeelnemers mbo

% vsv mbo t.o.v.

t.o.v. totaal mbo regio.

totaal mbo regio

t.o.v. totaal mbo regio.

totaal mbo regio

Albeda

41,02%

46.75%

40.65%

47.68%

Zadkine

34.57%

38.30%

34.29%

37.75%

HMC

5.32%

2.62%

5.55%

2.08%

STC

7.98%

6.10%

7.99%

6.37%

GRL

8.76%

4.77%

9.11%

4.29%

Lentiz

2.35%

1.46%

2.42%

1.83%

Totaal

100%

100%

100%

100%


De rechter kolom betreft de voorlopige vsv-percentages per mbo-instelling in de regio. Deze zijn vervolgens naast de apcg percentages gezet en het gemiddelde van deze twee percentages is berekend. Dit komt terug in de volgende tabel: Gem. % op basis van % vsv en apc-leerlingen per subregio (MBO) Gebied

2010-2011 (voorlopig) % vsv mbo t.o.v. totaal mbo

% apc-ll tov totaal

Gemiddelde van deze

regio

aantal apc-ll regio

2 percentages

Albeda

47.68%

48.66%

48.17%

Zadkine

37.75%

38.92%

38.34%

HMC

2.08%

0.68%

1.38%

STC

6.37%

5.70%

6.03%

GLR

4.29%

5.02%

4.65%

Lentiz

1.83%

1.02%

1,43%

100%

100%

100%

Totaal


De rechter kolom uit bovenstaande tabel bepaalt daarmee een verdeling van de plusmiddelen over de mboinstellingen, na de verdeling van 78.22% mbo en 21.78% vo. Omdat mbo-instellingen een regionaal bereik (en zelfs daarbuiten) van leerlingen hebben, hoeven middelen niet eerst te worden uitgesplitst naar subregio. Zij kunnen direct worden verdeeld over de mbo-instellingen. 5.2.6 Verdeling vo op basis van vsv en apcg-leerlingen Ook voor het voortgezet onderwijs is een verdeling gemaakt op basis van leerlingen uit apc-gebieden. Een verschil met het mbo is dat vo-scholen in mindere mate een regionale doelgroep hebben en daarom is wel een verdeling per subregio aangehouden. Voor wat betreft apcg-leerlingen is de grootste gemeente van elke


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

94 van 98

subregio aangehouden. Er is niet gekozen een verdeling op instellingsniveau te maken maar per subregio, omdat dit zou leiden tot een grote versnippering en een vertekend beeld. Scholen met weinig apcgleerlingen maar met een hoog percentage vsv (terwijl dit qua aantal erg laag kan zijn) zouden zo over meer middelen kunnen beschikken dan gerechtvaardigd zou kunnen worden op basis van de problematiek. In dat kader is de volgende tabellen relevant: Totaal aantal apc-leerlingen 4 regiogemeenten per gemeente. Bron: gemeente Rotterdam, 2012 Subregio

Totaal ll

Aantal ll uit APC-G.

% ll uit apcg

% ll uit apcg

tov totaal ll

tov totaal apcg-ll

Capelle a/d IJssel

15.820

686

4.34%

2.71%

Rotterdam

30.683

22.101

72.03%

87.52%

Schiedam

9.450

2.466

26.10%

9.77%

Spijkenisse

11.195

0

0%

0%

Totaal

67.148

25.253

37.60%

100%

Wat opvalt is de tabel van Spijkenisse. Deze gemeente kende in 2010 geen apc-gebieden en vandaar zijn alle percentages 0. De rechter kolom toont het percentage apcg-leerlingen ten opzichte van het totaal aantal apcg-leerlingen van deze vier gemeenten. Dit vormt samen met de vsv-cijfers de basis voor een verdere subregionale verdeling van middelen voor het vo. De vsv-cijfers leiden tot de volgende tabel met een percentuele verdeling over de subregio’s: % onderwijsdeelnemers en vsv in het vo t.o.v. totaal RMC-regio Rijnmond (2009-2010 & 2010-2011) Gebied

2009 - 2010


% onderwijsdeelnemers vo

% vsv vo t.o.v.

% onderwijsdeelnemers vo

% vsv vo t.o.v.

t.o.v. totaal vo regio.

totaal vo regio

t.o.v. totaal vo regio.

totaal vo regio

Subregio NWN

14.59%

13.27%

14.41%

9.71%

Subregio Rotterdam Subregio ZHE

43.74%

52.1%

43.37%

59.56%

17.75%

14.87%

17.47%

12.27%

Subregio Rotterdam

23.92%

19.76%

24.74%

18.46%

100%

100%

100%

100%

ZO Totaal


De rechter kolom is gehanteerd als uitgangspunt voor een verdeling van vo-middelen over de subregio’s. net als bij de mbo-verdeling is vervolgens het gemiddelde genomen van het percentage apcg-leerlingen en het percentage vsv. Dit levert de volgende tabel op: Gem. % op basis van % vsv en apc-leerlingen per subregio (VO)


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

95 van 98

Gebied

2010-2011 (voorlopig) % vsv vo t.o.v. totaal vo

% apcg-ll tov totaal

Gemiddelde van deze

regio

aantal apcg-ll regio

2 percentages

Subregio NWN

9.71%

9.77%

9.74%

Subregio Rotterdam

59.56%

87.52%

73.54%

Subregio ZHE

12.27%

0%

6.13%

Subregio Rotterdam

18.46%

2.71%

10.59%

100%

100%

100%

ZO Totaal


De rechter kolom levert de verdeelsleutel op voor de subregio’s als het gaat om de plusmiddelen voor het voortgezet onderwijs. De reden waarom het gemiddelde is genomen van de percentages vsv en apcg-leerlingen schuilt in de twee eerder genoemde argumenten: recht doen aan de subregio’s en middelen daar inzetten waar die het hardst nodig zijn. Zoals reeds benoemd is deze verdeling niet heilig en is er voor andere verdelingen wat te zeggen. Deze verdeling doet echter wel recht aan waar de problematiek binnen RMC-regio Rijnmond zich bevind. 5.2.7 Huidige verdeling van middelen De volgende tabellen geven weer hoe de plusmiddelen conform de regeling 2009-2011 in de RMC-regio Rijnmond zijn verdeeld. Huidige verdeling plusmiddelen mbo-instellingen School

% beschikbaar bedrag

Absoluut bedrag over

Absoluut bedrag per jaar

hele regeling (2jr)

(gemiddeld)

Albeda

51.63%

€ 3.434.825

€ 1.717.412,50

Zadkine

45.06%

€ 2.997.245

€ 1.498.622,50

HMC

0%

€0

€0

STC

3.31%

€ 220.000

€ 110.000

GLR

0%

€0

€0

Lentiz / AOC

0%

€0

€0

100%

€ 6.652.070

€ 3.326.035

Totaal

Huidige verdeling plusmiddelen per subregio v.o. Subregio

% beschikbaar bedrag

Absoluut bedrag

Absoluut bedrag

over hele regeling

gem. per jaar


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

96 van 98

(2 jr)

NWN

0%

€0

€0

74.08%

€ 1.739.556

€ 869.778

RZO

8.52%

€ 200.140

€ 100.070

ZHE

82.60%

€ 408.650

€ 204.325

100%

€ 2.348.346

€ 1.174.173

Rotterdam

Totaal

De middelen voor NEW Life zijn niet meegenomen in deze tabellen omdat dit een externe voorziening betreft die open staat voor de gehele regio.

5.2.8 Conclusie verdeelsleutel Een verdeelsleutel voor plusmiddelen blijft een lastig punt van discussie door het ontbreken van een volledig objectief verdeelinstrument. Want waarom is voor deze variabelen gekozen? Hoe zit het met de verdeling mbo en vo en toekomstige beleidsontwikkelingen als Passend Onderwijs en Focus op Vakmanschap? En binnen de gehanteerde cijfers, waarom is gekeken naar alle leerlingen binnen Rijnmond en niet alleen naar Rijnmondse leerlingen? Waarom is naar apc-gebieden gekeken? Belangrijkste argumenten voor de keuzen die zijn gemaakt is dat de verdeelsleutel recht doet aan de pijnpunten binnen het onderwijsveld van de regio en oog heeft voor de subregio’s. Daarnaast heeft de tijdsdruk voor het opstellen van dit convenant geleid tot het verzoek om een heldere verdeelsleutel waarvan de analyse transparant is.


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

97 van 98

6. Documentgegevens Basisgegevens Korte omschrijving project

Analyse en activiteitenplan vsv-convenant 2012-2015 regio Rijnmond

Bestuurlijk opdrachtgever

Bestuurlijk Overleg VSV

Ambtelijk opdrachtgever

Projectgroep VSV

Opdrachtnemer

Werkgroep Analyse

Coördinator

Marco de Waal

E-mail coördinator

[email protected]

Telefoon coördinator

06 22 060 186

Samenwerkingspartners

Regionale onderwijsinstellingen, regiogemeenten Werkgroep Analyse: Ineke Mulder, Carla Kathmann, Koert Sauer, Ton Legerstee,

Stellers document

Richard Anderiesse, Nadja Mager, Peter van der Zwaal, Bert de Jong, Olger van Griensven, Noortje Buermans, Marco de Waal

Versiehistorie projectplan Nr.

Datum

Status

Aard van de wijziging

01

12-03-2012

Concept

Documentinitiatie

02

19-03-2012

Concept

Aangeleverde teksten verwerkt en document aangescherpt

03

27-03-2012

Concept

Opmerkingen verwerkt

04

29-03-2012

Concept


05

06-04-2012

Concept

Opmerkingen verwerkt, samenvatting en activiteitenplan toegevoegd

06

10-04-2012

Concept


07

12-04-2012

Definitief concept

Gereed gemaakt voor bestuurlijke behandeling

08

20-04-2012

Definitief

Bestuurlijk vastgesteld; tekstuele wijziging uitval STC doorgevoerd.

Distributiegegevens projectplan Nr.

Verstuurd aan

Gevraagde actie*

01

Werkgroep Analyse

Advisering

02

Werkgroep Analyse, Projectgroep VSV

Advisering

03

Werkgroep Analyse, P. vdr List

Advisering

04

Werkgroep Analyse, R. Scalzo, T. Quadt

Advisering

05

Werkgroep Analyse, R. Scalzo. R. Segers-Hoogendoorn

Advisering

06

Werkgroep Analyse, Projectgroep VSV, R. Scalzo

Advisering en bestuurlijke voorbereiding

07

Werkgroep Analyse, Projectgroep VSV, R. Scalzo, T. Quadt

Ter informatie

07

DB RMC (Dagelijks Bestuur RMC)

Advisering

07

BO VSV (Bestuurlijk Overleg VSV)

Besluitvorming

* Ter informatie, advisering, besluitvorming

Vastgesteld in Bestuurlijk overleg VSV 20 april 2012 Besluiten zijn conform genomen (zie 1.1.3)


Documentbeheer

Datum

Pagina


Marco de Waal

20 april 2012

98 van 98

Elke jongere een sterke start

Recommend Documents