ELFNOVEMBERGROEP Elfnovembergroep, Wijtschatestraat 2, B-8956 Kemmel korte voorstelling

ELFNOVEMBERGROEP Elfnovembergroep, Wijtschatestraat 2, B-8956 Kemmel – [email protected]

korte voorstelling In België is 11 november, de dag in 1918 van de wapenstilstand na de Eerste Wereldoorlog, een officiële feestdag. Voor jongeren in de jaren ‘70 is er nog nauwelijks een verband met die oorlog. Opbouwwerk Heuvelland, actief in de dorpen bezuiden Ieper, nodigt op 11 november 1977 jongeren uit tussen 20 en 25 jaar. Ze luisteren naar de eerder opgenomen getuigenissen van Marie Beck en Oscar Ricour, die beiden de oorlog meegemaakt hebben. Ze zijn geraakt door deze getuigenissen. Ze worden aangemoedigd om geregeld dezelfde bejaarde, man of vrouw, te bezoeken, die ook die oorlog heeft meegemaakt, een buurman, een oma. Veertig jongeren gaan hier op in. Als het klikt tussen jong en oud, nemen ze een klein bandopnemertje mee. Zo ontstaat een boeiend klankarchief over de Eerste Wereldoorlog in deze streek. De getuigenissen worden opgenomen in het boek “Van den Grooten Oorlog” dat op 11 november 1978 wordt gepubliceerd. Geïnspireerd door deze getuigenissen schrijft Marieke Demeester een volksspel “Nooit brengt een Oorlog Vrede”. Het wordt gespeeld door 60 amateurs onder leiding van beroepskrachten. Vrijwilligers bouwen in Kemmel een bedrijfsloods om tot een “frontschouwburg” met 800 zitplaatsen. 6 voorstellingen, telkens uitverkocht. Op uitnodiging van twee vredesgroepen wordt daarna gespeeld in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel. Daarna een toernee naar meerdere grote schouwburgen. Samen 19 voorstellingen voor 16.000 toeschouwers. “Ecce Homo – Aanschouwt de Mens!” Onder deze titel wordt in 1988 een grote tentoonstelling gebouwd over de Eerste Wereldoorlog. De tentoonstelling stelt de gewone mens centraal. De bezoekers worden er stil tussen de voorwerpen, foto’s, tekeningen, schilderijen, etsen en houtsneden van Frank Brangwyn, Albert Hahn, Käthe Kollwitz, Frans Masereel, de gedichten en verhalen. Geregeld zijn er kleinere activiteiten: avonden waar getuigenissen worden gebracht, een poëzie-avond over oorlog en vrede… In 2004 richt de Elfnovembergroep een grote tentoonstelling in “Vluchten: van alle tijden!” met beelden uit ’14-‘18, uit ’40-’45, uit de actualiteit. Centraal in deze tentoonstelling staat een tekening van Frans Masereel “juni ’40 in Frankrijk”. In dat jaar verschijnt ondertussen de vijfde druk van het boek “Van den Grooten Oorlog”: in totaal reeds 15.000 exemplaren. Naar aanleiding van de tentoonstelling, is er bij deze uitgave een CD toegevoegd met getuigenissen over vluchten. Nu de honderdste verjaardag van de Eerste Wereldoorlog nadert (2014-2018), verhoogt opnieuw de belangstelling. Binnen de Elfnovembergroep wordt gewerkt aan een zesde bijgewerkte uitgave van het boek in het Nederlands. Met vrijwilligers (taalleraren) wordt gewerkt aan een vertaling in het Frans, Engels en Duits. Daarvoor nemen we contact met scholen in Vlaanderen, Nederland, Noord-Frankrijk, met vrienden en kennissen in Frankrijk, Engeland en Duitsland.

VAN DEN GROOTEN OORLOG 1977: Veertig jongeren bezoeken elk een bejaarde die zijn/haar belevenis van de Eerste Wereldoorlog vertelt. Hun getuigenissen worden op band opgenomen. Vrijwilligers schrijven die teksten uit. De belangrijkste verhalen worden in een boek opgenomen, dat op 11 november 1978 wordt gepubliceerd. De getuigen vertellen uiteraard in de streektaal. Hun verhaal wordt uitgeschreven, zo dicht mogelijk bij de gesproken taal, maar zo dat het leesbaar wordt in het ganse Nederlandse taalgebied. We geven een voorbeeld. Marie Beck vertelt over de terugkeer na de oorlog: Ik zie nog altijd Belle voor mijn ogen, lijk dat we daar beland zijn in april van ’19. We kwamen met heel onze bende van Lisieux, waar dat we in april van ’18 gevlucht waren. De trein bracht ons met pak en zak tot in Belle. Belle lag aan onze voordeur. Daar gingen we naar de markt. Ik hoor moeder nog altijd zeggen: “We zijn schrikkelijk zwaar geladen, we gaan een voiture vragen om ons naar huis te voeren”. Ja, voiture. Als de trein stopte, we zagen een klein houten barakje in een grote hoop vuiligheid en stenen. Daar was niets meer overgebleven van die schone stee. De statie, d’huizen, de kerken, ’t steehuis, ’t lag al in stukken en brokken. De route was opengesneden, de markt was niet meer te herkennen. Hier en daar zag men een mens bezig in de stenen te zoeken of een huizekotje te timmeren met planken en platen. Waar dat je liep, de ratten sprongen weg voor je voeten.

We werken nu aan de vertaling van het boek, in het Frans, Engels en Duits. We doen een beroep op VRIJWILLIG(ST)ERS, in de eerste plaats taalleraren. We vragen hen 400 tot 500 regels uit het boek te vertalen. We geven voor iedere vrijwillig(st)er op van welke getuige(n) we voorstellen de tekst uit het boek te vertalen, in het Duits, het Frans of het Engels. bv. Marie Beck 504 regels bv. Louise Parmentier 196 + Marie Brutsaert 83 + Martha Vandamme 83 + Maria Govaere 73 = 435 regels We zouden blij zijn zo alle vertalingen tegen juni 2012 in een eerste versie klaar zouden zijn. Dan worden ze nog eens doorgenomen door een vrijwillig(st)er, die de taal waarin het vertaald is als moedertaal heeft en die zelf taalleerkracht is. In het boek komen ook getuigenisen voor die vertaald werden uit het Frans (Dandieu), uit het Duits (Mengering en Stevens) en uit het Engels (Burke, Fagence, Oxley en Pratt). Die zullen we voor de twee andere talen laten vertalen uit de oorspronkelijke tekst. We hebben verder nog enkele geschreven getuigenissen in het boek opgenomen: van Achiel Cassiman, Jerome Delamane, Jules Isaac, Adolf Sempf en Achiel Van Walleghem. 24 vrijwilligers zijn reeds aan het werk. Aan de medewerkende scholen wordt uiteraard het boek “Van den Grooten Oorlog” bezorgd (een exemplaar voor de school, een voor de betrokken leraar), een 8 meter lang doek met de vluchttekening van Frans Masereel en een boek van Adolf Sempf dat we in 2008 tweetalig hebben uitgegeven. “Der Tod am Kemmel / De Dood op de Kemmelberg”. Aan iedere vrijwillig(st)er vragen we een VRAGENLIJST in te vullen, zo dat we vlot contact kunnen leggen met hem/haar en zo mogelijk met de school.

In 2004 werd de vijfde uitgave van het boek “Van den Grooten Oorlog” gepubliceerd: 380 bladzijden getuigenisen, geillustreerd met foto’s uit Belgische, Britse (Imperial War Museum), Franse en Duitse archieven. Bij deze vijfde uitgave werd een CD gevoegd met getuigenissen (in het West-Vlaams) over vluchten. Een kaartje verwijst bij deze getuigenissen naar de weergave in het boek.

De tekening van Frans Masereel “Juin ’40 en France” op een 8 meter lang doek gezeefdrukt. Ze komt het best tot haar recht wanneer het doek genaaid wordt op een kleurrijk achtergronddoek of geplaatst op een kleurrijke wand.

Het boek “Der Tod am Kemmel” van Adolf Sempf is het pijnlijk verhaal van een Duits soldaat die de slag om Kemmel, april 1918, heeft meegemaakt. Het is twee keer tweetalig uitgegeven (DuitsNederlands en ook Duits-Frans) met illustraties van de Nederlandse kunstenaar Albert Hahn (1877-1918).

Hierbij tonen we acht delen van de tekening van Frans Masereel. Kleef ze aan elkaar en u krijgt een duidelijk beeld van het geheel.

NA DEZE KORTE KENNISMAKING MET HET WERK VAN DE ELFNOVEMBERGROEP DANKEN WIJ BIJ VOORBAAT IEDEREEN DIE EEN VERTALING VAN EEN AANTAL BLADZIJDEN UIT HET BOEK VAN DEN GROOTEN OORLOG OP ZICH WIL NEMEN ALS VRIJWILLIGERSWERK Hendrik Loobuyck, voorzitter Marieke Demeester, secretaris Jan Hardeman, medewerker ELFNOVEMBERGROEP, Wijtschatestraat 2, B-8956 Kemmel [email protected]