Electrabel Jaarverslag 2006
Jaarverslag
2006
N
Cover Jaarverslag baseline neg.i1 1
04-04-2007 13:18:16
1
Boodschap van Gérard Mestrallet en Jean‑Pierre Hansen
p. 2
Organen van bestuur en controle
p. 4
Panorama van de groep Electrabel p. 5 Electrabel vandaag
p. 6
Het Electrabel-aandeel
p. 8
Geconsolideerde kerncijfers
p. 9
4
Geconsolideerde jaarrekening
p. 51
Consolidatie-organogram van de Electrabel-groep p. 52 Geconsolideerde winst- en verliesrekening
p. 55
Geconsolideerde balans
p. 56
Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen p. 58
2 3
Jaarverslag
p. 11
Markante ontwikkelingen
p. 12
Financiële toestand
p. 18
Corporate governance p. 33 Inleiding
p. 34
Raad van bestuur
p. 35
Comités opgericht door de Raad van bestuur p. 43 College van commissarissen
p. 48
Overige informatie
p. 49
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
p. 59
Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
p. 60
Verslag van het College van commissarissen
5
Jaarrekening Electrabel N.V. Inleiding
p. 132
p. 135 p. 136
Balans
p. 137
Resultatenrekening
p. 138
Resultaatverwerking
p. 138
Bijlagen
p. 139
Tabellen
p. 140
Woordenlijst
p. 144
Sites in Europa
p. 145
Informatie
p. 146
Colofon Dit Jaarverslag kwam tot stand onder coördinatie van het Secretariaat van Electrabel. Het grafisch concept en de productie werden toevertrouwd aan
, Parijs (Frankrijk).
Foto kaft: Luk Vander Plaetse Druk: Antilope, Lier (België) Verantwoordelijk uitgever: Patrick van der Beken Pasteel, Regentlaan 8, 1000 Brussel, België
1
Boodschap van Gérard Mestrallet en Jean‑Pierre Hansen
p. 2
Organen van bestuur en controle
p. 4
Panorama van de groep Electrabel p. 5 Electrabel vandaag
p. 6
Het Electrabel-aandeel
p. 8
Geconsolideerde kerncijfers
p. 9
4
Geconsolideerde jaarrekening
p. 51
Consolidatie-organogram van de Electrabel-groep p. 52 Geconsolideerde winst- en verliesrekening
p. 55
Geconsolideerde balans
p. 56
Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen p. 58
2 3
Jaarverslag
p. 11
Markante ontwikkelingen
p. 12
Financiële toestand
p. 18
Corporate governance p. 33 Inleiding
p. 34
Raad van bestuur
p. 35
Comités opgericht door de Raad van bestuur p. 43 College van commissarissen
p. 48
Overige informatie
p. 49
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
p. 59
Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
p. 60
Verslag van het College van commissarissen
5
Jaarrekening Electrabel N.V. Inleiding
p. 132
p. 135 p. 136
Balans
p. 137
Resultatenrekening
p. 138
Resultaatverwerking
p. 138
Bijlagen
p. 139
Tabellen
p. 140
Woordenlijst
p. 144
Sites in Europa
p. 145
Informatie
p. 146
Jaarverslag 2006
Electrabel - Jaarverslag 2006
Boodschap van Gérard Mestrallet en Jean‑Pierre Hansen
Boodschap van Gérard Mestrallet en Jean‑Pierre Hansen
2006 was in de eerste plaats het jaar van de aankondiging van het fusieproject tussen SUEZ en Gaz de France. Dit project kadert perfect binnen de voornaamste krachtlijn van onze strategie sinds meer dan 15 jaar, aangezien het onder andere de oprichting beoogt van een leidinggevende onderneming op wereldvlak rond de synergieën “aardgas – elektriciteit”. De industriële kracht en waarde van dit project worden door alle waarnemers unaniem erkend. Electrabel heeft daar resoluut toe bijgedragen. Tegelijkertijd heeft onze onderneming de gevolgde koers aangehouden en uitstekende resultaten geboekt, die de grote relevantie van ons ondernemingsmodel en van de strategische keuzes van de laatste jaren benadrukken. Doorgaan op de ingeslagen weg betekende voor Electrabel in 2006, de ingenomen posities optimaal benutten en tegelijk de activiteiten in Europa verder ontwikkelen. En dat is precies wat onze onderneming heeft gedaan: van het beheer van onze centrales, andermaal een voorbeeld van betrouwbaarheid, over de activiteit Trading en Portfolio Management heen, waar de markt- en optimaliseringsoperaties tot recordresultaten hebben geleid, tot de verkoop, met de stabilisering van ons marktaandeel in alle segmenten in België en een vooruitgang ‘met twee cijfers’ elders in Europa, beschikken wij over een stevige basis waardoor we de toekomst met vertrouwen tegemoet kunnen zien. Aan uitdagingen ontbreekt het uiteraard niet. In de eerste plaats zullen we onze ambities moeten bevestigen op de NoordwestEuropese markt. De Benelux, Frankrijk en Duitsland vormen, wat elektriciteit betreft, steeds meer een eengemaakte markt, een continentale plaat, waarop Electrabel over bevoorrechte posities beschikt. Al sinds jaren draagt onze onderneming bij tot de integratie van de markten in die landen. Zo hebben wij in 2006 de oprichting ondersteund van een Belgische elektriciteitsbeurs – Belpex – die gekoppeld is aan haar Franse en Nederlandse tegenhangers. In de toekomst wordt deze Europese continentale plaat de facto een uitverkoren terrein voor de groei van onze onderneming. Er zijn belangrijke investeringsbeslissingen voorzien: in de komende jaren zullen er nieuwe centrales gebouwd worden in Nederland, Duitsland, Frankrijk en België. Parallel daarmee gaat Electrabel zich eveneens inzetten om er haar marktaandelen verder uit te bouwen. Deze groei is enkel mogelijk dankzij het werk dat onze ontwikkelingsteams in de afgelopen jaren hebben geleverd. Projecten zijn er voldoende. Over sommige is de beslissing reeds genomen, andere zitten in de pijplijn. Ze beantwoorden echter zonder uitzondering aan de strenge rentabiliteitscriteria, die steeds het handelsmerk van Electrabel zijn geweest.
Electrabel - Jaarverslag 2006
Boodschap van Gérard Mestrallet en Jean‑Pierre Hansen
Wat de beoogde capaciteit betreft, koestert de Groep ambitieuze doelstellingen met een uitbreiding tot 35 GW tegen 2009 in Europa en tot 75 GW tegen 2012, wereldwijd. Onze onderneming zal haar ambities dus niet beperken tot het elektriciteitssysteem van de continentale plaat. Electrabel beschikt reeds over een bijzonder stevige basis in Italië, op het Iberische schiereiland, in Polen en in Hongarije. Ze onderzoekt opportuniteiten overal elders in Europa en zal dat blijven doen. Gezien de beperkte mogelijkheden inzake overnames op dit ogenblik en om meer voordeel te halen uit de ontwikkelingscycli in sommige andere regio’s van de wereld, bestuderen wij een project over de toenadering tussen de activiteiten van Electrabel en SUEZ-TRACTEBEL, in het bijzonder die van de entiteit SUEZ Energy International. Door deze integratie zou de ontwikkeling van de energieactiviteiten van de Groep kunnen worden uitgebreid, wat al haar componenten ten goede zou komen. Maar deze groei zal niet tot elke prijs gebeuren. Hij moet rendabel en tegelijk duurzaam zijn. Een onderneming, temeer wanneer deze actief is in de energiebranche, moet haar activiteiten laten aansluiten bij het specifieke kader van de samenleving binnen dewelke ze haar activiteiten uitoefent. De milieu-uitdagingen waarmee onze planeet wordt geconfronteerd – en in het bijzonder die welke met het klimaat te maken hebben – zijn weliswaar wereldwijd, maar de oplossingen zijn vaak lokaal. Het zijn meteen ook onze uitdagingen. We moeten dus groeien, de rentabiliteit van onze activiteiten verzekeren en onze bijdrage leveren in de strijd tegen de opwarming van de planeet, overal waar wij actief zijn. Dit is een immense uitdaging die Electrabel zeker wil aannemen.
Brussel, 6 maart 2007
Electrabel - Jaarverslag 2006
Jean-Pierre Hansen
Gérard Mestrallet
Gedelegeerd bestuurder
Voorzitter
Organen van bestuur en controle
Organen van bestuur en controle – toestand op 6 maart 2007 Raad van bestuur
Strategisch comité
Voorzitter: Gérard MESTRALLET
Voorzitter: Jean-Pierre HANSEN
Ondervoorzitter en Gedelegeerd bestuurder:
Leden:
Jean-Pierre HANSEN
Gérard MESTRALLET
Ondervoorzitter: Emmanuel van INNIS
Emmanuel van INNIS
Leden:
Alain CHAIGNEAU
Alain CHAIGNEAU
Gérard LAMARCHE
Baron CROES
Baron VANDEPUTTE
Jean-Pierre DEPAEMELAERE
Baron VAN WAEYENBERGE
Pierre DRION Yves de GAULLE
Auditcomité
Baron van GYSEL de MEISE
Voorzitter: Baron CROES
Luc HUJOEL Gérard LAMARCHE Robert-Olivier LEYSSENS Jean-Pierre RUQUOIS Lutgart VAN den BERGHE Baron VANDEPUTTE Baron VAN WAEYENBERGE Geert VERSNICK Xavier VOTRON Secretaris van de vennootschap:
Leden: Gérard LAMARCHE Jean-Pierre RUQUOIS
Benoemings- en bezoldigingscomité Voorzitter: Gérard MESTRALLET Leden: Lutgart VAN den BERGHE Baron VANDEPUTTE
Patrick van der BEKEN PASTEEL
College van commissarissen
Algemene directie
DELOITTE Bedrijfsrevisoren
Voorzitter: Jean-Pierre HANSEN Leden: Alfred BECQUAERT
Verantwoordelijke vertegenwoordigers: Philip MAEYAERT, Laurent BOXUS Bedrijfsrevisoren
Eric BOSMAN
ERNST & YOUNG Bedrijfsrevisoren
Sophie DUTORDOIR
Verantwoordelijke vertegenwoordigers:
Alfred HOFMAN
Pierre ANCIAUX, Vincent ETIENNE
Jacques HUGE
Bedrijfsrevisoren
Alain JANSSENS Philippe LERMUSIEAU Walter PEERAER Nicolas TISSOT Philippe VAN TROEYE
Electrabel - Jaarverslag 2006
Panorama van de groep Electrabel Electrabel vandaag
p. 6
Het Electrabel‑aandeel
p.
Geconsolideerde kerncijfers
p. 9
Electrabel - Jaarverslag 2006
1
5
1
Panorama van de groep Electrabel Electrabel vandaag
Electrabel vandaag Electrabel behoort tot de top van de energieondernemingen
In elke strategische keuze houdt de onderneming rekening met
in Europa en is marktleider in de Benelux. Ze beoogt een
de milieufactor. Ze toetst elke beslissing en elke actie aan haar
duurzame groei op haar kernmarkten met inachtneming van
vier basiswaarden: klantgerichtheid, performantie, aandacht voor
strikte rentabiliteitscriteria. Om zo goed mogelijk te voldoen aan
de medewerkers en zin voor verantwoordelijkheid. Electrabel
de behoeften van haar klanten steunt de onderneming op een
maakt deel uit van SUEZ, een internationale industriële en
Europees net van dochterondernemingen en partnerschappen
dienstengroep die actief is op het vlak van energie en milieu.
met lokale operatoren. Ze haalt het beste uit de vele synergieën
Hij bezit 98,62 % van de aandelen van de onderneming, die
tussen elektriciteit en aardgas. Een sterke financiële structuur,
daardoor ten volle de vele synergieën die in de SUEZ-groep
deskundigheid op hoog niveau, een helder bedrijfsmodel en een
aanwezig zijn kan benutten.
geïntegreerd risicobeheer vormen haar steunpilaren.
Verkoop: 23 457 GWh Productie: 4 711 MW Personeel: 957 Verkoop: 73 454 GWh Productie: 13 127 MW Personeel: 8 445 Verkoop: 3 242 GWh Productie: 376 MW Personeel: 18 Verkoop: 15 135 GWh Productie: 4 839 MW Personeel: 1 541 Verkoop: 1 522 GWh Productie: 758 MW Personeel: 54 Verkoop: 132 GWh Productie: 366 MW
Electrabel - Jaarverslag 2006
Verkoop: 10 394 GWh Productie: 296 MW Personeel: 196 Verkoop: 9 382 GWh Productie: 1 654 MW Personeel: 1 312 Verkoop: 3 435 GWh Productie: 1 676 MW Personeel: 411 Verkoop: 16 371 GWh Productie: 2 219 MW Personeel: 1 086
Strategische markten Benelux markt Markt van grote historische operatoren Ontwikkelingsmarkt Thuismarkt
Panorama van de groep Electrabel Electrabel vandaag
Kernactiviteiten
Kerncijfers
Verkoop van elektriciteit, aardgas en energieproducten en -diensten
VERKOOP
Electrabel dient zich aan als een leverancier van globale en op maat
Europa buiten Benelux
ontwikkelde energieoplossingen aan industriële ondernemingen.
Aardgas
Ze biedt de kleine en middelgrote ondernemingen en de
Benelux
residentiële klanten nabuurschap en kwaliteit, zodat zij al hun
Europa buiten Benelux
specifieke verwachtingen kan inlossen. Aan de basisproducten
KLANTEN
voegt ze diensten toe die een toegevoegde waarde opleveren. De elektriciteitsverkoop buiten België is goed voor meer dan 53 % van het totale volume. De onderneming wil tegen 2009 een verkoopvolume van 200 TWh bereiken.
Productie van elektriciteit
Elektriciteit
GWh
100 154
Benelux
56 371 GWh
productieactiviteiten in de verschillende Europese regio’s. Ze beheert een gediversifieerd productiepark van 30 021 MW. De doelstellingen die de onderneming daarbij hanteert zijn een hoog energierendement en een zo klein mogelijke impact op het milieu. Het Europese park bestaat voor een groot deel uit hoogrenderende gasturbines (7 700 MW), uitermate bedrijfszekere kerncentrales (6 300 MW) en hernieuwbare energiebronnen (4 800 MW). 49,1 % van de productie is CO2-emissievrij. De onderneming mikt tegen 2009 op een productiecapaciteit van 35 000 MW.
Trading van elektriciteit en aardgas
84 921
81 022 3 899
Elektriciteit
5 658 684
Benelux
3 937 180
Europa buiten Benelux
1 721 504
Aardgas
2 225 732
Benelux
2 164 503 61 229
Europa buiten Benelux
Electrabel versterkt haar lokale geografische aanwezigheid met
156 525
Kabeltelevisie
537 642
PRODUCTIE
Productiecapacteit
MW
30 021
Benelux
18 213
Europa buiten Benelux
11 808
Productie elektriciteit
GWh
136 425
88 375
Benelux
48 049
Europa buiten Benelux Productie warmte
GWh
13 293
Benelux
8 028
Europa buiten Benelux
5 265
PERSONEEL Aantal werknemers in actieve dienst
FTE
14 020
Electrabel is actief in trading op alle energiemarkten van Europa,
Benelux
9 420
van Scandinavië tot Spanje en van de Benelux tot Polen. Trading
Europa buiten Benelux*
4 600
speelt een sleutelrol in haar Europese strategie. Door haar tradingactiviteiten, zoals aankoop van brandstoffen, valorisatie van de centrales en verkoop, optimaliseert de onderneming haar globale energiepositie op de markten.
MILIEU
Productiecapacteit CO2-uitstootvrij Europa
% van de totale capaciteit
41,2
België
% van de totale capaciteit
52,0
Elektriciteitsproductie CO2-uitstootvrij
Exploitatie van distributienetten voor elektriciteit en aardgas In Wallonië (België) staat Electrabel in voor de technische exploitatie, het onderhoud en de ontwikkeling van distributienetten voor elektriciteit en aardgas in opdracht van onafhankelijke distributienetbeheerders. In de loop van 2006 trok de onderneming zich in Vlaanderen en Brussel terug uit
Europa
% van de totale productie
49,1
België
% van de totale productie
61,6
FINANCIËN Opbrengsten
in miljoenen EUR
13 507
Resultaat uit operaties
1 601
Operationele winst
2 272
* CNR inbegrepen
deze activiteit.
Electrabel - Jaarverslag 2006
1
1
Panorama van de groep Electrabel Het Electrabel-aandeel
Het Electrabel-aandeel Bedrag van het dividend Bruto: 17,80 euro per maatschappelijk aandeel
Deze bedragen komen exact overeen met het interimdividend
Netto: 13,35 euro per maatschappelijk aandeel
beslist door de Raad van bestuur van 13 december 2006, betaalbaar vanaf 19 december 2006 tegen afgifte van coupon
Netto met coupon strip VVPR: 15,13 euro per maatschappelijk
nr. 18, desgevallend samen met coupon strip VVPR nr. 18,
aandeel
aan de loketten van de volgende instellingen in België: Bank Degroof, Dexia Bank België, Fortis Bank, ING België, KBC Bank, Petercam.
Totaal aantal maatschappelijke aandelen en stemrechten op 31 december 2006 54 878 197
Agenda
25 april 2007
Het Jaarverslag 2006 is ter beschikking op www.electrabel.com
10 mei 2007
Gewone algemene vergadering en verspreiding van het Jaarverslag 2006
24 augustus 2007
Vergadering van de Raad van bestuur die de halfjaarlijkse rekening 2007 afsluit.
Electrabel - Jaarverslag 2006
Panorama van de groep Electrabel Geconsolideerde kerncijfers
Geconsolideerde kerncijfers
Opbrengsten In miljoenen EUR
13 507
11,0 %
12 218
17,8 %
Diensten en andere
Diensten en andere
46,6 %
45,5 %
17,9 %
Verkoop elektriciteit Benelux
Verkoop aardgas
Verkoop elektriciteit Benelux
15,0 %
Verkoop aardgas
20,6 %
25,6 % Verkoop elektriciteit buiten Benelux
Verkoop elektriciteit buiten Benelux
2006
2005
Operationele winst
Resultaat uit operaties
In miljoenen EUR
In miljoenen EUR
2 272 1 601
1 948
1 444
+16,6 %
+10,9 %
2006
Electrabel - Jaarverslag 2006
2005
2006
2005
1
1
Panorama van de groep Electrabel Geconsolideerde kerncijfers
Nettoresultaat - aandeel van de Groep In miljoenen EUR
2 142 1 908
+12,3 %
2006
2005
Verkoop aardgas
Verkoop elektriciteit
In TWh
In TWh
200
84,9
156,5
145,5
73,3
2006
150
+15,8 %
+7,6%
2005
Europa buiten Benelux
Europa buiten Benelux
Benelux
Benelux
2006
100
2005
50
0
10 Electrabel - Jaarverslag 2006
2
Jaarverslag Markante ontwikkelingen
p. 12
De verkoop van elektriciteit en aardgas blijft gestaag stijgen
p. 12
Electrabel stelt aan al haar categorieën van klanten aangepaste oplossingen voor
p. 13
Electrabel vergroot haar geïnstalleerd vermogen en start grote investeringsprojecten op
p. 14
Electrabel vergroot het aandeel van haar CO2‑vrije centrales met het oog op duurzame ontwikkeling
p. 14
Europa begint in te zien dat het inzake energie een belangrijke rol te spelen heeft
p. 15
Human resources
p. 16
Onderzoek en Ontwikkeling
p. 1
Financiële toestand
p. 1
Samenvatting van de geconsolideerde resultaten
p. 1
Consolidatiekring
p. 1
Geconsolideerde opbrengsten
p. 20
Operationele winst of verlies
p. 22
Financieel resultaat
p. 23
Aandeel in het netto resultaat van investeringen gewaardeerd volgens de ‘equity’‑methode
p. 24
Winstbelastingen
p. 24
Netto resultaat
p. 24
Samenvatting van de geconsolideerde balans
p. 25
Samenvatting van de geconsolideerde kasstromen
p. 2
Beknopte jaarrekening van Electrabel N.V.
p. 2
Winstverdeling
p. 2
Artikel 524 van het Wetboek van vennootschappen
p. 29
Vergoeding van het College van commissarissen
p. 30
Belangrijkste risico’s en onzekerheden
p. 30
Vooruitzichten
p. 31
Gebeurtenissen na afsluiting van het boekjaar
p. 32
Electrabel - Jaarverslag 2006
11
2
Jaarverslag Markante ontwikkelingen
Markante ontwikkelingen De verkoop van elektriciteit en aardgas blijft gestaag stijgen De verkoop van elektriciteit van de Electrabel-groep in 2006, wholesaleverkoop inbegrepen, bedroeg 156,5 TWh, of een
Verkoop elektriciteit per land in 2006 Wholesale inbegrepen
toename met 7,6 % (+11 TWh) ten opzichte van 2005. Dankzij
156,5 TWh
deze vooruitgang zit Electrabel op schema om haar doelstelling te realiseren, namelijk 200 TWh verkopen tegen 2009. Zowat 64 % van de verkopen werden in de Benelux gerealiseerd, 21 % in de regio Frankrijk – Italië – Iberisch schiereiland en 15 % in de regio Polen – Duitsland – Hongarije. De volumes vielen lichtjes terug in de Benelux (- 0,1 %), terwijl de Groep een forse vooruitgang
64,0 % Benelux
liet optekenen buiten de Benelux (+ 24,5 %), met name in de segmenten business en wholesale. In België, daalden de verkochte volumes met 2,4 %. In hoeveelheden uitgedrukt ging de verkoop in de segmenten
14,8 %
21,2 %
Duitsland, Polen, Hongarije
Frankrijk, Italië, Iberisch schiereiland
retail en business (industrie en voortverkopers) erop vooruit, maar deze toename werd meer dan negatief gecompenseerd door de daling van de verkoop in het segment wholesale. In Nederland, gingen de verkochte volumes er met 4,7 % op vooruit, voornamelijk dankzij de eerste bijdrage van Rendo en Cogas, bedrijven die actief zijn in de verkoop van elektriciteit en aardgas en die in oktober 2006 voor het eerst in de
56,4 TWh 18,4 %
16,7 %
Duitsland
Polen
2,9 %
6,1 %
Iberisch schiereiland
Hongarije
consolidatiekring werden opgenomen. De sterke groei in de segmenten business (+21,8 %) en wholesale (+61,3 %) buiten de Benelux deed zich op nagenoeg alle
29,0 % Italië
26,9 % Frankrijk
markten voor. Dit is het resultaat van succesvolle commerciële inspanningen en van de (her)opstart van centrales (meer bepaald de inbedrijfstelling van de STEG-centrale van Castelnou in Spanje tijdens de zomer).
Verkoop aardgas per land in 2006 Wholesale inbegrepen
De aardgasverkoop van de onderneming, wholesale inbegrepen, bedroeg 84,9 TWh, ofwel een toename met 15,8 % (+11,6 TWh)
84,9 TWh
ten opzichte van 2005. Deze groei is het resultaat van een stijging voor alle segmenten, zowel binnen als buiten de Benelux.
2,0 %
In België namen de verkochte volumes met 5,0 % toe. In
Duitsland
hoeveelheden ging de verkoop aan het segment retail erop
2,6 %
achteruit (-3,8 %), tengevolge van het gecombineerde effect
95,4 %
van een daling van het marktaandeel en de hogere gemiddelde
Benelux
temperaturen ten opzichte van 2005. De hoeveelheden die aan de segmenten business (+4,1 %) en vooral wholesale (+69,4 %) werden verkocht, kenden dan weer een toename.
12 Electrabel - Jaarverslag 2006
Italië
Jaarverslag Markante ontwikkelingen
In Nederland zijn de volumes van de rechtstreekse verkoop
Buiten de Benelux stegen de verkochte volumes zowel in
gestegen tot 7 TWh. Deze stijging vloeit ten dele voort uit het
Duitsland als in Italië, de twee landen waarin de Groep op dit
effect van de eerste bijdrage van Rendo en Cogas, maar de
ogenblik op dit domein actief is.
2
voornaamste reden van deze groei is de ontwikkeling van de activiteiten in het segment business.
Electrabel stelt aan al haar categorieën van klanten aangepaste oplossingen voor Ook in 2006 heeft Electrabel de voorrang gegeven aan de
niveau heeft de onderneming alles in het werk gesteld om
klantenservice, een commerciële aanpak waarvoor al zeer vroeg
ervoor te zorgen dat haar multisite en multinationale klanten
werd gekozen om op een concurrentiële manier te kunnen
in heel Europa over geharmoniseerde diensten zouden kunnen
deelnemen aan de liberalisering van de energiemarkten. Deze
beschikken.
benadering steunt eerst en vooral op het aanbieden van een kwaliteitsvolle en gegarandeerde basishoeveelheid energie, tegen concurrerende prijzen. Voor Electrabel is dat mogelijk dankzij de efficiëntie van haar ondernemingsmodel. Behalve deze leveringen van onberispelijke kwaliteit moeten de specifieke verwachtingen van alle klantencategorieën correct worden ingeschat en moet hierop worden gereageerd, door een optimaal pakket aan energiegebonden diensten aan te bieden.
In België is Electrabel er voor het eerst sinds de liberalisering in geslaagd, haar marktaandeel te stabiliseren. Wat de massaklanten betreft, blijft de aanpak erin bestaan om aan residentiële klanten en kleine zelfstandigen energie tegen de beste prijs aan te bieden, zonder dat ze zich om wat dan ook hoeven te bekommeren. Bijkomend energiecomfort dus, aan de hand van een waaier aan diensten. Dankzij dit gedifferentieerde aanbod heeft Electrabel in Vlaanderen een nettowinst geboekt,
In 2006, na verschillende jaren van stijgende energieprijzen en
met name door een gerichte benadering van consumenten
onder druk van een algemene bekommernis om het milieu – al
waarvan de onderneming nooit de historische leverancier is
dan niet ingegeven door de klimaatopwarming – die nog groter
geweest, en die ze dus voor zich heeft trachten te winnen. In
wordt, zaten de industriële klanten en de ondernemingen
Wallonië en in Brussel heeft Electrabel de volledige liberalisering
als het ware te wachten op middelen om hun energiekosten
voorbereid, die op 1 januari 2007 van kracht is geworden, door
te beheersen. Deze dwingende vraag was Electrabel niet
de klanten vanaf het begin meerdere opties aan te bieden.
ontgaan en de onderneming is blijven werken aan een verdere verfijning van het eigen aanbod. De ingevoerde nieuwigheden kregen verschillende vormen: steeds meer gesofistikeerde Internettools waarmee bedrijven hun verbruik kunnen opvolgen; initiatieven – audits, consultancy, e.d. – die hen helpen om hun verbruik te verlagen; gestructureerde en aangepaste producten waardoor ze zich kunnen indekken tegen de risico’s die de energieprijzen met zich meebrengen. In 2006 heeft Electrabel eveneens haar aanbod op het gebied van groene energie in België versterkt door de lancering van AlpEnergie, voor bedrijven die hun bijdrage aan het behoud van het milieu willen benadrukken. Electrabel heeft ook voortgewerkt aan de ontwikkeling van zeer specifieke oplossingen op het vlak van de warmtekrachtkoppeling of de begeleiding van haar klanten op energievlak. Op Europees
Electrabel - Jaarverslag 2006
In heel België werd de nadruk gelegd op het rationeel energiegebruik voor residentiële klanten (R.E.G.), door zowel informatie als concrete en praktische Internettools ter beschikking te stellen. Electrabel wil haar bestand aan massaklanten ook in andere landen dan België verder uitbouwen. Daarvan getuigen de overnames van Rendo en Cogas in Nederland in het midden van 2006. Met de overname van die distributeurs en leveranciers zal Electrabel in Nederland voortaan 400 000 klanten tellen. Daarnaast heeft AceaElectrabel in 2006 in Italië twee nieuwe lokale partnerschappen gesloten op de vrije markt. Op het ogenblik bestaan er dus vier partnerschappen: Elettria, Elga Sud, Umbria Energy en Voghera Energia Vendita.
13
2
Jaarverslag Markante ontwikkelingen
Electrabel vergroot haar geïnstalleerd vermogen en start grote investeringsprojecten op Electrabel heeft zich tot doel gesteld om tegen 2009 in Europa
technologieën en door gebruik te maken van een gevarieerd
over een geïnstalleerde capaciteit van 35 000 MW te beschikken.
aanbod aan primaire energieën. De definitieve keuzes
In 2006 werd het productiepark, met dit doel voor ogen, verder
worden bepaald door alle lokale factoren (vraag, prijzen,
ontwikkeld. Twee belangrijke basiseenheden werden industrieel
reguleringsaspecten …), met het oog op het behoud van
in bedrijf gesteld: één in Spanje en één in Italië. In Aragon startte
een globaal evenwicht en de vermindering van de risico’s op
de centrale van Castelnou, een STEG-eenheid van 758 MW,
Europees vlak.
met de productie in april 2006. In Rosignano, Toscanië, werd de STEG Roselectra (385 MW) in de eerste dagen van 2007 aan het net gekoppeld. Nog in Italië, in Lieni (Piëmonte), zal een bijkomende STEG-eenheid met de productie beginnen in het najaar van 2007.
Zo werd voor het project van de STEG-centrale van 1 200 MW in Spanje, in Morata (bij Madrid), een administratieve goedkeuring verleend. In Nederland werden de goedkeuringen verkregen voor twee STEG-eenheden van 400 MW op de site van de centrale van Flevo. Voor drie vestigingsplaatsen in Duitsland
In België werden de omschakelingswerken aan de centrale van
en één in Nederland werden er definitieve akkoorden gesloten,
Amercoeur, tot een STEG van 420 MW, begin 2007 aangevat.
waardoor Electrabel één of meer steenkoolcentrales van
Ditzelfde jaar zal eveneens worden begonnen met de bouw van
750 MW zal installeren, en in Duitsland eventueel een STEG.
de eenheid van 310 MW op de vestigingsplaats van Sidmar in
In Frankrijk bestudeert Electrabel andere STEG-projecten en
Gent; het resultaat van een samenwerking met het staalbedrijf
blijft het kandidaat om deel te nemen in een kerncentrale van
Arcelor Mittal, met het oog op de verbranding van de restgassen
de nieuwe generatie.
van de hoogovens van Sidmar. In Frankrijk werd een bestelling geplaatst voor een STEG-centrale van 425 MW die begin 2010, in Fos-sur-Mer in de buurt van Marseille, operationeel zou moeten zijn.
Er moet eveneens worden op gewezen dat Electrabel massale investeringen heeft gedaan in bestaande centrales, om deze op een beter prestatieniveau te brengen of op een hoog niveau te houden. Dit was het geval in Italië (waar de repowering van
Daarnaast bestudeert en ontwikkelt Electrabel zowat overal in
de centrales van Tirreno Power einde 2008 zal zijn beëindigd),
Europa een aantal min of meer geavanceerde projecten. Het
in België (ontstikkings-/ ontzwavelingsinstallatie in de centrale
doel bestaat erin om de productiecapaciteit van haar park te
van Ruien) en in Nederland (renovatiewerken in Bergum en
blijven vergroten, met aandacht voor de verscheidenheid aan
Eems).
Electrabel vergroot het aandeel van haar CO2-vrije centrales met het oog op duurzame ontwikkeling Voor 2009 heeft de onderneming het aandeel van hernieuwbare
belangrijkste spelers te worden op de energiemarkt in Frankrijk,
energieën in haar Europese capaciteit vastgesteld op 18 %, of
maar tegelijk zijn engagement op het vlak van hernieuwbare
het equivalent van 6 300 MW. Electrabel zet haar investeringen
energiebronnen na te komen. SHEM exploiteert 773 MW
en projectstudies in die zin voort.
geavanceerde hydraulische productie in Frankrijk en is in 2006
In 2006 is de geïnstalleerde windkrachtcapaciteit van Electrabel met 227 MW toegenomen, door de ingebruikname van nieuwe
begonnen met de bouw van een eenheid van 4,5 MW in Laverna, in de Pyreneeën.
windturbineparken in Portugal, Italië, Frankrijk en België. In die
In Italië is Tirreno Power begonnen met de modernisering van
landen zitten eveneens talrijke projecten in de ontwikkelingsfase,
zijn waterkrachtcentrales.
evenals in Polen en Nederland.
Ten slotte moet ook worden onderstreept dat de kerninstallaties
In 2006 heeft Electrabel haar participatie in de SHEM (Société
van Electrabel in 2006, 34,4 % van haar Europese elektriciteit en
Hydroélectrique du Midi) tot 99,6 % opgetrokken. Een
57,9 % van de in België geproduceerde stroom hebben geleverd.
initiatief dat het beleid van de Groep illustreert om een van de
Daardoor is 49,1 % van de productie van Electrabel volledig
14 Electrabel - Jaarverslag 2006
Jaarverslag Markante ontwikkelingen
CO2-vrij. In 2006 heeft Electrabel nog geïnvesteerd in Tihange
onderneming heeft van deze gelegenheid gebruik willen maken
en in Doel met het oog op de voortzetting van een efficiënte
om haar professionaliteit opnieuw te benadrukken en te blijven
en veilige exploitatie van haar nucleaire productiecapaciteit. Er
werken aan de blijvende ontwikkeling van haar twee nucleaire
vinden ook andere belangrijke werkzaamheden plaats, terwijl de
sites. Electrabel is vastbesloten om de opgedane expertise inzake
site van Tihange zich op een OSART-audit aan het voorbereiden
kernenergie zowel in België als in Frankrijk in de toekomst te
is, die door het IAEA in mei 2007 zal worden uitgevoerd. De
benutten.
2
Europa begint in te zien dat het inzake energie een belangrijke rol te spelen heeft De positie van de Groep met betrekking tot de vermindering
het geruststellend dat de Commissie zich bezighoudt met de
van de uitstoot van broeikasgassen is uitermate belangrijk, nu
coördinatie van de nationale regelgevingen en de bedrijven
de Europese instellingen in 2006 hun beslissingsbevoegdheid
die voor het transport van elektriciteit instaan, waarbij tegelijk
inzake energie hebben herbevestigd. Naast de economische
grensoverschrijdende investeringen worden aangemoedigd. Al
doelstellingen van de eengemaakte energiemarkt en aspecten
die maatregelen moeten een betere doorstroming van elektriciteit
zoals de concurrentie, blijkt er ook nood te zijn aan omkadering
doorheen Europa mogelijk maken. Aangezien alle Europese
en regulering.
klanten op 1 juli 2007 hun leverancier vrij zullen kunnen kiezen,
Een aantal bijzonder belangrijke uitdagingen op het gebied van energie moeten worden aangenomen: de bevoorrading van Europa veiligstellen, zonder de concurrentiekracht van de bedrijven aan te tasten noch het comfort van de gezinnen in
is het belangrijk dat alle actoren aan dezelfde regelingen worden onderworpen.
Productiecapaciteit per land
het gedrang te brengen en tegelijk rekening houden met de problematiek van de klimaatopwarming.
30,0 GW
In 2006 hebben eerst het Groenboek en daarna de voorstellen van de Europese Commissie aangetoond dat er op dit vlak een echte bewustwording plaatsvindt. Vanuit dit oogpunt is
43,7 %
15,7 %
Productiecapaciteit
België
Nederland
In GW
1,3 % Luxemburg
30,0
39,3 %
29,1
30
Europa buiten Benelux
11,8
25
10,8 2,5 % Duitsland
11,8 GW
20
3,1 % Portugal
+3,2 %
6,4 %
15
14,0 % Polen
Spanje
18,2
10
18,3 Europa buiten Benelux
18,8 % Italië
14,2 % Hongarije
5
Benelux
0
2006
Electrabel - Jaarverslag 2006
2005
41,0 % Frankrijk
15
2
Jaarverslag Markante ontwikkelingen
Om met operatoren van buiten Europa op een voet van gelijkheid
garanderen, de gesprekken voortgezet die met Electrabel en SUEZ
te kunnen spreken, met name wat de aardgasbevoorrading
werden aangeknoopt naar aanleiding van het gecombineerde
betreft, maar ook om het hoofd te kunnen bieden aan de
openbaar koop- en ruilaanbod en omruiling van de SUEZ-groep,
aanzienlijke investeringsbehoeften in de komende jaren, zullen de
in september 2005. De gesprekken hebben de Groep ertoe
Europese energiegroepen hun economische concentratiebeweging
gebracht, in het vooruitzicht van de fusie tussen SUEZ en Gaz de
vermoedelijk voortzetten. Electrabel volgt deze bewegingen op
France, een aantal engagementen voor te stellen. Deze bieden
de voet en heeft in 2006 in dit verband actief deelgenomen aan
niet alleen aan andere operatoren de kans om zich op de markt
de voorbereidende werkzaamheden in het kader van een fusie
van de elektriciteitsproductie in België te ontwikkelen, maar
tussen haar moederbedrijf SUEZ en Gaz de France.
zorgen ook voor een regelgevende en reglementaire stabiliteit
In 2006 heeft de Belgische regering, met het oog op de uitwerking van een energiebeleid dat de bevoorrading van het land moet
voor de Groep. Hierdoor zou het ontwikkelingspotentieel van Electrabel in Europa nog worden versterkt.
Human resources De leeftijdspiramide van het personeel in de onderneming toont aan dat Electrabel in de komende jaren tot massale aanwervingen
Personeelsbestand
In voltijdse equivalenten - in actieve dienst
zal moeten overgaan. Dit is nu reeds het geval. In 2006 werden er 1 200 mensen aangeworven. Electrabel wil dus aantrekkelijk blijven op de arbeidsmarkt, door voor haar personeel een kader te creëren waarbinnen een loopbaan kan worden uitgebouwd. In 2006 heeft de onderneming in België, naar de buitenwereld
15 794 14 020
4 342
toe, een grootschalige campagne gevoerd om dit dynamisme
5 575
en die mogelijkheden kenbaar te maken.
-11,2 %
Intern wordt een grote mobiliteit gestimuleerd, zowel binnen Electrabel in Europa als binnen de SUEZ-groep. Deze mobiliteit wordt aangemoedigd door opvolgingsplannen en opleidingen die toegang bieden tot nieuwe functies. In 2006 werden in
8 445
11 452
België de resultaten van de officiële enquête over het welzijn op het werk te baat genomen om een project op te starten dat
Europa buiten België
gerichte actie- en preventieplannen omvat.
België
2006
Arbeidsongevallen
2005
Ten slotte moet erop worden gewezen dat de perimeter inzake tewerkstelling voor het personeel van Electrabel in 2006 zeer 0,5
sterk is geëvolueerd. Zowat 3 300 medewerkers, waarvan
95
een groot aantal met een aanzienlijke anciënniteit binnen de
0,4 96 0,3
onderneming, werden overgeheveld naar de nieuwe unieke
99
97
distributienetbedrijven in Vlaanderen (Eandis) en in Brussel
00
(Brussels Network Operations). Deze overplaatsingen werden
98
01
0,2 0,1
uitgevoerd conform de voorwaarden, bepaald in de Collectieve
05 03 02 06
Arbeidsovereenkomst 32 bis. Alle betrokken medewerkers hebben hun rechten en plichten behouden.
04 0 25
20 Reële ernstgraad
16 Electrabel - Jaarverslag 2006
15
10
5 Frequentiegraad
0
Daartegenover hebben 120 personeelsleden van de Nederlandse bedrijven Rendo en Cogas Electrabel vervoegd, waarbij hun statuten en rechten evenzeer werden gerespecteerd.
Jaarverslag Markante ontwikkelingen
2
Onderzoek en Ontwikkeling Electrabel blijft eveneens bijzonder actief op het vlak van
de efficiëntie van de productiemiddelen van de onderneming.
Onderzoek en Ontwikkeling. Hoofdbetrachting hierbij blijft
Onderzoek en Ontwikkeling beoogt hier om het rendement en de
het aanreiken van steeds meer geavanceerdere producten,
prestaties te verbeteren, in het bijzonder wat de aspecten betreft
ten behoeve van de klanten. Dit is met name het geval, wat
die verband houden met het milieu. Uitgebreide informatie over
de opvolging en de beheersing van het energieverbruik betreft.
Onderzoek en Ontwikkeling is te vinden in het activiteitenverslag
Maar ook aan de kwaliteit van de geleverde energie wordt veel
van Electrabel
aandacht geschonken. Een ander bevoorrecht actieterrein is
Electrabel - Jaarverslag 2006
17
2
Jaarverslag Financiële toestand
Financiële toestand Grondslagen voor financiële verslaggeving De geconsolideerde jaarrekening van de Groep is opgemaakt op 31 december 2006 in overeenstemming met de IFRS (International Financial Reporting Standards) zoals aanvaard binnen de Europese Unie. De grondslagen voor financiële verslaggeving staan beschreven in een nota die in de jaarrekening is opgenomen (Toelichting 1) en die de door de Groep toegepaste boekhoudkundige, waarderings- en opnamecriteria in detail toelicht. In 2006 heeft de Groep de mogelijkheid gekozen die wordt geboden in het kader van de herziening van IAS 19 betreffende de personeelsvoordelen na uitdiensttreding, om af te stappen van de ‘corridor’-methode en de actuariële verliezen en winsten direct in het eigen vermogen op te nemen. De vergelijkende cijfers per 31 december 2005 zijn herwerkt ten opzichte van de in 2006 gepubliceerde informatie om deze bepalingen retroactief te verwerken.
Samenvatting van de geconsolideerde resultaten In miljoenen EUR
31.12.2006
31.12.2005
Verschil in %
Opbrengsten
13 507
12 218
+10,6
Resultaat uit operaties
1 601
1 444
+10,9
Operationele winst of verlies(*)
2 272
1 948
+16,6
Financieel resultaat
-27
-121
-77,5
Operationele winst of verlies na het financieel resultaat Aandeel in het netto resultaat van investeringen gewaardeerd volgens de ‘equity’-methode
2 245
1 827
+22,9
325
475
-31,6
Resultaat voor belastingen
2 570
2 302
+11,7
Winstbelastingen
-266
-219
+21,7
Nettoresultaat
2 304
2 083
+10,6
Aandeel van de Groep in het netto resultaat
2 142
1 908
+12,3
Aantal uitgegeven aandelen per einde van het boekjaar
54 878 197
54 878 197
Gewogen gemiddeld aantal aandelen
54 878 197
54 878 197
39,03
34,77
Gewone en verwaterde netto winst per aandeel (in EUR)
(*) Omvat het resultaat uit operaties, alsook het resultaat op vervreemding van activa, bijzondere waardeverminderingsverliezen, de netto lasten van reorganisaties en de wijziging van de reële waarde van financiële instrumenten met betrekking tot grondstoffen.
Consolidatiekring Electrabel Netten Vlaanderen (exploitatie van de distributienetten
dochteronderneming is van de gemengde intercommunales die
voor elektriciteit en gas in Vlaanderen), voorheen een volledige
de distributienetten beheren. Electrabel Netten Vlaanderen is
dochteronderneming van Electrabel, werd verkocht en fusioneerde
bijgevolg verwijderd uit de consolidatiekring.
daarna met de vennootschap GeDIS (strategische beslissingen, rationeel energiegebruik, verplichtingen van openbare dienstverlening) en het Vlaams platform van Indexis (verzameling, verwerking en overdracht van meetgegevens). Hieruit ontstond Eandis, de unieke operator van de distributienetten voor elektriciteit en aardgas in Vlaanderen die voortaan een volledige
18 Electrabel - Jaarverslag 2006
Hoewel de weerslag op het nettoresultaat globaal genomen niet significant is, nemen bepaalde elementen van de balans en de winst- en verliesrekening af als gevolg van de verwijdering van Electrabel Netten Vlaanderen uit de consolidatiekring.
Jaarverslag Financiële toestand
2
Op 31 december 2005 bedroeg het eigen vermogen van Electrabel Netten Vlaanderen 42 miljoen euro. De bijdrage van deze entiteit in de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening van de Groep kan als volgt worden samengevat: In miljoenen EUR
31.12.2005
Totaal activa = 768 waarvan: Klanten en andere schuldenaars
146
Geldbeleggingen en kasequivalenten
4
Andere activa (voornamelijk rechten op terugbetaling van pensioenverplichtingen) Diversen
611 7
Totaal verplichtingen en voorzieningen = 726, waarvan: Voorzieningen voor pensioenen en gelijkaardige verplichtingen
603
Leveranciers en andere schuldeisers
120
Diversen
3
Winst- en verliesrekening: Opbrengsten
784
Resultaat uit operaties
33
Netto resultaat
19
Op grond van de overeenkomsten met onze Italiaanse partner
de uitgestelde verwerving van een tweede tranche van 40 %
Acea, is de vennootschap AlpEnergie Italia, waarvan de Groep
binnen een termijn van twee jaar vanaf die datum. De betaling
in april 2005 alle aandelen had verworven, in augustus 2006
van deze tweede tranche van 40 % aan de SNCF gebeurde
opgenomen in de joint venture. Zij wordt voortaan proportioneel
gelijktijdig met de uitoefening van de verkoopoptie op 19,6 %
geconsolideerd a rato van 40,6 %.
van het kapitaal.
De vennootschappen Rendo en Cogas, allebei actief in de levering
In het kader van het ontwikkelingsproces van de liberalisering van
van elektriciteit en aardgas in Nederland, werden door de Groep
de elektriciteitsmarkt in Frankrijk eind 2006, en van een nieuwe
overgenomen voor een totaal bedrag van 140 miljoen euro.
beoordeling van de feitelijke controle over Compagnie Nationale
Zij worden integraal geconsolideerd in de jaarrekening van de
du Rhône (CNR) door Electrabel, was het niet meer correct om
Groep sinds 1 oktober 2006.
de deelneming van deze vennootschap te consolideren door
In december 2006 verhoogde de Groep haar deelneming in SHEM (Société Hydroélectrique du Midi) van 80 % naar 99,6 %,
toepassing van de ‘equity’-methode. Vanaf 31 december 2006 wordt CNR integraal geconsolideerd.
na versnelde uitoefening door de SNCF van de verkoopoptie
Ter herinnering, in de loop van het eerste semester van 2005
op het saldo van de aandelen (19,6 %) die zij nog in bezit had.
werd 57,14 % van het aandelenbezit van Electrabel in Elia
SHEM werd sinds januari 2005 integraal geconsolideerd in de
System Operator (d.i. 36,6 % van de aandelen in omloop) op
jaarrekening van de Groep a rato van 80 %, rekening houdend
de beurs geïntroduceerd, wat de deelneming van de Groep
met, enerzijds, de onmiddellijke verwerving op dat ogenblik
herleidde tot 27,45 %.
van 40 % van haar kapitaal door Electrabel en, anderzijds,
Electrabel - Jaarverslag 2006
19
2
Jaarverslag Financiële toestand
Geconsolideerde opbrengsten De opbrengsten voor 2006 bedragen 13 507 miljoen euro, d.i. een toename met 10,6 % in vergelijking met 2005. Op basis van de geografische ligging van de leveringspunten(*) kunnen de bijdragen tot de omzet als volgt worden uitgesplitst: In miljoenen EUR
Elektriciteitsverkoop Benelux Buiten Benelux Aardgasverkoop Benelux Buiten Benelux Diensten en diversen Totaal
31.12.2006
31.12.2005
Verschil in %
9 601
8 210
+17,0
6 144
5 689
+8,0
3 457
2 521
+37,1
2 424
1 835
+32,1
2 286
1 737
+31,6
138
98
+40,7
1 482
2 173
-31,8
13 507
12 218
+10,6
(*) De uitsplitsing van de verkoop op basis van de geografische ligging van de productieactiva wordt verderop toegelicht in operationele winst of verlies.
Elektriciteit
De omzetstijging van 1 289 miljoen euro kan bovendien als volgt worden uitgesplitst:
De organische groei van de elektriciteitsverkoop bedraagt 1 254 • organische groei: +1 581 miljoen euro (+13,6 %);
miljoen euro (+15,4 %).
• stijging van de aardgasprijs, doorgerekend aan de
Deze groei weerspiegelt enerzijds een stijging van de
eindverbruikers: +359 miljoen euro;
elektriciteitsverkoop in volume (+6,2 %) en anderzijds een stijging van de marktprijzen voor elektriciteit die zelf sterk zijn beïnvloed
• wijzigingen in de consolidatiekring: -641 miljoen euro,
door de evolutie van de prijzen van de fossiele brandstoffen.
hoofdzakelijk als gevolg van de verkoop van Electrabel Netten Vlaanderen (-784 miljoen euro) en Brussels Network
Zoals blijkt uit de onderstaande tabel kennen de volumes in de
Operations (-87 miljoen euro) in 2006 en de overname van
Benelux een zeer lichte daling, terwijl de Groep een sterke stijging
de vennootschappen Rendo en Cogas op 1 oktober 2006
optekent buiten de Benelux, meer bepaald in de segmenten
(+170 miljoen euro). Het saldo vloeit voort uit de consolidatie
business en wholesale.
van `Parque Eólico Terras Altas de Fafe´ (Portugal) sinds november 2005 en de wijziging van de consolidatiemethode voor AlpEnergie Italia. 31.12.2006
31.12.2005
in TWh
in %
100,1
100,2
-0,1
-0,1 %
Retail
18,0
16,6
1,4
8,4 %
Business *
66,5
66,1
0,4
0,6 %
Wholesale
15,6
17,5
-1,9
-10,7 %
56,4
45,3
11,1
24,5 %
3,2
3,6
-0,4
-10,8 %
Business *
43,3
35,6
7,7
21,8 %
Wholesale
9,9
6,1
3,8
61,3 %
156,5
145,5
11,0
7,6 %
In TWh
Benelux
Buiten Benelux Retail
TOTAAL (*) Inclusief doorverkopers/distributeurs.
20 Electrabel - Jaarverslag 2006
Verschil
Jaarverslag Financiële toestand
In België zijn de verkochte volumes gedaald met 2,4 %, maar
Een sterke groei in de segmenten business en wholesale buiten
de omzet is er gestegen met 4,2 %, ten gevolge van de
de Benelux is vast te stellen op bijna alle markten. Dit is het
prijsstijging.
resultaat van de succesvolle commerciële inspanningen, de
2
opstart van centrales (meer bepaald de inbedrijfstelling van
In Nederland zijn de verkochte volumes gestegen met 4,7 %,
de STEG-centrale van Castelnou in Spanje deze zomer) en de
vooral dankzij de eerste bijdrage van Rendo en Cogas. Deze
gestegen prijzen.
bedrijven werden op 1 oktober 2006 opgenomen in de consolidatiekring en zijn actief op het gebied van elektriciteits- en
Aardgas
aardgasverkoop in de segmenten retail en business. Daarnaast vertoont de omzet een significante toename ten gevolge van
Afgezien van het effect van de stijging van de aardgasprijs met
de stijging van de prijzen en een gunstige evolutie van het
359 miljoen euro, die werd doorgerekend aan de eindverbruikers,
verbruiksprofiel van de klanten in portefeuille.
en de impact van de eerste consolidatie van Rendo en Cogas, bedraagt de organische groei 166 miljoen euro (+7,6 %).
De evolutie van de verkochte volumes kan als volgt worden uitgesplitst: 31.12.2006
31.12.2005
in TWh
in %
81,0
70,7
10,3
14,6 %
Retail
33,1
32,7
0,4
1,0 %
Business *
39,5
33,0
6,5
20,0 %
Wholesale
8,4
5,0
3,4
68,7 %
3,9
2,7
1,2
46,1 %
Retail
0,9
0,9
0,0
0,0 %
Business *
0,8
0,7
0,1
21,2 %
In TWh
Benelux
Buiten Benelux
Wholesale TOTAAL
Verschil
2,2
1,1
1,1
98,2 %
84,9
73,4
11,5
15,8 %
* Inclusief doorverkopers/distributeurs.
In België zijn de verkochte volumes toegenomen met 5,0 %. De
Buiten de Benelux stijgen de verkochte volumes zowel in
verkochte volumes in de segmenten business en vooral wholesale
Duitsland als in Italië, de enige twee landen van die zone waar
zijn gestegen, terwijl de verkoop in het segment retail is gedaald,
de Groep momenteel actief is in de verkoop van aardgas.
voornamelijk omdat de gemiddelde temperaturen in 2006 hoger lagen dan in 2005. De toename van de volumes samen met de stijging van de gasprijzen resulteren in een verhoging van de omzet in België met 22,4 %. In Nederland zijn de verkochte volumes gestegen met bijna 7 TWh (meer dan vertienvoudigd). Deze stijging is vooral te danken aan de ontwikkeling van onze activiteiten in het segment
Diensten en diversen De daling met 691 miljoen euro van de omzet met betrekking tot diensten en diversen is vooral te verklaren door de verkoop van Electrabel Netten Vlaanderen (-784 miljoen euro) en Brussels Network Operations (-87 miljoen euro).
business en, in mindere mate, aan de overname van Rendo
Deze daling wordt getemperd door de stijging van de
en Cogas.
tradingverkoop (netto gepresenteerd) en de verkoop van stoom en warmte.
Electrabel - Jaarverslag 2006
21
2
Jaarverslag Financiële toestand
Operationele winst of verlies De operationele winst of verlies bedraagt 2 272 miljoen euro, d.i.
2006 van overtollige CO2 certificaten aan Electrabel N.V. door
een stijging met 324 miljoen euro in vergelijking met 2005.
filialen van buiten de Benelux een positieve impact heeft gehad
In de hieronder vermelde tabellen, worden de bijdragen van de geografische zones Benelux en Europa buiten de Benelux, gedetailleerd. Hierbij kunnen we opmerken dat de verkoop in
op de bijdrage van deze filialen in 2006. Bovendien, aangezien in 2005 de impact van deze verkoop reeds in de bijdrage van Electrabel N.V. was opgenomen, is er bij Electrabel N.V. in 2006 hiervoor een last opgenomen.
Bijdrage van de Benelux
Bijdrage van Europa buiten de Benelux
Totaal
Opbrengsten
10 242
3 265
13 507
Grondstoffen en gebruikte hulpstoffen
In miljoenen EUR
31.12.2006 -6 982
-2 260
-9 242
Personeelslasten
-953
-104
-1 057
Afschrijvingen en voorzieningen
-305
-185
-490
Andere exploitatielasten en -baten
-714
-403
-1 117
1 288
313
1 601
Resultaat uit operaties Wijziging van de reële waarde van de financiële instrumenten met betrekking tot grondstoffen
117
Bijzondere waardeverminderingsverliezen
22
Reorganisaties
-8
Vervreemding van activa
540
Operationele winst of verlies
2 272
31.12.2005 Opbrengsten
9 741
2 477
12 218
Grondstoffen en gebruikte hulpstoffen
-5 739
-1 818
-7 557
Personeelslasten
-1 257
-97
-1 354
-280
-157
-437
-1 199
-227
-1 426
1 266
178
1 444
Afschrijvingen en voorzieningen Andere exploitatielasten en -baten Resultaat uit operaties Wijziging van de reële waarde van de financiële instrumenten met betrekking tot grondstoffen
-146
Bijzondere waardeverminderingsverliezen
-79
Reorganisaties
13
Vervreemding van activa
716
Operationele winst of verlies
1 948
Het resultaat uit operaties is in de Benelux gestegen met 22
Deze positieve evolutie is voornamelijk toe te schrijven aan de
miljoen euro (1,7 %). Deze stijging wordt echter verzwakt door
groei van onze marges ingevolge de hogere elektriciteitsprijzen op
eenmalige overheidsmaatregelen inzake heffing op niet-gebruikte
de markten. De impact van de duurdere fossiele brandstoffen op
sites en de oplegging van een eenmalige bijdrage ten laste van
de marges – die de algemene stijging van de elektriciteitsprijzen
de gasbedrijven, alsook door de impact van de verkoop van CO2-
grotendeels verklaart – werd immers getemperd door het feit
certificaten tussen ondernemingen van de Groep (cf. supra).
dat 45,5 % van de elektriciteitsproductie van de Groep in de
Als deze elementen buiten beschouwing worden gelaten, is het resultaat uit operaties gestegen met 21,3 %.
22 Electrabel - Jaarverslag 2006
Benelux van nucleaire oorsprong is (46,4 % in 2005).
Jaarverslag Financiële toestand
Het resultaat uit operaties werd bovendien gunstig beïnvloed
niet als afdekkingsinstrumenten voor kasstromen mogen
door de operationele inbedrijfstelling van de STEG-centrale van
worden beschouwd, heeft geleid tot een opbrengst van
Zandvliet Power in België.
117 miljoen euro. Deze positieve evolutie is voornamelijk
De verwijdering van Electrabel Netten Vlaanderen uit de consolidatiekring heeft geen significante weerslag op het resultaat uit operaties. Het resultaat uit operaties buiten de Benelux is gestegen met 135 miljoen euro (+75,8 %). Buiten de impact met betrekking tot de verkoop van CO2certificaten binnen de Groep (cf. supra), en na eliminatie van de eenmalige elementen, bedraagt de toename +22 %. Deze toename is vooral toe te schrijven aan de inbedrijfstelling van de productie-eenheden in Spanje (STEG-centrale van Castelnou) en Italië (centrale van Voghera) en van eenheden die een technische modernisering (‘repowering’) ondergingen, zoals de centrales van Torrevaldaliga in Italië en van Römerbrücke in Duitsland. Naast deze inbedrijfstellingseffecten werd de impact van de gestegen prijzen, voornamelijk vast te stellen in Italië en Frankrijk, gecompenseerd door regulerende maatregelen in Hongarije. Naast het resultaat uit operaties, werd de operationele winst of verlies over het boekjaar 2006 op aanzienlijke wijze beïnvloed door de volgende elementen:
2
het gevolg van de afwikkeling, in de loop van het boekjaar, van een belangrijk deel van de gasposities die bestonden bij het afsluiten van het vorige boekjaar en toen leidden tot een negatieve reële waarde op een markt die sterk gekenmerkt werd door prijsstijgingen. Daarentegen was de schommeling in de reële waarde van de nieuwe financiële instrumenten die werden afgesloten in 2006, over het algemeen weinig significant; • ingevolge de reglementaire bepalingen inzake de onafhankelijkheid van de distributienetbeheerders in Vlaanderen, moest Electrabel zijn deelneming in de Vlaamse gemengde intercommunales tegen 5 september 2006 terugbrengen tot 30 %. Een gedeelte van de verkoop vond reeds plaats op 30 juni 2006, de rest verkocht Electrabel begin september, in overeenstemming met haar verplichtingen. De totale netto meerwaarde bedraagt 482 miljoen euro voor een verkoopprijs van 1,1 miljard euro. Ter herinnering: de operationele winst of verlies omvatte per 31 december 2005 een meerwaarde van 626 miljoen euro die werd gerealiseerd bij de introductie op de beurs van Brussel van een belangrijk gedeelte van de Elia-aandelen, alsook een
• de schommeling in de waarde van financiële instrumenten
meerwaarde van 85 miljoen euro die werd gerealiseerd bij de
die verband houden met aankoop- en verkoopcontracten
verkoop van de belangen in Telenet en van een deel van de
van energie in het kader van optimalisatiestrategieën en die
deelneming van de Groep in Union Fenosa.
Financieel resultaat De Groep heeft zijn beheersbeleid inzake geldmiddelen en
commissarissen over de getrouwheid van de gegevens zijn
financiering in 2006 gewijzigd. Het uittreksel uit de notulen
verderop in dit jaarverslag opgenomen.
van de Raad van bestuur en het oordeel van het College van Het financieel resultaat is in vergelijking met 2005 als volgt geëvolueerd: 2006
2005
Verschil
5
-13
+18
-262
-251
-11
27
18
+9
Overige financiële opbrengsten en kosten
203
125
+78
Totaal
-27
-121
+94
In miljoenen EUR
Kosten van de netto financiële verplichtingen Oprentingskosten van de voorzieningen op lange termijn Ontvangen dividenden van niet-geconsolideerde ondernemingen
De kosten van de netto financiële verplichtingen zijn gedaald
middelen en anderzijds aan stabiele gemiddelde rentevoeten
met 18 miljoen euro. Deze verbetering is enerzijds te danken
op hogere gemiddelde financiële verplichtingen.
aan een betere rentabiliteit op vergelijkbare gemiddelde liquide
Electrabel - Jaarverslag 2006
23
2
Jaarverslag Financiële toestand
De oprentingskosten van de voorzieningen op lange termijn
De toename van de andere financiële opbrengsten en lasten
hebben overwegend betrekking op de pensioenverplichtingen
vloeit vooral voort uit ontvangen interesten op leningen en
en soortgelijke verplichtingen, de ontmanteling van
vorderingen aan geamortiseerde kostprijs die zijn toegekend
productiecentrales en het beheer van splijtstoffen.
aan entiteiten van de SUEZ-groep en waarvan het saldo per 31 december 2005 en 2006 respectievelijk 401 miljoen euro en 3 060 miljoen euro bedroeg.
Aandeel in het netto resultaat van investeringen gewaardeerd volgens de ‘equity’-methode Het aandeel in het netto resultaat van investeringen gewaardeerd
Buiten de Benelux bedraagt de nettobijdrage +69 miljoen euro,
volgens de ‘equity’-methode is ten opzichte van vorig jaar
d.i. een sterke stijging met 40 miljoen euro (voornamelijk in
afgenomen met 150 miljoen euro. Deze afname vindt zijn
Frankrijk). Dit is enerzijds te danken aan een gunstig volume-
oorsprong in de Benelux (-190 miljoen euro) met enerzijds de
effect (+2 TWh), maar ook aan de gunstige evolutie van de
beursintroductie van 36,6 % van Elia in juni 2005 (‑18 miljoen
elektriciteitsprijzen.
euro) en anderzijds het gecombineerd effect van de gedeeltelijke vervreemding van de Vlaamse intercommunales in september 2006 en van eenmalige elementen zoals de meerwaarde op de vervreemding van hun deelneming in Telenet in 2005.
Winstbelastingen De winstbelastingen van het boekjaar zijn in vergelijking
een uitgestelde belasting op het actief van de balans ingevolge
met vorig jaar toegenomen met 47 miljoen euro. Deze
het definitief akkoord met de Nederlandse fiscale overheid over
evolutie weerspiegelt de toename van de belastbare basis
de aftrekbaarheid van financiële lasten die voordien fiscaal niet
met 534 miljoen euro ten opzichte van 2005, vooral dankzij
in aanmerking werden genomen.
het feit dat de operationele winst of verlies met 324 miljoen euro is toegenomen; uit dit resultaat moet de vermindering van het niet-belastbare resultaat op vervreemding van activa (176 miljoen euro) worden geëlimineerd. Deze elementen worden gedeeltelijk gecompenseerd door de opname in Nederland van
In vergelijking met het belastbare resultaat bedraagt de gemiddelde aanslagvoet op de geconsolideerde resultaten van de Groep 31,2 %, wat tegenover 2005 op een lichte daling neerkomt.
Netto resultaat Het netto resultaat van het boekjaar bedraagt 2 304 miljoen
Het aandeel in het netto resultaat dat aan de houders van het
euro, d.i. 221 miljoen euro meer dan in 2005. De verbetering
eigen vermogen van de moedermaatschappij toerekenbaar
van het resultaat uit operaties, de gunstige evolutie van de
is, bedraagt 2 142 miljoen euro (+234 miljoen euro). Het
waarderingen tegen marktprijs van bepaalde aankoop- en
aandeel van de minderheidsbelangen bedraagt 162 miljoen
verkoopposities van energie, en een beter financieel resultaat
euro (-13 miljoen euro).
worden slechts gedeeltelijk gecompenseerd door lagere resultaten op vervreemding van activa en een lager aandeel in het netto resultaat van investeringen gewaardeerd volgens de `equity´-methode.
24 Electrabel - Jaarverslag 2006
Jaarverslag Financiële toestand
2
Samenvatting van de geconsolideerde balans 31.12.2006
31.12.2005
15 583
14 720
+863
Materiële vaste activa en immateriële activa
8 086
6 786
+1 300
Goodwill
1 837
1 600
+237
862
2 259
-1 397
4 044
1 703
+2 341
754
2 372
-1 618
11 330
14 805
-3 475
Klanten en andere schuldenaars Geldbeleggingen en kasequivalenten (inclusief financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde via winst- en verliesrekening)
2 258
2 255
+3
4 747
7 379
-2 632
Andere vlottende activa
4 325
5 171
-846
Totaal actiEF
26 913
29 525
-2 612
Eigen vermogen
9 642
9 024
+618
Kapitaal, reserves en ingehouden winsten
7 837
7 491
+346
Minderheidsbelangen
1 805
1 533
+272
Langlopende verplichtingen
8 655
11 761
-3 106
Voorzieningen
6 347
6 881
-534
989
2 649
-1 660
Andere langlopende verplichtingen
1 319
2 231
-912
Kortlopende verplichtingen
8 616
8 740
-124
Financiële verplichtingen
2 921
1 253
+1 668
Leveranciers en andere schuldeisers
1 835
1 989
-154
Voorzieningen en overige kortlopende verplichtingen
3 860
5 498
-1 638
26 913
29 525
-2 612
In miljoenen EUR
Vaste activa
Deelnemingen Leningen en vorderingen aan geamortiseerde kostprijs Andere vaste activa Vlottende activa
Financiële verplichtingen
Totaal eigen vermogen en verplichtingen
Verschil
NB: De balans is weergegeven vóór resultaatbestemming.
Naast investeringen in ontwikkeling en onderhoud, vloeit de
deelnemingen in en de kapitaalverminderingen door de Vlaamse
groei van de materiële vaste activa vooral voort uit de integrale
intercommunales (-921 miljoen euro).
consolidatie van CNR (1 062 miljoen euro), die voordien werd opgenomen volgens de ‘equity’-methode.
De aan de zusterondernemingen van de Groep toegekende leningen vertegenwoordigen het wezenlijke deel van de groei
Als gevolg van deze wijziging van de consolidatiemethode werd
van de leningen en vorderingen aan geamortiseerde kostprijs
de oorspronkelijke goodwill die was opgenomen in de waarde
en verklaren bovendien de daling van de geldmiddelen.
volgens de ‘equity’-methode geherklasseerd naar de rubriek goodwill. Naast deze verschuiving van 147 miljoen euro, is de vastgestelde groei hoofdzakelijk toe te schrijven aan de overname van Rendo en Cogas.
De aanzienlijke dalingen van de andere vlottende en vaste activa, en van de overeenkomstige passiefposten, vinden hun oorsprong in de evolutie van de reële waarden van de derivaten. De posities einde 2005 waren immers sterk naar boven gestuwd
De daling van de deelnemingen, inclusief de investeringen
door de stijging van de energieprijzen. In 2006 liepen veel van
waarop de ‘equity’-methode is toegepast, wordt enerzijds
deze posities af en weken de prijzen in de nieuw afgesloten
verklaard door de integrale consolidatie van CNR (-575 miljoen
contracten in een veel mindere mate af van de vastgestelde
euro) en anderzijds door de gedeeltelijke vervreemding van de
prijzen op afsluitdatum van het boekjaar.
Electrabel - Jaarverslag 2006
25
2
Jaarverslag Financiële toestand
31.12.2006
In miljoenen EUR
Geldbeleggingen en kasequivalenten
31.12.2005
Verschil -2 632
4 747
7 379
-3 910
-3 902
-8
langlopende
-989
-2 649
+1 660
kortlopende
-2 921
-1 253
-1 668
837
3 477
-2 640
Financiële verplichtingen
Financiële nettotoestand
De geldmiddelen van de Groep worden centraal beheerd door Electrabel Finance and Treasury Management, een Luxemburgs bijkantoor van Electrabel N.V. Het geconsolideerde eigen vermogen is tijdens het voorbije boekjaar als volgt geëvolueerd:
In miljoenen EUR
Eigen vermogen per 31 december 2005 Direct in het eigen vermogen opgenomen resultaten Nettoresultaat van het boekjaar Wijzigingen in de consolidatiekring
Eigen vermogen (aandeel van de Groep)
Minderheids belangen
Totaal eigen vermogen
Kapitaal en uitgifte premies
Geconsolideerde reserves
Omrekenings verschillen
Directe opname in eigen vermogen
3 000
4 410
86
-5
7 491
1 533
9 024
-
-
5
83
88
1
89
-
2 142
-
-
2 142
162
2 304
-
-
-
-
-
203
203
Uitgekeerde dividenden
-
-1 888
-
-
-1 888
-94
-1 982
Aandelenoptieplannen Eigen vermogen per 31 december 2006
-
4
-
-
4
-
4
3 000
4 668
91
78
7 837
1 805
9 642
De voorzieningen voor pensioenen en gelijkaardige
activa zijn dus eveneens overgedragen. Deze evolutie wordt
verplichtingen zijn gedaald met 881 miljoen euro, met name
licht gecompenseerd door de integrale consolidatie van CNR
na de verkoop van ENV (Electrabel Netten Vlaanderen) en de
(142 miljoen euro).
overdracht van personeel van de distributie in Brussel naar BNO (Brussels Network Operations). Ter herinnering, deze verplichtingen maakten het voorwerp uit van een recht op terugbetaling door de intercommunales. De overeenkomstige vorderingen die grotendeels waren geboekt als overige vaste
26 Electrabel - Jaarverslag 2006
De voorzieningen voor de ontmanteling van de kerncentrales en de verwerking van bestraalde splijtstoffen zijn met 235 miljoen euro gestegen, vooral onder invloed van de oprenting.
Jaarverslag Financiële toestand
2
Samenvatting van de geconsolideerde kasstromen 31.12.2006
In miljoenen EUR
Bruto-autofinancieringsmarge vóór belastingen en financieel resultaat
2 298
Betaalde belastingen
-262
Wijziging van het werkkapitaal
-645
Kasstromen met betrekking tot de exploitatie
1 391
Investeringen
-1 249
Desinvesteringen
1 465
Vorderingen verbonden aan de deelnemingen en ‘restricted cash’
-2 653
Ontvangen rente en dividenden uit financiële vaste activa
173
Kasstromen met betrekking tot investeringsactiviteiten
-2 264
Betaalde dividenden
-1 982
Evolutie van de financiële verplichtingen
-87
Betaalde en ontvangen rente
1
Kasstromen met betrekking tot financieringsactiviteiten
-2 068
Effect van wisselkoerswijzigingen en andere
-1
Evolutie van de geldmiddelen en kasequivalenten
Operationele activiteiten
-2 942
De desinvesteringen hebben, in het kader van de reglementaire bepalingen inzake de onafhankelijkheid van de distributienet-
De bruto-autofinancieringsmarge stemt overeen met het resultaat
beheerders in Vlaanderen, vooral betrekking op de gedeeltelijke
vóór belastingen, vóór netto financiële lasten (2 597 miljoen
vervreemding van de deelnemingen in de Vlaamse intercom-
euro), vóór resultaat op vervreemding van activa, en na eliminatie
munales aan de gemeenten en op de verkoop van Electrabel
van de afschrijvingen en voorzieningen en van andere elementen
Netten Vlaanderen aan de Vlaamse intercommunales.
die geen kasontvangsten of kasuitgaven vormen. De Groep heeft ook het saldo van zijn deelnemingen in Union De ongunstige evolutie van het werkkapitaal is hoofdzakelijk
Fenosa en Total vervreemd.
te wijten aan de gunstige eenmalige elementen van 2005 die vooral verband houden met verplichtingen inzake CO2-
Verder vloeien de wijzigingen van de financiële vorderingen voort
emissies en met verschuivingen in tijd betreffende de facturatie
uit de toekenning van financieringen aan zusterondernemingen
van de gebruikskosten van de netten door hun respectieve
(SUEZ-TRACTEBEL, Sita en Axima) in het kader van de geleidelijke
beheerders.
realisatie van financiële synergieën tussen Electrabel en andere entiteiten van SUEZ.
Investeringsactiviteiten
Financieringsactiviteiten
De investeringen tijdens het jaar 2006 hebben voor 606 miljoen euro betrekking op materiële en immateriële
De betaalde dividenden omvatten de dividenden die in 2006
vaste activa, waaronder hoofdzakelijk onderhoudswerken, de
door Electrabel N.V. zijn uitgekeerd, voor de boekjaren 2005 en
afwerking van de rookfilterinstallaties in de centrale van Ruien,
2006 (vooruitbetaling in december), alsook de dividenden die
de repowering van de eenheden van Tirreno Power en de bouw
hetzelfde jaar zijn uitgekeerd aan minderheidsaandeelhouders
van de centrale van Castelnou.
van dochterondernemingen van de Groep. De schommeling in de financiële verplichtingen wordt hier voorgesteld exclusief
Het saldo van de investeringen (643 miljoen euro) bestaat
de impact van wijzigingen in de consolidatiekring en van
overwegend uit de versterking van de deelneming in SHEM
wisselkoerswijzigingen.
(504 miljoen euro) en de overname van Rendo en Cogas (140 miljoen euro).
Electrabel - Jaarverslag 2006
27
2
Jaarverslag Financiële toestand
Beknopte jaarrekening van Electrabel N.V. Ter herinnering, de rekeningen van de moedermaatschappij Electrabel N.V. worden opgemaakt overeenkomstig het Belgische boekhoudrecht, dat soms aanzienlijk van het IFRS-referentiekader afwijkt, vooral met betrekking tot de boeking van de positieve marktwaarde van financiële instrumenten in de resultatenrekening en de balans. In miljoenen EUR
31.12.2006
31.12.2005
Verschil
+43,4 %
Resultatenrekening: Omzet (1)
12 396
8 644
Bedrijfsresultaat (2)
725
784
-7,5 %
Financieel resultaat
331
626
-47,1 %
Uitzonderlijk resultaat (3)
773
164
-
1 829
1 574
+16,2 %
-112
-156
-28,2 %
1 717
1 418
+21,1 %
Resultaat voor belastingen Belastingen op het resultaat Resultaat van de periode Schommeling in de belastingvrije reserves (4) Te bestemmen winst van het boekjaar
149
622
-
1 866
2 040
-
14 147
10 922
+3 225
6 094
8 675
-2 581
20 241
19 597
+644
7 920
7 177
+743
538
566
-28
11 783
11 854
-71
20 241
19 597
+644
Balans: (na winstverdeling) Vaste activa (5) Vlottende activa (5) Totaal activa Eigen vermogen Voorzieningen en uitgestelde belastingen Schulden Totaal passiva
(1) De sterke stijging van de opbrengsten vloeit vooral voort uit de energieverkoop aan de belangrijkste dochterondernemingen van de Groep. (2) In 2006 werd het bedrijfsresultaat beïnvloed door niet-recurrente overheidsmaatregelen inzake heffing op niet-gebruikte sites en de oplegging van een eenmalige bijdrage ten laste van de gasbedrijven. (3) Het uitzonderlijke resultaat in 2006 omvat de meerwaarden op de vervreemding van deelnemingen in de Vlaamse intercommunales. (4) De onttrekking van het boekjaar 2005 volgde op de verkoop van een aanzienlijk gedeelte van het aandelenbezit van Electrabel in Elia System Operator, naar aanleiding van de beursintroductie van deze onderneming. (5) De intekening in de kapitaalsverhoging van Energy Europe Invest voor een bedrag van 3 346 miljoen euro verklaart zowel de stijging van de vaste activa als de vermindering van de thesaurie.
Winstverdeling In miljoenen EUR
Toevoeging aan de beschikbare reserve
901
Dividenden voor de aandeelhouders
977
Tantièmes voor de bestuurders Over te dragen winst
2 -14 1 866
De uit te keren winst van Electrabel N.V. voor 2006 bedraagt 1 866 miljoen euro (tegenover 2 040 miljoen euro in 2005).
28 Electrabel - Jaarverslag 2006
Jaarverslag Financiële toestand
2
Aan de Algemene vergadering van aandeelhouders zal worden voorgesteld om, na toewijzing aan de reserves, een totaal dividend van 977 miljoen euro uit te keren, of per aandeel: 31.12.2006
31.12.2005
Verschil in %
Brutodividend van het boekjaar
17,80
16,60
+7,23
Nettodividend van het boekjaar
13,35
12,45
+7,23
Nettodividend met ‘VVPR-strip’
15,13
14,11
+7,23
In EUR
Deze bedragen stemmen exact overeen met het interimdividend waartoe beslist werd door de Raad van bestuur van 13 december jongstleden en dat betaalbaar werd gesteld sinds 19 december 2006.
Artikel 524 van het Wetboek van vennootschappen Wijziging van het beleid inzake beheer van geldmiddelen/ financiering De Raad van bestuur heeft op 3 maart 2006 beslist om een wijziging van het beleid inzake beheer van geldmiddelen/ financiering van de vennootschap te overwegen om de geldcirculatie binnen de Groep te verbeteren.
− the terms and conditions of the loan to be granted by EEI are in accordance with current market conditions and respect appropriate credit risk management; − the solvency of Company remains unaffected by the operation and its liquidity ratio remains high; − the amounts and credit agreements will be in line with the
De door het Management voorgestelde wijzigingen betroffen
Company’s mission statement and will not hamper its financial
voornamelijk:
capacity to further implement its strategy, nor will its financial
• de vergoedingsvoorwaarden voor leningen toegestaan door de vennootschap Electrabel aan andere entiteiten van de Groep; • de versoepeling van de maximumlimieten betreffende aan SUEZ toegekende voorschotten, teneinde zich aan te passen aan het financieel beleid van de grote industriële groepen; • de deelneming in de financieringsmaatschappij Energy Europe Invest (EEI) en het gebruik van deze maatschappij door Electrabel om leningen of voorschotten te verstrekken aan SUEZ, SUEZ-TRACTEBEL of hun dochterondernemingen. Overeenkomstig artikel 524 van het Wetboek van vennootschappen heeft een Comité van onafhankelijke bestuurders, samengesteld uit Baron CROES, Baron VANDEPUTTE en Lutgart VAN den BERGHE en bijgestaan door een onafhankelijk expert, schriftelijk aan de Raad van bestuur een gemotiveerd advies uitgebracht over dit voorstel. Op zijn vergadering van 11 mei 2006 heeft de Raad unaniem de voorgestelde wijzigingen goedgekeurd, na te hebben geluisterd naar: 1) het verslag van de onafhankelijke expert, KBC Securities, dat
flexibility decrease to the extent that its duty to respect and manage the nuclear liabilities would become less easy to finance; − the inclusion of a rating-related risk management system is in line with current market principles; − the aforementioned exercises are not in disrespect of the ‘Pax Electrica’.” 2) het verslag van het Comité van onafhankelijke bestuurders, dat besluit met de volgende woorden: “het Comité stelt het volgende vast: − de onafhankelijke expert KBC Securities bevestigt dat de voorgestelde wijzigingen in overeenstemming zijn met de goede praktijken inzake financieel beheer in de grote industriële groepen; − hij bevestigt ook dat de voorwaarden van de voorgestelde operaties overeenstemmen met de marktvoorwaarden; − tevens zijn er, volgens de expert, adequate technieken voorzien ter bescherming tegen het kredietrisico;
tot de volgende conclusie komt: − “the concept, creation, financing and use of the contemplated Operations appears in line with current market practices;
Electrabel - Jaarverslag 2006
29
2
Jaarverslag Financiële toestand
− de winst die Electrabel dankzij dit nieuwe beleid zal kunnen
Het College van commissarissen heeft ook een oordeel
maken in vergelijking met de bestaande situatie, wordt
uitgebracht over de getrouwheid van de gegevens die vermeld
geraamd op 40 miljoen euro per jaar;
worden in het advies van het Comité en in de notulen van
− de voorgestelde maatregelen brengen de ontwikkelings mogelijkheden van ELECTRABEL zelf niet in gevaar; zij stellen de vennootschap in staat om haar beschikbaar kapitaal te investeren onder marktconforme voorwaarden; − het feit dat de ontlener de moedermaatschappij van ELECTRABEL is of ondernemingen die ermee verbonden zijn,
de Raad van bestuur. Op basis van zijn werkzaamheden is het College van commissarissen tot de volgende conclusie gekomen: − “de informatie die in het verslag van het Comité van de drie onafhankelijke bestuurders wordt gegeven stemt overeen met de informatie in het verslag van de onafhankelijke expert;
verandert niets aan de gedane vaststellingen; voor zover dit
− de in de notulen van de Raad van bestuur opgenomen conclusie
kan leiden tot een belangenconflict tussen SUEZ en Electrabel,
stemt overeen met de conclusie van de drie onafhankelijke
voorzien de voorstellen mechanismen die de eigen belangen
bestuurders;
van ELECTRABEL voldoende beschermen.
− hoewel de in het advies van het Comité en in de notulen van
In deze omstandigheden is het Comité van mening dat de
de Raad van bestuur vermelde gegevens getrouw zijn, spreken
voorgestelde operaties, volgens de huidige stand van zaken,
wij geen oordeel uit over het advies van het Comité en over
geenszins van aard zijn om ELECTRABEL enig nadeel te
de beslissing van de Raad van bestuur. Evenmin spreken wij
berokkenen.”
ons uit over het verslag van de onafhankelijke expert.”
Vergoeding van het College van commissarissen De vergoeding van het College van commissarissen voor
die onder controle of gezamenlijke controle van de Groep
het nazicht en de certificering van de maatschappelijke en
staan, 3 095 000 euro voor het mandaat met betrekking tot
geconsolideerde jaarrekeningen van Electrabel N.V. bedraagt
de certificering van de interne controle conform sectie 404 van
1 385 000 euro.
de Sarbanes-Oxley regelgeving, alsook 1 545 000 euro voor
Aan dit bedrag moet nog 1 193 000 euro worden toegevoegd voor
diverse bijstands- en adviesopdrachten.
de statutaire audit van de rekeningen van dochterondernemingen
Belangrijkste risico’s en onzekerheden De belangrijkste risico’s waaraan de Groep blootstaat, zijn van
directie, een concreet beleid met bijbehorende instrumenten
uiteenlopende aard: operationeel (dekking van verbintenissen
uitwerken om deze risico’s in te dekken of te beperken.
tot levering of afname van energie), commercieel (energieprijzen op de markten en kredietrisico’s), financieel (wisselkoers- en renterisico’s) en reglementair (tariefregulering, fiscaliteit en parafiscaliteit, milieu, enz.).
In dit kader gebruikt de Groep financiële instrumenten om zich in te dekken tegen risico’s inzake schommelingen van rentevoeten, wisselkoersen en energieprijzen. Deze instrumenten worden aangewend ter dekking van activa, passiva of kasstromen.
Om die risico’s te dekken heeft de Groep zich verzekerd van
Vaste of optionele derivaten laten toe om de blootstelling aan
specifieke systemen en gespecialiseerde teams die de verschillende
schommelingen van marktprijzen te beheren. Financiering in
risicoblootstellingen op permanente en gecentraliseerde basis
deviezen die niet tot de eurozone behoren dekken gedeeltelijk de
meten en vervolgens, met de goedkeuring van de Algemene
investeringen die in diezelfde deviezen worden verricht. Andere afdekkingsinstrumenten (swaps van rentevoeten, enz.) worden
30 Electrabel - Jaarverslag 2006
Jaarverslag Financiële toestand
aangewend om de blootstelling van de Groep aan risico’s van
de loop van het boekjaar wordt opgemeten, dat wil zeggen
rentevoeten te verminderen en om de structuur van haar
de eindafnemers op laagspanning (elektriciteit) of lage druk
verplichtingen (vaste/variabele rentevoet) te optimaliseren. De
(aardgas). Die situatie is niet nieuw, maar de liberalisering van de
blootstelling aan kredietrisico’s wordt, zo nodig, beperkt door
energiemarkt heeft het bepalen van de exacte verkoopgegevens
het verkrijgen van krediet- en garantiebrieven. Voor trading zijn
op netten die inmiddels door verschillende operatoren worden
de kredietgrenzen vastgelegd in functie van de beoordeling van
benut, nog complexer gemaakt. Zo is de Groep afhankelijk
de tegenpartijen. Schuldvergelijkingsovereenkomsten (netting
geworden van de toewijzing van energievolumes die via de
agreements) vullen deze afdekkingsinstrumenten aan.
netten worden vervoerd, een toewijzing die door de beheerders
Ondanks dit beleid en deze systemen en instrumenten blijft
van diezelfde netten wordt verricht.
de Groep vooral blootgesteld aan de niet-geprogrammeerde
Aangezien die definitieve toewijzingen soms verschillende
onbeschikbaarheid van haar productieapparaat, alsook aan
maanden vertraging oplopen, ontstaat hierdoor een nog
eventuele onderbrekingen in haar brandstofbevoorrading, vooral
grotere onzekerheidsmarge dan in het verleden. De Groep
wat aardgas betreft (weinig of geen voorraden). De kwaliteit
heeft echter meet- en modelliseringsinstrumenten ontwikkeld
van het beleid en de competentie van het personeel dat deze
waarmee de omzet kan worden geraamd met een voldoende
processen opvolgt, hebben er tot op heden toe bijgedragen dat
mate van betrouwbaarheid. De Groep stelt a posteriori vast
deze risico’s tot een zeer aanvaardbaar peil beperkt blijven.
dat de verschillen tussen, enerzijds, de werkelijke cijfers van
Wat de financiële verslaggeving betreft, dient de Groep op permanente basis te ramen hoeveel de gerealiseerde omzet bedraagt voor die klantensegmenten waarvan het verbruik in
2
de verkochte hoeveelheden en de overeenkomstige omzet en, anderzijds, de ramingen, kunnen worden beschouwd als niet-significant.
Vooruitzichten In een gunstige sectorale context boekt de Groep in 2006
De Groep gaat door met het realiseren van haar strategie in
uitstekende resultaten. Deze zijn eerst en vooral te danken
een sectorale context die even gunstig zou moeten evolueren
aan de goede operationele gezondheid van de onderneming,
als in 2006. Het recente of toekomstige opstarten van nieuwe
die kan worden toegeschreven aan een reeks factoren, zoals:
productie-eenheden, voornamelijk in Spanje en Italië, moet de
• de aanzienlijke organische groei van de verkochte volumes elektriciteit en aardgas, hoofdzakelijk buiten de Benelux; • de bijdrage van de centrales die in 2005 en 2006 in België, Spanje en Italië in bedrijf werden gesteld; • een bijzonder hoog beschikbaarheidsniveau van de centrales; • de uitstekende resultaten die de verkoopteams in alle landen hebben geboekt;
verdere groei van de groep in Europa mogelijk maken. Bovendien zouden de investeringsdossiers voor nieuwe eenheden in bijvoorbeeld Nederland en Duitsland binnenkort moeten zijn afgerond. Qua verkoopactiviteiten, zal Electrabel verder blijven groeien in Europa. 2007 zal vooral beïnvloed worden door twee uitdagingen: de integratie van de commerciële retail activiteiten van de ondernemingen Rendo en Cogas in Nederland en de stabilisering van de positie van de onderneming op de pas vrijgemaakte Waalse en Brusselse residentiële markt.
• een business model dat enerzijds toelaat om de productie-
De elektriciteitsprijzen zullen verder gekenmerkt worden door hun
en de verkoopportefeuille optimaal in te zetten en dat
volatiliteit. Dankzij de gegrondheid van het business model van de
het anderzijds mogelijk maakt om maximaal voordeel
onderneming enerzijds en het evenwicht van haar commerciële
te halen uit opportuniteiten die ontstaan op de gas- en
portefeuille (posities op de wholesale-, business-, en retailmarkten
elektriciteitsmarkten.
in de verschillende Europese landen) anderzijds, zal Electrabel
• het relatief hoge prijsniveau dat in 2006 werd opgetekend in
voordeel kunnen halen uit deze volatiliteit.
alle markten waar de onderneming aanwezig is.
Electrabel - Jaarverslag 2006
31
2
Jaarverslag Financiële toestand
Binnen de groep SUEZ zal Electrabel blijven bijdragen tot het
35 000 MW aan productiecapaciteit voor elektriciteit te bezitten,
goed verloop van het fusieproject tussen SUEZ en Gaz de France.
waarvan 18 % op basis van hernieuwbare energieën. De
Deze operatie moet Electrabel bijkomende evidente strategische
onderneming wil ook een elektriciteitsverkoop realiseren van
troeven bezorgen: versterking van de convergenties tussen
meer dan 200 TWh. Om dat te bereiken zal de onderneming
aardgas en elektriciteit en meer nadrukkelijke aanwezigheid,
verder nieuwe projecten bestuderen die in overeenstemming zijn
tegen een lagere kost, op de markten waar Gaz de France
met haar criteria inzake rendabiliteit en die haar businessmodel
reeds actief is.
versterken.
In het kader van het investeringsprogramma van SUEZ bevestigt Electrabel haar streefdoel om tegen 2009 niet minder dan
Gebeurtenissen na afsluiting van het boekjaar
De Raad van bestuur van Electrabel werd op 6 maart 2007 op de
Op basis van de informatie die u via het voorliggende verslag
hoogte gesteld van het voornemen van Suez om een openbaar
werd meegedeeld, wordt u verzocht om de jaarrekening van de
uitkoopbod uit te brengen op alle aandelen van Electrabel die
vennootschap goed te keuren die op 31 december 2006 werd
de groep SUEZ op dat ogenblik nog niet in handen had (1,38%
afgesloten en om kwijting te verlenen aan de bestuurders voor
van het kapitaal van Electrabel). De prijs van het bod bedraagt
hun beheersactiviteiten tijdens voorbije boekjaar, evenals aan
590 euro per Electrabel-aandeel(1), coupons nr. 19 en volgende
het College van commissarissen voor de toezichtsactiviteiten
aangehecht, onder voorbehoud van de conclusies van het verslag
die het tijdens datzelfde boekjaar heeft uitgevoerd.
van de onafhankelijke expert en van het advies van de Raad van bestuur van Electrabel. Deze laatste heeft een speciaal comité van bestuurders aangesteld om het advies voor te bereiden dat de Raad over dit dossier moet uitbrengen.
Brussel, 6 maart 2007 De Raad van bestuur
Daarnaast heeft de Raad van bestuur van Electrabel een studie aangevat over de overname door Electrabel van de vennootschap SUEZ-TRACTEBEL van SUEZ. De voornaamste operationele activa van SUEZ-TRACTEBEL zijn: SUEZ Energy International, het studiebureau Tractebel Engineering en de participaties in Distrigas en Fluxys. Dit project zal op een latere datum ter beslissing aan de Raden van bestuur van Electrabel en SUEZ worden voorgelegd. De vennootschap heeft geen kennis van enige andere belangrijke gebeurtenis die na afsluiting van het boekjaar is opgetreden en die een bijzondere commentaar zou vereisen of een beduidende impact zou kunnen hebben op de rekeningen.
(1) De lancering van het bod en de prijs werd beslist door de Raad van bestuur van SUEZ van 7 maart 2007.
32 Electrabel - Jaarverslag 2006
3
Corporate governance Inleiding
p. 34
1. Raad van bestuur
p. 35
1.1. Opdracht
p. 35
1.2. Samenstelling
p. 35
1.3. Besluitvorming
p. 3
1.4. Werkzaamheden
p. 3
1.5. Periodiciteit van de vergaderingen en deelname
p. 39
1.6. Vergoeding
p. 39
1.. Secretaris van de vennootschap
p. 41
1.. Erebestuurders
p. 42
2. Comités opgericht door de Raad van bestuur
p. 43
2.1. Strategisch comité
p. 43
2.2. Auditcomité
p. 44
2.3. Het Benoemings‑ en bezoldigingscomité
p. 45
2.4. Speciale comités
p. 46
2.5. Algemene directie
p. 46
3. College van commissarissen
p. 4
4.1. Beleid inzake resultaatbestemming
p. 49
4.2. Dochtervennootschappen
p. 49
4.3. Betrekkingen met de controleaandeelhouder
p. 49
4.4. Interne Audit en risicobeheer
p. 50
4.5. Ethische regels
p. 50
Electrabel - Jaarverslag 2006
33
3
Corporate governance Inleiding
Inleiding Dit hoofdstuk, dat integraal deel uitmaakt van het jaarverslag 2006,
de Code Lippens volgt, alsook aan de laatste wettelijke
is gewijd aan corporate governance, een begrip dat kan worden
evoluties;
omschreven als ‘het systeem op basis waarvan vennootschappen worden bestuurd en gecontroleerd’.
• de bevoegdheden en samenstelling van de Comités van de Raad werden aangepast (het Strategisch comité vervangt het
In overeenstemming met de transparantieverplichtingen
Uitvoerend comité en het Benoemings- en bezoldigingscomité
(bekendmakingsvereisten) die in de Belgische corporate
vervangt het Comité voor bezoldigingen en benoemingen);
governance Code (1) zijn opgenomen, wil dit hoofdstuk de werkingsregels van de vennootschap toelichten voor de aandeelhouders van Electrabel, alsook voor alle andere belangstellenden. Zoals vermeld in het jaarverslag 2005 heeft de Raad van bestuur op zijn zitting van 19 december 2005 het corporate governance Charter goedgekeurd. Dit Charter, dat volledig op de website van de onderneming kan worden ingekeken (http://www.electrabel.com), werd geleidelijk aan ingevoerd en wordt ook regelmatig bijgewerkt. In 2006 werden dan ook verschillende initiatieven ondernomen om de in het jaarverslag 2005 aangekondigde invoering te vervolmaken: • een buitengewone algemene vergadering heeft de statuten
• er werd een nieuw ethisch Charter aangenomen; • het Auditcomité heeft een specifieke procedure goedgekeurd met betrekking tot de voorwaarden voor de toekenning van niet-auditopdrachten aan de commissarissen van de vennootschap; • er werden verschillende reglementen inzake bevoegdheden herzien en aan het governance Charter aangepast; • het beleid inzake vergoedingen van bestuurders werd herzien; • het governance Charter werd aangepast aan de nieuwe wetgeving inzake marktmisbruiken (K.B. van 5 maart 2006, op 10 mei 2006 in voege getreden).
gewijzigd teneinde ze te conformeren aan het Charter dat
(1) Zie ook bijlage F. Op 9 december 2004 publiceerde de Belgische corporate governance Commissie (gekend onder de naam ‘Commissie Lippens’) de ‘Belgische corporate governance Code’, die op 1 januari 2005 in werking trad en waarin de transparantie-, integriteits-, en verantwoordelijkheidsprincipes een centrale plaats innemen. De Commissie verdedigt een alternatieve aanpak (‘toepassen of uitleggen’, ‘comply or explain’). / cf. www.corporategovernancecommittee.be.
34 Electrabel - Jaarverslag 2006
Corporate governance Raad van bestuur
3
1. Raad van bestuur 1.1. Opdracht De Raad van bestuur beoogt in de eerste plaats het welslagen
Met dit doel voor ogen identificeert de Raad van bestuur de
van de vennootschap op lange termijn veilig te stellen.
strategische uitdagingen en de risico’s waarmee de vennootschap
Daarbij respecteert hij enerzijds de belangen van alle derde
wordt geconfronteerd. De Raad van bestuur geeft nader invulling
belanghebbenden (stakeholders) die een sleutelrol vervullen
aan de kernwaarden van de vennootschap, haar strategie,
in de verwezenlijking van deze doelstelling, met name de
de mate van risico welke zij bereid is aan te gaan en haar
aandeelhouders, het personeel, de klanten, de leveranciers
fundamentele beleidslijnen. De Raad van bestuur ziet toe op
en andere schuldeisers, en neemt ze anderzijds de openbare
de gang van zaken.
dienstenverplichtingen die zij moet nakomen in acht.
1.2. Samenstelling De statuten bepalen dat de Raad van bestuur samengesteld is uit
De gewone algemene vergadering van 11 mei 2006 heeft
minstens vijf leden die door de algemene vergadering worden
Baron VAN WAEYENBERGE benoemd in de hoedanigheid
benoemd voor een periode van maximum vier jaar. De algemene
van onafhankelijk bestuurder in de zin van de Code Lippens.
vergadering kan deze benoeming te allen tijde herroepen.
De vergadering heeft eveneens aan Yvan DUPON de titel van
De Raad van bestuur bestaat op dit ogenblik uit achttien leden. Hun gedetailleerde curriculum vitae, dat regelmatig wordt
erebestuurder verleend. Begin 2007 heeft Patrick BUFFET zijn mandaat ter beschikking
bijgewerkt, kan op de website van de vennootschap worden
gesteld van de Raad van bestuur. Alain CHAIGNEAU werd door
geraadpleegd.
de Raad van bestuur gecoöpteerd op zijn zitting van 6 maart
De uitvoerende bestuurders, bij Electrabel enkel de Gedelegeerd bestuurder, treden af op de datum van de algemene vergadering
2007. De definitieve benoeming zal aan de gewone algemene vergadering van 2007 worden voorgelegd.
die volgt op de datum waarop ze de leeftijd van vijfenzestig jaar
Vier bestuurders werden door de algemene vergadering erkend
hebben bereikt; de niet-uitvoerende bestuurders treden af op
als onafhankelijk in de zin van artikel 524 van het Wetboek
de datum van de algemene vergadering die volgt op de datum
van vennootschappen. Deze onafhankelijke bestuurders dienen
waarop ze de leeftijd van zeventig jaar hebben bereikt.
vooraf advies uit te brengen aan de Raad van bestuur bij bepaalde
Op voorstel van het Benoemings- en bezoldigingscomité kan de Raad van bestuur afwijken van de leeftijdsgrens. In 2003 werd een afwijking toegekend ten gunste van Baron CROES, onafhankelijk bestuurder en Voorzitter van het Auditcomité, die wordt gerechtvaardigd door zijn deskundigheid en zijn competenties waarmee hij een grote bijdrage levert aan de werkzaamheden van het Auditcomité waarvan hij sinds de
beslissingen of verrichtingen die meer bepaald betrekking hebben op de relaties met een verbonden vennootschap, met uitzondering van een dochtervennootschap – tenzij het gaat om gebruikelijke beslissingen of verrichtingen die uitgevoerd worden onder normale marktomstandigheden of die minder dan één procent van het geconsolideerd nettoactief van de vennootschap vertegenwoordigen.
oprichting in 2003 Voorzitter is.
Electrabel - Jaarverslag 2006
35
3
Corporate governance Raad van bestuur
Bestuurders van Electrabel: Naam (nationaliteit)
Geboorte- Eerste jaar benoeming
Vervaldatum en Electrabel mandaten
Diploma’s en belangrijkste activiteiten buiten Electrabel
Gérard MESTRALLET (F)
1949
2003
2009 Bestuurder verbonden met de controleaandeelhouder Voorzitter van de Raad Lid van het Strategisch comité Voorzitter van het Benoemings- en bezoldigingscomité
Ingenieur in burgerlijke luchtvaart, afgestudeerd aan de Ecole Polytechnique, het Institut des Etudes Politiques en de École Nationale d’Administration Voorzitter-Directeur-generaal van SUEZ, Voorzitter van SUEZ-TRACTEBEL, SUEZ Energy Services (Frankrijk), SUEZ Environnement (Frankrijk) en Hisusa (Spanje), Ondervoorzitter van Aguas de Barcelona (Spanje), bestuurder van Saint-Gobain (Frankrijk), Pargesa Holding SA (Zwitserland), Lid van de Raad van Toezicht van Axa (Frankrijk)
Jean-Pierre HANSEN (1) (B)
1948
1992
2010 Uitvoerend bestuurder Gedelegeerd bestuurder (CEO) en Ondervoorzitter van de Raad Voorzitter van het Strategisch comité Voorzitter van de Algemene directie
Burgerlijk Ingenieur Elektromechanica, Licentiaat Economische Wetenschappen en DoctorIngenieur Algemeen Operationeel Directeur van SUEZ en Ondervoorzitter van het Uitvoerend Comité, verantwoordelijk voor SUEZ Energy Europe, Gedelegeerd bestuurder van SUEZ-TRACTEBEL, Voorzitter van Fabricom en Fluxys, bestuurder van SUEZ Energy Services (Frankrijk), SUEZ Environnement (Frankrijk), Electrabel Customer Solutions, Distrigas, Aguas de Barcelona (Spanje), Acea (Italië), onafhankelijk bestuurder van Arcelor Mittal (Luxemburg), Ondervoorzitter van het VBO. Geassocieerd hoogleraar aan de UCL en aan de Ecole Polytechnique (Parijs), bestuurder van de Université de Liège
Emmanuel van INNIS (B)
1947
1992
2010 Bestuurder verbonden met de controleaandeelhouder Ondervoorzitter van de Raad Lid van het Strategisch comité
Doctor in de Rechten
Patrick BUFFET (F)
1953
Ontslagnemend per 2 januari 2007 Bestuurder verbonden met de controleaandeelhouder
Hoofdingenieur bij het Corps des Mines
Alain CHAIGNEAU (F)
1951
Gecoöpteerd bestuurder op 6 maart 2007
Bestuurder verbonden met de controleaandeelhouder
Master in de Economische Wetenschappen
Baron CROES (B)
1934
1997
2009 Onafhankelijk bestuurder* Voorzitter van het Auditcomité
Licentiaat Wiskunde en licentiaat Actuariaat
Jean-Pierre DEPAEMELAERE (B)
1944
2008 Bestuurder verbonden met de controleaandeelhouder
Burgerlijk Ingenieur Elektromechanica
Pierre DRION (B)
1942
2009 Bestuurder
Handelsingenieur en Licentiaat in de Handels- en Financiële Wetenschappen
2004
1992
2001
Adjunct Algemeen Directeur belast met de Human Resources van de SUEZ-groep en lid van het Uitvoerend comité, Ondervoorzitter van Fabricom, bestuurder van SUEZ-TRACTEBEL, SUEZ Energy Services (Frankrijk), Distrigas, Cosutrel, SN Airholding en het VBO, Voorzitter van Contassur, Insutrel (Luxemburg) en het Verbond van Ondernemingen te Brussel
Gewezen Algemeen Afgevaardigde van SUEZ belast met Strategie en Ontwikkeling. Hij stond tevens aan het hoofd van de Directie voor Internationale Aangelegenheden en van de Commerciële Directie Frankrijk. Ontslagnemend bestuurder van SUEZTRACTEBEL, SUEZ Energy Services en Fluxys
Adjunct Algemeen Directeur van SUEZ belast met de Strategie en lid van het Uitvoerend comité
Ondervoorzitter van Immobel, bestuurder van Tessenderlo-Chemie en Forelux
Bestuurder van Distrigas, Fluxys (tot in mei 2006), Real Software en DAF Trucks (sinds november 2006)
Gedelegeerd bestuurder van de Petercam-groep, Bestuurder van Axa Belgium, Voorzitter van Spadel, Ondervoorzitter van de Belgische Vereniging van Banken en Beursvennootschappen
36 Electrabel - Jaarverslag 2006
Corporate governance Raad van bestuur
Naam (nationaliteit)
Geboorte- Eerste jaar benoeming
Vervaldatum en Electrabel mandaten
Diploma’s en belangrijkste activiteiten buiten Electrabel
Yvan DUPON (B)
1943
11 mei 2006
Licentiaat Handels- en Financiële Wetenschappen
Yves de GAULLE (F)
1951
2005
2011 Bestuurder verbonden met de controleaandeelhouder
Licentiaat Economische Wetenschappen en gediplomeerde van het Institut d’Etudes Politiques, oud-student van de Ecole Nationale d’Administration Secretaris-generaal en lid van het Uitvoerend comité van SUEZ, bestuurder van SUEZTRACTEBEL en Cosutrel
Luc HUJOEL (2) (B)
1951
1997
2009 Bestuurder
Licentiaat en Master in de Economische Wetenschappen Directeur-generaal van Sibelga en Gedelegeerd bestuurder van Brussels Network Operations
Gérard LAMARCHE (B)
1961
2004
2010 Bestuurder verbonden met de controleaandeelhouder Lid van het Auditcomité Lid van het Strategisch comité
Licentiaat Economische Wetenschappen Directeur-Generaal van SUEZ belast met Financiën en lid van het Uitvoerend comité, Voorzitter van Cosutrel, bestuurder van SUEZTRACTEBEL, SUEZ Energy Services (Frankrijk), SUEZ Environnement (Frankrijk), Distrigas, Leo Holding Company (Verenigde Staten), Ondeo North America (Verenigde Staten), Aguas de Barcelona (Spanje) en Legrand (Frankrijk)
Robert-Olivier LEYSSENS (B)
1958
2005
2011 Bestuurder verbonden met de controleaandeelhouder
Handelsingenieur en Master of Business Administration Centraal Directeur van SUEZ en verantwoordelijk voor de Directie Financiën en Fiscaliteit, Voorzitter van Synatom, bestuurder van Cosutrel en Immobel
Jean-Pierre RUQUOIS (3) (B)
1944
2001
2007 Onafhankelijk bestuurder** Lid van het Auditcomité
Handelsingenieur, Licenciaat Economische Wetenschappen en Master of Business Administration Adviseur van de Directie van Sofina
Lutgart VAN den BERGHE (B)
1951
2003
2009 Onafhankelijk bestuurder* Lid van het Benoemings- en bezoldigingscomité
Doctor in de Economische Wetenschappen Buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit Gent en aan de Vlerick Leuven Gent Management School, Gedelegeerd bestuurder van het Belgian Governance Institute, bestuurder van Belgacom, lid van de Raad van Commissarissen van CSM, SHV en Solvay (NL)
Baron VANDEPUTTE (B)
1946
2004
2010 Onafhankelijk bestuurder* Lid van het Strategisch comité Lid van het Benoemings- en bezoldigingscomité
Gediplomeerde in Rechten, Filosofie, Notariaat en Economie, Master of Science (Economics) Algemeen adviseur van het VBO, bestuurder van EHSAL
Baron van GYSEL de MEISE (B)
1939
1990
2009 Onafhankelijk bestuurder*
Gedelegeerd bestuurder van Hotel Plaza (Brussel)
Baron VAN WAEYENBERGE (B)
1938
11 mei 2006
2010 Onafhankelijk bestuurder** Lid van het Strategisch comité
Licentiaat Handels- en Financiële Wetenschappen, Master of Science in Agricultural Economics, Master of Business Administration – Insead en Advanced Management Program Harvard Business School Voorzitter van De Eik N.V., het Omroepgebouw Flagey, De Warande en Indufin, bestuurder van Fortis, SUEZ Energy Services (Frankrijk) en Corelio
2001
3
Bestuurder verbonden met de Bestuurder van Distrigas controleaandeelhouder
Electrabel - Jaarverslag 2006
37
3
Corporate governance Raad van bestuur
Naam (nationaliteit)
Geboorte- Eerste jaar benoeming
Vervaldatum en Electrabel mandaten
Diploma’s en belangrijkste activiteiten buiten Electrabel
Geert VERSNICK (4) (B)
1956
2003
2009 Bestuurder
Licentiaat in de Rechten Lid van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, Voorzitter van Eandis, Schepen van de Stad Gent, beheer van Intercommunales en financiële deelnemingen, Voorzitter van het OCMW van Gent
Xavier VOTRON (B)
1952
2001
2007 Bestuurder verbonden met de controleaandeelhouder
Burgerlijk Ingenieur Elektriciteit en Licentiaat in de Nucleaire Wetenschappen Centraal Directeur van SUEZ en verantwoordelijk voor de bevordering van technologische innovatie en hernieuwbare energiebronnen, Voorzitter van Laborelec, bestuurder van Distrigas
* Volgens artikel 524 § 4 van het Wetboek van vennootschappen en volgens de Code Lippens. ** Volgens de Code Lippens. (1) Jean-Pierre Hansen heeft het Benoemings- en bezoldigingscomité voorgezeten tot en met 3 maart 2006. (2) Luc Hujoel vertegenwoordigde Intermixt als bestuurder van Electrabel van mei 1997 tot mei 1998. (3) Jean-Pierre Ruquois vertegenwoordigde Sofina als bestuurder van Electrabel van januari 1992 tot mei 2001. (4) Geert Versnick vertegenwoordigde Finiwo als bestuurder van Electrabel van mei 1998 tot november 2000.
1.3. Besluitvorming De Raad van bestuur vergadert onder leiding van zijn Voorzitter
Elke beslissing van de Raad van bestuur wordt genomen
of, indien deze verhinderd is, van een Ondervoorzitter.
bij meerderheid van stemmen van de aanwezige of
De Raad van bestuur kan enkel geldig beraadslagen en besluiten indien minstens de meerderheid van zijn leden aanwezig of vertegenwoordigd is. Elke bestuurder mag maximum twee van zijn collega’s vertegenwoordigen.
vertegenwoordigde leden. Bij staking van stemmen is de stem van de Voorzitter doorslaggevend. In de praktijk is er een consensus voor nagenoeg alle genomen beslissingen. Buiten deze statutaire bepalingen is er geen enkele regel voorzien over de wijze waarop de Raad van bestuur zijn beslissingen neemt.
1.4. Werkzaamheden Overeenkomstig artikel 17 van de statuten is de Raad van bestuur
laten bijstaan door een operationeel of functioneel
gemachtigd om alle daden te stellen die nodig of nuttig zijn
verantwoordelijke.
voor de verwezenlijking van het doel van de vennootschap, uitgezonderd de daden die krachtens de wet of de statuten aan de algemene vergadering voorbehouden zijn. Naast de uitoefening van zijn controlefuncties heeft de Raad van bestuur de halfjaar- en jaarrekeningen vastgelegd, de budgetten 2006 goedgekeurd en de gewone algemene vergadering van 2006 voorbereid. Bij elke vergadering brengt de Gedelegeerd bestuurder (CEO) verslag uit over de evolutie van de financiële en thesauriesituatie, de verkoop en de exploitatieactiviteiten. Hij kan zich hierbij desgevallend
38 Electrabel - Jaarverslag 2006
De andere belangrijke onderwerpen die in 2006 werden behandeld en/of waarover de Raad van bestuur heeft beraadslaagd, zijn: • de evolutie van de Europese markt en de ontwikkelingsstrategie van Electrabel op deze markten; • de ontwikkeling van de organisatie van de distributiemarkt in Vlaanderen en Brussel na de oprichting van Eandis en BNO (Brussels Network Operations);
Corporate governance Raad van bestuur
• de vrijmaking van de elektriciteits- en gasmarkt in Wallonië en Brussel op 1 januari 2007; • de verbintenissen die in het kader van de Pax Electrica I en II met de Belgische federale regering werden aangegaan over de verbetering van de werking van de elektriciteits- en gasmarkt; • de overname van de ondernemingen Rendo en Cogas in Nederland; • de opvolging van de overige materiële en financiële investeringen; • de toekenning van een interimdividend dat op 19 december 2006 betaalbaar werd gesteld; • de oprichting van een Comité van onafhankelijke bestuurders voor het uitbrengen van een verslag over het voorgestelde
3
vennootschap (in overeenstemming met artikel 524 van het Wetboek van vennootschappen); dit beleid werd vervolgens door de Raad van bestuur aangenomen; • de uitgifte van een obligatielening; • corporate governance en de aanpassing van het ethisch Charter van de onderneming; • de herziening van het reglement inzake gedelegeerde bevoegdheden en mandaten. Daarnaast werd op 1 maart 2006 een bijzondere informatievergadering ten behoeve van de bestuurders georganiseerd om hen uitvoerig in te lichten over het fusieontwerp SUEZ/Gaz de France. In de periode daarna heeft de Raad regelmatig een stand van zaken opgemaakt over de ontwikkelingen binnen de SUEZ-groep.
nieuwe beleid inzake thesauriebeheer en financiering van de
1.5. Periodiciteit van de vergaderingen en deelname De Raad van bestuur vergaderde het voorbije jaar zes maal. Het globale aanwezigheidsniveau op de vergaderingen van de Raad van bestuur voor het voorbije boekjaar bedraagt 84,26 %. Het individuele deelnameniveau van de bestuurders op de fysieke vergaderingen van de Raad van bestuur ziet er als volgt uit: • Jean-Pierre Hansen, Jean-Pierre Depaemelaere, Pierre Drion, Yvan Dupon (bestuurder tot 11 mei 2006), RobertOlivier LEYSSENS, Jean-Pierre Ruquois en Baron Vandeputte hebben alle vergaderingen bijgewoond van de Raad van bestuur waarvoor ze werden uitgenodigd; • Gérard MESTRALLET, Emmanuel van Innis, Patrick buffet,
Xavier votron hebben vijf vergaderingen van de Raad van bestuur bijgewoond; • Yves de GAULLE, Gérard LAMARCHE en Baron van GYSEL de MEISE hebben vier vergaderingen bijgewoond terwijl Geert VERSNICK drie vergaderingen van de Raad van bestuur heeft bijgewoond; • Baron VAN WAEYENBERGE, van zijn kant, heeft drie van de vier vergaderingen van de Raad bijgewoond waarvoor hij na zijn benoeming op de algemene vergadering van 11 mei 2006 was uitgenodigd. In 2007 zijn er vijf vergaderingen van de Raad van bestuur voorzien.
Baron croes, Luc hujoel, Lutgart van den berghe en
1.6. Vergoeding De algemene principes voor de vergoeding van de bestuurders
het door hemzelf opgestelde huishoudelijk reglement. Net zoals
zijn opgenomen in het corporate governance Charter van de
in de vorige jaren heeft de Raad van bestuur de tantièmes
onderneming.
voor 2006 op vrijwillige basis beperkt tot een totaalbedrag van
Volgens artikel 32 van de statuten wordt maximum 1 % van de te bestemmen winst van het boekjaar ter beschikking gesteld van de Raad van bestuur die dit onder zijn leden kan verdelen volgens
Electrabel - Jaarverslag 2006
1 820 740 euro. Dit bedrag houdt rekening met het feit dat het Uitvoerend comité zijn activiteiten na afloop van de algemene vergadering van 11 mei 2006 heeft gestaakt.
39
3
Corporate governance Raad van bestuur
De vergoedingen die worden toegekend aan de bestuurders
336 250 euro bedragen (dat wil zeggen 227 500 euro voor
van wie de mandaten in de loop van het boekjaar aanvingen
de leden van de Raad en 108 750 euro voor de leden van de
of afliepen, worden prorata temporis berekend.
comités, met dien verstande dat de Voorzitter van een comité
Binnen de door de Raad van bestuur vastgelegde enveloppe
anderhalf deel ontvang).
is de vaste brutovergoeding voor het mandaat van bestuurder
Ter ondersteuning van het voorstel van de Raad aan de
voor het boekjaar 2006 bepaald op 37 500 euro, waarbij de
gewone algemene vergadering van 2007 aangaande het
Voorzitter een dubbel aandeel ontvangt; op deze manier werd
vergoedingssysteem dat in onderhavig punt wordt uiteengezet,
712 500 euro onder de bestuurders verdeeld.
heeft het Benoemings- en bezoldigingscomité van Electrabel de
Overeenkomstig de artikels 14 en volgende van de statuten, en onder voorbehoud van goedkeuring door de algemene
voorwaarden vergeleken die in vergelijkbare ondernemingen gangbaar zijn.
vergadering op haar zitting van 10 mei 2007, ontvangen de
Het totale bedrag van de brutovergoedingen van de bestuurders
leden van de Raad van bestuur bovendien, naar het voorbeeld
(zitpenningen inbegrepen) voor de uitoefening van een mandaat
van de leden van de comités die in de schoot van de Raad zijn
in de Raad van bestuur en/of een functie binnen zijn comités,
opgericht, een zitpenning van 2 500 euro per vergadering ten
bedraagt voor 2006 1 048 750 euro. De individuele vergoedingen
laste van de algemene kosten. Voor 2006, en onder hetzelfde
zien er als volgt uit:
voorbehoud van goedkeuring, zou het totaal der zitpenningen
Vergoeding als bestuurder, in EUR
Zitpenning in de vergaderingen van de Raad, in EUR
Zitpenning in de Comités van de Raad, in EUR
Totaal, in EUR
Gérard MESTRALLET
75 000,00
Jean-Pierre HANSEN
37 500,00
12 500,00
8 750,00
96 250,00
15 000,00
13 750,00
Emmanuel van INNIS
66 250,00
37 500,00
12 500,00
8 750,00
58 750,00
Patrick BUFFET
37 500,00
12 500,00
5 000,00
55 000,00
Baron CROES
37 500,00
12 500,00
22 500,00
72 500,00
Bestuurder
Jean-Pierre DEPAEMELAERE
37 500,00
15 000,00
-
52 500,00
Pierre DRION
37 500,00
15 000,00
2 500,00
55 000,00
Yvan DUPON (1) (2)
13 459,00
5 000,00
-
18 459,00
Yves de GAULLE
37 500,00
10 000,00
-
47 500,00
Luc HUJOEL
37 500,00
12 500,00
-
50 000,00
Gérard LAMARCHE
37 500,00
10 000,00
12 500,00
60 000,00
Robert-Olivier LEYSSENS (1)
37 500,00
15 000,00
-
52 500,00
Jean-Pierre RUQUOIS
37 500,00
15 000,00
10 000,00
62 500,00
Lutgart VAN den BERGHE
37 500,00
12 500,00
7 500,00
57 500,00
Baron VANDEPUTTE
37 500,00
15 000,00
12 500,00
65 000,00
Baron van GYSEL de MEISE
37 500,00
10 000,00
-
47 500,00
Piet VAN WAEYENBERGE
(1)
24 041,00
7 500,00
5 000,00
36 541,00
Geert VERSNICK
37 500,00
7 500,00
-
45 000,00
Xavier VOTRON (1)
37 500,00
12 500,00
-
50 000,00
712 500,00
227 500,00
108 750,00
1 048 750,00
(3)
Total (1) Deze bedragen worden geretrocedeerd. (2) Bestuurder tot 11 mei 2006. (3) Bestuurder sinds 11 mei 2006.
Een bestuursmandaat omvat geen variabele vergoeding die
voorschotten. Het omvat evenmin een recht op een bovenwettelijk
gekoppeld is aan de resultaten of aan andere rendementscriteria,
pensioenstelsel.
noch voordelen in natura, aandelenopties of kredieten en
40 Electrabel - Jaarverslag 2006
Corporate governance Raad van bestuur
Een bedrag van 723 240 euro, deeluitmakend van de
was en sinds diezelfde datum door het Strategisch Comité is
bovengenoemde enveloppe der tantièmes, wordt toegekend
vervangen. De individuele verdeling van dit bedrag ziet er als
aan de bestuurders die deel uitmaakten van het voormalige
volgt uit:
3
Uitvoerend comité, een comité dat tot 11 mei 2006 werkzaam
Bestuurder en lid van het Uitvoerend Comité (1)
Tantièmes, in EUR
Jean-Pierre HANSEN
241 080,04
Emmanuel van INNIS
120 539,99
Yvan DUPON (2)
120 539,99
Robert-Olivier LEYSSENS (2) Xavier VOTRON
120 539,99 120 539,99
(2)
Totaal
723 240,00
(1) De leden van het Uitvoerend comité, dat eveneens niet bestuurders omvatte, ontvangen voor hun werkzaamheden tot 11 mei 2006 overigens een vergoeding, ten laste van de algemene kosten, van 649 639,16 euro. Sommige leden hebben deze vergoeding geretrocedeerd. (2) Deze bedragen worden geretrocedeerd.
Voor hun bijzondere functies binnen het Strategisch comité en
toegekend aan de CEO en aan de leden van dit comité dit met
hun betrokkenheid in de voorbereiding van de onderwerpen
de controleaandeelhouder zijn verbonden. Dit Comité werd in
die het voorwerp moeten uitmaken van overleg alvorens onder
het leven geroepen op 11 mei 2006, en voor het vorige boekjaar
de aandacht van de Raad van bestuur te worden gebracht,
bedraagt hun vergoeding dus:
wordt een bijzondere vergoeding van 10 000 euro per maand Bijzondere vergoeding, in EUR Jean-Pierre HANSEN
105 000,00
Gérard MESTRALLET
70 000,00
Emmanuel van INNIS
70 000,00
Patrick BUFFET
70 000,00
Gérard LAMARCHE Totaal
70 000,00 385 000,00 (1)
(1) Bedrag ten laste van de tantièmes voor het boekjaar 2006.
Met het oog op het uitbrengen van een advies aan de Raad van
een basisvergoeding van 591 600 euro en een bonus van
bestuur, staat het Benoemings- en bezoldigingscomité elk jaar in
796 411 euro). De vergoeding van de bestuursfuncties en van
voor de voorbereiding en de herziening van het bezoldigingsbeleid
het voorzitterschap van het Uitvoerend comité en vervolgens
voor de Gedelegeerd bestuurder (CEO). Het Comité baseert zijn
het Strategisch comité zit in dit bedrag verrekend. Hij geniet
voorstellen op een onderzoek van de geldende voorwaarden op
bovendien de tariefvoordelen van de sector gas en elektriciteit
de markt voor vergelijkbare ondernemingen. In 2006 bedroeg
in België en van verzekeringen voor medische onkosten.
de vergoeding van de CEO 1 388 011 euro (bestaande uit
1.7. Secretaris van de vennootschap De Secretaris van de vennootschap neemt het secretariaat waar van de Raad van bestuur en van de comités die in zijn schoot zijn opgericht. Hij organiseert de algemene vergaderingen.
Electrabel - Jaarverslag 2006
41
3
Corporate governance Raad van bestuur
1.8. Erebestuurders De algemene vergadering heeft de volgende personen de titel
Erebestuurders: Marcel AMORISON, André CLAUDE, Edgard
van erebestuurder van de vennootschap verleend:
DEBEYS, Albert de BROUWER, Jean de GARCIA de la VEGA,
Erevoorzitter: Baron BODSON Ereondervoorzitters: Jacques COPPENS, Jean DEMEURE en Baron André ROLIN Eregedelegeerd bestuurder: Willy BOSMANS
42 Electrabel - Jaarverslag 2006
Michel DELTENRE, Yvan DUPON, André GOHMANN, Jacques LAURENT, Pierre MASURE, Pierre NIHOUL, Etienne SNYERS, Jacques TIMMERMAN en Stanislas ULENS. Erebestuurders ontvangen geen specifieke vergoeding en nemen niet deel aan de werkzaamheden van de Raad van bestuur.
Corporate governance Comités opgericht door de Raad van bestuur
3
2. Comités opgericht door de Raad van bestuur De Raad van bestuur heeft drie permanente comités
Deze comités hebben geen beslissingsbevoegdheid. Hun
opgericht:
reglementen zijn opgenomen in het corporate governance
• het Uitvoerend comité, op 11 mei 2006 vervangen door het Strategisch comité; • het Auditcomité; • het Benoemings- en bezoldigingscomité. Tijdens het boekjaar 2006 werd de Raad van bestuur bij de uitvoering van zijn taken eveneens bijgestaan door speciale
Charter. Hun opdrachten staan beschreven in het onderstaande punt 2.4. • De operationele leiding van de vennootschap is toevertrouwd aan de heer Jean-Pierre HANSEN, Gedelegeerd bestuurder (CEO), bijgestaan door een Algemene directie. De leden van deze comités worden benoemd door de Raad van bestuur.
tijdelijke comités.
2.1. Strategisch comité a) Inleiding
Raad van bestuur moeten worden bezorgd met het oog op een adequate informatieverschaffing aan laatstgenoemde.
Na de algemene vergadering van 11 mei 2006 werd er een Strategisch comité opgericht ter vervanging van het Uitvoerend
Het Strategisch comité is ook de instantie waar de omgeving
comité.
van de onderneming, haar strategie en financiële doelstellingen, geplande verbintenissen van wezenlijke betekenis, enz… aan
De taak van dat laatstgenoemde comité bestond in de
een nadere analyse worden onderworpen.
voorbereiding van besluiten die ter goedkeuring aan de Raad van bestuur moesten worden voorgelegd. Het Comité zorgde meer in het bijzonder voor een correcte rapportering aan de Raad van bestuur. Het Uitvoerend comité was een uitwisselingsforum voor ideeën over de activiteiten van Electrabel. Tot 11 mei 2006 bestond het Uitvoerend comité uit de volgende acht leden: Jean-Pierre HANSEN, Emmanuel van INNIS, Yvan DUPON, Alain JANSSENS, Jacques LAURENT, Robert-Olivier LEYSSENS, Walter PEERAER en Xavier VOTRON.
b) Opdracht Het Strategisch comité is belast met de uitvoering van het voorziene overleg over de bestuursdaden die ter goedkeuring aan de Raad van bestuur moeten worden voorgelegd, over de overige punten waarvan plaatsing op de agenda van de Raad van bestuur
c) Samenstelling Sinds 11 mei 2006 is het Strategisch comité als volgt samengesteld: • Jean-Pierre HANSEN, Ondervoorzitter en Gedelegeerd bestuurder (CEO), zit het Strategisch comité voor; • Gérard MESTRALLET, Voorzitter; • Emmanuel van INNIS, Ondervoorzitter; • Patrick BUFFET, bestuurder tot 2 januari 2007 en vervangen door Alain Chaigneau, adjunct Directeur-generaal verantwoordelijk voor Strategie en lid van het Uitvoerend comité van de SUEZ-groep, bij besluit van de Raad op 6 maart 2007 tot bestuurder gecoöpteerd; • Gérard LAMARCHE, bestuurder, CFO van SUEZ;
wenselijk is, alsook over documenten en informatie die aan de
Electrabel - Jaarverslag 2006
43
3
Corporate governance Comités opgericht door de Raad van bestuur
• Baron VANDEPUTTE, onafhankelijk bestuurder in de zin van artikel 524 van het Wetboek van vennootschappen en van de Code Lippens; • Baron VAN WAEYENBERGE, onafhankelijk bestuurder in de zin van de Code Lippens.
Het individuele deelnameniveau van de leden op de vergaderingen van het Strategisch comité in 2006 ziet er als volgt uit: Jean-Pierre HANSEN, Gérard MESTRALLET, Emmanuel van INNIS, Patrick BUFFET, Gérard LAMARCHE en Baron VAN WAEYENBERGE hebben alle vergaderingen van het Strategisch comité bijgewoond. Baron VANDEPUTTE heeft één vergadering
d) P eriodiciteit van de vergaderingen en deelname Het Strategisch comité vergaderde twee maal in 2006.
van het comité gemist. In 2007 zijn er vijf vergaderingen van het Strategisch comité voorzien.
Het globale aanwezigheidsquotum op de vergaderingen van het Strategisch comité van het voorbije boekjaar bedraagt 92,86 %.
2.2. Auditcomité a) Opdracht
• het CODIS programma (control & disclosure);
Het Auditcomité staat de Raad van bestuur bij voor financiële
• de milieurapportering;
informatie, interne controle en risicobeheer, interne en externe audit. Het Auditcomité brengt de Raad van bestuur regelmatig verslag uit van zijn activiteiten.
b) Samenstelling Het Auditcomité is als volgt samengesteld: • Baron CROES, Voorzitter, onafhankelijk bestuurder in de zin van artikel 524 van het Wetboek van vennootschappen en van de Code Lippens; • Gérard LAMARCHE, bestuurder; • Jean-Pierre RUQUOIS, onafhankelijk bestuurder in de zin van de Code Lippens.
• de studie van de wenselijkheid om een procedure in te voeren voor het aangeven door personeelsleden van onregelmatigheden; • het beleid inzake de toekenning van bijkomende opdrachten aan de commissarissen, waaronder de goedkeuring en toepassing van een procedure inzake de toekenning van nietauditopdrachten aan een commissaris van de vennootschap; • de studie van de wenselijkheid om het huishoudelijk reglement van het Auditcomité te wijzigen in het bijzijn van de commissarissen en de interne controle; • de beoordeling van de werking van het Auditcomité. De commissarissen woonden verschillende vergaderingen bij en hebben telkens hun advies over de besproken punten kunnen
c) Werkzaamheden
geven. De verantwoordelijke van de Interne Audit woont de
De belangrijkste punten die tijdens het voorbije boekjaar aan
voorafgaande verantwoording bij.
vergaderingen van het Comité op eigen verzoek en zonder
bod kwamen, zijn: • de studie van de aanbevelingsbrief (management letter) die door het College van commissarissen was opgesteld; • het nieuwe beleid inzake thesauriebeheer; • de uitstap uit de distributiesector; • de activiteitenverslagen en het interventieplan van de Interne Audit voor 2006, alsook de beoordeling ervan;
44 Electrabel - Jaarverslag 2006
d) Periodiciteit van de vergaderingen en deelname Het Auditcomité vergaderde vier maal in 2006, waaronder een vergadering vóór elke zitting van de Raad van bestuur met de publicatie van de periodieke resultaten (jaar- en halfjaarresultaten) als agendapunt.
Corporate governance Comités opgericht door de Raad van bestuur
Het globale aanwezigheidsquotum op de vergaderingen van het Auditcomité voor het voorbije boekjaar bedraagt 91,67 %.
3
• Gérard Lamarche, van zijn kant, heeft één vergadering gemist.
Het individuele deelnameniveau van de leden voor de vergade-
In 2007 zijn er vijf vergaderingen van het Auditcomité
ringen van het Auditcomité in 2006 ziet er als volgt uit:
voorzien.
• Baron CROES en Jean-Pierre Ruquois hebben alle vergaderingen bijgewoond;
2.3. Het Benoemings- en bezoldigingscomité a) Inleiding
Ingevolge het besluit van de Raad van bestuur van 3 maart 2006, en overeenkomstig de bepalingen van de Belgische corporate
Na de algemene vergadering van 11 mei 2006, en teneinde een
governance code, zetelt de Gedelegeerd bestuurder niet langer
volledige conformiteit met de Code Lippens te bewerkstelligen,
in dit Comité.
is het Comité voor bezoldigingen en benoemingen hernoemd tot het Benoemings- en bezoldigingscomité. De samenstelling van dit Comité werd door de Raad herzien op zijn zitting van 3 maart 2006.
d) Werkzaamheden De werkzaamheden van het Benoemings- en bezoldigingscomité hadden tijdens het jaar 2006 betrekking op de benoemingen
b) Opdracht
binnen de Raad van bestuur en het Uitvoerend comité (intussen het Strategisch comité geworden), de vergoedingen van de
Het is de taak van het Benoemings- en bezoldigingscomité om
Raad van bestuur, het Uitvoerend/Strategisch comité en de
de Raad van bestuur bij te staan bij alle aangelegenheden die
Gedelegeerd bestuurder (CEO). Het boog zich eveneens over
met de benoeming en de bezoldiging van de bestuurders en de
de nieuwe verdeling van functies binnen de Algemene directie
leden van de Algemene directie te maken hebben.
en het heeft de Raad aanbevolen om de heer Alain JANSSENS, adviseur van de Gedelegeerd bestuurder (CEO), tot lid van de
c) Samenstelling
Algemene Directie te benoemen.
In het begin van het boekjaar 2006 was het comité als volgt
e) Periodiciteit van de vergaderingen en deelname
samengesteld: Jean-Pierre HANSEN, Emmanuel van INNIS en Pierre DRION. Sinds 3 maart 2006 is het Benoemings- en bezoldigingscomité als volgt samengesteld: • Gérard MESTRALLET, Voorzitter; • Lutgart VAN den BERGHE, onafhankelijk bestuurder in de zin van artikel 524 van het Wetboek van vennootschappen en van de Code Lippens;
Het Benoemings- en bezoldigingscomité vergaderde twee maal in 2006; één keer in de oude samenstelling en één keer in zijn nieuwe samenstelling. Het deelnameniveau van de leden aan de vergaderingen van het Benoemings- en bezoldigingscomité in 2006 bedraagt 100 %. Dit Comité vergadert minstens twee maal per jaar.
• Baron VANDEPUTTE, onafhankelijk bestuurder in de zin van artikel 524 van het Wetboek van vennootschappen en van de Code Lippens.
Electrabel - Jaarverslag 2006
45
3
Corporate governance Comités opgericht door de Raad van bestuur
2.4. Speciale comités In 2006 hebben twee tijdelijke speciale comités bepaalde
In overeenstemming met artikel 524 van het Wetboek
werkzaamheden van de Raad van bestuur voorbereid.
van vennootschappen werd een groep van onafhankelijke
Een groep van bestuurders, samengesteld uit Lutgart VAN den BERGHE, Baron VANDEPUTTE en Jean-Pierre HANSEN, werd belast met een analyse van de aanpassingsmaatregelen om de werkwijzen van Electrabel op de nieuwe aanbevelingen inzake corporate governance af te stemmen. Dit speciale comité werd tevens belast met het opstellen van het corporate governance Charter van Electrabel dat op 19 december 2005 werd voorgesteld aan de Raad van bestuur waaraan het comité op 3 maart 2006 een definitief verslag overhandigde, waardoor het zijn taak binnen de vooropgestelde
bestuurders, samengesteld uit Lutgart VAN den BERGHE, Baron CROES en Baron VANDEPUTTE, door de Raad van bestuur op 3 maart 2006 belast met een studie van het nieuwe beleid van Electrabel inzake thesauriebeheer en financiering. Dit speciale comité heeft op 11 mei 2006 zijn advies aan de Raad van bestuur uitgebracht. Overeenkomstig de bepalingen van het Wetboek van vennootschappen zijn het besluit van het Comité, het uittreksel uit de notulen van de Raad en de beoordeling van het College van commissarissen in het jaarverslag opgenomen (p. 29).
termijn voltooide.
2.5. Algemene directie a) Opdracht
• Alfred Becquaert, Directeur-generaal Human Resources en IT;
De operationele leiding van de vennootschap (uitvoerend
• Eric Bosman, Directeur-generaal Trading & Portfolio
management) is toevertrouwd aan de Gedelegeerd bestuurder (CEO), Jean-Pierre HANSEN. De Gedelegeerd bestuurder (CEO) wordt bijgestaan door een Algemene directie waarvan de leden – onder het rechtstreekse gezag van de CEO – belast zijn met de directie van de operationele
Management; • Sophie DUTORDOIR, Directeur-generaal Marketing & Sales; • Alfred HOFMAN, Directeur-generaal Noord-Oost Europa; • Jacques HUGE, Directeur-generaal Zuid-Europa (1);
of functionele sectoren. • Alain JANSSENS, Adviseur, lid van de Algemene Directie Het is de plaats waar belangrijke kwesties over het operationeel
(sinds 13 november 2006);
beheer van de vennootschap worden besproken om de CEO informatie te verstrekken bij het nemen van zijn beslissingen. Het is tevens de plaats waar de verschillende directies worden gecoördineerd.
• Philippe LERMUSIEAU, Directeur-generaal FrankrijkZwitserland; • Walter PEERAER, Chief Corporate Officer (Strategie, Communicatie, Administratie);
b) Samenstelling De Gedelegeerd bestuurder (CEO) en de leden van de Algemene directie worden benoemd door de Raad van bestuur, na voorafgaandelijk advies van het Benoemings- en bezoldigingscomité te hebben ingewonnen. De Algemene directie is als volgt samengesteld: • Jean-Pierre Hansen, Gedelegeerd bestuurder (CEO), die haar voorzit; (1) Inclusief de netactiviteiten in Wallonïe.
46 Electrabel - Jaarverslag 2006
• Nicolas TISSOT, Directeur-generaal Financiën; • Philippe VAN TROEYE, Directeur-generaal Productie en Aankopen. Het secretariaat van de Algemene directie wordt waargenomen door Kevin WELCH, coördinator van organisatieprojecten.
Corporate governance Comités opgericht door de Raad van bestuur
c) Periodiciteit van de vergaderingen
3
• de voorbereiding van de financiële staten en van het budget;
De Algemene directie vergadert in principe één maal per week, behalve in augustus.
• het thesauriebeheer en de financiering van de vennootschap;
d) Werkzaamheden De Algemene directie heeft haar werkzaamheden toegespitst op de operationele en organisatorische opvolging van de vennootschap. In de loop van 2006 werden ook meer specifieke thema’s door de Algemene directie van Electrabel behandeld, waaronder: • de liberalisering van de elektriciteits- en gasmarkt in Wallonië en Brussel;
• de invoering van systemen voor interne controle en risicobeheer; • de opvolging van de beslissingen die door de comités en de Raad zijn genomen; • het human resources beheer; • de opvolging van de uitvoering van het CODIS programma; • de financiële of operationele investeringen of desinvesteringen.
• de uitwerking van de “Pax Electrica“ (I en II) in België; • de opmaak van het strategisch plan voor Europa op middellange termijn; • de gevolgen voor Electrabel van het fusieontwerp tussen SUEZ en Gaz de France;
e) Vergoeding Het totaalbedrag (basisloon en jaarlijkse incentives) van de vergoeding van de tien leden van de Algemene directie (zonder CEO) bedraagt voor 2006 4 324 236 euro, waarvan 2 414 870 euro voor het vaste gedeelte en 1 909 366 euro voor
• de overname van de ondernemingen Rendo en Cogas;
Electrabel - Jaarverslag 2006
het variabele gedeelte.
47
3
Corporate governance College van commissarissen
3. College van commissarissen a) Samenstelling
• nazicht van de interne controle;
Het revisoraat van Electrabel wordt collegiaal waargenomen
• andere wettelijke opdrachten; comfort letters met
door:
betrekking tot leningen door de vennootschap aangegaan, rapporteringswerkzaamheden in verband met het
Deloitte Bedrijfsrevisoren
interimdividend van Electrabel N.V., verslag van het College van
Verantwoordelijke vertegenwoordigers:
commissarissen overeenkomstig artikel 524 van het Wetboek
Josephus VLAMINCKX (tot 11 mei 2006),
van vennootschappen inzake de wijziging van het beheer van
Philip MAEYAERT en Laurent Boxus (sinds 11 mei 2006),
geldmiddelen/financiering van de vennootschap;
Bedrijfsrevisoren • andere opdrachten goedgekeurd door het Auditcomité: inbreng Ernst & Young Bedrijfsrevisoren
van knowhow voor de boeking van éénmalige operaties in
Verantwoordelijke vertegenwoordigers:
verband met de liberalisering van de energiemarkt.
Pierre ANCIAUX en Vincent ETIENNE Bedrijfsrevisoren
b) Termijn van het mandaat
d) Vergoeding De gewone algemene vergadering van 12 mei 2005 heeft de jaarlijkse vergoeding van het College vastgelegd op
De mandaten van de twee commissarissen verstrijken na afloop
1 385 000 euro per jaar.
van de gewone algemene vergadering van 2008. Het jaarverslag 2006 bevat de bijzondere bedragen die als
c) Werkzaamheden De werkzaamheden van het College van commissarissen bestonden uit: • controle van de maatschappelijke en geconsolideerde jaarrekeningen;
48 Electrabel - Jaarverslag 2006
gevolg van bijkomende prestaties aan de commissarissen werden toegekend.
Corporate governance Overige informatie
3
4. Overige informatie 4.1. Beleid inzake resultaatbestemming Het beleid van de vennootschap bestaat in het handhaven van
risicoprofiel van de vennootschap, de ontwikkelingsprojecten
een regelmatige groei van het dividend. Het dividendbeleid van
van Electrabel en het nastreven van een efficiënt financieel
Electrabel is nauw verbonden met de operationele performance
beheer.
van de vennootschap die het mogelijk heeft gemaakt om het dividend tijdens de laatste jaren regelmatig op te trekken. Dit beleid wordt beoordeeld op basis van de evolutie van het
In voorkomende gevallen kunnen er interimdividenden worden uitgekeerd, zoals dat in 2006 het geval is geweest.
4.2. Dochtervennootschappen Electrabel heeft dochtervennootschappen in verschillende landen
organen van deze vennootschappen en brengen verslag uit aan
opgericht. De bestuurders of de directieleden vertegenwoordigen
de organen van Electrabel.
de vennootschap in de Raad van bestuur of binnen andere
4.3. Betrekkingen met de controleaandeelhouder Vermits SUEZ N.V. sinds december 2003 rechtstreeks en onrecht
De Raad van bestuur ziet erop toe dat SUEZ deze beslissende
streeks meer dan 50 % van de aandelen van Electrabel aanhoudt,
invloed oordeelkundig aanwendt bij de aanstelling van de
oefent ze in de zin van het Wetboek van vennootschappen
meerderheid van de bestuurders en bij de oriëntatie van het
in rechte de controle uit op Electrabel N.V. en haar Groep.
beleid van Electrabel waarbij de rechten en belangen van de
Op 9 augustus 2005 heeft SUEZ een gemengd openbaar
minderheidsaandeelhouders en het vennootschapsbelang van
koop- en ruilaanbod uitgebracht op de aandelen van Electrabel
Electrabel worden gerespecteerd, meer bepaald:
die zij nog niet in haar bezit had. Sinds het verstrijken van dit bod, op 6 december 2005, bezit de SUEZ-groep 98,62 % van het kapitaal van Electrabel. Zoals toegezegd, heeft SUEZ begin 2007 het voornoemde gemengd openbaar bod van 2005 heropend ten gunste van de werknemers-aandeelhouders en gewezen werknemers van de Electrabel-groep die in 2005 niet op het bod konden ingaan omwille van het feit dat hun aandelen wettelijk niet mochten worden overgedragen; de prijs die in het kader van deze heropening werd aangeboden, stemde overeen met een actualisering van de prijs die in 2005 was aangeboden.
Electrabel - Jaarverslag 2006
• door de voor- en nadelen te evalueren van het geheel van de betrekkingen tussen de moedermaatschappij en haar dochtervennootschap, die elkaar op middellange/lange termijn in evenwicht moeten houden; • door als beursgenoteerde vennootschap de beslissingen en verrichtingen binnen de Groep die aan de toepassingscriteria van artikel 524 van het Wetboek van vennootschappen beantwoorden, te onderwerpen aan het oordeel van een comité dat overeenkomstig datzelfde artikel 524 uit drie onafhankelijke bestuurders bestaat.
49
3
Corporate governance Overige informatie
4.4. Interne Audit en risicobeheer Het departement Interne Audit evalueert op onafhankelijke wijze
Het departement rapporteert aan de Gedelegeerd bestuurder
de interne controlesystemen die het management in verschillende
en aan het Auditcomité.
gebieden heeft ingevoerd. Deze evaluatie gebeurt op basis van een gestandaardiseerd controlemodel en bestudeert zowel de efficiëntie van de operationele processen als de juistheid van de verschillende reportings, alsook de integriteit van de informatiesystemen. De analyses gebeuren in de gebieden waar de belangrijkste risico’s voor de vennootschap gesitueerd zijn.
Naast de gewone auditopdrachten in verschillende gebieden (gemeenschappelijke dienstencentra, aankopen, computerbeveiliging, beheer van belangrijke projecten,…) nam de Interne Audit eveneens deel aan de evaluatie van interne controles, zoals vereist door de wet Sarbanes-Oxley waaraan de controleaandeelhouder onderworpen is.
4.5. Ethische regels De Raad van bestuur en de Algemene directie schikken zich naar
transacties voor eigen rekening op aandelen (of andere financiële
de regels van de Groep SUEZ inzake ethische waarden, meer
instrumenten) van de vennootschap.
bepaald inzake vertrouwelijkheid en het niet gebruiken van bevoorrechte informatie. Overeenkomstig de richtlijn 2003/6/EG bevat het corporate governance Charter zeer precieze bepalingen over transacties met aandelen en andere financiële instrumenten van de vennootschap door de bestuurders en andere aangestelde personen. De vennootschap Electrabel is overigens op de wetgeving vooruitgelopen met de opname van specifieke bepalingen inzake marktmisbruik in het hoofdstuk ‘Gedrags- en aangifteregels met betrekking tot transacties op effecten en andere financiële instrumenten van de vennootschap’ van het corporate governance Charter van de vennootschap. Een koninklijk besluit van 5 maart 2006 met betrekking tot marktmisbruik is op 10 mei 2006 in werking getreden. Dit vergde een lichte aanpassing van het corporate governance Charter van Electrabel. Dit koninklijk besluit voert een aantal bepalingen uit van de wet van 2 augustus 2002 betreffende het toezicht op de financiële sector en de financiële diensten. Het behandelt de meldingsplicht bij de CBFA in hoofde van ‘personen met leidinggevende verantwoordelijkheden’ alsook, in voorkomende gevallen, van ‘personen die nauw gelieerd zijn met deze personen’, zoals gedefinieerd in de voornoemde wet, met betrekking tot
50 Electrabel - Jaarverslag 2006
Overigens heeft de Raad van bestuur van Electrabel, zoals aangekondigd in zijn jaarverslag 2005, in de loop van 2006 zijn goedkeuring gehecht aan het nieuwe ethisch Charter van SUEZ ‘Onze waarden, onze ethiek’ dat voor de hele Groep SUEZ geldt. De revisiewerken van het ethisch charter van SUEZ en van het document ‘Gedrags- en organisatieregels van de vennootschappen’, werden voortgezet. De deontologen van de ondernemingen van de Groep werden vanaf het begin opgenomen in de werkgroep onder leiding van de Directeur Ethiek van SUEZ, wat achteraf een betere integratie mogelijk zal maken. De leden van de Raad van bestuur werden in 2006 niet geconfronteerd met belangenconflicten van vermogensrechtelijke aard (artikel 523 van het Wetboek van vennootschappen) die de toepassing noodzakelijk zouden maken van de wettelijke procedures zoals voorzien in het Wetboek van vennootschappen. 6 maart 2007
4
Geconsolideerde jaarrekening Consolidatie‑organogram van de Electrabel‑groep p. 52 Geconsolideerde winst‑ en verliesrekening
p. 55
Geconsolideerde balans
p. 56
Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen
p. 5
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
p. 59
Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening p. 60 Verslag van het College van commissarissen
Electrabel - Jaarverslag 2006
p. 132
51
4
Geconsolideerde jaarrekening Consolidatie-organogram
Consolidatie-organogram van de Electrabel-groep toestand op 31.12.2006 Electrabel Nederland
België 95,8
Electrabel Customer Solutions GeFin Intercommunales Wallonië
2,9 1,3
100
Electrabel Nederland Coöperatieve 100
Electrabel Nederland Holding 100
67,1
Electrabel European Port. Man.(4)
Electrabel Green Projects Flanders GeFin
32,9
100
100
Electrabel Green Projects Flanders WHH (67,1)
100
100
Brucall (75,0) SRIB
25,0
100
Electrabel Nederland Services
100
N-Allo 75,0
Electrabel Nederland Sales
100
Synatom
100
Electrabel Nederland
100
Laborelec
100
Electrabel Nederland Beheermij.(5)
Electrabel Nederland Retail 100
Rendo Energielevering
100
Cogas Energie
Cosutrel divisie E 0,1
99,9
100
98,4
Electrabel International Holdings
Energy Europe Invest SUEZ-Tractebel
1,6
53,1
99,9
Spark Energy (100)
Teveo
100
Casmo Power Spain
Cosutrel divisie A
Spanje
SUEZ-Tractebel
46,9
18,2(3) 50,0
Zandvliet Power 50,0
45,3
RWE
Photovoltech 4,4
Total Energie Développement IMEC
2,5
Soltech
47,8
81,8
Castelnou Energía (100)
100
Electrabel España
50,0 100
Hidrobages
26 intercommunales 27,45
Groep Elia 30,0
Free float Publi-T
2,55
Publipart
40,0
Portugal 32,5
Generg SGPS (42,5)
10,0 57,5
75,0
Lusenerg
Parque Eólico Terras Altas de Fafe (100) 25,0
Electrabel Invest Luxembourg
Groothertogdom Luxemburg 100
Electrabel Invest Luxembourg 65,0
Twinerg 17,5 17,5
Arcelor Luxembourg Cegedel
(3)50,0
Morata Energía (100)
Polen 100
Electrabel Polska
100
Electrabel Polaniec(¹)
Hongarije 100
Electrabel Hungary 24,5
Dunamenti Power Plant Closed Ltd. (74,8) 25,0 0,2
52 Electrabel - Jaarverslag 2006
MVM Overige
50,3
Geconsolideerde jaarrekening Consolidatie-organogram
Italië
Frankrijk 100
Electrabel France 99,6
50,0
Rosignano Energia
70,0
Electrabel Italia Sim (100) Electrabel France
30,0
40,6 59,4
50,0
Énergie du Rhône (69,5) (6)
60,0
Voghera Energia Vendita (20,3) ASM Vendita e Servizi
50,0
50,0
N-Allo LDEF (Lyonnaise des Eaux France)
35,0
ASM Terni
50,0
N-Allo France (65,0) 5,0
AceaElectrabel Produzione (70,3) 99,5
Duitsland
80,0
Telfin
51,0
51,0
Energie SaarLorLux GbR
49,9
Longano Eolica (35,9) Sciara Group
49,0
Energie SaarLorLux A.G. (51,0)
15,8
Kraftwerke Gera
70,0
EBLAcea
50,1
Acea (²)
30,0
Energieversorgung Gera
50,0
Tirreno Power (35,0)
Stadtwerke Gera
Energia Italiana
50,0
Consolidatiemethode op 31.12.06 Integrale consolidatie Evenredige consolidatie Vermogensmutatie
( 1) ( 2) ( 3) ( 4) ( 5) ( 6)
84,2
AceaElectrabel Trading (50,0)
Stadtwerke Gera
50,1
49,9
ASM Voghera
Stadtwerke Saarbrücken
49,0
100
Voghera Energia (56,2) 20,0
Electrabel Deutschland
50,0
Roselectra (69,9) 0,5
100
100
Umbria Energy (20,3) 50,0
Caisse des Dépôts et Consignations
5,0
AceaElectrabel Acea(²) AceaElectrabel Elettricità (40,6)
CN’Air (50,0) (6)
51,0
Solvay
0,5
Caisse des Dépôts et Consignations Overige
16,8
Electrabel Invest Luxembourg
99,5
Compagnie Nationale du Rhône (6)
100
Electrabel Italia (100) 45,0
Overige
33,2
44,0
55,0
SHEM 0,4
4
Activiteit Verkoop Productie Trading Netten Diensten en andere Holding/Financieel
Aandeel in kapitaal (in %) 1
Xxx 2
Xxx (3) 4
Xxx
1 2 3 4
Direct aandeel Indirect aandeel Eindaandeel Aandeel van derden
Met dochterondernemingen. Electrabel Italia heeft een aandeel van 4,99 % in Acea (december 2006) – niet-geconsolideerd. Via haar filiaal Electrabel Power Project Spain. Electrabel European Portfolio Management. Electrabel Nederland Beheermaatschappij. CNR, CN’Air en EdR werden geconsolideerd volgens de vermogensmutatie-methode tot 31.12.2006 en integraal vanaf 31.12.2006.
Electrabel - Jaarverslag 2006
53
4
Geconsolideerde jaarrekening
54 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Geconsolideerde winst- en verliesrekening
4
Geconsolideerde winst- en verliesrekening Toelichtingen
31.12.2006
31.12.2005
Opbrengsten
3
13 507
12 218
Overige exploitatiebaten
4
544
467
Grondstoffen en gebruikte hulpstoffen
5
-9 242
-7 557
Personeelslasten
6
-1 057
-1 354
Afschrijvingen en voorzieningen
7
-490
-437
Andere exploitatielasten
8
-1 661
-1 893
1 601
1 444
In miljoenen EUR
Resultaat uit operaties Wijziging van de reële waarde van de financiële instrumenten met betrekking tot grondstoffen
9
117
-146
Bijzondere waardeverminderingsverliezen
10
22
-79
Reorganisaties
11
-8
13
Vervreemding van activa
12
540
716
2 272
1 948
-477
-442
Operationele winst of verlies Financiële kosten Financiële opbrengsten Financieel resultaat
13
Aandeel in het netto resultaat van investeringen gewaardeerd volgens de ‘equity’-methode
14
Resultaat vóór belastingen Winstbelastingen
15
Netto resultaat Aandeel van de Groep Aandeel van de minderheidsbelangen Gewone en verwaterde netto winst per aandeel (in eur)
Electrabel - Jaarverslag 2006
16
450
321
-27
-121
325
475
2 570
2 302
-266
-219
2 304
2 083
2 142 162
1 908 175
39,03
34,77
55
4
Geconsolideerde jaarrekening Geconsolideerde balans
Geconsolideerde balans Activa Toelichtingen
31.12.2006
31.12.2005 (*)
Materiële vaste activa
17
7 123
5 953
Immateriële activa
18
963
833
Goodwill
19
1 837
1 600
Investeringen opgenomen volgens de ‘equity’-methode
20
496
1 994
Leningen en vorderingen aan geamortiseerde kostprijs
21
4 044
1 703
Voor verkoop beschikbare investeringen
22
366
265
Derivaten
23
126
1 007
Uitgestelde belastingvorderingen
15
221
173
Andere vaste activa
28
407
1 192
15 583
14 720
In miljoenen EUR
vaste activa
Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden
24
638
563
Klanten en andere schuldenaars
25
2 258
2 255
Leningen en vorderingen aan geamortiseerde kostprijs
21
454
77
Voor verkoop beschikbare investeringen
22
71
106
Derivaten
23
2 525
3 403
Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde via winst en verlies
26
310
-
Geldbeleggingen en kasequivalenten
27
4 437
7 379
Andere vlottende activa
28
637
1 022
Totaal vlottende activa
11 330
14 805
Totaal actief
26 913
29 525
(*) De gepubliceerde bedragen van 2005 werden herwerkt met betrekking tot het gebruik van de mogelijkheid die IAS 19 Personeelsbeloningen biedt met betrekking tot het onmiddellijk opnemen in het eigen vermogen van actuariële winsten en verliezen in de periode waarin ze zich voordoen.
56 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Geconsolideerde balans
4
Eigen vermogen en verplichtingen 31.12.2006
31.12.2005 (*)
Kapitaal
2 073
2 073
Reserves en ingehouden winsten
5 764
5 418
In miljoenen EUR
Toelichtingen
Eigen vermogen
Minderheidsbelangen
1 805
1 533
29
9 642
9 024
Voorzieningen
30
6 347
6 881
Financiële verplichtingen
31
989
2 649
Derivaten
23
110
1 059
Andere financiële verplichtingen
33
298
543
Uitgestelde belastingverplichtingen
15
680
395
Andere langlopende verplichtingen
34
231
234
8 655
11 761
Totaal eigen vermogen Langlopende verplichtingen
Totaal langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen Voorzieningen
30
197
313
Financiële verplichtingen
31
2 921
1 253
Derivaten
23
2 484
3 441
1 835
1 989
Leveranciers en andere schuldeisers Belastingverplichtingen
34
129
78
Andere financiële verplichtingen
33
-
184
Andere kortlopende verplichtingen
34
Totaal kortlopende verplichtingen Totaal eigen vermogen en verplichtingen
1 050
1 482
8 616
8 740
26 913
29 525
(*) De gepubliceerde bedragen van 2005 werden herwerkt met betrekking tot het gebruik van de mogelijkheid die IAS 19 Personeelsbeloningen biedt met betrekking tot het onmiddellijk opnemen in het eigen vermogen van actuariële winsten en verliezen in de periode waarin ze zich voordoen.
Electrabel - Jaarverslag 2006
57
4
Geconsolideerde jaarrekening Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen
Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen
In miljoenen EUR
EIGEN VERMOGEN OP 1 JANUARI 2005 Wijziging van de grondslagen verslaggeving EIGEN VERMOGEN (herwerkt) Netto resultaat van de periode (a) Winsten en verliezen die direct werden opgenomen in het eigen vermogen Omrekeningsverschillen Afdekkingen grondstoffen rentevoeten netto investeringen Actuariële winsten en verliezen met betrekking tot personeelsbeloningen Voor verkoop beschikbare investeringen Totaal winsten en verliezen die direct werden opgenomen in het eigen vermogen (b) Totale opgenomen winsten en verliezen (a) + (b) Diverse Aandelenoptieplannen Wijziging in de consolidatiekring Toename van het kapitaal Dividenden EIGEN VERMOGEN OP 31 DECEMBER 2005 Netto resultaat van de periode (a) Winsten en verliezen die direct werden opgenomen in het eigen vermogen Omrekeningsverschillen Afdekkingen grondstoffen rentevoeten netto investeringen Actuariële winsten en verliezen met betrekking tot personeelsbeloningen Voor verkoop beschikbare investeringen Totaal winsten en verliezen die direct werden opgenomen in het eigen vermogen (b) Totale opgenomen winsten en verliezen (a) + (b) Diverse Aandelenoptieplannen Wijziging in de consolidatiekring Uitgekeerde dividenden EIGEN VERMOGEN OP 31 DECEMBER 2006
58 Electrabel - Jaarverslag 2006
UitgifteKapitaal premies
Reserves verbonden Reserves aan verbonden Geconso- actuariële aan lideerde winsten en afdekkingsreserves verliezen instrumenten
Reserves verbonden aan voor verkoop beschikbare financiële activa
Eigen Omrevermogen keningstoewijsbaar reserve aan de Groep
Minder heidsbelangen
Totaal eigen vermogen
2 073
927
3 372
-
2
60
67
6 501
1 515
8 016
-
-
-
-37
-
-
-
-37
-
-37
2 073 -
927 -
3 372 1 908
-37 -
2 -
60 -
67 -
6 464 1 908
1 515 175
7 979 2 083
-
-
-
-
37 55 -16 -2
-
19 -
19 37 55 -16 -2
-2 -
17 37 55 -16 -2
-
-
-
-111
-
-
-
-111
-1
-112
-
-
-
-
-
44
-
44
-
44
-
-
-
-111
37
44
19
-11
-3
-14
-
-
1 908 3 -6 -867
-111 -
37 -
44 -
19 -
1 897 3 -6 -867
172 10 49 -213
2 069 3 4 49 -1 080
2 073 -
927 -
4 410 2 142
-148 -
39 -
104 -
86 -
7 491 2 142
1 533 162
9 024 2 304
-
-
-
-
-24 -53 29 -
-
5 -
5 -24 -53 29 -
1 1 -
5 -23 -53 30 -
-
-
-
7
-
-
-
7
-
7
-
-
-
-
-
100
-
100
-
100
-
-
-
7
-24
100
5
88
1
89
-
-
2 142 4 -1 888
7 -
-24 -
100 -
5 -
2 230 4 -1 888
163 203 -94
2 393 4 203 -1 982
2 073
927
4 668
-141
15
204
91
7 837
1 805
9 642
Geconsolideerde jaarrekening Geconsolideerd kasstroomoverzicht
4
Geconsolideerd kasstroomoverzicht 31.12.2006
31.12.2005
Geldbeleggingen en kasequivalenten, openingsbalans
7 379
4 711
Geldbeleggingen en kasequivalenten, slotbalans
4 437
7 379
-2 942
2 668
2 304
2 083
-325
-475
319
473
In miljoenen EUR
EVOLUTIE VAN DE GELDBELEGGINGEN EN KASEQUIVALENTEN Totaal netto resultaat Aandeel in de netto winst (verlies) van investeringen verwerkt volgens de ‘equity’-methode Ontvangen dividenden van investeringen verwerkt volgens de ‘equity’-methode Opgenomen lasten in verband met afschrijvingen en voorzieningen, inclusief reorganisaties en bijzondere waardeverminderingen
413
490
Netto resultaat uit de vervreemding van activa
-595
-822
Reële waarde van financiële instrumenten met betrekking tot grondstoffen
-117
146
Andere niet-geldelijke posten
6
3
27
121
266
219
2 298
2 238
Betaalde belastingen (*)
-262
-240
Wijziging van het werkkapitaal
-645
466
1 391
2 464
Investeringen in materiële vaste activa en immateriële activa (inclusief geactiveerde financieringskosten)
-606
-956
Verwerving van entiteiten (verminderd met de overgenomen geldmiddelen)
-632
-311
Financiële winst (verlies) (*) Winstbelastingen (*) Bruto autofinancieringsmarge vóór financieel resultaat en belastingen
Kasstromen met betrekking tot de exploitatie
Verwerving van voor verkoop beschikbare investeringen
-11
-43
83
263
1 289
468
93
181
-2 653
383
Ontvangen rente en dividenden uit financiële vaste activa (*)
173
146
Kasstromen met betrekking tot investeringsactiviteiten
-2 264
131
Betaalde dividenden
-1 982
-1 080
-55
1 110
Overdracht van materiële vaste activa en immateriële activa Overdracht van entiteiten (verminderd met de overgedragen geldmiddelen) Overdracht van voor verkoop beschikbare investeringen Evolutie van de vorderingen verbonden aan investeringen & ‘restricted cash’
Evolutie van de financiële verplichtingen Wijziging in de geldbeleggingen Betaalde rente (*) Ontvangen rente op geldbeleggingen en kasequivalenten (*) Wijziging in het kapitaal Kasstromen met betrekking tot financieringsactiviteiten Effect van wisselkoerswijzigingen en andere TOTALE WIJZIGING
-32
-
-169
-155
170
125
-
49
-2 068
49
-1
24
-2 942
2 668
(*) Zie ook de aansluiting in toelichting 38.
Electrabel - Jaarverslag 2006
59
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Toelichting 1
Toelichting 23
Derivaten
p. 92
p. 61
Toelichting 24
Voorraden
p. 94
Gesegmenteerde informatie
p. 72
Toelichting 25
Klanten en andere schuldenaars
p. 94
Toelichting 3
Opbrengsten
p. 75
Toelichting 26
Toelichting 4
Overige exploitatiebaten
p. 75
Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde via winst en verlies
p. 94
Toelichting 5
Grondstoffen en gebruikte hulpstoffen
p. 76
Toelichting 6
Personeelslasten
p. 76
Toelichting 7
Afschrijvingen en voorzieningen
p. 77
Toelichting 8
Andere exploitatielasten
p. 77
Toelichting 9
Wijziging van de reële waarde van de financiële instrumenten met betrekking tot grondstoffen
p. 77
Toelichting 10
Bijzondere waardeverminderings verliezen van activa
p. 78
Toelichting 11
Reorganisaties
p. 78
Toelichting 12
Vervreemding van activa
Toelichting 13 Toelichting 14
Samenvatting van de grondslagen voor financiële verslaggeving
Toelichting 2
Toelichting 27
Geldbeleggingen en kasequivalentenp. 95
Toelichting 28
Andere activa
p. 95
Toelichting 29
Eigen vermogen
p. 96
Toelichting 30
Voorzieningen
p. 97
Toelichting 31
Financiële verplichtingen
p. 104
Toelichting 32
Derivaten en onderhevigheid aan marktrisico
p. 107
Toelichting 33
Andere financiële verplichtingen
p. 115
Toelichting 34
Andere verplichtingen en belastingverplichtingen
p. 116
p. 79
Toelichting 35
Bedrijfscombinaties
p. 117
Financieel resultaat
p. 79
Toelichting 36
Aandeel in het netto resultaat van investeringen opgenomen volgens de ‘equity’-methode
Financiële lease-overeenkomsten (Lessor)
p. 118
p. 80
Toelichting 37
Operationele leaseovereenkomsten
p. 118
Toelichting 15
Winstbelastingen
p. 81
Toelichting 38
Kasstromen
p. 119
Toelichting 16
Winst per aandeel
p. 83
Toelichting 39
Betalingen op basis van aandelen p. 120
Toelichting 17
Materiële vaste activa
p. 84
Toelichting 40
Transacties met verbonden partijen p. 121
Toelichting 18
Immateriële activa
p. 86
Toelichting 41
Toelichting 19
Goodwill
p. 87
Voorwaardelijke activa en passiva, andere risico’s en onzekerheden p. 123
Toelichting 20
Investeringen opgenomen volgens de ‘equity’-methode en joint ventures
Toelichting 42
Andere verbintenissen
p. 126
p. 89
Toelichting 43
Gebeurtenissen na balansdatum
p. 127
Toelichting 21
Leningen en vorderingen aan geamortiseerde kostprijs
Toelichting 44
p. 91
Lijst met de belangrijkste geconsolideerde entiteiten
p. 127
Toelichting 22
Voor verkoop beschikbare investeringen
Toelichting 45
Gemiddeld personeelsbestand
p. 131
p. 92
60 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
De vennootschap werd opgericht op 8 augustus 1905 voor een onbeperkte duur, zij opereert onder de naam Electrabel sinds 10 juli 1990. De maatschappelijke zetel is gevestigd op de Regentlaan 8 te 1000 Brussel. Electrabel N.V. is een naamloze vennootschap die het Wetboek van vennootschappen moet toepassen. Zij moet zowel de wettelijke en reglementaire bepalingen die in België van toepassing zijn op naamloze vennootschappen als haar statuten volgen. Op 6 maart 2007 heeft de Raad van bestuur de publicatie goedgekeurd van de geconsolideerde jaarrekening van Electrabel N.V. en haar dochterondernemingen (hierna de Groep of Electrabel genoemd) over het boekjaar dat afsluit op 31 december 2006.
Toelichting 1
Samenvatting van de grondslagen voor financiële verslaggeving Verklaring van overeenstemming In overeenstemming met de EU-Verordening van 19 juli 2002
IFRIC 5 – Belangen in ontmantelings-, herstel- en milieusaneringsfondsen;
met betrekking tot de internationale grondslagen voor financiële
IFRIC 6 – Verplichtingen die voortvloeien uit deelneming aan
verslaggeving (IFRS – International Financial Reporting Standards),
een specifieke markt – Afgedankte elektrische en elektronische
werd de geconsolideerde jaarrekening van de Groep voor het
apparatuur.
boekjaar dat afsloot op 31 december 2006 opgesteld volgens de IFRS zoals gepubliceerd door het IASB (International Accounting Standards Board) en zoals aanvaard binnen de Europese Unie op 31 december 2006.
In verband met de herziening van IAS 19 heeft de Groep beslist om de ‘bandbreedte-benadering’ (corridor approach) niet langer toe te passen en gebruik te maken van de mogelijkheid om de actuariële winsten en verliezen als gevolg van wijzigingen in de
De grondslagen voor financiële verslaggeving die werden
actuariële hypothesen onmiddellijk op te nemen in het eigen
gebruikt voor het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening
vermogen.
op 31 december 2006 zijn dezelfde als deze gebruikt voor het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening op 31 december
De toepassing van de andere standaarden, interpretaties en
2005 met uitzondering van nieuwe standaarden IFRS en
wijzigingen hebben geen significante impact op de geconsolideerde
interpretaties IFRIC die de Groep vanaf 2006 gebruikt en die
jaarrekening van de Groep.
hieronder beschreven worden.
Standaarden (IFRS) en interpretaties (IFRIC) die verplicht van toepassing zijn op de jaarrekening van 2006: IAS 19 – Personeelsbeloningen, aanpassing als gevolg van een beperkte herziening van IAS 19; IAS 21 – De gevolgen van wisselkoerswijzigingen, aanpassing met betrekking tot netto investeringen in een buitenlandse
Standaarden (IFRS) en interpretaties (IFRIC) die nog niet verplicht van toepassing zijn in 2006, maar waarvoor de Groep heeft beslist om ze vervroegd toe te passen: Electrabel heeft IFRIC 9 – Herbeoordeling van in contracten besloten derivaten vervroegd toegepast voorzover deze interpretatie in overeenstemming is met de verwerkingswijze die de Groep gebruikt voor in contracten besloten derivaten.
activiteit;
IFRIC 11 – Eigen aandelen en intragroepstransacties specificeert
IAS 39 – Financiële Instrumenten: opname en waardering,
op overeenkomsten waarbij de betaling gebaseerd is op
aanpassing met betrekking tot de reële waarde-optie;
eigen-vermogensinstrumenten van de entiteit of van een
IAS 39 – Financiële Instrumenten: opname en waardering, aanpassing met betrekking tot financiële waarborgen; IAS 39 – Financiële Instrumenten: opname en waardering, aanpassing met betrekking tot kasstroomafdekkingen van verwachte intragroepstransacties; IFRS 6 – Exploratie en evaluatie van minerale hulpbronnen;
Electrabel - Jaarverslag 2006
de toepassing van IFRS 2 – Op aandelen gebaseerde betalingen
entiteit die deel uitmaakt van dezelfde Groep (bijvoorbeeld de eigen-vermogensinstrumenten van de moedermaatschappij).
Standaarden (IFRS) en interpretaties (IFRIC) die nog niet verplicht van toepassing zijn in 2006, en die de Groep niet vervroegd toepast: IAS 1 – Presentatie van de jaarrekening, aanpassing met betrekking tot de informatie over het kapitaal zodanig dat de doelstellingen,
61
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
het beleid en de procedures voor het kapitaalbeheer van de
negatieve onzekerheden op balansdatum alsook voor de baten
onderneming kunnen beoordeeld worden;
en lasten van het boekjaar.
IFRS 7 – Financiële instrumenten: informatieverschaffing vereist
Als gevolg van de onzekerheden die inherent zijn aan elke
informatie die gebruikers van de jaarrekening in staat moet
waarderingstechniek, herziet de Groep haar schattingen op basis
stellen om het belang van de financiële instrumenten voor de
van informatie die regelmatig wordt bijgewerkt. Het is mogelijk
financiële positie en prestaties van de entiteit alsook de aard
dat de werkelijke toekomstige resultaten uit operaties verschillen
en de omvang van de risico’s die eruit voortvloeien, te kunnen
van deze schattingen.
beoordelen;
De meest significante schattingen die de Groep heeft moeten
IFRS 8 – Operationele Segmenten. Deze standaard zal IAS 14 –
maken voor het opstellen van de jaarrekening hebben betrekking
Gesegmenteerde Informatie vervangen en heeft als doel om bij
op de realiseerbare waarde van materiële vaste activa en
de presentatie van de operationele segmenten in de toelichting
immateriële activa, de waardering van voorzieningen en meer
bij de jaarrekening dezelfde benadering te gebruiken als deze die
bepaald de voorzieningen voor het beheer van de ‘nabehandeling’
de directie gebruikt voor de interne verslaggeving;
einde cyclus van de nucleaire brandstof, de voorzieningen
IFRIC 7 – Toepassing van de aanpassingsmethode in overeenstemming met IAS 29 – Financiële verslaggeving in economieën met hyperinflatie; IFRIC 8 – Toepassingsgebied van IFRS 2 Op aandelen gebaseerde betalingen; verduidelijking van het toepassingsgebied van IFRS in het kader van transacties waarbij de entiteit sommige of alle ontvangen goederen of diensten niet specifiek kan identificeren;
voor de ontmanteling van installaties en de voorziening voor geschillen alsook de voorzieningen voor pensioen- en soortgelijke verplichtingen, financiële instrumenten en de gerealiseerde omzet die nog niet werd opgenomen.
Realiseerbare waarde van materiële vaste activa en immateriële activa Veronderstellingen en schattingen zijn nodig om de realiseerbare waarde van goodwill, materiële vaste activa en immateriële
IFRIC 10 – Tussentijdse financiële informatie en bijzondere
activa te bepalen. De veronderstellingen en schattingen hebben
waardevermindering behandelt een ogenschijnlijke tegenstrijdigheid
betrekking op elementen die nodig zijn om kasstromen te
tussen IAS 34 – Tussentijdse financiële verslaggeving en andere
voorspellen en meer in het bijzonder op de marktperspectieven,
standaarden die bijzondere waardeverminderingsverliezen en
veroudering en de marktwaarde. Elke wijziging aan deze
de terugname van bijzondere waardeverminderingsverliezen
veronderstellingen kan een significante impact hebben op
op goodwill en voor verkoop beschikbare investeringen
de realiseerbare waarde en kan leiden tot een wijziging van
behandelen.
de op te nemen bijzondere waardeverminderingsverliezen.
Electrabel verwacht geen significante impact van deze bepalingen
Waardering van de voorzieningen
op de financiële situatie van de Groep. IFRS 7 – Financiële instrumenten : informatieverschaffing en IFRS 8 – Operationele Segmenten zullen leiden tot een wijziging van de informatieverschaffing in de toelichting bij de jaarrekening.
Het zijn voornamelijk, maar niet uitsluitend, parameters met betrekking tot de nucleaire installaties, met name het niveau van de kosten en het tijdstip van het voorkomen van deze kosten en de disconteringsvoet, die een significante invloed hebben op het
De geconsolideerde jaarrekening werd afgesloten op 31 december
bedrag van de voorzieningen. Deze parameters werden geschat
en werd opgesteld in miljoenen Euro (tenzij anders vermeld).
op basis van de beste informatie en schattingen waarover de Groep op dit moment beschikt.
In de winst- en verliesrekening worden de lasten van het boekjaar gegroepeerd en gepresenteerd naargelang van hun aard.
De Groep heeft op dit moment geen indicaties dat deze parameters in hun geheel niet gepast zouden zijn en er is geen evolutie gekend
Het gebruik van beoordelingen en schattingen Schattingen Het opstellen van de jaarrekening vereist het gebruik van schattingen en veronderstellingen voor het bepalen van de waarde van activa en verplichtingen, voor de waardering van positieve en
62 Electrabel - Jaarverslag 2006
die de voorzieningen significant zou kunnen beïnvloeden.
Pensioenplannen De pensioenverplichtingen zijn gebaseerd op actuariële berekeningen. Volgens de Groep zijn de gebruikte veronderstellingen in deze berekening gepast en verantwoord. Een eventuele wijziging
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
van bepaalde veronderstellingen kan echter wel een significante
dat de periode tot realisatie van een actief en de periode tot
impact hebben op de waardering van deze verplichtingen.
afwikkeling van een verplichting moest weerhouden worden als
4
criterium voor de classificatie: als vlottend c.q. kortlopend indien
Financiële instrumenten
minder dan twaalf maanden en als vast c.q. langlopend als meer
Voor het bepalen van de reële waarde van financiële instrumenten
dan twaalf maanden.
die niet worden verhandeld op een publieke markt, moet de Groep waarderingsmethodes gebruiken die op een aantal veronderstellingen gebaseerd zijn. De wijziging van deze veronderstellingen kan een significante impact hebben op de schatting van de reële waarde.
Opbrengsten De gerealiseerde omzet in het segment van de klanten waarvoor de tellers gedurende het boekjaar worden opgenomen, met name de klanten die laagspanning (elektriciteit) of lage druk (gas) aankopen, moet worden geschat op balansdatum. Als gevolg van de liberalisering van de energiemarkt in België is het bepalen van het bedrag van de verkopen complexer geworden omdat er nu verschillende operatoren zijn. De Groep is hierdoor afhankelijk
Niettemin worden derivaten van het type ‘ruilovereenkomsten’ betreffende grondstoffen, en die niet voldoen aan de voorwaarden voor de classificatie als afdekkingsinstrumenten, gepresenteerd als vlottende activa of kortlopende verplichtingen, ongeacht hun contractuele looptijd.
Consolidatieprincipes De geconsolideerde jaarrekening omvat dochterondernemingen die integraal worden geconsolideerd, entiteiten waarover gezamenlijk zeggenschap wordt uitgeoefend (joint ventures) opgenomen op basis van de proportionele consolidatiemethode en investeringen in geassocieerde deelnemingen opgenomen op basis van de ‘equity’-methode.
geworden van de allocatie van energievolumes op het netwerk
De geconsolideerde jaarrekening werd opgesteld op basis
door de beheerders van de netwerken. Aangezien de definitieve
van uniforme grondslagen voor financiële verslaggeving voor
toewijzing in bepaalde gevallen slechts maanden later gekend
vergelijkbare transacties en andere gebeurtenissen in soortgelijke
is, bestaat er een zekere mate van onzekerheid met betrekking
omstandigheden.
tot de gerealiseerde omzet. Niettemin heeft de Groep toch een aantal methoden voor waardering en modellering ontwikkeld die toelaten om de omzet met een redelijke mate van zekerheid te schatten. De Groep gaat a posteriori na of de verschillen tussen enerzijds de reële verkochte hoeveelheden en het gerelateerde omzetcijfer en anderzijds de schattingen kunnen aangemerkt worden als niet significant.
Andere schattingen en beoordelingen Naast het gebruik van schattingen, heeft de Groep oordelen moeten
Dochterondernemingen In overeenstemming met IAS 27 – De geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening, zijn dochterondernemingen die entiteiten waarover Electrabel direct of indirect de zeggenschap kan uitoefenen. Zeggenschap is de macht om het financiële en operationele beleid van een entiteit te sturen teneinde voordelen te verkrijgen uit haar activiteiten. Zeggenschap wordt verondersteld te bestaan indien Electrabel de meerderheid van de stemrechten bezit, tenzij deze gehouden stemrechten geen zeggenschap inhouden.
vellen om de juiste boekhoudkundige verwerking te bepalen van bepaalde activiteiten en transacties die niet expliciet worden
De consolidatie van dochterondernemingen begint op de datum
behandeld in de betreffende IFRS’s en interpretaties. Dit was met
waarop Electrabel de zeggenschap verkrijgt en stopt op het
name het geval voor de verwerking van CO2-emissierechten, puts
moment dat Electrabel deze zeggenschap verliest.
op minderheidsaandeelhouders en voor het bepalen van ‘normale verkoopovereenkomsten met betrekking tot elektriciteit, aardgas
Entiteiten waarover gezamenlijk de zeggen schap wordt uitgeoefend (joint ventures)
en andere brandstoffen.
In overeenstemming met IAS 31 – Belangen in joint ventures, zijn
activiteiten’ in het kader van de toepassing van IAS 39 op aan- en
entiteiten waarbij Electrabel contractueel met andere partijen is
Classificatie vlottend/vast (c.q. kortlopend/ langlopend)
overeengekomen om de zeggenschap te delen, joint ventures.
In overeenstemming met IAS 1 maakt de Groep op de balans
operationele beslissingen een unanieme instemming vereisen
een onderscheid tussen vaste en vlottende activa en tussen
van de partijen die de zeggenschap delen.
kortlopende en langlopende verplichtingen. Rekening houdend met het merendeel van de activiteiten van de Groep werd beslist
Electrabel - Jaarverslag 2006
Dergelijke contractuele afspraken bepalen dat de financiële en
De Groep verwerkt deze entiteiten volgens de proportionele consolidatiemethode vanaf het moment dat de gezamenlijke
63
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
zeggenschap start en wordt beëindigd vanaf de datum waarop
beoordelen van de reële waarden, onmiddellijk in de winst- en
de gezamenlijke zeggenschap stopt.
verliesrekening opgenomen.
Geassocieerde deelnemingen
Bij de verwerving van bijkomende aandelen van een reeds integraal
In overeenstemming met IAS 28 – Investeringen in geassocieerde deelnemingen, zijn geassocieerde deelnemingen entiteiten waarin Electrabel een invloed van betekenis heeft door deel te nemen aan de financiële en operationele beleidsbeslissingen van de deelneming maar zonder zeggenschap of gezamenlijke
geconsolideerde entiteit worden de opgenomen identificeerbare activa en verplichtingen niet geherwaardeerd. De waarde van de bijkomende goodwill is dan gelijk aan het verschil tussen de kostprijs van de bijkomende aandelen en de waarde van het bijkomende belang in het netto actief van de entiteit.
zeggenschap over het betreffende beleid uit te oefenen.
Immateriële activa
Geassocieerde deelnemingen worden verwerkt volgens de ‘equity’-
Een immaterieel actief wordt opgenomen indien het waarschijnlijk
methode tot Electrabel de invloed van betekenis verliest.
toekomstige economische voordelen zal genereren voor de Groep
Activiteiten in het buitenland
en indien de kostprijs betrouwbaar kan gemeten worden. Na de initiële opname worden alle immateriële activa opgenomen aan
In overeenstemming met IAS 21 – De gevolgen van
kostprijs verminderd met de eventuele gecumuleerde afschrijvingen
wisselkoerswijzigingen, worden de jaarrekeningen van
en bijzondere waardeverminderingsverliezen.
dochterondernemingen, entiteiten waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend en geassocieerde deelnemingen met een functionele valuta die verschilt van de euro, omgerekend op basis van volgende principes: • activa en verplichtingen worden omgerekend tegen de slotkoers op balansdatum; • baten en lasten worden omgerekend tegen de gewogen gemiddelde valutakoers over de periode; • de resulterende valutakoersverschillen worden in het geconsolideerde eigen vermogen opgenomen voor het aandeel van de Groep en in de rubriek minderheidsbelangen voor het aandeel van derden.
Immateriële activa met een beperkte gebruiksduur worden lineair afgeschreven over de gebruiksduur. Software worden afgeschreven over 3 tot 5 jaar. Immateriële activa met een onbepaalde gebruiksduur worden niet afgeschreven maar worden jaarlijks onderworpen aan een onderzoek op bijzondere waardevermindering in overeenstemming met IAS 36 – Bijzondere waardevermindering van activa. De gebruiksduur en de afschrijvingsmethode van immateriële activa worden minstens aan het einde van elk boekjaar herzien. De immateriële activa omvatten ook capaciteitsrechten op elektriciteitscentrales die in overeenstemming met de grondslagen voor materiële vaste activa worden verwerkt.
Bedrijfscombinaties en goodwill
Materiële vaste activa
Indien de Groep een entiteit of een bedrijf verwerft, worden
Een materieel vast actief wordt opgenomen indien het
de identificeerbare activa, verplichtingen en voorwaardelijke
waarschijnlijk is dat het economische voordelen zal genereren
verplichtingen van de overgenomen partij opgenomen tegen
voor de Groep en indien de kostprijs van het actief betrouwbaar
hun reële waarde. Het verschil tussen de kostprijs van de
kan worden bepaald. Na de eerste opname worden alle
bedrijfscombinatie en het aandeel van Electrabel in de netto
materiële vaste activa gewaardeerd tegen hun initiële kostprijs
reële waarde van de activa, verplichtingen en voorwaardelijke
verminderd met de gecumuleerde afschrijvingen en bijzondere
verplichtingen wordt opgenomen in de rubriek goodwill als
waardeverminderingen.
element van de overgenomen onderneming. Deze goodwill wordt minstens jaarlijks onderzocht op bijzondere waardeverminderingen
De kostprijs van de materiële vaste activa bevat ook de
in overeenstemming met IAS 36 – Bijzondere waardevermindering
financieringskosten indien de tijdsperiode voor het bouwen of
van activa.
voor het verwerven van de installatie langer is dan twaalf maanden. De activering van dergelijke financieringskosten vangt aan op het
Als het aandeel van Electrabel in de netto reële waarde van de
moment dat de uitgaven worden gedaan en wordt beëindigd
activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen groter
wanneer het actief klaar is voor ingebruikstelling. De activering
is dan de kostprijs van de bedrijfscombinatie, wordt dit verschil
van financieringskosten wordt opgeschort tijdens perioden waarin
(ook wel negatieve goodwill of badwill genoemd) na het opnieuw
de actieve ontwikkeling wordt onderbroken.
64 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
van ontmanteling en verwijdering van het actief en van het
Activa aangehouden in het kader van een financiële lease-overeenkomst
herstel van het terrein waarop het actief gebouwd is, indien deze
De materiële vaste activa bevatten ook vaste activa aangehouden
verplichtingen ook leiden tot het opnemen van een voorziening in
op grond van een lease-overeenkomst waarbij vrijwel alle aan de
overeenstemming met IAS 37 – Voorzieningen, voorwaardelijke
eigendom van het actief verbonden risico’s en voordelen worden
verplichtingen en voorwaardelijke activa. Overeenkomstig
overgedragen aan Electrabel. In dit verband past de Groep de
IFRIC 1 – Wijzigingen in verplichtingen voor ontmanteling,
bepalingen in IFRIC 4 – Vaststelling of een overeenkomst een
herstel en soortgelijke verplichtingen, worden wijzigingen in de
lease-overeenkomst bevat toe. Deze interpretatie bepaalt de
waardering van een bestaande voorziening voor ontmanteling als
omstandigheden waarin transacties die niet de juridische vorm van
gevolg van een wijziging in de disconteringsvoet of een wijziging
een lease-overeenkomst hebben, toch moeten opgenomen worden
in het geschatte tijdstip of bedrag van de uitstroom van middelen
in overeenstemming met IAS 17 – Lease-overeenkomsten.
De kostprijs van de centrales omvat ook de geschatte kosten
die vereist zijn om de verplichting af te wikkelen, opgenomen als tegenpost van de boekwaarde van de betrokken installatie.
De activa aangehouden op grond van een financiële lease, worden opgenomen tegen de reële waarde van het geleasde
Overheidssubsidies die verband houden met materiële vaste activa
actief, of indien ze lager zijn, tegen de contante waarde van de
en bijdragen van derden aan de financiering van dergelijke activa
minimale leasebetalingen. Na de eerste opname worden deze
worden in mindering van de kostprijs van de betrokken materiële
activa gewaardeerd in overeenstemming met de principes voor
vaste activa gebracht.
materiële vaste activa in eigendom, met uitzondering van de
Ieder bestanddeel van een materieel vast actief met een substantiële kostprijs in relatie tot de totale kostprijs van het actief wordt afzonderlijk afgeschreven over de gebruiksduur, gebruik makend van de lineaire afschrijvingsmethode. Indien een substantieel bestanddeel wordt vervangen op het einde van de gebruiksduur, wordt de kostprijs van het nieuwe bestanddeel opgenomen als een actief (‘component approach’). Deze benadering wordt ook toegepast voor de kostprijs van grondige inspecties van de elektriciteitscentrales. De kostprijs van dergelijke grondige inspecties wordt afzonderlijk afgeschreven over de periode die duurt tot de volgende grondige inspectie.
4
gebruiksduur die beperkt wordt tot de leaseperiode indien de overdracht van eigendom aan het einde van de overeenkomst onvoldoende zeker is.
Bijzondere waardevermindering van activa Met uitzondering van goodwill, immateriële activa met een onbepaalde gebruiksduur en immateriële activa die nog niet gebruiksklaar zijn, waarvoor er jaarlijks een onderzoek op bijzondere waardevermindering gebeurt, worden materiële en immateriële activa enkel getoetst op bijzondere waardeverminderingen indien er indicaties zijn dat de boekwaarde niet kan terugverdiend worden door gebruik of verkoop. Als de boekwaarde van een actief groter
De afschrijving van een actief vangt aan wanneer het gereed is
is dan de realiseerbare waarde (de hoogste waarde van de reële
voor gebruik.
waarde minus de verkoopkosten, en de bedrijfswaarde), wordt
De geschatte gebruiksduur voor de substantiële bestanddelen van het materieel vast actief ligt binnen volgende bandbreedtes:
het verschil opgenomen als bijzonder waardeverminderingsverlies in de winst - en verliesrekening. Als het niet mogelijk is om de realiseerbare waarde van een
Gebouwen Nucleaire installaties voor elektriciteitsproductie Klassieke installaties voor elektriciteitsproductie Installaties met hydraulische structuren en pompen Distributienet voor gas en elektriciteit en aanverwante uitrusting Installaties voor warmtekrachtkoppeling en recuperatie van energie Gereedschap, simulators en meubilair Voertuigen, informaticamaterieel
20 tot 33 jaar 40 jaar 20 tot 30 jaar 50 tot 65 jaar 25 tot 50 jaar
individueel actief te bepalen, dan wordt het onderzoek op bijzondere waardeverminderingen uitgevoerd op het niveau van de kleinste identificeerbare groep activa (kasstroomgenererende eenheid) waartoe het actief behoort. Goodwill wordt toegerekend aan de kasstroomgenererende eenheden of groepen van kasstroomgenererende eenheden die naar verwachting voordeel zullen halen uit de bedrijfscombinatie. Deze vertegenwoordigen het laagste niveau waarop de goodwill
10 tot 25 jaar 10 jaar 5 jaar
opgevolgd wordt voor interne managementdoeleinden. Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden teruggeboekt via de winst- en verliesrekening als de realiseerbare waarde van het actief
De restwaarde, gebruiksduur en afschrijvingsmethodes van de
(of van een kasstroomgenererende eenheid) groter is dan de boek-
materiële vaste activa worden minstens aan het einde van elk
waarde, met uitzondering van waardeverminderingen opgenomen
boekjaar herzien.
met betrekking tot goodwill die nooit worden teruggeboekt.
Electrabel - Jaarverslag 2006
65
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Voorraden
Klanten en andere schuldenaars
Voorraden worden gewaardeerd tegen de laagste waarde van
Klanten en andere schuldenaars worden initieel opgenomen
de kostprijs of de netto realisatiewaarde.
tegen hun reële waarde, welke meestal overeenkomt met de
De kostprijs van voorraden omvat de aankoopkosten en alle andere kosten die gemaakt werden om de voorraden op hun huidige locatie en in hun huidige staat te brengen. De kostprijs wordt berekend op basis van de formule voor de gewogen gemiddelde kostprijs.
Leningen en vorderingen aan geamortiseerde kostprijs (exclusief klanten en andere schuldenaars) Leningen en vorderingen worden initieel opgenomen tegen hun reële waarde, welke meestal overeenkomt met de nominale waarde verhoogd met de direct toewijsbare transactiekosten. Op elke volgende balansdatum worden deze activa gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rente
nominale waarde. Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt opgenomen in functie van het risico op oninbaarheid.
Financiële activa gewaardeerd tegen de reële waarde via de winst- en verliesrekening Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde via de winst- en verliesrekening betreffen voornamelijk deelnemingen aangehouden voor transactiedoeleinden en voor belegging op korte termijn, die niet voldoen aan de voorwaarden voor classificatie als geldbeleggingen en kasequivalenten. Deze activa worden gewaardeerd tegen hun reële waarde en de waardeveranderingen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening.
methode van de transactie. Bijzondere waardeverminderingsver-
Geldbeleggingen en kasequivalenten
liezen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening indien
Geldbeleggingen en kasequivalenten omvatten contanten en
de realiseerbare waarde van de lening of de vordering lager is
uiterst liquide beleggingen op korte termijn die onmiddellijk
dan de boekwaarde.
kunnen worden omgezet in geldmiddelen waarvan het bedrag gekend is en die geen materieel risico van waardeverandering
Voor verkoop beschikbare investeringen Voor verkoop beschikbare investeringen worden initieel opgenomen tegen hun reële waarde, welke meestal overeenkomt met de aanschaffingswaarde verhoogd met de transactiekosten. Op elke volgende balansdatum worden de financiële activa gewaardeerd tegen hun reële waarde. Voor deelnemingen in beursgenoteerde entiteiten, wordt de reële waarde bepaald op basis van de beurskoers op balansdatum. Indien er geen actieve markt bestaat voor de betrokken deelneming, wordt de reële waarde bepaald op basis van waarderingstechnieken die rekening houden met recente gelijkaardige markttransacties, de actuele reële waarde van een vergelijkbaar instrument, of gebruikelijke optiewaarderingsmodellen.
in zich dragen in overeenstemming met de voorwaarden in IAS 7 – Het kasstroomoverzicht. Opgenomen voorschotten in rekening courant worden niet opgenomen bij de geldmiddelen en kasequivalenten maar als kortlopende financiële verplichtingen.
Pensioenen en gelijkaardige verplichtingen Om te voldoen aan de wetten en gebruiken van de verschillende landen waarin de Groep actief is, heeft Electrabel diverse verplichtingen met betrekking tot pensioenen, brugpensioenen, bijstandsregelingen en andere langetermijnpersoneelsbeloningen. Deze verplichtingen werden verwerkt in overeenstemming met IAS 19 – Personeelsbeloningen.
Vergoedingen na uitdiensttreding
Een voor verkoop beschikbaar actief dat niet wordt verhandeld op
Voor de meeste werknemers zijn er ofwel toegezegde
een actieve markt en waarvoor de reële waarde niet betrouwbaar
bijdrageregelingen ofwel toegezegde pensioenregelingen
kan bepaald worden, wordt gewaardeerd tegen kostprijs.
afgesproken. Bepaalde entiteiten voorzien ook in andere
Schommelingen in de reële waarde van voor verkoop beschikbare financiële activa worden direct opgenomen in het eigen vermogen, tenzij de latente minderwaarde ten opzichte van de historische aanschaffingswaarde een uitdrukking is van een belangrijke en duurzame bijzondere waardevermindering. In dit laatste geval wordt het verlies opgenomen in de winst- en verliesrekening.
vergoedingen na uitdiensttreding zoals vergoedingen voor medische zorgverlening. De verplichtingen met betrekking tot toegezegde pensioenregelingen worden berekend op basis van de ‘projected unit credit’-methode zoals beschreven in IAS 19 – Personeelsbeloningen. De berekeningen zijn gebaseerd op actuariële veronderstellingen met betrekking tot de levensverwachting, het personeelsverloop en het niveau van toekomstige salarissen die de geldende economische
66 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
omstandigheden in elk land of in elke entiteit weerspiegelen.
deze centrales zich bevinden, gebeurt op basis van de meest
Disconteringsvoeten worden gebaseerd op het marktrendement
aangewezen technische en budgettaire schattingen.
van hoogwaardige ondernemingsobligaties.
Een voorziening is opgenomen voor het opslaan, verwijderen en de
De actuariële winsten en verliezen worden volledig en onmiddellijk
‘nabehandeling’ einde cyclus van nucleaire brandstof en afval.
opgenomen in de periode waarin ze zijn ontstaan, met als
Voorzieningen voor reorganisaties worden, in overeenstemming
tegenpost het eigen vermogen. Pensioenkosten van verstreken
met IAS 37, opgenomen indien aan volgende twee voorwaarden
diensttijd worden lineair als last opgenomen over de gemiddelde
is voldaan:
periode tot de vergoedingen onvoorwaardelijk zijn toegezegd. Het bedrag dat wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening bestaat uit aan het dienstjaar toegerekende pensioenkosten, rentekosten, verwacht rendement op fondsbeleggingen en pensioenkosten van verstreken diensttijd. Rentekosten met betrekking tot pensioenplannen en gelijkaardige verplichtingen, alsook de financiële opbrengsten uit het verwachte rendement van de fondsbeleggingen worden opgenomen in het financiële resultaat. Kosten van toegezegde bijdrageregelingen (‘fixed premium’) worden opgenomen in de winst- en verliesrekening op het moment dat de bijdragen verschuldigd zijn.
• de reorganisatiebeslissing is gebaseerd op een gedetailleerd formeel plan waarin ten minste het volgende wordt beschreven: de betreffende activiteit en de betrokken werknemers, de geschatte uitgaven alsook het tijdstip waarop het plan zal worden uitgevoerd; • vóór balansdatum bestaat er een geldige verwachting bij de betrokken werknemers met betrekking tot het doorvoeren van het plan. Voorzieningen binnen de normale exploitatiecyclus, en het gedeelte van de andere voorzieningen dat binnen de twaalf maanden wordt afgewikkeld, worden geclassificeerd als kortlopende verplichtingen. De andere voorzieningen worden geclassificeerd als langlopende
Andere langetermijnpersoneelsbeloningen
verplichtingen.
Andere langetermijnpersoneelsbeloningen worden op dezelfde
CO2-emissierechten en groenestroomcertificaten
wijze verwerkt als de vergoedingen na uitdiensttreding, met uitzondering van actuariële winsten en verliezen en kosten van verstreken diensttijd, die onmiddellijk in de winst- en verliesrekening worden opgenomen.
Voorzieningen In overeenstemming met IAS 37 – Voorzieningen, voorwaardelijke activa en voorwaardelijke verplichtingen, wordt een voorziening opgenomen zodra Electrabel een bestaande (in rechte afdwingbare of feitelijke) verplichting heeft, waarvoor het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen vereist zal zijn om de verplichting af te wikkelen en indien het bedrag van de verplichting op betrouwbare wijze kan worden geschat. De beste raming van de uitgaven, vereist om de bestaande verplichting af te wikkelen, wordt gebruikt als waarderingsbasis. De Groep heeft voorzieningen opgenomen voor haar verplichting om de kerncentrales te ontmantelen. De beste raming van de voorziening is gelijk aan de contante waarde van de toekomstige uitgaven voor ontmanteling gewaardeerd op basis van analyses
CO2-emissierechten worden opgenomen als immateriële activa tegen hun kostprijs. Deze grondslag is van toepassing zowel op rechten die werden gekocht in functie van de operationele behoeften als op rechten die gratis werden verkregen van de overheid. In het laatste geval is de kostprijs nihil. Een verplichting wordt opgenomen ter dekking van de in te leveren rechten, en dit ten belope van de werkelijk emissies. De waardering van deze verplichting is gebaseerd, enerzijds op de gewogen gemiddelde kost van de aangehouden en de op termijn aangekochte maar fysiek geleverde rechten, en anderzijds op de marktprijs van de nog aan te kopen rechten. Indien de reeds verworven rechten de vereiste rechten overschrijden, wordt de opbrengst pas opgenomen in de periode waarin deze overtollige rechten worden verkocht. De CO2-emissierechten, door de Groep verworven in het kader van haar tradingactiviteiten, worden, conform IAS 39, opgenomen op de balans aan hun reële waarde.
door onafhankelijke experten. De toename van de boekwaarde
Groenestroomcertificaten worden ook opgenomen als immateriële
van de voorziening als gevolg van het verstrijken van de tijd wordt
activa tegen kostprijs indien ze werden aangekocht en tegen
opgenomen als financiële kost.
marktprijs, met als tegenpost een opbrengstrekening, indien
De waardering van de voorzieningen voor de (in rechte
ze verworven werden via de productie van elektriciteit op basis
afdwingbare of feitelijke) verplichtingen tot ontmanteling van
van hernieuwbare energie. Een verplichting wordt opgenomen
de klassieke centrales en tot het herstel van de terreinen waarop
voor het geschatte bedrag aan groenestroomcertificaten dat zal
Electrabel - Jaarverslag 2006
4
67
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
moeten worden ingeleverd. Deze verplichting wordt gewaardeerd
Uitgestelde belastingverplichtingen worden opgenomen
op basis van het gewogen gemiddelde van de kostprijs van de
voor alle belastbare tijdelijke verschillen die verband houden
aangehouden certificaten, of ze nu werden aangekocht of intern
met investeringen in dochterondernemingen, geassocieerde
gegenereerd, en tegen de marktprijs voor de certificaten die de
deelnemingen, joint ventures, en bijkantoren, tenzij de Groep
Groep tekort heeft.
het tijdstip kan bepalen waarop het tijdelijke verschil wordt afgewikkeld en het waarschijnlijk is dat het tijdelijke verschil in
Financiële schulden en andere financiële verplichtingen Rentedragende financiële verplichtingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs met behulp van de effectieve rentevoet. Bij de eerste opname worden uitgiftepremies, terugbetalingspremies en transactiekosten in mindering gebracht van het nominale bedrag dat werd verkregen. Met deze premies en transactiekosten wordt rekening gehouden bij de berekening van de effectieve rentevoet waardoor ze in de winst- en verliesrekening worden opgenomen over de looptijd van de verplichting.
de nabije toekomst niet zal worden afgewikkeld. De saldi van de uitgestelde belastingen worden bepaald op basis van de fiscale situatie van elke entiteit of op basis van de globale situatie van de entiteiten opgenomen in een fiscale consolidatiekring. Ze worden afzonderlijk als actief of als verplichting opgenomen in functie van hun netto positie per fiscale entiteit. De uitgestelde belastingen worden op elke balansdatum herzien om rekening te houden met wijzigingen in de fiscale wetgeving en de verwachtingen met betrekking tot de mogelijkheid van verrekening van belastingvorderingen.
Financiële verplichtingen uit hoofde van financiële leaseovereen
Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden
komsten waar een materieel vast actief tegenoverstaat, worden
niet gedisconteerd. Ze worden als vaste activa of langlopende
initieel opgenomen tegen het laagste bedrag van de reële waarde
verplichtingen in de balans gepresenteerd.
van het geleasde actief en de contante waarde van de minimale leasebetalingen. De minimale leasebetalingen in het kader van deze overeenkomst worden deels als financieringskosten en deels als aflossing van de uitstaande verplichting opgenomen zodanig dat er een constante periodieke rente wordt opgenomen over het resterende saldo van de verplichting. De andere financiële verplichtingen betreffen met name de verbintenissen van de Groep tot het verwerven van minderheidsbelangen.
In het kader van de tussentijdse verslaggeving, wordt de belasting (courante en uitgestelde) berekend door per fiscale entiteit op het resultaat van de periode de beste schatting van het gewogen gemiddelde jaarlijkse belastingstarief dat voor het volledige boekjaar wordt verwacht, toe te passen.
Afgeleide instrumenten Definitie en toepassingsgebied van derivaten Derivaten zijn financiële instrumenten of andere contracten
Winstbelastingen Winstbelastingen bestaan uit courante en uitgestelde belastingen.
die binnen het toepassingsgebied van IAS 39 – Financiële instrumenten - Opname en waardering vallen, waarvan de waarde verandert als gevolg van veranderingen in één of meerdere observeerbare parameters, waarvoor geen significante
In overeenstemming met IAS 12 – Winstbelastingen leiden tijdelijke
aanvangsinvestering nodig is en waarvan de afwikkeling gebeurt
verschillen tussen de boekwaarde en de fiscale waarde van de activa
op een tijdstip na het afsluiten van het contract.
en verplichtingen tot de opname van uitgestelde belastingen.
Het toepassingsgebied van de derivaten bevat contracten zoals
Er worden geen uitgestelde belastingen opgenomen met
swaps, opties, futures,… maar ook de aan- of verkoopverplichtingen
betrekking tot tijdelijke verschillen als gevolg van goodwill waarvan
op termijn met betrekking tot al dan niet beursgenoteerde
de bijzondere waardeverminderingsverliezen fiscaal niet worden
waardepapieren, alsook de vaststaande toezeggingen of de
aanvaard of als gevolg van de eerste opname in de rekeningen
aan- of verkoopopties van niet-financiële activa die leiden tot
van een actief of verplichting als gevolg van een transactie die
de fysieke levering van het onderliggende product.
geen bedrijfscombinatie is en die noch op de winst vóór belasting noch op de fiscale winst een invloed heeft. Daarenboven wordt een uitgestelde belastingvordering slechts opgenomen indien er voldoende toekomstige belastbare winst wordt verwacht om deze uitgestelde belastingvorderingen mee te verrekenen.
68 Electrabel - Jaarverslag 2006
Derivaten worden gebruikt zowel voor handelsdoeleinden als voor de afdekking van risico’s met betrekking tot rentevoeten, wisselkoersen of schommelingen in elektriciteits- en brandstofprijzen.
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Alle derivaten worden zowel bij eerst opname als aan het einde
het toepassingsgebied vallen. Deze analyse wordt specifiek
van elke volgende verslagperiode gewaardeerd aan reële waarde.
gedocumenteerd.
4
De wijzigingen van de reële waarde van derivaten wordt verwerkt via de winst- en verliesrekening indien het gaat om een instrument
In contracten besloten derivaten
aangehouden voor handelsdoeleinden. De wijziging van de reële
Een in contract besloten derivaat is een component van een
waarde van een afdekkingsinstrument wordt in overeenstemming
hybride (samengesteld) contract dat tevens een niet-afgeleid
met de principes voor hedge accounting hetzij via de winst- en
basiscontract omvat. Het gevolg is dat sommige kasstromen uit
verliesrekening, hetzij via het eigen vermogen verwerkt.
het samengestelde instrument op dezelfde wijze veranderen als
Energiecontracten of contracten met betrekking tot grondstoffen
die van een losstaand derivaat. Aan- en verkoopcontracten van grondstoffen voor eigen
Aan- of verkoopcontracten van niet-financiële elementen die op
gebruik kunnen in contracten besloten derivaten omvatten zoals
nettobasis in geldmiddelen kunnen worden afgewikkeld, vallen
bijvoorbeeld aanpassingen aan de index van prijzen, opties inzake
buiten het toepassingsgebied van IAS 39 indien ze zijn gesloten
volumes of termijn van het contract.
in functie van de ‘eigen behoeften’ van de Groep, met andere woorden indien ze zijn onderhandeld in het kader van de ‘normale’ bedrijfsactiviteiten.
Indien bij het aangaan van het samengestelde contract geen nauw verband bestaat tussen de economische kenmerken en risico’s van het in het contract besloten derivaat en de economische
Met name voor de contracten met betrekking tot aan- en verkoop
kenmerken en risico’s van het basiscontract, dan wordt het in het
van elektriciteit en aardgas, analyseert de Groep systematisch of
contract besloten derivaat verwerkt als een derivaat aangehouden
het contract past binnen de zogenaamde ‘normale’ activiteiten
voor handelsdoeleinden in overeenstemming met IAS 39. Het
en dus buiten het toepassingsgebied van IAS 39 valt. In eerste
wordt dan in de balans opgenomen tegen reële waarde terwijl
instantie moet deze analyse aantonen dat het contract werd
de wijzigingen in de reële waarde worden opgenomen in de
afgesloten en blijft aangehouden met de bedoeling dat er een
winst- en verliesrekening, voor zoverre een dergelijk in een
fysieke levering zal plaatsvinden, voor volumes die door de groep
contract besloten derivaat betrouwbaar kan worden gewaardeerd.
gebruikt of verkocht zullen worden, binnen een redelijke termijn
Indien de waarde van het in het contract besloten derivaat niet
en binnen het kader van de normale bedrijfsactiviteiten. Daarnaast
individueel kan worden bepaald, wordt het gehele samengestelde
dient de analyse ook aan te tonen dat:
contract verwerkt als een financieel actief of als een financiële verplichting die voor handelsdoeleinden wordt aangehouden in
• het voor de Groep niet de gangbare praktijk is om vergelijkbare
overeenstemming met IAS 39. Het contract wordt dan tegen reële
contracten op netto basis af te wikkelen. In het bijzonder worden
waarde opgenomen in de balans, terwijl de wijzigingen in de reële
aan- en verkoopcontracten op termijn met een fysieke levering,
waarde worden opgenomen in de winst- en verliesrekening.
die worden afgesloten met als enig doel de energievolumes in evenwicht te brengen, niet beschouwd als contracten waarvoor de Groep een gangbare praktijk heeft om ze af te wikkelen op netto basis; • het contract niet werd afgesloten in het kader van financiële arbitrage; • de contracten niet vergelijkbaar zijn met het verkopen van
Geschreven opties Een geschreven optie om grondstoffen te kopen of te verkopen die netto kan worden afgewikkeld, wordt verwerkt als een derivaat aangehouden voor handelsdoeleinden in overeenstemming met IAS 39. Dergelijke optie wordt tegen reële waarde opgenomen in de balans terwijl de wijzigingen in de reële waarde worden opgenomen in de winst- en verliesrekening.
opties. In het bijzonder maakt de Groep, voor wat betreft de verkoop van elektriciteit waarbij de tegenpartij kan beslissen
Classificatie in de winst- en verliesrekening
over het volume, een verschil tussen verkoopcontracten die
Indien een derivaat niet (langer) voldoet aan de voorwaarden voor
vergelijkbaar zijn met verkoop van capaciteit – die binnen
de classificatie als afdekkingsinstrument, worden de opeenvolgende
de normale bedrijfsactiviteiten van de Groep vallen – en
wijzigingen aan de reële waarde direct opgenomen in de winst- en
verkoopcontracten die vergelijkbaar zijn met de verkoop van
verliesrekening van de verslagperiode. Het bedrag wordt opgenomen
financiële opties, die worden verwerkt als derivaten.
in een specifieke post van de operationele winst of verlies indien
Enkel de contracten die voldoen aan al deze voorwaarden worden niet verwerkt in overeenstemming met IAS 39 omdat ze buiten
Electrabel - Jaarverslag 2006
het gaat om derivaten met betrekking tot niet-financiële activa, en in het financiële resultaat indien het gaat om derivaten met betrekking tot valutakoersen, interesten of aandelen.
69
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Hedge accounting In het kader van haar financiële risicobeheer, gebruikt Electrabel derivaten als afdekkingsinstrumenten.
winst of het cumulatieve verlies op het afdekkingsinstrument blijft apart vermeld in het eigen vermogen en wordt overgeboekt naar de winst- en verliesrekening wanneer de verwachte transactie de winst- en verliesrekening beïnvloedt. Indien de transactie
Een derivaat wordt verondersteld te zijn gebruikt als een
naar verwachting niet meer zal plaatsvinden, dan wordt de
afdekkingsinstrument indien het in overeenstemming met het
gecumuleerde winst of verlies op het afdekkingsinstrument, die
beleid inzake risicobeheer van de Groep, en conform IAS 39,
voorheen werd opgenomen in het eigen vermogen, overgeboekt
toestaat het risicoprofiel van de onderliggende positie te wijzigen.
naar de winst- en verliesrekening.
Bovendien moet: • de afdekkingsrelatie formeel worden gedocumenteerd vanaf het opzetten van de afdekkingstransactie; • de afdekkingsrelatie zeer doeltreffend zijn in het bereiken van haar doelstellingen; • de doeltreffendheid van de afdekkingstransactie betrouwbaar kunnen worden gemeten.
Afdekking van een netto-investering in een buitenlandse activiteit Afdekkingen van een netto-investering in een buitenlandse activiteit worden op vergelijkbare wijze verwerkt als een kasstroomafdekking. De winst of het verlies betreffende het doeltreffende deel van de afdekking wordt in het eigen vermogen opgenomen, terwijl het niet-doeltreffende deel in de winst- en verliesrekening wordt opgenomen. De direct in het eigen vermogen opgenomen winst of verlies op het afdekkingsinstrument met
Bij hedge accounting worden drie soorten afdekkingsrelaties
betrekking tot het doeltreffende deel van de afdekking, wordt bij
onderscheiden: reële-waardeafdekkingen, kasstroomafdekkingen
afstoting of stopzetting van de buitenlandse activiteit overgeboekt
en afdekkingen van een netto-investering in een buitenlandse
naar de winst- en verliesrekening.
activiteit.
Reële-waardeafdekkingen Een derivaat wordt geclassificeerd als een reële-waardeafdekking indien ze een afdekking vormt voor de blootstelling aan wijzigingen in de reële waarde van een opgenomen actief of verplichting of van een vaststaande toezegging. Elke winst of verlies die ontstaat uit wijzigingen in de reële waarde van het afdekkingsinstrument wordt rechtstreeks opgenomen in de winst- en verliesrekening. Elke winst of verlies op een afgedekte positie toerekenbaar aan het afgedekte risico zorgt voor een aanpassing van de boekwaarde van de afgedekte positie en wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening.
Kasstroomafdekkingen
Transacties in vreemde valuta Transacties die in een vreemde valuta zijn uitgedrukt, worden omgerekend met de op de transactiedatum geldende wisselkoers. Gerealiseerde en niet-gerealiseerde valutakoersverschillen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening.
Intekening op en aankoop van aandelen Personeelsvoordelen onder de vorm van op aandelen gebaseerde betalingen leiden in overeenstemming met IFRS 2 – Op aandelen gebaseerde betalingen, tot de opname van een kost. Aandelenopties worden door de Groep gewaardeerd op de toekenningsdatum op basis van een binomiaal waarderingsmodel. Dit model houdt rekening met de eigenschappen van het plan
Een derivaat wordt geclassificeerd als een kasstroomafdekking
(uitoefenprijs en looptijd), marktgegevens op het moment van de
indien het een afdekking vormt van de blootstelling aan wijzigingen
toekenning (risicovrije rente, koers van het aandeel, volatiliteit,
in kasstromen die toe te rekenen zijn aan een bepaald risico
verwachte dividenden,…) en het verwachte gedrag van de
verbonden met een opgenomen actief of verplichting of
deelnemers. Deze waarde wordt opgenomen als personeelskost over
verbonden met een zeer waarschijnlijke verwachte toekomstige
de periode waarin de opties onvoorwaardelijk verworven worden
transactie. Het doeltreffende deel van de winst of het verlies op het
met als tegenpost een directe opname in eigen vermogen.
afdekkingsinstrument wordt rechtstreeks opgenomen in het eigen vermogen, terwijl het niet-doeltreffende deel wordt opgenomen
De plannen waarbij aandelen gratis worden verkregen, worden
in de winst- en verliesrekening van de periode waarin het wordt
gewaardeerd op basis van een methode die gelijkaardig is aan
vastgesteld. De toepassing van hedge accounting wordt gestaakt
deze voor de aandelenopties. De overeenkomstige personeelskost
op het moment dat het afdekkingsinstrument ofwel afloopt,
wordt in de winst- en verliesrekening opgenomen over de periode
wordt verkocht, opgezegd of uitgeoefend, ofwel niet langer
waarin de rechten worden verworven, met als tegenpost het
voldoet aan de criteria voor hedge accounting. De cumulatieve
eigen vermogen.
70 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Opbrengsten De opbrengsten bestaan voornamelijk uit de verkopen van elektriciteit en aardgas, inclusief, indien van toepassing, vergoedingen voor transport en distributie, alsook opbrengsten uit prestaties zoals onderhoud van het distributienetwerk voor elektriciteit en aardgas of verkoop van warmte.
post ‘opbrengsten’. In overeenstemming met IAS 18 – Opbrengsten en IAS 1 – Presentatie van de jaarrekening, worden de resultaten in het kader van deze ruilactiviteiten (‘brutoverkoop’ of ‘arbitrage’), verbonden aan activa en met tot doel de optimalisatie van het productiepark en de optimalisatie van de portefeuille van aankoopcontracten voor brandstof en verkoopcontracten van energie, netto in opbrengst gepresenteerd indien de betreffende
Voor klanten waarbij het verbruik jaarlijks wordt gemeten,
verkoopcontracten gecompenseerd kunnen worden door
wordt de geleverde maar nog niet opgemeten energie op de
gelijkaardige aankopen, of indien de verkoopcontracten deel
balansdatum gewaardeerd op basis van historische en statistische
uitmaken van ruilstrategieën. In alle andere gevallen worden de
verbruiksgegevens alsook op een schatting van de verkoopprijs
ruilactiviteiten met een operationeel karakter bruto gepresenteerd
(energie per teller).
in opbrengsten en in aankoop van grondstoffen.
In het kader van bepaalde langetermijnovereenkomsten voor
Gebeurtenissen na balansdatum
de verkoop van energie, kan de Groep een vaste component identificeren die losstaat van de volumes en waarvan het bedrag evolueert over de looptijd van de overeenkomst. In overeenstemming met IAS 18 – Opbrengsten wordt de opbrengst met betrekking tot deze contracten lineair opgenomen, vermits
4
Tot de datum van goedkeuring voor publicatie door de Raad van bestuur, worden de bedragen in de jaarrekening aangepast met betrekking tot gebeurtenissen die wijzen op omstandigheden die bestonden op de balansdatum.
de reële waarde van de geleverde diensten niet materieel wijzigt
Gebeurtenissen die wijzen op omstandigheden die zijn ontstaan
over de duur van het contract.
na de balansdatum worden toegelicht indien ze materieel zijn.
Ruilovereenkomsten met betrekking tot energie voor eigen rekening en voor rekening van de klanten worden netto gepresenteerd in de
Electrabel - Jaarverslag 2006
71
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Toelichting 2
Gesegmenteerde informatie De geografische gebieden waarin de Groep actief is, vormen
Transacties tussen segmenten gebeuren op basis van
de primaire segmentatiebasis van de Groep. Op basis van
marktprijzen.
de ontwikkelingsstrategie van Electrabel en op basis van de verschillende economische en juridische karakteristieken van de markten waarin Electrabel opereert, kan worden gesteld dat het rendements- en risicoprofiel van de Groep voornamelijk gedomineerd wordt door geografische factoren. Deze situatie, die ook terug te vinden is in de interne informatiestructuren van de Groep, verantwoordt de segmentatie op basis van de locatie van de activa als primaire segmentatiebasis. De geografische segmenten reflecteren naar best vermogen de verschillende rendements- en risicoprofielen van de Groep. Dit heeft in het bijzonder geleid tot een aparte voorstelling van enerzijds, de Benelux, de historische markt van de Groep, en anderzijds, Europa buiten de Benelux, een markt in ontwikkeling voor Electrabel. De bedrijfssegmenten vormen de secundaire segmentatiebasis.
Activa van elk segment bestaan uit materiële vaste activa, immateriële activa, goodwill, voorraden, financiële instrumenten met betrekking tot grondstoffen, alsook klanten en andere schuldenaars. Niet aan segmenten toegewezen activa omvatten financiële activa (geldbeleggingen en kasequivalenten, derivaten die geen betrekking hebben op grondstoffen, leningen, deelnemingen,…) en uitgestelde belastingvorderingen. Verplichtingen van elk segment bestaan uit voorzieningen, financiële instrumenten met betrekking tot grondstoffen alsook leveranciers en andere schuldeisers. Niet aan segmenten toegewezen verplichtingen omvatten financiële verplichtingen (schulden,…) en belastingverplichtingen.
Deze segmenten zijn: elektriciteit (productie en verkoop),
De activa van de secundaire segmenten omvatten geen financiële
aardgas (verkoop), diensten (voornamelijk dienstverlening aan
instrumenten met betrekking tot grondstoffen aangezien deze
de netwerkbeheerders) en andere.
niet betrouwbaar aan de segmenten kunnen toegewezen worden.
De gesegmenteerde informatie werd opgesteld in overeenstemming met dezelfde grondslagen voor financiële verslaggeving als de grondslagen die worden gehanteerd voor de opstelling en presentatie van de geconsolideerde jaarrekening, zoals beschreven
De beheersstrategie met betrekking tot activa, gascontracten en productie-eenheden laat immers niet toe om op voorhand het gebruik van deze contracten te bepalen aangezien deze beslissing afhangt van de evolutie van de energie- en brandstofprijzen.
in toelichting 1 (Samenvatting van de grondslagen voor financiële
De investeringen betreffen materiële vaste activa, immateriële
verslaggeving). Opbrengsten, lasten, activa en verplichtingen van
activa en goodwill.
een segment worden evenwel bepaald vooraleer saldi en transacties tussen segmenten als onderdeel van het consolidatieproces worden geëlimineerd.
72 Electrabel - Jaarverslag 2006
De toewijzing van de opbrengsten in functie van de locatie van de verkooppunten wordt gepresenteerd in toelichting 3 ‘Opbrengsten’.
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
Gesegmenteerde informatie op 31 december 2006
In miljoenen EUR
Benelux
Europa buiten Benelux
Kosten van algemene diensten
10 242
3 265
591
199
10 833 1 453
Eliminaties
Geconsolideerd
-
-
13 507
-
-790
-
3 464
-
-790
13 507
274
-126
-
1 601
WINST- EN VERLIESREKENING Verkopen aan externe klanten Verkopen uit transacties met andere segmenten Totale opbrengsten Resultaat uit operaties (*) Wijziging in de reële waarde van financiële instrumenten met betrekking tot grondstoffen
140
-23
-
-
117
Bijzondere waardeverminderingsverliezen
24
-2
-
-
22
Reorganisaties
-7
-1
-
-
-8 1 732
1 610
248
-126
-
Vervreemding van activa
-
-
-
-
540
Operationele winst of verlies
-
-
-
-
2 272
Financieel resultaat Aandeel in het netto resultaat van investeringen gewaardeerd volgens de ‘equity’-methode
-
-
-
-
-27
256
69
-
-
Segmentresultaat
Winstbelastingen
-266 2 304
Netto resultaat (*)
325 2 570
Resultaat vóór belastingen
Waarvan:
Afschrijvingen Andere transacties zonder impact op de kasstroom (voorzieningen en bijzondere waardeverminderingen)
In miljoenen EUR
-389
-174
85
-12
Benelux
Europa Buiten Benelux
Niet toegewezen
Eliminaties
Geconsolideerd
10 987
5 752
-
-225
16 514
440
56
-
-
496
-
-
9 903
-
BALANS Activa van het segment Investeringen opgenomen volgens de ‘equity’methode Niet-toegewezen activa
9 903 26 913
Totaal actief Verplichtingen van het segment
11 279
1 200
Niet-toegewezen verplichtingen
-
-
-225 14 659
-
12 254 14 659 26 913
Totaal verplichtingen INVESTERINGEN Investeringen
490
261
-
-
751
Elektriciteit
Aardgas
Diensten
Andere
Geconsolideerd
9 857
2 424
1 057
169
13 507
12 119
709
378
657
13 863
688
53
9
1
751
SECUNDAIRE SEGMENTBASIS In miljoenen EUR
Per bedrijfssegment Verkopen aan externe klanten Activa van het segment Investeringen
Electrabel - Jaarverslag 2006
73
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Gesegmenteerde informatie op 31 december 2005
Benelux
Europa buiten Benelux
Kosten van algemene diensten
9 741
2 477
383
116
10 124 1 313
Eliminaties
Geconsolideerd
-
-
12 218
-
-499
-
2 593
-
-499
12 218
252
-121
-
1 444
-150
4
-
-
-146
-37
-42
-
-
-79
13
-
-
-
13
1 139
214
-121
-
1 232
Vervreemding van activa
-
-
-
-
716
Operationele winst of verlies
-
-
-
-
1 948
Financieel resultaat Aandeel in het resultaat van investeringen gewaardeerd volgens de ‘equity’-methode
-
-
-
-
-121
446
29
-
-
In miljoenen EUR
WINST- EN VERLIESREKENING Verkopen aan externe klanten Verkopen uit transacties met andere segmenten Totale opbrengsten Resultaat uit operaties (*) Wijziging in de reële waarde van financiële instrumenten met betrekking tot grondstoffen Bijzondere waardeverminderingsverliezen Reorganisaties Segmentresultaat
475 2 302
Resultaat vóór belastingen Winstbelastingen
-219 2 083
Resultaat Waarvan:
(*)
Afschrijvingen Andere transacties zonder impact op de kasstroom (voorzieningen en bijzondere waardeverminderingen)
In miljoenen EUR
-312
-145
32
-12
Benelux
Europa buiten Benelux
Niet toegewezen
Eliminaties
Geconsolideerd
13 785
4 167
-
-124
17 828
1 419
575
-
-
1 994
-
-
9 703
-
BALANS Activa van het segment Investeringen opgenomen volgens de ‘equity’-methode Niet-toegewezen activa
9 703 29 525
Totaal actief Verplichtingen van het segment
14 736
787
-
-124
15 399
Niet-toegewezen verplichtingen
-
-
14 126
-
14 126 29 525
Totaal verplichtingen INVESTERINGEN Investeringen
677
728
-
-
1 405
Aardgas
Diensten
Andere
Geconsolideerd
8 444
1 835
1 813
126
12 218
11 346
420
1 290
362
13 418
1 264
63
13
65
1 405
SECUNDAIRE SEGMENTBASIS In miljoenen EUR
Elektriciteit
Per bedrijfssegment Verkopen aan externe klanten Activa van het segment Investeringen
74 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
Toelichting 3
Opbrengsten De opbrengsten kunnen als volgt uitgesplitst worden in functie van de locatie van de verkooppunten: 31.12.2006
31.12.2005
Elektriciteit (1)
6 297
5 813
Aardgas
2 286
1 737
In miljoenen EUR
Benelux Verkopen
Andere
159
126
Dienstverlening (2)
875
1 710
9 617
9 386
Europa buiten Benelux Verkopen Elektriciteit (1)
3 560
2 632
Aardgas
138
98
Andere
10
-
182
102
3 890
2 832
13 507
12 218
Dienstverlening Totaal
De uitsplitsing van de cijfers van 2005 werd herzien, met name wat betreft de classificatie van de tradingactiviteiten, om de vergelijkbaarheid met het boekjaar 2006 te verzekeren. (1) De verkoop van elektriciteit omvat eveneens de verwante verkoop van stoom en warmte die voor de verslagperiodes 2006 en 2005 respectievelijk 153 et 124 miljoen euro bedraagt voor de Benelux en 103 et 111 miljoen euro voor Europa buiten Benelux. (2) Deze post omvat voornamelijk verkopen van diensten verleend aan Belgische netwerkbeheerders.
Toelichting 4
Overige exploitatiebaten In miljoenen EUR
Geproduceerde groenestroomcertificaten (1) Verkoop van CO2 – emissierechten (2)
31.12.2006
31.12.2005
151
118
54
106
Andere opbrengsten (3)
339
243
Totaal
544
467
(1) Deze post omvat de waarde van de groenestroomcertificaten die werden verkregen door de productie van elektriciteit op basis van hernieuwbare energie. (2) Deze post wordt in 2006 netto voorgesteld. Het bedrag van 106 miljoen euro van 2005 stemt overeen met de verkoopprijs en een bedrag van -124 miljoen euro werd opgenomen in de andere exploitatielasten. (3) De andere opbrengsten bestaan uit vergoedingen door verzekeringsondernemingen, schadevergoedingen, huuropbrengsten en diversen.
Electrabel - Jaarverslag 2006
75
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Toelichting 5
Grondstoffen en gebruikte hulpstoffen 31.12.2006
31.12.2005
Verbruik van brandstoffen voor de productie van elektriciteit en warmte
-2 292
-1 766
Aankoop van elektriciteit
-2 463
-2 078
Aankoop van aardgas met het oog op verkoop
-2 575
-1 615
In miljoenen EUR
Andere aankopen
-284
-429
Transport- en distributiekosten voor aardgas en elektriciteit
-1 628
-1 669
Totaal
-9 242
-7 557
De uitsplitsing van de cijfers van 2005 werd herzien om de vergelijkbaarheid te verzekeren met het boekjaar 2006.
Toelichting 6
Personeelslasten De personeelslasten bestaan uit salarissen en de gerelateerde sociale
De op aandelen gebaseerde betalingen dragen bij tot deze
lasten, maar ook uit de premies die aan de pensioenfondsen werden
kosten ten belope van 5 miljoen euro in 2006 en 3 miljoen euro
gestort alsook de rentes. Dit boekjaar belopen de personeelslasten
in 2005.
1 057 miljoen euro, tegenover 1 354 miljoen euro vorig jaar. Deze daling is hoofdzakelijk toe te schrijven aan het verdwijnen van Electrabel Netten Vlaanderen uit de consolidatiekring en aan de transfer van het Brusselse distributiepersoneel naar Brussels Network Operations (BNO). In miljoenen EUR
Zonder rekening te houden met het personeel van de ondernemingen die worden verwerkt volgens de ‘equity‘methode, evolueert het gemiddelde personeelsbestand van de Groep, uitgedrukt in voltijdse equivalenten als volgt: 31.12.2006
31.12.2005
10 195
13 512
40
-
2 308
2 362
Benelux Dochterondernemingen Joint Ventures (*) Europa buiten Benelux Dochterondernemingen Joint Ventures (*) Totaal
436
437
12 979
16 311
(*) Op basis van het percentage dat werd opgenomen.
De afname van de effectieven in de Benelux is in hoofdzaak het
consolidatiekring en aan voormelde transfer van personeelsleden
gevolg van het verdwijnen van Electrabel Netten Vlaanderen uit de
van de Brusselse distributieactiviteiten naar BNO.
76 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
Toelichting 7
Afschrijvingen en voorzieningen 31.12.2006
In miljoenen EUR
31.12.2005
Afschrijvingen Immateriële activa Materiële vaste activa (1)
Waardevermindering van voorraden en vorderingen (2)
-48
-49
-475
-408
-523
-457
-40
21
Voorzieningen Pensioenen en gelijkaardige verplichtingen (3) Beheer van kernafval en kernbrandstof
75
78
-13
-68
Ontmanteling en herstel van klassieke exploitatieterreinen
5
3
Andere voorzieningen
6
-14
73
-1
-490
-437
Totaal
(1) De toename van de afschrijvingslast is voornamelijk het gevolg van de ontwikkeling van het productiepark. In 2005 en 2006 werden verschillende nieuwe eenheden of eenheden na repowering in gebruik genomen. (2) Het saldo en de beweging van deze rekening worden hoofdzakelijk verklaard door een afname van de waarde van de handelsvorderingen (3) De beweging van de voorziening voor pensioenen en gelijkaardige verplichtingen wordt cijfermatig gedetailleerd in toelichting 30.
Toelichting 8
Andere exploitatielasten Deze rubriek bestaat voornamelijk uit kosten van prestaties en
euro. Gedeeltelijk wordt deze afname gecompenseerd door
diensten geleverd door derden, belastingen met betrekking tot
niet terugkerende overheidsmaatregelen met betrekking tot de
de eigendom of de exploitatie van centrales en netwerken.
belasting van niet gebruikte terreinen en tot de invoering van
De afname van deze rubriek is het gevolg van het niet langer consolideren van Electrabel Netten Vlaanderen. Deze entiteit
een unieke bijdrage ten laste van de gasbedrijven, die samen een kost van 140 miljoen euro vertegenwoordigen.
had in 2005 exploitatielasten voor een bedrag van 347 miljoen
Toelichting 9
Wijziging van de reële waarde van de financiële instrumenten met betrekking tot grondstoffen De financiële instrumenten met betrekking tot grondstoffen die
de reële waarde van de openstaande posities van de financiële
niet als afdekkingsinstrumenten kunnen worden beschouwd,
instrumenten met betrekking tot grondstoffen die binnen het
hebben een positieve impact gehad van 117 miljoen euro op
toepassingsgebied van IAS 39 – Financiële Instrumenten – opname
de winst- en verliesrekening van de Groep. Deze opbrengst is
en waardering, vallen.
het gevolg van een wijziging, gedurende de verslagperiode, van
Electrabel - Jaarverslag 2006
77
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
De opgenomen winst in de verslagperiode 2006 is voornamelijk
opportuniteitskost dan wel een economisch verlies en werd
het gevolg van de evolutie van de reële waarde van enerzijds,
teruggenomen in 2006 op het moment van de afwikkeling
financiële instrumenten in het kader van de optimalisatiestrategie,
van deze contracten.
en anderzijds, posities met betrekking tot het veilen van capaciteit: • om de bruto marge te maximaliseren, heeft de Groep een aantal strategieën ontwikkeld, die, alhoewel ze economische risico’s afdekken, binnen het toepassingsgebied van IAS 39 – Financiële Instrumenten – opname en waardering vallen. Deze strategieën hebben betrekking op de (weder) aankoop en de (weder) verkoop van energetische `spreads´ (zijnde het verschil tussen de elektriciteitsprijs en de kostprijs van brandstof, aardgas of steenkool), ruiltransacties tussen aardgas en steenkool alsook aan- en verkopen op termijn van aardgas en elektriciteit.
De wijzigingen in de reële waarde van nieuwe financiële instrumenten die werden afgesloten in 2006, blijven daarentegen beperkt; • de Groep stelt op het piekuur productiecapaciteit ter beschikking van de markt via veilingen (Virtual Power Plant). De wijziging van de reële waarde van deze opties ten opzichte van vorig jaar had een positief effect van 31 miljoen euro op de winsten verliesrekening als gevolg van de afwikkeling in 2006 van een belangrijk deel van de verbintenissen. Deze posities hadden een sterke negatieve waarde op het einde van de vorige verslagperiode als gevolg van de sterke stijging van de
De evolutie van de reële waarde van deze financiële instrumenten
elektriciteitsprijs tussen de laatste maal dat er capaciteit via een
met betrekking tot grondstoffen heeft een positieve impact van
veiling werd verkocht, en 31 december 2005.
84 miljoen euro op de winst- en verliesrekening. Deze situatie is voornamelijk het gevolg van de afwikkeling, gedurende de verslagperiode, van een belangrijk gedeelte van de gasposities die bestonden op de vorige balansdatum, en die op dat moment een negatieve reële waarde hadden in een markt die gekenmerkt werd door een uitgesproken stijgende tendens.
Deze rubriek omvat ook de evolutie van de reële waarde van de afdekkinginstrumenten voor wisselkoersrisico’s (voornamelijk USD) die werden afgesloten door de Groep in het kader van grondstoffentransacties. De impact op het resultaat is echter beperkt (-7 miljoen euro).
De kost opgenomen in 2005 vertegenwoordigde veeleer een
Toelichting 10
Bijzondere waardeverminderingsverliezen van activa De dotaties en terugnames van bijzondere
waardeverliezen op deze rechten werden teruggenomen voor
waardeverminderingsverliezen hebben een positieve impact op
een bedrag van 25 miljoen euro.
de winst- en verliesrekening van 22 miljoen euro gedurende de verslagperiode. Deze winst is voornamelijk het gevolg van de evaluatie van het recht op terugbetaling van de pensioenlasten door de verbonden Belgische intercommunales waardoor bijzondere
In 2005, heeft de Groep de bedrijfswaarde van de kasstroom genererende eenheid (KGE) in Italië moeten berekenen. Deze berekening heeft geleid tot een bijzonder waardeverminderingsverlies van 40 miljoen euro.
Toelichting 11
Reorganisaties Er werden in de loop van voorgaande verslagperiodes
netto reorganisatielast opgenomen van 8 miljoen euro, met
reorganisatieplannen gestart in België en Nederland. Rekening
name het verschil tussen de werkelijk opgenomen kosten en
houdend met de voorzieningen die werden opgenomen
het aanleggen van voorzieningen enerzijds en de terugnames
gedurende de voorgaande verslagperiodes, werd in 2006 een
en aanwendingen van voorzieningen anderzijds.
78 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
Toelichting 12
Vervreemding van activa Een netto meerwaarde van 482 miljoen euro werd opgenomen
In het kader van diezelfde herstructurering resulteerde de verkoop
in de geconsolideerde winst- en verliesrekening als gevolg van
van Electrabel Netten Vlaanderen (dochteronderneming belast
de verkoop van aandelen in de Vlaamse intercommunales aan
met de exploitatie van het netwerk in Vlaanderen) aan de Vlaamse
de gemeenten.
intercommunales in een resultaat van 18 miljoen euro.
Deze verkoop werd gerealiseerd in het kader van de
De vervreemding van activa omvat eveneens een meerwaarde
wettelijke bepalingen over de onafhankelijkheid van de
van 23 miljoen euro op de verkoop van de resterende aandelen
distributienetwerkbeheerders in Vlaanderen. Door deze
van Union Fenosa en Total.
bepalingen was Electrabel verplicht om haar deelneming in de
Ter herinnering: het geconsolideerde resultaat van 31 december
gemengde Vlaamse intercommunales te beperken tot 30 % tegen
2005 omvatte een meerwaarde van 626 miljoen euro gerealiseerd
5 september 2006. De uitvoering van deze verkopen gebeurde
door de introductie op de beurs van Brussel van een belangrijk
in overeenstemming met de principeakkoorden tussen Electrabel
deel van de aandelen van Elia die werden aangehouden door de
en de publieke aandeelhouders van de gemengde Vlaamse
Groep, alsook een meerwaarde van 85 miljoen euro gerealiseerd
intercommunales die werden afgesloten in 2001 en 2005 en
door de verkoop van aandelen Telenet en van een gedeelte van
die de modaliteiten en de voorwaarden voor de herstructurering
de deelneming van de Groep in Union Fenosa.
van de distributieactiviteiten in Vlaanderen vastlegden.
Toelichting 13
Financieel resultaat
31.12.2006
31.12.2005
Lasten
Opbrengsten
Totaal
Lasten
Opbrengsten
Last van de netto financiële positie
-182
187
5
-144
131
-13
Andere financiële lasten
-295
-
-295
-297
-
-297
-
263
263
-
189
189
-477
450
-27
-441
320
-121
In miljoenen EUR
Andere financiële opbrengsten Financieel resultaat
Totaal
13.1 Last van de netto financiële positie In miljoenen EUR
Rentelast op de bruto schuld
(1)
Financiële opbrengsten van beleggingen (2)
31.12.2006
31.12.2005
-182
-144
184
126
Andere
3
5
Totaal
5
-13
(1) De wijziging van de rentelast op de bruto schuld is het gevolg van de gestage toename van de rentevoeten gedurende de verslagperiode. Een groot deel van de financiële verplichtingen (73 %) heeft immers en variabele rentevoet. Deze rubriek omvat eveneens de kosten van swaps voor de afdekking van rentevoeten. (2) De toename van de rendabiliteit van de geldbeleggingen is het gevolg van de toename van de rentevoeten alsook van de winst op de verkoop van BEVEKS.
Electrabel - Jaarverslag 2006
79
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
13.2 Andere financiële lasten In miljoenen EUR
Financiële last vanwege de oprenting van voorzieningen op lange termijn
31.12.2006
31.12.2005
-262
-251
Rentelasten van kortlopende financiële verplichtingen
-8
-6
Verliezen als gevolg van wisselkoersverschillen
-5
-5
-20
-35
-295
-297
31.12.2006
31.12.2005
(1)
Andere financiële lasten (2) Totaal (1) De oprenting van de voorzieningen op lange termijn betreft: In miljoenen EUR
Pensioenen en gelijkaardige verplichtingen Beheer van kernafval en kernbrandstof Ontmanteling van nucleaire productieterreinen Ontmanteling van klassieke productieterreinen en diversen Totaal
-32
-38
-142
-132
-80
-74
-8
-7
-262
-251
(2) In 2005 betreffen de andere financiële lasten voornamelijk de wijziging van de reële waarde (-22 miljoen euro) van het afdekkingsinstrument met betrekking tot de participatie in Union Fenosa. Dit element moet bekeken worden samen met de positieve verandering van de reële waarde van het onderliggende element die voor hetzelfde bedrag opgenomen wordt in de ‘andere financiële opbrengsten’.
13.3 Andere financiële opbrengsten In miljoenen EUR
Opbrengsten uit voor verkoop beschikbare investeringen Renteopbrengsten op vlottende activa Renteopbrengsten van leningen en vorderingen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs (1) Opbrengsten als gevolg van wisselkoersverschillen Andere financiële opbrengsten (2) Totaal
31.12.2006
31.12.2005
27
18
8
8
174
86
9
-
45
77
263
189
(1) De toename is voornamelijk het gevolg van interesten op leningen en vorderingen toegestaan in 2006 aan entiteiten van de SUEZ-groep. (2) De andere financiële opbrengsten bestaan voornamelijk uit de interesten op ‘floating notes’ alsook (in 2005) de toename van de reële waarde van de deelneming in Union Fenosa.
Toelichting 14
Aandeel in het netto resultaat van investeringen opgenomen volgens de ‘equity’-methode Het aandeel in het resultaat na belastingen van de verbonden
Buiten de Benelux bedraagt de bijdrage 69 miljoen euro en dit met
filialen volgens de ‘equity’-methode is met 150 miljoen euro
een sterke stijging van 40 miljoen euro (voornamelijk in Frankrijk)
gedaald ten opzichte van 2005. Deze daling vindt enerzijds
dankzij een significante toename van de verkochte volumes
zijn oorsprong in de Benelux (-190 miljoen euro) ten gevolge
(2 TWh) en een positieve evolutie van de prijs van elektriciteit.
van het op de beurs brengen van 36,6 % van Elia in juni 2005 (-18 miljoen euro) en anderzijds door het gecombineerde effect van de gedeeltelijke afstand van de Vlaamse intercommunales in september 2006 en éénmalige elementen, waarvan hoofdzakelijk de meerwaarde op de verkoop van Telenet in 2005.
80 Electrabel - Jaarverslag 2006
Een detail van de bijdragen van de verschillende entiteiten wordt gegeven in toelichting 20 ‘Investeringen opgenomen volgens de ‘equity’-methode.
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
Toelichting 15
Winstbelastingen 15.1 Samenstelling van de belastingen opgenomen in het resultaat De belasting opgenomen in het resultaat van de verslagperiode bedraagt 266 miljoen euro tegenover 219 miljoen euro in 2005 en kan als volgt worden uitgesplitst: In miljoenen EUR
Courante belastingen Uitgestelde belastingen Totale belastingslast geboekt in resultaat
31.12.2006
31.12.2005
-223
-239
-43
20
-266
-219
In de volgende tabel wordt een aansluiting gegeven tussen de theoretische belasting van de Groep en de effectieve belasting die werd opgenomen: In miljoenen EUR
Netto resultaat In mindering te brengen: Aandeel in het netto resultaat van investeringen gewaardeerd volgens de ‘equity’-methode Winstbelastingen Totaal Belastingtarief van toepassing in België Theoretische belasting
31.12.2006
31.12.2005
2 304
2 083
-325
-475
266
219
2 245
1 827
33,99 %
33,99 %
-763
-621
-27
-23
184
243
2
13
187
156
Impact van: Permanente verschillen Elementen die worden belast aan een verminderd tarief of aan een tarief gelijk aan nul Vrijgestelde meerwaarden op vervreemdingen (1) Definitief belaste opbrengsten Afwijkingen te wijten aan de belastingvoeten van de dochterondernemingen en aan specifieke belastingregimes Andere (2) Belasting opgenomen in de winst- en verliesrekening Effectief belastingtarief (belasting opgenomen in de winst- en verliesrekening met betrekking tot het resultaat vóór belastingen van geconsolideerde entiteiten)
152
13
-266
-219
11,84 %
11,99 %
(1) Deze elementen omvatten de gerealiseerde meerwaarden op de verkoop van deelnemingen, die in België niet worden belast. (2) In deze rubriek wordt voornamelijk de impact van het akkoord met de Nederlandse autoriteiten in 2006 opgenomen. Dit akkoord heeft geleid tot de opname van tijdelijke verschillen (144 miljoen euro) die, tot dat moment, niet voldeden aan de voorwaarden voor opname als uitgestelde belastingvordering.
Electrabel - Jaarverslag 2006
81
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
15.2 Belastingen die direct worden opgenomen in het eigen vermogen De waarde van de uitgestelde belastingen die direct worden
van de actuariële verschillen die ook direct in het eigen vermogen
opgenomen in het eigen vermogen, en die verband houden met
worden verwerkt, bedraagt 16 miljoen euro op 31 december
wijzigingen in de reële waarde van financiële instrumenten en
2006. Het bedrag is als volgt samengesteld:
31.12.2005 gepubliceerd
Impact afschaffing ‘corridor’benadering (1)
31.12.2005
Wijziging
-3
-
-3
3
-
Derivaten Actuariële verschillen op vergoedingen na uitdiensttreding
-17
-
-17
13
-4
-
45
45
-
45
Totaal
-20
45
25
16
41
In miljoenen EUR
Voor verkoop beschikbare investeringen
31.12.2006
(1) In 2006 heeft de Groep beslist om de ‘corridor’-benadering niet langer toe te passen en de actuariële winsten en verliezen als gevolg van wijzigingen in de actuariële hypothesen onmiddellijk op te nemen in het eigen vermogen. De retrospectieve toepassing van deze methode heeft op 31 december 2005 geleid tot een toename van de uitgestelde belastingvorderingen met 45 miljoen euro tegenover de voorheen gepubliceerde cijfers.
15.3 Uitgestelde belastingvorderingen en –verplichtingen De netto positie van de in de balans opgenomen uitgestelde belastingen vóór compensatie van uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen per fiscale entiteit, kan als volgt worden geanalyseerd:
In miljoenen EUR
31.12.2005 gepubliceerd
Impact afschaffing ‘corridor’benadering
31.12.2005
Resultaat 2006
Andere effec‑ ten en wijzi‑ gingen van Eigen de consolida‑ vermogen tiekring 31.12.2006
Uitgestelde belastingvorderingen Overgedragen fiscale verliezen
19
-
19
69
-
1
89
Pensioenverplichtingen Voorzieningen die fiscaal niet aftrekbaar zijn
281
45
326
-13
-
36
349
24
-
24
-22
-
64
66
36
-
36
-11
-
-
25
72
-
72
3
-9
-52
14
Investeringsaftrek Waardering tegen reële waarde van financiële instrumenten (IAS 32/39) Andere (belaste reserves, verschillen inzake afschrijvingen, …)
182
-
182
46
-
-
228
Totaal
614
45
659
72
-9
49
771
-261
-
-261
4
-
-375
-632
-282
-
-282
-56
-
48
-290
-47
-
-47
-67
25
53
-36
-69
-
-69
2
-
-24
-91
Uitgestelde belastingverplichtingen Waarderingsverschillen met betrekking tot vaste activa Verschillen tussen de fiscale en de boekwaarde van vaste activa (inclusief afschrijving vanaf datum van ingebruikname) Waardering tegen reële waarde van financiële instrumenten (IAS 32/39) Activering van financieringskosten Andere (voorzieningen voor grote inspecties, ontmantelingsactiva,…)
-220
-
-220
2
-
37
-181
Totaal
-879
-
-879
-115
25
-261
-1 230
Netto uitgestelde belastingen
-265
45
-220
-43
16
-212
-459
82 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Wijzigingen in de consolidatiekring komen voornamelijk van de
De evolutie van de uitgestelde belastingen opgenomen in de
integrale consolidatie van CNR vanaf 31 december 2006.
geconsolideerde balans, na compensatie per fiscale entiteit van
4
de uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen, kan als volgt worden gedetailleerd: Vorderingen
Verplichtingen
Netto waarde
175
-395
-220
Opgenomen in het resultaat van het boekjaar
72
-115
-43
Andere oorzaken
43
-239
-196
In miljoenen EUR
Op 31 december 2005
Impact van de netto presentatie per fiscale entiteit Op 31 december 2006
-69
69
-
221
-680
-459
Op 31 december 2006 bedroeg het bedrag van de niet–gecompen-
den, en andere niet–opgenomen uitgestelde belastingvorderingen
seerde fiscale verliezen, de ongebruikte fiscaal verrekenbare tegoe-
die niet aan de opname criteria voldoen, 149 miljoen euro.
Toelichting 16
Winst per aandeel De winst per aandeel wordt berekend door het aandeel van de
Er zijn geen instrumenten uitgegeven in de loop van de twee
Groep in het netto resultaat te delen door het gewogen gemiddelde
verslagperiodes die mogelijk de winst per aandeel zouden
aantal aandelen gedurende de betrokken verslagperiodes.
verlagen; het netto resultaat gebruikt in de teller is gelijk aan het geconsolideerde resultaat (aandeel van de Groep). 31.12.2006
31.12.2005
2 142
1 908
Aantal aandelen in omloop aan het einde van de periode
54 878 197
54 878 197
Gewogen gemiddeld aantal aandelen in omloop gedurende de periode Gewone en verwaterde netto winst (aandeel van de Groep) per aandeel (in EUR)
54 878 197
54 878 197
39,03
34,77
Teller (in miljoenen EUR) Netto resultaat (aandeel van de Groep) Noemer
Electrabel - Jaarverslag 2006
83
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Toelichting 17
Materiële vaste activa 17.1 Evolutie van de boekwaarde
In miljoenen EUR
Terreinen Gebouwen
Meubilair, rollend Techni materieel sche in en stallaties uitrusting
Geactiveerde ontmantelingskosten
Activa in leasing
Activa in aanbouw Andere
Totaal van de materiële vaste activa
KOSTPRIJS Op 1 januari 2005 Verwervingen Vervreemdingen Omrekeningsverschillen Wijziging in de consolidatiekring Andere Op 31 december 2005 Verwervingen Vervreemdingen Omrekeningsverschillen Wijziging in de consolidatiekring Andere Op 31 december 2006
382
436
14 556
33
323
724
750
636
-
4
146
5
4
-
608
7
17 840 774
-1
-5
-103
-3
-
-
12
-1
-101
-
1
7
-
1
-
-
23
32
-
-
904
-
-
-702
-81
10
131
-12
67
338
15
-97
8
-585
-
-266
369
503
15 848
50
231
30
704
675
18 410
-
9
58
2
-
-
490
22
581
-3
-6
-22
-3
-
-
-
-3
-37
-
3
9
-
-
-
-
-4
8
37
631
219
1
-
-
1 063
-
98
613
-6
14
403
1 238
16 725
44
245
7
168
-516
-416
-213
30
685
442
19 812
GECUMULEERDE AFSCHRIJVINGEN EN BIJZONDERE Op 1 januari 2005
-12
-428
-11 052
-23
-187
-7
-
-486
-12 195
Afschrijvingen van de verslagperiode
-
-20
-372
-4
-6
-1
-
-5
-408
Bijzondere waardeverminderingsverliezen
-
-
-13
-
-
-
-1
-
-14
Vervreemdingen
-
7
33
4
-
-
-
-
44
Omrekeningsverschillen
-
-1
-3
-
-1
-
-
-16
-21
-
Wijziging in de consolidatiekring
-
-
-3
-
-
-
Andere
11
-41
154
-11
57
-8
Op 31 december 2005
-
-3
-22
140
-1
-483
-11 256
-34
-137
-16
-1
-529
-12 457
Afschrijvingen van de verslagperiode
-
-29
-427
-4
-7
-2
-1
-5
-475
Bijzondere waardeverminderingsverliezen
-
-
-
-
-
-
-2
-
-2
Vervreemdingen
-
3
16
3
-
-
-
2
24
Omrekeningsverschillen
-
-2
-7
-
-
-
-
3
-6
Andere Op 31 december 2006
-
-41
-31
1
-
1
-
297
227
-1
-552
-11 705
-34
-144
-17
-4
-232
-12 689
NETTO BOEKWAARDE Op 31 december 2005
368
20
4 592
16
94
14
703
146
5 953
Op 31 december 2006
402
686
5 020
10
101
13
681
210
7 123
De wijzigingen in consolidatiekring op de kostprijs in 2006 zijn het gevolg van de eerste integrale consolidatie van de groep CNR voor 1 056 miljoen euro.
84 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
joen euro in 2005. Het gemiddelde rentepercentage van de
17.2 Uitsplitsing naar aard van de materiële vaste activa, gehouden uit hoofde van financiële lease-overeenkomsten
geactiveerde financieringskosten bedraagt 3,9 % in 2006.
De materiële vaste activa gehouden uit hoofde van financiële
Gedurende de verslagperiode werd er 20 miljoen euro aan financieringskosten opgenomen, in vergelijking met 15 mil-
4
lease-overeenkomsten kunnen als volgt worden uitgesplitst:
Meubilair, rollend materieel en uitrusting
Andere
Totale activa in leasing
Terreinen
Gebouwen
Technische installaties
Op 31 december 2005
-
11
19
-
-
30
Op 31 december 2006 GECUMULEERDE AFSCHRIJVINGEN EN BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN
-
11
19
-
-
30
Op 31 december 2005
-
-3
-13
-
-
-16
Op 31 december 2006
-
-3
-14
-
-
-17
Op 31 december 2005
-
8
6
-
-
14
Op 31 december 2006
-
8
5
-
-
13
In miljoenen EUR
KOSTPRIJS
NETTO BOEKWAARDE
17.3 Vaststaande verbintenissen met betrekking tot de aankoop van materiële vaste activa
17.4 Bezwaarde, in pand gegeven of gehypothekeerde activa
Als deel van de gewone bedrijfsactiviteiten hebben entiteiten van
of gehypothekeerde activa als volgt worden uitgesplitst per jaar
de Groep verbintenissen aangegaan om technische installaties
waarin de vervaldag valt:
Op 31 december 2006 kunnen de bezwaarde, in pand gegeven
aan te kopen (en derden hebben verbintenissen aangegaan om deze te leveren). Deze overeenkomsten betreffen voornamelijk
In miljoenen EUR
de constructie van productie-eenheden voor elektriciteit en de
Vervaldag
aankoop van technische uitrustingen.
2007
6
2008
9
2009
7
2010
7
Op 31 december 2006 kunnen deze verbintenissen als volgt worden ingedeeld per vervaldag: In miljoenen EUR
31.12.2006
Vervaldag 2007
579
2008
482
2009
134
2010
6
2011
10
Later TOTAAL
236 1 447
Op 31 december 2005 bedroegen deze verbintenissen 1 070 miljoen euro.
Electrabel - Jaarverslag 2006
31.12.2006
2011
7
Later
90
TOTAAL
126
De vastgestelde afname tegenover 2005 (263 miljoen euro) is het gevolg van een vervroegde terugbetaling in Italië van een bezwaarde lening.
17.5 Andere verbintenissen De belangrijkste verbintenissen met betrekking tot contracten voor revisies en onderhoud op lange termijn, bedragen 189 miljoen euro.
85
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Toelichting 18
Immateriële activa 18.1 Evolutie van de boekwaarde Software
CO2-emissie rechten (1)
Capaciteitsrechten (2)
Andere (3)
Totaal
99
-
1 163
109
1 371
-
-
-
118
118
Verwervingen
11
17
-
40
68
Vervreemdingen
-1
-2
-
-165
-168
In miljoenen EUR
KOSTPRIJS Op 1 januari 2005 Interne ontwikkeling
Wijziging in de consolidatiekring
1
-
-
6
7
10
-
-
33
43
120
15
1 163
141
1 439
-
-
-
-
-
Verwervingen
20
-
-
5
25
Vervreemdingen
-2
-
-
-2
-4
9
-
-
3
12
Andere Op 31 december 2005 Interne ontwikkeling
Wijziging in de consolidatiekring Andere
-
95
-
55
150
Op 31 december 2006 GECUMULEERDE AFSCHRIJVINGEN EN BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN
147
110
1 163
202
1 622
Op 1 januari 2005
-65
-
-481
-6
-552
Afschrijvingen van de verslagperiode
-18
-
-26
-5
-49
Bijzondere waardeverminderingsverliezen
-
-
-
-17
-17
Vervreemdingen
-
-
-
-
-
Wijziging in de consolidatiekring
-1
-
-
-
-1
Andere
13
-
-
-
13
Op 31 december 2005
-71
-
-507
-28
-606
Afschrijvingen van de verslagperiode
-18
-
-25
-5
-48
Bijzondere waardeverminderingsverliezen
-
-
-
-
-
Vervreemdingen
-
-
-
-
-
-5
-
-
-
-5
-
-
1
-1
-
Op 31 december 2006 NETTO BOEKWAARDE
-94
-
-531
-34
-659
Op 31 december 2005
49
15
656
113
833
Op 31 december 2006
53
110
632
168
963
Wijziging in de consolidatiekring Andere
(1) Emissierechten met betrekking tot broeikasgassen (CO2), aangekocht (aan aanschaffingsprijs) en gratis verkregen van de overheid (aanschaffingsprijs gelijk aan nul). (2) Betreft capaciteitsrechten op Franse nucleaire eenheden met een netto boekwaarde van 620 miljoen euro op 31 december 2006 en een gebruiksperiode tot 2036. Electrabel heeft bijgedragen aan de investeringen in de nucleaire eenheden gebouwd door EDF in Frankrijk. EDF behoudt de juridische eigendom van deze eenheden alsook het beheer ervan, terwijl Electrabel een toezichthoudende rol heeft en zetelt in het ‘Comité de Liaison’. In mindere mate heeft Electrabel ook capaciteitsrechten met betrekking tot klassieke productie-eenheden in Duitsland verworven, waarvan op 31 december 2006 de netto boekwaarde 12 miljoen euro bedraagt. (3) Deze post betreft voornamelijk de groenestroomcertificaten voor een totaal bedrag van 109 miljoen euro. Het gaat om certificaten die werden verworven door het gebruik van hernieuwbare energie voor de productie van elektriciteit. Het handelsfonds van AceaElectrabel Elettricita, dat vorig jaar werd gepresenteerd als handelsfonds met een netto boekwaarde van 20 miljoen euro, werd tijdens de verslagperiode 2006 geherklasseerd onder deze rubriek.
86 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
18.2 Onderzoeks- en ontwikkelingskosten
18.3 Andere te vermelden elementen
De onderzoekskosten, voor een bedrag van 21 miljoen euro in
Er zijn geen immateriële activa met onbepaalde gebruiksduur.
2006 en 21 miljoen euro in 2005, werden onmiddellijk in de
Met uitzondering van de groenestroomcertificaten en de CO2-
winst- en verliesrekening opgenomen in de verslagperiode waarin
emissierechten, worden alle immateriële activa systematisch
de kosten werden gemaakt.
afgeschreven.
4
Er werden geen ontwikkelingskosten geactiveerd.
Toelichting 19
Goodwill 19.1 Evolutie van de boekwaarde In miljoenen EUR
A. BRUTO BOEKWAARDE Op 1 januari 2005 Verwervingen Herziening van de goodwill Omrekeningsverschillen Andere Op 31 december 2005
1 314 449 -141 -1 5 1 626
Verwervingen
146
Herziening van de goodwill
-71
Omrekeningsverschillen Herklassseringen Andere op 31 december 2006
147 12 1 860
B. BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGSVERLIEZEN Op 1 januari 2005 Bijzondere waardeverminderingsverliezen Omrekeningsverschillen Op 31 december 2005
-4 -23 1 -26
Omrekeningsverschillen
-
Andere
3
Op 31 december 2006
-23
C. NETTO BOEKWAARDE VAN DE Goodwill Op 31 december 2005
1 600
Op 31 december 2006
1 837
Electrabel - Jaarverslag 2006
87
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
19.2 Netto boekwaarde van de goodwill 31.12.2006
31.12.2005
1 254
1 178
Nederland
964
890
Andere
290
288
In miljoenen EUR
Benelux
Europa buiten Benelux
583
422
Frankrijk
397
230
Italië (exclusief Rosen)
115
108
Rosen
46
46
Andere
25
38
TOTAAL
1 837
1 600
Evolutie
Realiseerbare waarde
De toename van de goodwill in 2006 is voornamelijk het gevolg
Goodwill wordt minstens jaarlijks getest op bijzondere
van de overname van Rendo en Cogas in Nederland (140 miljoen
waardeverminderingsverliezen in overeenstemming met IAS 36
euro), alsook van de integrale consolidatie van CNR in Frankrijk
– Bijzondere waardevermindering van activa. Om deze testen
(163 miljoen euro). De goodwill met betrekking tot de CNR
te kunnen uitvoeren, werd elke goodwill toegewezen aan een
is nagenoeg onveranderd ten opzichte van vorig jaar, maar
kasstroomgenererende eenheid (CGU).
werd voorheen opgenomen in de waarde van de investeringen opgenomen volgens de ‘equity’-methode. Vanaf 31 december 2006
Er werden geen bijzondere waardeverminderingsverliezen op
wordt dit bedrag opgenomen in de rubriek goodwill, aangezien
goodwill opgenomen in 2006.
CNR vanaf die datum integraal geconsolideerd wordt. Benelux De definitieve toewijzing van deze goodwills aan de activa en
Vanaf 2006 wordt de Benelux, in het kader van het testen op
verplichtingen van de betrokken entiteiten zal, in overeenstemming
bijzondere waardeverminderingsverliezen, beschouwd als eenzelfde
met IFRS, gebeuren binnen de twaalf maanden volgend op de
kasstroomgenererende eenheid, rekening houdende met de
bedrijfscombinatie.
integratie van de activiteiten van de Groep in deze regio.
De definitieve toewijzing van de verwervingskost van Parque Eólico
De realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende eenheid die
Terras Altas de Fafe, een onderneming naar Portugees recht, die
bestaat uit de activiteiten in de Benelux, met uitzondering van de
slechts op voorlopige basis gebeurde op 31 december 2005, werd
distributie- en transportactiviteiten, werd bepaald op basis van een
gefinaliseerd in de loop van het boekjaar. Deze definitieve toewijzing
schatting van de bedrijfswaarde. Deze gebeurt aan de hand van
heeft geleid tot de identificatie van immateriële activa met betrekking
geprojecteerde kasstromen op basis van financiële vooruitzichten,
tot exploitatierechten voor een bedrag van 18 miljoen euro en een
die werden goedgekeurd door de Directie, rekening houdend met
uitgestelde belastingverplichting van 5 miljoen euro.
de resterende gebruiksduur van de betrokken activa en gebruik
Voorgaande elementen die de goodwill verhogen werden gedeeltelijk gecompenseerd door een afname van de goodwill
makend van disconteringsvoeten tussen de 6,5 % en de 7,5 % in functie van het productieprofiel van de centrales.
op Electrabel Nederland voor een bedrag van 66 miljoen euro. In
De sleutelhypothesen omvatten schattingen van de
2006 werd een overeenkomst bereikt met de Nederlandse fiscus,
elektriciteitsprijzen en de brandstofprijzen op lange termijn.
waardoor een uitgestelde belastingopbrengst werd genomen
De gebruikte waarden reflecteren de beste schattingen van de
en waardoor de goodwill afnam (-51 miljoen euro). Deze
marktprijs terwijl voor het verwachte gebruik van aardgas en
afname heeft betrekking op tijdelijke verschillen die bestonden
steenkool rekening werd gehouden met de verwachte evolutie van
op de overnamedatum, maar waarvoor totnogtoe niet aan de
het productiepark. De risicovrije rentevoet en de marktrisicopremie
opnamecriteria werd voldaan. Deze afname van goodwill werd in
zijn gebaseerd op beschikbare externe informatiebronnen.
de winst- en verliesrekening opgenomen in dezelfde rubriek als de uitgestelde belastingopbrengst. De resterende wijziging wordt
Andere
verklaard door de evolutie van de voorwaarden met betrekking
De realiseerbare waarde van de andere kasstroomgenererende
tot de overnameprijs.
eenheden werd bepaald op basis van hun bedrijfswaarde. Deze
88 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
schattingen gebeuren aan de hand van geprojecteerde kasstromen
De Vennootschap is, op basis van gebeurtenissen die op dit moment
voor een periode die overeenkomt met de gebruiksduur van de
redelijk voorspelbaar zijn, van mening dat eventuele veranderingen
betrokken activa.
van de sleutelhypothesen die werden gebruikt voor het bepalen van
4
de realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende eenheden,
De sleutelhypothesen omvatten schattingen van de
niet zouden leiden tot een overschot van de boekwaarde ten
elektriciteitsprijzen op lange termijn, alsook de risicovrije rentevoet
opzichte van de realiseerbare waarde.
en de marktrisicopremie, die gebaseerd zijn op beschikbare externe informatiebronnen. De gebruikte disconteringsvoeten voor de toekomstige kasstromen liggen tussen 5,5 % en 8,5 %.
Toelichting 20
Investeringen opgenomen volgens de ‘equity’-methode en joint ventures 20.1 Investeringen opgenomen volgens de ‘equity’-methode 20.1.1 Bijdragen van de investeringen verwerkt volgens de ‘equity’-methode Boekwaarde In miljoenen EUR
Aandeel in het netto resultaat
31.12.2006
31.12.2005
31.12.2006
31.12.2005
Belgische intercommunales
560
1 547
235
407
-120
-127
21
38
37
40
-3
-
Compagnie Nationale du Rhône (CNR)
-
512
68
29
CN’Air
-
2
-
-
Énergie du Rhône S.A.S.
-
4
1
1
Elia-groep Gera G.m.b.H.-groep
Generg S.G.P.S. Totaal
19
16
3
-
496
1 994
325
475
De daling van de waarde volgens de ‘equity’-methode van de
Compagnie Nationale du Rhône, CN’Air en énergie du Rhône
Intercommunales ten opzichte van 31 december 2005 is te verklaren
werden op 31 december 2006 integraal geconsolideerd.
door de gedeeltelijke verkoop van en kapitaalsverminderingen
onafhankelijkheid van de Vlaamse netwerkbeheerders had
20.1.2 Reële waarde van deelnemingen in beursgenoteerde entiteiten die worden verwerkt volgens de ‘equity’-methode
Electrabel zich ertoe verbonden om zijn deelneming te verminderen
De marktwaarde van het aandeel van de Groep in Elia System
tot het conventioneel niveau van 30 % en dit uiterlijk tegen
Operator bedraagt 393 miljoen euro op 31 december 2006.
door de Vlaamse intercommunales. Ter herinnering, in het kader van de uitvoering van de reglementaire bepalingen inzake de
5 september 2006.
Electrabel - Jaarverslag 2006
89
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
20.1.3 Financiële samenstelling van de geassocieerde deelnemingen die werden verwerkt volgens de ‘equity’-methode De financiële samenstelling van de geassocieerde deelnemingen die werden verwerkt volgens de ‘equity’-methode kan als volgt worden gepresenteerd: Laatste belangen %
In miljoenen EUR
Totaal Actief
Totaal Verplichtingen
Eigen Vermogen
Omzet
Netto resultaat
663
Op 31 december 2006 Belgische intercommunales (1) Elia-groep
11 871
5 762
6 109
3 561
27,45%
3 900
2 594
1 306
691
77
-
-
-
-
718
136
Compagnie Nationale du Rhône (2) Op 31 december 2005 Belgische intercommunales (1)
-
12 194
4 798
7 396
3 361
871
Elia-groep
27,45%
3 853
2 572
1 281
694
75
Compagnie Nationale du Rhône (2)
49,98 %
3 295
2 363
932
642
85
(1) Alhoewel ze meer dan 50 % van het kapitaal bezit in bepaalde gemengde intercommunales, heeft Electrabel geen zeggenschap als gevolg van legale en statutaire bepalingen. Daarom worden deze participaties verwerkt volgens de ‘equity’-methode. De volledige lijst met belangenpercentages wordt gepresenteerd in toelichting 44 ‘Lijst met belangrijkste geconsolideerde entiteiten’. De geaggregeerde cijfers die hierboven gepresenteerd worden omvatten ook herwaarderingen van activa, hoewel deze geëlimineerd worden in de berekening van de waardering volgens de ‘equity’-methode in overeenstemming met de waarderingsmethodes van Electrabel. Op de datum van de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening van de Groep, werden de jaarrekeningen van de intercommunales nog niet goedgekeurd door hun Raden van bestuur. (2) Tot 31 december 2006, werd “Compagnie Nationale du Rhône” opgenomen volgens de ‘equity’-methode. Vanaf deze dag werd ze voor de eerste keer integraal geconsolideerd. De bedragen omvatten tevens de dochterondernemingen CN’Air en énergie du Rhône.
20.2 Belangen in joint ventures De belangrijkste joint ventures alsook hun invloed (contributieve cijfers) op de geconsolideerde jaarrekening worden hieronder gepresenteerd.
Acea Electrabel
31.12.2006 Tirreno Power
Zandvliet Power
Acea Electrabel
31.12.2005 Tirreno Power
Vlottende activa
363
Vaste activa
656
115
1
234
136
3
511
101
560
462
103
Kortlopende verplichtingen
561
200
81
346
163
86
Langlopende verplichtinge
156
299
-
167
303
-
Opbrengsten
707
292
-
551
231
-
Resultaat uit operaties Operationele winst of verlies
29
57
8
3
35
5
26
42
8
-37
34
5
Financieel resultaat
-5
-15
-3
-3
-12
-1
7
17
3
-41
16
3
In miljoenen EUR
Netto resultaat
Zandvliet Power
Electrabel heeft zich voor een bedrag van 18 miljoen euro borggesteld voor de financiering van de joint ventures waarin zij een belang heeft. De lijst met belangen in joint ventures, inclusief de naam, het land van incorporatie en het belangenpercentage wordt gegeven in toelichting 44 ‘Lijst met de belangrijkste geconsolideerde entiteiten’.
90 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
Toelichting 21
Leningen en vorderingen aan geamortiseerde kostprijs In miljoenen EUR
Vorderingen met betrekking tot deelnemingen en leningen (1) Andere vorderingen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs (2) Totaal als vaste activa als vlottende activa
31.12.2006
31.12.2005
4 410
1 693
88
87
4 498
1 780
4 044
1 703
454
77
(1) Vorderingen met betrekking tot deelnemingen en leningen: Op 31 december 2006 bestaat deze post voornamelijk uit een vordering op Elia voor 808 miljoen euro (onveranderd sinds 31 december 2005), vorderingen op entiteiten van de SUEZ-groep voor een bedrag van 3 060 miljoen euro (401 miljoen euro op 31 december 2005), alsook voorschotten aan distributie-intercommunales voor 341 miljoen euro (336 miljoen euro op 31 december 2005). (2) Andere vorderingen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs: Deze post omvat voornamelijk vorderingen in functie van financiële lease-overeenkomsten voor een bedrag van 79 miljoen euro in 2006 tegenover 85 miljoen euro in 2005. De vervaldagen van deze vorderingen worden gegeven in toelichting 36 ‘Financiële lease-overeenkomsten’.
De bedragen in functie van de vervaldagen kunnen als volgt gepresenteerd worden:
In miljoenen EUR
Vorderingen met betrekking tot deelnemingen en leningen
2007
2008
2009
2010
2011
Later
Totaal
Verworven interesten
Netto boekwaarde
372
85
375
708
2 019
773
4 332
78
4 410
Volgende tabel geeft een uitsplitsing per valuta van de vorderingen met betrekking tot deelnemingen en leningen: In miljoenen EUR
31.12.2006
EUR
4 294
USD
38
Totaal
4 332
Verworven interesten
78
Netto boekwaarde
4 410
De vorderingen met betrekking tot deelnemingen en leningen kunnen als volgt worden ingedeeld, in functie van de rente:
In miljoenen EUR
Variabele rente
31.12.2006 1 508
Vaste rente
2 824
Totaal
4 332
Verworven interesten Netto boekwaarde
78 4 410
De Vennootschap oordeelt dat de reële waarde van de vorderingen met betrekking tot deelnemingen en leningen niet significant verschilt van de boekwaarde.
Electrabel - Jaarverslag 2006
91
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Toelichting 22
Voor verkoop beschikbare investeringen In miljoenen EUR
Openbaar verhandelde effecten
31.12.2006
31.12.2005
248
280
Effecten die niet openbaar worden verhandeld
189
91
Totaal voor verkoop beschikbare investeringen
437
371
366
265
71
106
Als vaste activa Als vlottende activa Volgende tabel geeft een analyse van de evolutie van deze investeringen: In miljoenen EUR
Op 31 december 2005
371
Verwervingen
17
Vervreemdingen (aanschaffingswaarde min waardeverminderingsverliezen)
-60
Wijzigingen van de reële waarde opgenomen in het eigen vermogen
100
Wijzigingen in de consolidatiekring, valutakoersverschillen en diversen
9
Op 31 december 2006
437
Per eind 2006, zijn de belangrijkste openbaar verhandelde effecten Acea S.p.A., Cegedel en ScottishPower. Eind 2005 omvatte deze rubriek eveneens de aandelen in Union Fenosa en Total, die verkocht werden in 2006. De belangrijkste effecten die niet openbaar worden verhandeld, omvatten per 31 december 2006 Indaver, Electrabel Seanergy, Eurodif en Capricorn Cleantech Fund.
Toelichting 23
Derivaten 23.1 Derivaten (inclusief derivaten met betrekking tot grondstoffen) – Actief Deze post bestaat uit de volgende derivaten: In miljoenen EUR
Derivaten met betrekking tot schulden Derivaten met betrekking tot grondstoffen Andere financiële instrumenten Totaal Als vaste activa Als vlottende activa
92 Electrabel - Jaarverslag 2006
31.12.2006
31.12.2005
16
7
2 628
4 398
7
5
2 651
4 410
126
1 007
2 525
3 403
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
23.2 Derivaten (inclusief derivaten met betrekking tot grondstoffen) – Verplichtingen Deze post bestaat uit de volgende derivaten: 31.12.2006
In miljoenen EUR
Derivaten met betrekking tot schulden Derivaten met betrekking tot grondstoffen
58
2 584
4 420
-
22
Andere financiële instrumenten Totaal
31.12.2005
10
2 594
4 500
Als langlopende verplichtingen
110
1 059
Als kortlopende verplichtingen
2 484
3 441
De financiële instrumenten met betrekking tot grondstoffen
Groep is blootgesteld in het kader van deze contracten. Dit risico is
(derivaten en contracten die geclassificeerd worden als financiële
inderdaad significant lager, indien wordt rekening gehouden met
instrumenten), alsook de derivaten met betrekking tot schulden
de afspraken tot compensatie die in bepaalde omstandigheden
en andere financiële instrumenten, werden verworven in het
van toepassing zijn.
kader van het risicobeheer van de Groep zoals uiteengezet in toelichting 32 ‘Financiële instrumenten en onderhevigheid aan marktrisico’s’.
Een belangrijk aandeel van de derivaten die openstonden op 31 december 2005 bereikten in deze verslagperiode hun vervaldatum. Deze posities, zowel op het actief als bij de
IAS 32 – Financiële Instrumenten - Informatieverschaffing en
verplichtingen, werden aangegaan in voorgaande verslagperioden
presentatie en IAS 39 – Financiële Instrumenten – Opname en
in een context van aanzienlijk lagere energieprijzen. De prijzen
waardering eisen de opname tegen reële waarde van aan- en
van elektriciteit en aardgas kenden nadien een significante
verkoopcontracten met betrekking tot grondstoffen die voldoen
stijging, meer in het bijzonder in 2005, en hebben geleid tot
aan de criteria voor de classificatie als derivaat. Een positieve reële
een aanzienlijke stijging van de reële waarde van de derivaten
waarde wordt opgenomen als actief, een negatieve reële waarde
opgenomen in de balans van de Groep.
als verplichting. De reële waarde van deze derivaten hangt af van het verschil tussen de contractueel afgesproken prijs en de marktprijs, de contractueel afgesproken volumes en de looptijd. Een toename van de marktprijs bij een constant volume leidt tot een toename van de reële waarde als actief of als verplichting, afhankelijk van welke positie (verkoper of aankoper) de entiteit heeft in de transactie. Er werd niet gecompenseerd tussen derivaten die werden afgesloten met dezelfde tegenpartijen en die vanuit risicoperspectief zouden compenseren op de vervaldag. De bedragen op het actief van de balans zijn dus niet representatief voor het kredietrisico waaraan de
Electrabel - Jaarverslag 2006
De nieuw afgesloten contracten hebben betrekking op langere termijnen en hun contractprijzen wijken minder af van de marktprijzen op balansdatum. Deze situatie heeft dan ook een meer beperkte invloed op de balans. De afname van verschillen tussen de marktprijzen en de contractuele prijzen op 31 december 2006, ten opzichte van de voorgaande verslagperiode, verklaart, samen met de afwikkeling in 2006 van een belangrijke gedeelte van de stock aan derivaten, grotendeels de afname van de reële waarde van de derivaten zoals opgenomen op de balans ten opzichte van de situatie op 31 december 2005.
93
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Toelichting 24
Voorraden De voorraad bestaat uit volgende bestanddelen: 31.12.2006
31.12.2005
Voorraden splijtstoffen (met inbegrip van de kostprijs van de assemblage)
314
300
Fossiele grondstoffen (steenkool, olie)
247
195
In miljoenen EUR
Wisselstukken en materieel Totaal
77
68
638
563
Toelichting 25
Klanten en andere schuldenaars
In miljoenen EUR
Klanten en andere schuldenaars
Bruto waarde 2 397
31.12.2006 Waardeverminderingen
Netto waarde
-139
2 258
Bruto waarde
31.12.2005 Waardeverminderingen
Netto waarde
2 349
-94
2 255
Toelichting 26
Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde via winst en verlies In miljoenen EUR
Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde via winst en verlies
31.12.2006
31.12.2005
310
-
De financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde via winst en
Ter herinnering, beleggingen van hetzelfde type met een duurtijd
verlies omvatten in hoofdzaak Beveks waarin werd belegd voor
van minder dan 3 maanden worden opgenomen in de rubriek
transactiedoeleinden. Ze worden opgenomen in de berekening
‘Geldbeleggingen en kasequivalenten’.
van de netto financiële positie van de Groep.
94 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
Toelichting 27
Geldbeleggingen en kasequivalenten In miljoenen EUR
31.12.2006
31.12.2005
Handelspapier
2 275
2 468
Termijndeposito’s bij financiële instellingen
1 250
4 090
748
686
Rekening-courant bij verwante entiteiten Contanten Totaal
164
135
4 437
7 379
Geldbeleggingen en kasequivalenten omvatten contanten en
De afname van de geldbeleggingen en kasequivalenten houdt
kortlopende, uiterst liquide beleggingen die onmiddellijk kunnen
verband met de nieuwe leningen die in 2006 werden toegestaan
worden omgezet in geldmiddelen waarvan het bedrag gekend
aan maatschappijen van de SUEZ-groep en die werden opgenomen
is en die geen materieel risico van waardevermindering in zich
in de rubriek ‘Leningen en vorderingen aan geamortiseerde
dragen.
kostprijs’.
Toelichting 28
Andere activa
In miljoenen EUR
Vast gedeelte
31.12.2006 Vlottend gedeelte
Totaal
337
76
413
-
265
69
245
Recht op vergoeding (1) Belastingen Andere vorderingen Overlopende rekeningen Totaal
Vast gedeelte
31.12.2005 Vlottend gedeelte
Totaal
1 171
239
1 410
265
-
205
205
314
4
421
425
1
51
52
17
157
174
407
637
1 044
1 192
1 022
2 214
(1) Deze bedragen vertegenwoordigen het recht op terugbetaling door de intercommunales van de pensioenverplichtingen ten opzichte van het personeel ter beschikking van de distributienetbeheerders. De verplichtingen van Electrabel ten opzichte van dit personeel worden op de balans bij de verplichtingen opgenomen als voorziening voor pensioenen en gelijkaardige verplichtingen. Op het einde van 2006 heeft het saldo enkel betrekking op de Waalse intercommunales. De wijziging ten opzichte van de vorige verslagperiode wordt verklaard door het verwijderen van Electrabel Netten Vlaanderen uit de consolidatiekring en door de overdracht naar Brussels Network Operations van personeel ter beschikking van de Brusselse intercommunales.
Electrabel - Jaarverslag 2006
95
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Toelichting 29
Eigen vermogen 29.1 Kapitaal Samenstelling
aandeelhoudersvergadering van de Vennootschap. Er zijn
Het kapitaal is ongewijzigd tegenover 31 december 2005 en
geen voorkeurrechten noch beperkingen verbonden aan deze
bedraagt 2 072 721 779,04 euro op 31 december 2006. Het kapitaal bestaat uit 54 878 197 aandelen zonder nominale waarde
aandelen.
die volledig volstort zijn en waarvan 54 402 354 aandelen op naam
Aandeelhoudersstructuur
zijn en 475 843 aandelen aan toonder. Het toegestane kapitaal
In overeenstemming met de wet van 2 maart 1989, werd op
waarop niet is ingeschreven, bedraagt 243 163 682,73 euro.
30 juni 2006 een participatiemelding opgesteld op naam en voor rekening van SUEZ-TRACTEBEL N.V. en haar moedermaatschappij
De gewone aandelen geven recht op dividend en geven de houder
SUEZ S.A., alsook de entiteiten van deze Groep. Ze wordt hieronder
stemrecht a rato van één stem per aandeel op de algemene
gepresenteerd.
Aangever SUEZ S.A., 16 rue de la Ville l’Évêque 75008 Parijs Genfina, Troonplein 1 1000 Brussel Axima Services, Koning Albert II-laan 30 1000 Brussel Axima Contracting, Montenegrostraat 138-144 1190 Brussel Fabricom GTI NV, Gatti de Gamondstraat 254 1180 Brussel Fabricom GTI Infra Sud, Chaussée de Tubize 489 1420 Eigenbrakel TEM NV, de Fierlantstraat 110 1190 Brussel Laborelec C.V.B.A., Rhodestraat 125 1630 Linkebeek SUEZ-groep (*) a = aandelen.
96 Electrabel - Jaarverslag 2006
Type van het stemrecht (*)
Aantal aangegeven stemrechten
%
a
52 737 589
96,10 %
a
1 059 751
1,93 %
a
190 150
0,35 %
a
55 200
0,10 %
a
53 376
0,10 %
a
15 160
0,03 %
a
11 550
0,02 %
a
18
0,00 %
54 122 794
98,62 %
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
29.2 Informatie over de geconsolideerde reserves
29.3 Mutaties in het eigen vermogen
De geconsolideerde reserves omvatten de wettelijke reserve van
en 31 december 2006 worden uiteengezet in de toelichting ‘Het
Electrabel N.V. voor een bedrag van 479 miljoen euro. Er worden
geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen’.
4
De mutaties in het eigen vermogen tussen 31 december 2005
geen bijdragen aan deze reserves meer geleverd aangezien de reserve ruim het wettelijke en statutaire minimum van 10 % van het kapitaal overtreft. Deze reserve kan enkel worden uitgekeerd bij liquidatie.
29.4 Dividenden Aan de Algemene Vergadering van Electrabel N.V. die de jaarrekening over de verslagperiode die eindigt op 31 december 2006 moet goedkeuren, zal worden voorgesteld om het resultaat als volgt te verwerken:
In miljoenen EUR
Uitkeerbaar resultaat
2 028
Voorgesteld dividend (*)
977
Reserves
901
Tantièmes Overgedragen winst
(waarvan 162 miljoen overgedragen van voorgaande verslagperiodes)
2
(1 821 duizend euro)
148
(*) Voorgesteld dividend:
31.12.2006
31.12.2005
Evolutie in %
Bruto dividend van het boekjaar
17,80
16,60
+7,23
Netto dividend van het boekjaar
13,35
12,45
+7,23
Netto dividend met ‘strip VVPR’
15,13
14,11
+7,23
in EUR
Deze bedragen stemmen exact overeen met het interimdividend zoals beslist door de Raad van bestuur van 13 december laatstleden en betaalbaar gesteld sinds 19 december 2006.
Toelichting 30
Voorzieningen 31.12.2006
31.12.2005 (*)
Pensioenen en gelijkaardige verplichtingen
1 496
2 377
Andere voorzieningen
5 048
4 817
TOTAAL
In miljoenen EUR
6 544
7 194
Waarvan langlopend
6 347
6 881
Waarvan kortlopend
197
313
(*) De gepubliceerde cijfers van 2005 werden herwerkt om de invoering van de keuzemogelijkheid voorzien in de herziene norm IAS 19 Personeelsbeloningen, betreffende de mogelijkheid om de actuariële verschillen volledig te boeken in het eigen vermogen tijdens de periode waarin ze zich voordoen, te kunnen weergeven.
30.1 Pensioenen en gelijkaardige verplichtingen Pensioenen
75 % van het laatste jaarloon, rekening houdend met de wettelijke bepalingen in deze materie (toegezegde-bijdragenregelingen of toegezegde-pensioenregelingen). Deze bijkomende pensioenen zijn gedeeltelijk overdraagbaar aan de weduwe of weduwnaar
In het kader van de collectieve overeenkomst van 2 mei 1952
en worden, in voorkomend geval, aangevuld met uitkeringen
heeft een deel van het personeel van de belangrijkste entiteiten
voor wezen. In geval van overlijden tijdens de diensttijd worden
van de Groep recht op een bijkomend pensioen, waardoor de
bijkomende uitkeringen gedaan aan de rechthebbenden.
werknemer na een volledige loopbaan een bedrag krijgt gelijk aan
Electrabel - Jaarverslag 2006
97
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
In overeenstemming met de bepalingen van de collectieve
De pensioenverplichtingen omvatten ook de (impliciete en
overeenkomst die hierboven werd aangehaald, hebben deze
contractuele) verplichtingen van de Groep met betrekking tot
personeelsvoordelen de volgende drie kenmerken:
vervroegde pensionering (brugpensioen).
• het recht op een bijkomend pensioen ontstaat pas op de
Buiten België bestaan er ook, in functie van de locale
pensioengerechtigde leeftijd; • de voordelen worden in kosten opgenomen op dezelfde wijze als het loon; • hun toekenning houdt verband met de resultaten van de onderneming.
gebruiken, toegezegde-pensioenregelingen. In het algemeen zijn de verplichtingen gebaseerd op het salaris en het aantal dienstjaren.
Andere verplichtingen In bepaalde landen kennen de vennootschappen van de Groep ook andere vergoedingen toe na uitdiensttreding bij pensionering
Gelijkaardige garanties worden verleend aan het uitvoerend
zoals de vergoeding van ziektekosten, tariefvoordelen voor gas
personeel dat werd aangeworven vanaf 1 januari 1993 alsook
en elektriciteit en jubileumuitkeringen.
aan het kaderpersoneel, maar in een regeling waarbij het pensioen wordt opgebouwd door werkgevers- en werknemersbijdragen, zoals wettelijk voorzien. Nadat deze mogelijkheid werd aangeboden aan het personeel dat vóór 1993 werd aangeworven, bevindt meer dan 90 % van het Belgisch uitvoerend personeel zich sinds 1997 in de kapitalisatieregeling. De bijdragen worden respectievelijk betaald aan de VZW Elgabel en aan de VZW Pensiobel die optreden als pensioenfonds voor de energie- en gassector, alsook aan groepsverzekeringen. In dezelfde context werd een groepsverzekering aangegaan voor het directiepersoneel. De kost van de toegezegde-bijdragenregelingen (“vaste premies”) wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening op het moment dat de bijdragen verschuldigd zijn. Dit type van pensioenplannen is van toepassing op personeel van de
Impact van de wijziging in boekhoudmethode De Groep heeft besloten in 2006 de totaliteit op te nemen van de actuariële winsten en verliezen met betrekking tot regelingen van voordelen na uitdiensttreding met toegezegde-bijdragenformule, met het eigen vermogen als tegenpost, zoals dit toegestaan is door de optie voorzien in de wijziging van december 2004 van IAS 19 – Personeelsbeloningen. De vergelijkende cijfers per 31 december 2005 zijn herwerkt tegenover de in 2006 gepubliceerde informatie teneinde deze bepalingen met terugwerkende kracht op te nemen. Het effect van deze herwerkingen op de financiële staten kan als volgt worden samengevat: 31.12.2005
entiteiten van de Groep dat werd aangeworven na 1 mei 1999
In miljoenen EUR
voor het kaderpersoneel en na 1 januari 2002 voor het uitvoerend
Recht op vergoeding Investeringen opgenomen volgens de ‘equity’-methode
personeel, evenals op bepaalde directieleden. Deze bijdragen worden gestort aan respectievelijk VZW Powerbel en aan VZW Enerbel, alsook aan groepsverzekeringen. Voor de bijdragen die sinds 1 januari 2004 werden gestort verplicht de Belgische wetgever een minimaal jaarlijks rendement over de dienstperiode van 3,25 % op de werkgeversbijdragen en van minimaal 3,75 % op de werknemersbijdragen. Een eventueel tekort moet worden
162 -62
Uitgestelde belastingvorderingen
43
Totaal actiEF
143
Eigen vermogen
-149
Langlopende voorzieningen Totaal eigen vermogen en verplichtingen
292 143
gedragen door de werkgever. Vermits de werkelijke rendementen ruim deze minimale rendementen overtreffen, werd hiervoor geen voorziening opgenomen.
De actuariële verschillen, opgenomen in eigen vermogen bedragen -181 miljoen euro op 31 december 2006 (tegenover -307 miljoen euro per 31 december 2005). Ze evolueren als volgt tegenover voorgaand boekjaar:
In miljoenen EUR
Actuariële winsten (+) en verliezen (-) AAN HET BEGIN VAN DE VERSLAGPERIODE
31.12.2006
31.12.2005
-307
-82
Wijziging van de consolidatiekring
136
-
Evolutie van de periode
-10
-225
-181
-307
Actuariële winsten (+) en verliezen (-) AAN HET EINDE VAN DE VERSLAGPERIODE
98 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
Verplichtingen van de Groep De pensioenverplichtingen en gelijkaardige verplichtingen van de Groep zijn de volgende: 31.12.2006 In miljoenen EUR
31.12.2005
Pensioenen
Andere verplichtingen
Pensioenen
Andere verplichtingen
-1 996
-
-3 114
-
Kosten van de verstreken diensttijd (volledig of gedeeltelijk gefinancierde regelingen) Kosten van de verstreken diensttijd (niet gefinancierde regelingen)
-
-440
-
-671
933
8
1 379
15
Niet opgenomen actuariële verschillen
-
-
-
15
Niet opgenomen kosten van de verstreken diensttijd
-
-
-
-
Beperking van de activa
-
-
-
-
-1 063
-432
-1 735
-641
-1 064
-432
-1 736
-641
1
-
1
-
Reële waarde van de fondsbeleggingen
Totale Netto verplichting Totaal verplichtingen Totaal activa De pensioenverplichtingen van Electrabel N.V. met betrekking tot het
De belangrijke daling van deze bedragen t.o.v. 2005 vindt haar
Belgische personeel ter beschikking van de distributienetbeheerders
oorsprong in de deconsolidatie van Electrabel Netten Vlaanderen
worden opgenomen in de pensioenverplichtingen die hierboven
alsook in de overdracht naar BNO van de personeelsleden van
worden gepresenteerd. Het recht van Electrabel N.V. op de
deze activiteit in Brussel.
terugbetaling van de kosten met betrekking tot de pensioenen en gelijkaardige verplichtingen tegenover deze personeelsleden wordt opgenomen als vordering bij de vlottende activa (41 miljoen euro in 2006 en 182 miljoen euro in 2005) en als vordering bij de vaste
De wijziging gedurende de verslagperiode 2006 van de kosten van de verstreken diensttijd en van de fondsbeleggingen en restitutierechten kan als volgt worden gedetailleerd:
activa (337 miljoen euro in 2006 en 1 009 miljoen euro in 2005).
In miljoenen EUR
Wijziging van de kosten van de verstreken diensttijd Kostprijs van de verstreken diensttijd aan het begin van de verslagperiode Aan het dienstjaar toegerekende kosten Rentekosten Bijdragen van de deelnemers Wijziging van de consolidatiekring Winsten en verliezen op inperking, afwikkeling of stopzetting van regelingen Pensioenkosten van verstreken diensttijd Actuariële winsten of verliezen op voordelen na uitdiensttreding Actuariële winsten of verliezen op voordelen op lange termijn Betaalde vergoedingen Andere Kostprijs van de verstreken diensttijd aan het einde van de verslagperiode Wijziging van de fondsbeleggingen en restitutierechten Reële waarde aan het begin van de verslagperiode Verwacht rendement op fondsbeleggingen en restitutierechten Betaalde vergoedingen Ontvangen bijdragen Wijzigingen van de consolidatiekring Actuariële winsten en verliezen op voordelen na uitdiensttreding Winsten en verliezen op inperking, afwikkeling of stopzetting van regelingen Reële waarde aan het einde van de verslagperiode
Electrabel - Jaarverslag 2006
Pensioenen
Andere verplichtingen
Totaal
-3 114 -43 -74 -4 1 048 39 -11 166 -3 -1 996
-671 -15 -16 229 -4 8 25 4 -440
-3 785 -58 -90 -4 1 277 39 - 15 8 191 1 -2 436
1 379 44 -166 148 -445 5 -32 933
15 -25 24 -6 8
1 394 44 -191 172 -451 5 -32 941
99
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Analyse van de wijziging van de voorziening tussen 31 december 2005 en 31 december 2006 Pensioenen
Andere verplichtingen
Totaal
-1 564
-521
-2 085
-171
-121
-292
-1 735
-642
-2 377
603
216
819
Totale kosten
-73
-29
-102
Betaalde bijdragen
144
24
168
-6
-4
-10
4
3
7
-1 063
-432
-1 495
In miljoenen EUR
Voorziening op 31 december 2005 Impact van het stopzetten van de ‘bandbreedte-methode’ Voorziening op 1 januari 2006 Wijziging van de consolidatiekring
Actuariële winsten en verliezen in eigen vermogen Andere Voorziening op 31 december 2006
Analyse van de kosten van de pensioenen en gelijkaardige verplichtingen
Pensioenen
31.12.2006 Andere verplichtingen
Aan het dienstjaar toegerekende kosten
-43
-15
-58
-65
-16
-81
Rentekosten
-74
-16
-90
-134
-27
-161
Verwacht rendement op fondsbeleggingen Afschrijving van de actuariële winsten en verliezen op voordelen op lange termijn Winst of verlies uit inperking, afwikkeling of stopzetting van regelingen
44
-
44
70
1
71
-
-2
-2
-
-11
-11
7
-
7
-1
29
28
Andere
-7
4
-3
-17
-12
-29
-73
-29
-102
-147
-36
-183
In miljoenen EUR
Totale kosten
Totaal
31.12.2005 Andere Pensioenen verplichtingen
Totaal
Na aftrek van de impact van het recht op vergoeding vertaalt het bedrag van 102 miljoen euro zich in een last van 76 miljoen euro, waarvan 32 miljoen euro actualisatiekost.
Toegezegde-bijdragenregelingen In de loop van het jaar 2006 heeft Electrabel een last opgenomen van 13 miljoen euro met betrekking tot toegezegde-bijdragenregelingen die werden onderschreven binnen de Groep. Deze bijdragen worden opgenomen in de personeelslasten in de winst- en verliesrekening.
Actuariële veronderstellingen Volgende actuariële veronderstellingen werden gebruikt bij de bepaling van de voorzieningen voor pensioenen en gelijkaardige verplichtingen: 31.12.2006
31.12.2005
Disconteringsvoet
4,10 %
3,80 %
Verwacht rendement op fondsbeleggingen
5,00 %
4,60 %
Verwachte gemiddelde salarisstijgingen (zonder inflatie)
2,00 %
2,00 %
Inflatie
1,90 %
1,90 %
Verwachte stijging van de ziektekosten (inclusief inflatie)
2,90 %
2,90 %
Verwachte stijging van de tariefvoordelen
0,25 %
0,25 %
Het verwachte rendement op fondsbeleggingen houdt rekening met een risicopremie van 3 % voor aandelen en van 1 % voor investeringen in vastgoed.
100 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
Betreffende de andere verplichtingen zou een wijziging van één procent van de groeivoet van de ziektekosten de volgende effecten hebben: In miljoenen EUR
Verhoging met 1 %
Verlaging met 1 %
2
-1,3
24,7
-19,3
Pensioenen
Andere Verplichtingen
-1 996
-440
Impact op de kosten (verhoging + ; verlaging -) Impact op de pensioenverplichtingen (verhoging + ; verlaging -) Het deel van de ervaringsaanpassingen in de actuariële verschillen kan als volgt worden samengevat:
In miljoenen EUR
Actuariële verplichting aan het einde van de periode Reële waarde van de fondsen aan het einde van de periode Overschot (+) / tekort (-)
933
8
-1 063
-432
34
-3
5
-
Ervaringsaanpassing van de actuariële schuld Ervaringsaanpassing van de reële waarde van de fondsbeleggingen
Indeling van de fondsbeleggingen De indeling van de fondsbeleggingen in functie van de belangrijkste categorieën van activa is de volgende: 31.12.2006
31.12.2005
Aandelen
35 %
35 %
Obligaties
38 %
41 %
Vastgoed
11 %
9 %
Overige (inbegrepen monetair)
16 %
15 %
100 %
100 %
Totaal
30.2. Andere voorzieningen In miljoenen EUR
31.12.2005
Additionele voorzieningen
Afname
Terugname
Oprenting
Andere
31.12.2006
-
80
-
1 649
-
142
-
3 030
-87
-
222
-
4 679
15
-10
-10
7
14
228
12
-22
-4
1
-6
36
106
8
-14
-1
-
6
105
4 817
135
-133
-15
230
14
5 048
Ontmanteling van nucleaire centrales
1 569
-
-
Afvalbeheer van kernbrandstof
2 875
100
-87
Nucleaire productie-installaties Ontmanteling en herstel van klassieke centrales
4 444
100
212 55
Reorganisaties Andere voorzieningen Totaal
Electrabel - Jaarverslag 2006
101
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Verplichtingen met betrekking tot de ontmanteling van nucleaire productieinstallaties In het kader van haar nucleaire energieproductie heeft Electrabel ontmantelingsverplichtingen met betrekking tot haar nucleaire centrales en verplichtingen met betrekking tot ‘nabehandeling’ einde cyclus van de nucleaire brandstof. Wettelijk kader De wet van 11 april 2003 stelt Synatom, dochteronderneming
stopzetting van de centrales waarbij bestraalde kernbrandstof moet verwijderd en afgevoerd worden en voor de ontmantelingsperiode zelf waarin de site gesaneerd en gedeclasseerd wordt. De voorzieningen voor de ontmanteling van de nucleaire centrales zijn als volgt samengesteld: • het belangrijkste bedrag is bepaald op basis van de geschatte kosten per nucleaire centrale op basis van een analyse door externe experten;
van de Groep, aan voor het beheer van de voorzieningen voor
• 2 % inflatie wordt gebruikt tot het einde van de ontmanteling
de ontmanteling van nucleaire centrales en voor het beheer van
om de toekomstige waarde van de verplichting te bepalen;
de bestraalde splijtstoffen in deze centrales. Deze wet heeft ook geleid tot de oprichting van een Opvolgingscomité belast met de controle van het proces voor het aanleggen en beheren van deze voorzieningen. Dit Comité geeft ook advies over de herziening van het maximale percentage van de fondsen die Synatom mag uitlenen aan de nucleaire exploitanten en over de activa waarin Synatom het deel van de fondsen dat niet aan de nucleaire exploitanten mag uitgeleend worden, kan beleggen.
• een disconteringsvoet van 5 % (waarin 2 % inflatie) wordt gebruikt om de contante waarde van de verplichting te berekenen (NPV). De nominale disconteringsvoet van 5 % werd goedgekeurd door het Opvolgingscomité in het begin van 2005 en is gebaseerd op de evolutie van de gemiddelde referentierentevoet op lange termijn (rentevoet van Belgische lineaire obligaties (OLO) op 30 jaar, ‘benchmark’ rente in euro op 30 jaar en interbancaire swap rentevoet op 30 jaar).
Om het Opvolgingscomité toe te laten om haar taken te volbrengen,
De wijziging van deze referentierentevoeten sinds 2005
overeenkomstig de hogervermelde wet, dient Synatom elke drie
is onvoldoende significant en duurzaam om er van uit te
jaar een dossier neer te leggen waarin de basiskenmerken voor
kunnen gaan dat de beste schatting van de voorziening
het aanleggen van de voorzieningen worden uiteengezet.
erdoor werd beïnvloed, rekening houdend met de andere
Op 31 december 2006 werden de aan te leggen voorzieningen
onzekerheidsfactoren;
bepaald op basis van de karakteristieken en parameters vermeld
• de start van de ontmantelingswerkzaamheden wordt voorzien
in het dossier dat door Synatom werd overgemaakt aan het
5 tot 8 jaar na de definitieve stopzetting van de betrokken
Opvolgingscomité in januari 2004 en dat door dit Comité werd
centrales, rekening houdend met een gebruiksduur van 40 jaar
goedgekeurd op 25 januari 2005.
na ingebruikname;
Een nieuw dossier werd neergelegd door Synatom op 15 januari
• kasuitstromen met betrekking tot de ontmanteling
2007. Op datum van de goedkeuring van de financiële rekeningen
worden verwacht gedurende 7 jaar na de start van de
door de Raad van bestuur heeft het Opvolgingscomité zich
werkzaamheden;
nog niet uitgesproken. Ten opzichte van het vorige dossier, wijzigt dit voorstel nochtans de basiselementen niet, met name de schattingsmethodologie, de financiële parameters en de weerhouden beheersscenario’s. De voorgestelde wijzigingen, die tot doel hebben de meest recente economische gegevens en gedetailleerde analyses te integreren, zijn niet van aard om de bestaande voorzieningen op een belangrijke wijze te beïnvloeden. Voorzieningen voor de ontmanteling van nucleaire pro‑ ductie-eenheden
• de contante waarde van de verplichting op het moment van de ingebruikname is gelijk aan de waarde van de voorziening en aan de waarde van het actief dat wordt opgenomen in de kostprijs van de betrokken activa. Dit actief wordt afgeschreven over 40 jaar vanaf de datum van ingebruikname; • jaarlijks neemt het bedrag van de voorziening toe met een rentekost berekend door de disconteringsvoet toe te passen op het bedrag van de voorziening aan het einde van de vorige verslagperiode.
Aan het einde van hun gebruiksduur moeten de nucleaire centrales
Voor de nucleaire eenheden waarvoor de Groep capaciteitsrechten
ontmanteld worden. De voorzieningen in de jaarrekening van de
heeft, worden ook voorzieningen aangelegd in verhouding tot haar
Groep zijn bestemd om alle kosten te dekken voor de definitieve
aandeel in de verwachte ontmantelingskosten. Deze voorziening
102 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
wordt volgens dezelfde methode als de methode toegepast op de
wijziging van de disconteringsvoet van 50 basispunten leiden tot
Belgische nucleaire centrales bepaald en contant gemaakt.
een wijziging van het saldo van de voorziening met betrekking tot
4
de ontmanteling van nucleaire productie-installaties met 10 %. Voorzieningen voor de ‘behandeling’ einde cyclus van nucleaire brandstoffen
Het gaat om een toename als de disconteringsvoet daalt en een
Na de verwijdering uit de kernreactor moet de kernbrandstof
van de herziening van deze voorziening geen onmiddellijke impact
opgewerkt worden. Er wordt voor de voorziening met betrekking
heeft op het resultaat aangezien de tegenpost, onder bepaalde
tot de ‘behandeling’ einde cyclus rekening gehouden met het geheel
voorwaarden, bestaat uit een gelijkaardige aanpassing van het
van kosten voor de opwerking van de gebruikte kernbrandstof:
ontmantelingsactief.
afname in het andere geval. Merk op dat een wijziging als gevolg
opslag, transport, opwerking door een goedgekeurd centrum en verwijdering van het afval na opwerking.
Bovendien is de interestgevoeligheid die hierboven werd uiteengezet in overeenstemming met de vereiste normen
De voorziening voor de ‘behandeling’ einde cyclus heeft volgende
mechanisch en dient ze met enige voorzichtigheid benaderd te
belangrijke kenmerken:
worden. De bepaling van deze voorzieningen is immers gebaseerd
• bij de berekening wordt uitgegaan van het scenario waarbij de kernbrandstof zal opgewerkt worden en het resultaat van deze opwerking op termijn ontruimd zal worden naar een geologisch diepgelegen opslagruimte; • er zullen kasuitstromen zijn tot 2044. Op dat moment zal het
op een aanzienlijk aantal andere parameters (kosten en tijdstip van de uitgaven), waardoor het afzonderen van één parameter een vertekend beeld kan geven. De regelmaat van de controles door het Opvolgingscomité verzekert bovendien dat het geheel van de verplichting correct wordt gewaardeerd.
de tijdelijke en de geologische opslag te dekken overgedragen
Afbraak en herstel van de klassieke productiecentrales
worden aan NIRAS. Op basis van het weerhouden scenario zal
Aan het einde van hun gebruiksduur moeten bepaalde klassieke
het laatste afval verwerkt zijn rond 2080;
installaties ontmanteld worden. Deze verplichting kan het gevolg
afval tezamen met de vereiste voorziening om de kostprijs van
zijn van de milieuwetgeving in de betrokken landen, van contracten • de gebruikte financiële hypotheses zijn dezelfde als deze voor de
of van impliciete toezeggingen van de Groep.
voorziening voor de ontmanteling van de centrales (discontering tegen 5 %, inclusief 2 % inflatie);
De voorzieningen voor de ontmanteling van installaties komen overeen met de contante waarde van de verwachte
• de jaarlijkse toename van de voorziening is gebaseerd op
ontmantelingskost. De contante waarde werd berekend op basis
een gemiddelde eenheidskost voor het geheel van verbruikte
van een verdisconteringsvoet gelijk aan de risicovrije rentevoet
hoeveelheden tot het einde van de exploitatieperiode van de
op lange termijn. Meer concreet is dit voor de centrales in de
centrales plus een intrestlast op het bedrag van de voorziening
eurozone 5 % (inclusief 2 % inflatie).
aan het einde van de voorgaande verslagperiode berekend aan de hand van de weerhouden disconteringsvoet.
Naast de impliciete verplichtingen voor ontmanteling omvatten deze voorzieningen, indien de wettelijke bepalingen dit vereisen,
Sinds het begin van 1997 worden de toekomstige kosten met
ook het herstel van de bodem.
betrekking tot de verwerking en de ontruiming van de radioactieve stoffen in Doel en Tihange opgenomen in de jaarlijkse bijdragen van Electrabel aan NIRAS. Op de balans van Electrabel staat er een voorziening van ongeveer 20 miljoen euro met betrekking tot afval dat dateert van voor 1997. Deze voorziening wordt aangewend in functie van de ontvangen facturen van NIRAS. Gevoeligheidsanalyse
Reorganisaties De voorzieningen voor reorganisaties worden gewaardeerd tegen de contante waarde van de beste schatting van de reorganisatiekosten waartoe de Groep zich verplicht heeft. Deze voorzieningen zijn voornamelijk verbonden met de Belgische en Nederlandse activiteiten.
Vertrekkende van de gebruikte parameters voor de schatting van de kosten en de verwachte planning van de uitgaven, zal een
Electrabel - Jaarverslag 2006
103
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Andere voorzieningen
Daarnaast heeft de Groep in het kader van de normale activiteiten
De andere voorzieningen omvatten een bedrag van 52 miljoen
een aantal claims en rechtszaken lopen. De voorzieningen met betrekking tot deze claims en rechtszaken worden opgenomen
euro met betrekking tot een verlieslatend aankoopcontract voor
op het moment dat zij een in rechte afdwingbare of feitelijke
energie, dat werd verworven door de Groep bij de overname van
verplichting heeft ten opzichte van derden waardoor het
Electrabel Nederland (ex-EPON). Bij deze overname heeft de Groep
waarschijnlijk is dat er een uitstroom van middelen vereist zal
een voorziening opgenomen voor niet- marktconforme kosten
zijn om de verplichting af te wikkelen op de balansdatum en het
(‘stranded costs’) die werden gemaakt vóór de liberalisering van
bedrag van deze voorziening op betrouwbare wijze kan worden
de elektriciteitsmarkt en waarvan de recuperatie onmogelijk of
geschat.
zeer moeilijk is geworden door de liberalisering. De voorziening wordt lineair in de winst- en verliesrekening opgenomen over
Voor de belangrijkste claims en risico’s waaraan de Groep is
de contractperiode.
blootgesteld werden gepaste voorzieningen opgenomen op 31 december 2006, rekening houdend met bovenvermelde principes en op basis van de huidige stand van zaken.
Toelichting 31
Financiële verplichtingen 31.1 Netto financiële positie Totaal
Langlopend gedeelte
31.12.2005 Kortlopend gedeelte
Totaal
3 883
2 649
1 232
3 881
23
24
-
16
16
-
3
3
-
5
5
Financiële verplichtingen Derivaten opgenomen bij de verplichtingen (2) Financiële verplichtingen inclusief derivaten Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde via winst en verlies
989
2 921
3 910
2 649
1 253
3 902
1
9
10
58
-
58
990
2 930
3 920
2 707
1 253
3 960
-
-310
-310
-
-
-
Geldbeleggingen en kasequivalenten
-
-4 437
-4 437
-
-7 379
-7 379
Derivaten opgenomen op het actief (2) Geldbeleggingen en kasequivalenten inclusief derivaten
-7
-9
-16
-2
-5
-7
-7
-4 756
-4 763
-2
-7 384
-7 386
983
-1 826
-843
2 705
-6 131
-3 426
In miljoenen EUR
Lopende financiële verplichtingen Niet vervallen rente Impact van de waardering tegen reële waarde (1)
Netto financiële positie
Langlopend gedeelte
31.12.2006 Kortlopend gedeelte
988
2 895
1
(1) Deze post omvat de herwaardering van het gedeelte van de verplichting dat werd afgedekt tegen schommelingen in de reële waarde. (2) Het betreft de reële waarde van de financiële instrumenten die economisch gezien werden gekoppeld aan de verplichting en die al dan niet voldoen aan de criteria voor hedge accounting.
De overschotten op geldbeleggingen en kasequivalenten worden
nodig hebben. Het saldo wordt in eerste instantie belegd binnen
gecentraliseerd bij het Luxemburgse Electrabel Finance and
SUEZ of haar dochterondernemingen, en in tweede instantie bij
Treasury Management (EFTM), de entiteit belast met het beheer
vooraanstaande externe tegenpartijen in functie van hun financiële
van de geldbeleggingen en kasequivalenten. Deze entiteit plaatst
gezondheid, waarbij een maximale liquiditeit en een minimaal
kasoverschotten bij entiteiten van de Groep die financiering
risico nagestreefd worden.
104 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
31.2 Schuldratio In miljoenen EUR
31.12.2006
31.12.2005
-843
-3 426
Netto financiële positie Eigen vermogen
9 642
9 024
Schuldratio
-8,7 %
-38,0 %
31.12.2006
31.12.2005
31.3 Lopende financiële verplichtingen in functie van hun aard In miljoenen EUR
Obligatieleningen
1 026
26
Thesauriebewijzen
988
945
Trekkingen op kredietlijnen
278
1 423
Financiële lease-verplichtingen Andere leningen bij financiële instellingen Andere leningen Tekorten op rekening-courant Lopende financiële verplichtingen
32
34
1 157
1 300
96
95
306
58
3 883
3 881
Het grootste deel van de externe financiering gebeurt op het niveau van Electrabel N.V. De Groep kan ook projectfinanciering opzetten via de operationele entiteiten, die aan bepaalde voorwaarden inzake financiële ratio’s moeten voldoen.
31.4 De netto financiële positie met uitzondering van derivaten en niet vervallen rente per vervaldag Op 31 december 2006 In miljoenen EUR
Obligatieleningen
Totaal
2007
2008
2009
2010
2011
Meer dan 5 jaar -
1 026
1 000
-
26
-
-
Thesauriebewijzen
988
988
-
-
-
-
-
Trekkingen op kredietlijnen
278
23
-
-
89
-
166
Financiële lease-verplichtingen Andere leningen bij financiële instellingen Andere leningen Totaal langlopende verplichtingen Tekorten op rekening-courant Lopende financiële verplichtingen Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde via winst en verlies Geldbeleggingen en kasequivalenten Netto financiële positie met uitzondering van derivaten en niet vervallen rente
Op 31 december 2005 In miljoenen EUR
Lopende financiële verplichtingen Geldbeleggingen en kasequivalenten Netto financiële positie met uitzondering van derivaten en niet vervallen rente
Electrabel - Jaarverslag 2006
32
3
3
3
3
3
17
1 157
570
36
34
240
34
243
96
5
2
79
1
1
8
3 577
2 589
41
142
333
38
434
306
306
-
-
-
-
-
3 883
2 895
41
142
333
38
434
-310
-310
-
-
-
-
-
-4 437
-4 437
-
-
-
-
-
-864
-1 852
41
142
333
38
434
Totaal
2006
2007
2008
2009
2010
Meer dan 5 jaar
3 881
1 232
573
51
152
354
1 519
-7 379
-7 379
-
-
-
-
-
-3 498
-6 147
573
51
152
354
1 519
105
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Op 31 december 2006 bedragen de niet-gebruikte toegezegde kredietfaciliteiten in miljoenen euro per vervaldag: Vervaldatum
Bedrag van de niet-gebruikte toegezegde kredietfaciliteiten
2007
160
2008
60
2009
150
2010
1 055
2011
150
Later
1 185
Totaal
2 760
31.5 Netto financiële positie per valuta Lopende financiële verplichtingen rekening houdend met valutaderivaten 31.12.2006
31.12.2005
EUR
3 794
3 787
PLN
89
94
3 883
3 881
In miljoenen EUR
Totaal
Netto financiële positie rekening houdend met valutaderivaten 31.12.2006
31.12.2005
EUR
-922
-3 510
USD
-79
-68
PLN
165
83
HUF
-28
-3
-864
-3 498
In miljoenen EUR
Totaal
31.6 Lopende financiële verplichtingen in functie van de rentevoet Op 31 december 2006, kunnen de lopende financiële verplichtingen als volgt worden uitgesplitst in functie van hun type rentevoet:
In miljoenen EUR
Tegen variabele rente
Rekening houdend met rentederivaten
Zonder rekening te houden met rentederivaten
2 836
3 243
Hoogste
6,30 %
6,30 %
Laagste
3,05 %
3,05 %
Gewogen gemiddelde
3,65 %
3,72 %
Tegen vaste rente Hoogste
1 047
640
8,56 %
8,82 %
Laagste
2,85 %
3,10 %
Gewogen gemiddelde
5,34 %
5,83 %
106 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
31.7 Verbintenissen met betrekking tot financiering
31.12.2006
Deel op minder dan 1 jaar
Deel op meer dan 1 jaar maar minder dan 5 jaar
Deel op meer dan 5 jaar
62
-
-
62
13
Persoonlijke zekerheden op financiële verplichtingen
392
69
113
210
350
Totaal aangegane verbintenissen
454
69
113
272
363
53
18
25
10
47
In miljoenen EUR
Toegestane financiering
Andere verkregen financiële waarborgen
31.12.2005
Verkregen toezeggingen voor financiering *
2 093
228
638
1 227
832
Totaal ontvangen verbintenissen
2 146
246
663
1 237
879
( )
(*) Nieuwe kredietlijnen werden toegezegd aan de Electrabel-groep.
Toelichting 32
Derivaten en onderhevigheid aan marktrisico Doelstellingen bij het gebruik van derivaten
beleid voor de afdekking van deze investeringen bestaat er in
De Groep gebruikt derivaten om volgende risico’s af te dekken:
om leningen aan te gaan in HUF en in PLN.
veranderingen in rentevoeten, wisselkoersen, prijzen van grondstoffen en aandelenkoersen. Met uitzondering van specifieke
Renterisico
trading activiteiten met betrekking tot grondstoffen, voldoen deze
Meer dan 73 % van de bruto verplichtingen van de Groep heeft
instrumenten meestal aan de voorwaarden voor de classificatie
een variabele rentevoet. Deze situatie wordt verklaard enerzijds
als instrumenten voor de afdekking van activa, verplichtingen
door een negatief saldo van de netto financiële positie en anderzijds
of kasstromen.
door de belegging van het totale overschot aan geldmiddelen en kasequivalenten van de Groep.
32.1 Valuta- en renterisico
De bruto verplichting die werd afgesloten tegen een vaste
Valutarisico
rentevoet is voornamelijk verbonden aan de financiering van
Door haar aanwezigheid in Hongarije en Polen loopt Electrabel
projecten waarvoor de banken een afdekking van het renterisico
een valutarisico. Valutarisico wordt gedefinieerd als het risico dat de evolutie van de pariteiten EUR/HUF en EUR/PLN een negatieve invloed heeft op de omrekening van het netto actief van dochterondernemingen buiten de eurozone, naar euro. Het
Electrabel - Jaarverslag 2006
eisen. De Groep maakt voornamelijk gebruik van renteswaps als afdekkinginstrument voor het renterisico.
107
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Notionele bedragen en marktwaarde De financiële instrumenten die worden aangehouden ter afdekking van valuta- en renterisico worden in onderstaande tabel gedetailleerd:
In miljoenen EUR
Gemiddelde Rente
Notionele bedragen van de contracten in functie van de afwikkelingsdatum op 31 december 2006 > 6 2009 2010 2011 2012 jaar Totaal 2007 2008
Marktwaarde
Renteswaps Betaler/vast EUR
3,76 %
254
15
14
44
10
29
66
432
3
8,68 %
-
-
25
-
-
-
-
25
3
4
4
2
-
-
-
-
10
-
41
9
-
-
-
-
-
50
6 -1
Renteswaps Ontvanger/vast EUR Caps – Aankoper EUR
10,16 %
CIRS – Ontlener HUF
8,96 %
12
-
-
-
-
-
-
12
USD
5,44 %
29
9
-
-
-
-
-
38
7
Forward contracten – Aankoper
721
350
145
6
-
-
-
1 222
-32
USD
472
321
145
6
-
-
-
944
-36
GBP
245
26
-
-
-
-
-
271
3
PLN
4
3
-
-
-
-
-
7
1
Forward contracten – Verkoper
449
156
20
1
-
-
-
626
16
USD
303
148
20
1
-
-
-
472
20
GBP
146
8
-
-
-
-
-
154
-4
1 469
534
206
51
10
29
66
2 365
-4
Totaal
De notionele bedragen komen overeen met de nominale
De marktwaarden van de instrumenten voor het valuta- en
waarde van de afgedekte posities. De bedragen in vreemde
renterisico worden bepaald op basis van de contante waarde
valuta worden omgerekend in euro op basis van de slotkoers
van het verschil in kasstromen.
op balansdatum.
In de volgende tabel worden de nominale en de reële waarde van de afdekkingen gegeven: Instrumenten voor de afdekking van renterisico op 31 december 2006 In miljoenen EUR
Kasstroomafdekking (Cash flow hedge)
Nominale waarde
Reële waarde
382
3
Reële waardeafdekking (Fair value hedge)
25
3
Instrumenten die niet in aanmerking komen voor afdekking
60
-1
467
5
Totaal
Instrumenten voor de afdekking van valutarisico op 31 december 2006
Nominale waarde (*)
Reële waarde
4
-1
Instrumenten die niet in aanmerking komen voor afdekking
543
-9
Totaal
547
-10
In miljoenen EUR
Kasstroom afdekking (Cash flow hedge)
(*) Aankoper = +, Verkoper = -.
De kasstroomafdekkingen met betrekking tot rentevoeten zijn voornamelijk afdekkingen van verplichtingen met een variabele rente en de kasstroomafdekkingen met betrekking tot wisselkoersen zijn voornamelijk afdekkingen van toekomstige exploitatiekasstromen in vreemde valuta.
108 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
De reële waardeafdekkingen met betrekking tot de rentevoeten
Gedurende 2006 werden alle verbintenissen met betrekking tot de
hebben betrekking op het variabel maken van de verplichting.
verkoop van deze deelnemingen in de Vlaamse intercommunales
Instrumenten die niet in aanmerking komen voor ‘hedge accounting’ voldoen door hun aard niet aan de voorwaarden voor boekhoudkundige verwerking als afdekkingstransacties in overeenstemming met IFRS. Deze financiële instrumenten werden overeengekomen met vooraanstaande internationale banken. De tegenpartijen van de Groep zijn divers en gekozen in functie van hun credit rating alsook de ervaring van de Groep.
32.2 Derivaten met betrekking tot eigen-vermogensinstrumenten die een genoteerde prijs hebben Op 31 december 2006 heeft de Groep geen derivaten met betrekking tot eigen-vermogensinstrumenten die een genoteerde prijs hebben.
32.3 Derivaten met betrekking tot eigen-vermogensinstrumenten zonder genoteerde prijs De Groep heeft zich verbonden tot de aankoop of verkoop van eigen-vermogensinstrumenten die niet genoteerd zijn op een actieve markt. Deze verbintenissen voldoen aan de definitie van een derivaat zoals vermeld in IAS 32 en IAS 39. De belangrijkste verbintenissen op 31 december 2006 zijn de volgende:
Verbintenissen met betrekking tot de belangen in de gemengde intercommunales De toepassing van de wettelijke en reglementaire bepalingen die
4
afgewikkeld. Op balansdatum blijven enkel nog de verbintenissen ten opzichte van de Waalse en de Brusselse intercommunales openstaan. Deze verwachte transacties zullen gebeuren tegen de reële waarde van de betrokken activa zodanig dat de partijen vergoed worden in functie van de respectievelijke voordelen die ze hadden vóór de nieuwe situatie. Dit wil zeggen dat het voormalige economische evenwicht bewaard blijft en de waardering van deze verbintenissen niet nodig is.
Verbintenissen met betrekking tot de aandelen van Electrabel Customer Solutions In Vlaanderen hebben de gemeenten via de zuivere financieringsintercommunales, een participatie van 40 % in de resultaten van de commercialiseringsactiviteiten van Electrabel Customer Solutions, dochteronderneming die verantwoordelijk is voor de bevoorrading van het vrije cliënteel. De deelneming van de gemeenten in Electrabel Customer Solutions bedraagt 5 % maar zij hebben een bijkomend recht in het resultaat en in het netto actief. Dit recht wordt gematerialiseerd via een aankooprecht voor opties (call) waarvan de uitoefenprijs gebaseerd is op de netto boekwaarde van Electrabel Customer Solutions.
32.4 Risico’s met betrekking tot grondstoffenprijzen 32.4.1 Afdekkingstransacties Door zijn activiteiten is de Groep onderhevig aan wijzigingen in de grondstoffenprijs, in het bijzonder de prijzen voor gas, elektriciteit, olie en steenkool.
enerzijds de geleidelijke liberalisering voorzien van de energiemarkt
De toenemende liquiditeit van deze markten heeft de Groep
waarin de gemengde intercommunales actief zijn en anderzijds de
toegelaten om in de verslagperiode 2006 haar kasstromen af te
afname van de deelneming van Electrabel in deze intercommunales
dekken (‘cash flow hedges’) via derivaten die beschikbaar zijn
tot minder dan 50 %, heeft de Groep aangezet om vanaf de
op de georganiseerde markten of onderhands, hetzij via vaste
verslagperiode 2002 met deze partners overeenkomsten te sluiten
toezeggingen hetzij via opties, via netto afwikkelingen of via fysieke
die als doel hebben, in de mate van het mogelijke en rekening
levering. Het doel van de Groep is de afdekking van het risico op
houdend met de nieuwe situatie gecreëerd door het institutionele
negatieve prijsevoluties die mogelijk een impact hebben op zeer
kader, het financiële en operationele evenwicht dat bestond vóór
waarschijnlijke toekomstige transacties zoals bevoorradingskosten
de liberalisering te waarborgen.
en opbrengsten van verkoopcontracten.
Electrabel heeft zich verbonden om zijn participatie terug
Op 31 december 2006, heeft de Groep geen derivaten voor reële
te brengen tot onder regionaal bepaalde drempels. De
waardeafdekking (‘fair value hedges’) van grondstoffen.
verkoopmodaliteiten van deze deelnemingen van Electrabel in gemengde intercommunales aan gemeentelijke partners alsook het tijdstip van uitvoering zijn per regio bepaald.
Electrabel - Jaarverslag 2006
109
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Notionele bedragen en vervaldagen
voorgesteld op 31 december 2006, en uitgedrukt in MMBTU,
De notionele bedragen van financiële instrumenten die
Millions of British Thermal Units, de gebruikelijke eenheid voor
worden aangehouden om het risico op prijsschommelingen
de conversie van energiecontracten:
van grondstoffen af te dekken, worden in de volgende tabel Notionele bedragen (netto) in miljoenen MMBTU op 31 december 2006 2007
2008
2009
Totaal
Aardgas en elektriciteit
10
-
-
10
Forwards/futures
10
-
-
10
Fuel, gasoil, heating oil, steenkool en nikkel
17
41
29
87
Swaps
17
41
29
87
Totaal
27
41
29
97
Derivaten met betrekking tot grondstoffen
Reële waarde en vervaldagen
met betrekking tot krediet- en liquiditeitsrisico) aangehouden ter
De reële waarde op 31 december 2006 van de financiële
afdekking van het risico op prijsschommelingen in grondstoffen
instrumenten (zonder rekening te houden met -2 miljoen euro
wordt hieronder gedetailleerd in functie van hun vervaldag:
Reële waarde in miljoenen EUR op 31 december 2006 2007
2008
2009
Totaal
Aardgas en elektriciteit
16
-
-
16
Forwards/futures
16
-
-
16
Fuel, gasoil, heating oil, steenkool en nikkel
13
10
3
26
Swaps
11
10
3
24
Opties
2
-
-
2
29
10
3
42
Derivaten met betrekking tot grondstoffen
Totaal Schommelingen in de reële waarde
De wijziging van de reële waarde in 2006, werd hetzij direct in het eigen vermogen, hetzij in de winst- en verliesrekening opgenomen als volgt:
In miljoenen EUR
Derivaten met betrekking tot grondstoffen Winsten en verliezen direct opgenomen in het eigen Winsten en verliezen vermogen in 2006 – effectief geherclassificeerd van eigen gedeelte vermogen naar winst- en van de afdekking verliesrekening in 2006
Aardgas en elektriciteit
-101
21
Forwards/futures
-101
21
Fuel, gasoil, heating oil, steenkool en nikkel
7
10
Swaps
5
10
Opties Totaal
2
-
-94
31
In overeenstemming met de bepalingen van IAS 39, werden de bedragen die in het eigen vermogen werden opgenomen met betrekking tot kasstroomafdekkingen overgebracht naar de winst- en verliesrekening op het moment dat de afgedekte positie in de winst- en verliesrekening wordt opgenomen.
110 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
32.4.2 Tradingactiviteiten
In overeenstemming met de betrokken interne procedures, zijn
De Groep gaat spot- en termijncontracten aan met betrekking
de diensten voor het beheer van risico (los van de tradingdiensten
tot gas, elektriciteit en olieproducten op georganiseerde markten en onderhands. De Groep biedt aan haar klanten diensten aan met betrekking tot het beheer van het prijsrisico. Deze transacties worden via verschillende instrumenten gerealiseerd. Met name: termijncontracten die de levering inhouden van een energetische grondstof, swaps die een betaling inhouden van of aan derden in functie van het verschil tussen een vaste en een variabele prijs, indexen toegepast op een grondstof, opties en andere contractuele overeenkomsten. De Groep gebruikt derivaten met betrekking tot grondstoffen om haar verkoopprijs te optimaliseren; deze instrumenten worden ook gebruikt om posities te nemen voor eigen rekening.
4
die posities initiëren en actief beheren) verantwoordelijk voor de berekening van reële waarden en het opvolgen van markten kredietrisico. De berekening van de reële waarde en de onderhevigheid aan risico gebeurt dagelijks. De informatie die de kredietratings van de tegenpartijen van de Groep in haar tradingactiviteiten kan beïnvloeden, wordt dagelijks verzameld en beoordeeld. De kredietlimieten worden systematisch herzien op basis van financiële gegevens over de tegenpartijen. Notionele bedragen en vervaldagen De notionele bedragen van de instrumenten met betrekking tot de tradingactiviteiten, alsook hun vervaldagen worden in de volgende tabel voorgesteld en uitgedrukt in MMBTU, Millions of British Thermal Units, de gebruikelijke eenheid voor de conversie van energiecontracten:
Derivaten met betrekking tot grondstoffen
Notionele bedragen (netto) in miljoenen MMBTU op 31 december 2006
Aardgas
7
Swaps
-9
Opties
1
Forwards/futures
15
Elektriciteit
14
Swaps
10
Opties
28
Forwards/futures
-24
Fuel, gasoil, heating oil steenkool en nikkel
17
Swaps
17
Ruwe olie
1
Swaps
1
Totaal
39
De notionele bedragen weerspiegelen openstaande transacties
worden vermeld hebben geen betrekking op waarschijnlijke
en geen bedragen die werden geruild tussen partijen betrokken
kasstromen, voor zover het beheer van prijsrisico de Groep kan
bij de instrumenten. De notionele bedragen vertegenwoordigen
aanzetten om op elk moment deze marktpositie te compenseren
dus geen exacte waardering van de sensitiviteit van de Groep
binnen de capaciteitslimieten van deze laatste.
aan markt- en kredietrisico’s. De notionele waarden die hierboven
Electrabel - Jaarverslag 2006
111
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Reële waarde De reële waarden van de instrumenten, die betrokken zijn bij de tradingactiviteiten met betrekking tot grondstoffen (zonder rekening te houden met -16 miljoen euro met betrekking tot krediet- en liquiditeitsrisico) zijn op 31 december 2006 de volgende: Reële waarde op 31 december 2006
Reële waarde op 31 december 2005
-25
-66
Elektriciteit
99
112
Fuel, gasoil, heating oil, steenkool en nikkel
15
36
In miljoenen EUR
Aardgas
Ruwe olie Milieu (CO2-certificaten) Omrekeningsverschillen Totaal
1
-7
22
22
-2
-2
110
95
Deze reële waarden zijn niet representatief voor de verwachte
De volgende tabel detailleert de reële waarden van de financiële
toekomstige kasstromen omdat de afgedekte posities mogelijk
instrumenten die door de Groep op 31 december 2006 worden
evolueren enerzijds in functie van de prijsschommelingen en
aangehouden in het kader van haar tradingactiviteiten met
anderzijds in functie van nieuwe transacties.
betrekking tot energie, uitgesplitst per waarderingsmethode.
In miljoenen EUR
Waarderingsmethode
Reële waarde
Genoteerde prijs op een georganiseerde markt (*)
43
Prijs komende van andere externe bronnen (*)
53
Prijs op basis van modellen of andere waarderingsmethoden (*)
14
Totaal
110
(*) Zie verder 32.4.5 Berekening van de reële waarde van derivaten met betrekking tot grondstoffen.
Wijziging van de reële waarde De wijziging van de reële waarde opgenomen in de winst- en verliesrekening van 2006 is als volgt: Derivaten met betrekking tot grondstoffen
Wijziging van de reële waarde in miljoenen EUR
Saldo op 31 december 2005
95
Afgewikkelde of stopgezette contracten
-92
Initiële waarde opgenomen met betrekking tot nieuwe contracten
11
Evolutie van de marktprijzen
94
Andere (wijziging van de waarderingsmethode)
2
Saldo op 31 december 2006
110
Marktrisico
door dagelijks gebruik te maken van de ‘value at risk’ (VaR) en
‘Value at risk‘
andere limieten voor het marktrisico. De waardering van het
In overeenstemming met de betrokken interne procedures wordt het marktrisico beheerd door diensten die onafhankelijk zijn van de tradingdiensten die posities initiëren en actief beheren. De tradingactiviteiten onderwerpen de Groep aan het marktrisico als gevolg van negatieve prijsevoluties voor grondstoffen en elektriciteit. Het risico wordt beoordeeld, gemeten en beheerd
112 Electrabel - Jaarverslag 2006
marktrisico door de ‘value at risk’ geeft een transversale maatstaf voor het risico van alle markten en producten samen. Het gebruik van deze methode vereist het vooropstellen van sleutelhypotheses, met name het bepalen van een betrouwbaarheidsinterval en de periode waarin de effecten worden aangehouden.
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Hieronder wordt de ‘value at risk’ voor de tradingactiviteiten
‘value at risk’ geeft geen indicatie van de verwachte resultaten. De
gegeven. Deze berekening door de Groep geeft het maximale
Groep gebruikt een termijn van één dag waarin de effecten worden
verlies van de waarde van een portefeuille rekening houdend met
aangehouden en een betrouwbaarheidsinterval van 95 %.
4
de houdbaarheidstermijn en een betrouwbaarheidsinterval. De
In miljoenen Eur
31 december 2006
Gemiddelde 2006 (1)
Gemiddelde 2005 (1)
Maximum 2006 (2)
Minimum 2006 (2)
3,9
4,4
2,5
7,4
2,9
Value at risk (1) Gemiddelde van de dagelijkse VaRs. (2) Maximum en minimum gedurende 2006.
32.4.3 Andere derivaten met betrekking tot grondstoffen
Bovendien heeft de Groep bepaalde verkoop- en aankoopover-
De Groep heeft overeenkomsten die de levering van goederen
en die gedocumenteerd worden als zijnde afgesloten in het kader
inhouden en die voldoen aan de definitie van een derivaat in
van de gewone bedrijfsactiviteiten maar de bepalingen omvatten
IAS 39. Deze overeenkomsten vallen binnen het toepassingsgebied
die voldoen aan in contracten besloten derivaten zoals voorzien
van de norm omdat ze niet beschouwd kunnen worden als
in IAS 39. Voor bepaalde contracten werden deze clausules apart
bevoorradingscontracten van de Groep die als doel hebben
van het basiscontract verwerkt en de wijzigingen in de reële
tegemoet te komen aan de eigen behoeften en omdat ze niet
waarde worden opgenomen in de winst- en verliesrekening. Meer
kunnen gedocumenteerd worden als afdekkingsinstrumenten.
specifiek, worden in contracten besloten derivaten gescheiden
Deze overeenkomsten worden gewaardeerd tegen reële waarde.
van het basiscontract indien de bepalingen van het contract de
Wijzigingen in de reële waarde worden opgenomen in de winst- en
contractprijs koppelt aan de evolutie van een prijsindex of aan
verliesrekening.
de prijs van een andere grondstof dan de grondstof die wordt
eenkomsten afgesloten die de levering van goederen inhouden
geleverd of indien er vervroegde afwikkeling mogelijk is (‘Early De betrokken overeenkomsten betreffen voornamelijk de
Termination’).
overeenkomsten die dienen om het algemene marktrisico te beheren, de overeenkomsten die werden aangegaan door
Notionele bedragen en vervaldagen
de Groep om in te spelen op prijsverschillen zodanig dat de
De notionele bedragen van deze instrumenten en hun vervaldagen
marge wordt geoptimaliseerd, verkoopovereenkomsten die in
worden hieronder gegeven (volumes uitgedrukt in MMBTU,
overeenstemming met IAS 39 beschouwd worden als geschreven
Millions of British Thermal Units, de gebruikelijke eenheid voor
opties of overeenkomsten die de Groep in het algemeen netto
de conversie van energiecontracten):
afwikkelt. Notionele bedragen (netto) in miljoenen MMBTU op 31 december 2006 Derivaten met betrekking tot grondstoffen Arbitrage en optimalisatie Andere contracten die beschouwd worden als derivaten In contracten besloten derivaten Totaal
Electrabel - Jaarverslag 2006
2007
2008
2009
Totaal
19
7
7
33
-2
-
-
-2
1
4
2
7
18
11
9
38
113
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Reële waarde en vervaldagen De reële waarden in functie van de vervaldagen van de derivaten op 31 december 2006 zijn als volgt:
Derivaten met betrekking tot grondstoffen (opties, swaps en forwards) Economische afdekkingen die niet voldoen aan de voorwaarden voor hedge accounting (inclusief arbitrage en optimalisatie) Andere contracten die beschouwd worden als derivaten In contracten besloten derivaten Totaal
Reële waarde in miljoenen EUR op 31 december 2006 2007
2008
2009
Totaal
-77
-4
1
-80
-10
-1
-
-11
-
-1
1
-
-87
-6
2
-91
Deze reële waarden zijn niet representatief voor de verwachte
Bij de waardering van de financiële instrumenten houdt de Groep
toekomstige kasstromen omdat de afgedekte posities mogelijk
bij het bepalen van de reële waarde onder andere rekening met
evolueren enerzijds in functie van de prijsschommelingen en
het kredietrisico. Het kredietrisico komt overeen met het verlies dat
anderzijds in functie van nieuwe transacties.
de Groep zou moeten dragen indien de tegenpartij niet voldoet aan de contractuele bepalingen. De Groep heeft procedures
32.4.4 Risico met betrekking tot de tegenpartij
voor het verlenen van krediet en een beleid inzake risicobeheer
De tegenpartijen van de Groep in het kader van overeenkomsten
teneinde dit risico te minimaliseren (beoordeling van de financiële
met betrekking tot grondstoffen die hierboven werden beschreven
situatie van de tegenpartij inclusief de kredietwaardigheid, de vraag
zijn divers en gekozen op basis van hun kredietrating en de ervaring
naar waarborg, indien mogelijk gebruik van gestandaardiseerde
van de Groep.
contracten die een compensatie van risico’s tegenover dezelfde tegenpartij inhouden, het vereisen van onderpand).
Kredietlimieten worden vastgelegd op basis van de rating van de tegenpartij. Het risico met betrekking tot de tegenpartij is,
Op 31 december 2006 heeft 95,2 % van de blootstelling aan
in voorkomend geval, beperkt door kredietbrieven, garanties of
kredietrisico betrekking op tegenpartijen binnen het segment
compensatieovereenkomsten (‘netting agreements’).
‘Investment grade’:
2006 In miljoenen EUR
Investment Grade (*)
Totaal
807
848
Tegenpartijen
(*) Tegenpartijen waarvan de minimale rating BBB is bij Standard & Poor’s, Baa3 bij Moody’s, of een equivalente rating door Dun & Bradstreet. De ‘Investment Grade’ wordt ook bepaald door kredietratings die publiek beschikbaar zijn rekening houdend met het bestaan van activa gegeven als waarborg alsook kredietbrieven en garanties door moedermaatschappijen.
32.4.5 Berekening van de reële waarde van derivaten met betrekking tot grondstoffen De beste indicatie van de reële waarde van een contract is de prijs die wordt overeengekomen door een aankoper en een verkoper die onafhankelijk zijn en die aan marktvoorwaarden opereren. Op de datum van de overeenkomst is de reële waarde meestal de overeengekomen prijs. Daarna moet de waardering van de overeenkomst gebaseerd zijn op observeerbare marktgegevens, vermits deze de meest betrouwbare maatstaf zijn voor de wijziging
(a) Genoteerde prijzen op een georganiseerde markt Deze prijzen zijn beschikbaar bij de sluiting van elke beursdag. Berekeningen van de reële waarde op basis van het ‘Black & Scholes’ model, en gebruik makend van genoteerde prijzen op een actieve markt worden gelijkwaardig beschouwd indien het gebruik van het Black & Scholes model een praktijk is die door de markt wordt gebruikt. (b) Prijzen komende van andere externe bronnen
in de reële waarde van het contract. De reële waarde van een termijncontract is gelijk aan de contante waarde van het verschil
Voor de onderhandse overeenkomsten, gebruikt de Groep in
tussen de eenheidsprijs van de overeenkomst en de eenheidsprijs
eerste instantie noteringen die worden gecommuniceerd door
op termijn vermenigvuldigd met de gecontracteerde volumes.
makelaars. De prijzen reflecteren economische omstandigheden
Hiervoor maakt de Groep gebruik van volgende bronnen:
en de bestaande marktreguleringen en worden op korte termijn aangepast aan de evolutie van de marktomstandigheden. De
114 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
32.4.6 Verbintenissen met betrekking tot grondstoffencontracten
prijzen overeengekomen in recente en vergelijkbare transacties uitgevoerd door de Groep worden ook gebruikt in deze waarderingsprocedure.
In het kader van de normale activiteiten hebben bepaalde entiteiten van de Groep contracten afgesloten op middellange en lange
(c) Modellen en andere waarderingsmethodes
termijn die ook wel ‘take-or-pay’-overeenkomsten worden
De Groep schat de reële waarde van instrumenten die minder
genoemd. Het betreft verbintenissen waarbij deze entiteiten vaste
gestandaardiseerd zijn op basis van modellen en waarderings
toezeggingen doen voor de aankoop of verkoop, en derden vaste
technieken die de meest pertinente beschikbare informatie in
toezeggingen doen voor de levering of afname van bepaalde
acht nemen. Deze waarderingstechnieken betreffen waarde
volumes gas, elektriciteit, stoom of daarmee verbonden diensten.
ringsmodellen voor opties, statistische analyses en simulaties
De documentatie van deze contracten geeft aan dat ze buiten het
alsook concepten van reële waarde inclusief schattingsrisico en
toepassinggebied van IAS 39 vallen. De Groep heeft zich eveneens
schatting van het tijdstip van de kasstromen in functie van de
verbonden om toekomstige diensten te kopen of te verkopen in
contractuele bepalingen.
het kader van langetermijnovereenkomsten.
De gebruikte hypothesen hebben voornamelijk betrekking op
De belangrijkste toekomstige verbintenissen van Electrabel in het
de marktprijzen van grondstoffen. Deze prijzen worden geschat
kader van dergelijke contracten worden hieronder gepresenteerd.
op basis van observeerbare gegevens, de risicovrije rentevoet,
Ze worden gewaardeerd op basis van de slotkoers (‘spot’) of tegen
factoren die de volatiliteit van de afgedekte posities beïnvloeden,
de prijs voorzien in deze contracten indien deze niet exclusief
de correlatie tussen de grondstoffenprijzen en de energieprijzen,
in functie is van marktomstandigheden en worden, rekening
de gecontracteerde volumes, de liquiditeit van de markt waarin
houdend met de vervaldag, verdisconteerd op basis van de rente
het contract is afgesloten en de risicopremie die de markt in
van hoogwaardige obligatieleningen.
rekening neemt bij de bepaling van de reële waarde.
In miljoenen EUR
Vaststaande toezeggingen voor aankoop van grondstoffen en brandstoffen Vaststaande toezeggingen voor de verkoop van gas, elektriciteit, stoom en olie
31.12.2006
Gedeelte op minder dan een jaar
Gedeelte op meer dan een jaar tot en met vijf jaar
Gedeelte op meer dan vijf jaar
7 365
3 609
3 447
309
17 159
8 032
7 682
1 445
31.12.2006
31.12.2005
Toelichting 33
Andere financiële verplichtingen In miljoenen EUR
Langlopende verplichtingen met betrekking tot de verwerving van financiële activa
298
543
Totaal
298
543
31.12.2006
31.12.2005
In miljoenen EUR
Kortlopende verplichtingen met betrekking tot de verwerving van financiële activa
-
184
Totaal
-
184
De andere financiële verplichtingen op 31 december 2006
Nationale du Rhône (CNR). Aangezien deze participatie integraal
hebben uitsluitend betrekking op een verplichting ingevolge
geconsolideerd wordt op 31 december 2006, is de verbintenis tot
een aankoopbelofte die werd toegekend door Electrabel en die
aankoop van deelbewijzen in het eigen vermogen toegekend aan
betrekking heeft op 33,20 % van het kapitaal van de Compagnie
derde minderheidsaandeelhouders geboekt als een schuld.
Electrabel - Jaarverslag 2006
115
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
De uitoefening van deze opties is onderworpen aan de opheffing
uit een aankoop op termijn van 40 % van de aandelen van
van de Franse wet “Murcef”. Electrabel bezit zelf een symmetrische
de Société Hydroélectrique du Midi (SHEM) en anderzijds uit
aankoopoptie op diezelfde aandelen en dit in het kader van
een bijkomende koopbelofte van Electrabel met betrekking tot 19,6 % van het kapitaal van SHEM. In december 2006 werd de
overeenkomsten tussen de partijen. Bij gebrek aan nadere gegevens in de IFRS standaarden bestaat de boekhoudkundige verwerking die de Groep toepast op de specifieke verbintenissen die voortvloeien uit dergelijke aankoopbeloften erin om de huidige waarde van de uitoefenprijs
betaling aan de SNCF van de 40 % van de aandelen gerealiseerd gelijktijdig met de uitoefening van de ‘put’. De verbintenissen werden afgewikkeld en Electrabel bezit momenteel 99,6 % van de aandelen van SHEM.
van de toegekende optie te erkennen als een financiële verplichting
Bij de afsluiting van het vorige boekjaar omvatten de andere
met als tegenpost een vermindering van de minderheidsbelangen.
financiële verplichtingen tevens een bedrag van 179 miljoen euro
Indien de waarde van de verplichting groter is dan het bedrag
(kortlopend) met betrekking tot goodwill op de activiteiten in
van de minderheidsbelangen, wordt het saldo geboekt als
het kader van de verkoop van energie bij het geliberaliseerde
goodwill.
cliënteel in Vlaanderen, alsook 44 miljoen euro (langlopend)
Op 31 december 2005 omvatte deze rubriek een bedrag van 498 miljoen euro ten opzichte van de Société Nationale des Chemins de Fer Français (SNCF). Dit bedrag bestond enerzijds
betreffende de voorwaardelijke bijkomende betaling voor de aankoop van de aandelen in de Compagnie Nationale du Rhône. Deze verplichtingen werden afgewikkeld in 2006.
Toelichting 34
Andere verplichtingen en belastingverplichtingen 34.1 Andere verplichtingen 31.12.2006
31.12.2005
Langlopend
Kortlopend
Totaal
Langlopend
Kortlopend
Totaal
Sociale verplichtingen
-
154
154
-
160
160
Te betalen BTW CO2-emissierechten: in te leveren certificaten
-
177
177
-
26
26
-
109
109
-
124
124
50
400
450
45
717
762
In miljoenen EUR
Andere verplichtingen (1) Overlopende rekeningen
(2)
Totaal
181
210
391
189
455
644
231
1 050
1 281
234
1 482
1 716
(1) De andere verplichtingen omvatten in 2005 voornamelijk verplichtingen ten opzichte van de gemengde intercommunales alsook de ‘margin calls’ in verband met de tradingactiviteiten en het beheer van de portefeuille. Deze verplichtingen worden in 2006 opgenomen in de rubriek leveranciers en andere schuldeisers. (2) De overlopende rekeningen omvatten over te dragen opbrengsten met betrekking tot exploitatiesubsidies voor een bedrag van 108 miljoen euro op 31 december 2006 (tegenover 118 miljoen euro per 31 december 2005). De opname van deze opbrengsten in de winst- en verliesrekening duurt tot in 2017.
34.2 Belastingverplichtingen De belastingverplichtingen voor een bedrag van 129 miljoen euro (78 miljoen euro op 31 december 2005) hebben uitsluitend betrekking op belastingen die de entiteiten nog aan de betrokken fiscale overheden moeten betalen.
116 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
Toelichting 35
Bedrijfscombinaties CNR – Wijziging van de consolidatiemethode
De hierboven opgenomen bedragen geven nog niet de reële waarde van de activa en passiva weer op 31 december 2006 welke
Sinds de verwerving in 2003 van een deelname in de CNR (Compagnie Nationale du Rhône) wordt deze entiteit en haar dochterondernemingen Energie du Rhône en CN’Air opgenomen via de ‘equity’-methode. Ondertussen bedraagt de deelname van Electrabel in de CNR 49,98 %.
de datum van de wijziging van de consolidatiemethode was. De resultaatposten van de CNR en haar dochterondernemingen voor de verslagperiode 2006 kunnen als volgt schematisch voorgesteld worden (aan 100 %): In miljoenen EUR
In de context van de vrijmaking van de Franse elektriciteitsmarkt
Winst- en verliesrekening:
eind 2006 en de versterkte feitelijke controle van Electrabel over
Opbrengsten
718
de CNR, is het gebruik van de ‘equity’-methode niet langer
Resultaat uit operaties
217
verantwoord en werd vanaf 31 december 2006 overgegaan tot
Nettoresultaat
136
de integrale consolidatie van deze dochteronderneming. Deze wijziging van consolidatiemethode heeft geen impact op
Overnames gedurende de verslagperiode
het eigen vermogen toewijsbaar aan de Groep, noch op het netto
De verwerving van alle aandelen van Rendo en de aankoop
resultaat op 31 december 2006.
van de leveringsactiviteiten van Cogas zijn de belangrijkste overnames van de periode. Het ging om een totale investering van
Voor de geconsolideerde balans vertaalt deze wijziging zich
140 miljoen euro. Deze entiteiten werden integraal geconsolideerd
enerzijds in een daling van de rubriek investeringen opgenomen
vanaf 1 oktober 2006. De impact op de geconsolideerde
volgens de ‘equity’-methode voor een bedrag van 575 miljoen euro
jaarrekening is niet significant.
en anderzijds in de integratie van de balansposten van de CNR waarvan de bijdrage op 31 december 2006 als volgt kan samengevat worden: In miljoenen EUR
Totaal activa = 1 670 waarvan: Materiële en immateriële activa Goodwill Handelsvorderingen en andere vorderingen Geldmiddelen en andere kasequivalenten Diverse andere activa
1 062 163 121 291 33
Totaal verplichtingen = 952 waarvan: Voorzieningen Financiële schulden en andere financiële verplichtingen
145
Uitgestelde belastingverplichtingen
263
Exploitatieverplichtingen
209
Electrabel - Jaarverslag 2006
335
117
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Toelichting 36
Financiële lease-overeenkomsten (Lessor) De belangrijkste financiële lease-overeenkomsten die werden
het gebruik van een actief of een groep van activa in ruil voor
afgesloten door de Electrabel-groep betreffen contracten die
overeengekomen betalingen.
vallen onder het toepassingsgebied van IFRIC 4 – Vaststelling of een overeenkomst een lease-overeenkomst bevat. Deze interpretatie gaat over de identificatie en verwerking van dienstencontracten, aankoop- of verkoopcontracten van energie, die, zonder de juridische vorm van een leaseovereenkomst aan te nemen, aan de klanten/leveranciers het recht verlenen op
De herwerkingen van de Groep hebben betrekking op WKK– centrales die zich situeren op de productieterreinen van de andere entiteiten die deelnemen aan de overeenkomst. De volgende tabel geeft een analyse van de niet verdisconteerde waarde en van de verdisconteerde waarde van de minimale leasebetalingen:
In miljoenen EUR
Niet verdisconteerde minimale leasebetalingen Niet gegarandeerde restwaarde die toekomt aan de lessor Bruto minimale leasebetalingen Niet gegarandeerde financiële opbrengsten voor de lessor (financieel resultaat van de discontering) Netto minimale leasebetalingen waarvan contante waarde van de minimale leasebetalingen waarvan contante niet gegarandeerde restwaarde
31.12.2006
31.12.2005
100
110
6
6
106
116
27
31
79
85
76
82
3
3
De toekomstige minimale leasebetalingen kunnen als volgt worden uitgesplitst: 31.12.2006
31.12.2005
Gedurende het 1ste jaar
10
10
Vanaf het 2de jaar tot en met het 5de jaar
36
36
Na het 5de jaar
33
39
79
85
In miljoenen EUR
Totaal van de minimale toekomstige leasebetalingen *
( )
(*) Bedragen opgenomen in ‘Leningen en vorderingen aan geamortiseerde kostprijs’ (zie toelichting 21).
Toelichting 37
Operationele lease-overeenkomsten 37.1 Informatie over de operationele lease-overeenkomsten waarin de Groep optreedt als lessee De operationele lease-overeenkomsten die de Groep heeft aangegaan betreffen voornamelijk de huur van gebouwen, voertuigen en informaticamaterieel. De toekomstige minimale betalingen in verband met niet-opzegbare operationele lease-overeenkomsten kunnen als volgt worden geanalyseerd: 31.12.2006
31.12.2005
Gedurende het 1 jaar
30
40
Gedurende het 2de tot en met het 5de jaar
67
71
In miljoenen EUR ste
Na het 5de jaar Totaal van de minimale leasebetalingen
118 Electrabel - Jaarverslag 2006
-
2
97
113
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
37.2 Informatie over de operationele lease-overeenkomsten waarin de Groep optreedt als lessor De toekomstige minimale betalingen in verband met niet opzegbare operationele lease-overeenkomsten kunnen als volgt worden geanalyseerd: 31.12.2006
31.12.2005
Gedurende het 1ste jaar
-
40
Gedurende het 2de tot en met het 5de jaar
-
-
Na het 5de jaar
-
-
Totaal van de minimale leasebetalingen
-
40
In miljoenen EUR
De leasebetalingen die in de loop van de verslagperiode werden opgenomen in de winst- en verliesrekening bedragen 42 miljoen euro (39 miljoen euro in 2005). Deze leasebetalingen hebben betrekking op een verkoopcontract in verband met de productie van energie door de Poolse entiteiten. Deze overeenkomst is afgelopen in 2006.
Toelichting 38
Kasstromen 38.1 Aansluiting met de belasting in de geconsolideerde winst- en verliesrekening In miljoenen EUR
Winstbelasting in de geconsolideerde winst- en verliesrekening
31.12.2006
31.12.2005
-266
-219
Aanpassing voor niet-geldelijke posten : Voorzieningen voor belastingen Uitgestelde belastingen Evolutie van de fiscale vorderingen en verplichtingen Belasting op vervreemding van activa, opgenomen in de kasstromen van investeringsactiviteiten Beweging in het geconsolideerde kasstroomoverzicht
-
-1
43
-20
-29
-
-10
-
-262
-240
38.2 Aansluiting met het financieel resultaat in de geconsolideerde winst- en verliesrekening 31.12.2006
31.12.2005
-27
-121
Wijziging van de waardering tegen geamortiseerde kostprijs (effectieve rentemethode) Gevolgen van valutakoerswijzigingen en wijziging in de waarderingen tegen reële waarde
-55
-12
-6
-2
Oprenting van de langlopende voorzieningen
262
251
174
116
In miljoenen EUR
Financieel resultaat in de geconsolideerde winst- en verliesrekening Aanpassing voor niet-geldelijke posten :
Beweging in het geconsolideerde kasstroomoverzicht Deze bedragen worden als volgt verdeeld: Rente en dividenden in verband met financiële vaste activa Betaalde rente Rente in verband met geldmiddelen en kasequivalenten Totaal
Electrabel - Jaarverslag 2006
173
146
-169
-155
170
125
174
116
119
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Toelichting 39
Betalingen op basis van aandelen Aankoopopties voor aandelen
rechtstreeks toegekend door SUEZ na 7 november 2002 aan een
In het verlengde van het beleid van SUEZ om leden van de directie en het hoger kader nauw te betrekken bij de verdere ontwikkeling van de Groep, hebben een aantal kaderleden van de Electrabelgroep kunnen deelnemen aan de jaarlijkse aandelenoptieplannen (‘stock option plan’) van SUEZ.
aantal kaderleden van Electrabel, opgenomen in de geconsolideerde rekeningen. In de mate dat deze betalingen op basis van aandelen geregeld worden in eigen vermogensinstrumenten van SUEZ, wordt de personeelslast opgenomen met het eigen vermogen als tegenpost, en dit gespreid over de periode waarin de rechten worden verworven.
In overeenstemming met IFRS 2 – Op aandelen gebaseerde betalingen, zoals geïnterpreteerd door IFRIC 11 - Eigen aandelen en intragroepstransacties, werd de reële waarde van de opties,
De reële waarde van deze instrumenten is gebaseerd op een binomiaal model met gebruik van hypothesen betreffende volatiliteit, disconteringsvoet en dividend:
Plan Volatiliteit
2005
2004
2003
31,25 %
29,66 %
28,04 %
Disconteringsvoet (2)
3,25 %
3,70 %
4,30 %
Dividend (in EUR) (3)
0,8
0,8
0,7
7,24
4,35
3,11
(1)
Reële waarde van de optie bij de toekenning (in EUR)
(1) De gebruikte volatiliteit stemt overeen met het voortschrijdend gemiddelde van de volatiliteit sinds het bestaan van het plan. (2) De disconteringsvoet stemt overeen met de risicovrije rentevoet over de looptijd van het plan. (3) Laatste betaalde dividend.
In overeenstemming met IFRS 2 werden enkel de plannen die zijn
bedraagt 3,7 miljoen euro per 31 december 2006, tegenover
toegekend na 7 november 2002 en die nog niet onvoorwaardelijk
2,5 miljoen euro in 2005.
zijn geworden op 1 januari 2006, hetzij vier plannen tussen 2002 en 2006, verwerkt als last van het boekjaar. Deze last
Deze plannen worden hieronder gepresenteerd:
Datum van goedkeuring door de algemene vergadering
Start van de uitoefenperiode van de opties
Uitoefenprijs
20.11.2002 (*)
04.05.2001
20.11.2006
19.11.2003
04.05.2001
19.11.2007
17.11.2004
03.05.2004
09.12.2005
13.05.2005
Plan
Aantal toegekende opties (**)
Vervaldag
Resterende looptijd
16,69
658 570
19.11.2012
5,9
13,16
847 500
18.11.2011
4,9
17.11.2008
17,88
995 400
16.11.2012
5,9
09.12.2009
24,20
781 330
09.12.2013
6,9
Totaal (*) Uitoefenbaar plan. (**) Aan kaderleden van Electrabel.
Sommige mandatarissen of personeelsleden van Electrabel oefenen
Operationeel Directeur is van SUEZ, zijn niet in de onderstaande
ook een functie uit binnen SUEZ. De opties om in te schrijven op
tabel opgenomen omdat ze reeds bij SUEZ in mindering werden
aandelen die aan deze personen zijn toegekend, zoals aan de
gebracht.
Gedelegeerde bestuurder van Electrabel die tevens Algemeen
120 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Gratis aandelen De Raad van bestuur van SUEZ heeft tijdens haar vergadering van 9 december 2005 beslist een systeem in te voeren van toekenning van gratis aandelen SUEZ.
4
2,7 miljoen euro op de datum van toekenning en is op te nemen over de periode waarin de rechten worden verworven. Voor het boekjaar 2006 vloeide hieruit een last van 1,1 miljoen euro voort. Deze personeelslast werd geraamd op een gelijkaardige wijze als de aandelenoptieplannen.
De reële waarde van het verstrekte voordeel betreffende 104 704 gratis aandelen aan het personeel van Electrabel bedraagt
Toelichting 40
Transacties met verbonden partijen De transacties en de uitstaande saldi tussen Electrabel N.V. en haar dochterondernemingen waarover zij de exclusieve zeggenschap bezit, werden geëlimineerd in de consolidatie en werden dus niet opgenomen in de hieronder gepresenteerde gegevens.
Moedermaatschappij SUEZ S.A. In miljoenen EUR
31.12.2006
31.12.2005
-9
-5
31.12.2006
31.12.2005
Transacties met de moedermaatschappij: Aankoop van diensten
Verbonden partijen van de moedermaatschappij In miljoenen EUR
Transacties met verbonden partijen van de moedermaatschappij: Aankoop van diensten Aankoop van goederen Aankoop van activa
-61
-16
-2 207
-1 839
-
-
Verkoop van diensten
22
3
Verkoop van goederen
13
23
Verkoop van activa Financiële opbrengsten Financiële lasten Uitstaande saldi in verband met verbonden partijen van de moedermaatschappij: Vorderingen Geldbeleggingen en kasequivalenten Verplichtingen Garanties verleend aan derden voor rekening van verbonden partijen van de moedermaatschappij: Gestelde persoonlijke waarborgen
-
-
177
71
-
-4
3 173
498
749
648
-524
-489
40
40
De transacties hebben voornamelijk betrekking op de aankoop
De toename van de financiële vorderingen als gevolg van het
van gas bij Distrigas. De uitstaande saldi verwijzen voornamelijk
toestaan van nieuwe leningen aan zusterondernemingen van
naar vorderingen op SUEZ TRACTEBEL, Sita Flanders, Sita Wallonie
de Groep, maakt deel uit van de politiek inzake het beheer van
en SUEZ Energy South America, belegging van geldmiddelen en
de thesaurie en de financiering zoals goedgekeurd door de Raad
kasequivalenten bij SUEZ-Finance alsook handelsverplichtingen
van bestuur van 11 mei 2006 (zie in dit verband ook de paragraaf
ten opzichte van Distrigas.
over het thesauriebeheer in het jaarverslag).
Electrabel - Jaarverslag 2006
121
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Joint ventures 31.12.2006
In miljoenen EUR
31.12.2005
Transacties met joint ventures: Aankoop van diensten Aankoop van goederen
-
-6
-46
-171
Aankoop van activa
-
-
Verkoop van diensten
5
4
146
77
Verkoop van goederen Verkoop van activa Financiële opbrengsten Financiële lasten
-
27
18
10
-
-
489
365
-
-
-9
-61
Uitstaande saldi met betrekking tot joint ventures: Vorderingen Geldbeleggingen en kasequivalenten Verplichtingen De cijfers met betrekking tot de joint ventures werden opgenomen
De aan- en verkooptransacties met betrekking tot goederen
aan 100 %. Er werd geen rekening gehouden met het aandeel
betreffen voornamelijk transacties met AceaElectrabel Trading. De
waarvoor ze worden opgenomen in de geconsolideerde
belangrijkste uitstaande saldi aangaande de financiële vorderingen
jaarrekening.
hebben betrekking op Zandvliet Power AceaElectrabel Produzione, ElectrabelAcea en Roselectra.
Investeringen opgenomen volgens de ‘equity’-methode 31.12.2006
In miljoenen EUR
31.12.2005
Transacties met entiteiten opgenomen volgens de ‘equity’-methode: Aankoop van diensten
-20
-61
-1 494
-1 373
Verkoop van diensten
680
1 531
Verkoop van goederen
960
766
Aankoop van goederen
Verkoop van activa
62
-
Financiële opbrengsten
33
25
Financiële lasten Uitstaande saldi met entiteiten opgenomen volgens de ‘equity’methode:
-6
-3
1 751
2 500
-324
-384
27
30
Vorderingen Verplichtingen Garanties verleend aan derden voor rekening van entiteiten opgenomen volgens de ‘equity’-methode: Verleende persoonlijke garanties Met uitzondering van enkele aan- en verkooptransacties van
De afname van de verkopen van diensten en het saldo van de
goederen met CNR (Compagnie Nationale du Rhône), hebben
vorderingen wordt onder andere verklaard door het niet langer
alle significante transacties en uitstaande saldi betrekking op
consolideren van Electrabel Netten Vlaanderen.
gemengde distributie-intercommunales en op Elia.
122 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
Vergoeding van het directiepersoneel Het directiepersoneel omvat de bestuurders, tot en met 11 mei 2006 de leden van het uitvoerend Comité en na deze datum de leden van het strategisch Comité, alsook de leden van de Algemene directie. 31.12.2006
31.12.2005
Kortetermijnpersoneelsvoordelen
8,8
9,7
Voordelen na uitdiensttreding
0,8
0,8
Andere langetermijnpersoneelsvoordelen
0,2
-
-
-
In miljoenen EUR
Ontslagvergoedingen Op aandelen gebaseerde betalingen Totaal
0,9
0,6
10,7
11,1
Zowel de sociale zekerheidsbijdragen die ten laste zijn van de onderneming, als de vergoedingen die eventueel het voorwerp uitmaken van een terugstorting, zijn begrepen in de bedragen in bovenstaande tabel.
Toelichting 41
Voorwaardelijke activa en passiva, andere risico’s en onzekerheden Bepaalde lopende dossiers vallen onder de definitie van
hebben zij bij de bevoegde rechtbanken of bij de Raad van
voorwaardelijke activa en passiva in de zin van de IFRS. De
State verzoekschriften ingediend om bepaalde beslissingen van
belangrijkste ervan worden hieronder kort toegelicht samen met
de regulator ongedaan te laten maken. De betwisting van de
de belangrijkste rechtszaken en onzekerheden.
interpretatie door de regulator van de reglementaire teksten ligt aan de basis van deze procedures. Deze procedures zijn momenteel
Gereguleerde tarieven (transmissie van elektriciteit/distributie van gas en elektriciteit) Zoals voorzien in de wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt (van 29 april 1999) en de wet betreffende de organisatie van de gasmarkt (van 12 april 1965), en verder bepaald in latere koninklijke besluiten (van respectievelijk 22 december 2000 en 7 februari 2002), zijn de beheerders van het transmissienet en het distributienet onderworpen aan de controle en de goedkeuring van de CREG (Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas) voor wat betreft het budget van de gereguleerde entiteiten en voor wat betreft de toepassing van hun jaarlijkse tarieven. Het huidig reglementair kader, waarin de vennootschappen die verbonden zijn aan de Groep en die actief zijn in de transmissie van elektriciteit (Elia) en in de distributie van elektriciteit en gas (gemengde intercommunales) zich bewegen, is relatief recent en in evolutie.
hangende. De procedures en discussies met de CREG betreffen voornamelijk de ongemotiveerde en arbitrair geachte kostenreducties die aan de distributienetbeheerders in Vlaanderen en Wallonië werden opgelegd, de verwerping van bepaalde kosten vanwege de vage definitie van recupereerbare kosten in de tarieven, alsook de toewijzing die moet worden gemaakt van de bonus/malus (het verschil tussen het door de regulator goedgekeurde budget en de werkelijkheid). De wet van 14 juni 2005 tot wijziging van de wet van 29 april 1999 met betrekking tot de organisatie van de elektriciteitsmarkt voorziet in de invoering van tarieven over meerdere jaren en bepaalt dat de methode voor de berekening van de totale opbrengsten (vaststelling en definitieve goedkeuring van het RAB –‘Regulated Asset Base’) en de billijke vergoeding bij het vaststellen van de tarieven moeten worden gepreciseerd. Nochtans is het uitvoeringsbesluit van deze wet, die de modaliteiten ervan zal vastleggen, nog niet uitgevaardigd.
Aangezien de tarieven de betrokken operatoren er niet van verzekerden hun kosten op lange termijn terug te verdienen,
Electrabel - Jaarverslag 2006
123
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Aanwijzing van de netbeheerder voor het grondgebied van Luik Sinds 1967 zijn de Stad Luik en Electrabel aandeelhouders van de intercommunale Intermosane voor de elektriciteitsdistributie in de Stad. In het kader van de liberalisering van de Waalse elektriciteitsmarkt heeft de Stad voorgesteld om ALE aan te stellen als netbeheerder en leverancier voor de nog niet geliberaliseerde klanten in Luik, en dit ter vervanging van Intermosane. De Waalse Regering heeft ALE aangesteld onder de voorwaarde dat ALE het eigendomsrecht of het exploitatierecht van het Luikse net zou verwerven. Intermosane en Electrabel hebben alle nuttige procedures opgestart om hun belangen te verdedigen. Deze procedures zijn nog niet beëindigd en derhalve zijn Intermosane en Electrabel nog steeds actief op het Luikse grondgebied.
Seanergy Project
reglementaire kader. Op 2 december 2005 werd een overeenkomst ondertekend met de VREG (Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt) om de gecontesteerde bedragen te kantonneren. Daarnaast heeft Electrabel Customers Solutions een boete van ongeveer 18 miljoen euro, opgelegd wegens een tekort aan ingediende certificaten in 2005 voor het jaar 2004, betaald maar ook aangevochten. Het belangrijkste argument van Electrabel Customers Solutions is de onverenigbaarheid van de weigering door de VREG om bewijzen van groenestroomproductie buiten Vlaanderen te aanvaarden als middel om aan de verplichtingen inzake groenestroomcertificaten te voldoen, met de regels van de Belgische Economische Unie, de Europese Gemeenschap en de Europese Economische Ruimte. Er werd een minnelijke schikking getroffen, maar in afwachting van haar uitvoering worden de procedures verder gezet. Deze schikking zal toelaten de helft van de boetes voor de jaren 2002
De Raad van State heeft de vordering tot opschorting verworpen
en 2003 te recupereren, op voorwaarde dat nieuwe investeringen
die Electrabel, haar industriële partner en Electrabel Seanergy
in groene energie gebeuren. Ze omvat ook de verbintenis van de
ingediend hadden tegen de beslissing van de Belgische regering om
Vlaamse autoriteiten om de haalbaarheid te bestuderen van de
de vergunning voor de realisatie van het offshore windturbine-park
aanvaarding van niet-Vlaamse certificaten.
“Electrabel Seanergy” in te trekken. Het verzoek tot nietigverklaring loopt daarentegen nog steeds. De auditeur bij de Raad van State heeft nochtans geadviseerd Electrabel, haar industriële partner en Electrabel Seanergy in het gelijk te stellen inzake hun vraag tot nietigverklaring van de beslissing van de Belgische regering tot bescherming van de plaats waar dit windturbine-park moet gerealiseerd worden. Verder heeft een onderhandeling tot minnelijke schikking betreffende eisen tot schadevergoeding en interesten wegens contractbreuk, die werden ingediend door verschillende contractanten die belast waren met de uitvoering van het project, niet tot een akkoord geleid. Electrabel heeft derhalve besloten juridische stappen te zetten.
Groenestroomcertificaten
Investeringsbeleid van Synatom Synatom, de ‘vennootschap voor de nucleaire bevoorrading’, legt in zijn jaarrekening voorzieningen aan voor de ontmanteling van nucleaire centrales en voor de kosten verbonden aan de behandeling van splijtstoffen na hun gebruik in deze centrales. Synatom kan tot 75 % van het totale bedrag van deze voorzieningen uitlenen aan de nucleaire exploitanten die voldoende kredietwaardig worden geacht, tegen de rente die wordt toegepast voor industriële kredieten. Het kredietwaardigheidscriterium wordt periodiek herzien op basis van een schuldratio en een ‘credit rating’. Het saldo van de voorzieningen dat niet wordt uitgeleend aan exploitanten moet, in overeenstemming met de wet, door Synatom belegd worden in activa vreemd aan de nucleaire exploitanten, rekening houdend met een voldoende diversificatie en spreiding
Electrabel en Electrabel Customers Solutions zijn beboet voor het
om het risico te minimaliseren. Het onafhankelijk Comité belast
tekort aan groenestroomcertificaten ingediend in 2003 voor het
met de opvolging van de mechanismen met betrekking tot de
jaar 2002 (boetes van respectievelijk 0,5 en 3,3 miljoen euro).
voorzieningen heeft twee negatieve adviezen uitgebracht over
Electrabel Customers Solutions heeft in 2004 een gelijkaardige
de investeringen van Synatom. Het Comité stelt de interpretatie
boete gekregen van 18,6 miljoen euro. Electrabel en Electrabel
door Synatom van de wettelijk opgelegde criteria voor de
Customers Solutions hebben tegen het opleggen van deze
categorieën van activa waarin Synatom mag investeren in vraag.
boetes een procedure ingeleid bij de Raad van State en bij de
Zoals toegelaten door de wet, heeft Synatom zich in juli 2005
Rechtbank van Eerste Aanleg waarin onder andere overmacht
verzet tegen deze adviezen bij de Minister van Energie. Sinds
wordt ingeroepen en dit gezien de onmogelijkheid om binnen
deze datum is er geen evolutie in dit dossier.
de opgelegde termijnen productie-installaties voor groene energie te realiseren, rekening houdende met het ongunstige
124 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Geschil Gellingen Op 30 juli 2004 is een breuk ontstaan in een gasleiding van Fluxys in Gellingen in België, ingevolge een handeling uitgevoerd door een derde. Dit ongeval heeft de dood van 24 personen veroorzaakt en er vielen meer dan honderddertig gewonden. Op 20 februari 2007 is Electrabel, als rechtspersoon, in staat van beschuldiging gesteld.
4
grond van het Hongaars-Belgisch verdrag ter bescherming van de investeringen, en voor minimum 3 maanden op grond van het verdrag over het energiecharter. Dunamenti heeft gelijktijdig een procedure voor minnelijke schikking gestart krachtens het aankoopcontract voor elektriciteit met MVM. De periode van minnelijke schikking met MVM krachtens het aankoopcontract voor elektriciteit is afgelopen op 20 november 2006, zonder dat een overeenkomst werd bereikt. Op 16 november
Concurrentie en concentraties
2006 heeft de Hongaarse minister van transport en economie
Een zogenaamd sectorieel onderzoek binnen de energiesector
van 4 september 2006, met een vraag tot ontmoeting met
werd gestart in de zomer 2005. Dergelijke onderzoeken viseren
afgevaardigden op hoog niveau van Electrabel. Een eerste
geen specifieke operator maar de globale werking van een markt,
ontmoeting tussen Electrabel en de Hongaarse regering,
zoals deze voor de levering van gas of elektriciteit. Op 10 januari
vertegenwoordigd door de staatssecretaris voor energie, heeft
2007 heeft de Europese Commissie de definitieve resultaten van
plaatsgevonden in januari 2007 en een nieuwe vergadering is
dit onderzoek bekendgemaakt en aangeduid welke naar haar
gepland voor begin maart 2007.
een antwoord gestuurd op de voormelde ingebrekestelling
mening de belangrijkste zwakke punten waren van de gas- en elektriciteitssector in Europa. Het is nu aan de Raad en aan de lidstaten om het rapport van de Commissie te evalueren en eventueel wetgevende initiatieven te nemen. Vermits de Groep een belangrijke speler is in deze sectoren, zouden dergelijke maatregelen zeker een invloed hebben op haar activiteiten. Het is echter niet mogelijk hiervan thans de reikwijdte in te schatten. In de marge van het sectorieel onderzoek heeft de Commissie haar analyse afgerond van de systemen van lange termijncontracten, afgesloten naar aanleiding van privatiseringen van productiemaatschappijen in Hongarije en Polen. Zij heeft de regeringen van beide landen uitgenodigd hun systemen te herzien en desgevallend de bij deze contracten betrokken partijen te vergoeden. De Groep is rechtstreeks betrokken als contractant in Hongarije (Dunamenti) en Polen (Polaniec).
Energiecontracten op lange termijn in Hongarije
Wijziging van de elektriciteitsprijs, toepasbaar op de ‘CIP6’ centrales in Italië In overeenstemming met de Beslissing N. 6/92 van het Interministerieel Comité voor de Prijzen (CIP6) mogen sommige Italiaanse centrales die elektriciteit produceren uit hernieuwbare of gelijkaardige energiebronnen, waaronder Rosen Rosignano Energia S.p.A., hun elektriciteit verkopen tegen een prijs die berekend is op basis van het ‘principe van de ontweken kosten’. Deze ‘prijs van ontweken kosten’ bevat verschillende elementen waaronder deze die verband houdt met de ‘ontweken brandstofkosten’. Krachtens Resolutie 249 van 15 november 2006 heeft de Autoriteit voor Energie en Gas een nieuwe methode voor de bepaling van de ‘ontweken brandstofkosten’ aangenomen. Deze nieuwe berekeningsmethode beïnvloedt op negatieve wijze de prijs waaraan de CIP6 centrales hun elektriciteit mogen verkopen. Rosen heeft, zoals vele andere vennootschappen in Italië, de
Electrabel en Dunamenti hebben voorbereidingen getroffen
geldigheid van Resolutie 249 voor de administratieve rechtbank
om een internationale arbitrageprocedure te starten tegen de
aangevochten. Een uitspraak van de rechtbank wordt verwacht
Hongaarse staat omdat deze haar verplichtingen niet nakomt
voor eind 2007.
inzake het Hongaars-Belgisch verdrag ter bescherming van de investeringen en inzake het verdrag over het energiecharter voor wat Dunamenti betreft. De internationale arbitrageprocedure bevindt zich thans in het verplichte stadium van bemiddeling, aangezien Electrabel en Dunamenti op 4 september 2006 schriftelijk de Hongaarse staat in gebreke hebben gesteld inzake het Hongaars-Belgisch verdrag ter bescherming van de investeringen en inzake het verdrag over het energiecharter. De ingebrekestelling die per brief aan de Hongaarse staat werd overgemaakt, heeft geleid tot een verplichte bemiddelingsperiode van minimum 6 maanden op
Electrabel - Jaarverslag 2006
Aftrekbaarheid van milieubelastingen (REB) in Nederland De Nederlandse fiscale autoriteiten onderzoeken de opname als aftrekbare kost in de aanslagjaren 2002 en 2003 van de milieubelastingen in toepassing van de desbetreffende wetgeving (art. 360 WBM). De rechtmatigheid van deze aftrek wordt in vraag gesteld door de locale administratie die belast is met milieuzaken. Electrabel is van mening dat de wettelijke bepalingen volledig werden gerespecteerd en dat de aftrek voor ‘groene energie’, toegepast op de milieubelasting REB, toegelaten is. Niettemin lijkt
125
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
de locale administratie, volgens de resultaten van het onderzoek,
Amsterdam in 2006. Electrabel heeft besloten niet in beroep te
het merendeel van de argumenten van Electrabel te verwerpen.
gaan tegen deze uitspraak.
Electrabel heeft het wenselijk geacht om een voorziening aan te leggen voor een deel van de betwiste bedragen voor een som
Fiscaal risico – Nederland
die zij gepast acht in functie van het risico.
De Nederlandse belastingadministratie had de aftrekbaarheid in
Dossiers die gesloten werden in 2006
vraag gesteld van interesten op leningen toegestaan door Cosutrel, het coördinatiecentrum van de Groep, voor de financiering van
De dossiers vermeld in het jaarverslag op 31 december 2005
activiteiten in Nederland. Het onderzoek is met gunstig gevolg
die afgehandeld werden in de loop van 2006 worden hierna
afgerond in mei 2006. De administratie heeft haar procedure
beknopt toegelicht.
stopgezet.
‘WKK’ Certificaten
Andere
Electrabel had een procedure ingeleid bij de Raad van State tegen
Buiten wat hiervoor werd vermeld is de Groep, als verweerster of
de berekeningswijze van de WKK-certificaten, toegekend voor
eiser, eveneens betrokken in diverse vorderingen of procedures
een cogeneratie-centrale op een terrein toebehorend aan Total.
die verband houden met haar normale activiteiten maar die in
De erkenning door de VREG (Vlaamse Reguleringsinstantie voor
het geheel genomen, volgens de vennootschap, waarschijnlijk
de Elektriciteits- en Gasmarkt) van een deel van deze investering
geen materiële impact zullen hebben voor Electrabel.
als cogeneratie-installatie heeft geleid tot de intrekking van het beroep dat bij de Raad van State in dit verband was ingediend.
Niet-marktconforme kosten in Nederland De vordering tot nietigverklaring van de uitspraak van het Arbitragehof, op basis waarvan Electrabel niet vergoed zou
De voorzieningen alsook de voorwaardelijke activa en passiva, opgenomen en toegelicht in de jaarrekening die werd afgesloten op 31 december 2006, weerspiegelen de best mogelijke schatting van de financiële gevolgen voor Electrabel op basis van de beschikbare informatie.
kunnen worden door de voormalige aandeelhouders van EPON
De vennootschap is niet op de hoogte van andere claims of
(thans Electrabel Nederland genoemd) voor de niet-marktconforme
procedures die mogelijk een significante invloed zouden hebben of
kosten (‘stranded costs’) die door de vennootschap werden
in het recente verleden dergelijke invloed zouden gehad hebben
gemaakt vóór de liberalisering van de elektriciteitsmarkt, is
op de financiële situatie, de resultaten, de activiteiten of het
onontvankelijk verklaard door de burgerlijke rechtbank van
patrimonium van de Groep.
Toelichting 42
Andere verbintenissen De andere niet in de balans opgenomen verbintenissen die niet werden uiteengezet in een andere toelichting worden hieronder samengevat: In miljoenen EUR
31.12.2006
31.12.2005
Bankgaranties
653
695
96
96
Onderpand van aandelen Andere voorwaardelijke verplichtingen Garanties en TOEGESTANE verplichtingen Verkregen garanties op markten Garanties met betrekking tot ontvangen betalingen Andere voorwaardelijke activa Garanties en voorwaardelijke activa
545
432
1 294
1 223
80
267
712
765
46
71
838
1 103
Bij de voorwaardelijke verplichtingen hebben de belangrijkste bedragen betrekking op een ‘Cross Border Lease’.
126 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
In 1999, heeft Electrabel een ‘Cross Border Lease’ aangegaan voor
van deze transacties heeft Electrabel Nederland N.V. aan een derde
de productiecapaciteit van de centrale van Genk-Langerlo. Door
partij – via onafhankelijke juridische entiteiten – opstalrechten en
middel van deze overeenkomst heeft Electrabel de capaciteit van
erfpachten verleend met betrekking tot deze activa. Electrabel
deze centrale verkocht aan een derde en dezelfde capaciteit daarna
heeft het gebruiksrecht en de economische eigendom van deze
teruggekocht. Als gevolg van de voorafbetaling van het totaal van
activa behouden en de activa worden verwerkt alsof Electrabel
de betalingen voorzien in het terugkoopcontract aan financiële
Nederland N.V. de juridische en de economische eigendom zou
tussenpersonen die de leasebetalingen gedurende de overeenkomst
behouden hebben.
overnemen, wordt de verplichting ten opzichte van de lessor niet opgenomen in de balans. Deze verplichting is overgedragen aan derden en wordt juridisch als terugbetaald beschouwd. Electrabel heeft echter, indien de financiële tussenpersonen niet aan hun verplichtingen voldoen, een verplichting ten opzichte van de lessor die uitdooft naarmate de betalingen worden uitgevoerd door de tussenpersonen. Op het einde van 2006 bedraagt deze verplichting nog 537 miljoen euro. Electrabel heeft ook ‘Cross Border Leases’ afgesloten met betrekking tot de productie-eenheden in Nederland. In het kader
4
In verband met deze transacties bestaan er zowel in rechte afdwingbare als feitelijke rechten en verplichtingen. In het kader van deze verbintenissen heeft Electrabel voor een bedrag van 116 miljoen euro kredietbrieven afgeleverd. De rubriek ‘andere voorwaardelijke verplichtingen’ bevat de voorwaardelijke verplichtingen in het kader van tradingactiviteiten. In omgekeerde zin zijn de voorwaardelijke activa in het kader van tradingactiviteiten opgenomen in de rubriek ‘andere voorwaardelijke activa’.
Toelichting 43
Gebeurtenissen na balansdatum De Raad van bestuur van Electrabel werd op 6 maart 2007 op de
Daarnaast heeft de Raad van bestuur van Electrabel een studie
hoogte gesteld van het voornemen van Suez om een openbaar
aangevat over de overname door Electrabel van de vennootschap
uitkoopbod uit te brengen op alle aandelen van Electrabel die
SUEZ-TRACTEBEL van SUEZ. De voornaamste operationele
de groep SUEZ op dat ogenblik nog niet in handen had (1,38%
activa van SUEZ-TRACTEBEL zijn: SUEZ Energy International, het
van het kapitaal van Electrabel). De prijs van het bod bedraagt
studiebureau Tractebel Engineering en de participaties in Distrigas
590 euro per Electrabel-aandeel(1), coupons nr. 19 en volgende
en Fluxys. Dit project zal op een latere datum ter beslissing aan de
aangehecht, onder voorbehoud van de conclusies van het verslag
Raden van bestuur van Electrabel en SUEZ worden voorgelegd.
van de onafhankelijke expert en van het advies van de Raad van bestuur van Electrabel. Deze laatste heeft een speciaal comité van bestuurders aangesteld om het advies voor te bereiden dat de Raad over dit dossier moet uitbrengen.
De vennootschap heeft geen kennis van enige andere belangrijke gebeurtenis die na afsluiting van het boekjaar is opgetreden en die een bijzondere commentaar zou vereisen of een beduidende impact zou kunnen hebben op de rekeningen.
(1) De lancering van het bod en de prijs werd beslist door de Raad van bestuur van SUEZ van 7 maart 2007.
Electrabel - Jaarverslag 2006
127
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Toelichting 44
Lijst met de belangrijkste geconsolideerde entiteiten Integraal geconsolideerde participaties Belangen % 31.12.2006
Naam
Zetel
BTW NR
Brucall N.V.
Brussel
BE 0876.287.508
Casmo Power Spain B.V.
Amsterdam
-
100,00
Castelnou Energia S.L.
Madrid
ES B 82.459.702
100,00
CN’Air
Lyon
FR 33.450.809.835
Compagnie Nationale du Rhône S.A.
Lyon
FR 957.520.901
Cogas Energie B.V. (2)
Almelo
NL 809.845.660.B01
Cosutrel C.V.B.A. (division A)
Brussel
BE 0442.100.363
53,05
Cosutrel C.V.B.A. (division E)
Brussel
BE 0442.100.363
100,00
Dunamenti zrt.
Százhalombatta
-
Electrabel Customer Solutions N.V.
Brussel
BE 0476.306.127
95,80
Electrabel Deutschland AG
Berlijn
DE 202.634.064
100,00
Electrabel España S.A.
Madrid
ES A 82.508.441
100,00
Electrabel European Portfolio Management B.V.
Zwolle
NL.8073.42.051.B01
100,00
Electrabel France S.A.
Lyon
FR 444.256.986
100,00
Electrabel Green Projects Flanders C.V.B.A.
Brussel
BE 0465.399.763
Electrabel Green Projects Flanders WHH C.V.B.A.
Brussel
BE 0862.382.557
Electrabel Hungary Kft
Százhalombatta
-
100,00
75,00
49,98 49,98 100,00
74,82
67,10 67,09
Electrabel International Holding B.V.
Amsterdam
NL 809.759.500.B01
100,00
Electrabel Invest Luxembourg S.A.
Luxemburg
-
100,00
Electrabel Italia S.p.A.
Rome
IT 06.289.781.004
100,00
Electrabel Italia SIM
Rome
IT 08.263.671.003
100,00
Electrabel Nederland Beheermaatschappij B.V.
Zwolle
-
100,00
Electrabel Nederland Coöperatieve UA
Zwolle
-
100,00
Electrabel Nederland Holding B.V.
Zwolle
NL 808.013.269.B01
100,00
Electrabel Nederland N.V.
Zwolle
NL 807.342.051.B01
100,00
Electrabel Nederland Retail B.V. (2)
Zwolle
NL 817.281.757.B01
100,00
Electrabel Nederland Sales B.V.
Zwolle
NL 809.502.318.B01
100,00
Electrabel Nederland Services B.V.
Zwolle
NL.8073.42.051.B01
100,00
Electrabel Polska Sp.z.o.o.
Katowice
PL 866.15.32.643
100,00
Elektrownia Polaniec Spólka Akcyjna - Grupa Electrabel
Polaniec
PL 867.00.01.429
100,00
Elpoautomatyka
Polaniec
PL 866.16.01.433
100,00
Elpolab
Polaniec
PL 866.16.01.427
100,00
Elpologistyka
Polaniec
PL 866.16.01.462
100,00
Elporem
Polaniec
PL 866.16.01.479
100,00
Elpoterm
Polaniec
PL 866.16.01.410
100,00
Energie du Rhône S.A.S.
Lyon
FR 435.080.866
69,49
Energie SaarLorLux AG
Saarbrücken
DE 204.366.919
51,00
Energie SaarLorLux GbR (2)
Saarbrücken
DE 245.769.014
51,00
Brussel
BE 0427.337.062
98,42
Hidrobages S.A.
Energy Europe Invest C.V.B.A.
Madrid
ES A 08.762.395
100,00
Laborelec C.V.B.A.
Linkebeek
BE 0400.902.582
100,00
Morata Energia S.L.
Madrid
ES B 82.709.700
100,00
128 Electrabel - Jaarverslag 2006
(2)
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Belangen % 31.12.2006
Naam
Zetel
BTW NR
N-Allo France S.A.S.
Saint-Avertin
FR 483.036.406
N-Allo C.V.B.A.
Brussel
BE 0466.200.311
Parque Eólico Sierra de Fafe
Lissabon
PT 506.084.019
100,00
Rendo Energielevering B.V. (2)
Hoogeveen
NL 810.566.515.B01
100,00
Rosignano Energia S.p.A. (‘Rosen’)
Rosignano
IT 01.079.020.499
Société Hydroélectrique du Midi (SHEM)
65,00 99,91
99,50
Parijs
FR 04.552.139.388
Spark Energy N.V.
Zwolle
NL 808.521.482.B01
100,00
Synatom N.V.
Brussel
BE 0406.820.671
100,00
Teveo N.V. (1)
Oostende
BE 0406.933.410
99,97
Twinerg S.A.
Esch-sur-Alzette
LU 175.44.021
65,00
(1)
4
99,61
(1) Toename van het belangenpercentage van 80,00 naar 99,61 %. (2) Toegevoegd aan de consolidatiekring.
Investeringen verwerkt volgens de evenredige consolidatiemethode Belangen % 31.12.2006
Naam
Zetel
BTW NR
AceaElectrabel Elettricità S.p.A.
Rome
IT 07.305.361.003
40,59
AceaElectrabel Produzione S.p.A.
Altino
IT 02.019.870.696
70,30
AceaElectrabel S.p.A.
Rome
IT 05.863.631.007
40,59
AceaElectrabel Trading S.p.A.
Rome
IT 02.018.600.698
50,00
AlpEnergie Italia S.p.A.
Milaan
IT 12.603.500.153
40,59
Electrabel Acea S.p.A.
Rome
IT 07.242.791.007
70,00
Longano Eolica S.p.A. (*)
Rome
IT 03.442.030.965
35,85
Photovoltech N.V. (*)
Brussel
BE 0476.305.533
45,34
Roselectra S.p.A.
Rosignano
IT 01.388.480.491
69,94
Tirreno Power S.p.A.
Rome
IT 05.848.381.009
35,00
Umbria Energia S.p.A.
Terni
IT 01.313.790.550
20,30
Voghera Energia S.r.l.
Voghera
IT 01.889.170.187
56,24
Voghera Energia Vendita S.p.A. (*)
Voghera
IT 02.104.880.188
20,30
Zandvliet Power N.V.
Antwerpen
BE 0477.543.470
50,00
(*) Toegevoegd aan de consolidatiekring.
Electrabel - Jaarverslag 2006
129
4
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
Investeringen verwerkt volgens de ‘equity’-methode Belangen % 31.12.2006
Naam
Zetel
BTW NR
Bel Engineering N.V.
Brussel
BE 0471.869.861
27,45
Elia Assets N.V.
Brussel
BE 0475.028.202
27,45
Elia System Operator N.V.
Brussel
BE 0476.388.378
27,45
Energieversorgung Gera G.m.b.H
Gera
DE 150.518.454
49,90
Generg SGPS
Lissabon
PT 504.680.544
42,50
GeraNetz G.m.b.H.
Gera
DE 244.948.221
49,90
Kraftwerke Gera G.m.b.H.
Gera
DE 158.885.818
49,90
Investeringen verwerkt volgens de ‘equity’-methode - intercommunales Belangen % in de activiteiten 31.12.2006 Elektriciteit
Aardgas
TV
Gaselwest
Roeselare
BE 0215.266.160
30,00
30,00
23,90
Ideg S.C.R.L.
Namen
BE 0201.400.308
47,51
96,66
-
I.E.H. S.C.R.L.
Charleroi
BE 0223.414.061
49,51
-
-
I.G.A.O. C.V.B.A.
Antwerpen
BE 0204.889.734
-
30,00
-
Igeho S.C.R.L.
Doornik
BE 0202.500.366
-
-
99,15
I.G.H. S.C.R.L.
Charleroi
BE 0228.524.872
-
57,87
-
Imea C.V.B.A.
Antwerpen
BE 0204.647.234
30,00
-
33,33
Imewo C.V.B.A.
Eeklo
BE 0215.362.368
30,00
30,00
-
Inatel S.C.R.L.
Fosses-la-Ville
BE 0213.329.625
-
-
58,76
Interest S.C.R.L.
Eupen
BE 0205.843.502
62,47
-
50,00
Intergem C.B.V.A.
Dendermonde
BE 0220.764.971
30,00
30,00
4,35
Interlux S.C.R.L.
Aarlen
BE 0204.360.687
92,11
99,98
-
Intermosane S.C.R.L.
Luik
BE 0204.260.125
58,87
50,00
50,00
Interteve C.V.B.A.
Lier
BE 0213.011.505
-
-
50,00
Iveka C.V.B.A.
Malle
BE 0222.030.426
30,00
30,00
5,00
Iverlek C.V.B.A.
Leuven
BE 0222.343.301
30,00
30,00
1,22
Sedilec S.C.R.L.
Louvain-la-Neuve
BE 0222.548.583
49,00
83,32
Seditel S.C.R.L.
Louvain-la-Neuve
BE 0222.592.531
-
-
50,00
Sibelga C.V.B.A.
Brussel
BE 0222.869.673
46,03
47,01
-
Sibelgas C.V.B.A.
Brussel
BE 0229.921.078
30,00
30,00
-
Simogel S.C.R.L.
Moeskroen
BE 0201.258.172
66,09
81,14
53,69
Telekempo C.V.B.A.
Ekeren
BE 0213.011.604
-
-
50,00
Telelux S.C.R.L.
Marche en Famenne
BE 0212.686.950
-
-
71,26
Tevelo C.V.B.A.
Beveren
BE 0213.051.491
-
-
50,00
Teveoost N.V.
Lokeren
BE 0212.057.935
-
-
52,98
Tevewest N.V.
Brugge
BE 0212.004.089
-
-
50,00
130 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
4
Toelichting 45
Gemiddeld personeelsbestand Het gemiddeld personeelsbestand van de Groep per entiteit uitgedrukt in voltijdse equivalenten kan als volgt vergeleken worden: 31.12.2006
31.12.2005
ELECTRABEL N.V. en dochterondernemingen AlpEnergia S.p.A.
Milaan
-
9
Brucall N.V.
Brussel
88
42
Castelnou Energia S.L.
Madrid
29
24
Cogas Energie B.V.
Almelo
11
-
Dunamenti zrt.
Százhalombatta
411
429
Electrabel Deutschland AG
Berlijn
76
62
Electrabel European Portfolio Management
Zwolle
25
-
Electrabel España S.A.
Madrid
27
22
Electrabel N.V.
Brussel
8 246
8 717
Electrabel France S.A.
Lyon
42
32
Electrabel Hungary Kft
Százhalombatta
15
16
Electrabel Italia S.p.A.
Rome
16
13
Electrabel Italia SIM
Rome
1
2
Electrabel Nederland N.V.
Zwolle
598
745
Electrabel Nederland Sales B.V.
Zwolle
87
100
Electrabel Nederland Services B.V.
Zwolle
159
-
Electrabel Netten Vlaanderen N.V.
Merelbeke
-
2 989
Electrabel Polska Sp.z.o.o. Elektrownia im.Tadeusza Kósciuszki Spólka Akcyjna w Polancu en dochterondernemingen
Katowice
22
20
1 297
1 389
Energie SaarLorLux AG
Saarbrücken
109
101
Energie SaarLorLux GbR
Saarbrücken
13
-
Energy Europe Invest C.V.B.A.
Brussel
4
-
Laborelec C.V.B.A.
Linkebeek
178
159
N-Allo C.V.B.A.
Brussel
745
724
Rendo Energielevering B.V.
Hoogeveen
19
-
Rosignano Energia S.p.A. (‘Rosen’)
Rosignano
33
28
Société Hydroélectrique du Midi (SHEM)
Parijs
217
215
Synatom N.V.
Brussel
16
16
Twinerg S.A.
Esch-sur-Alzette
19
20
12 503
15 874
Polaniec
JOINT VENTURES (in functie van het aandeel van de Groep) AceaElectrabel Elettricità S.p.A.
Rome
83
81
AceaElectrabel Produzione S.p.A.
Altino
91
86
AceaElectrabel S.p.A.
Rome
1
1
AceaElectrabel Trading S.p.A.
Rome
11
10
AlpEnergie Italia S.p.A.
Milaan
6
-
Photovoltech NV
Brussel
40
-
Roselectra S.p.A.
Rosignano
5
7
Tirreno Power S.p.A.
Rome
221
234
Umbria Energia S.p.A.
Terni
Voghera Energia S.r.l.
Voghera
Totaal
Electrabel - Jaarverslag 2006
1
-
17
18
476
437
12 979
16 311
131
4
Geconsolideerde jaarrekening Verslag van het College van commissarissen
Verslag van het College van commissarissen Verslag van het College van commissarissen over de geconsolideerde jaarrekening afgesloten op 31 december 2006 gericht tot de algemene vergadering van aandeelhouders Aan de aandeelhouders Overeenkomstig de wettelijke en statutaire bepalingen, brengen wij u verslag uit in het kader van ons mandaat van commissaris. Dit verslag omvat ons oordeel over de geconsolideerde jaarrekening evenals de vereiste bijkomende vermelding.
Verklaring over de geconsolideerde jaarrekening zonder voorbehoud Wij hebben de controle uitgevoerd van de geconsolideerde jaarrekening van ELECTRABEL N.V. (“de Vennootschap”) en haar dochterondernemingen (samen “de Groep”), opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met de in België van toepassing zijnde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften. Deze geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans op 31 december 2006, de geconsolideerde winst-en verliesrekening, het geconsolideerde mutatieoverzicht van het eigen vermogen, het geconsolideerde kasstroomoverzicht voor het boekjaar afgesloten op die datum en een overzicht van de belangrijkste gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en toelichtingen. Het geconsolideerde balanstotaal bedraagt 26.913 miljoen euro en de geconsolideerde winst aandeel van de groep van het boekjaar bedraagt 2 142 miljoen euro. Het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening valt onder de verantwoordelijkheid van de Raad van bestuur. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, implementeren en in stand houden van een interne controle met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de geconsolideerde jaarrekening zodat deze geen afwijkingen van materieel belang, als gevolg van fraude of van fouten, bevat, het kiezen en toepassen van geschikte grondslagen voor financiële verslaggeving, en het maken van boekhoudkundige ramingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel over deze geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking te brengen op basis van onze controle. Wij hebben onze controle uitgevoerd overeenkomstig de wettelijke bepalingen en volgens de in België geldende controlenormen, zoals uitgevaardigd door het Instituut der Bedrijfsrevisoren. Deze controlenormen vereisen dat onze controle zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de geconsolideerde jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Overeenkomstig deze controlenormen, hebben wij controlewerkzaamheden uitgevoerd ter verkrijging van controle-informatie over de in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen bedragen en toelichtingen. De selectie van deze controlewerkzaamheden is afhankelijk van onze beoordeling welke een inschatting omvat van het risico dat de geconsolideerde jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fraude of van fouten. Bij het maken van onze risico-inschatting houden wij rekening met de bestaande interne controle van de Groep met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de geconsolideerde jaarrekening ten einde in de gegeven omstandigheden de gepaste werkzaamheden te bepalen maar niet om een oordeel over de effectiviteit van de interne controle van de Groep te geven. Wij hebben tevens de gegrondheid van de grondslagen voor financiële verslaggeving, de redelijkheid van de belangrijke boekhoudkundige ramingen gemaakt door de Groep, alsook de voorstelling van de geconsolideerde jaarrekening als geheel beoordeeld. Ten slotte, hebben wij van de Raad van bestuur en van de verantwoordelijken van de Vennootschap de voor onze controlewerkzaamheden vereiste ophelderingen en inlichtingen verkregen. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie een redelijke basis vormt voor het uitbrengen van ons oordeel. Naar ons oordeel, geeft de geconsolideerde jaarrekening afgesloten op 31 december 2006 een getrouw beeld van de financiële toestand van de Groep, en van haar resultaat en kasstromen, in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met de in België van toepassing zijnde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften.
132 Electrabel - Jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening Verslag van het College van commissarissen
4
Bijkomende vermelding Het opstellen en de inhoud van het geconsolideerde jaarverslag vallen onder de verantwoordelijkheid van de Raad van bestuur. Het is onze verantwoordelijkheid om in ons verslag de volgende bijkomende vermelding op te nemen die niet van aard is om de draagwijdte van onze verklaring over de geconsolideerde jaarrekening te wijzigen: het geconsolideerde jaarverslag behandelt de door de wet vereiste inlichtingen en stemt overeen met de geconsolideerde jaarrekening. Wij kunnen ons echter niet uitspreken over de beschrijving van de voornaamste risico’s en onzekerheden waarmee de Groep wordt geconfronteerd, alsook van haar positie, haar voorzienbare evolutie of de aanmerkelijke invloed van bepaalde feiten op hun toekomstige ontwikkeling. Wij kunnen evenwel bevestigen dat de verstrekte gegevens geen onmiskenbare inconsistenties vertonen met de informatie waarover wij beschikken in het kader van ons mandaat. Brussel, 7 maart 2007 Het College van commissarissen ERNST & YOUNG Bedrijfsrevisoren
DELOITTE Bedrijfsrevisoren
BCVBA
BV o.v.v.e. CVBA
Vertegenwoordigd door V. Etienne en P. Anciaux
Vertegenwoordigd door P. Maeyaert en L. Boxus
Electrabel - Jaarverslag 2006
133
4
Geconsolideerde jaarrekening Verslag van het College van commissarissen
134 Electrabel - Jaarverslag 2006
5
Jaarrekening Electrabel N.V. Inleiding
p. 136
Balans
p. 13
Resultatenrekening
p. 13
Resultaatverwerking
p. 13
Electrabel - Jaarverslag 2006
135
5
Jaarrekening Electrabel N.V. Inleiding
Inleiding Rekening houdend met het belang van het eigen vermogen en
Deze documenten werden neergelegd bij de Nationale Bank van
de omzet van de moedermaatschappij binnen de geconsolideerde
België. Ze staan ter beschikking op de website www.electrabel.
rekening, zou de gedetailleerde publicatie van de statutaire
com en zijn op aanvraag verkrijgbaar op het volgende adres:
jaarrekening en haar commentaar in deze brochure grotendeels een overlapping meebrengen van de uitleg bij de geconsolideerde jaarrekening.
Electrabel Communicatie Regentlaan 8
In overeenstemming met het Wetboek van vennootschappen
B-1000 Brussel
werd beslist om een ingekorte versie van de statutaire jaarrekening
België
van de naamloze vennootschap Electrabel voor te stellen.
Tel. + 32 2 518 65 99
Het College van commissarissen heeft een verslag zonder voorbehoud uitgebracht over de statutaire jaarrekening van Electrabel N.V.
136 Electrabel - Jaarverslag 2006
Fax + 32 2 511 65 99
Jaarrekening Electrabel N.V. Balans
5
Balans – in duizenden EUR Activa VASTE ACTIVA Oprichtingskosten Immateriële vaste activa
31.12.2006
31.12.2005
14 147 141
10 921 954
-
-
368 034
104 273
Materiële vaste activa
1 507 001
1 442 506
Financiële vaste activa
12 272 106
9 375 175
VLOTTENDE ACTIVA
6 093 934
8 675 107
34 417
1 818
Vorderingen op meer dan een jaar Voorraden en bestellingen in uitvoering
258 925
198 582
Vorderingen op ten hoogste een jaar
1 596 466
1 632 410
Geldbeleggingen
3 310 485
6 469 447
Liquide middelen
824 960
203 998
Overlopende rekeningen
68 681
168 852
TOTAAL DER ACTIVA
20 241 075
19 597 061
31.12.2006
31.12.2005
EIGEN VERMOGEN
7 919 304
7 177 198
Kapitaal
2 072 722
2 072 722
Passiva
Uitgiftepremies
927 566
927 566
4 766 242
4 014 732
148 465
162 033
4 309
145
VOORZIENINGEN EN UITGESTELDE BELASTINGEN
538 523
566 396
Voorzieningen voor risico’s en kosten
538 523
566 396
Reserves Overgedragen winst Kapitaalsubsidies
SCHULDEN
11 783 248
11 853 467
Schulden op meer dan een jaar
5 540 316
6 918 098
Schulden op ten hoogste een jaar
5 931 742
4 538 699
311 190
396 670
20 241 075
19 597 061
Overlopende rekeningen TOTAAL DER PASSIVA
Electrabel - Jaarverslag 2006
137
5
Jaarrekening Electrabel N.V. Resultatenrekening ‑ Resultaatverwerking
Resultatenrekening – in duizenden EUR 31.12.2006 Bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten
31.12.2005
12 889 364
9 073 296
- 12 163 908
- 8 289 221
BEDRIJFSRESULTAAT
725 456
784 075
Financiële opbrengsten
779 521
1 023 650
- 448 216
- 397 896
Financiële kosten Financieel resultaat
331 305
625 754
1 056 761
1 409 829
Uitzonderlijke opbrengsten
783 878
171 896
Uitzonderlijke kosten
- 11 472
- 7 396
LOPEND RESULTAAT VÓÓR BELASTINGEN
Uitzonderlijk resultaat RESULTAAT VÓÓR BELASTINGEN Belastingen op het resultaat WINST VAN HET BOEKJAAR Overdracht naar de belastingvrije reserves TE BESTEMMEN WINST VAN HET BOEKJAAR
772 406
164 500
1 829 167
1 574 329
- 112 572
- 156 821
1 716 595
1 417 508
149 240
622 070
1 865 835
2 039 578
31.12.2006
31.12.2005
2 027 868
2 175 560
1 865 835
2 039 578
162 033
135 982
-900 750
-1 100 000
-
-
-900 750
-1 100 000
-148 465
-162 033
-148 465
-162 033
-978 653
-913 527
-976 832
-910 978
Resultaatverwerking – in duizenden EUR TE BESTEMMEN WINSTSALDO Te bestemment winst van het boekjaar Overgedragen winst van het vorige boekjaar TOEVOEGING AAN HET EIGEN VERMOGEN Aan de wettelijke reserve Aan de overige reserves OVER TE DRAGEN RESULTAAT Over te dragen winst UIT TE KEREN WINST Vergoeding van het kapitaal Bestuurders of zaakvoerders Indien de bovenstaande verdeling wordt aanvaard, en rekening houdend met de fiscale bepalingen, zal het bedrag van het nettodividend per aandeel, na inhouding van de roerende voorheffing, kunnen worden vastgesteld op:
-1 821
-2 549
13,35 EUR (*)
12,45 EUR
Met STRIP VVPR:
15,13 EUR (*)
14,11 EUR
(*) Deze bedragen stemmen exact overeen met het interimdividend waartoe beslist werd door de Raad van bestuur van 13 december jongstleden en dat betaalbaar werd gesteld sinds 19 december 2006.
138 Electrabel - Jaarverslag 2006
Bijlagen Tabellen Energiebalans
p. 140 p. 140
Belangrijkste evoluties van het productiepark in 2006
p. 140
Productiepark ‑ 31.12.2006
p. 141
Woordenlijst
p. 144
Afkortingen
p. 144
Symbolen
p. 144
Sites in Europa
p. 145
Informatie
p. 146
Electrabel - Jaarverslag 2006
139
Bijlagen Tabellen
Tabellen Energiebalans – in GWh 2006
2005
%
44 224,6
45 169,4
-2,1
7 854,7
7 832,3
0,3
1.
Productie van de Belgische kerncentrales in exploitatie door Electrabel
2.
Afnemingen van kerncentrales buiten België
3.
Productie van de Belgische thermische en waterkrachteenheden in exploitatie door Electrabel (*)
22 915,9
24 083,3
-4,8
4.
Productie van de eenheden in exploitatie door Electrabel buiten België
42 167,6
38 628,9
9,2
5.
Productie van Belgische warmtekrachtkoppelingseenheden
5 157,0
5 078,8
1,5
6.
Aankopen op de markten en bij andere producenten
40 663,8
32 227,9
26,2
7. 8.
138,3
Opgewekte, afgenomen en aangekochte energie (1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7)
9.
Leveringen aan diverse producenten
10.
Energie opgenomen voor het oppompen
11.
Beschikbare energie (8 - 9 - 10)
12.
Verliezen
13.
Verkopen van de Electrabel-groep (11 - 12)
Aankopen bij autoproducenten in België
a) Retail b) Business c) Wholesale
426,1
178,8
163 409,7
153 199,4
6,7
4 855,5
4 948,6
-1,9 -4,7
1 693,5
1 777,7
156 860,7
146 473,0
7,1
335,6
1 026,3
-67,3
156 525,1
145 446,7
7,6
21 210,5
20 201,8
5,0
109 819,7
101 609,6
8,1
25 494,9
23 635,3
7,9
(*) Ultieme nettoproductie.
Belangrijkste evoluties van het productiepark in 2006 – in MW Nieuwe capaciteit
Land
In dienst gesteld
In aanbouw
Project
Stoom- en gasturbine Amercoeur
België
Flevo
Nederland
Fos-sur-Mer
Frankrijk
Site te bepalen
Duitsland
Vado Ligure (repowering) (1)
Italië
382,5
Leinì
Italië
385
Roselectra
Italië
385
Napoli Levante (repowering)
(1)
420 800 425 (*) 800
Italië
Castelnou
Spanje
Morata de Tajuña
Spanje
Dunamenti (repowering)
Hongarije
187,5 758 1 200 390
Warmtekracht Meerdere sites
België
300
Lanxess-rubber
België
55 (*)
Kleine motoren
België
1
7
Klassiek Sidmar
België
Rotterdam
Nederland
Site te bepalen Vado Ligure (repowering) (1)
Duitsland Italië
140 Electrabel - Jaarverslag 2006
310 (*) 750 2 250 230
Bijlagen Tabellen
Nieuwe capaciteit Windturbinepark BASF Büllingen (Bullange) Gembloux-Sombreffe (2) Dour-Quiévrin La Roche Meerdere sites Volvo Izegem Eems Beaucaire (CNR) Fos-sur-Mer (CNR) Meerdere sites Campania (AceaElectrabel) Molise (AceaElectrabel) Caramulo (Generg) Pinhal (Generg) Meerdere sites (overeenkomst met Gamesa) Meerdere sites (Generg) Meerdere sites Kerncentrale Doel 4 Doel 1 Tihange 3 Waterkrachtcentrale SHEM Tirreno Power (1)
In dienst gesteld
Land België België België België België België België België Nederland Frankrijk Frankrijk Frankrijk Italië Italië Portugal Portugal Portugal Portugal Polen België België België
In aanbouw
Project
12 12 (*) 3 6 8 100 6 (*) 4 (*) 26 (*) 11,5 10 60 48 (*) 19,6 84 118 108 130,4
26 (*) 284 (*) 120
22,1
Frankrijk Italië
30 (*) 40 (*) 30 (*) 4,5 4,5
Bestaande capaciteit Warmtekracht kleine motoren (meerdere sites)
Land
Uit dienst genomen
België
20
Cockerill Sambre
België
45
(*) Beslissing of engagement genomen. (1) Eigendom Tirreno Power (50 % ElectrabelAcea). (2) Joint venture met Air Energy.
Productiepark - 31.12.2006 - in MW
Centrale België Stoom- en gasturbine
Drogenbos Herdersbrug (Brugge) Saint-Ghislain Vilvoorde Zandvliet Power Warmtekrachtkoppeling
BP Chembel (Geel) (1) Degussa (Antwerpen) (1) Esso (Antwerpen) (1)
Electrabel - Jaarverslag 2006
Netto ontwikkelbaar vermogen 13 126,5 1 853 460 460 350 385 197,5
Brandstoffen
Vl, Ga Vl, Ga Vl, Ga Ga Ga
741,1 43 43 38,8
Ga Ga Ga
Centrale Fluxys (Zeebrugge) (1) Ineos Phenol (Beveren) (1) Langerbrugge Lanxess (Lillo) (1) Monsanto (Antwerpen) (1) Oudegem Papier (1) SAPPI (Lanaken) (1) Solvay (Jemeppe-sur-Sambre) (1) Tate & Lyle (Aalst) (1) Total Raffinaderij Antwerpen (1) Kleine eenheden met motoren
Netto ontwikkelbaar vermogen 40 22,8 59 43 43 14,5 43 94 48 154
Brandstoffen Ga Ga Ga Ga Ga Ga Ga Ga Ga Ga
55
Ga, Bg
141
Bijlagen Tabellen
Centrale Klassiek Amercoeur Awirs Kallo Langerlo Mol Monceau Rodenhuize Ruien Gasturbine Drogenbos Mol Turbojet Aalter Beerse Buda Cierreux Deux-Acren Ixelles Noordschote Schaarbeek Turon Zedelgem Zeebrugge Zelzate Energierecuperatie Indaver (Beveren) ISVAG (Wilrijk) Brussel Energie Stortplaats Kerncentrale Doel Doel 1 Doel 2 Doel 3 Doel 4 Tihange Tihange 1 Tihange 2 Tihange 3 Spaarbekkencentrale Coo I Coo II Silenrieux (Plate Taille) (2) Waterkrachtcentrale Bévercé Bütgenbach Cierreux Coo-dérivation Heid-de-Goreux La Vierre
142 Electrabel - Jaarverslag 2006
Netto ontwikkelbaar vermogen 3 548 256 416 522 602 255 92 526 879 108 78 30 228 18 32 18 17 18 18 18 18 17 18 18 18 77,4 20 10,5 45 1,88 5 182 2 759 392,5 433 965,8 967,7 2 423,1 481 967,7 974,4 1 307 474 690 143 21,8 9,2 1,8 0,1 0,4 8,1 1,9
Brandstoffen Va, Vl, Ga, Gc Va, Vl, Ga, Bm Vl, Ga Va, Vl, Ga, Bm Va, Vl, Ga, Bm Va, Vl, Ga, Gh Va, Vl, Gh, Bm Va, Vl, Ga, Bm Ga Ga Vl Vl Vl Vl Vl Vl Vl Vl Vl Vl Vl Vl
Nb
Nb
Centrale Lorcé Orval (3) Rendeux (Bardonwez) Stavelot Windturbinepark Bütgenbach Gembloux-Sombreffe (4) Hoogstraten Kasterlee Lanaken Pathoekeweg (Brugge) Perwez (4) Rodenhuize Schelle Wondelgem Nederland Stoom- en gasturbine Eems Warmtekrachtkoppeling Air Products (Rotterdam) Almere Klassiek Bergum Eems Flevo Gelderland (Nijmegen) Harculo Gasturbine Eems Flevo Windturbinepark Lelystad (5) Luxemburg Stoom- en gasturbine Esch-sur-Alzette Frankrijk Kerncentrale Chooz B (6) Tricastin Waterkrachtcentrale CNR (20 centrales) SHEM (49 centrales) Windturbinepark Beaucaire Fos-sur-Mer Italië Stoom- en gasturbine Tor di Valle Torrevaldaliga(7) Voghera
Netto ontwikkelbaar vermogen 0,1 0,05 0,035 0,12 60,7 8 9 12 0,66 8 3 7,5 4 4,5 4 4 710,5 1 705 1 705
Brandstoffen
Ga
161 43 118 2 802 664 695 491 602 350 39 17 22 3,5 3,5 376,4 376,4 376,4 4 839,1 1 107,6 650 457,6 3 710 2 937 773 21,5 11,5 10 2 219,4 1 066 118 568,2 380
Ga Ga Ga Ga Ga Va, Vl, Bm Ga, Bm Ga Ga
Ga
Nb Nb
Ga Ga, Vl Ga
Bijlagen Tabellen
Centrale Warmtekrachtkoppeling Rosen (Rosignano) Tor di Valle Klassiek Napoli Levante(7) Torrevaldaliga(7) Vado Ligure(7) Gasturbine Montemartini Waterkrachtcentrale AceaElectrabel (7 centrales) Tirreno Power (17 centrales) (7) Portugal Waterkrachtcentrale Generg (9 centrales) Windturbinepark Caramulo (Generg) Carreço-Outeiro (Generg) Chaminé (Generg) Doninhas (Generg) Fafe Meadas (Generg) Pinhal (Generg) Vergão (Generg) Duitsland Warmtekrachtkoppeling Gera Römerbrücke (Saarbrücken) Klassiek Fenne (8) (9)
Netto ontwikkelbaar vermogen
Brandstoffen
379 356 23 564,5 115 154 295,5 81 81 128,7 97,3 31,5 365,7 33,2 33,2 332,5 84 20,7 6,9 0,85 80 9 118 13 295,5
Ga Ga Ga Ga, Vl Va, Vl Vl
Ga, Vl Va, Ga, Vl
Ga, Vl
201,5 201,5 1 238,4 1 238,4 758 758 758
Ga, Vl Ga, Vl
Ga
30 021,4
Brandstoffen: Bg = biogas; Bm = biomassa; Ga = aardgas; Gc = cokesgas; Gh = hoogovengas; Nb = nucleaire brandstof; Va = vaste brandstof (steenkool); Vl = vloeibare brandstof (stookolie)
Productie per type brandstof in 2006
136 TWh
Waterkracht, spaarbekken, windkracht
Va, Bm, Vl
Va
Productie per type eenheid in 2006
13,5 %
Brandstoffen
(1) Industrieel partnerschap. (2) Overeenkomst met het MET. (3) Eigendom Orval. (4) Joint venture met Air Energy. (5) Commercialisering van de productie. (6) Overeenkomst met EDF. (7) Eigendom Tirreno Power (50 % ElectrabelAcea). (8) Overeenkomst met Saar Energie. (9) Levering van warmte aan de regio Saarbrücken.
183,5 74 109,5 112 112
Centrale Polen Klassiek Polaniec Hongarije Stoom- en gasturbine Dunamenti Warmtekrachtkoppeling Dunamenti Klassiek Dunamenti Spanje Stoom- en gasturbine Castelnou Totaal netto ontwikkelbaar vermogen
Netto ontwikkelbaar vermogen 1 654 1 654 1 654 1 676,3 236,4 236,4
13,5 % 22,7 %
Waterkracht en windkracht
Stoom-en gasturbine
7,4 % Warmtekracht
34,4 %
136 TWh
0,4 % Energierecuperatie
35,8 % Gas
34,4 % Kernenergie
Kerncentrale
Electrabel - Jaarverslag 2006
22,0 %
1,1 %
14,8 %
Klassiek, gasturbine, turbojet, energierecuperatie
Aardolie
Steenkool, biomassa
143
Bijlagen Woordenlijst
Woordenlijst Afkortingen
Symbolen
BtoB
Energie
Business-to-Business (industrie en ondernemingen)
BtoC Business-to-Consumer (huishoudelijke en professionele
W
watt
kW
kilowatt (1 kW = duizend W)
MW
megawatt (1 MW = 1 miljoen W)
GW
gigawatt (1 GW = 1 miljard W)
kWh
kilowattuur (1 kWh = duizend Wh)
MWh
megawattuur (1 MWh = duizend kWh)
GWh
gigawattuur (1 GWh = 1 miljoen kWh)
TWh
terawattuur (1 TWh = 1 miljard kWh)
J
joule
MJ
megajoule (1 MJ = 1 miljoen J)
Amortization
GJ
gigajoule (1 GJ = 1 miljard J)
EMAS
Environmental Management and Audit Scheme
MMBTU Millions of British Thermal Units
EU
Europese Unie
1 kWh
= 3,6 MJ
IFRS
International Financial Reporting Standards
1 MJ
= 0,278 kWh
ISO
International Organization for Standardization
Elektriciteit
klanten) BtoP
Business-to-Partner
BIM
Brussels Instituut voor Milieubeheer
BNO
Brussels Network Operations
CNR
Compagnie Nationale du Rhône
CREG Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (België) CWAPE Commission wallonne pour l’énergie DNB
Distributienetbeheerder
EBITDA Earnings Before Interests, Taxes, Depreciation and
NIRAS Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen REG
Rationeel energiegebruik
SHEM
Société Hydroélectrique du Midi
STEG Stoom- en gasturbine (eenheid met gecombineerde cyclus) TNB
Transmissienetbeheerder
VPP
Virtual Power Plant (virtuele productiecapaciteit)
VREG Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en
V
volt
kV
kilovolt (1 kV = duizend V)
LS
laagspanning (230 en 400 V)
MS
middenspanning (1 tot 30 kV)
HS
hoogspanning (36 tot 220 kV)
ZHS
zeer hoge spanning (380 kV)
A
ampère
Gas
Gasmarkt
LD
lagedruk (<0,1 bar)
VVPR
Verlaagde Voorheffing/Précompte Réduit
MD
middendruk (0,1 tot 15 bar)
WKK
Warmtekrachtkoppeling
HD
hogedruk (>15 bar)
AG
aardgas
LNG
vloeibaar gemaakt aardgas (liquefied natural gas)
Andere FTE
144 Electrabel - Jaarverslag 2006
voltijdse equivalenten (full-time equivalents)
Bijlagen Sites in Europa
Sites in Europa België
Italië
Polen
Electrabel N.V.
Electrabel Italia S.p.A.
Electrabel Polska S.A.
Regentlaan 8
Via Orazio 31
Zawada 26
1000 BRUSSEL, BELGIË
00193 ROME, ITALIË
28-230 POLANIEC, POLEN
www.electrabel.be
www.electrabel.it
www.electrabel.pl
Tel. + 32 2 518 61 11
[email protected]
[email protected]
Tel. + 39 06 68 30 18 27
Tel. + 48 15 865 65 65
AceaElectrabel S.p.A.
Electrabel Polska S.A., Marketing & Sales
Via dell’Aeronautica 7
Office
Via dell’Arte 73-77
ul. Uniwersytecka 13, Altus Building
00144 ROME, ITALIË
40-007 KATOWICE, POLEN
www.aceaelectrabel.it
www.electrabel.pl
Tel. + 39 06 57 99 1
[email protected]
Nederland Electrabel Nederland N.V. Dr Stolteweg 92 8025 AZ ZWOLLE, NEDERLAND www.electrabel.nl
[email protected] Tel. + 31 88 769 29 00 Luxemburg Twinerg S.A. 201, route d’Ehlerange 4108 ESCH-SUR-ALZETTE, LUXEMBURG www.twinerg.lu
[email protected] Tel. + 352 26 55 49 1 Frankrijk Electrabel France S.A. Le César 20 Place Louis Pradel 69001 LYON, FRANKRIJK www.electrabel.fr
[email protected] Tel. + 33 4 72 98 23 80
Tel. + 48 32 60 30 599 Spanje Electrabel España S.A.
Hongarije
General Castaños 4
Dunamenti zrt.
3a Planta
Eromu ùt 2
28004 MADRID, SPANJE
2440 SZÁZHALOMBATTA, HONGARIJE
www.electrabel.es
[email protected]
[email protected]
Tel. + 36 23 544 161
Tel. + 34 91 310 62 70 Electrabel Magyarország Kft. Castelnou Energia, S.L.
Csenterics u. 8
Carretera CV-407 de Castelnou al apeadero
2440 SZÁZHALOMBATTA, HONGARIJE
de Escatrón s/n.
[email protected]
44592 CASTELNOU (TERUEL), SPANJE
Tel. + 36 23 359 133
www.electrabel.es
[email protected] Tel. + 34 97 882 80 15 Duitsland Electrabel Deutschland AG Friedrichstraße 200 10117 BERLIJN, DUITSLAND www.electrabel.de
[email protected] Tel. + 49 30 72 61 53 500
Electrabel - Jaarverslag 2006
145
Bijlagen Informatie
Informatie Electrabel N.V.
Activiteitenverslag
Regentlaan 8 – 1000 Brussel
Het Activiteitenverslag 2006 geeft een uitgebreid jaaroverzicht
België
van de activiteiten van de onderneming, evenwel zonder
www.electrabel.com
financiële informatie. Het richt zich tot iedereen die meer wil
Tel. + 32 2 518 61 11
weten over de omgeving, het dagelijkse functioneren, de evolutie
Fax + 32 2 518 64 00
en de toekomstige ontwikkelingslijnen van de onderneming. Het
BTW BE 0403.170.701
activiteitenverslag accentueert het aspect duurzame ontwikkeling
RPR Brussel 0403.170.701
en integreert de gegevens van het milieurapport.
Investor relations
Het Activiteitenverslag staat op www.electrabel.com in PDF-
Jan Van Brabant
formaat.
Tel. + 32 2 518 65 99
U kunt een gedrukt exemplaar bekomen in het Nederlands,
Fax + 32 2 511 65 99
Frans of Engels.
[email protected] Alle financiële info op www.electrabel.com Het Jaarverslag, evenals de gedetailleerde statutaire jaarrekening van Electrabel N.V., staan integraal in PDF-formaat op www. electrabel.com. U vindt er ook: • de agenda van de algemene vergadering van aandeelhouders van 10 mei 2007; • de meest recente agenda voor de aandeelhouder; • alle jaarverslagen vanaf het boekjaar 1998; • financiële en statutaire gegevens ten behoeve van investeerders en aandeelhouders. De jaarlijkse en halfjaarlijkse resultaten van de vennootschap staan ook onder de rubriek ‘Nieuws – Persberichten’.
Aanvragen Aanvragen van exemplaren van deze verslagen en andere documentatie: Electrabel Regentlaan 8 – 1000 Brussel België www.electrabel.com
[email protected] Tel. + 32 2 518 62 22
C’est avec plaisir que nous vous enverrons ce Rapport annuel en français. We will be happy to send you this Annual report in English.
146 Electrabel - Jaarverslag 2006
Fax + 32 2 518 64 00
1
Boodschap van Gérard Mestrallet en Jean‑Pierre Hansen
p. 2
Organen van bestuur en controle
p. 4
Panorama van de groep Electrabel p. 5 Electrabel vandaag
p. 6
Het Electrabel-aandeel
p. 8
Geconsolideerde kerncijfers
p. 9
4
Geconsolideerde jaarrekening
p. 51
Consolidatie-organogram van de Electrabel-groep p. 52 Geconsolideerde winst- en verliesrekening
p. 55
Geconsolideerde balans
p. 56
Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen p. 58
2 3
Jaarverslag
p. 11
Markante ontwikkelingen
p. 12
Financiële toestand
p. 18
Corporate governance p. 33 Inleiding
p. 34
Raad van bestuur
p. 35
Comités opgericht door de Raad van bestuur p. 43 College van commissarissen
p. 48
Overige informatie
p. 49
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
p. 59
Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
p. 60
Verslag van het College van commissarissen
5
Jaarrekening Electrabel N.V. Inleiding
p. 132
p. 135 p. 136
Balans
p. 137
Resultatenrekening
p. 138
Resultaatverwerking
p. 138
Bijlagen
p. 139
Tabellen
p. 140
Woordenlijst
p. 144
Sites in Europa
p. 145
Informatie
p. 146
Colofon Dit Jaarverslag kwam tot stand onder coördinatie van het Secretariaat van Electrabel. Het grafisch concept en de productie werden toevertrouwd aan
, Parijs (Frankrijk).
Foto kaft: Luk Vander Plaetse Druk: Antilope, Lier (België) Verantwoordelijk uitgever: Patrick van der Beken Pasteel, Regentlaan 8, 1000 Brussel, België