Eindrapport Februari 2013
Goud Oud in Warffum Dorpsinitiatief voor haalbaarheidsonderzoek naar een vernieuwend concept voor Wonen, Zorg en Welzijn
Eindrapport Februari 2013 21349
GoudOud in Warffum Dorpsinitiatief voor haalbaarheidsonderzoek naar een vernieuwend concept voor Wonen, Zorg en Welzijn
KAW architecten en adviseurs Postbus 1527 9701 BM Groningen Hofstraat 8 9712 JB Groningen Telefoon (050) 369 58 70 Fax (050) 369 58 71 Email
[email protected] Website www.kaw.nl
1
Voorwoord In 2011 heeft Stichting De Hoven aangekondigd Warfheem vanaf 2014 niet langer als verzorgingshuis te kunnen exploiteren. Naar aanleiding hiervan hebben Vereniging Dorpsbelangen Warffum en Stichting Zorg voor Warfheem de handen ineen geslagen en besloten om een toekomstvisie voor ouderenzorg in Warffum uit te werken. Hiertoe is het project GoudOud in Warffum opgezet. De provincie Groningen heeft door middel van subsidieverstrekking ondersteuning geboden en daarmee kon het project voorzien in een haalbaarheidsonderzoek. Diet Hensums heeft als adviseur van bureau KAW architecten en adviseurs het project geleid. Door de inzet van een enthousiaste groep Warffumers en de medewerking van externe professionals is het gelukt om het project GoudOud vorm te geven door de visie uit te werken in een toekomstscenario voor Warffum. Hoe het scenario eruit ziet, leest u verder in deze rapportage. Hiermee is een aanzet gegeven om goede zorg voor alle kwetsbare inwoners in Warffum te behouden. We zijn blij dat er zoveel mensen hebben meegedacht en zich ook willen inzetten voor het vervolg. Daarnaast bedanken we de gemeente Eemsmond en de provincie Groningen voor het gestelde vertrouwen. Februari 2013 Namens de Stichting Zorg voor Warfheem en Vereniging Dorpsbelangen Warffum en Breede Diane Beerlage Francie Kaaijk-Jacobs
2
Inhoud Inleiding
4
1.
Het dorp Warffum
5
2.
De projectstructuur
6
2.1
Structuur
6
2.2
Opdracht
7
2.3
Afsluiting
7
3.
GoudOud in Warffum – het concept
8
3.1
Het Virtuele Verzorgingshuis
8
3.2
Coördinatiepunt Vrijwilligers
9
3.3
Het Zorgpension
9
3.4
Vraagstukken en dilemma’s
9
3.5
Reflectie Klankbordgroep
4.
Aanbevelingen
10
11
4.1
Verder uitwerken Virtueel Verzorgingshuis
11
4.2
Onderzoek financieringsmogelijkheden zorgpension en zorgwoningen
11
4.3
Uitwerken Coördinatiepunt vrijwilligers
11
4.4
Onderzoek naar vervolgfinanciering project
12
4.5
Informeren van het dorp over de uitkomsten
12
4.6
Overleg met gemeente en andere partijen
12
4.7
Droom levend houden
12
Nawoord Bijlage I: Bijlage II: Bijlage III: Bijlage IV: Bijlage V: Bijlage VI: Bijlage VII:
13 Demografie Warffum Verslag workshop Warffum 7 juli 2011 Verslag overleg 19 december 2011 Verslag denktankvergadering 31 oktober 2012 Verslag denktankvergadering 21 november 2012 Verslag Denktank 28 november 2012 - de scenario’s Verslag Klankbordgroep 7 december 2012
14 15 18 20 23 25 28
3
Inleiding Een groot deel van de zorg die nu nog door thuiszorg en andere zorginstellingen wordt geleverd zal de komende jaren de verantwoordelijkheid van mensen zelf worden. Veel van de huidige, bekende concepten als verzorgingshuizen, steunpunten en wijkverpleegkundigen zullen in dorpen verdwijnen of uitgekleed worden terwijl door de krimp dorpen juist sterk vergrijzen en ontgroenen. In de dorpen wonen steeds meer mensen die zorg nodig hebben en steeds minder mensen die die zorg betaald of onbetaald kunnen leveren. Veel oudere dorpsbewoners verhuizen om die reden, als ze er in slagen hun huis te verkopen, naar grotere dorpen met meer (zorg)voorzieningen. In de nabije toekomst is dat geen echte oplossing meer omdat men steeds afhankelijker wordt van het eigen netwerk. Dat netwerk is er vooral in het dorp waar men vaak al lang woont en niet in het dorp waar men naar toe verhuist. In Warffum speelde dit minder omdat daar het verzorgingshuis Warfheem als vangnet fungeert. Het verzorgingshuis in Warffum kampt echter met leegstand en wordt naar verwachting van de zorgaanbieder medio 2013 al gesloten. Toen dit feit bekend werd in het dorp ontstond er veel ongerustheid voor de toekomst en werden er in korte tijd 1600 handtekeningen opgehaald. De Vereniging voor Dorpsbelangen Warffum en Breede (verder in het stuk “Dorpsbelangen Warffum”) en de naar aanleiding van de voorgenomen sluiting van Warfheem opgerichte Stichting Zorg voor Warfheem, trekken in dit project gezamenlijk op om na te gaan of er een alternatief is na de sluiting van het verzorgingshuis. Het gezamenlijke doel is om ook voor Warffumers die door ziekte, beperking of leeftijd een meer beschermde woonomgeving en voorzieningen nodig hebben een plek te creëren in Warffum. Hiertoe is het project GoudOud in Warffum opgezet. De basis is een visie die in 2011 is opgesteld door de gemeente Eemsmond, Stichting de Hoven, Verenigingen Dorpsbelangen Warffum en Usquert, Stichting Zorg voor Warfheem, Vestia, Gezondheidscentrum Warffum, Ceres projecten en KAW architecten en adviseurs. Deze visie is de basis geweest voor het project GoudOud in Warffum. In een aantal bijeenkomsten met een denktank, bestaande uit dorpsbewoners, en een klankbordgroep, bestaande uit professionele en andere betrokken partijen, is die visie uitgewerkt. In hoofdstuk 1 vindt u een beschrijving van het dorp Warffum. Er wordt ingegaan op de demografie en de voorzieningen in het dorp. In het tweede hoofdstuk wordt de projectstructuur met de bijbehorende verantwoordelijkheden aangegeven, die gedurende het uitwerken van de visie in drie toekomstscenario’s is aangehouden. Hoofdstuk 3 geeft het resultaat hiervan weer. De toekomstscenario’s zijn in een drietal bijeenkomsten uitgewerkt. Het laatste hoofdstuk geeft de vervolgstappen weer die naar aanleiding van de uitgewerkte scenario’s zijn ontstaan. Deze vervolgstappen vormen de start van het uitvoeren en realiseren van de uitgewerkte scenario’s.
4
1. Het dorp Warffum Warffum is een mooi Gronings dorp met een nog vrij grote aantrekkingskracht. Qua omvang is Warffum de grootste wierde van Nederland. Het inwoneraantal van Warffum loopt al enkele jaren langzaam terug en stond in 2010 op 2150 inwoners (Zie bijlage 1). Vergeleken met de gemeente heeft het dorp relatief meer inwoners tussen de 45 en 64 jaar oud. Verder is de verdeling van de leeftijd van inwoners gelijk met het gemiddelde op gemeenteniveau. De inwoners van Warffum zijn verdeeld over 940 huishoudens, waarvan 73% in een koopwoning woont. Bijna de helft van de woningen in Warffum is van het type vrijstaand (47%). Een derde van de woningen is van het type twee-onder-één-kap (34%) en er is een klein percentage appartementen (4%). Hoeveel woningen levensloopbestendig zijn is niet bekend. Er zijn teruglopende voorzieningen, maar het dorp heeft een levendig verenigingsleven. Op diverse terreinen zijn er plannen en initiatieven om het dorp sterk en leefbaar te houden. Warffum heeft nog een supermarkt en 3 scholen waarvan 2 basisscholen. De middelbare scholengemeenschap Het Hogeland College heeft ongeveer 1250 leerlingen verspreid over 3 locaties, waarvan de hoofdlocatie (havo/vwo) met haar 650 leerlingen in Warffum is gevestigd. Het jaarlijkse folkloredansfestival op Roakeldais heeft internationale betekenis. Ook het Openluchtmuseum Het Hogeland trekt veel bezoekers naar Warffum. Warffum heeft een eigen gezondheidscentrum waarin huisartsen, fysiotherapeuten en andere zorgverleners samenwerken. De huisarts is ook sterk betrokken bij het realiseren van een goede plek voor mensen die een beschermde woonomgeving nodig hebben. Net buiten Warffum staat de Breedenborg in het gehucht Breede. In Breede bevinden zich ook enkele recreatieve voorzieningen van Warffum zoals een openluchtzwembad, camping en tennisbanen.
5
2. De projectstructuur Het doel van het project GoudOud in Warffum is om de visie, die is opgesteld met dorpsbewoners en professionele partijen, verder uit te werken in een haalbaarheidsonderzoek. Hiervoor hebben Vereniging Dorpsbelangen Warffum en Breede (hierna te noemen Dorpsbelangen) en Stichting zorg voor Warfheem een subsidie aangevraagd bij de Provincie Groningen om een projectleider aan te trekken en is een projectorganisatie ingericht. De projectorganisatie is hieronder beschreven evenals de opdracht die bij de start is geformuleerd.
2.1 Structuur Stuurgroep De stuurgroep is samengesteld uit vertegenwoordigers van de besturen van Dorpsbelangen en de Stichting Zorg voor Warfheem – het dagelijkse bestuur (DB) wordt gevormd door F. Kaaijk en D. Beerlage. Zij hebben ook gefungeerd als opdrachtgever voor de ingehuurde projectleider van architectenbureau KAW, D. Hensums. De stuurgroep heeft vooral bewaakt of de uitwerking past bij de eerder opgestelde visie, heeft voor het draagvlak in het dorp gezorgd en heeft communicatie onderhouden met gemeente, provincie en dorpsbewoners. Verder zijn zij verantwoordelijk voor het eindresultaat en de financiën. Tot slot hebben zij voor coördinatie, onderlinge afstemming en afstemming met relevante ontwikkelingen in het dorp zorg gedragen.
Denktank De leden van deze denktank zijn gevraagd om in circa vier maanden van visie naar haalbaarheidsonderzoek te komen en actief bij te dragen in alles wat daarvoor moet worden gedaan. Dat hebben zij zonder last of ruggenspraak gedaan. Daarbij hebben zij zich gebonden geweten aan de reeds opgestelde visie. De visie is opgesteld in een tweetal bijeenkomst eind 2011. Hierbij waren betrokken, de gemeente Eemsmond, de Stichting de Hoven, Verenigingen Dorpsbelangen Warffum en Usquert, Stichting Zorg voor Warfheem, Vestia, Gezondheidscentrum Warffum, Ceres projecten en KAW Architecten en Adviseurs. De verslagen van deze bijeenkomst zijn te vinden in de bijlagen. Communicatie naar andere partijen heeft plaatsgevonden onder regieverantwoordelijkheid van het DB van de Stuurgroep. De Denktank is gedurende deze vier maanden, drie keer bij elkaar geweest en heeft verder bijdrage geleverd door reactie op stukken, aandragen van ideeën en good practices van elders.
Projectleider De projectleider heeft onder aansturing van het DB van de stuurgroep als adviseur en ondersteuner gefunctioneerd. Ze heeft geïnitieerd, gecoördineerd en gebruik gemaakt van haar netwerk om goede voorbeelden in te brengen en contact te leggen met mogelijke partners.
Klankbordgroep GoudOud in Warffum is een project van en voor Warffum en is dus ook uitgevoerd door en onder verantwoordelijkheid van Warffumers.
6
Toch is het voor de haalbaarheid van het plan belangrijk geweest om een aantal externe partijen een rol te geven in het project in de vorm van een klankbordgroep. De klankbordgroep is samengesteld uit: -
Dorine Sibbes
Provincie
-
Hennie van Beek
Gemeente
-
Jeroen van Neer
Gemeente
-
Marcel Bosma
Zorgkantoor Menzis
-
Hilda Bosker
Stichting De Hoven
-
Margriet Hommes
Zorggroep Groningen
-
Rik Bakker
NOVO
-
Ida Nieboer
Provincie
De Denktank en Stuurgroep hebben gedurende de looptijd van het project 1 tot 2 keer hun ideeën en vragen voorgelegd aan deze Klankbordgroep, waarop zij vanuit hun kennis en kunde kon reageren.
2.2 Opdracht De opdracht van de Denktank is als volgt gedefinieerd: “Concretiseer de eerder opgestelde visie in 2 tot 3 scenario’s die de volle breedte van de visie beslaan. Bij voorkeur een scenario waarin nog een rol is voor het huidige Warfheem, een scenario met nieuwbouw en een scenario zonder speciaal gebouw.” De Denktank is ook nagegaan welke activiteiten al gestart zouden kunnen worden nog voordat Warfheem definitief gaat sluiten, zodat er voor de bewoners van Warffum en omliggende dorpen geen gat valt.
2.3 Afsluiting De van tevoren bedachte structuur heeft goed gewerkt, vooral door de enthousiaste inbreng van veel dorpsbewoners. De resultaten hiervan zijn te lezen in de volgende hoofdstukken.
7
3. GoudOud in Warffum – het concept Het project GoudOud in Warffum is ontstaan naar aanleiding van de voorgenomen sluiting van Warfheem en de hierdoor ontstane commotie onder de inwoners van Warffum. Met GoudOud in Warffum heeft het dorp zelf de handschoen opgepakt om ervoor te zorgen dat iedereen die dat wil Goed Oud kan worden in Warffum met alles wat daarvoor nodig is. In het voortraject is een visie opgesteld door een groot aantal professionele partijen en vertegenwoordigers van de vereniging Dorpsbelangen en de stichting Zorg voor Warfheem (zie voor de visie bijlage 2 en 3). De opdracht die vervolgens door de stuurgroep van het project aan de Denktank is meegegeven luidde: concretiseer de visie in 2 of 3 toekomstscenario’s die de volle breedte van de visie beslaan. Aandachtspunt bij alle scenario’s was dat het om meer gaat dan zorg. Welzijn, erbij blijven horen en veiligheid staan voorop. Daarnaast was ook vanaf het begin van het project helder dat het niet mogelijk zou zijn om zorg in Warffum te organiseren voor mensen die in grote mate geen regie meer kunnen voeren over hun eigen leven. Bij het vormgeven van de scenario’s is gekeken naar: 1. Tijdelijke huisvesting overgebleven bewoners Warfheem 2. Nieuwbouw seniorenwoningen met voorzieningen op plek Warfheem 3. Zorg thuis ook voor de mensen met een behoorlijk grote zorgvraag De bijeenkomsten van de Denktank hebben echter drie andere, in elkaar overlopende en elkaar aanvullende, concepten opgeleverd. De concepten voldoen aan de doelstellingen van het project. Op de laatste bijeenkomst van de Denktank vielen de puzzelstukjes in elkaar op een plan dat bestaat uit een Virtueel Verzorgingshuis, een coördinatiepunt voor welzijn en diensten (vrijwilligers) en een zorgpension. Met het totaalplan dat bestaat uit deze 3 concepten heeft Warffum niet alleen een openlucht museum maar krijgt het ook een openlucht verzorgingshuis. De Denktank denkt hiermee een kader te hebben gevonden dat maatwerk kan leveren, keuze geeft en aansluit bij wat er al is Warffum.
3.1 Het Virtuele Verzorgingshuis Een aantal lokale zorgprofessionals, waaronder die van het Gezondheidscentrum Warffum, is bezig om een Virtueel Verzorgingshuis op te zetten. Een Virtueel Verzorgingshuis is een zorg organiserend netwerk rond een zorgvrager. Door vergaande samenvoeging van zorg en ICT verloopt de zorg voor ouderen via gestructureerde zorgpaden. Mantelzorg, zorg door vrijwilligers én professionele zorg worden zo optimaal op elkaar afgestemd. Door de zorg thuis goed te organiseren kunnen ouderen, mensen met een beperking en chronisch zieken (langer) thuis blijven wonen. Zo behouden zij het contact met hun sociale netwerk dat bestaat uit familie, buren, vrienden en vertrouwde zorgverleners. Het Virtuele Verzorgingshuis moet aan nagenoeg alle bewoners van Warffum de zorg gaan bieden die nodig is om (langer) thuis te blijven wonen. Het merendeel van de financiering vindt plaats via de Zorgverzekeringswet en de AWBZ (wijkverpleegkundigen). Een deel van de zorg is WMO gerelateerd waarbij valt te denken aan huishoudelijke hulp en woningaanpassing met daarbij in de nabije toekomst begeleiding en verzorging. Kern is vooral dat de zorg als een volledig pakket wordt aangeboden en mensen daarbij ontzorgd worden.
8
3.2 Coördinatiepunt Vrijwilligers Zorg alleen is niet genoeg. Samen eten, hulp bij klusjes, samen er op uit, er toe doen, elkaar ontmoeten en dagbesteding zijn ook belangrijk. De organisatie en uitvoering van de deze activiteiten zullen vooral door vrijwilligers gedaan moeten worden of mensen zullen hier zelf voor moeten betalen. Dit is nu deels ook al het geval maar gaat zeker op voor de toekomst. Voor mensen met een zorgvraag in de thuissituatie ontbreekt het in Warffum op dit moment aan een herkenbare en gemakkelijk inzetbare organisatie van diensten en welzijnsactiviteiten, die naadloos aansluit op hun behoeften. Het idee is om een coördinatiepunt te maken dat herkenbaar is voor het dorp en van waaruit alle diensten kunnen worden geregeld. Het coördinatiepunt is uiteraard ook virtueel maar heeft net als de zorg ook een fysiek punt nodig. De coördinator van dit punt zou (voor enkele uren per week) betaald moeten worden via de WMO en inkomsten uit de dienstverlening. De coördinator is verantwoordelijk voor het aanbod, de vrijwilligerspool en de kwaliteit daarvan . Daarnaast is de coördinator de linking pin met het virtuele verzorgingshuis en het zorgpension. Op dit moment verkent een van de denktankleden wat er aan voorbeelden is en wie dat zou kunnen opzetten.
3.3 Het Zorgpension Wanneer Warfheem fysiek verdwijnt is er geen tastbare plek meer in Warffum voor mensen die zorg nodig hebben. Er gaat dan het nodige veranderen: geen plek meer om samen te eten, koffie te drinken, activiteiten te laten plaatsvinden of een plek waar je kunt verblijven als je niet meer de hele dag alleen kunt zijn. Ook voor mensen die tijdelijk niet in hun eigen huis kunnen blijven door ziekte of waarvan de mantelzorgers zo nu en dan moeten worden ontlast is er met het verdwijnen van Warfheem geen plek meer. Als vervanging voor deze functies wordt gedacht aan een zorgpension. Een plek waar je kunt logeren en waar de nodige zorg kan worden geleverd via het Virtuele Verzorgingshuis. Een zorgpension met daarbij een ontmoetingsruimte of huiskamer waar alle eerder genoemde diensten en welzijnsactiviteiten tot hun recht kunnen komen en waar ook het coördinatiepunt ondergebracht kan worden. De voorkeur is om iets dergelijks nieuw te realiseren op de plek van het huidige Warfheem. Op basis van voorbeelden elders in het land moet dit een concept zijn dat te realiseren is door een ondernemer. Naast de eerder genoemde functies kan dit pension mogelijk ook functioneren als hospice of B&B voor toeristen. De Denktank heeft de sterke voorkeur uitgesproken om de ontmoetingsplek, het coördinatiepunt vrijwilligers en zorgpension te realiseren op de plaats van het huidige Warfheem, aangezien dit in het hart van het dorp ligt. De combinatie met een dorpshuis (waarnaar ook onderzoek wordt gedaan) heeft niet de voorkeur omdat hiermee het kleinschalige karakter verstoord wordt en er voor de kwetsbare bewoners van het zorgpension en de bezoekers van de ontmoetingsruimte teveel overlast gaat ontstaan. De Denktank heeft ook Warfumburen, het appartementencomplex voor senioren, als ontmoetingsruimte overwogen. Door de ligging en het gesloten karakter van het complex wordt dit gebouw echter niet direct geschikt geacht.
3.4 Vraagstukken en dilemma’s Naast deze 3 concepten blijft er nog een aantal andere vraagstukken en dilemma’s over dat nog niet is opgelost.
9
1. Er zijn in Warffum na de sluiting van Warfheem geen woningen voor mensen die graag in een beschermde setting willen wonen. Dat wordt als een gemis gezien met name voor de doelgroep kwetsbare ouderen of mensen met een beperking. De grote wens is om hiervoor op de plek van het huidige Warfheem iets te realiseren, zo mogelijk samen met het zorgpension en de ontmoetingsruimte. In het huidige economische klimaat is dit moeilijk maar de Denktank zou toch graag willen onderzoeken of dit niet alsnog haalbaar is. 2. Kunnen we niet een aantal van de huidige bewoners van Warfheem in Warffum houden? De sluiting van Warfheem nadert met rasse schreden. In Warfumburen staan woningen leeg en wellicht is het mogelijk om met inzet van het Virtuele Verzorgingshuis en vrijwilligers een aantal mensen die nog zelf de regie over hun leven kunnen voeren in Warffum te houden als ze dat zouden willen. Kunnen we dit ethisch gezien nog voorstellen? 3. Kan een deel van Warfheem (tijdelijk) in gebruik blijven om al een deel van het concept vorm te geven? Vestia gaat dat nog onderzoeken. Iedereen die betrokken is bij dit project is zich er wel van bewust dat de kans dat dit kan heel klein is. 4. Hoe leggen we de dorpsbewoners uit dat er voor het gebouw Warfheem echt geen toekomst is? Onder de dorpsbewoners leeft nog steeds het idee dat Warfheem met een kleine verbouwing nog prima geschikt te maken is voor de kwetsbare doelgroep. Ook in de Denktank was dit een steeds terugkerend thema. Het lijkt verstandig om aan de dorpsbewoners helder uit te leggen waarom verbouw van het complex te duur is, te weinig oplevert en een kwaliteit geeft die niet meer past bij de komende generaties ouderen.
3.5 Reflectie Klankbordgroep Het concept zoals beschreven in de vorige paragraaf is in december 2012 voorgelegd aan de Klankbordgroep. De grote lijn van de ideeën werd zeer positief en als haalbaar beoordeeld. Het advies van de Klankbordgroep was om het concept niet als 3 ideeën te presenteren maar als één geheel. Alle onderdelen zijn nodig om het Openlucht Verzorgingshuis met de huisarts als zaalarts te realiseren. Door de leden van de Klankborgroep werd als grootste bottleneck het realiseren van de woningen gezien. Hiervoor wordt geadviseerd om ook eens te kijken naar heel nieuwe financieringsconcepten als coöperaties, crowdfunding e.d. Warfheem als ouderenvoorziening zoals die nu bestaat in stand houden lijkt de Klankbordgroep niet echt haalbaar. Wel leek het de aanwezigen goed om dat nog een keer helder te vertellen aan alle dorpsbewoners.
10
4. Aanbevelingen De Stuurgroep gaat de komende periode kijken hoe het project een vervolg kan krijgen en welke (financiële) middelen ingezet kunnen worden om de aanbevelingen vorm te geven en langs welke weg dit het beste kan gebeuren. Hiertoe zullen diverse personen benaderd worden met de vraag zich voor het project GoudOud in Warffum in te willen zetten. De Stuurgroep denkt daarbij aan leden van de Denktank en aan andere betrokken Warffumers die gedurende het haalbaarheidsonderzoek bruikbare ideeën hebben aangereikt of te kennen hebben gegeven betrokken te willen zijn bij het uitwerken van de plannen.
4.1 Verder uitwerken Virtueel Verzorgingshuis Het idee is om een centraal (virtueel) punt te creëren waar een zo groot mogelijke verzameling van zorgaanbieders, vrijwilligers en andere ondersteunende organisaties gecoördineerd hun hulp kunnen aanbieden. Op die manier is het voor Warffumers mogelijk om zelf eenvoudig te kunnen regelen wat ze aan zorg of ondersteunende diensten nodig hebben. Het streven is om het virtuele verzorgingshuis in 2013 operationeel te hebben. Hiertoe zal het Gezondheidscentrum Warffum het initiatief nemen, eventueel in overleg met het Zorgkantoor Menzis.
4.2 Onderzoek financieringsmogelijkheden zorgpension en zorgwoningen Idealiter wordt een zorgpension (werknaam) gerealiseerd door een derde onafhankelijke partij. Om deze ontwikkeling te stimuleren, zal onderzoek worden gedaan naar de financieringsmogelijkheden van een dergelijk zorgpension. In dat zorgpension kan ook het vrijwilligerssteunpunt worden ondergebracht. De stuurgroep probeert in overleg met de gemeente Eemsmond hiervoor een concreet uitgewerkt financieringsplan te maken. Op basis daarvan kan een partner worden gezocht die bereid is een zorgpension met aanvullende diensten te realiseren. De projectgroep doet ook onderzoek naar de realisatie van (zorg)woningen op de locatie van het huidige Warfheem.
4.3 Uitwerken Coördinatiepunt vrijwilligers Op dit moment zijn er al erg veel vrijwilligers actief in Warfheem. In Warffum is er een aantal mensen die graag willen verkennen hoe met de dorpsbewoners een goede structuur kan worden opgezet om alle in de toekomst benodigde vrijwillige dienstverlening, welzijnstaken en zorg kan worden geleverd. Hierop is een aantal acties uitgezet: Novo stelt voor het project een medewerker (onderzoekster via werkervaringsplaats) beschikbaar om onderzoek te doen naar de (toekomstige) zorgvraag in Warffum. Zij gaat hierbij ook kijken naar welke behoefte er is in het dorp en gaat zij na wat inwoners uit Warffum zelf kunnen leveren aan zorg en diensten in hun eigen dorp. De Stuurgroep is opdrachtgever voor dit onderzoek, dat nader wordt afgestemd met de gemeente. Formeren van een werkgroep waarvan de leden beschikken over ervaring met het werken met vrijwilligers en het opzetten van structuren daarin. Ook wordt gedacht aan mensen uit het ondernemerschap die hierin willen meedenken.
11
De werkgroep gaat een concrete opzet maken van het vrijwilligerscoördinatiepunt en de financiering daarvan.
4.4 Onderzoek naar vervolgfinanciering project Voor de verdere uitwerking en implementatie wil de Stuurgroep graag weer een projectleider aanstellen en gaat op zoek naar financiering hiervoor. De eerste stappen daartoe zijn al gezet.
4.5 Informeren van het dorp over de uitkomsten In maart beoogt de Stuurgroep een bijeenkomst te organiseren om de dorpsbewoners te informeren over de uitkomsten van het onderzoek. Tegen die tijd moeten de vervolgstappen meer helder zijn. De communicatie over de voortgang van het project verloopt via de website en Op de Terp. Ook het eindrapport zal op de website te lezen zijn.
4.6 Overleg met gemeente en andere partijen Om na te gaan hoe andere ontwikkelingen aan het concept rondom zorg kunnen worden gekoppeld, wordt het ontwikkelde plan voorgelegd aan de gemeente en andere partijen. Zo kan gekeken worden of aan de GoudOud -kapstok ander projecten en ontwikkelingen kunnen worden gehangen. Het is een idee dat breed wordt gedragen in het dorp maar wat nog veel uitwerking nodig heeft. Het heeft ook veel raakvlakken met diverse andere activiteiten om het dorp ook in de toekomst leefbaar te houden. De stuurgroep wil graag in overleg met de gemeente en maatschappelijke partners om samen na te gaan hoe samen kan worden gewerkt om deze droom te realiseren.
4.7 Droom levend houden Het verder uitwerken van de ideeën wordt de komende jaren heel belangrijk. Er is en wordt heel veel werk door vrijwilligers verzet. Een kleine steun van professionals om de moed erin te houden en af toe even weer wat nieuwe energie en mogelijkheden in te brengen wordt wel als cruciaal beschouwd. De Stuurgroep wil graag in overleg met gemeente en andere partners om te kijken hoe ze de borging van dit proces kan organiseren.
12
Nawoord Met een grote groep mensen is met veel enthousiasme en energie gewerkt aan het tot stand komen van dit concept en er wordt ook al weer hard verder gewerkt aan de uitwerking hiervan. Dit enthousiasme is vooral ook ingegeven doordat het initiatief uit het dorp zelf komt en de dorpsbewoners op hun eigen manier nu proberen in te vullen hoe zij denken dat Warffum zorg kan dragen voor hun kwetsbare medebewoners. Inmiddels is Warffum al een landelijk voorbeeld van hoe je de toekomstige zorg voor ouderen en andere kwetsbare burgers kunt inrichten. Nadeel van een voorbeeld is dat je ook heel veel zelf moet uitvinden en het vaak 3 stappen vooruit en 2 achteruit is. Ook betekent het dat er steeds heel veel aandacht moet zijn om alle dorpsbewoners mee te nemen in de veranderingen. We hopen dat we in dit proces zowel steun als ruimte kunnen houden van alle partijen die nodig zijn om deze droom handen en voeten te geven.
13
Bijlage I: Demografie Warffum Gegevens bevolking: Jaar
Aantal inwoners
1995
2190
2004
2320
2010
2150
Bevolkingssamenstelling naar leeftijdsgroep: Leeftijdsgroepen
Dorp
Gemiddeld gemeente
0-14 jaar
17 %
18 %
15-24 jaar
11
11 %
% 25-44 jaar
22 %
24 %
45-64 jaar
33 %
30 %
65+
17 %
17 %
Basisgegevens woningvoorraad: Jaar
Aantal huishoudens
Woningvoorraad
2004
960
950
2010
940
965
Omvang huur/koop: Koopwoningen
73 %
Huurwoningen
27 %
Appartementen
4 %
2 onder één kap
34 %
Rijtjeswoning
15 %
Vrijstaand
47 %
Woningtypologie:
14
Bijlage II: Verslag workshop Warffum 7 juli 2011 datum
07 juli 2011 onderwerp
Workshop Warffum behandeld door
Christiaan Ensing Verslag workshop Warffum Voorstelrondje, Aanwezig: Klankbordgroep: Huisarts: Vestia: KAW:
-Wil Gorter, Bina Munting, Diane Beerlage, Ineke Baar -Bob Meijer -Willem van Hoof, Frank Velthuis, Magriet Smit -Diet Hensums, Christiaan Ensing
Afwezig: Vestia: Gemeente
-Teus Rook (vanwege privé-omstandigheden) -Voor de gemeente is het overleg nog één stap te vroeg.
Verwachtingen over de workshop/ uitkomsten: Het doel is om concreter te krijgen wat volgens de klankbordgroep nodig is om de mensen in en rondom het dorp Warffum op een waardige manier oud te kunnen laten worden. Wat hebben de mensen uit Warffum nodig en wat is realistisch gezien (zorg en vastgoed) mogelijk om waardig oud te worden? Warffum in cijfers en kaarten Warffum ligt in de gemeente Eemsmond. Het dorp ligt in het westelijke deel van de gemeente. Dit zorgt ervoor dat er een andere sfeer is ten opzichte van de rest van de gemeente. Inherent hieraan is de wens van de inwoners om in en rondom en het dorp Warffum te kunnen blijven wonen wanneer men oud wordt. In 2010 bestond het dorp uit 2170 inwoners (van de 16.205 die in de Gemeente wonen) daarvan is 26.7 % van de huishoudens boven de 65. De gemiddelde vergrijzing was in 2010 7.7 %. In 2030 bestaat het dorp volgens de prognoses nog uit 1850 inwoners, ten opzichte van 14.120 inwoners in Eemsmond. Van alle huishoudens is dan 50.2 % boven de 65 en 19.6 % gemiddelde vergrijzing. Op dit moment heeft het dorp een redelijk aantal voorzieningen. Namelijk een huisarts, (toekomstige) middelbare school, supermarkt er zijn 53 Verzorgingsplekken in Warfheem beschikbaar. Zie de kaart voor de locaties in het dorp. De rechter rode cirkel is Warfheem, goed te herkennen aan de twee halve cirkels van het gebouw. Warfheem ligt gepositioneerd op een centrale positie in het dorp tegenover het café en de rabobank, naast de sportvelden en de begraafplaats en vlakbij het openluchtmuseum. Een ideale locatie voor bewoners die zorg nodig hebben, hun leefwereld veranderd niet en eenzaamheid en isolement van de mensen wordt tegengegaan. De middelste rode cirkel is de voormalige PTT-locatie waar eventueel ruimte
15
kan zijn voor ontwikkeling van “extra” zorgappartementen. De linker cirkel betreft een appartementengebouw. Deze appartementen zijn ruim opgezet en bieden mogelijkheden om tot “zorg” appartementen te worden getransformeerd. Echter ze liggen relatief ver uit het centrum en zijn niet geschikt om de ouderen sociaal betrokken te laten zijn en eenzaamheid tegen te gaan. Ook de afstand tot de voorzieningen (bv. supermarkt) is te groot.
figuur 1; overzichtskaart Warffum
Het huidige Warfheem is een gebouw dat niet meer voldoet voor mensen met een zwaardere zorgvraag. Daarnaast zijn de kamers vrij klein en is het gebouw nu ca. 25 jaar oud. De meest voor de hand liggend optie is een grote renovatie om het gebouw weer te laten voldoen aan de huidige en toekomstige eisen. Dat is echter bijna onmogelijk, doordat het gebouw bestaat uit twee halve cirkels. Alle muren zijn dragend waardoor het gebouw zich niet leent voor interne verbouwingen die nodig zijn voor de creatie van ouderenwoningen en verpleeghuiszorg. De glazen bol: wat hebben (kwetsbare) ouderen in Warffum in 2030 nodig? De klankbordgroep ziet de ouderen het liefst op de centrale locatie van Warfheem. Een locatie waarbij zowel zware zorg mogelijk is (verpleegzorg) en “gewone” zorg. Dit is mogelijk wanneer er appartementen worden gerealiseerd waar gezamenlijk zorg kan worden ingekocht. Zo kan er een hybride locatie worden ontwikkeld waar naast appartementen en een deel verpleegzorg ook één of meerdere KDO-kamers beschikbaar zijn. De vraag hierbij is hoeveel plekken van elke soort er gerealiseerd dienen te worden? Dat is lastig te bepalen door de Klankbordgroep en de huisarts. Het hangt af van de ontwikkeling van de vraag en van de mogelijkheden van zorg bij de mensen thuis. Bij een zorgaanbieder die openstaat voor de wensen van de zorgbehoevende, kan er veel zorg thuis worden geleverd en zijn er dus minder gezamenlijke plekken nodig. Er blijft volgens hen (huisarts en klankbordgroep) wel een vrij grote groep mensen die graag bij elkaar willen wonen om sociaal isolement te voorkomen en om zich veilig te voelen. Wanneer er nu 20 PG en 5 Somatische plekken nodig zijn, kan dit in 2030 betekenen dat er wel het dubbele nodig is. Op dit moment kan de helft van de bewoners van Warfheem (ca.25) een predicaat voor een
16
verpleegtehuis krijgen, daarnaast ligt de gemiddelde leeftijd van de bewoners van Warfheem ook nog heel hoog. Wat betekent dit voor de locatie Warfheem In het ideaalbeeld wordt er een locatie ontwikkeld waarbij er zowel “gewone” zorg mogelijk is met verpleeghuiszorg en KDO-kamers. Hierbij verhuurd Vestia appartementen en wordt de zorg door een zorgpartij geleverd. Financieel betekent dat voor bewoners dat ze huur betalen, kosten voor dagelijks onderhoud en eigen bijdrage voor de zorg. De zorgkosten worden verder gefinancierd uit de WMO en de AWBZ. De woningen zouden allemaal verschillende grootten moeten zijn (niet te groot 50-70 m2), met daarbij algemene voorzieningen die de eenzaamheid tegengaan en het gevoel van veiligheid bevorderen zoals een, met openslaande deuren te bereiken, tuin, en een keuken. Voor het verpleeghuiszorg, zal dan een zorgaanbieder moeten worden gevonden (de klankbordgroep vindt dat een zorgaanbieder minder klinische met haar cliënten moet omgaan dan de Hoven) Er moet op de locatie aandacht zijn voor de ouderen. Daarnaast moet nieuwbouw passen in het dorp, bijvoorbeeld met een hofje, zoiets zoals het oorspronkelijke verzorgingstehuis had (voor het huidige Warfheem) zou goed passen. Dit kan alleen als iedereen zich in het dorp mobiliseert en samenwerkt aan het “nieuwe” Warfheem (inmiddels 1500 handtekeningen voor oud worden in Warffum) door ook zelf mantel en vrijwillige zorg te willen leveren. De bouw van een nieuw Warfheem met goede zorg kan ervoor zorgen dat mensen langer thuis kunnen blijven wonen door zorg vanuit Warfheem aan huis te ontvangen, maar ook dat meer mensen ervoor kiezen om oud te worden in Warffum. Vervolgafspraken De klankbordgroep gaat de droom m.b.t. de zorg zo concreet mogelijk uitschrijven en zo mogelijk al uitwerken richting een businessplan. Een eisenlijst moet dan duidelijk maken wat ze exact willen aan woningen e.d.. Dan kan Vestia nagaan of op basis daarvan een haalbaar plan kan worden gemaakt. Dit moet wel samen met de gemeente worden gedaan i.v.m. woningcontingenten en bestemmingsplannen. Punt van aandacht is de tijdelijke huisvesting van de huidige bewoners tijdens de nieuwbouw. In september/ oktober is er een vervolgafspraak tussen de verschillende partijen gepland, ondertussen houdt men elkaar op de hoogte van eventuele ontwikkelingen. Diet Hensums zal een voorbeeld van een gezamenlijke zorgcomplex in Elsendorp doorsturen en informatie met betrekking tot het concept Dörpsorg aan de klankbordgroep. Conclusie Gaan voor goede zorg Gaan voor een mooie plek Gaan voor de veiligheid voor ouderen Gaan voor goed oud worden in Warffum
17
Bijlage III: Verslag overleg 19 december 2011 Kort verslag van het overleg met vertegenwoordigende partijen van inwoners van Warffum en Usquert (tijdelijk ingestelde projectgroep) als vervolg op de Workshop van 1 december jl. ter completering van de opdracht aan De Hoven en Vestia inzake de toekomst Warfheem dd 19 december 2011 Aanwezig Stichting Zorg voor Warfheem Vereniging Dorpsbelangen Warffum Vereniging Dorpsbelangen Usquert Gemeente Eemsmond Gemeente Eemsmond
mevrouw E.M. Beerlage de heer T. Duursma de heer J. Nienhuis de heer J.B. Van Neer mevrouw H. van Beek
Agenda Mevrouw van Beek opent het overleg en heet een ieder welkom. De bijeenkomst heeft als doel om de vraagstelling cq. opdracht aan De Hoven en Vestia verder uit te werken en aan te scherpen in aanvulling op hetgeen is vastgelegd in de Uitwerking Workshop Warffum van 1 december 2011. Als agenda wordt daarom voorgesteld om genoemde uitwerking door te lopen en met elkaar een planning te maken. Voor de duidelijkheid stelt mevrouw van Beek dat de heer van Neer en zij betrokken zijn bij deze bijeenkomst omdat de gemeente Eemsmond geen partij is voor realisatie van wonen en zorg maar zeker gebaat is bij goede en bereikbare voorzieningen voor ouderen. In aanvulling op de uitwerking van de bijeenkomst van 1 december De heer Duursma: Vestia en De Hoven onderschrijven hetgeen er nu ligt en staan positief tegenover deze benadering en willen zeker onderzoeken wat haalbaar is. Wat gebeurt er wanneer de reactie van Vestia wordt: “Hier kunnen we niets mee?” Het is belangrijk dat de reactie onderbouwd wordt zodat de overige partijen begrip kunnen opbrengen voor de reactie. De term Vader-Moeder-huis: ook ouderen zonder kinderen zijn hier welkom. Wanneer de term een eigen leven gaat leiden kan het gebeuren dat deze groep “buiten de boot” valt. Een “Moederhuis” heeft een warmere uitstraling. Natuurlijk passen ook huisdieren in de laagdrempeligheid en gastvrijheid van het huis. De verwachting is dat een Hospice zeer beperkt gebruikt wordt. De aanwezigheid van een Hospice is daarom geen wet van meten en persen. Wel één van de mogelijkheden om op te nemen in het nieuw te organiseren gebouw. Het fysieke gebouw bestaat in de wens van de projectgroep uit een appartementencomplex/hofje met centrale voorzieningen. Denk hierbij als voorbeeld aan De Mieden of bijvoorbeeld Het Dok. Er is een gezamenlijke ruimte voor partijen: professionals en cliënten: voor en door elkaar. Denk aan een zgn. “bedrijfsverzamelgebouw” of een “voorzieningenverzamelgebouw” waarin ook mantelzorgers en bijvoorbeeld “Steunstee” een plekje hebben. Het is een plek met reuring. In het gebouw is een gemeenschappelijke logeerunit. Het is een plek van waaruit zorg geleverd wordt (bij voorkeur 24-uurs zorg), laagdrempelig met eventueel een winkelfunctie, er is dagbesteding etc.. Er wordt gesproken over de zgn. “houdbaarheid” van appartementen versus levensloopbestendige woningen en hofjeswoningen. De Hofjeswoningen genieten veruit de voorkeur: dit geeft vrijheid maar straalt ook beschermd wonen uit. 18
Zorg om Warfheem De Stichting zorg voor Warfheem gaat dit binnenkort in gesprek met De Hoven. Vervolgafspraken Deze aanvulling en de bijeenkomst van 1 december jl. en de uitwerking hiervan wordt door De Hoven en Vestia gebruikt om de haalbaarheid van hetgeen omschreven is te onderzoeken. Deze partijen geven hierover een terugkoppeling op 22 februari a.s.. Tijdens deze bijeenkomst zijn alle partijen die op 1 december jl. aanwezig waren ook aanwezig.
19
Bijlage IV: Verslag denktankvergadering 31 oktober 2012 datum
31 oktober 2012 werk
21349 GoudOud in Warffum behandeld door
R.A.J. Tamming
Notulen
Denktankvergadering 31 oktober 2012 Aanwezig
Els de Boer Hendricus Kooi Lia Grob Patrick Boon Diane Beerlage Francie Kaaijk Diet Hensums René Tamming Afwezig
Jan Millekamp (m.k.) Els van Stralen (m.k.) Hanneke van de Heuvel Uijen Opening In het kader van de op handen zijnde sluiting van het Warfheem, is de denktank gevraagd om na te denken over scenario’s, die het mogelijk maken op een goede manier oud te worden in Warffum. Voorstelronde: Diane Beerlage is vertegenwoordiger van Stichting Zorg voor Warfheem Francie Kaaijk vertegenwoordigt de Vereniging voor Dorpsbelangen Warffum en Breede. Lia Grob is ruim 30 jaar fysiotherapeut geweest in het dorp. Els de Boer is de buurvrouw van Warfheem. Haar moeder is 97 en wordt verzorgd in Winkheem, een woonzorgcentrum met een gelijke functie als het Warfheem. Hendricus Kooi is jarenlang notaris geweest en is nu druk met vrijwilligerswerk en genieten van de nieuwe levensfase
20
-
-
Patrick Boon is 6 jaar manager geweest van twee zorgcentra, hij heeft 3 jaar bij het zorgkantoor gewerkt en houdt zich nu bezig met de decentralisatie van AWBZ begeleiding naar 4 gemeenten. René Tamming is stagiaire bij team Advies van KAW met als achtergrond de studie sociale planologie. René ondersteunt Diet gedurende dit project. Diet Hensums is specialist Zorg bij KAW en ingehuurd als projectmanager door Dorpsbelangen en de Stichting Zorg voor Warfheem.
Terugblik De dreigende sluiting van Warfheem heeft geleid tot een initiatief om voorzieningen voor ouderen in Warffum te behouden. Wel op een andere meer bij deze tijd passende wijze. De opdracht aan de denktank is om meerdere toekomstscenario’s concreet te maken die voldoen aan de visie. Gelukkig oud worden in Warffum. Als het kan in het eigen huis en in een meer beschermde setting als dat echt niet kan. In Nederland zullen verzorghuizen grotendeels verdwijnen. Dit komt met name door de nieuwe regelgeving van het Rijk. Wel komt er meer budget beschikbaar voor thuiszorg. Voor Warffum komt dit in een stroomversnelling, doordat De Hoven waarschijnlijk al volgend jaar Warfheem gaat sluiten. Voorzieningen voor ouderen zijn onder te verdelen in vier categorieën: Wonen: eigen woning, zorgcomplex, verpleeghuis Ontmoeten: elkaar zien, samen eten, activiteiten, plek als basis Diensten: huishouden, eten, medicijnen Zorg: 2e lijns, verzorgingshuis 1e lijns, thuiszorg, buurtzorg, enzovoort. Visie De visie aan de hand waarvan wordt gewerkt vermeld dat Warffumers (en mensen uit omliggende dorpen) de mogelijkheid moeten houden om in Warffum te kunnen blijven wonen ook als zij veel zorg en begeleiding nodig hebben. In de visie gaat het met name om Goudoud te kunnen worden in Warffum. De denktank wil , net als de huidige functie van Warfheem, de voorziening verbreden naar andere groepen die zo kwetsbaar zijn dat ze het zonder veel zorg en begeleiding niet redden. De visie en de verslagen van eerdere workshops staan op de website www.GoudoudinWarffum.nl Opdracht De opdracht voor de denktank is om de visie meer te concretiseren. Daarnaast wordt van hen gevraagd om mee te denken hoe we in de tijd tussen sluiting van Warfheem en realisatie van iets nieuws, toch de huidige bewoners van Warfheem in het dorp kunnen laten blijven wonen. Wanneer mensen ‘verpleeghuis’ zorg nodig hebben zullen ze naar Winsum- Uithuizermeden of elders moeten verhuizen. De bedoeling is niet (alleen) om nieuwe dingen te bedenken maar juist creatief alles wat er al is in Warffum aan elkaar te verbinden. Er is een mooi gezondheidscentrum, er zijn thuiszorg organisaties actief, er is een levendig verenigingsleven, er wordt al heel veel mantelzorg geleverd, Vriesenstein en Spoorzicht bestaan nog/al als ontmoetingscentra, er is nog een supermarkt en er zijn ondernemers en dorpsbewoners actief met heel veel goede ideeën of kennis van hoe ze het elders doen. Het vormen van ideeën hoeft zich dus niet te beperken tot de bijeenkomsten. Het moet het gesprek worden op verjaardagen en in het dorp. Het is belangrijk om samen te dromen en samen ideeën op te halen. Hoe meer hoe beter. Tijdspad Er zal getracht worden voor januari vanuit alle geopperde ideeën een aantal scenario’s op te stellen. Op 21 november en 28 november zijn er nog een tweetal denktank bijeenkomsten 21
In december zal een moment worden ingepland voor overleg met de klankbordgroep. Werkwijze Er zal breed worden gefantaseerd en besproken. Alle wensen/ideeën komen aan bod. Hier wordt geen limiet aan gesteld. Aan het einde van het traject zullen de ideeën worden geclusterd en zoveel mogelijk geïntegreerd in de verschillende scenario’s Afsluiting Nieuwe data: 21 en 28 november 2012 van 19.30 tot 21.30 uur in Villa Vriesenstein Uitkomsten brainstormsessie: Wonen Zorg Zo lang mogelijk thuis Mogelijkheid om thuis wonen intensievere zorg te krijgen dan nu Beschermd wonen gebruikelijk is. moet mogelijk zijn voor mensen die daar Huisarts behoefte aan hebben 24 uurs zorg, wat Leeftijdsbestendige kunnen vrijwilligers woningen voor hierin betekenen? ouderen Thuiszorg op route Kantoor in complex Herbergier die Vrijwilligers voorziet in kamers Leer/werk plaatsen Warffumburen: Ligt op een verkeerde plek en is te klein om alles op te kunnen vangen. Hofje met een binnentuin. Woningen koop en huur, groot en klein.
Ontmoeten Koffie hoekje
Diensten Alarmering
Winkel
Vrijwilligers moeten het leuk vinden om te helpen/klaar te staan.
Activiteiten overdag in een (multifunctionele) ruimte
De helpende hand moet niet te ver weg zijn
Vrijwilligersgroepen (0e lijn). Zal steeds vaker een beroep moeten worden gedaan op vrijwilligers. Wat zijn hier de complicaties en kansen bij?
Spoorzicht Vriesenstein PTT gebouw Huidige locatie Warfheem lijkt zeer geschikt voor zorghuisvesting.
22
Bijlage V: Verslag denktankvergadering 21 november 2012 datum
22 november 2012 werk
21349 GoudOud in Warffum behandeld door
R.A.J. Tamming
Notulen
Denktankbijeenkomst 21 november 2012 Aanwezig
Diane Beerlage Hendricus Kooi Hanneke Uijen Diet Hensums
Francie Kaaijk Lia Grob Patrick Boon René Tamming
Afwezig
Jan Millekamp (MK) Els van Stralen Els de Boer Opening Er zijn door de denktank leden ook mensen uit het dorp betrokken geraakt en met ideeën gekomen. Het actief praten met mensen en om meningen vragen heeft resultaten opgeleverd. Er wordt een voorstel gedaan om door middel van A3 posters bij bijvoorbeeld de bakker, supermarkt of op de school het onderwerp nog meer aan de man te brengen. Diane maakt hier een voorzetje voor en René gaat hier mee verder en kan deze printen. Er is een aanmelding geweest van Jet Brom. In een enthousiaste mail doet zij een verzoek om ook onderdeel uit te maken van de denktank. Hier wordt positief op gereageerd en Jet Brom zal worden uitgenodigd voor de bijeenkomst volgende week. Verslag vorige keer Er zijn geen opmerkingen of verbeteringen voor het verslag. Aan de hand van de afspraken van vorige week zijn er drie stukken aanwezig. - Leeftijdsopbouw van de inwoners van de gemeente Eemsmond.
23
Warffum is slechts een deel van de gemeente Eemsmond. Er zal moeten worden gekeken of de gegevens nauwkeuriger zijn te verkrijgen. Dat is voor deze vergadering helaas niet gelukt. - Boekje ‘Zorg door dorpskracht’. Dient als inspiratiebron. - Telraam in de vorm van een kaartje om te inventariseren wat de omvang van de bebouwing kan worden. Dient als rekenvoorbeeld. Wonen Wordt verder uitgewerkt in de scenario’s Welzijn en diensten Wordt verder uitgewerkt in de scenario’s Afsluiting – volgende keer In de bijeenkomst van volgende week (28 november) zal het gaan over welzijn en diensten.
24
Bijlage VI: Verslag Denktank 28 november 2012 - de scenario’s datum 30 november 2012 werk
21349 Goudoud in Warffum onderwerp
scenario’s uitkomsten denktank
GoudOud in Warffum: de scenario’s Het project GoudOud in Warffum is ontstaan door de voorgenomen sluiting van Warfheem en de commotie die hierover ontstond onder de bewoners van Warffum. Met GoudOud in Warffum heeft het dorp zelf de handschoen opgepakt om ervoor te zorgen dat iedereen die dat wil Goud Oud kan worden in Warffum met alles wat daarvoor nodig is. In het voortraject is met een groot aantal professionele partijen en vertegenwoordigers van de Dorpsbelangen en de Stichting Zorg voor Warfheem is een visie opgesteld (bijlage 2 en 3). Deze visie is verder uitgewerkt in een Denktank sessie met bewoners van Warffum. In de Denktank waren 3 scenario’s meegegeven. 1. Tijdelijke huisvesting overgebleven bewoners Warfheem 2. Nieuwbouw seniorenwoningen met voorzieningen op plek Warfheem 3. Zorg thuis ook voor de mensen met een behoorlijk grote zorgvraag Aandachtspunt bij alle scenario’s was dat het om meer gaat dan zorg, welzijn, erbij blijven horen en veiligheid staan voorop. Daarnaast was ook vanaf het begin helder dat het niet mogelijk zou zijn om voor mensen die geen regie meer kunnen voeren over hun eigen leven de zorg in Warffum te organiseren.. Uiteindelijk zijn het echter 3 andere elkaar aanvullende concepten geworden die wel voldoen aan de doelstellingen. Op de laatste bijeenkomst van de Denktank viel de puzzel in elkaar op een concept dat bestaat uit een virtueel verzorgingshuis, een coördinatiepunt voor welzijn en diensten (vrijwilligers) en een zorgpensioen. Met het idee dat bestaat uit deze 3 concepten heeft Warffum niet alleen een openlucht museum maar ook een open lucht verzorgingshuis. Met deze 3 concepten denken we een kader te hebben gevonden dat maatwerk kan leveren, keuze geeft en aansluit bij wat er al is Warffum.
Het virtuele verzorgingshuis Een aantal lokale zorgprofessionals waaronder het gezondheidscentrum is bezig om een virtueel verzorgingshuis op te zetten. Dat virtuele verzorgingshuis kan aan nagenoeg alle bewoners van Warffum alle zorg bieden die ze nodig hebben om thuis te blijven wonen. Het merendeel van de financiering vindt plaats via de Zorgverzekeringswet en de AWBZ. Een klein deel van de zorg is WMO gerelateerd waarbij valt te denken aan huishoudelijke hulp en woningaanpassing en wellicht straks begeleiding. Kern is vooral dat de zorg als een pakket wordt aangeboden en mensen daarbij ontzorgd. 25
Vraag aan klankbordgroep: hoe kunnen de geldstromen makkelijk samengevoegd worden en kan ook snelle indicatie plaatsvinden voor WMO . Kan dit allemaal opgelost in de bestaande woningvoorraad
Coördinatiepunt vrijwilligers Zorg alleen is niet genoeg. Maatlijden, klusjes, er op uit, er toe doen, anderen ontmoeten zijn ook belangrijk. Dat zijn werkzaamheden die nu maar zeker in de toekomst vooral door vrijwilligers moeten gebeuren of wat mensen zelf moeten betalen. Dat si nu ook al deels het geval. Wat nu voor mensen in de thuissituatie ontbreekt in Warffum is dat dit makkelijk en herkenbaar ingeschakeld kan worden en naadloos aansluit op het virtuele verzorgingshuis. Het idee is nu om een coördinatiepunt te maken dat herkenbaar is voor het dorp en van waaruit alle diensten kunnen worden geregeld. De coördinator zou (voor enkele uren per week) betaald moeten worden via de WMO en inkomsten uit de dienstverlening. Op dit moment verkent een van de denktank leden wat er aan voorbeelden is en wie dat zou kunnen opzetten. Vraag aan de klankbordgroep: Welke voorbeelden kent u die hier op lijken en waar van geleerd wordt Kan dit werken met vrijwilligers en een professionele begeleider Kun je geld vragen voor deze diensten door vrijwilligers en hoe ga je om met mensen met een minimuminkomen
Een zorgpension Wanneer Warfheem fysiek verdwijnt is er geen tastbare plek meer in Warffum voor mensen die zorg nodig hebben. Een plek om samen te eten, koffie te drinken, activiteiten te laten plaatsvinden en een plek om te zijn als je niet meer de hele dag alleen kunt zijn. Ook voor mensen die tijdelijk niet in hun eigen huis kunnen zijn of waarvan de mantelzorgers zo nu en dan moeten worden ontlast is er met het verdwijnen van Warfheem geen plek meer. Als vervanging voor deze functies denken we aan een zorgpension. Een aantal kamers waar je tijdelijk kan zijn en waar zorg kan worden geleverd via het virtuele verzorgingshuis. Met daarbij een ontmoetingsruimte/huiskamer waar alle eerder genoemde functies een plek kunnen vinden.. Ook het coördinatiepunt kan hierin een plek vinden en wellicht kan de functie ook worden gecombineerd. De voorkeur is om iets dergelijks nieuw te realiseren op de plek van het huidige Warfheem. Op basis van voorbeelden elders in het land moet dit een concept zijn dat te realiseren is door een ondernemer. Naast de eerder genoemde functies kan dit pension ook functioneren als hospice of B&B voor toeristen. Vraag aan de klankbordgroep: Kent u dergelijke concepten Welke functies zou dit nog meer kunnen vervullen Hoe kunnen we een haalbaarheidsonderzoek opzetten
26
Naast deze 3 concepten blijft er nog een aantal andere vraagstukken over die nog niet zijn opgelost. 1. Er zijn in Warffum geen woningen voor mensen die graag in een beschermde setting willen wonen. Dat wordt als een gemis ervaren met name voor de doelgroep kwetsbare ouderen of mensen met een beperking. De grote droom is om hiervoor op de plek van het huidige Warfheem iets te realiseren. In de huidige economische situatie lijkt dit een droom te blijven. 2. Is er nog een mogelijkheid om een aantal van de huidige bewoners van Warfheem in Warffum te houden. De sluiting van Warfheem nadert met rasse schreden . In Warfumburen staan woningen leeg en wellicht is het mogelijk om met het virtuele verzorgingshuis nog een aantal mensen die zelf regie kunnen voeren in Warffum te houden als ze dat zouden willen. 3. Kan een deel van Warfheem (tijdelijk) in gebruik blijven om al een deel van het concept vorm te geven. Vestia gaat dat nog onderzoeken – iedereen is zich er wel van bewust dat dit waarschijnlijk niet kan. 4. Hoe leggen we de dorpsbewoners uit dat er voor het gebouw Warfheem echt geen toekomst is Onder de dorpsbewoners leeft nog steeds het idee dat Warfheem met kleine verbouwing nog prima geschikt te maken is voor de kwetsbare doelgroep.
27
Bijlage VII: Verslag Klankbordgroep 7 december 2012 datum 12 december 2012 werk 21349 GoudOud in Warffum behandeld door Diet Hensums Aanwezig Dorine Sibbes Hennie van Beek Jeroen van Neer Marcel Bosma Hilda Bosker Margriet Hommes Diane Beerlage Francie Kaaijk Ida Nieboer Diet Hensums
Provincie Gemeente Gemeente Menzis De Hoven Zorggroep Groningen Stichting Zorg voor Warfheem Ver. voor Dorpsbelangen Warffum en Breede provincie KAW
Vanuit de denktank Rik Bakker, Lia Grob, Hanneke Uijen, Patrick Boon, Els de Boer en Jet Brom Afwezigen : Teus Rook, Vestia (m.k.) , René Tamming (m.k.), T. Leembrugge 1. Opening Francie Kaaijk en Diane Beerlage vertellen wat over de achtergrond van het project, de doelstelling en wat er de laatste maanden is gebeurd. Nu ligt voor een stuk dat is gemaakt door de denkttank bestaande uit dorpsbewoners. 2. Korte kennismaking Rondje wie is wie en waarom zit hij of zij aan tafel. 3. Bespreken concepten Rondje met reacties op het stuk dat voorligt: Mevrouw Hommes vraagt zich af in hoeverre er bij het maken van de plannen rekening is gehouden met alle veranderingen in de AWBZ/WMO en ZFW die op ons afkomen. Een andere vraag is in hoeverre ondernemers bij dit plan betrokken zijn. Verder wordt gesuggereerd om ook de ontwikkelingen en kansen rond inzet mensen met een beperking of enige afstand tot de arbeidsmarkt te gebruiken om een service en dienstennetwerk vorm te geven. Koester ook de huidige vrijwilligers bij Warfheem en neem ze mee in de nieuwe ideeën. Maak het ook meer integraal in de zin van richt je diensten aanbod op alle Warffumers en niet alleen op oud of ziek. Verbreed het draagvlak .
28
De heer Bakker van NOVO geeft aan dat hij ook graag dagbesteding wil integreren in het concept voor ‘zijn’ cliënten. De grote lijn van de ideeën wordt als zeer positief en haalbaar beoordeeld. Er wordt zeer dringend geadviseerd om het niet als 3 ideeën te presenteren maar als 1 geheel. Je hebt alle ideeën nodig om het Openlucht Verzorgingshuis met de huisarts als zaalarts te realiseren. Grootste bottleneck is waarschijnlijk het realiseren van stenen. Hiervoor wordt geadviseerd om ook eens te kijken naar hele nieuwe financieringsconcepten als coöperaties – crowdfunding e.d. Novo – Rik Bakker biedt aan om een stagiair van sociale geografie in inventarisatie te laten doen van de potentiele zorgvraag in het dorp maar ook naar het potentiele aanbod aan vrijwilligers. Dit aanbod wordt omarmd. Diane en Francie overleggen met Rik hoe een en nader kan worden vorm gegeven. Warfheem als ouderenvoorziening in stand houden lijkt niet echt haalbaar. Wel goed om dat nog een keer helder te vertellen aan alle dorpsbewoners. 4. Rondvraag Hilda Boskers geeft aan dat er nu nog ca. 18 mensen wonen in Warfheem. Dat met die mensen rustig naar een andere plek wordt gezocht. Team medewerkers dat er nu is blijft in stand tot de laatste bewoner is vertrokken. Dat kan nog het hele volgende jaar duren. 5. Vervolgacties Onderzoek door student naar huidige zorgvraag Verder uitwerken van concept als totaal Gezondheidscentrum gaat virtueel verzorgingshuis verder uitwerken en nodigt wellicht ook nog wat andere partners daarbij uit Onderzoek naar financieringsmogelijkheden zorgpension (werknaam) Overleg met gemeente en andere partijen om na te gaan hoe andere ontwikkelingen aan het concept rond zorg kan worden gekoppeld 6. Afsluiting In februari of maart wordt wellicht de klankbordgroep nogmaals uitgenodigd om weer mee te denken over het verder uitgewerkte plan. Francie Kaaijk bedankt alle aanwezigen voor hun mooie bijdragen. Het DB van Goud Oud gaat nu nadenken hoe de volgende stappen eruit zien.
29
