Eigenwijs jongerenthema’s
APRIL 2014 | JAARGANG 5 | 1
voor ouders
Sport in het gezin
Actief zijn en grenzen stellen
Gezond leven Sportiviteit als bindmiddel
Thema:
Bewegen is gezond
Vooraf Een EigenWijs over beweging en sport. Dat is een spannende... Spannend voor ouders, kinderen, maar ook voor de Jeugdbond zelf. Er wordt zo verschillend over sport gedacht. Sport heeft een grote aantrekkingskracht op de meeste jongeren, niet in het minst door de grootse prestaties van (Nederlandse) sporthelden op topniveau. En dat is nu juist de zorg van ouders en ambtsdragers. Want topsport is veelal afgoderij, misbruik van Gods dag en Naam, absurde beloningen en prestatie ten koste van alles. Maar niet alle sport is topsport, en bewegen is sowieso echt noodzakelijk. Ik durf wel te stellen dat elke jongere – en oudere trouwens ook! – regelmatig beweging nodig heeft. Dat kan een stevige wandeling zijn, de dagelijkse kilometers naar school, een potje voetbal op straat of het wekelijkse volleybaluurtje in een met elkaar gehuurde gymzaal. Veel jongeren willen graag lid worden van een sportvereniging. Dat is begrijpelijk. Zo’n vereniging biedt je alles op het terrein van de sport die jij leuk vindt. Maar dat is niet alles. Een club is een gemeenschap. Onkerkelijke club- en teamgenoten bepalen veelal de sfeer. Vaak heerst er een wereldse sfeer rond trainingen en wedstrijden. Stress en irritatie worden geuit door middel van krachttermen en vloeken, na afloop is er bier. En het gaat toch vooral om het winnen, om de teamen clubprestaties. De situatie zal per vereniging verschillen.
8 Sport in het gezin
Petra Jacobse-Weststrate en Gertrude de Regt
Het hangt mede af van het type sport en van de leden van de club. Maar de bezwaren tegen sportverenigingen zijn zeker niet ongegrond. Ik denk dat iedereen wel het belang van voldoende beweging voor kinderen en jongeren zal inzien, maar waar de grens getrokken wordt, zal per gezin – en ook wel per gemeente – verschillend liggen. Dat maakt deze EigenWijs een spannende. Veel gezinnen zullen zich erg herkennen in de worsteling van de familie Zwambach uit Hardinxveld, terwijl er aan de andere kant JV’s zullen zijn die geen sportavond zullen organiseren. Welke grens ook getrokken wordt, belangrijker is waar ons hart naar uitgaat, wat onze levenshouding is. De apostel Paulus – die veel zal hebben gelopen tijdens zijn zendingsreizen – trekt in dit kader een mooie geestelijke les uit de sport: Weet gijlieden niet dat die in de loopbaan lopen, allen wel lopen, maar dat één de prijs ontvangt? Loopt alzo, dat gij dien moogt verkrijgen. En een iegelijk die om prijs strijdt, onthoudt zich in alles. Dezen dan doen wel dit, opdat zij een verderfelijke kroon zouden ontvangen, maar wij een onverderfelijke (1 Korinthe 9: 24, 25). Sport mag nooit doel op zich zijn, maar kan wel dienstbaar zijn aan ons leven hier op aarde, waarbij het uiteindelijk gaat om de genadeprijs, verdiend en toegepast door de Heere Jezus. Laurens Kroon
2 Vooraf
Laurens Kroon
3
Bijbelstudie ‘De les van de loper’
8
Bijbelse kaders
Jaco Pons
12 Gezond leven Raymond Warnaar
10
14
20
18 Winnen of verliezen? Jan Möhlmann
2
23
Opvoeden en loslaten
Petra Jacobse-Weststrate en Gertrude de Regt
Adventure therapie
Bas van Hell
Sport op JV
Gertrude de Regt
Meer informatie (leestips, websites e.d.)
De les
van de loper Lezen: Hebreeën 12: 1-17 In de Bijbel wordt op slechts een aantal plaatsen iets over sport gezegd. Het Bijbelgedeelte wat we gelezen hebben is hier een voorbeeld van. Paulus gebruikt het beeld van de loopbaan om de Hebreeën op te roepen om te strijden voor de overwinning. Ballast weg
Een sporter denkt goed na hoe hij de beste kan worden. Hij neemt voldoende rust, let goed op wat hij eet en draagt kleding die hem zo min mogelijk hindert. Paulus zegt in vers 1 zegt: ‘Laat ons afleggen allen last en de zonde, die ons lichtelijk omringt.’ Lees Kolossenzen 3:8-10 en 1 Petrus 2:1. Welke zonden worden hier genoemd, die afgelegd moeten worden? Welke zonden in jouw leven, naast de in bovenstaande teksten genoemde, hinderen jou (zie ook het Formulier van het Heilig Avondmaal)?
Aansporing
Bij een sportwedstrijd zijn er mensen die de sporters aanmoedigen. Ze worden aangespoord om nog harder te lopen. Dat beeld gebruikt Paulus ook in vers 1: ‘Daarom dan ook, alzo wij zo groot een wolk der getuigen rondom ons hebben liggende’. Op welke manier betekent de ‘wolk der getuigen’ een aansporing voor jou persoonlijk?
Volhouden
Alleen de beste sporter krijgt een prijs. Een sporter mag dus niet verslappen, maar moet vol blijven houden tot het einde toe. Dat is het voorbeeld wat Paulus geeft in 1 Korinthe 9: 24. Welke boodschap geeft Paulus ons in deze tekst?
De prijs
In de tijd van Paulus wordt bij de loopbaan de lauwerkrans omgehangen. Alle sporters kunnen de prijs zien. Dat motiveert hen nog meer. Lees 1 Korinthe 9: 25. Welke twee soorten kransen beschrijft Paulus? Wat is het verschil tussen de kransen (vergelijk 2 Timotheüs 4: 6-8, 1 Petrus 1: 3-4, Jakobus 1: 12)?
De Overwinnaar
De overwinning kan niet gehaald worden zonder de Heere Jezus. Hij is het enige Voorwerp van het geloof. Hij heeft de overwinning behaald op de satan en zijn rijk. Zo mag de gelovige ook zien op Hem, die het kruis verdragen heeft en de schande veracht heeft om de vreugde die in Hem voorgesteld was. Wat betekent het voor jou persoonlijk dat de Heere Jezus het kruis gedragen heeft en de schande veracht heeft?
Jaco Pons
3
K A DE R S
Bijbelse
Het lichaam, Gods tempel
KADERS
4
Bewegen is gezond. Daar is iedereen het wel over eens. Over sport zijn de meningen meer verdeeld, door de randverschijnselen die erbij horen. Die dingen zorgen ervoor dat christenen niet met alle vormen van sport mee kunnen doen. Maar wat is je richtlijn? EigenWijs zet een aantal Bijbelse kaders op een rij.
DE BIJBEL OVER HET DOEL VAN ONS LEVEN Het doel van de mens is: God verheerlijken. Waarom wij ook altijd bidden voor u, dat onze God u waardig achte der roeping en vervulle al het welbehagen Zijner goedheid, en het werk des geloofs met kracht; Opdat de Naam van onzen Heere Jezus Christus verheerlijkt worde in u, en gij in Hem, naar de genade van onzen God en den Heere Jezus Christus (2 Thess. 1: 11). God schiep de mens voor de eeuwigheid en naar Zijn beeld. De mens viel in zonde, doordat hij als God wilde zijn. De straf van God hierop is de dood. Uit genade geeft God zondige mensen weer het leven. God wil de eerste plaats hebben in ons leven, ons leven moet in alle dingen gericht zijn op Zijn eer.
1
Betekenis voor dit thema: Wij moeten alles wat we doen (ook actieve en sportieve bezigheden) zien in het licht van de eeuwigheid en ons scheppingsdoel. Beantwoordt het daaraan? Wij moeten ons bewust zijn van onze zondige aard en niet denken dat wij zelf de verleidingen het hoofd kunnen bieden. Daarvoor is Gods genade en het licht van Zijn Geest nodig. Van onszelf zijn we altijd geneigd de zonde te bagatelliseren: het is niet zo erg, iedereen doet het.
2
De Bijbel over de doorwerking van de zonde
De Bijbel over ons lichaam
Doorwerking van de zondeval: mens wil als God zijn, gericht op eigen eer en roem. Maar God weet, dat ten dage als gij daarvan eet, zo zullen uw ogen geopend worden; en gij zult als God wezen, kennende het goed en het kwaad (Gen. 3: 5). Dit zit in ieder van ons. Het gevaar is dat wij alle goede dingen die wij van God ontvangen, op een zondige, verkeerde manier gebruiken, namelijk tot onze eigen eer en geluk in plaats van tot Gods eer. Verder hebben alle mensen diep in hun hart het verlangen ‘als God’ te zijn: de beste, door niemand overtroffen, degene waar anderen tegenop zien.
Ons lichaam moet een tempel van God zijn. Of weet gij niet dat uw lichaam een tempel is des Heiligen Geestes, Die in u is, Dien gij van God hebt, en dat gij uws zelfs niet zijt? Want gij zijt duur gekocht; zo verheerlijkt dan God in uw lichaam en in uw geest, welke Godes zijn (1 Kor. 6: 19, 20). Dat betekent dat wij ons lichaam goed moeten verzorgen en het geen ‘afgodstempel’ mogen laten zijn. Alles wat wij met ons lichaam doen, moet gericht zijn op Gods eer. Wij moeten ook zorg dragen voor onze gezondheid. Want niemand heeft ooit zijn eigen vlees gehaat, maar hij voedt het en onderhoudt het, gelijkerwijs ook de Heere de gemeente (Ef. 5: 29). Maar doet aan de Heere Jezus Christus, en verzorgt het vlees niet tot begeerlijkheden (Rom. 13: 14).
Betekenis voor dit thema: Een christen moet zich ver houden van mensverheerlijking. Dat is een zonde waar Gods Woord een niet mis te verstaan oordeel over uitspreekt. In de praktijk kun je hierbij denken aan fanclubs, meedoen aan en kijken naar wedstrijden waar de winnaars op een voetstuk worden gezet. Maar ook bij het leiden of zelf meedoen aan een sportactiviteit zal er op moeten worden gelet dat het niet gaat om de eer van de winnaar.
Betekenis voor dit thema: Wij moeten ons lichaam gezond en fit houden. Daarvoor zijn gezond eten, voldoende beweging en voldoende nachtrust nodig. Er is onder ons veel aandacht voor gezonde voeding, maar nog te weinig voor voldoende beweging. Ons lichaam mag geen afgodstempel zijn. We kunnen ons lichaam verafgoden als we het perfect willen maken door uren te besteden aan bodybuilding, een abnormaal slankheidsideaal of een topconditie die alleen kan worden bereikt door veel trainen.
3
5
4
DE BIJBEL OVER SPORT EN BEWEGING Sport wordt in de Bijbel alleen expliciet genoemd in de brieven van Paulus. Hij geeft het voorbeeld van de hardloopwedstrijd als aansporing om God, met alle krachten die we hebben, te dienen: als mensen in de wereld dit al doen voor een krans die verwelkt, hoeveel te meer moeten christenen zich dan beijveren om een kroon te ontvangen die eeuwig is. Verder is er geen expliciete aandacht in de Bijbel voor de noodzaak van voldoende beweging, omdat dat toen helemaal geen issue was. Beweging was in die tijd gewoon hard, lichamelijk werken. Er werd veel gelopen van de ene plaats naar de andere. De Bijbel spreekt van werken en rusten. Beweging als vorm van vermaak was er in die tijd wel, maar uit de Bijbel valt niet af te leiden dat dit iets was waar christenen zich mee bezig hielden. Dit geldt overigens voor bijna alle tegenwoordige vormen van vrijetijdsbesteding. Betekenis voor dit thema: De noodzaak van voldoende beweging was in de tijd van de Bijbel nog geen aandachtspunt, maar in onze tijd is het dat wel. Als je niet voldoende beweging hebt door je dagelijks werk of woonwerkverkeer, is het goed dat je die beweging wel zoekt. Te weinig bewegen is ongezond, daarmee verwaarloos je je lichaam. Voldoende beweging is daarom niet alleen iets voor sportievelingen, het hoort bij onze verantwoordelijkheid als mens. Het competitie element in wedstrijdsport vind je ook terug bij andere vormen van vrijetijdsbesteding, zoals gezelschapsspellen. Competitie is op zich niet verkeerd, maar kan het wel worden als onze eerzucht erdoor wordt aangewakkerd. In de huidige wedstrijdsport zie je het daar vaak ontsporen.
6
De Bijbel over omgaan met elkaar De samenvatting van Gods geboden ‘heb God lief boven alles en je naaste als jezelf’ heeft consequenties voor de manier waarop wij met elkaar omgaan. Het betekent dat je God boven alles eert en dat je een ander (minstens) net zoveel goeds toewenst als jezelf. Doet geen ding door twisting of ijdele eer, maar door ootmoedigheid achte de een den ander uitnemender dan zichzelf (Fil. 2: 3). Ootmoed wordt in de Bijbel een eigenschap genoemd die God behaagt, terwijl Hij trots en hoogmoed verafschuwt. Zijt met de ootmoedigheid bekleed; want God wederstaat de hovaardigen, maar den nederigen geeft Hij genade (1 Petr. 5: 5). Betekenis voor dit thema: Bij een sport- of spelactiviteit moet er ruimte en respect zijn voor iedereen. Het moet bijdragen aan de saamhorigheid in een groep. Het moet bij een spel of sportieve activiteit gaan om samenspel en niet om een strijd tegen elkaar. In Bijbels licht gezien moet het je zelfs niet uitmaken of jij wint of de tegenpartij. Als je allemaal genoten hebt van een goed en sportief gespeeld spel, is je doel bereikt.
5
De Bijbel over staan in de wereld
6
De Bijbel is duidelijk over hoe een christen in de wereld moet staan. Volop ‘bij de tijd’, in contact met de wereld, maar niet behorend bij de wereld. En wordt dezer wereld niet gelijkvormig, maar wordt veranderd in de vernieuwing uws gemoeds, opdat gij moogt beproeven welke de welbehagende en volmaakte wil van God is (Romeinen 12: 2). Trekt niet een ander juk aan met de ongelovigen; want wat mededeel heeft de gerechtigheid met de ongerechtigheid, en wat gemeenschap heeft het licht met de duisternis? En wat samenstemming heeft Christus met Belial, of wat deel heeft de gelovige met den ongelovige? Of wat samenvoeging heeft de tempel Gods met de afgoden? Want gij zijt de tempel des levenden Gods, gelijkerwijs God gezegd heeft: Ik zal in hen wonen en Ik zal onder hen wandelen, en Ik zal hun God zijn, en zij zullen Mij een volk zijn (2 Kor. 6: 14-16). Betekenis voor dit thema: Deelnemen aan seculiere georganiseerde sport heeft vaak tot gevolg dat je je verbindt aan meer dingen dan alleen de sportieve activiteit. De seculiere sport heeft niet de Bijbel als uitgangspunt. Hoewel de waarden en normen per sportvereniging verschillen en er soms wel rekening wordt gehouden met christelijke principes, is het gevaar toch groot dat je je door lidmaatschap verbindt aan dingen die niet naar Gods Woord zijn of verkeert in een sfeer waar je je als christen niet thuis kunt voelen. Dit pleit voor zoeken naar mogelijkheden om sportief bezig te zijn met mensen die Gods Woord en geboden als beginsel in hun leven hebben.
Bijbelse
DE MACHT VAN SPORT
7
Alle dingen zijn mij geoorloofd, maar alle dingen zijn niet oorbaar; alle dingen zijn mij geoorloofd, maar ik zal onder de macht van geen mij laten brengen (1 Kor. 6: 12). Sport op zich is niet verkeerd, maar het heeft een macht in zich waar je makkelijk onder gebracht wordt. Een macht die je tot zonde kan verleiden. In veel sporten staan de wetten haaks op het gebod van de Heere. Niet zozeer in de wedstrijd, maar wel in de wereld er om heen. De zondag is een belangrijke dag in de wedstrijdsport. De finales van belangrijke sportevenementen zoals het WK worden meestal op zondag gespeeld. In het wielrennen worden jonge sporters gedwongen doping te gebruiken. In de voetballerij worden jonge jongetjes gescout door grote voetbalclubs. Omkoping blijkt sinds jaren een hardnekkig probleem te zijn. Er wordt wat gelogen over zaken als bloedwaarden en transferbedragen. Is de nummer 1 in de Tour de France echt de beste, of was hij gewoon het beste in de leugen en het omzeilen van de dopingcontroles? Uiteindelijk laat dit alles je leeg. Hebt de wereld niet lief, noch hetgeen in de wereld is (...) En de wereld gaat voorbij en haar begeerlijkheid; maar die den wil van God doet, blijft in der eeuwigheid (1 Joh. 2: 15-17). Dit geldt natuurlijk niet alleen sport, maar alles wat in de wereld is. Wie zijn hart gezet heeft op het maken van verre reizen, of het lezen van boeken en het maken van muziek, zonder eerst het Koninkrijk van God te zoeken, staat aan het einde van de loopbaan met lege handen.
Het lichaam, Gods tempel
KADERS
7
INTERVIEW
Sport in het gezin Actief zijn en grenzen stellen
8
Sport heeft op veel jongeren een grote aantrekkingskracht. Jongeren bruisen van energie en het competitie element prikkelt hen. Ouders zijn blij als hun kind graag buiten actief is. Maar sport heeft ook zijn grenzen. Hoe ver gaat de betrokkenheid bij sport en de hele wereld eromheen? Dat zijn herkenbare vragen voor de familie Zwambach uit HardinxveldGiessendam. Een gezin dat midden in de worsteling van de praktijk van elke dag staat.
Ze kunnen met recht een actief gezin worden genoemd. Peter (vader) speelt op woensdagavond zaalvoetbal met een aantal volwassenen uit verschillende reformatorische kerken. “Ook vind ik het leuk om met de jongens te voetballen, bijvoorbeeld als we op vakantie zijn.” Peter voetbalde als kind al graag. “Maar ik mocht van mijn ouders niet op voetbal. Ik heb wel aan atletiek gedaan.” Zijn vrouw Arianne doet weinig aan sport. “Ik heb zelf nooit veel met sport gehad, maar ik stimuleer het wel bij de kinderen omdat het goed voor ze is. Ik heb liever dat ze buiten actief zijn dan dat ze achter de computer zitten.”
Inzicht
De oudste jongens Coen (15) en Jop (11) lijken wat sportiviteit betreft op hun vader. Coen: “Ik vind sport heel leuk en belangrijk. Je krijgt er inzicht door omdat je strategisch moet zijn in een spel en je houdt ook je conditie op peil. Bovendien is het heel gezellig.” Coen tafeltennist, voetbalt graag en fietst elke dag zo’n dertien kilometer heen en terug naar school. Sinds kort heeft hij een lichtgewicht stuntstep. “Een paar van mijn vrienden hebben die ook. We gaan naar de skatebaan om daar kunstjes te oefenen. Ik zou nog wel een keer naar het skatepark in Rotterdam willen, daar heb je heel veel leuke banen.” Ook Jop tafeltennist en voetbalt graag. “Op school is er een tafel waar we in de pauzes op tafeltennissen. Mijn vriendjes gaan ook naar tafeltennis. Verder fiets ik naar school, maar dat is niet zo ver.” Arianne: “En hij kan heel hard rennen!” Sophie (9) is volgens haar moeder een heel beweeglijk meisje dat echt haar energie kwijt moet. Ze vertelt dat ze graag de handstand doet en bijna elke dag op de trampoline springt: “Op de trampoline kan ik veel kunstjes zoals de handstand en een kniesalto.” Zwemmen doet ze ook graag: “Soms ga ik bij mijn vriendinnetje zwemmen in het zwembad.” Sinds kort zit Sophie op gym. De jongste kinderen in het gezin zijn Steyn (4), Ties (2) en Jet (3 maanden).
Ook bij slecht weer hoeven de jongens niet stil te zitten. Op de Wii kunnen ze tennissen, voetballen en andere dingen doen. Peter doet soms ook mee. Coen: “Voetbal is het enige waarmee ik mijn vader kan verslaan.” Daar is Peter het niet mee eens: “Met tafeltennissen kan ik niet tegen je op.”
Winnen en verliezen
Sporten is goed voor kinderen, vindt Peter. “Het sociale aspect vind ik heel belangrijk. Ze leren omgaan met winnen en verliezen.” Dat zie je bij tafeltennis ook terugkomen. “Je leert respect te hebben voor de andere spelers. Bijvoorbeeld door ‘sorry’ te zeggen bij een netbal of een hand te geven na de wedstrijd.” Coen vult aan: “Sommige spelers gaan expres op een lager niveau spelen omdat ze willen winnen. Dat is niet leuk voor de andere spelers. Je moet een ander zijn winst gunnen. Als je tegenspeler heeft gewonnen, zeg je ‘gefeliciteerd’ en als je tegenstander verliest, zeg je ‘goed gespeeld’. Jop: “Soms gebeurt het dat kinderen niet tegen hun verlies kunnen. Laatst ging er een meisje huilen, dat vond ik zielig.” Aan het eind van het jaar wordt er in hun woonplaats een scholierentoernooi gehouden. Arianne: “Dat gebeurt op de dag dat het vuurwerk wordt uitgeleverd, om jongeren van de straat te houden.”
Sterallures
Door hun verschillende achtergrond hebben Arianne en Peter “Sporten is gezond, verschillende ervaringen met maar het mag niet het sport. Arianne: “Mij heeft sport belangrijkste worden” nooit zo geboeid, maar Peter is opgegroeid in de buurt van Amsterdam, temidden van Ajax fans. Ik merk dat ik me altijd wat terughoudender opstel als het over sport gaat. Peter is zelf ook sportief en is snel ergens enthousiast voor. Dat betekent dat we eerst samen moeten praten, zodat we naar de kinderen toe op één lijn zitten. Overigens weten de kinderen dit zelf ook wel, ze maken er geen misbruik van.” Dat kwam onder andere naar voren toen Coen enkele jaren geleden uit school kwam met de vraag of hij lid mocht worden van de voetbalvereniging. Een paar vrienden gingen er heen en vroegen of hij ook kwam. Arianne: “Een bekende vertelde me dat ze nare dingen had gehoord over die club. Toen was het voor mij gelijk al duidelijk dat ik Coen daar niet op wilde hebben.” Peter: “Hij zou van mij best op voetbal mogen als het alleen om de sport zelf ging. In onze woonplaats wordt wel rekening wordt gehouden met christelijke jongeren. Er worden bijvoorbeeld geen wedstrijden op zondag gespeeld en
9
ze hoeven niet mee te doen met het verkopen van lootjes. “We vinden het Maar er gebeurt zoveel langs belangrijk dat ze een de lijn, het fanatisme, vloeken goed geweten hebben en schelden, die sfeer vind ik niet goed.” en de juiste keuzes Een ander punt vinden de kunnen maken” ouders de sterallures die voetballers krijgen van hun publiek. Peter: “Er wordt door veel voetballers grof geld verdiend. Voetballers staan in de media voortdurend in de schijnwerpers. Dat zie je bij andere sporten veel minder terug. En de druk om hogerop te gaan als je goed bent, is groot.” Arianne: “Als dat gebeurt, weet je niet waar het uitkomt. En dan heb je als ouders je kind wel de eerste stap laten zetten.”
Prioriteiten
Sport is niet iets nieuws. In de Bijbel wordt ook al gesproken over sport. Peter: “Paulus gebruikt de wedloop als
10
voorbeeld hoe een christen zich moet focussen op het belangrijkste levensdoel. Maar ik denk wel dat bijvoorbeeld de voetbalwereld van nu een heel andere wereld is. Het is een afgodische wereld. Het gaat niet meer alleen om het spel.” Arianne: “We proberen de kinderen duidelijk te maken dat de Heere het zo niet wil.” De ouders zijn blij dat hun kinderen hun argumenten begrijpen. Coen: “Eerst wilde ik uit alle macht op voetbal omdat mijn vrienden dat ook deden. Maar ik ben een keer mee geweest en ik heb gezien dat het wel waar is wat mijn ouders zeggen. Als je een goal scoort, ben je een held, maar als je mist, wordt er van alle kanten ‘boe’ geroepen. Je ziet ook dat jongens elkaar de winst niet gunnen als ze elkaar niet mogen. Dat vind ik niet sportief.” Uiteindelijk kwamen de jongens via school en vrienden bij tafeltennis terecht. Dat bleek voor iedereen een goed alternatief. De jongens voetballen nog steeds heel graag, maar doen het niet in verenigingsverband. Arianne: “Bij Jop merk ik dat voetbal als sport nog wel op nummer één staat, hij kan het heel goed. Hij is via vrienden ook nog
door de voetbalvereniging benaderd. Maar als ik zie hoe voetbal dan het gezinsleven beheerst, ben ik blij dat ze er niet op zitten. Dan sta je elke zaterdagochtend aan de lijn en moet er ook door de week nog verschillende keren worden getraind.” Niet iedereen maakt dezelfde keuzes op dit gebied. Peter en Arianne hebben daar wel eens gesprekken over met ouders van vriendjes: “Die staan er soms anders tegenover dan wij. Er zijn vriendjes die wel op voetbal zitten. Voor ons moet sport ontspanning blijven en het mag ons gezinsleven niet beheersen.” Sporten kost, hoe dan ook, tijd. Zijn er grenzen aan de tijd die je met sport doorbrengt? Arianne: “Ik vind dat je wel prioriteiten moet stellen. De jongens moeten hun huiswerk maken, Coen gaat naar catechisatie en heeft een folderwijk. Die dingen gaan voor. Volgens Jop is dat helemaal geen probleem: “Tafeltennis kost je maar een uurtje per week, dat is niet zo lang.”
Sport in de media
De jongens sporten actief, af en toe volgen ze sport ook via de media. Coen: “Op maandag wordt er op school wel over sport gepraat, maar niet heel uitgebreid. Soms hoor
ik dat er een goede wedstrijd is gespeeld of een mooie goal is gescoord. Ik kijk niet op zondag en ik heb ook geen behoefte om alle wedstrijden te volgen. Sommige kijk ik wel even na. Ik kijk wel eens naar een tafeltennistoernooi en naar snowboarden. Dat zijn mooie sporten om te zien.” Moet je naar sport kijken om er op school bij te horen? “Het is wel stoer om erover mee te kunnen praten en je weet zo ook welke clubs en spelers goed zijn. Maar er wordt niet heel lang over gepraat. In de eerste en tweede klas hadden we het vaker over sport dan nu.”
Geweten
Sporten is gezond, maar het mag niet het belangrijkste voor je worden, zeggen Peter en Arianne. “Je probeert je kinderen nu zo goed mogelijk te begeleiden, maar je ervaart ook dat je ze zelf niet vast kunt houden. Er komt een moment dat je ze los moet laten. We vinden het belangrijk dat ze dan een goed geweten hebben en de juiste keuzes kunnen maken.” Petra Jacobse-Weststrate Gertrude de Regt
11
ARTIKEL
Gezond leven
“Bewegen is voor de psyche net zo belangrijk als voor het lichaam”
Sla een krant of tijdschrift open en de kans is groot dat je een artikel tegenkomt over gezond leven. De aandacht daarvoor is niet onterecht. Een behoorlijk percentage Nederlanders is te dik. In de reformatorische achterban wordt veel geschreven over gezonde voeding. Maar hoe staat het met de aandacht voor voldoende beweging? EigenWijs ging hierover in gesprek met huisarts J.P. Peters uit Beekbergen.
Om maar met de deur in huis te vallen, welke positieve effecten heeft beweging op je gezondheid?
Er zijn veel positieve effecten op te noemen voor alle leeftijden. Door te bewegen ontwikkelen je spieren zich en word je lichamelijk sterker. Hierdoor is er veel minder kans op vallen en als je valt is dat vaak met minder ernstige gevolgen. Maar beweging heeft natuurlijk ook een gunstige invloed op het functioneren van hart en bloedvaten, op het verbranden van overtollig vet, het cholesterolgehalte en bijvoorbeeld ook het tegengaan van botontkalking.
Met andere woorden, mensen die meer bewegen dan hun buurman, zijn over het algemeen gezonder?
Ja, afgezien van erfelijke factoren en speciale omstandig-
12
heden kunnen we dit inderdaad zo constateren en is het ook wetenschappelijk vastgesteld. Zelfs mensen die ongezonde gewoonten handhaven kunnen met beweging een gedeelte van de schade aan hun lichaam compenseren. Bij iemand die te maken heeft met dichtgeslibde aders maar relatief veel beweegt, zie je dat het lichaam vaak zelf in staat is om een nieuw netwerk van kleine (bypass) adertjes aan te maken, waardoor het bloed verder kan blijven stromen. Voldoende beweging beschermt ook tegen overgewicht. Bewegen betekent trouwens niet altijd gewicht verliezen. Weliswaar wordt vet verbrand, maar zal de spiermassa toenemen.
En als we letten op de psychische gezondheid, wat is dan het effect van bewegen?
Bewegen is voor de psyche net zo belangrijk als voor het lichaam, ze zijn niet los te koppelen van elkaar. Bij mensen die depressief zijn, is vaak het eerste advies: ga regelmatig fietsen, zwemmen, hardlopen, of zoek een andere vorm van beweging. Want door te bewegen maakt ons lichaam het stofje endorfine aan. Endorfine heeft een positief invloed op onze stemming en heeft daardoor een zelfde soort effect als een antidepressief medicijn.
Kunnen we ook teveel in beweging zijn?
Ik ben huisarts en geen arts van topsporters die wellicht hun lichaam op sommige momenten kunnen overbelasten. Maar bij gewone mensen is dit vrijwel ondenkbaar. Integendeel, dan ontstaan blessures juist vanwege te weinig beweging of training. Dus mijn pleidooi is er juist op gericht om voldoende beweging te zoeken. Ook de Bijbelse uitspraak dat de ‘lichamelijk oefening tot weinig nut zou zijn’ (1 Timotheüs 4: 8) is geen argument om minder te bewegen. Het gaat Paulus hier niet om minder lichaamsbeweging, maar om te waarschuwen tegen mensen die door ascetisch vasten, waardoor ze veel gewicht verliezen, denken heiliger te kunnen leven.
En te weinig beweging?
De gevaren van te weinig beweging worden onderschat. Immobiliteit is een groot risico voor de gezondheid. Van mensen die door ziekte gedwongen zijn in bed te liggen, neemt de spiermassa per week met tien procent af! Sinds de intrede van auto’s, brommers, wasmachines, drogers en andere machines in onze maatschappij is er een bewegingsarmoede ontstaan. Door de welvaart en verhaasting van de maatschappij nam vervolgens ook het roken en slechte eetgewoonten toe. Met als gevolg meer gewicht en minder beweging. Gelukkig zien we de laatste jaren weer een omslag in het denken van mensen en wordt er ook in de media meer aandacht gegeven aan de noodzaak van dagelijkse beweging. Gezond leven houdt trou-
wens niet alleen bewegen in. Het betekent ook slechte gewoontes laten en gezonde matigheid betrachten. Dus een balans van inspanning en ontspanning.
Is er binnen de gereformeerde gezindte voldoende aandacht voor deze balans?
Ja, steeds meer, ik denk trouwens dat er weinig verschil is tussen mensen uit onze gezindte en daarbuiten. Mensen krijgen in de gaten dat je door beweging je prettiger voelt en het op een positieve manier verslavend kan werken. Vroeger moest je een sportieveling zijn om een trainingspak aan te trekken, maar vandaag de dag zie je in de vooravond op verschillende straathoeken hardloop- of wandelgroepjes zich verzamelen.
Welke praktische adviezen wilt u meegeven?
Er is een heel heldere handreiking zoals deze door de Nederlandse hartstichting wordt gegeven, namelijk om ons minimaal drie keer per week matig tot redelijk in te spannen. Dat kan dan gaan om flink wandelen, hardlopen, zwemmen, fietsen of sporten. Zoek iets dat bij je past. Ga dus niet zwemmen als je een hekel aan water hebt. Bouw de fysieke inspanning ook gecontroleerd op. Zorg ervoor dat je tijdens de inspanning gewoon kunt blijven praten. Het kan ook goed zijn om in groepsverband bezig te zijn om elkaar te stimuleren. Behalve het zoeken van meer beweging is het ook van groot belang om slechte (eet) gewoonten op te geven. Vermijd luiheid en zoek een natuurlijke balans tussen inspanning en ontspanning. Het is ook belangrijk dat ouders en leidinggevenden hier voldoende aandacht voor hebben door jongeren op vrije dagen in te schakelen bij klusjes in en rond huis, maar ook door met elkaar iets sportiefs te gaan doen. Ook zie ik hier goede mogelijkheden voor het verenigingsleven. Staat bij catechisatie Gods Woord centraal, probeer dan op de vereniging ook gezelligheid, samen zijn of samen dingen doen een plaats te geven. Dit kan ook door een gezamenlijke fietstocht of voetbalpartijtje.
Tenslotte, bent u zelf ook voldoende in beweging?
Ja, elke zaterdagochtend ben ik samen met een enthousiaste groep vrienden en andere mannen aan het voetballen. We doen dit in weer en wind altijd buiten. Er is een hele hoge drempel om af te zeggen. Een goede onderlinge sfeer is heel belangrijk, maar iedereen is razend fanatiek. Eerlijk gezegd leef ik de hele week naar dat moment toe. Ik zou het iedereen gunnen om in zijn eigen omgeving met vrienden iets te doen. Raymond Warnaar
13
INTERVIEW 14
Adventure therapie LEREN DOOR ACTIE
Karel Post helpt als adventure therapeut jongens met een gedragsprobleem door ze in actie te laten komen. Vuur stoken, mountainbiken, met boomstammen sjouwen, aan het werk dus. En ondertussen af en toe even stil staan en naar jezelf kijken.
Een stuk buiten Kootwijkerbroek heeft Karel Post zijn therapieruimte, ‘The Ranch’. Dat is geen steriele ruimte met een sofa in het midden, maar een blokhut met een houtkacheltje, een paar boomstronken om op te zitten en aan de muur een oude zaag en een paar houten ski’s. En niet te vergeten de praktijkruimte buiten: een grasveld voor de blokhut. Op de Ranch ontvangt hij vaak jongens van acht tot twintig jaar met een gedragsprobleem.
Leren door bewegen Als gymleraar was hij gefascineerd door gedrag en beweging en hoe dit bijdraagt aan de ontwikkeling van het kind. In de studie psychomotorische therapie (PMT) die hij is gaan volgen staat dit centraal. Hij noemt een voorbeeld uit de adventure therapie: “Als ik een jongen vraag om een plank te zagen en halverwege loopt het wat stroef, is de vraag wat hij gaat doen. Gaat hij steeds wildere zaagpogingen doen of neemt hij afstand om te kijken wat er aan de hand is.” Tijdens deze studie werkte Post bij Eleos. “Daar merkte ik dat jongens met opstandig gedrag moeite hebben met praten over hun problemen. Bij adventure therapie zet je ze aan het werk. Ik begon met mountainbiketochten. Daar blijkt in een paar uur wie voor elkaar zorgt en wie niet. En wat de schuld krijgt als het misgaat: de fiets, het pad, het zand. Zo was er een jongen die midden in de winter gelijk al kletsnat was omdat hij door een plas reed en vervolgens in de eetpauze van een zandheuvel sprong. Leuk, maar ruim voor het einde van de tocht was zijn energie op. Op zo’n moment kun je terugkijken op de consequenties van zijn keuzes: “Weet je nog dat je gelijk door de plas reed en van die zandheuvel sprong? Wat als je dat niet had gedaan?” In de adventure therapie komt het steeds terug: je leert de jongeren kijken naar hun eigen gedrag door het zelf te ervaren. Bij therapie is het vaak moeilijk om het geleerde ook thuis en op school toe te passen. Daarom werkt Post het liefst met één van de ouders erbij. Een vader kan zijn zoon er dan later nog eens aan herinneren: weet je nog van het mountainbiken?
Erkenning geven Het is belangrijk om de jongens de ruimte te geven. Dat merkt hij ook in de vader-zoon-weekenden die hij voor de Jeugdbond organiseert. “Als vader moet je vooral afvragen wat het met je kind doet en wat hij er op lange termijn van leert. Als je zoon de tent aan het opzetten is, is de verleiding soms groot om hem te corrigeren op de punten waar het beter kan. Toch is het beter je waardering uit te spreken voor wat wel goed gaat. Dat levert hem erkenning op.”
Eigenheid ontwikkelen Het brengt de therapeut op een belangrijke vraag voor ouders: “Wat wil je met je kinderen? Moeten het kopieën van jezelf worden of wil je ze leren op eigen benen te staan en eigen keuzes te maken? Tot twaalf jaar zie je dat kinderen vooral veel in zich opnemen en willen weten hoe het zit. Daarna komt een fase van verkennen waar ze zelf staan ten opzichte van wat ze meegekregen hebben. Waarom mag ik geen alcohol “Geef ze vertrouwen. drinken? Waarom moet ik op Geef ze verantwoordelijktijd thuis zijn? Ouders zijn heid. Laat ze fouten geneigd om daartegen in verweer te gaan. Maar die jongen maken, als ze er maar is aan het zoeken waar voor van leren.” hem de waarde ligt en hoe hij dit overbrengt naar zijn vrienden. Dat sparren, schuren, trekken hoort erbij, want uiteindelijk worden ze er sterker van en gaan ze het ook zelf uitdragen.” Post erkent dat dit niet makkelijk is. Het vraagt namelijk van ouders om te accepteren dat kinderen een andere keuze maken. Zeker bij zaken rond het geloof is dat ingewikkeld. Post heeft daar geen pasklaar antwoord op, maar vindt het vooral belangrijk dat ouders zich ervan bewust zijn. Uit zijn praktijk weet hij dat dit (op latere leeftijd) in een relatie tot spanningen kan leiden. “Daar komen twee mensen bij elkaar. Heb je je eigen identiteit niet scherp, dan gaat dat wringen. Mensen gaan die zoektocht vaak te laat aan. Het is mooi als daar in de puberteit ruimte voor is.”
Informatie verzamelen In de therapieën ziet Post jongens met autisme, ADHD, problemen met autoriteit, maar die diagnose relativeert hij. Uiteraard houdt hij rekening met de specifieke problemen die bij de diagnose horen, maar de methode is steeds dezelfde: door ze dingen te laten doen vormt hij zich een beeld van de jongen en wat hij nodig heeft om
15
te ontwikkelen. De binnenkomst is vaak al even wennen voor ze. Het is geen standaard therapieruimte. “Soms laat ik ze het vuur aansteken. Dan zie je ineens dat een boom van een kerel bang is voor het vuur.” Vaak begint Post met de jongens zelf naar hun problemen te vragen. Zo probeert hij te ontdekken hoe ze tegen hun eigen probleem aankijken. Loopt het gesprek even niet, dan bedenkt hij een opdrachtje. Hij geeft ze bijvoorbeeld een blokje hout waar een grote spijker een klein stukje in geslagen is en een handvol losse spijkers. Vervolgens vraagt hij ze zoveel mogelijk spijkers op die ene spijker te leggen, een schijnbaar onmogelijke opdracht. “Ik kijk dan wat de jongen doet. Gaat hij het proberen? Vindt hij het een belachelijke opdracht? Vraagt hij of het anderen
16
wel lukt?” Dit soort opdrachtjes leveren de therapeut veel informatie over de jongen. Het biedt ingangen om over hun gedrag te praten. “Hoort dit bij jou? Doe je dit vaker?”
Herkennen waar het misgaat In de therapie houdt Post in de gaten wat de jongen nodig heeft. “De een moet leren zijn mond te houden, de ander moet leren praten. Ik ben gespitst op het probleem van de jongens en het herkennen waar het misgaat. Zo’n jongen is dan tijdens het vlotten bouwen bezig met een touw en dat wordt afgepakt. Je ziet hem even opkijken, een zwaaibeweging met zijn hand maken en weer doorgaan. Ik leg dan de activiteit stil en vraag die jongen wat er gebeurde:
Jongen: Niks, niks. Karel: Nee, niks? J: Nou ja, hij pakte het touw af. K: En wat gebeurde er toen met jou? J: Gewoon, ik zwaaide met mijn hand en ging weer verder. K: Wat betekent het dat je met je hand zwaaide? J: Ja, dat ik ervan baal. K: Aha, dan moet je voortaan opletten wanneer je met je hand zwaait, want dan baal je ergens van. Daar moet je dan iets mee doen. “Als therapeut hoef ik de jongens er niet van te overtuigen dat het misgaat. De kans is groot dat het op school of thuis al genoeg is geprobeerd. Ik moet proberen uit de gebaande patronen te blijven. Ik probeer nieuwe ervaringen mee te geven. Dus een verwende jongen zal ik eerder wat extra regels meegeven en een jongen die vaak kort wordt gehouden, geef ik meer ruimte binnen de therapie.”
Dankbaarheid Het is lastig als een jongen er zelf geen zin in heeft. Het is volgens Post van belang dat de jongens op de Ranch komen. “De omgeving en eerste aanpak breekt vaak al wat weerstand. Daarna moeten we in het pantser een klein gaatje boren. Weet ik dat een jongen met brommers werkt, dan begin ik daar over. Het is zoeken naar de juiste aansluiting. Het is dan belangrijk om steeds het gevoel te geven dat ze welkom zijn. Bovendien hoeven ze niks af te leren, ze mogen vooral iets bijleren. Een grote mond kan heel handig zijn, alleen is het wel fijn als je ook kunt kiezen voor rustig praten.” Karel Post spreekt met grote verwondering en dankbaarheid als hij het heeft over de gevallen waarin hij echt iets kon toevoegen. Het ontroert hem als hij ziet dat een jongen die een paar jaar eerder in een schreeuw om gezien te worden alles in zijn leven kapot maakt, nu verantwoordelijkheid neemt en voor zijn medegezinsleden zorgt. “Zulke jongens moeten erkenning krijgen voor hun pijn en zichzelf leren begrijpen. Dan ontstaat er ruimte om op een goede manier de aandacht op zich te vestigen.”
Tips Gevraagd naar tips voor ouders komt er een heleboel los: kinderen hebben de behoefte om gezien te worden lichamelijk contact is belangrijk (knuffelen en stoeien ligt dicht tegen elkaar) stimuleer je kinderen vraag je regelmatig af: moeten mijn kinderen kopieën van mij worden of zelfstandige mensen? wees aanwezig en beschikbaar
als je met je kinderen aan de slag bent: sluit aan bij wat ze doen en denk niet te snel dat ze iets niet kunnen Post merkt zelf hoe mooi zijn zoontje het vindt om de open haard aan te steken. “Dan laat ik hem zijn gang gaan, prachtig! Maar ik zeg wel dat ik er altijd bij wil zijn als hij het aansteekt.” Volgens de therapeut is het belangrijk om aan je kinderen over te brengen dat je in ze gelooft. “Geef ze vertrouwen. Geef ze verantwoordelijkheid. Laat ze fouten maken, als ze er maar van leren.” Tegelijk benadrukt Post dat het belangrijk is jezelf te blijven en er niet al te krampachtig mee om te gaan. Een prachtige les van een bevlogen therapeut en vader. Bas van Hell
Het bedrijf van Karel Post heet Outback Explorers en hij werkt daarin samen met Bas van Dijk. Naast jongenshulpverlening en coaching doen ze ook teamtrainingen. Of het nu individueel is of in een groep: in alles staat het ervaringsgericht leren door outdooractiviteiten centraal. Meer informatie: outbackexplorers.nl en Twitter: @OutbackXplorers.
17
Winnen of verliezen? Beste jongere,
ARTIKEL
en of samen met Het is geweldig om alle n. rte spo te om ijk rk- of Wat is het heerl om na een drukke we . Je kijkt er naar uit zijn te ief Op die act n. n rte ere and te gaan spo verzetten door even te ten ach ged r tot rust. je oo ag erd schoold Je komt zijn een gave van God. ig bez ief act weer is er ien al’ kun je manier gez dat ‘heerlijk potje voetb na nt wa n, ade gel op op winst. Maar, Je bent weer Dan sta je figuurlijk n. rte spo van el do t de sport jezelf tegenaan. Dat is he l dingen kun je ook in vee bij als Zo e. zijd er is ook een schaduw verliezen. d ‘disportare’, wat van het Latijnse woor ijk ijnl ch ars wa mt ko van sporten: Het woord ‘sport’ men. Dat is het doel ko en hav de in n, me nnen doen. betekent: tot rust ko erk weer goed te ku ol)w ho (sc je rna daa an aam om bezig zijn met je lich het middelpunt te sta t, komt de sport in lies ver g oo t he uit Als je dat doel k. en daarmee jijzelf oo ? mijn leven. Sport Wat levert het je op rt was de hartslag van spo nt wa , van s alle ke Oefening en Ik weet er voor leraar Lichamelij ing leid op n ee e lgd vo , competitie was mijn doel. Ik n: competitie volleybal rte spo de en hill sc ver en dat ik beoefende daarbij zelf veldvoetbal. Op de dag enden en competitie vri t me ash rt ging squ spo r al, zaalvoetb aar. Zonde sport of keek ik ern aan ik ht dac e, rtt ijk g je: “Heerl om niet actief spo rken je het wel en ze he n hie sc Mis j. mi t ig om te sporten, het niet goed me ijk, het is ook geweld gel bt he Je n.” rte ef voordat zoveel te kunnen spo levert het je op? Ge n vraag stellen: wat ee ch to je ik e? Het wil erd maar dan t mij oplev ord. Weet je wat he wo ant rlijk ee ns ee kwam niet tot je verder leest een versleten knie. Ik En . op en lev ds rel , sneller. Ik miste leverde mij een we hoger, beter, harder er, me de wil Ik . rust, niet in de haven mezelf. aide eigenlijk allemaal om echt het doel! Het dra
dame (nu mijn Genade met een leuke jonge pen lkam nië Da de via g Door een ontmoetin had iets gemerkt aan jn leven radicaal. Ik vrouw) veranderde mi heeft de Heere willen n van de Heere en dat je haar van het liefhebbe dan gaat ervaren dat heilig jaloers. En als je rd we Geef jezelf punten Ik n. dan ike n, ru nde geb per te betalen voor je zo (1 t/m 5) hoe belang vraag bent en niets hebt om ijt kw d over: wees Go ed geb n rijk de Dan blijft er éé er. me t woorden in jouw le nie ht ec je helpt sport ven zijn. de Heere daar iets g! Wat een wonder als mij de zondaar genadi iemand die het niet Hoe meer punten ho ere is dan goed voor He De n. are erv et e meer je in van do de gevarenzone zit! ! verdient. Dat is genade over. Met een is het sporten zeker dan “en n, gge ze je doen, “Ja,” hoor ik heel belangrijk orten moet je blijven ” Zo is het niet. Sp niet belangrijk e… ekj ho n ee ns in ee e t ekj tes bo Doe ook de richtlijnen meegeven. t wa l we je wil ik maar 5......................... Winst?V erlies.........................1 5.......................... op deze pagina.
18
Zelf sporten.................. ........ 1 5..........................Sport volgen.........................1 5...............Meedoen m et de groep...............1 1.......................... Gods Woord.......................... 5 1.................... Gods Wo ord ‘doen’....................5 5........................Het ‘hier en nu’........................1
Waarom sporten?
1. De Heere heeft veel aandacht besteed aan de schepping van jouw lichaam. Daarom moet je er goed voor zorgen. Het lichaam is een tempel van de Heilige Geest. Onthoud daarom ook het belangrijkste: dat je enige troost moet zijn ‘dat ik met lichaam en ziel het eigendom ben van Christus’. 2. Gezondheid: veel mensen hebben te weinig lichaamsbeweging. - Conditie opbouwen = lekkerder in je vel - Verlaagde bloeddruk
- Gunstig effect op cholesterol en overgewicht - Minder kans op hart- en vaatziekten af - Remt het natuurlijke afbraakproces en) (broze bott 3. Pedagogische gevolgen: a. Zelfbeheersing b. Geduld c. Volharding d. Samenwerking e. Omgaan met winnen en verliezen f. Zelfvertrouwen g. Ontspanning
Richtlijnen Tijd: reken de tij d eens uit dat je met sport bezig doen, het volgen bent. Zowel in he van sport(ers) en t zelf het erover nadenk af die je besteedt en. Trek daar de aan serieus Bijbe tijd eens llezen en gebed. Prestatie mag nie Tel uit je winst t belangrijker zijn of verlies. da n de persoon: moe tegenstander neer t jij de doorgebr halen als hij alleen oken op het doel afga sporter ook in jo at? Mag die mind uw team meedo er go ede en? Of wil je alle spelletje of alleen en winnen? Gaat om de winst? het om het Gods geboden: zo maar twee eruit gehaald: Staat sp Is de zondag ee ort op de eerste n rustdag zonder plaats? sport? Je boezemzonden : is de sport die jij doet een hinde kunnen dienen? He rnis om de Heer eft de sport jou e te zo in de greep? Dan stoppen! Tot rust komen Zelf probeer ik nog twee keer pe r week te sporte en zaalvoetbal m n. Volleybal op din et collega’s op vr sdagavond ijd agmiddag. Preste koste van alles. ren is gezond, m aar niet ten Ik speel liever ee n goede wedstrij d die ik verlies da Heerlijk om dan na n een slechte die afloop een friss ik win. e douche te nem weer aan de slag en en met nieuw te kunnen gaan! e energie Door inspanning tot rust gekom en. Jan Möhlmann Jan Möhlmann is docent bewegings onderwijs aan het Driestar College in Gouda
19
ARTIKEL
Sportiviteit
als bindmiddel
“Jongeren zien elkaar op een heel andere manier”
De JV is de ontmoetingsplek voor jongeren in de gemeente. Maar niet iedere jongere is gemotiveerd voor het inhoudelijke programma van de JV en ook trouwe bezoekers komen niet alleen voor de Bijbelstudie. Leidinggevende Jan Verbaas: “We proberen in ons programma een balans te vinden en elke jongere iets te bieden. Juist een sportactiviteit levert hieraan een belangrijke bijdrage.
20
De Goudse +14 JV Timotheüs kan elke twee weken rekenen op zo’n 20-25 jongeren. Ze komen er om hun vrienden te ontmoeten, maar niet alleen daarom. Jan Verbaas: “Wij willen de jongeren een gezellige sfeer bieden waarin ze zich kunnen ontspannen, maar waarin ook serieus met elkaar gesproken, nagedacht en gelezen wordt. We proberen daarin een goed evenwicht te vinden. Dat betekent dat we naast reguliere avonden met Bijbelstudie ook een sportieve avond inplannen. Ook een sportavond wordt altijd begonnen met bezinning rond de Bijbel. Dat doen
we meestal in de sportzaal, voorafgaand aan het actieve programma. We proberen dan een link te leggen met het samen sportief bezig zijn. De laatste keer hebben we het bijvoorbeeld gehad over 1 Korinthe 9: 16-27. Je leest daar hoe sporters zich van alles ontzeggen en hun leven helemaal inrichten om de topprestatie te kunnen leveren. Dat is voor ons een les. Wij weten dat we moeten strijden om in te gaan, maar we zijn zo lauw en laconiek in vergelijking met de topsporter. Kunnen en mogen we dan verwachten dat we de prijs behalen? We bespraken ook vragen als: hoe richt je je leven in als christen, welke plaats mag sport daarin innemen, hoeveel energie mag je daaraan geven en hoeveel tijd en energie geef je aan je hoogste levensdoel, namelijk God leren kennen en dienen.”
Doen jullie vaak sportieve activiteiten?
“We proberen in ons programma zeker een keer per seizoen een sportavond in te plannen. Dat zijn druk bezochte avonden. In De Driestar hebben we dan twee sportzalen tot onze beschikking. Het eerste deel van de avond zorgen we voor sportactiviteiten waarbij alle jongeren betrokken zijn. Meestal is dat een balspel. Later op de avond geven we ze de ruimte om zelf te bepalen wat ze doen. Dit soort activiteiten geeft een extra dynamiek in de groep. Het is de ontspanning, het samen bezig zijn en de onderlinge positieve competitie die meerwaarde geeft aan het JV zijn. Het is een totaal andere setting. We kiezen bewust voor activiteiten waaraan iedereen mee kan doen. Eén van de laatste keren hebben we zitvoetbal gedaan. Iedereen heeft dan letterlijk en figuurlijk hetzelfde uitgangspunt. Als je gewoon voetbal doet, zijn de kaarten in feite al geschud; dan zijn er jongeren die er goed in getraind zijn en jongeren die nooit voetballen en dus op achterstand staan. Jongeren kunnen dat ook wel waarderen. Na het potje zitvoetbal hebben we geen enkele jongere gehoord die zei dat dit geen leuk spel was. Het gaat ons niet om de sport of om het winnen, maar om de sociale kant, het samenbindende van een spel. We doen ook regelmatig activiteiten als een strandwandeling of bowlen. Wat minder uitgesproken sportief, maar zeker ook goed voor de groepsband.”
Hebben sportieve activiteiten invloed op de sfeer?
dat zulke activiteiten meer openheid geven in de groep en dat ook teruggetrokken jongeren zelfverzekerder worden. Verder trekken we met sportieve activiteiten ook jongeren die niet zo snel naar een gewone JV avond komen. Een sportavond kan daar wel eens verandering in brengen. Als leiding zoek je contact met alle jongeren.”
Jullie zijn na de Bondsdag in april gaan poldersporten. Waarom kozen jullie daarvoor?
“Na de het ochtendprogramma zijn we vertrokken naar Hazerswoude voor boerengolf. Een aantal jaren geleden zijn we er met een andere groep geweest en daar hadden we goede herinneringen aan. In het weiland van hole naar hole, althans als de bal niet in de sloot kwam of er overheen ging… Aansluitend hebben we McDonalds aangedaan voor een lekker hapje eten en om gezellig met elkaar te kletsen.”
Wat vonden de jongeren ervan?
“Tja, zo midden in de polder waren er toch wel een aantal die het niet warm hadden en het is ook geen sport waar je het heel warm van krijgt. Maar toch heeft de hele groep genoten. Deze sport, boerengolf, biedt van zichzelf een ontspannen en soms hilarische sfeer. Het gaat dan ook niet zozeer om de sport als wel om met elkaar gewoon gezellig bezig zijn.”
Hebben jullie wel eens gesprekken met jongeren over de grenzen van sport?
“Het verschilt per groep hoe sterk sport een rol speelt in het leven van de jongeren. Het is wel iets waar we als leiding steeds alert op moeten zijn: welke items spelen in de leefwereld van deze groep een rol en hoe spelen we daar op de JV op in? Twee jaar geleden hebben we aandacht aan sport besteed op een JV avond waarbij we een sportdocent hebben uitgenodigd. De jongeren waardeerden het dat we aandacht aan dit onderwerp besteedden en dat er met hen werd meegedacht. De invloed van sport kan groot zijn in het leven van jongeren. De JV is de plek om daarover met hen in gesprek te gaan.” Gertrude de Regt
Jongeren zien elkaar tijdens zo’n avond op een heel andere manier. Er komen verrassende kanten van jongeren naar voren die je op een gewone JV avond niet ziet. Een jongere die verbaal heel sterk is, moet soms een stapje terug doen voor een jongere die heel behendig blijkt te zijn. Er komt op een andere manier waardering voor elkaar. Hoewel het effect niet concreet meetbaar is, merken we
21
Word steunpilaar van het jeugdwerk!
“ Wat is de overeenkomst tussen waterbouw en jeugdwerk?” Sjaak Jacobse, jeugdwerkadviseur
ar
wor
teunpila S d
Verbinding dankzij pijlers! Als jeugdwerkers zetten wij ons in om bruggen te slaan tussen jongeren onderling, tussen kinderen en hun ouders en andere opvoeders, zoals ambtsdragers.
ge
ef o
33
We verdiepen ons in hun leefwereld, geven Daniël uit, organiseren vakanties en
p 2361
1
rusten jongeren, leidinggevenden en opvoeders op allerlei manieren toe. Jongeren zijn de toekomst van de kerk. De Jeugdbond wil, in het besef dat alleen de Heere écht de brug kan slaan naar het hart, hen verbinden aan de kerk waarin de Heere hen een plaats geeft. Wanneer u ‘pijler’ wordt, kunnen wij doorgaan met verbinden.
Steunpilaren zijn onmisbaar! Word voor € 3 per maand Steunpilaar van de Jeugdbond
Meer
informatie Leestip
Handboek christelijke opvoeding, deel 3 Waarom is de ene puber zoveel lastiger dan de andere? Hoe los ik die ruzie met mijn dochter op? Waarom vind ik het moeilijk om mijn bijna volwassen kind los te laten? Vragen waar je als ouders van pubers tegenaan kunt lopen. De puberteit wordt door veel ouders als een lastige periode ervaren. Kinderen zoeken de grenzen op en houden ouders, soms meer dan hen lief is, een spiegel voor. In dit derde deel van het Handboek Christelijk Opvoeding krijgen ouders praktisch handvatten aangereikt om ook te genieten van de periode waarin hun kind zich ontwikkelt tot een volwassene. Het handboek is gebaseerd op de eerder uitgegeven tiendelige serie Christelijke Opvoeding. Oude hoofdstukken zijn herzien, nieuwe zijn toegevoegd. Ook de lay-out en illustraties zijn nieuw. Een team van deskundigen heeft de nieuwste pedagogische inzichten in dit handboek verwerkt. Het bevat een breed scala aan onderwerpen; van christelijk opvoeden in een samenleving zonder God tot emotionele problemen van jongeren en van de impact van een scheiding tot alcoholverslaving. De vragen bij elk hoofdstuk helpen ouders om samen na te denken over de opvoeding in hun gezin. De redactie van het handboek bestaat uit: drs. P.A.J. van Dijke-Reijnoudt, preventiewerker bij Eleos dr. A. de Muynck, lector Christelijk Leraarschap, verbonden aan Hogeschool Driestar educatief dr. J. Stolk, emeritus hoofddocent Orthopedagogiek van de Vrije Universiteit te Amsterdam.
Sport (Mivo +16, Jeugdbond Ger. Gem. 1999). Te downloaden via jbgg.nl, zoekterm ‘sport’.
Internet Jongenshulpverlening door buitensport: www.outbackexplorers.nl Werkmateriaal voor tieners over sport: www.jbgg.nl/leiding/werkmateriaal/treffer Informatie over sport en beweging: www.nisb.nl Informatie over gezond leven en bewegen: www.hetgezondevoorbeeld.nl
Colofon Uitgever: Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten Houttuinlaan 7 3447 GM Woerden Postbus 79 3440 AB Woerden T (0348) 48 99 48 F (0348) 48 34 66 E
[email protected] I www.jbgg.nl Giften: 3642.79.095 t.n.v. Jeugdbond Ger. Gem., Woerden o.v.v. ‘gift’. Directeur: L.A. Kroon Eindredacteur: G.M. de Regt T (0348) 48 99 48 E
[email protected] Commissie EigenWijs: P.M. Jacobse-Weststrate, R.H. Warnaar en G.M. de Regt EigenWijs is een vrijwilligers-
Jaargang 5 (2014), nummer 1 blad. Medewerkers ontvangen dus geen vergoeding. Fotografie in dit nummer: Indien u rechten denkt te kunnen ontlenen aan (foto) materiaal in deze EigenWijs, kunt u contact opnemen met de eindredacteur. Advertenties: Prijzen op aanvraag; plaatsing in overleg. E
[email protected] Abonnementen en adreswijzigingen: EigenWijs is een gratis bijlage bij Daniël en verschijnt twee keer per jaar. Voor alle aankondigingen geldt: Deo volente Vormgeving en druk: Drukkerij Verloop, Alblasserdam
Indien u rechten denkt te kunnen ontlenen aan (foto)materiaal in deze EigenWijs, kunt u contact opnemen met de eindredacteur.
Leestip
23
N E M 2014 SA R E K R E T S E
AAGS D E I R D N O O DER-Z
VA
14 jaar)* maximaal twee (12– ) (s on zo n hu et Vaders m Wie? mma Adventure progra Wat? n Belgische Ardenne Waar? akantie) tober 2014 (herfstv ok 5 -2 23 en r be to ) Wanneer? 16-18 ok en vader en zoon(s ss tu e ti la re e ed go sterker. Naar een Waarover? Samen g van zijn al in de ontwikkelin id, mania uc cr is r de va de ijkhe van Waarom? De rol ): nemen en dragen van verantwoordel relatie, in (s g zoon ikkelin seksualiteit, ontw zijn, omgaan met eding. godsdienstige opvo en, ieloop, bivak bouw at nt rië -o PS G , en ez , highrope Kaart- en kompasl n, mountainbiken ke ko Hoe? e tj po , en lgische uw kampvuur bo llen’ in de ruige Be e va vi ur ‘s ng la n ge . Ontdek ho parcours. Drie da erker uit te komen st en m sa er om en, met het oog op do Ardennen, te on zo en r de t als va waardevol het is di de toekomst!
Info of aanmelden?
www.jbgg.nl
iedaagse organiseert deze dr en nt ee em G e rd eformee De Jeugdbond Ger ers. et Outback Explor ar af. in samenwerking m elstudie en toepassing wisselen elka Bijb druk geen Theorie, praktijk, driedaagse is met na De et onderwijs zitten. opvoeding. val op het voortgez ge de n er aa ied e in ag ) dr (en bij et ve * De zoon(s) mo sitieve en sportie po n ee ar ma , eit vit hulpverleningsacti
Info of aanmelden? www.jbgg.nl
25
26
Eigenwijs J O NGERE N THE MA’S
VOOR OUDE R S
APRIL 2014 | JAARGANG 5 | 1
Thema:
Bewegen is gezond
Sport
in het gezin
Actief zijn en grenzen stellen
Gezond leven Sportiviteit als bindmiddel
28
Eigenwijs J O NGERE N THE MA’S
VOOR OUDE R S
APRIL 2014 | JAARGANG 5 | 1
Sport
in het gezin Actief zijn en grenzen stellen
Thema:
Bewegen is gezond
Gezond leven Sportiviteit als bindmiddel 29
30
Eigenwijs jongerenthema’s
APRIL 2014 | JAARGANG 5 | 1
voor ouders
Thema: Bewegen is gezond Gezond leven Sportiviteit als bindmiddel
Sport in het gezin Actief zijn en grenzen stellen
31
