Eerste werkateliers voor Duurzaam toerisme WaalWeelde Begin oktober zijn de eerste ateliers van start gegaan die de munitie gaan leveren voor het uitvoeringsprogramma 'Beleef de Waal'. Ondernemers, organisaties en burgers zetten zich in voor de streek om zo gezamenlijk te komen tot een duurzame toeristische en recreatieve ontwikkeling in het WaalWeelde gebied. In oost en west worden drie ateliers gehouden: in totaal dus zes ateliers.
Werkwijze In de eerste ronde werkateliers (oost en west) hebben we de aanpak besproken. We werken vanuit de praktijken van de deelnemers: samen kijken we naar de gezonde ontwikkeling van hun bedrijven en initiatieven, formuleren hoe die de kwaliteit van de streek benutten en er aan bijdragen. En we gaan op zoek naar wat hen verbindt en ondersteunen kan. Hiervoor sluiten we aan bij het verhaal van het gebied, de essentie die alle deelnemers vanuit de basis verbindt.
Impressies van de ateliers 'Weids en ontoegankelijk', merkte iemand op over het Waalgebied. Een ander zei: 'Robuust en kwetsbaar'. En een derde voegde toe: 'Ontembaar natuurgeweld en diepe stilte'. Wanneer je een kenner vraagt het Waalgebied te typeren, dan krijg je nooit een direct antwoord: altijd een wijd spectrum of een grote bandbreedte. Het stroomgebied van de Waal is een gebied met diepte, het is meervoudig: het is tegelijk het één en het ander. Dat maakt het mythisch, mysterieus en ongrijpbaar. De mensen wonen en werken er met een verpletterende liefde voor het gebied. De betrokkenheid bij de streek is overweldigend. Soms lijkt het erop of de verbinding tussen elk persoon en de omgeving ook in de weg staat om verbindingen tussen mensen, tussen gemeenschappen, tussen initiatieven en tussen bedrijven te ontwikkelen. De uitdaging bestaat daarin om dit ongrijpbare beleefbaar te maken in het recreatieve product van de Waal: dan wordt iets, wat nu al bijzonder is, voor meer mensen toegankelijk.
Atelier oost: veel recreatieve potentie aanwezig De deelnemers menen dat de informatie over het gebied versnipperd is, niet altijd goed toegankelijk en niet goed verankerd is. Dat werd letterlijk zichtbaar toen in het verleden het bord met informatie over de verdronken dorpen los sloeg van de verankering en weg dreef. Men zoekt informatie over het gebied op verschillende niveaus: • heel praktisch (hoe kom ik er, wat kan ik doen, wat is er te doen); • daarnaast achtergronden en geschiedenis en • tenslotte strategisch en poëtisch. De mensen in het gebied moeten die slag zelf gaan maken. Dat wordt niet vóór ze gedaan. Het Waalgebied wordt de voortuin van een paar honderdduizend mensen, dat moet zorgvuldig ontsloten worden, niet alleen wat betreft informatie maar ook in toeristische infrastructuur. Verschillende mogelijkheden zijn genoemd: • • • • •
een bezoekerscentrum, verbindingen tussen wandel-, struin-, fietsroutes, vele kleine initiatieven onderling verbinden via één grote trekker, die de flow in het gebied op gang brengt; aandacht geven aan de betekenis van het gebied in de geschiedenis, het landschap, de cultuur. Het karakter van het oostelijk Waalgebied als grensgebied is ook interessant en relevant, en kan toeristisch uitgebaat worden (bijvoorbeeld via een film?).
De kleine bedrijven en programma's zijn erg gebaat bij win-win situaties. Gaat de tingieterij gebruik maken van de oude steenoven in de Ooijpolder, zodat Staatsbosbeheer niet alleen opdraait voor het onderhoud? Waar de ogen gingen schitteren, ging het gesprek vaak over cross-overs: de kunstenaar die de gebiedsontwikkeling grijpbaar maakt, de tingieter die toeristen rondleidt, etc. Hoe breng je de mensen en de bedrijven bij elkaar: hoe vergroot je de kans dat ze gaan samenwerken? Hoe kunnen ze publiek naar elkaar verwijzen? Deze werkateliers zijn succesvol wanneer er in plaats van eenmalige acties en subsidies iets op gang komt als een sneeuwbal. Het gaat erom je eigen belang en plezier op tafel te leggen en te onderzoeken of je samen verder komt. De deelnemers hebben kennisgemaakt met elkaars activiteiten en werkwijze. De vertaalslag richting de concrete, dagelijkse realiteit wordt nu gemaakt via ‘huiswerkopgaven’ die in de tweede atelierronde verder uitgewerkt gaat worden.
Deelnemers atelier oost • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Wijnand Kok: Nijmegen Hans Platenburg: Stichting Watersport Nijmegen Jos Lamers: Rijnwaarden Koen Antonise: Beuningen Marjo Wiltingh: Stichting Honderdmorgen Suzanne van Langen: Stichting Honderdmorgen Ramon Jahn: De Tinnen Roos William van den Akker: Het Dijkmagazijn Arnold Jansen: Hof van Wezel Jolanda van Rensch: Stadsregio Arnhem Emily Kievits Kievits: Veerdiensten Willem Bijker: gemeente Lingewaard / Fort Pannerden Marianne Kraai: Kunst en Cultuur Gelderland Mira Nouwt: Kamer van Koophandel Gerard NIjenhuis: provincie Gelderland Rita ten Dam: provincie Gelderland Sonja Seuren: provincie Gelderland / WaalWeelde Susan Stuebing en Cees Anton de Vries, Origame Margaret Ann McDonald, TNR Advies
Atelier west: veel behoefte aan verbinding ‘Houd het vooral praktisch, en gebruik wat er al is’, was het duidelijke advies dat deze groep in West neerlegde. Kleine, maar belangrijke dingen moeten worden geregeld: voor een moeilijke plek in een struinroute, of een verkeersdrempel, of een vergunning, moet je heel lang heen en weer lopen tussen instanties en mensen. Het lijkt erop dat we niet met het gebied als geheel bezig zijn. Als we daar nu eens iets voor zouden kunnen organiseren, dan zouden we een grote stap maken. Het woord 'verbinding' viel heel vaak. De Ri4daagse, Rondje Pontje, een museumtrein, doorverwijs-afspraken tussen ondernemers, een website die bezoekers op maat een programma biedt, een overzicht van toegankelijkheid en bereikbaarheid voor fietsers, wandelaars en een veerdienst tussen Nijmegen en Gorinchem. Ons sellingpoint? Breng mensen meer bij de waterkant! Dan zijn ze altijd enthousiast. Het gebied leent zich ook voor maatschappelijke thema's, zoals voedsel, waterveiligheid, cultuur, identiteit (geschiedenis Noord/Zuid) en duurzaamheid. Doe daar iets mee. Denk ook een keer groot, net als indertijd met de Hollandse waterlinie is gebeurd.
Maak kralenkettingen. Je ziet steeds opnieuw dat andere mensen - of het nu ondernemers, overheden of vrijwilligers zijn - jouw product kunnen verrijken. Zo is het Stroomhuis uitgegroeid tot een netwerk van talenten. En zo ziet kasteel Ophemert een kans een mooie traditie te ontwikkelen met het slotgrachtconcert. De grootste troef van dit gebied is het feit dat je hier de dynamiek van de rivier heel concreet kunt beleven, tegelijkertijd gecombineerd met de kwetsbaarheid die dit met zich meebrengt. De spanning tussen deze twee gegevens vormt de basis van de oerHollandse houding ten opzichte van het water dat geeft en neemt. Ook in west zijn de deelnemers aan de slag gegaan met ‘huiswerk’ om de concretiseringsslag te maken.
Deelnemers atelier west • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Hans Heerdt: Rivier Actief Alexandra van Deden: Kasteel Ophemert Arnold de Kock: Museum Tweestromenland Hanneke Rombouts: Herberg Veerhuis Varik Corry Derksen: bewoner Piet Smits: Uiterwaarde Ton Coenraads: camping Zennewijnen Harrie Vreman: LTO Noord Rob Gremmen: ANWB Sigrid van den Heuvel: Theehuis Fluitenkruid Peter van Luttervelt: Herberg Veerhuis Varik Piet van Wesemael: Stroomhuis Neerijnen Leo Leenders: Recreatie aan de Linge Jos Koot: Watersportverbond Sonja Seuren: provincie Gelderland / WaalWeelde Erwin Klerkx: provincie Gelderland / WaalWeelde Susan Stuebing en Cees Anton de Vries, Origame Margaret Ann McDonald, TNR Advies
Vooruitblik Na de wederzijdse kennismaking in de eerste atelierronde werken de deelnemers in de tweede ronde verder aan het benoemen van het verhaal van het gebied. Deze essentie vormt de basis van waaruit de projecten met elkaar verbonden zijn. Vervolgens wordt verder gewerkt aan de concretisering van de plannen.
Vervolg In de komende maanden worden nog vier ateliers gehouden: twee in oost en twee in west. Hieruit komen verschillende grote en kleine projectvoorstellen voort, die we met elkaar
verbinden in het 'Uitvoeringsprogramma Beleef de Waal'. Mocht u ondertussen concrete projecten hebben, die volgens u kunnen passen in het uitvoeringsprogramma, stuur dan een mail naar het onderstaande mailadres. We nemen dan contact met u op.
