EERSTE LEERJAAR
1
www.lessenpakket.be
Op de boerderij Werkwijze: Vertel het verhaal. Bespreek met de kinderen het verschil tussen de haan, de hen en het kuiken. Gebruik het werkblad als verwerking van de les. Tip: Misschien is het mogelijk om met de kinderen een kinderboerderij te bezoeken waar ze de haan, de hen en het kuiken kunnen bekijken en eventueel tactiele ervaringen opdoen. Het kan mogelijk ook bij de buur die wat scharrelkippen kweekt. Eventueel kun je ook kuikentjes meebrengen naar de klas. Kinderen de werkelijkheid laten observeren en verwoorden is belangrijker dan luisteronderwijs met tweedimensionale afbeeldingen. En de betrokkenheid ligt hoger.
Doelen • • •
genietend van het verhaal, kenmerken en eigenschappen van kippen vernemen; het verschil kennen en verwoorden tussen een haan, hen en kuiken; passende afbeeldingen bij elkaar brengen via dominospel.
Dit hier zijn Tuur en Mit.
Papa Tuur heeft mooie veren, een grote staart in alle kleuren en een grote, rode kam. En hij kan prachtig kraaien! ‘Dat moet ook, want anders ben je geen echte haan,’ zegt hij. Elke ochtend wekt hij zijn vrouw Mit. Weet je hoe hij dat doet? Juist! Kukelekuu!!! Mit schrikt wakker! Ze lag net zo heerlijk te dromen… Mama Mit is een bruine hen, ze heeft ook een rode kam, maar niet zo’n grote als die van papa Tuur, ook haar staart is een beetje kleiner. Mit kan ook niet kraaien! Ze kakelt, de hele dag door. Al snel is Mit klaarwakker. Vandaag is het de 21ste dag dat ze aan het broeden is op negen van haar eieren. Dat wil zeggen dat vandaag die eitjes gaan uitkomen. Wat is het spannend! Ook Tuur is erg nieuwsgierig. 21 dagen lang zijn de kuikentjes in het ei elke dag wat gegroeid. Nu zijn ze klaar om op eigen pootjes te staan... www.lessenpakket.be
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 1
Op de boerderij Krrakk… kkkraaakk… krak… Héél langzaam komt er een klein snaveltje door de schaal piepen. ‘Kijk, dat is Trees,’ kakelt Mit vrolijk. Krrakk… kkkraaakk… krak… Ook het tweede kuiken breekt langzaam het ei open. ‘Dag kleine Fien!’ kraait Tuur. Al snel komen er nog zes kuikentjes uit hun ei gekropen. Het zijn Kaat, Toon, Juul, Vik, Loes en Flor. Ze worden allemaal hartelijk begroet door Mit en Tuur. ‘Wat zijn ze lief, schattig en donzig!’ klinkt het bij mama en papa… Eén ei brak niet open, daarin zat waarschijnlijk een kuikentje dat ziek was en stierf... De acht kuikentjes mogen nog niet onmiddellijk buiten spelen. Ze moeten eerst nog warm gehouden worden in het nest bij Mit, tot ze groot en sterk genoeg zijn om buiten op avontuur te gaan. Na enkele dagen is het eindelijk zo ver. Dat vinden ze erg fijn! Ze maken een mooie rij en lopen vrolijk piepend achter Mit aan. Ze smullen volop van de graantjes die ze van boer Jan krijgen en kijken verwonderd naar de andere dieren op het erf. Elke dag worden ze groter en groter en maakt hun gele dons plaats voor bruine veren. Ook hun rode kam begint te groeien. Daar zijn ze best trots op, de vier hennetjes… De haantjes daarentegen groeien nog sneller dan hun zussen. Hun dons is veranderd in bruine veren, maar zij hebben ook een prachtige staart gekregen, in alle kleuren van de regenboog. Nu is hun staart nog klein, maar binnen enkele maanden is hij net zo groot en mooi als die van hun papa. Daar kijken de heren echt naar uit! Ook hun kleine, rode kammetjes zijn al flink gegroeid. Zo zijn de kleine kuikens veranderd in flinke hennen en hanen. En wanneer ze oud genoeg zijn, worden Trees, Fien, Kaat, Toon, Juul, Vik, Loes en Flor zelf mama of papa van enkele kleine, schattige, donzige kuikens… Verwerking: Knip de woordjes uit en plak ze op de juiste plaats bij de tekening.
GROTE STAART
GEKLEURDE VEREN
KRAAIEN
GROTE, RODE KAM
LEGT GEEN EIEREN
KLEINERE STAART
EEN KLEUR VAN VEREN
KLEINERE, RODE KAM
KAKELEN
BROEDEN
EIEREN LEGGEN
DONZIG
GEEN KAM
GEEL OF ZWART
PIEPEN
KLEINE SNAVEL
LEGGEN GEEN EIEREN
HAANTJE OF HENNETJE
www.lessenpakket.be
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 2
Op de boerderij
www.lessenpakket.be
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 3
Rekeneieren Opdracht: Kleur de eitjes die je nodig hebt om de doos vol te maken en doorstreep ze bij de ‘losse eieren’. Je hebt er nu al 10. Hoeveel eitjes heb je nog over? Hoeveel eitjes zijn er dan samen? Schrijf dat op.
Doelen •
•
optellingen en aftrekkingen tot en met 20 met de brug over 10 correct en inzichtelijk kunnen oplossen; de opdrachten handelend uitvoeren en verwoorden.
Werkwijze: De kinderen lossen de oefeningen zelfstandig of onder begeleiding op. Behandel bij de aanvang enkele opdrachten klassikaal. Differentiatie: zwakke rekenaars neem je apart in de zorghoek en krijgen verder extra instructie en begeleiding.
7+8=
4+9=
www.lessenpakket.be
Tip: Er kan ook met concreet materiaal gewerkt worden. Zorg dan voor eierdozen van 10 en eitjes van piepschuim. Gebruik twee verschillende kleuren voor de eitjes, zo wordt het inzichtelijk duidelijker voor de kinderen.
8+3=
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 4
Rekeneieren
9+6=
7+4=
9+8=
8+5=
6+6=
3+9=
www.lessenpakket.be
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 5
Rekeneieren Opdracht: Doorstreep eerst alle eieren, zodat je nog een volle doos overhoudt. Hoeveel eieren heb je nu al weggedaan? Hoeveel moet je er nog doorstrepen? Hoeveel houd je er over? Na enkele oefeningen: doorstreep alle eieren die je moet aftrekken. Begin bij de laatste doos.
12–8=
15–7=
13–9=
14–6=
17–8=
www.lessenpakket.be
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 6
Rekeneieren
15–9=
12–4=
14–5=
11–7=
17–9= www.lessenpakket.be
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 7
Woorden met ei Vooraf: Zet de eitjes-woorden in rijen op het bord. Werkwijze: De kinderen lezen de woorden die op het bord staan. De kinderen werken zelfstandig of onder begeleiding de opdrachten af.
Opdracht 1: Trek een lijn van het woord naar de tekening.
Doelen • • • •
de eitjes-woorden kunnen lezen; de eitjes-woorden met de juiste tekeningen kunnen verbinden; de eitjes-woorden visueel onderscheiden van andere; de eitjes-woorden correct kunnen schrijven.
reis kei zeil geit eik
wei trein mei klei ei www.lessenpakket.be
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 8
Woorden met ei Opdracht 2: Lees de zinnetjes. Omkring het juiste woord.
Die boom is een eik – iek – ijk. Ik ga op ries – reis met de trijn – trien – trein. In de wie – wei – wij staat een geit – giet. De kip legt een ei – ij – ie. Ik maak een kie – kei met klie – klei - klein. De boot heeft een ziel – zeil – zlei. Is het maart of mei – mie – eim?
Opdracht 3: Schrijf de woordjes netjes over.
reis trein geit ei eik wei kei mei zeil klei www.lessenpakket.be
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 9
Mmmm... ei Vooraf: Zorg voor een klassikale ‘actieve voedingsdriehoek’. De voedingsdriehoek leert ons hoe een evenwichtige voeding eruit ziet. Dat is niet zo vanzelfsprekend. Er is zoveel dat je kunt kiezen om te eten, maar het is niet allemaal even gezond. Het onderste deel van de driehoek is heel breed, je hebt het heel veel nodig. Gaan we hoger in de driehoek, dan heb je het ook nodig, maar let op, niet te veel.
Doelen • • •
de plaats van het ei in de actieve voedingsdriehoek kunnen duiden; enkele bereidingen met eieren kunnen opnoemen (+ wat ze lusten / niet lusten); een visueel stappenplan uitvoeren i.v.m. de bereidingswijze van een roerei.
Voorzie eveneens een lege actieve voedingsdriehoek Werkwijze: Bespreek met de kinderen de actieve voedingsdriehoek aan de hand van de plaat. Focus op de plaats van het ei in de driehoek. rechtsboven in de driehoek, in hetzelfde vak van vlees en vis. Bied daarna een lege voedingsdriehoek en de verschillende ‘niveaus’ aan. Laat de kinderen de driehoek opnieuw samenstellen. Kleur de plaats van het ei in de actieve voedingsdriehoek. Wijs de kinderen erop dat eieren eten gezond is. Ze bevatten veel vitaminen en eiwit. Dit kun je doen door volgend versje voor te dragen.
Kringgesprek: Wie lust (geen) eieren? Hoe worden ze bij jullie bereid (denk aan omelet, roerei, spiegelei ...) ? Maak met de kinderen een omelet (roerei past meer voor het 1°lj). Werk in groepjes. Voorzie per groep de verschillende benodigdheden en een stappenplan voor de bereiding.
Een eitje lekker gezond, een eitje bijna rond, met veel vitamientjes en eiwit, dank u, kippetje Mit!
www.lessenpakket.be
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 10
Mmmm... ei
www.lessenpakket.be
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 11
Mmmm... ei VOORBEELD VAN DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK
www.lessenpakket.be
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 12
Mmmm... ei Opdracht: Bereid met de kinderen een roerei. Werk in groepjes. Voorzie een visuele voorstelling van: de ingedriënten: bv. bakboter of -olie, zout, 4 (...) eieren; een stappenplan: schaal breken en de eieren klutsen- pan op het vuur - bakboter erin eieren toevoegen - zout toevoegen - even roeren - klaar: vuur afzetten.
www.lessenpakket.be
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 13
Wat maak je van ei? Werkwijze: Laat de kinderen voorbeelden geven van producten waarin eieren verwerkt zijn; De kinderen verbinden met een lijn het ei met de voedingsproducten, waarin eieren verwerkt zijn.
www.lessenpakket.be
Doelen • •
enkele producten kunnen aangeven waar eieren verwerkt worden; de relatie leggen tussen een voedingsproduct en een ei als ingrediënt.
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 14
Kippen-rap Werkwijze: Leer de spreektekst aan. • Enkele mogelijkheden: • het ritme voor- en naklappen • de tekst voor- en nazeggen. • de tekst ritmisch begeleiden met (lichaams)instrumenten: tikken, stappen, ...
Doelen • •
de tekst ritmisch correct uitspreken; de tekst van het lied kunnen zingen op een gekende melodie.
Bespreek nadien met de kinderen. Enkele richtvragen: • Waarover gaat het lied? • Waar zitten de kippen? • Wat doen de kippen? • Over welke soorten eitjes wordt er gepraat? • Wat wordt er bedoeld met ‘allemaal zo anders’, denk je? • Wie vindt eitjes lekker? • Wat eet je graag? • …
Verwerking: Wanneer de kinderen de spreektekst goed kennen, begin je aan de verwerking van het lied. Enkele suggesties hiervoor zijn: • Kinderen geven voorbeelden van woorden uit de tekst die kunnen uitgebeeld worden. Eventueel reik je zelf enkele suggesties aan. Bv. kippen, eitjes, lekker, … • één groep zingt het lied of spreekt het ritmisch uit, een andere groep beweegt op het ritme. Wissel van groep; • wisselzang en -beweging: idem als hierboven maar in 4 groepen: groep 1 en 2 spreken en bewegen op regel 1 en 3 zoals hierboven; groep 3 en 4 op regel 2 en 4. Zing de tekst van het lied met begeleiding van de cd ‘Aapjes’(Notenpaleis-Abimo)
Kip - pen in de
stal - len
leg- gen heel veel ei - tjes.
Wit - te ei - tjes! Lek - ker! Brui - ne ei - tjes! Lek- ker! Al - le - maal zo Het is zo www.lessenpakket.be
an - ders, hoe moet ik ze ma - ken?
ge - zond en daar bij nog lek - ker ook! kip en ei – eerste leerjaar – pagina 15
Kwak Doelen • •
Werkwijze: Draag het gedicht expressief voor. Bespreek het nadien samen met de kinderen. Enkele richtvragen: • Wat voor dier zou Kwak zijn? • Hoe weet je dat? • Wat zou het nog kunnen zijn? • Welke naam zou je het kuikentje kunnen geven? • Waarom koos de auteur voor Kwak, denk je? • Wat gebeurde er? • Wat voor huisje is dat? • Van waar komt die ‘krak’? • Waarom wil niemand het huisje kopen? • ‘Nu ligt het open’. Wat bedoelt de auteur met deze zin? Bespreek ook de illustratie die bij het gedicht hoort. Enkele richtvragen: • Wat gebeurt er op de tekening? • Wie verdwijnt er uit het beeld? • Waarom heeft de tekenaar het zo getekend? • Bij welk deeltje van het gedicht past de tekening?
het gedicht expressief kunnen voordragen en/of dramatiseren; een vervolgverhaal tekenen.
Verwerking: Herhaal het laatste vers. Wat is kuikentje Kwak gaan doen denk je? De kinderen tonen aan elkaar wat kuikentje Kwak volgens hen gaat doen. Bespreek de beeldspraak of figuurlijke betekenis van ‘huisje’ Teken het vervolgverhaal. Waar gaat kuikentje Kwak naartoe? Wat gaat het daar doen? Je kunt de kinderen individueel, per 2 of in groep aan de tekening laten werken. Nadien kunnen ze het vervolgverhaal voorstellen aan de andere kinderen. • Organiseer een waarderingsronde, wijs kinderen op de positieve elementen en voeg verrijkende suggesties toe.
Tip: Werk met prenten om het gedicht aan te leren.
www.lessenpakket.be
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 16
Kwak Kwak Krak! deed kuikentje Kwak en z’n huisje brak… Nu ligt het open en niemand wil het kopen. En kuikentje Kwak? Kuikentje Kwak, die is gaan lopen …
www.lessenpakket.be
kip en ei – eerste leerjaar – pagina 17
