Een triagetool: het Kompas Kinder- en Jeugdpsychiatrie Frits Boer & Frank Verhulst 8 oktober 2015 Ede
Bij vermoeden psychische stoornis is de vraag: Is het nodig Jeugd-GGz/KJP te betrekken?
Is het nodig Jeugd-GGz/KJP te betrekken? • Is er noodzaak tot spoed, of kan normaal tempo worden gevolgd? • Wat speelt er ongeveer en hoe ernstig is het? • Dan kiezen uit: • Verwijzen naar Jeugd-GGz/KJP (diagnostiek; eventueel behandeling) • Zelf houden. Wel consult Jeugd-GGz/KJP regelen • Zelf houden. Jeugd-GGz/KJP hoeft (nog) niet
De principes zijn eenvoudig • Hoe handig zou een snel in te vullen instrument zijn! • Maar pas op: • Hoe meer geautomatiseerd – hoe groter kans op ‘vals positieve’ uitkomsten • Instrument kan slechts ondersteunend zijn voor oordeelsvorming professional maar kan niet de professionele verantwoordelijkheid vervangen • Streven: vervang ‘zomaar wat doen’ door ‘weloverwogen handelen’
Issues specific to assessment of child/adolescent psychopathology
• Quantitative variations rather than disease entities • Informant and situational specificity • Developmental variations
Quantitative variations
Most problem behaviors can be best regarded as quantitative variations rather than present versus absent categories
Informant and situational specificity • Different informants • • • •
have different relations to child see child in different contexts differ in response to child have different thresholds for reporting
• Each informant has unique and potentially valid contribution to overall picture of child
Different informants • Parents
• Home situation, 24 hrs, devlpm
• Teachers
• Task oriented behavior
• Clinicians
• Relationship with peers
• Cognitive functioning • Observations • Physical examination
• Tests • Exploring fantasies, rapport, therapeutic possibilities • Behavior not visible for others
• Child/adolescent
• Emotional problems
GGz of niet? Elke psychische stoornis is een extreme vorm van een normale en nuttige eigenschap Bijvoorbeeld: - Angststoornis kan extreme vorm zijn van een verlegen karakter - ADHD kan extreme vorm zijn van een levendig, nieuwsgierig karakter - Autismespectrumstoornis kan extreme vorm zijn van een zeer detailgerichte stijl van informatie verwerken
Gradaties in ernst
Ziektebeelden naar leeftijdsfase 0-2 jaar
2-5 jaar
autisme; ADHD verstan- fobieën
6-11 jaar
gedrag stoornis oppositio- angst delijke depressie handicap neel gedrag tics regulatie dwang
12-18 jaar
middelen misbruik anorexia depressie suicide psychose
Ontwikkelingsaspect
GGz of niet?
‘Is toch normaal?’ tegenover ‘Dat is toch zorgelijk!’
GGz of niet?
‘Is toch normaal?’ Kansen:
Risico’s:
- Normaliseren - Ouders houden vertrouwen in eigen kracht - Maatschappelijk minder kosten - Jongere krijgt te laat juiste hulp - Ouders voelen zich niet (h)erkend - Maatschappelijk meer kosten
GGz of niet?
‘Dat is toch zorgelijk?’ Kansen: - Adequaat benoemen problematiek - Ouders voelen zich (h)erkend - Maatschappelijk minder kosten Risico’s: - Jongere krijgt overbodige hulp - Ouders ondermijnd in eigen kracht - Maatschappelijk meer kosten
GGz of niet? De DSM-5 beschrijving van een psychische stoornis is maar voor enkele jongeren voldoende – hun problemen passen meestal binnen verschillende ‘rijtjes’.
DSM “Top-Down” Approach • Panels of experts negotiate diagnostic categories & criteria • Categories are defined in terms of “yes” vs. “no” decision rules • Field trials are used to evaluate criteria • Criteria are uniform across age & gender • Diagnoses are not operationally defined in terms of specific assessment procedures
The making of … een DSM
• Werkgroepen van experte wetenschappers, bvb Ontwikkelingstoornissen (start 2007) • Concepten worden voorgelegd aan bredere groep wetenschappers en experte clinici • Feedback, wordt getoetst en geïntegreerd • Studies in patiëntengroepen om deugdelijkheid van criteria te evalueren
ASP
Deceitfulness Impulsivity Irritability Irresponsibility
GGz of niet? De DSM-5 beschrijving van een psychische stoornis is maar voor enkele jongeren voldoende – hun problemen passen meestal binnen verschillende ‘rijtjes’. Problemen op gebied: Aandacht Activiteit Lichamelijk Contact Emotieregulatie
GGz of niet? De DSM-5 beschrijving van een psychische stoornis is maar voor enkele jongeren voldoende – hun problemen passen meestal binnen verschillende ‘rijtjes’. Pas dus op te snel op een spoor te gaan zitten! Realiseer je de betrekkelijkheid van labels als ADHD, ASS, etcetera. De ernst van de problemen is echter meestal níet betrekkelijk!
GGz of niet? Aan de jongere kun je niet zien hoe de verhouding is tussen ‘kindfactoren’ en ‘omgevingsfactoren’.
GGz of niet? Aan de jongere kun je niet zien hoe de verhouding is tussen ‘kindfactoren’ en ‘omgevingsfactoren’. Omgeving “Aanleg”
GGz of niet? Aan de jongere kun je niet zien hoe de verhouding is tussen ‘kindfactoren’ en ‘omgevingsfactoren’.
Probeer daarvan een indruk te krijgen om de goede hulp te kunnen kiezen. Neem wat ouders vertellen serieus, met behoud van professionaliteit.
Kompas Kinder- en Jeugdpsychiatrie
Kompas Kinder- en Jeugdpsychiatrie
Kompas Kinder- en Jeugdpsychiatrie
www.kompas-kjp.nl
Kompas Kinder- en Jeugdpsychiatrie www.kompas-kjp.nl
Kompas Kinder- en Jeugdpsychiatrie www.kompas-kjp.nl
Kompas Kinder- en Jeugdpsychiatrie www.kompas-kjp.nl
Kompas Kinder- en Jeugdpsychiatrie www.kompas-kjp.nl
Kompas Kinder- en Jeugdpsychiatrie www.kompas-kjp.nl
Vragen?
