EEN SHITNUMMER! Specialist chirurgie Bart Sjollema over poepproblemen. 10 tips om je kat weer op de bak te krijgen. Floeps, een windje

Jaargang 12, nummer 9, september 2014

HET K ATTENGEDRAGSADVIESBUREAU: ONAFHANKELIJK EN 100 % K ATVRIENDELIJK

EEN SHITNUMMER!

Specialist chirurgie Bart Sjollema over poepproblemen 10 tips om je kat weer op de bak te krijgen Floeps, een windje

Foto © Elles Nijssen

Niet het leukste klusje, wel belangrijk:

Houd de ontlasting van je kat in de gaten! Hoe vaak poepen katten? Hoe weet je of poep normaal is? Wat zijn oorzaken van diarree of juist constipatie of obstipatie? En wanneer moet je eigenlijk naar de dierenarts met dit soort klachten?

inhoudsopgave De geschiedenis van kattenbakgrit

4

Kattenbakgrit en het milieu

5

Meeste kattenbakken veel te klein

5

Poepproblemen en hun oplossing

6

Mijn kat poept buiten de bak. Wat nu?

7

Poep eten: medisch probleem

7

Floeps, een windje

8

Overal in huis plassen en poepen

9

Vriendschap is…

10

Snowy gered door orthomanuele behandeling

10

Pijn door verkeerde stand lendenwervels

11

Diagnose voedselallergie niet altijd terecht

12

KGA Kattendagen

16

De meeste katten hebben minstens één keer per dag ontlasting. Normale ontlasting is donkerbruin en goed gevormd, niet te hard en niet te zacht (als je het in een zakje doet moet het makkelijk in te drukken zijn, maar wel zijn vorm behouden) en licht vochtig: er plakt kattenbakvulling tegenaan. Alhoewel het nooit echt lekker ruikt, mag het ook niet enorm stinken. Hoe ontlasting eruitziet en ruikt wordt bepaald door veel factoren. De belangrijkste hiervan is het dieet.

Kat met constipatie 2

Anders dan normaal? Als de ontlasting er anders uitziet dan normaal kan dit een teken zijn van ziekte. Let daarom bij het leegscheppen van de kattenbakken op de kleur, vorm, consistentie, hoeveelheid en geur. Als je weet wat normaal is voor jouw kat, valt het sneller op als het afwijkt. Als je meerdere katten hebt, is vaak met een beetje opletten prima te zien welke ontlasting van wie is. Vaak hebben katten namelijk een voorkeur voor één bepaalde kattenbak of een bepaalde locatie in een bak. Sommige begraven hun ontlasting, andere juist niet. Probeer hier op te letten, zodat je bij afwijkende ontlasting sneller een idee hebt van welke kat dit is.

Een verhoogde aandrang is een signaal van een poepprobleem, blaasontsteking én bij ex-katers verstopping van de plasbuis Als je de ontlasting beter wilt bekijken of een sample moet inleveren bij de dierenarts, pak het dan op een binnenstebuiten gekeerd, afsluitbaar plastic zakje. Diarree: niet per se waterig Veel mensen denken dat diarree heel waterige ontlasting moet zijn. Ook ontlasting die wat smeuïger is dan normaal valt echter al onder deze noemer. Diarree komt vrij vaak voor en kan vele oorzaken hebben, zoals voedselgerelateerde oorzaken, parasieten (wormen, Giardia, Tritrichomonas), infecties, IBD (inflammatory bowel disease) of lymfoom. Maar er kunnen ook oorzaken buiten het maag-darmkanaal zijn zoals hyperthyreoïdie (te snel werkende schildklier) en leverproblemen. Acute diarree die maximaal twee dagen aanhoudt, hoeft niet direct een reden te zijn om naar de dierenarts te gaan. Diarree die langer dan twee dagen duurt, die terugkeert, bloederig of zwart is, of waarbij de kat duidelijk niet lekker is (niet eten, sloom) en diarree bij een jonge kitten zijn een reden om direct naar de dierenarts te gaan.

Eenmaal daags poepen is normaal Constipatie & obstipatie Ook constipatie & obstipatie komen regelmatig voor. Constipatie is een abnormale ophoping van ontlasting en moeite hebben met zich ontlasten. Bij obstipatie is er een complete obstructie (verstopping) van de dikke darm met ontlasting. Dat is erg oncomfortabel en zelfs pijnlijk. Soms zullen katten dan buiten de bak (proberen te) poepen omdat ze de kattenbak associëren met pijn. De ontlasting ziet er droog en hard uit, vaak zijn het kleine keutels. Andere mogelijke verschijnselen zijn verhoogde aandrang, buikpijn, sloomheid en/of minder eetlust. Let op, een verhoogde aandrang is niet alleen een signaal van een poepprobleem, maar ook van blaasontsteking en bij (ex-)katers van verstopping van de plasbuis! Met name dit laatste, een plaskater, is een spoedgeval. Dus neem bij twijfel altijd snel contact op met de dierenarts. Raadpleeg deze ook als een kat langer dan drie dagen niet poept, hard moet persen, of als je kleine, harde hoopjes ziet. Kattenbak als oorzaak van harde keutels Droge, harde keutels kunnen verschillende oorzaken hebben. De kat kan zijn ontlasting te lang ophouden, waardoor deze indroogt. Hij houdt het bijvoorbeeld op omdat er niet voldoende kattenbakken zijn, hij niet makkelijk bij de bak kan komen, de bak of de kattenbakkorrels niet fijn vindt, of omdat de bak vies is. Indrogen kan ook komen door onvoldoende drinken of de urine niet goed genoeg kunnen concentreren.

3

MARIEKE KNIES Marieke Knies is dierenarts bij Cat Friendly Clinic Rijnoever in Alphen aan den Rijn. Zij studeert bij de European School for Advanced Veterinary Studies om European Master of Small Animal Veterinary Medicine te worden. Al haar keuzevakken gaan over kattengeneeskunde. Zelf heeft Marieke drie katten.

Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij nierfalen of suikerziekte. Sommige katten wassen zichzelf zo veel dat ze erg veel haren doorslikken. Meestal geeft dit geen problemen, maar grote hoeveelheden haar kunnen bijdragen aan het ontstaan van constipatie. Ook neurologische problemen, trauma aan het bekken en pijn kunnen dit veroorzaken. Megacolon Langer aanwezige constipatie of obstipatie kunnen leiden tot een megacolon. Door de aanwezigheid van grote hoeveelheden ontlasting in het laatste deel van de dikke darm (colon), rekt deze als het ware uit. Als dit te lang duurt, ontstaat er onherstelbare schade aan de gladde spieren van het colon. Dit betekent dat het niet langer effectief kan samentrekken om de ontlasting naar het rectum te vervoeren. Hierdoor raakt het colon heel makkelijk opnieuw verstopt. Als een medicamenteuze behandeling niet helpt, is een operatie nodig.

Wist je dat een kat bij obstipatie juist diarree kan krijgen? Soms lijkt het trouwens of een kat met obstipatie diarree heeft. Dit gebeurt als het hele colon vol zit met ontlasting en daar alleen nog maar heel waterige ontlasting langs kan. © Foto’s Elles Nijssen

De geschiedenis van kattenbakgrit Kattenbakgrit is in 1947 uitgevonden door Ed Lowe. Zijn vader had een bedrijf in absorberende klei, Fullers Earth. Eds buurvrouw vroeg hem eens of hij zand had voor in de kattenbak. Ze deed daar altijd as uit de asla in, maar dat veroorzaakte overal zwarte pootafdrukken. Ed gaf haar klei voor in de kattenbak. Dat beviel; geen pootstempeltjes meer door het hele huis. Vervolgens gaf hij diverse zakken met die klei, genaamd Kitty Litter (kattenstrooisel), aan een lokale winkelier om het gratis weg te geven aan mensen met katten. Zo creëerde hij een vraag naar kattenbakgrit. Mensen betaalden er graag voor. Ed deed goede zaken met zijn uitvinding. Zijn jaaromzet bedroeg in 1990 210 miljoen dollar.

4

Hoe belastend is jouw kattenbakgrit voor het milieu? Aangezien katten gemiddeld 45 kg kattenbakvulling per jaar gebruiken en dus grootverbruiker zijn, is het belangrijk om stil te staan bij de milieu(on)vriendelijkheid van dit product. De milieubelasting verschilt behoorlijk per type. Zie het overzicht.

Hernieuwbare grondstof Kattenbakvulling van hernieuwbare grondstoffen is gemaakt van houtkorrels, papier, stro, maïs, bietenpulp of compost. Deze korrels zorgen voor minder milieubelasting op het gebied van winning, transport en afval. Ze worden als goed of zeer goed beoordeeld, terwijl korrels die bentoniet, attapulgiet, sepioliet, alganiet, silicagel of calciumsilicaat als grondstof hebben, qua winning slechter zijn voor het milieu en meer energie kosten bij transport en afvalverwerking. De genoemde merken dienen slechts als voorbeeld. Het is raadzaam om bij de aanschaf van kattenbakgrit goed naar de ingrediënten op de verpakking te kijken.

ring leidt bij veel katten tot stress en kan zelfs onzindelijkheid veroorzaken. Neem er ruim de tijd voor. Strooi eerst eens een handje van het nieuwe materiaal over de vertrouwde kattenbakvulling heen. Kijk hoe je kat hierop reageert. Gaat dat goed, meng dan steeds meer van de nieuwe

vulling door de vertrouwde heen. Neem zeker een maand voor de totale overstap, en langer voor oude of zwakke dieren. Langer gebruiken? Door vulling langer te gebruiken, zou je het totaalverbruik kunnen verminderen. Op sommige sites wordt dit aangeraden vanuit milieuoogpunt. Vanuit de kat bekeken is dit echter sterk af te raden. Katten kunnen veel beter ruiken dan wij. Vulling langer dan een week gebruiken, ook met tussentijds tweemaal daags de drollen en plasjes eruit scheppen, leidt voor de kat tot stank. De vulling wordt bij langer gebruik ook een broedplaats van ziekteverwekkers. Marcellina Stolting

Overstappen? Wil je overstappen op vulling die minder belastend is voor het milieu, doe dit dan niet in één keer. Zo’n plotselinge verande-

Tip: ben je fan van klontvormende korrels? Die zijn er ook in niet-minerale vorm, namelijk van hout.

5

Meeste kattenbakken veel te klein Fabrikanten van kattenbakken lijken zich niet altijd realiseren dat het voor katten belangrijk is dat hun wc groot genoeg is om er hun ‘ding’ te doen. Ze moeten zich er makkelijk in kunnen omkeren en ruimte hebben om hun uitscheidingsproducten zorgvuldig te begraven. Daarvoor is een baklengte van anderhalf maal de lengte van de kat vereist. De meeste bakken halen dat bij lange na niet. Gelukkig zijn er ook XL-bakken, google maar eens. Een aanrader voor iedere kat!

Kattenbakgrit in wc of bij gft? Liever niet! Veel mensen gooien de uitschepsels uit de kattenbak of zelfs het grit in de wc. Niet slim, want de kans dat deze daardoor verstopt raakt is groot. Er wordt wel gezegd dat je uitschepsels bij het groenafval (gft) mag doen. Het milieukeur geeft dat bij sommige typen kattenbakvulling ook aan. Toch is het niet aan te raden, want al zou het qua milieu misschien best kunnen, je creëert er wel een broedplaats voor ziekteverwekkers zoals de toxoplasma gondii mee. Welke soort kattenbakgrit je ook gebruikt, doe het gewoon bij het huisvuil.

Poepproblemen en hun oplossing Problemen met het poepen zijn voor de kat zeer oncomfortabel en pijnlijk. Gelukkig is er in de meeste gevallen een oplossing.

een oorzaak aangewezen kan worden, dan zou het hard persen op de urine kunnen zijn. Een enkele keer ontstaat er een tumor in de dikke darm waar de ontlasting niet langs geperst kan worden. Een deel van deze tumoren kan goed verwijderd worden. Dit is echter niet altijd mogelijk.

Door Bart Sjollema, specialist chirurgie Voor het produceren van de ontlasting is het van belang dat de darmperistaltiek normaal verloopt, waardoor de ontlasting naar achteren wordt getransporteerd. Het komt regelmatig voor dat de dikke darm zijn elasticiteit en spierkracht steeds meer verliest. Uiteindelijk kan de ontlasting dan niet meer verder worden getransporteerd en ontstaat er een ernstige verwijding van de dikke darm. Dit heet een megacolon. Uiteindelijk moet in zo’n geval de dikke darm worden verwijderd. De meeste katten kunnen daarna weer goed poepen, al blijft hun ontlasting vaak wat aan de dunne kant.

De vrije doorgang van de ontlasting kan ook gehinderd worden als het bekken na een bekkenfractuur verkeerd aan elkaar groeit en een vernauwing van het bekkenkanaal veroorzaakt. Soms kan het bekken weer wijder worden gemaakt, maar het kan ook nodig zijn om een operatie aan de darm uit te voeren. Het komt ook voor dat er al op heel jonge leeftijd problemen ontstaan met poepen. Een van de oorzaken is dat de anus veel te klein is aangelegd. De kans dat dit met operaties verholpen kan worden is helaas niet erg groot.

Ook is het van belang dat de spieren naast de anus een goede trechter vormen waardoor de ontlasting naar de anus wordt geleid. Als de stevigheid van deze spieren verloren gaat, zal de ontlasting zich vlak voor de anus ophopen. Dat heet hernia perinealis. Met een operatie kan de stevigheid worden hersteld, waarna het grootste deel van de katten weer goed kan poepen.

Bart Sjollema Specialist Chirurgie Gezelschapsdieren

Deze twee oorzaken komen ook vaak samen voor. Van beide aandoeningen is de oorzaak onbekend. Het komt even vaak voor bij poezen als bij katers. Aangezien katers vrijwel altijd gecastreerd worden lijkt hun prostaat geen rol te spelen. Als er al

Medisch Centrum voor Dieren Amsterdam

De gele pijlen geven het megacolon aan. De darm is hier meer dan tweemaal zo wijd als normaal. De normale wijdte is die van een ‘standaardkattendrol’. ©Foto Bart Sjollema

6

Mijn kat poept buiten de bak Wat nu? Katten die ‘wildpoepen’ doen dat vaak net naast de bak, bij in- en uitgangen van het huis, op plekken die zacht zijn, naar het baasje ruiken, of verborgen zijn. Waar de kat het ook doet, veel mensen weten niet wat ze ermee aanmoeten. Terwijl er bijna altijd wel wat aan te doen is. Hierbij tien katvriendelijke, praktische tips om je kat weer ‘bakklaar’ te krijgen. Tip 1 > Ga naar de dierenarts. De kans op een medische (mede)oorzaak is minstens 50%. Laat je eventueel doorsturen naar een dierenartsspecialist voor nader onderzoek. Je kat kan kerngezond lijken maar in werkelijkheid ziek zijn. Deze tip staat met stip op nummer 1 en moet in alle gevallen van wildpoeperij als eerste worden opgevolgd. Dat is niet overdreven. Tip 2 > Doe iets niet… Dat is lekker makkelijk! Toch is deze tip voor veel mensen lastig: word niet boos en straf je kat niet wegens zijn wildpoeperij. Hij doet het niet om jou te pesten. Ook al heb jij misschien het gevoel van wel. Tip 3 > Probeer zonder dat de kat dat doorheeft eens te kijken hoe hij poept. Duurt het lang? Kan hij zijn achterhand makkelijk omlaag brengen bij het poepen? Zie je rugtrekkingen? Wat valt je op? Noteer dit en meld het bij je dierenarts. Misschien kun je zelfs een filmpje maken. Zorg dat je de kat dan niet stoort. Tip 4 > Ruim de poep op als de kat het niet ziet. Maak de poepplek schoon met een middel met snelwerkende enzymen. Zo krijg je de lucht goed weg. Tip 5 > Hoe veel katten heb je? En hoe veel kattenbakken? Het aantal bakken dat je nodig hebt is het aantal katten plus één. Zet de bakken in verschillende kamers en zorg dat de dieren er 24/7 heel makkelijk bij kunnen, dus zonder klim- en klauterpartijen. Tip 6 > Heb je wel goede kattenbakken? Goed is minstens anderhalf maal de lengte van de kat, zodat hij er gemakkelijk in kan bewegen. De meeste kattenbakken zijn veel te klein. Ook af te raden: een bak met een luikje. Tip 7 > Is je kat ouder dan zeven? Mogelijk is de instap te hoog. Oudere katten hebben vaak artrose of andere kwalen waardoor ze moeilijker de bak in kunnen stappen. Koop bakken met een lage instap. Tip 8 > Is er iets aan of rond de kattenbak of met de vulling dat kan irriteren? Is de vulling bijvoorbeeld geparfumeerd (vreselijk vies voor katten!), staat er een luchtverfrisser bij de bak? Staat de bak op een onveilige of onrustige plaats? Zo ja, doe er wat aan! Tip 9 > Zeg eens eerlijk, hoe zit het met de kattenbakhygiëne? Hoe het hoort is heel eenvoudig: eenmaal per week schoonboenen, daarna uitspoelen, daarna ontsmetten met koud water en bleekwater (voor Vlamingen: javel), weer uitspoelen, drogen en dan verse vulling erin doen. Tweemaal daags drollen en plasjes eruit halen. Dat klinkt misschien als een rotklus maar het is zo gepiept. Tip 10 > Veel eigenaren vinden de kattenbak uitscheppen een vies klusje en stellen het uit. Zo wordt het alleen maar nog rotter om te doen, én onaangenamer voor de kat om de bak te gebruiken. Daarom een gouden tip: een goede kattenbakhygiëne zorgt ervoor dat schoonmaken nooit een stinkklus wordt. Elles Nijssen

7

Poep eten: bijna altijd een medisch probleem Bij honden is het eten van poep een bekend fenomeen. Dat volwassen katten dit ook kunnen doen is echter minder bekend. Kleine kittens kunnen nog niet zelf plassen en poepen. Hun moeder stimuleert de uitscheiding van urine en poep door hun buikje te likken. Urine likt ze weg, ontlasting eet ze op. Ze doet dit totdat een kitten zelf gaat eten en naar de bak gaat. Meestal is dit vanaf een week of vier, vijf. Deze vorm van poep eten is volkomen normaal. Door de urine weg te likken en de poep te eten, zorgt moeder er ook voor dat het nest schoon blijft en er geen geur ontstaat die roofdieren aantrekt. Als een volwassen kat zijn eigen poep eet, is dit niet normaal. Dit heet coprofagie en komt slechts zelden voor. Het is meestal een signaal dat er fysiek iets mis is. Bijvoorbeeld een niet goed werkende alvleesklier, mineralen- of vitaminetekorten, ondervoeding, parasieten, bloedarmoede, diabetes of een te snel werkende schildklier. De dierenarts zal onderzoeken wat de oorzaak is. Poep eten kan ook een gedragsprobleem zijn, hoewel dit niet veel voorkomt. Het kan bijvoorbeeld een reactie op stress of op straf zijn. Straf veroorzaakt angst en stress en is in alle gevallen af te raden.

Roofdier! Floeps, een windje Julie Linschoten: ‘Dit is Bing, hij is vijf jaar. Na vier maanden rouw om het verlies van zijn trouwe maatje Moefti gaat het nu beter met hem. Hij vangt zelfs weer muizen. Dit muisje heb ik bevrijd. Hij rende weer snel terug naar zijn holletje in het rozenperk.’

Gewoonlijk laten katten geen windjes. Als het wel gebeurt heeft dit een medische oorzaak. Mogelijke oorzaken van winderigheid: • Een voedingsallergie of voedselintolerantie. Een derde van de katten met deze (behandelbare) kwalen heeft last van winderigheid. • De parasiet Tritrichomonas, die veel voorkomt bij katten en goed bestreden kan worden. Deze veroorzaakt niet alleen een stinkende ontlasting, maar vaak ook winderigheid. • Een aangeboren afwijking van de dikke darm. Vaak gaat dit ook gepaarde met diarree. • Het gebruik van Ararbose, een medicijn voor diabetes. Winderigheid is een mogelijke bijwerking.

Kattenbakvulling die langer dan een week meegaat? Maak dat de kat wijs! Bing. Foto © Julie Linschoten

Meld zwerfkatten

Er zijn diverse types kattenbakvulling waarvan de fabrikant beweert dat deze langer meegaat dan een week. Het is echter niet aan te raden welke vulling dan ook langer dan een week te gebruiken.

In het kader van het wetenschappelijke onderzoek ‘Zwerfkatten in Nederland, een inventarisatie’, is het Meldpunt Zwerfkatten Nederland zeer benieuwd waar de meeste zwerfkatten in Nederland te vinden zijn en waar de meeste overlast gevoeld wordt. Via dit formulier kun je melding maken van zwerfkatten. Het meesturen van foto- of videomateriaal wordt zeer op prijs gesteld. Bij voorbaat dank!

Misschien dat de sommige soorten vulling na een paar weken voor een mensenneus nog geen stank oplevert, maar dat zegt niet veel. Een kat kan vele malen beter ruiken dan een mens. Wordt vulling langer dan een week gebruikt, dan kan deze voor de kat behoorlijk stinken. Bovendien, hoe langer vulling in de bak blijft, hoe meer kans ziektekiemen en parasieten krijgen om zich te ontwikkelen. Oók als de plasjes en drollen tweemaal daags worden verwijderd. Vaak zijn dit soort korrels ook nog eens erg duur. Conclusie: kattenbakkorrels die langer dan een week meegaan: vies, ongezond en duur.

Meldpunt zwer fkatten Nederland Meldpunt Zwerfkatten is een initiatief van Stray Animal Foundation Platform, Wageningen University en Wetenschapswinkel. Het Kattengedragsadviesbureau maakt deel uit van de begeleidingscommissie.

Is er een ‘kattenwijsheid’ waar jij aan twijfelt? Mail ons en wie weet komt jouw vraag de volgende keer in Maak dat de kat wijs! 8

Overal in huis plassen en poepen De kat van Irene plast en poept al jaren overal in huis. Irene trekt het niet meer. Zowel boven als beneden staan kattenbakken klaar, schrijft ze. Maar daar maakt de elfjarige poes geen gebruik van. Irene is naar de dierenarts geweest, maar wanneer? Wat heeft hij onderzocht? Ook het bloed en de urine? Is de bloeddruk gemeten? Als hij geen diagnose heeft kunnen stellen, heeft hij de kat dan naar een dierenartsspecialist verwezen? Heeft hij adviezen gegeven om het gedrag bij te sturen? Graag wijs ik erop dat er dierenartsen zijn die doodleuk adviseren om een kat bij onzindelijkheid op te sluiten in een bench, met alleen eten en drinken, zodat hij weer ‘leert’ de bak te gebruiken. Klinkklare nonsens en bovendien zeer dieronvriendelijk. Vooral doen als je nog meer ellende wilt. Helaas verkopen sommige dierenartsenpraktijken zelfs een boekje waar dit advies in staat. Op de brandstapel ermee!

Mogelijk kan deze poes door pijn niet meer op de bakken. Is de instap te hoog voor haar seniorenlijfje, zijn de bakken te klein: korter dan anderhalf keer haar lengte. Misschien zijn ze niet schoon genoeg, zit er geparfumeerd grit in (niet kopen!) of grit dat zogenaamd weken meegaat (na een week een bron van ziekteverwekkers en voor katten met hun superneus een gore stinkbak). En zo kan ik nog wel even doorgaan met de kattenbakblues. Wellicht associeert de poes de bakken met eerdere pijn en ellende. Koop daarom minstens twee nieuw bakken met een compleet ander uiterlijk. Laat poes ze zelf ontdekken; zet haar er niet op. Maak plas- en poepplekken niet schoon met bleek of ammoniakhoudende middelen maar met een middel met snelwerkende enzymen. Straf poes alsjeblieft niet. Haar onzindelijkheid is een teken dat ze dringend hulp nodig heeft.

Deze poes is veertien en gaat elk jaar naar de dierenarts. Foto © Karin Jansen 9

ELLES NIJSSEN Elles Nijssen is verbonden aan het Kattengedragsadviesbureau en werkt voor de Budgetservice Gedragsadvies. Zij schrijft over kattengedrag voor De Telegraaf en kattenblad Majesteit en zet zich in voor de FWF. facebook.com>EllesNijssen Kat tengedragsdeskundige

Vriendschap is… Katten hebben diverse manieren om elkaar hun genegenheid te tonen. Tegen elkaar aan liggen is niet per se de ultieme manier, hoewel dit vaak wordt gedacht. Elkaar begroeten met ‘neusie-neusie’ is heel vriendelijk. Inniger is het om langs elkaars flanken te strijken, staartcontact te maken (bijvoorbeeld de staart over de rug van een vriend leggen) of elkaar te wassen. Voor ons mensen is dit allemaal een lief gezicht. Katten hebben echter ook nog een uiting van genegenheid die vanuit menselijk oogpunt ronduit onsmakelijk is: elkaars anus besnuffelen en eraan likken.

Poes Tjanushka (r.) biedt haar vader Zaphir haar anus aan. Hij beantwoordt deze uiting van grote genegenheid. Foto’s © Elles Nijssen

Snowy dankt haar leven aan orthomanuele behandeling Snowy is bij ons gekomen met zeven kittens die ze heel goed heeft grootgebracht. Toen haar kittens drie maanden waren, begonnen de problemen. Ze gaf elke dag over en werd heel mager. Volgens diverse dierenartsen die ik heb geraadpleegd zou ze maagklachten hebben. Mijn gevoel zei echter dat er meer aan de hand was.

Opnieuw zware operatie Begin dit jaar heeft ze opnieuw een zware darmoperatie ondergaan. Haar herstel duurde heel lang. Ze kon haast niets eten van de pijn, alleen wat vis. Haar vel leek wel een schuurborstel. Snowy doofde stilaan uit. Ik was er zeker van dat ik haar zou moeten laten inslapen.

Twee jaar geleden heb ik het Kattengedragsadviesbureau ingeschakeld voor gedragstherapie voor al mijn katten. Ik ben ook met Snowy naar een andere dierenarts gegaan. Deze wist me te vertellen dat ze darmproblemen had en cortisone moest nemen. Ook werd ze getest op allergieën en moest ze op een speciaal dieet. Er trad echter geen verbetering op.

Ze eet nu met plezier Gelukkig kwam Marcellina van het Kattengedragsadviesbureau weer op huisbezoek voor onze katten. Ze gaf aan dat ik het beste met Snowy naar orthomanueel dierenarts Jacha Heukels kon gaan. Vanuit België was dat een flinke reis, maar met een goede voorbereiding was het haalbaar. Inmiddels zijn we al twee keer bij Jacha geweest. Ik ben heel gelukkig dat ik naar Marcellina geluisterd heb, want wat er door de behandeling van Jacha is veranderd aan Snowy is echt een wonder. Ze eet met plezier, en komt zelfs steeds bedelen voor twee; ze gaat weer naar buiten; ze geeft kopjes en heeft weer contact met mijn andere katten. Haar huid ziet er zelfs beter uit. Ik hoop dan ook dat Jacha Heukels op termijn ook in België komt werken.

Ik was er zeker van dat ik haar zou moeten laten inslapen Mishandeld door kinderen Korte tijd later hebben kinderen uit de buurt Snowy helemaal met een verfbus bespoten. Vanaf dit moment ging het steeds slechter met haar. Ze is onder narcose gewassen met een speciaal product, maar de verf heeft nog een jaar in haar vacht gezeten. Enkele maanden na deze mishandeling is ze voor de eerste keer aan haar darmen geopereerd. Maar de problemen bleven en ze durfde haast niets meer te eten van de pijn.

Beatrice van Goethem

10

Snowy: ernstige rugpijn door verkeerde stand lendenwervels Snowy is pas vier jaar oud, maar heeft al heel wat meegemaakt. Ze heeft veel dierenartsen bezocht en verschillende operaties ondergaan. Haar eetlust bleef minimaal en sommige periodes braakte ze veel, ondanks medicatie. Snowy kwam bij mij terecht omdat ze de laatste maanden passief was en uit haar doen leek te zijn. Ze ging niet meer zo ver van huis als voorheen. Haar eetlust was lange tijd stabiel geweest, maar ging weer achteruit. De vraag was of er meer aan de hand was dan alleen de bekende maag- en darmproblemen. Dit was inderdaad het geval. Bij het lichamelijk onderzoek bleek dat Snowy erge rugpijn in de lendenstreek had en afwijkende wervelstanden van alle zeven de lendenwervels. Waarschijnlijk hadden de wervelstandafwijkingen en de rugpijn een traumatische oorzaak: een val of een aanrijding. Andere mogelijke oorzaken van rugpijn in het algemeen zijn bijvoorbeeld een botbreuk van een wervel, een ontsteking, een infectie, of een hernia van een tussenwervelschijf. Bij de orthomanuele behandeling heb ik alle lendenwervels teruggezet in de juiste positie. Snowy knapte direct op. Bij de controle vier weken later kwam er een andere kat binnen. Ze zat lekker in haar vel, wilde knuffelen en haar rug was volledig vrij van pijn.

Jacha Heukels behandelt Snowy. Foto’s © Beatrice van Goethem 11

JACHA HEUKELS Orthomanueel dierenarts Jacha Heukels behandelt regelmatig katten met onverklaard (probleem)gedrag door niet-herkende wervelstandproblemen of gewrichtsklachten. Katten laten deze behandeling goed toe. Gemiddeld zijn 2 à 3 behandelingen nodig. Zij werkt met de methode Aharon. orthomanueeldierenarts.nl

Diagnose voedselallergie niet altijd terecht Een veelvoorkomende klacht bij katten is diarree. Meestal wordt dit veroorzaakt door parasieten. Als deze oorzaak is uitgesloten en de diarree aanhoudt, wordt al snel de conclusie getrokken dat er dan ‘dus’ sprake is van een voedselallergie. De werkelijkheid is vaak anders.

DENISE VAN LENT Denise van Lent is bioloog. Zij studeert aan de VU om master of science te worden, gespecialiseerd in hersenen en gedrag. Ze heeft wetenschappelijk onderzoek gedaan naar obesitas bij katten in samenwerking met het Kattengedragsadviesbureau. Denise heeft drie katten.

Maag-darmklachten worden bij katten zelden veroorzaakt door een voedselallergie. Toch krijgen heel wat katten deze diagnose. Een voedselallergie is een abnormale reactie van het afweersysteem op een normaal, onschadelijk ingrediënt. Het afweersysteem denkt onterecht dat dit ziekmakend is en reageert erop alsof het een virus of bacterie is. Het bestrijdt de stof door afweerstoffen en afweercellen aan te maken. Allergie ontstaat langzaam Het duurt lang voordat het afweersysteem zo’n ingrediënt herkent. Het voedsel moet daarvoor maar liefst zes maanden tot twee jaar gegeten worden. Bij kittens komen voedsel-allergieën dan ook bijna niet voor. Graanallergie is zeldzaam Er wordt onterecht gedacht dat katten vaak allergisch zijn voor graan uit brokjes omdat ze niets met graan zouden kunnen. Uit onderzoek blijkt echter dat ze graan vrij efficiënt kunnen verteren. Daarnaast zijn graanallergieën uiterst zeldzaam. Katten zijn juist vaak allergisch voor rundvlees, zuivelproducten en vis. Eliminatiedieet Bij het vermoeden van een voedselallergie is het belangrijk dat deze diagnose wordt

12

bevestigd met behulp van een eliminatiedieet. De kat krijgt dan op advies van de dierenarts één koolhydraat- en één eiwitbron die hij niet eerder heeft gegeten. Hier kan hij nog geen allergie voor ontwikkeld hebben. Wordt het dieet strikt aangehouden en wordt daarmee aangetoond dat er sprake is van een allergie, dan moet deze worden behandeld. Dat gebeurt door het afweersysteem te remmen. Medicijnen die hiervoor worden gebruikt, zoals Prednison, moeten levenslang toegediend worden en kunnen heftige bijwerkingen hebben. Katten die dagelijks Prednison krijgen, hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van suikerziekte. Voedselintolerantie Wanneer er problemen ontstaan tijdens de vertering van een voedingsstof, is er sprake van een voedselintolerantie of voedselgevoeligheid. Ook dit kan voor diarree zorgen. Anders dan bij een allergie, speelt het afweersysteem geen rol, maar verloopt de vertering van een voedingsstof niet efficiënt. Ook treedt deze kwaal direct op als de kat iets eet waarvoor hij een intolerantie heeft. Dat is een fundamenteel verschil. Net als bij een allergie zijn de boosdoeners vaak rundvlees, zuivelproducten en vis. Intolerantie bij kittens Kittens ontwikkelen makkelijker een (vaak tijdelijke) voedselintolerantie omdat hun verteringsstelsel nog niet volgroeid is. Dat is namelijk pas volledig ontwikkeld als ze 24 weken oud zijn. Ze kunnen daarom tijdelijk meer moeite hebben met de vertering van bepaalde voedingsstoffen.

4 oktober gratis advies in Utrecht Op Werelddierendag geeft het Kattengedragsadviesbureau tussen 11.00 en 16.00 uur gratis advies bij Jumper in Utrecht.

Kattenoppasservice ook last minute Niet alleen tijdens vakanties, maar ook daarbuiten staat de Kattenoppasservice voor je klaar. Er zijn oppassers in de volgende regio’s: Aalsmeer, Amstelveen, Amsterdam, Apeldoorn, Breda, Groningen, Haarlem, Lelystad, Naarden, Purmerend, Roosendaal, Spijkenisse, Vinkeveen, Wormer en Zoetermeer.

Alle actuele nieuwtjes over katten, gedrag en wetenschap vind je op onze Facebookpagina. Ook te bekijken als je niet zelf op Facebook actief bent.

Wilt je vrijblijvend kennismaken met een oppas? Dat kan. Bel dan 020-4230947 of mail naar info@kattenoppasser vice.nl Op ons Youtube-kanaal vind je veel filmpjes over kattengedrag. Ingedeeld op thema en voorzien van uitleg. Kijken dus!

Adres: Franciscusdreef 92, 3565 AD Utrecht.

KGA biedt kennis op eigen locatie Wist je dat het Kattengedragsadviesbureau ook kennis op locatie biedt? Dat kan in allerlei vormen: een incompanytraining, inclinic, scholing op de werkvloer, een lezing op locatie, je zegt het maar!

Diergeneeskundige hulp voor minima

De garanties van het Kattengedragsadviesbureau • 100% katvriendelijk advies • behandeling op basis van de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen • behandeling door de meest ervaren en meest succesvolle kattengedragstherapeut van Nederland en België • zorgvuldige anamnese met uitgebreide vragenlijst en drie uur durende gedragsobservatie • versuffende middelen als valium en Clomicalm worden niet geadviseerd • alle katten en problemen worden behandeld voor één duidelijke prijs.

Het Kattengedragsadviesbureau hoort vaak dat baasjes te weinig geld hebben om naar de dierenarts te gaan. Daarom is alle mogelijke hulp voor deze mensen op een rijtje gezet. Chipacties, klinieken voor minima, budgetacties. Ken jij mogelijkheden die niet vermeld zijn? Meld het bij info@kattengedragstherapie.

13

Deze kitten van vier weken kan nog niet zelf plassen en poepen. Zijn moeder laat hem poepen door zijn buikje te likken, terwijl zijn zusje toekijkt. De poep komt eruit en moeder eet het op. Binnen een minuut is deze kleine van zijn ontlasting verlost. Beeld: Marcellina Stolting

14

English part

Survey about cats with chronic kidney disease Chronic kidney disease (CKD) is common in older cats and causes weight loss, loss of appetite, vomiting and many other unpleasant clinical signs. ‘Treatment uncertainties’ occur when questions about treatment cannot be answered by up to date information based on research evidence, so remain unanswered.

regarding CKD are treatment uncertainties and which are the most important, so future research can be directed towards these areas. This study involves a survey of both cat owners and veterinary surgeons to identify the questions they have about the treatment of feline CKD. The survey can be found at www.sur veymonkey. com/s/felineCKD.

The aim of the study is to determine which of the questions

Ludo is a happy cat now! My boyfriend and I have two lovely cats: Ludo and Milo. Since we are very much in love with them, the fact that Ludo had some problems with fear was really worried and upsetting for us. He was always scared when we had visitors or with every loud noise. We didn’t know what is the cause of it and what we could do to help him. Then our cat sitter recommended to contact Marcellina in order to start therapy with Ludo. After some discussions we decided to give it a try.

We received many useful tips that we started to implement right away. Slowly with days passing we could see small changes in Ludo’s and also Milo’s behavior. That was so nice to see and made me smile every day. I was in regular touch with Marcellina to share with her the update and also to receive even more tips. And I always have some questions. It is nice to know that Marcellina is always there to help us and support us when needed. We really admire knowledge and passion for cats. She does a really great job!

Marcellina, Kattengedragsadviesbureau’s owner, showed up in our home. And from the moment she was there we knew we made a good choice. Ludo was behaving a bit different (in positive meaning) already from the beginning. He was scared and not confident but we could see that Marcellina’s behavior helped him to relax and slowly come closer and closer.

Ludo will never be perfect, due to bad treatment before he came to our home, but he is better and he is a happy cat now! We will work even more to make Ludo and Milo very happy and healthy cats. Anna Wolna Ludo and Milo. Foto© Anna Wolna

15

KGA Kattendagen zondag 7 september 2014

zondag 14 september 2014

zondag 21 september 2014

Thema: Goed welzijn voor de oudere kat

Thema: Je kat begrijpen: katse communicatie

Thema: Asielspecial 2 – vergroten adoptiekansen

Doelgroep: iedereen die advies geeft over oudere katten, met ze werkt of er zelf een heeft of krijgt.

Doelgroep: iedereen die het gedrag van katten beter wil leren begrijpen en de subtiele vormen van communicatie wil leren interpreteren.

Doelgroep: vrijwilligers/beheerders/ medewerkers van het asiel die met katten werken/te maken hebben. De cursus staat ook open voor iedereen die meer wil leren over het gedrag van katten en hoe in een groep stress voorkomen kan worden.

Programma 10.00 - 10.45 uur: Al oud? 10.45 - 11.00 uur: Cognitive dysfunction syndrome (CDS) 11.00 - 11.15 uur: pauze

Programma 9.30 - 11.30 uur: Communicatie en lichaamstaal 11.30 - 11.45 uur: pauze

Programma 09.30 - 10.15 uur: Kat & gedrag in het asiel: stress, risico’s en effecten

11.15 - 12.15 uur: Pijn

11.45 - 12.45 uur: Communicatie en probleemgedrag

12.15 - 13.00 uur: lunch

12.45 - 13.30 uur: Lunch

10.35 - 10.45 uur: pauze

13.00 - 14.15 uur: Artrose

13.30 - 14.20 uur: De invloed van de neus en geuren

10.45 - 11.45 uur: Stress & hygiëne

14.15 - 14.45 uur: Hyperthyreoïdie 14.45 - 15.00 uur: pauze 15.00 - 15.45 uur: Nieren 15.45 - 16.15 uur: Goed welzijn bieden 16.15 - 16.45 uur: Euthanasie: welke methoden zijn er?

14.20 - 14.30 uur: pauze 14.30 - 15.15 uur: Communiceren met markeren

11.45 - 12.10 uur: Huisvestingseisen 12.10 - 13.00 uur: lunch 13.00 - 13.45 uur: Een nieuw blijvend thuis

15.15 - 15.30 uur: pauze

13.45 - 14.00 uur: pauze

15.30 - 17.00 uur: Hoe communiceren katten onderling?

14.00 - 15.45 uur: Eten & drinken (ingestie)

Prijs: € 85,-, inclusief vegetarische lunch, lesmateriaal en certificaat.

16.1 - 17.30 uur: Angstreductie en snellere plaatsing

16.45 - 17.15 uur: Rouw bij de kat Prijs: € 85,-, inclusief vegetarische lunch, lesmateriaal en certificaat.

10.15 - 10.35 uur: Populatiemanagement

Hoe inschrijven? Vraag een inschrijfformulier aan bij [email protected] Docent Marcellina Stolting (kattengedragsdeskundige & docent kattengedrag) Leslocatie Kattengedragsadviesbureau Joris Ivensplein 108 1087 BP Amsterdam 16

15.45 - 16.00 uur: pauze

Prijs: € 85,-, inclusief vegetarische lunch, lesmateriaal en certificaat.

Cursusoverzicht KGA Kattendagen De KGA Kattendagen vinden regelmatig plaats in Nederland en België, met steeds verschillende verdiepingsthema’s op het gebied van kattengedrag. Deze cursusdagen zijn geschikt voor iedereen die professioneel met katten werkt, en voor kattenliefhebbers. Wat je relatie tot katten ook is, je doet altijd kennis op waarmee je direct aan de slag kunt. Ons cursusaanbod voor 2014 Datum 7 september 14 september 21 september 26 oktober 2 november 16 november 6 en 7 december 13 december

Plaats KGA Kattendag Amsterdam KGA Kattendag Meppel KGA Kattendag Amsterdam KGA Kattendag Amsterdam KGA Kattendag Amsterdam KGA Kattendag Den Bosch KGA Weekend Academie Amsterdam KGA Kattendag St. Job BE

Thema Special: goed welzijn voor de oudere kat Begrijp je kat: alles over communicatie Asiel special 2: Vergroten Adoptiekansen Vachtspecial (2 dagen) Vachtspecial (2 dagen) Stress en de rol van huisvesting Kattenverzorging in de praktijk (2 lesdagen) incl. examen Asiel Special 1: Welzijn verbeteren

Herfstlezing 23 november

Herfstlezing Amsterdam

Gedragsproblemen bij raskatten

Winterlezingencyclus door Marcellina Stolting 12 december 2014 Lezing 1: Agressie naar mensen voorkomen en verhelpen 9 januari 2015 Lezing 2: Kattenconflicten voorkomen en verhelpen 23 januari 2015 Lezing 3: Pijn bij de kat herkennen

Amsterdam IJburg Amsterdam IJburg Amsterdam IJburg

Voor meer informatie kijk hier

Gratis Katten Advies Lijn Heb jij een vraag over je kat? Blijf er niet mee rondlopen! Bel de gratis Katten Advies Lijn 020-4160883. Elke dinsdag van 17.00-18.00 uur professioneel en katvriendelijk advies. Lukt het je niet om op dit tijdstip te bellen? Dan kun je ook gratis je vraag stellen • op het Forum kattengedrag http://kattengedrag.forumup.nl • aan [email protected] (mogelijk wordt je vraag dan in de krant beantwoord) • bij de Sophia Kattenbond Wil je liever op een ander moment bellen? Dan kun je een betaalde bel- of Skype-afspraak maken op een geschikter moment. Dat kan via [email protected].

17

MAGAZINE Dit magazine wordt maandelijks kosteloos verspreid vanaf 2002 en heeft inmiddels meer dan 15.000 abonnees, zowel professionals als niet-professionals. Onder de professionals zijn (medewerkers van) dierenspeciaalzaken, asiels, kattentrimsalons, dierenartsenpraktijken, kattenfokkers, en producenten en toeleveranciers van kattenbenodigdheden. Je vindt het Kattengedragsadviesbureau ook op Facebook, Twitter, Youtube en www.kattengedragstherapie.nl.

COLOFON

CONTACTGEGEVENS

Dit magazine is een uitgave van het Kattengedragsadviesbureau.

Websites: http://www.kattengedragstherapie.nl http://www.kattengedragcentrum.nl

Redactie: Elles Nijssen en Marcellina Stolting Eindredactie Elles Nijssen Opmaak: Karin Jansen Aan dit nummer werken mee Marieke Knies Bart Sjollema Jacha Heukels Denise van Lent Beatrice van Goethem Julie Linschoten

©Kattengedragsadviesbureau. Overname van artikelen is niet toegestaan zonder onze schriftelijke toestemming. Wil je het magazine niet meer ontvangen? Stuur dan een e-mail met in de berichtregel ‘Uit adresbestand verwijderen’. Indien je juist abonnee wilt worden, is het sturen van een e-mail eveneens voldoende. Adverteren Wil je meer weten over de mogelijkheden en tarieven? Stuur dan een mail naar [email protected] of bel: 020-3308780.

Forum: http://kattengedrag.forumup.nl E-mailadressen: [email protected] [email protected] (voor grote bestanden: foto’s en filmpjes) Cursusinformatie en inschrijvingen: [email protected] Skype: kattengedragstherapie.nl (op afspraak) Katten Advies Lijn telefonisch spreekuur: 020 - 4160883 (dinsdag van 17.00-18.00 uur) Kattengedragsadviesbureau: 020 - 3308780 Katten Cursus Centrum: 020 - 4160547 Website Kattenoppasservice: http://www.kattenoppasser vice.nl Telefoonnummer Kattenoppasservice: 020 - 4230947 Het Kattengedragsadviesbureau is een Aequor-erkend leerbedrijf

18