Een nieuwe omgeving voor de archeologie: de Omgevingswet als kader. 25 september 2013 SIKB
OCW/ Directie Cultureel Erfgoed Monique Krauwer
Hoe zat het ook alweer met de Omgevingswet?
•
40 ruimte-gerelateerde wetten, 117 Amvb’s en honderden regelingen in één wet en enkele Amvb’s
•
Ook Wabo (omgevingsvergunning) en gedeelte van Monumentenwet worden in Omgevingswet opgenomen
Nog even de uitgangspunten • • • • •
Europa centraal, geen nationale koppen Minder onderzoekslasten Sobere en bestendige regelgeving Regels schrappen waar het kan Breder afwegingskader en meer afwegingsruimte
Waarom zoveel OCW inzet voor dit onderwerp? Recente inzet OCW in ruimtelijke wetgeving: • Malta/archeologiewetgeving (2007) • Wabo 2010 (vergunning voor rijksmonumenten en archeologie) • Modernisering Monumentenzorg: borging cultuurhistorie in bestemmingsplannen • Cultuurhistorie als nationaal belang in Structuurvisie Infrastructuur & Ruimte 2012, en Visie Erfgoed en Ruimte,
•
Missie OCW: wat we de laatste jaren geregeld hebben in de ruimtelijke regelgeving ook borgen in de Omgevingswet
Hoe zit OCW in het proces? Ministeriele commissie omgevingsrecht Jet Bussemaker
DG stuurgroep Marjan Hammersma/ Sander Bersee
Adviescommissie Cultuur en Bouwen
Flip ten Cate Thieu Knibbeler
Programmadirectie Eenvoudig Beter DCE/ Bianca vd Berg
Expertgroep
OCW-club DCE, RCE en WJZ: Ondersteuningsteam Interdepartementaal DCE/ Monique Krauwer
Bianca vd Berg, Monique Krauwer, Thomas vd Berg, Ruben Abeling, Nicole Heukelom, Frank Altenburg, Laurens Schouten
Waar staan we nu ? Vliegende start Moordend tempo, enorme druk
Toetsversies eind 2012 en 2013 Nu akkoord Ministerraad, toegezonden aan Raad van State, samen met uitgangspuntennotitie Uitvoerende Regelgeving Advies Raad van State verwacht in oktober/november Behandeling Tweede en Eerste Kamer 2014 Invoering 2018 Intussen werken aan de uitvoerende regelgeving (Amvb’s) 6
Uitvoeringsregelgeving
7
Overheid Algemeen/ procedureel
1. Omgevingsbesluit (bijvoorbeeld vergunningverlening) 2. Besluit Omgevingskwaliteit (bijvoorbeeld art. Bro, Barro) 3. Activiteiten in de Leefomgeving (bijvoorbeeld bouwbesluit)
Clustering onderliggende regelgeving
Materieel
Van zo’n 120 Amvb’s met ca 2.700_2.800 actieve bepalingen naar drie clusters:
Burger/bedrijf
Omgevingsbesluit
Kwaliteit van de leefomgeving
Activiteiten in de leefomgeving
Hoe zit cultureel erfgoed in de Omgevingswet Cultureel erfgoed zit heel goed integraal in de wetsteksten, • Definitie • Art. Bro “gemeente moet rekening houden met cultuurhistorie” • Archeologie • Wabo monumentenvergunning • Erfgoedmonitor/balans • Eigen stuk Monumentenwet in Memorie van Toelichting • Europese en Unesco verdragsverplichtingen
8
Kapstokken Doelstelling van de wet: het bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit. De fysieke leefomgeving omvat in ieder geval: bouwwerken, infrastructuur, watersystemen, water, bodem, lucht, landschappen, natuur, cultureel erfgoed Overheidszorg: Bij algemene maatregel van bestuur worden regels gesteld over de uitoefening van taken of bevoegdheden door bestuursorganen. Regels worden in ieder geval gesteld over: b. het behoud van cultureel erfgoed, met inbegrip van de bescherming van bekende of te verwachten archeologische monumenten,
Kapstokken: Monitoring (wetenschappelijk onderzoek van de fysieke leefomgeving) Onze Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap brengt ten minste eenmaal in de vier jaar een wetenschappelijk rapport uit, waarin de ontwikkeling van de staat van het cultureel erfgoed wordt beschreven (verslaglegging over gemeentelijk beleid cultureel erfgoed) Bij algemene maatregel van bestuur kan het uitbrengen van een verslag over het door het gemeentebestuur gevoerde beleid op het gebied van cultureel erfgoed worden voorgeschreven.
10
Nieuw: Instrumentarium Omgevingsvisie (structuurvisie-plus) Programma’s (bijv. fijnstof, geluid) Omgevingsplan (bestemmingsplan + verordening) Omgevingsvergunning Projectbesluit (vgl tracébesluit)
Omgevingsvisie Komt in de plaats van de vijf huidige sectorale plannen: • structuurvisie RO • Waterplan • Milieubeleidsplan • Verkeers- en vervoersplan • Natuurbeleidsplan Integraal, dus ook cultureel erfgoed Verplicht voor rijk en provincies Facultatief voor gemeenten 12
Omgevingsplan • Komt in plaats van het bestemmingsplan en verordening • Elke gemeente, waterschap en provincie maakt één gebiedsdekkend omgevingsplan voor de leefomgeving • Borging van cultureel erfgoed in het omgevingsplan (instructieregel ) • Geen 10-jaarlijkse herziening meer
13
Omgevingsvergunning • Wabo-systematiek wordt voortgezet, maar wel vereenvoudigd • Archeologische(verwachte)waarden (locatieontwikkelingsactiviteit) • Ook milieu/water etc. • Ook de vergunning voor de archeologische rijksmonumenten nu bij gemeenten • Daarbij bindend advies van OCW
14
Archeologie algemeen: voorzetting huidige lijn
• • • • •
15
Gedoogplicht bij archeologisch onderzoek Bijzondere gevallen: toevalsvondsten archeologie Kapstok Maritiem erfgoed Kapstok Ontgrondingen MER
Wat gebeurt er met de Monumentenwet? Deze blijft bestaan (straks onderdeel van de Erfgoedwet) met daarin: • aanwijzing rijksmonumenten (ook archeologisch) • zaken rondom subsidies en opgravingsvergunning • archeologische depots Naar de Omgevingswet gaan: • • • • 16
stads- en dorpsgezichten archeologische bepalingen die raken aan het huidige bestemmingsplan monumentencommissies vergunning archeologische rijksmonumenten
Kennis en kunde in de nieuwe omgeving • Omgevingswet • Erfgoedwet • Vervallen interbestuurlijk (rijks)toezicht Minder grootschalige opgravingen Kans op versnippering: samenhang en inhoudelijk kader dus nog belangrijker Integraal werken Samenwerken andere domeinen Vertaalslag maken Communicatie
17
Om over na te denken: rollen en verantwoordelijkheden Het “archeologenlandschap”: Amateurarcheologen, Rijksarcheologen, Universitaire archeologen, Provinciale archeologen, Gemeentelijke archeologen, Steunpuntarcheologen, Opgravingsbedrijven, Archeologische adviesbedrijven, Regioarcheologen, etc etc. En “nieuw” in de verzameling: RUD archeologen!
18
Kansen in de nieuwe omgeving: • Instructieregel Bro in wetstekst • Monitoring/erfgoedbalans • Integrale plannen inclusief archeologie/cultuurhistorie • Kwaliteitsborging? • Erfgoedwet
Uitdaging: • Alert blijven in Amvb-traject • Kennis bij gemeenten • Integraal werken • Rollen en verantwoordelijkheden 19
