Doorzetters met karakter
Een interview met alumni van de Open Universiteit Het zijn stuk voor stuk mensen met karakter, de alumni van de Open Universiteit Nederland. Hoewel ze om heel verschillende redenen gekozen hebben voor een universitaire studie, hebben ze minstens één belangrijke overeenkomst: het zijn doorzetters. Mensen die vaak jarenlang hun studie combineerden met een drukke baan en gezinsleven, ondanks studiedips en moeilijke perioden. Dirkje Mulder-Boers: ‘Als ik aan iets begin, wil ik het afmaken ook.’ Dirkje Mulder-Boers is een echte ‘tweedekanser’. Op haar veertiende ging ze, na twee jaar huishoudschool, aan het werk. Later volgde ze een aantal beroepsgerichte cursussen, maar de honger naar een universitaire studie bleef. In 1984 schreef ze zich als een van de eerste studenten van de Open Universiteit in voor de
Een leven lang eigenwijs studeren
193
opleiding Cultuurwetenschappen. Elf jaar later behaalde ze haar bul. Dirkje was zes jaar voorzitter van de alumnivereniging en is daarvan het enige erelid. ‘Voor mij was het heel belangrijk dat ik thuis kon studeren.’ Corrie Steenbergen had vóór haar studie bij de Open Universiteit al ‘een heel gevarieerde schoolcarrière’ achter de rug, waarbij ze vooral ervaring opdeed in het krijgen van lessen waar ze niets van leerde. Bij de Open Universiteit volgde ze de opleiding Bedrijfseconomie. Haar oorspronkelijke studieplanning ging uit van 27 jaar, maar al snel vond ze de studie zo leuk dat haar studietempo omhoog vloog. Naast haar studie bleef ze fulltime werken. ‘Ik kan overal studeren; thuis of in de auto, het maakt me niet uit. En dat is heel erg effectief.’ Peter Hafkamp was, net als Dirkje, een van de eerste studenten van de Open Universiteit. Hij schreef zich in 1984 in voor de opleiding Bedrijfswetenschappen en studeerde veertien jaar later af. De studie veranderde zijn leven: ‘Ik was van huis uit een techneut, gewend aan rechtlijnig “blauwdrukdenken”, maar door mijn studie ben ik meer in de richting van verandermanagement opgeschoven. Dat is echt dankzij de Open Universiteit, want op een andere wijze had ik dat niet kunnen bereiken.’ Ook Wolter de Vries heeft een bijzonder verhaal. Hij begon zijn studie Voeding en toxicologie (nu Natuur- en milieuwetenschappen) eigenlijk vanwege de ziekte van zijn vrouw. Wolter wilde meer weten over de relatie tussen voeding en ziekte, en hij wilde het doktersjargon waar hij en zijn vrouw mee geconfronteerd werden beter begrijpen. De studie zelf vond hij af en toe behoorlijk zwaar, maar hij beveelt die wel bij iedereen aan: ‘Je kunt altijd beginnen, ongeacht je leeftijd of situatie. En je kunt lekker thuis op je studeerkamertje de colleges volgen. Ideaal toch?!’
Wat vinden jullie de sterke punten van de Open Universiteit? Dirkje: ‘Voor mij was het heel belangrijk dat ik thuis kon studeren. Ik woon in Drenthe op het platteland, had een jong gezin en kon dus niet naar de universiteit in Groningen.’ Wolter: ‘Wat in mijn ogen de Open Universiteit zo uniek maakt, is het feit dat iedereen er terecht kan. Van jong tot oud. Het maakt niet uit of je twintig bent en zo van de middelbare school komt, of dat je na dertig jaar werkervaring ineens de geest krijgt en wilt gaan studeren. Dat vind ik geweldig!’ Corrie: ‘Voor mij gelden de flexibiliteit en de opzet van het studeren als een groot pluspunt. En de kwaliteit van het cursusmateriaal is super. Altijd actueel en vernieuwend.’
En de zwakke punten? Peter: ‘Destijds vond ik de begeleiding tijdens de scriptiefase heel matig. Ik had echt het gevoel dat ik een beetje aan mijn lot werd overgelaten. En in een heel laat stadium, toen ik mijn concept al had ingeleverd, werd het werk
194
Open Universiteit Nederland
Peter Hafkamp
Corrie Steenbergen
volledig afgekeurd. Ja, dat kan natuurlijk niet, hè? Ik moest toen helemaal opnieuw beginnen.’ Corrie: ‘Ook ik heb verschillende voorstellen gemaakt die allemaal werden afgekeurd. En tot overmaat van ramp verliet mijn begeleider halverwege de afstudeerfase de Open Universiteit. In totaal ben ik driemaal opnieuw begonnen. Dat was echt hopeloos. Ik denk dat je wel kunt zeggen dat de Open Universiteit in het algemeen te weinig aan begeleiding en coaching van studenten doet. Ik had wel een mentor, maar dat contact kwam niet echt goed van de grond. De instelling worstelt om contact te maken met haar studenten. Terwijl het zo eenvoudig is: volg iemand die een module koopt op een actieve manier. Hoor je na een half jaar niets van zo’n student, dan kun je toch heel eenvoudig via de mail of de telefoon contact opnemen? Omdat de Open Universiteit dat nu niet doet, verliest ze veel studenten. De alumnivereniging zou op het terrein van begeleiding ook best een rol kunnen spelen, maar de Open Universiteit krijgt dat maar niet goed georganiseerd.’
Wat is jullie beste herinnering aan de studie? Dirkje: ‘Mijn eerste summer school! Die ging naar Florence en heeft een onuitwisbare indruk op me achtergelaten.’ Peter: ‘Een jaar of tien geleden heb ik een lezing bijgewoond van een hoogleraar, ik ben zijn naam even kwijt, en hij heeft me een aantal cultuuraspecten laten zien waarvan ik dacht: díe richting moet ik op. Die lezing is me altijd bij gebleven. Op basis van die ene bijeenkomst heb ik feitelijk voor een andere richting in mijn leven gekozen.’
Een leven lang eigenwijs studeren
195
Dirkje Mulder-Boers
Wolter de Vries
Corrie: ‘Ik vond het afstuderen het allerleukste. Want dan mag je na al die jaren kennisvergaring eindelijk zelf iets van het onderwerp vinden! Mijn afstuderen is een hele worsteling geweest, die drie jaar heeft geduurd. Ik heb veel gediscussieerd en zelfs onenigheid gehad met een hoogleraar, maar terugkijkend vond ik het een prachtige periode die me heel veel heeft opgeleverd.’
Wat was jullie moeilijkste moment? Wolter: ‘Ha, dat waren meer momenten! Soms viel het kwartje gewoon niet en snapte ik de stof écht niet. Volgens mij maakt elke student dat wel een keer mee. Dat het niet landt wat je leest. Dan kun je zo een uur doen over drie regels. En dan heb je een groot probleem. Zeker als de begeleiding niet goed geregeld is.’ Dirkje: ‘Dat herken ik wel. Maar mijn moeilijkste moment, en dat was echt een grote dip, werd veroorzaakt doordat ik als één van de eerste studenten vaak lang moest wachten op nieuwe cursussen. Ik weet nog dat ik toen “turbo-student” wilde worden omdat je dan ook cursussen mocht doen die nog niet officieel klaar waren. Maar dat recht was maar aan een klein groepje bevoorrechte studenten voorbehouden. Dat heeft me toen enorm gefrustreerd.’
Wat of wie heeft jullie het meest geholpen om door te gaan? Wolter: ‘Mijn mentor, Lily Fredrix. Zij heeft me echt gestimuleerd om door te gaan en gaf me het gevoel dat ik er niet alleen voor stond.’
196
Open Universiteit Nederland
Corrie: ‘Wat mij altijd geholpen heeft in moeilijke tijden is het geweldige studiemateriaal. Ik houd heel erg van leren en de studiestof daagde mij echt uit om het beste uit mezelf naar boven te halen. En dan houd je het wel vol.’ Dirkje: ‘In mijn geval zijn dat er een paar. Allereerst voelde ik de steun van thuis omdat ze wisten hoe graag ik de studie wilde afronden. En verder ben ik een bijter. Als ik aan iets begin, wil ik het afmaken ook. Ook al kost me dat bloed, zweet en tranen. En ten slotte heb ik veel steun gekregen van een medestudent. We hebben elkaar echt door de studie heen gesleept. Inmiddels zijn we vriendinnen voor het leven. We organiseren nu al voor het tiende jaar de cultuurreis voor alumni, studenten en medewerkers.’
Welke goede raad geef je de Open Universiteit, of nieuwe studenten mee? Wolter: ‘Wat de Open Universiteit betreft: neem een wat meer proactieve houding aan naar studenten en organiseer de begeleiding wat beter. Voor nieuwe studenten: zorg ervoor dat het studeren plezierig blijft, dan haal je vanzelf resultaten. En word lid van een faculteitsvereniging, ga naar bijeenkomsten en zorg dat je niet vereenzaamt.’ Dirkje: ‘De Open Universiteit moet zich veel meer profileren als een volwaardige en kwalitatief uitstekende universiteit. Ze wordt nu nog te veel vergeleken met het hovo, het hoger onderwijs voor ouderen.’ Peter: ‘Mee eens! De Open Universiteit zou veel meer aan marketing moeten doen om de naam en faam bekend te maken onder een breed publiek. Verder mis ik nu nog de volledige uitdraging van het motto “een leven lang leren”. Ik ben nu tien jaar geleden afgestudeerd en zou graag een opfriscursus willen volgen. Een soort onderhoudsprogramma dus. Het materiaal is er, dus volgens mij hoeft daar niet zoveel in geïnvesteerd te worden. Bovendien zou het de binding tussen alumni en de instelling verbeteren.’ Corrie: ‘Ik hoop dat de Open Universiteit wat creatiever wordt en wat minder bureaucratisch. Maak meer gebruik van je menselijk kapitaal: de studenten en de alumni. Die zitten in allerlei netwerken en zijn de beste ambassadeurs voor de organisatie.’ Hans Olthof
Een leven lang eigenwijs studeren
197
