Een geleidehondenvakantie met FlexChalet

v

91 GELEIDE

TEN

27e jaargang nr. 91 herfst 2008

Een geleidehondenvakantie met FlexChalet

Uitgave van het Koninklijk Nederlands Geleidehonden Fonds

In dit nummer: Bijna naar school, het eindbezoek van een pleegpup ● Met de taxi mee vaak nog probleem ● Lintjes voor pleeg- en fokgastgezinnen ●

VOEDING VOOR RASHONDEN

Inhoud Voorwoord

3

Echolokalisatie; zien met je oren

4

Aan het woord; Martine Boere over taxigebruik

6

Het eindbezoek aan de pleegpup

8

Op de hoogte

11

Nieuws en wetenswaardigheden

12

Honden op school

15

C

O

L

O

F

O

N

Ten Geleide is een uitgave van de Stichting Koninklijk Nederlands Geleidehonden Fonds (KNGF Geleidehonden) en wordt verspreid onder haar geleidehondgebruikers en relaties. Het blad verschijnt periodiek in zwartdruk en - op aanvraag - in Braille en in gesproken vorm (Daisy cd-rom).

Redactie Irma Metzger, Pauline de Bruin, Monique de Jonge

Vormgeving Bureau Rik van der Heiden Van Diemenstraat 224 1013 CP Amsterdam

Druk Drukkerij Aeroprint, Polderweg 22 - 28 1191 JR Ouderkerk a/d Amstel

Coverfoto Geleidehond Finn aan het werk

Koninklijk Nederlands Geleidehonden Fonds

VERVUL VOOR 100% DE VOEDINGSBEHOEFTEN VAN UW RASHOND VOOR MEER INFORMATIE BEL KOSTELOOS 0800 - 022 09 30 OF GA NAAR UW DIERENSPECIAALZAAK

(KNGF Geleidehonden) Postbus 544, 1180 AM Amstelveen Tel: 020 – 496 93 33 Fax: 020 – 496 57 76 Internet: www.geleidehond.nl E-mail: [email protected] Postbanknummer: 275400

Voorwoord

Veruit de meest gestelde vraag aan puppypleeggezinnen is of het afscheid van de hond niet erg moeilijk is. Het antwoord op deze vraag ligt voor de hand. Natuurlijk is het afscheid van een hond, waar je een jaar lang veel liefde en aandacht aan hebt besteed, niet gemakkelijk. Dat neemt niet weg dat vrijwel alle pleeggezinnen blij en trots zijn als ‘hun hond’ in opleiding mag. ‘De blijdschap overheerst’, is dan ook de treffende kop boven het artikel over het eindbezoek van de jonge hond in het pleeggezin. Tijdens dit bezoek beoordelen onze consulenten of de hond klaar is om de opleiding in te mogen stromen op de school in Amstel­veen. Om afleiding te voorkomen en te bekijken hoe de hond zonder steun van zijn eigen baas functioneert, mag het pleeggezin tijdens deze rit niet mee. Ik kan u verzekeren dat vrijwel alle pleegouders in grote spanning de uitslag afwachten. Gelukkig blijkt dat trots op de geleverde prestatie en op de mooie taak die de hond te wachten staat het verdriet om het afscheid verre overtreft. Dat kan ook bijna niet anders als je ziet dat zoveel pleeggezinnen keer op keer weer een nieuwe pup van ons in huis nemen. Met de grootste toewijding beginnen zij steeds weer van voren af aan. Op 20 juni hadden we een aantal burgemeesters over de vloer om vier van onze pleeg- en fokgastgezinnen te decoreren met een lintje van Hare Majesteit. De dames Van der Ven, Van Apeldoorn, Kollen en Vorst kregen de versierselen

opgespeld voor zo’n twintig jaar vrijwilligerswerk voor onze organisatie. Het is dan treffend hen te horen zeggen dat zij unaniem het doel ver boven hun gevoelens rond het afscheid stellen. Wij hopen natuurlijk dat ook andere pleeggezinnen en fokgastgezinnen ‘voor een lintje zullen gaan’. Steeds meer mensen met een visuele handicap kloppen bij ons aan voor een geleidehond. Om hen daarvan te kunnen voorzien, zijn ervaren en trouwe pleeggezinnen de onmisbare schakel. Natuurlijk zijn er voor mensen met een visuele beperking ook andere manieren om de zelfstandigheid en mobiliteit te vergroten. Zelf zijn wij momenteel bezig de mogelijkheden van een navigatie­systeem ter aanvulling op de geleidehond te testen. Verderop in dit blad kunt u lezen over een ander boeiend oriëntatiemiddel, echolokalisatie. Deze manier van ‘zien met je oren’ kunnen sommige blinden en slechtzienden inzetten ter vergroting van de oriëntatie en de mobiliteit. Toch, ondanks alle goede ontwikkelingen, merken wij dat de behoefte aan geleidehonden toeneemt. Wij zijn van mening dat dat komt omdat er nog altijd geen mobiliteitsmiddel is dat de geleidehond kan evenaren. Met vriendelijke groet,

Ellen Greve Directeur

3

Echolokalisatie

Zien met je oren Een blinde jongen die over straat rent zonder ergens tegenaan te botsen. Die feilloos kan vertellen dat hij een boom passeert, een vuilnisbak of een geparkeerde auto - zonder hulp van een taststok en zonder het voorwerp aan te raken. Hoe dat kan? Deze jongen is er heel behendig in om (door met zijn tong te klikken) een echo op te roepen en zo te hóren dat er een obstakel staat. Hij ziet als het ware met zijn oren. Dit boeiende verschijnsel wordt echolokalisatie genoemd.

O

4

Op internet circuleren filmpjes over blinde mensen die echolokalisatie heel goed beheersen. Wie ze voor de eerste keer ziet, denkt dat er sprake is van een wonder. Zo kun je via You Tube het filmpje The boy who sees without his eyes bekijken. Daarin zie je de 14-jarige Amerikaan Ben Underwood op zijn skates over straat snellen, waarbij hij geparkeerde auto’s en lantaarnpalen schijnbaar moeiteloos omzeilt. Ook zie je hoe hij basketbal speelt met zijn buurjongens en de bal keer op keer precies in de basket mikt. Ter verduidelijking: Ben ziet 0%, want hij heeft twee glazen ogen... In een ander filmpje zie je de Amerikaan Dan Kish op zijn mountainbike door de straat rijden. Dat doet de gemiddelde visueel gehandicapte hen niet na. Hoe dóen deze heren dat toch? Dan en Ben maken gebruik van echolokalisatie, wat betekent dat ze gebruik maken van geluid dat weerkaatst op objecten (echo). Door goed naar de echo’s te luisteren, kunnen ze horen waar een voorwerp zich bevindt (lokalisatie). De dierenwereld kent dit verschijnsel ook: vleermuizen en dolfijnen beheersen dit middel tot in de puntjes. Het beginsel is simpel: je maakt een geluid, de geluidsgolven weerkaatsen op voorwerpen in de omgeving. Elk voorwerp kaatst het geluid op een specifieke manier terug. De ervaren luisteraar kan het zo herkennen en gebruiken. Het terugkaatsende geluid van een huis is heel anders dan van een struik of een afvalbak. Blinden die in staat zijn die verschillen te horen, krijgen zo meer informatie over hun omgeving. Met behulp van echolokalisatie kunnen ze obstakels omzeilen of specifieke voorwerpen terugvinden in huis.

Onder de indruk Omdat het gebruik van echolokalisatie zijn eigen leven heeft verrijkt, beschouwt Dan Kish het zo’n beetje als

in zijn lezingen ook altijd aangeeft. Iedereen gebruikt zijn gehoor om de omgeving ‘af te tasten’. Of je nu blind bent of gewoon je ogen dicht houdt op straat, je merkt het echt wel als je in een open gebied wandelt en dan opeens tussen twee gebouwen door loopt. Je kunt je ook voorstellen dat je aan de echo hoort dat je in een trappenhuis bent, bijvoorbeeld. Maar Dan Kish en Ben Underwood gaan natuurlijk veel verder. Zij hebben het zeer goed ontwikkeld, het is knap wat die twee doen. Dat is niet voor iedereen weg­ gelegd. Het kost echt heel Cursisten proberen zich de eerste beginselen van echolokalisatie veel tijd en oefening om zo eigen te maken. ver te komen.’ ‘En het is de vraag of je dit als blinde wel wilt’, vervolgt Martine. ‘Want waaróm zou je je zo bewust willen zijn van de omgeving? Ik vind het juist zo fijn dat ik met mijn geleidehond niet op alles om me heen hoef te letten. Ik moet er niet aan denken dat ik me bewust ben van elke prullenbak en trap die ik passeer.’ Ze vult aan: ‘Al kan ik me voorstellen dat het, als je bijvoorbeeld in een mooi bos waner heel wat valt te zeggen over een geparkeerde auto. delt, wèl leuk is als je je iets bewuster bent van al die Is hij hoog of laag, is het een sportmodel of een busje? bomen om je heen. Dan kan echolokalisatie een welkoVooral jonge mensen vonden het leuk dat ze na wat me aanvulling zijn.’ oefening steeds meer konden vertellen over een object Over de internetbeelden van Dan Kish over na te denken. Op die manier dat ze tegen kwamen.’ en Ben Underwood merkt Martine op: houd ik in mijn hoofd ruimte voor ‘Het ziet er op die filmpjes toch altijd andere dingen.’ Is het handig in huis? Wie de basisbeginselen onder de knie heeft, kan zelf net iets mooier uit dan het in werkelijkBen Underwood voelt via echolokalithuis en op straat verder oefenen. Na afloop van de heid is. Voor een mountainbiketocht satie ook aan waar de muziekinstallaproef gaf een deel van de groep cliënten aan dat ze door de bergen heb je als blinde heus tie staat, waar een kopje thee zich dat gingen doen. Anderen vonden het leuk dat ze iets wel begeleiding nodig. Al was het precies op tafel bevindt en of er een nieuws geleerd hadden, maar wilden er niet mee veralleen maar omdat lage obstakels, kartonnen doos op het aanrecht staat der. De Nijs: ‘Het ziet er makkelijk uit, maar om het zoals takken op de grond, nu juist of een blik. Martine: ‘Thuis weet je goed te ontwikkelen kost het veel tijd en oefening. Niet heel moeilijk ‘te horen’ zijn via echoloalles te vinden en op je werk ook. iedereen ziet dat zitten. kalisatie. Terwijl een geleidehond die Daarvoor heb je het dus niet nodig. Sommige mensen gaven aan dat ze het wel redden tak of een losliggende stoeptegel nu Misschien in een vreemde omgezonder echolokalisatie. Ik werk zelf met volwassenen juist wel zo keurig aangeeft. En als je ving…. Maar dan blijft het vermoeidie later blind zijn geworden en voor hen is het ook de documentaire van Ben Underwood end. Ik zie echolokalisatie als een lastiger om te leren. Sommige van hen vonden dat het helemaal hebt uitgekeken, dan zie je mooie aanvulling, voor de één beter niet genoeg toevoegt aan hun leven. Eén vrouw gaf dat hij wel degelijk een keer met zijn geschikt dan voor de ander.’ aan dat ze genoeg had aan haar blindengeleidehond. skates op een geparkeerde auto knalt. Dat laatste beaamt ook José de Nijs. Die brengt haar heen waar ze wil en zij vindt daarom Het is geen wondermiddel.’ ‘Het is leuk als je zin hebt om er tijd in echolokalisatie niet nodig.’ Kan echolokalisatie een geleidehond te investeren, maar niet per se een Niet nieuw vervangen? ‘Nee’, zegt Martine heel must voor iedere visueel gehandicapMartine Boere, communicatiemedewerker bij KNGF beslist. ‘Zeker niet. Zoals gezegd, te. Het is gewoon één van de hulpGeleidehonden en zelf visueel gehandicapt, heeft een leidt een hond je vlot om al die obstamiddelen waarvan je gebruik kunt genuanceerde blik op echolokalisatie. Ze was onlangs kels heen en hoef je daar dus niet maken.’ op een congres waar Dan Kish sprak. ‘Laat ik voorop stellen dat het niet nieuw is, zoals Dan Kish trouwens Foto’s: Sensis / Suzanne Kok

‘Cliënten werden zich opeens veel meer bewust van hun omgeving’

Dan Kish heeft echolokalisatie zeer goed ontwikkeld. zijn levensmissie om zoveel mogelijk blinden en slechtzienden bekend te maken met dit fenomeen. Hij loopt congres na congres af en zo kwamen drie jaar geleden enkele medewerkers van Sensis - organisatie voor zorg, onderwijs en diensten voor slechtzienden en blinden in Nederland - in aanraking met de Amerikaan. Ze waren onder de indruk en nodigden hem uit om naar ons land te komen. Vervolgens verzorgde Dan Kish voor alle Sensis mobiliteitstrainers een dagcursus over echolokalisatie. Sensis besloot haar pas verworven kennis over echolokalisatie te verspreiden. Middels een proef sloegen de trainers aan het oefenen met 27 cliënten, onder wie zowel kinderen, jongeren als volwassenen. Ze kregen tenminste zes lessen en gingen ook een dag met Kish op pad. Voor sommige van de cliënten bleek echolokalisatie inderdaad een geweldige ontdekking. Mobiliteits­ instructeur José de Nijs van Sensis daarover: ‘Opeens werden ze zich meer bewust van hun omgeving. Het biedt vooral veel mogelijkheden voor kinderen en jongeren tussen de 6 en 18 jaar. Zij leerden in korte tijd zeer veel verschillende voorwerpen onderscheiden. Ze kwamen tot boeiende ontdekkingen, bijvoorbeeld dat

5

Aan het woord... Communicatiemedewerker en geleidehondgebruiker Martine Boere Het is laat, je bent moe en je wilt naar huis. Je belt een taxi en meldt, voor alle zekerheid, dat je geleidehond ook mee wil. Geen probleem? Wel dus! Als de chauffeur geen zin heeft in haren, bang is voor honden of om geloofsredenen de hond niet mee wil nemen, dan sta je. Een groot probleem en een vervelend probleem. Wie een taxi bestelt, doet dat niet omdat hij zo graag een ritje wil maken, maar omdat hij ergens op tijd

MARTINE BOERE OVER TAXI’S 6

 Je bent bezig om allerlei zaken ■ rond­om taxigebruik uit te zoeken. Waarom? ‘Het probleem is dat er regelmatig geleidehond­ gebruikers geweigerd worden in taxi’s. Ik weet dat het heel veel voorkomt omdat we hier bij KNGF Geleide­ honden de telefoontjes van cliënten binnenkrijgen. Ik hoor het ook van de Nederlandse Vereniging van Geleidehond­gebruikers en van de Ooglijn. Daarbij komt dat ik zelf een geleidehond heb en heel veel mensen in mijn vriendenkring hebben er ook een. Als geleidehondgebruiker ben je soms afhankelijk van taxivervoer. Vooral voor de kortere afstanden en op plekken waar weinig openbaar vervoer is, kun je moeilijk om de taxi heen.’

■ Er zijn speciale taxidiensten voor mensen met een handicap. Als je die belt is het probleem toch opgelost? ‘Was dat maar waar! Bedrijven als Valys en Regiotaxi, die gehandicaptenvervoer verzorgen, hebben zelf geen wagens. Zij schakelen bij een aanvraag gewone taxibedrijven in, die de rit voor ze uitvoeren. De pro­ blemen komen als ze, in plaats van een busje, een personenauto sturen. Het taxibedrijf zelf heeft er dan misschien geen moeite mee dat er een hond meereist, maar de chauffeur wel. En die bepaalt op dat moment wie er wel en niet mee mag.’

■ Heb je een voorbeeld? ‘Een vriend van mij, ook cliënt van KNGF Geleide­ honden, wilde na een bezoek aan vrienden naar huis.

moet zijn. Het is dan weliswaar de hond die geweigerd wordt, maar dat voelt niet zo. Het was laat geworden, dus hij belt een taxi via Valys. Die komt voorrijden. De chauffeur werpt één blik op de hond en mompelt: ‘oh, maar júllie neem ik niet mee’. Hij stapt in en rijdt weer weg. Toen stond hij daar om half een ’s nachts.’

■ Was het niet beter geweest als hij gemeld had dat er een hond mee moest? ‘Dat heeft hij gedaan! Sterker nog, zodra je lid wordt van Valys moet je aantonen dat je geleidehondgebruiker bent door je bruikleenovereenkomst te overleggen. Ze hebben het dus gewoon in hun systeem staan. Ten overvloede meld je het ook bij de aanvraag, want geleidehondgebruikers zijn door ervaring wijs geworden. Ik denk dat de meeste geleidehondgebruikers zich wel kunnen herkennen in deze situatie.’

■ Jij ook? ‘Ik ook. Op Rotterdam CS bijvoorbeeld. Ik wilde een treintaxi nemen naar het Oogziekenhuis. Er stonden twee taxi’s. De ene had leren bekleding, de andere stoffen. Ze hebben zeker 10 minuten staan bekvechten wie mij mee zou moeten nemen. Je voelt je op zo’n moment heel vervelend en zo afhankelijk. Toen ik eindelijk mee mocht was het eerste wat de chauffeur zei; “wel goed vasthouden hè, die hond”.’

■ Dit kan toch niet! Heb je geen klacht ingediend? ‘Ik moet eerlijk zeggen, nee. Je voelt je rot op dat moment, maar uiteindelijk kwam het goed. Je bent dan allang blij dat je thuis bent. Maar ik had het natuurlijk

wel moeten doen. Hoe meer mensen klagen, hoe duidelijker het probleem wordt en misschien komt er dan nog eens een oplossing.’ In landen als Amerika en Engeland is die oplossing er wel. Weigering van een geleidehond in een taxi, én in openbare gelegenheden, valt daar onder de antidiscriminatie wet. Wie in Engeland een geleidehond weigert, mag zich verheugen op een bon van € 1400,–. Iedere Yellow Cab in New York is voorzien van een lijstje ‘rechten van de passagier’. Daarin staat, op nummer 7, dat het bij wet verboden is een geleide- of servicehond te weigeren. En voor wie dat niet lezen kan, hangt er een lijstje in braille. In het Nederlandse taxiregelement is ook een bepaling over servicehonden opgenomen. Namelijk dat een hond mee mag, mits hij geen besmettelijke ziekte heeft of overlast bezorgd. Een breed begrip, overlast. Een hond die het warm heeft en hijgt, kan al overlast veroorzaken als je dat wilt. Sinds een aantal jaren bestaat het Taxi-keur. 45% van de taxi’s in Nederland is hierbij aangesloten en heeft het keurmerk. Deze organisatie is duidelijker wat betreft het meenemen van geleidehonden en noemt deze specifiek. Taxi’s met het keurmerk zouden ze mee moeten nemen. We nemen de proef op de som en bellen, zomaar, zes taxibedrijven van de lijst. De vraag luidt: Als ik met mijn geleidehond wil reizen, kan ik dan een beroep doen op uw bedrijf? De eerste vervoert alleen verstandelijk gehandicapten en de tweede zegt zonder pardon ‘nee’. Waarom niet? ‘Beleid mevrouw’. De derde zegt ook nee, maar belt even later terug. Als de hond in een

kooi zit, dan mag het wel. Grrrr. Gelukkig treffen we ook een telefoniste die verbluft zwijgt bij de vraag. Zegt dan: ‘Maar natuurlijk, u kunt toch niet zonder?’ Eindelijk iemand die het snapt.

■ Martine, wat adviseer je mensen te doen als zij geweigerd worden? ‘Een klacht indienen! Ik weet het, ik heb het zelf ook niet gedaan. Ik heb er alle begrip voor dat mensen er geen zin in hebben. Maar toch, doe het! We weten namelijk wel dát het een groot probleem is. We weten ook dat vrijwel iedere geleidehondgebruiker er mee te maken krijgt. Maar hoe groot het probleem exact is, om welke aantallen het gaat, dat weet niemand. Als mensen een klacht indienen, kunnen er cijfers bijgehouden worden en kunnen we er achterkomen wat de reden van de weigering is. Het is mijn indruk dat geloofsovertuiging de voornaamste reden is. Maar we kunnen dat niet onderbouwen met cijfers.’

■ Kan KNGF Geleidehonden hierin een rol spelen? ‘We proberen om voor elkaar te krijgen dat er één centraal meldpunt komt dat de klachten ook registreert. Met alleen de constatering dat het een probleem is, komen we namelijk niet ver. Met harde cijfers gaat dat beter. Verder gaan we taxibedrijven en hun chauffeurs informeren over het fenomeen geleidehond. We hopen dat een uitleg waarom het belangrijk is dat een geleide­hond mee mag en dat hij niet vies, gevaarlijk of lastig is, in ieder geval iets zal helpen.’

Klacht indienen? Altijd doen! Wij adviseren geleidehondgebruikers die in een taxi geweigerd worden een klacht in te dienen. Dit kan op de website www.taxiklacht.nl. Telefonisch op nummer 0900 – 2021881 (15ct. per minuut). Schriftelijk bij: Landelijk klachtenmeldpunt taxi’s Postbus 90600 2509 LP Den Haag Probeer wel zoveel mogelijk over de chauffeur die de rit weigert te weten te komen. Denk hierbij aan het kenteken, de naam van het bedrijf en zo mogelijk ook de naam van de chauffeur.

7

De

blijdschap

overheerst

Op een dag krijg je een bolletje hond in je armen gedrukt. Daar ga je mee ‘aan de slag’. Je kunt je dan nog niet voorstellen dat hij een jaartje later zijn eerste examen al doet. En hoe dat dan voelt, om als puppypleeg­ ouders op de uitslag te wachten. Mag hij al naar school? Is het nog te vroeg? Of, gaat het er nooit van komen? ‘Trots, trots trots en blij dat we ­dit bereikt hebben.’

Er loopt een blonde slungel door de hal van Centraal Station Utrecht. Uit zijn kekke, paarse jekkertje steekt een vrolijke kwispelstaart. Justus, labrador retriever, 12 maanden, heeft vandaag, in KNGF Geleidehonden­ jargon, zijn ‘eindbezoek’. Dat wil zoveel zeggen dat de consulente bekijkt of hij klaar is om terug te gaan naar school of dat hij nog wat langer moet ‘rijpen’. Of, je moet er niet aan denken, dat hij niet geschikt zal zijn als aspirant-geleidehond.

Een beetje labrador is ook tevreden met een piepklein stukje kaas. Justus kijkt nog wel even om waar zijn ‘familieleden’ blijven, maar als die geen aanstalten maken, loopt hij braaf mee. Het is bomvol in de stationshal. Justus blijft kalm en kijkt af en toe op naar Anke. De hal uit, langs de perrons, de trap af naar buiten. Op het busstation mag Justus van een vriendelijke chauffeur best even instappen. Dan langs het Beatrix theater weer terug naar binnen. Ter hoogte van de HEMA gaat het neusje even omhoog. Maar wees eerlijk, die worsten ruik je op meters afstand. Dan langs de Bruna naar de perrons. De trein uit Den Bosch is aangekomen en iedereen lijkt wel op het nippertje een aansluiting te moeten halen. Links en rechts rennende benen. Justus kijkt er niet van op.

Alles op alles Het klinkt wat heftig allemaal, maar in de praktijk valt het mee. Rond de 12 à 13 maanden mag een hond laten zien wat hij kan. Dat is natuurlijk wel eerder bekeken. Testmomenten zijn er het hele jaar door. Als er al sprake is van een dreigende ‘afkeuring’, dan komt dat nu niet als donderslag bij heldere hemel. Het verschil met het eindbezoek is dat nu beoordeeld wordt of de hond aan zijn opleiding kan beginnen. Is ie er klaar voor, dan wordt een terugbrengdatum geprikt, die meestal zo’n zes weken later is. Wat ook kan, is dat de hond nog wat jong is en er nog wat geschaafd moet worden. In dat geval wordt een plan van aanpak gemaakt voor de laatste periode en, op termijn, een nieuw eindbezoek gepland. Een enkele keer wordt een hond voor de laatste paar weken herplaatst in een ervaren pleeggezin. Zij geven de hond dan net dat laatste zetje dat die nodig heeft. ‘Dat klinkt een beetje als falen van het pleeggezin, maar dat is het helemaal niet’, vertelt Anke Terbruggen van Puppy- en pleeg­ gezinnenzorg. ‘Soms gaat het om een iets andere aanpak voor de laatste weken. Een pleeggezin dat al een flink aantal pups heeft opgevoed, is daar soms net wat

handiger in. We moeten alles op alles zetten om iedere hond de grootst mogelijke kans te geven om door te gaan. Pleeggezinnen hebben daar ook altijd begrip voor, maar vinden het soms wel moeilijk. We gaan tenslotte allemaal voor hetzelfde doel.

Bomvol Tijd om wat te gaan doen. Pleeggezin Koolen mag op een terrasje lekker aan de koffie. Anke neemt Justus over. Omdat de hond met een vreemde mee moet, krijgt hij een blokje kaas. Een kleintje, want hij moet eigenlijk nuchter blijven. Vanmiddag gaat hij nog naar de kliniek in Utrecht voor medisch onderzoek. Normaliter zit er tussen een eindbezoek en de medische screening meer tijd. Na een positieve eindtest duurt het in de regel nog wel zes weken voordat de

Leermoment Er staan twee treinen. Een Duitse en een vertrouwde, gele NS trein. Anke kiest voor de trein naar Hilversum met een hoge, moeilijke instap. Bovendien vertrekt hij om 10.28 uur, wat ruim negen minuten oefentijd biedt. D’r in gaat gesmeerd. Maar dan. Eruit is wel eng. Anke blijft rustig wachten. Justus krijgt van haar alle tijd om uit te dokteren hoe hij dit het beste aan kan pakken. Anke praat bemoedigend tegen hem wat een schijnbeweging oplevert, maar eruit gaat hij nog niet. Voor een blokje kaas dan? Now we’re talking. Justus neemt een snoekduik en staat op het perron. De schoonheidsprijs wint deze actie niet. Zo kan dat niet voor een aanstaande geleidehond. Het moet over. Alsof er een klein lampje in zijn blonde kop is gaan gloeien. Heel rustig,

met eerst een pootje op de treeplank, stapt hij dit keer beheerst uit de trein. Blokje kaas en een zoen van de juf! ‘Dacht ik al’, zegt Anke tevreden. ‘Hij leert snel’. Een eindrit is bedoeld om te observeren, maar als zich een leermoment aandient, blijft dat niet ongebruikt liggen. Anke: ‘Dit was een mooie gelegenheid om hem te testen én hem wat te leren. Justus heeft nu dit onderdeel goed afgesloten en ik kon hem daarvoor belonen. Dat is goed voor zijn zelfvertrouwen.’ De eindrit leent zich niet voor de wat grotere kwesties. Justus draait nog iets te veel om Anke heen als ze stilstaat. Beter zou zijn als hij rustig links van haar gaat zitten. Anke: ’Dit komt tijdens de opleiding ook aan bod. Daar trainen ze dat wel. Als ik er nu heel veel aandacht aan schenk, wordt Justus daar alleen maar onzeker van.’

9

Goed werk ‘Dit pleeggezin heeft goed werk gedaan’, bromt Anke tevreden. Hoe ze dat weet? ‘Dat zie ik aan de manier waarop hij al snapt waarmee hij bezig is. Hij begrijpt dat hij vooráán moet, hij gaat heel beheerst de trap af en hij heeft vertrouwen in mensen. Ik heb hem één keer eerder gezien en hier is hij nog nooit geweest. Hij snapt wat ik van hem wil. Ik zie dat hij daar steun aan heeft.’ Tijd voor wat appèloefeningen. Midden in ‘de Miss Etam’ gaat Justus keurig áf op commando. Hij blijft liggen, zelfs als Anke achter een passpiegel verdwijnt. Alleen een heel klein bibbertje in zijn achterpoot verraadt dat hij het een piepklein beetje spannend vindt. Het gaat lekker. Het ziet er naar uit dat Justus het wel gaat redden. Toch krijgt de hond zijn volle pond. Anke maakt de rit, met alle oefeningen die daar bij horen, helemaal af. Want hoewel ze wel vermoedt dat Justus

▼

8

E

hond ook echt naar school gaat. Maar het is juli en de familie Koolen gaat met vakantie. Omdat Justus al zo ver is in zijn ontwikkeling is de verwachting dat hij al wel naar school kan.

De blijdschap overheerst het niet doet?’ Natuurlijk vinden ze het wel moeilijk als hij straks echt weggaat. Er zal ook best een traan gelaten worden. Ook bij de kinderen. Maar gehoopt dat hij afgekeurd zou worden, dát hebben ze niet. Zelfs niet in een klein, donker hoekje van hun hart. Daar doen ze het niet voor. Dan kunnen ze net zo goed een eigen hond nemen, toch? Mark: ‘Als straks in Utrecht alles goed gaat, dan wordt-ie geleidehond. Dat heeft toch veel meer waarde dan dat wij hem houden?’

10

met vlag en wimpel zal slagen, over ‘een nacht ijs’ gaat ze niet. ‘Een leuke hond’ concludeert ze aan het einde van de wandeling. Fijn om mee te lopen, werkwillig, stabiel en eentje die gemakkelijk leert. ‘Nog wat jong misschien, maar dat gaat vanzelf wel over’, zegt ze droog.

Blij en trots Terug naar de familie Koolen. Stiekem zitten ze rond te kijken of Anke en Justus er aankomen. Zodra Justus ze in de gaten krijgt, vergeet hij voor even waar hij mee bezig was. Hij trekt Anke het terras op en plant twee grote voorpoten in Ingrid Koolen’s schoot. Nou vooruit, voor één keer mag het. Ze zeggen niets, maar luid en duidelijk staat de vraag in hun ogen. En? ‘Jullie mogen wel trots zijn’, begint Anke. Ze lachen allebei. Opgelucht en ja, inderdaad trots. ‘Ik kan niets bedenken waarop hij de opleiding niet in zou kunnen’, gaat ze verder. Hij doet alles prima. Soms zie je hem omkijken en steun zoeken. Maar als je hem beloont, dan loopt hij daarop als een dieseltje.’

Dubbel Voor veel pleeggezinnen is een positieve uitslag een wat vreemde, dubbele gewaarwording. Aan de ene kant de trots dat ze het hem gelapt hebben. Aan de andere kant van de medaille schemert het afscheid. ‘Toch’, weet Anke, ‘de blijdschap overheerst. Als ik zeg dat ik vind dat het niet geweldig gaat en dat ik niet zeker weet of de hond het gaat redden, heb ik bijna altijd 100% echt gemeende teleurstelling. Ik kan pleeggezinnen tijdens een eindbezoek niet verdrietiger maken dan te zeggen dat de hond geen geleidehond wordt. Het gebeurd vaker dat mensen dan in tranen zijn dan wanneer ik zeg; ‘Geweldig, hij mag binnenkort naar school.’

‘Als hij straks geleidehond wordt, dan heeft dat toch veel meer waarde dan dat wij hem houden?’

Zenuwachtig Of ze blij zijn? ‘Hartstikke blij’ glundert Mark Koolen. ‘Blij en trots dat we dit al bereikt hebben. We hebben er veel energie ingestoken en dan is het fijn om te horen dat hij het goed doet. We waren best zenuwachtig vanmorgen. We zeiden nog tegen elkaar; wat als hij

Nieuwe pup

Mark en Ingrid hebben altijd voor ogen gehad waar ze het voor deden. Ze hebben contact met een blinde vrouw uit de buurt, vertelt Ingrid ‘Je zag hoe blij zij was met haar geleidehond. Toen de hond plotseling overleed wisten we pas hoe belangrijk een geleidehond voor haar is. Ze kwam geen steek meer vooruit.’ Na de vakantie willen de Koolens wel weer een nieuwe pup. En of Anke dat maar vast wil doorgeven op de afdeling PPZ. Nou, graag! Maar eerst nog naar de kliniek. Da’s ook nog spannend. Na het foto’s maken loopt Mark nog even terug. ‘Als Justus nou toch nog afgekeurd wordt’, zeg hij, ‘weten we wel wat we doen, hoor. Dan komt-ie lekker bij ons.’

Op de hoogte In de rubriek ‘Op de hoogte’ worden steeds de overzichten van alle afleveringen en overlijdensberichten van geleidehonden in het afgelopen kwartaal gepubliceerd.

Afgeleverde c o mbin a tie s cli ë nt / geleide h o nd Eerste hond De heer K. Oshima uit Amersfoort Met Zorba (lab x golden) Pleeggezin: Fam. Kamoen, Nijmegen

Mevrouw K.M. Hartzema uit Noordwijk Met Zirah (lab x golden) Pleegezin: Fam. Meijer, Heiloo

Vervangende hond Mevrouw I.J.H. Eijkemans uit Son en Breugel Met Owie (lab x golden) Pleeggezin: Fam. Chen, Leiderdorp

Mevrouw I.F. Boers – Limburg uit Eindhoven Met Sunny (lab x golden) Pleeggezin: Fam. Diederik, Den Helder

Mevrouw J. Spaans uit Voorburg Met Uriël (labrador) Pleeggezin: Fam. De Haard, Zwolle

De heer R.G.J. van Dijk uit Den Haag Met Vernon (Duitse herder x lab.) Pleeggezin: Fam. Van den Beukel, Oisterwijk

Mevrouw N.C. Elzenga uit Arnhem Met Gammo (lab x golden) Pleeggezin: Fam. Van der Hulst, Glanerbrug Mevrouw L.C.L. van Veen – Nassy uit Renswoude Met Wieteke (labrador) Pleeggezin: Fam. Ten Voorde, Krimpen a/d IJssel De heer J.A. van Zandbergen uit Nijeveen Met Uno (labrador) Pleeggezin: Fam. Huisman, Rotterdam Mevrouw P.R.E. Jongeneelen – Hopstaken uit Roosendaal Met Aybo (labrador) Pleeggezin: Fam. Bootsman, Delfzijl Fam. Van Staalduinen, ‘s-Gravenzande

Is uw hond na zijn pensionering ter adop­ tie aangeboden, dan zijn wij niet altijd op de hoogte van zijn overlijden. Wilt u toch een vermelding van het overlijden van uw hond? Meldt u de datum van overlijden dan bij het secretariaat. Wij vermelden het overlijden van uw hond dan in de eerstvolgende Ten Geleide. Zenith van de heer Van der Knijff, Nieuwerkerk a/d IJssel Adoptiegezin: Fam. De Kruijf, Amerongen Geboortedatum: 6 juli 1994 Datum overliijden: 14 mei 2008 Ouzo van de heer Van Duijn, Zoetermeer Geboortedatum: 7 juli 1996 Datum overlijden: 27 mei 2008 Amor van mevrouw van Dijk, Den Haag Adoptiegezin: Fam. Stolwerk, Ossendrecht Geboortedatum: 1 september 1994 Datum overlijden: 4 juni 2008 Arkos van de heer Lubbers, Emmen Geboortedatum: 1 september 1994 Datum overlijden: 5 juni 2008 Eefje van mevrouw Krähe, Hoorn Adoptiegezin: Fam. Mulder, Hoorn Geboortedatum: 7 maart 1995 Datum overlijden: 9 juni 2008

Mevrouw J.M. van Veen uit Renswoude Met Aimée (labrador) Pleeggezin: Fam. Meijer, Waalre

Foofur van mevrouw Smith, Roermond Geboortedatum: 6 juli 1992 Datum overlijden: 10 juni 2008

Mevrouw I. Winkel uit Winsum Met Odar (golden retriever) Pleeggezin: Fam. Peek, Rhenen

Gunar van de heer Gerritsma, Den Haag Adoptiegezin: Fam. Akkerman, Maassluis Geboortedatum: 3 mei 1995 Datum overlijden: 11 juni 2008

Mevrouw J.R. van der Zalm uit Maasbracht Met Velvet (Duitse herder x lab.) Pleeggezin: Fam. Van Druningen, Voorhout i.s.m. Geleidehondenopleiding Ans L’abee De heer G. Crombach uit Kerkrade Met Buddy (labrador) Pleeggezin: Fam. Gelissen, Elsloo Autismegeleidehonden

De heer A. Jansen uit Valkenburg aan de Geul Met Zoefia (lab x golden) Pleeggezin: Fam. Hoeksema, Heeswijk-Dinther

I n M emo riam geleidehonden

Familie van de Kraats uit Gouda Met Buster (labrador) Pleeggezin: Fam. Van der Lans, Oostvoorne Fam. Van Meer, Roosendaal

Stanley van de heer Kruisbergen, Rosmalen Adoptiegezin: Fam. Voet, Rosmalen Geboortedatum: 1 januari 1994 Datum overlijden: 27 juni 2008 Nita van mevrouw Martens, Landgraaf Geboortedatum: 25 juli 1993 Datum overlijden: 4 juli 2008 Winny van fokgastgezin Bulk, Amstelveen Geboortedatum: 11 april 2000 Datum overlijden: 10 juli 2008 Jessy van mevrouw Loosman, Urk Geboortedatum: 17 maart 2000 Datum overlijden: 21 juli 2008 Oeska van mevrouw Muytjens, Vaals Geboortedatum: 7 juli 1996 Datum overlijden: 24 juli 2008

11

Nieuws en Wetenswaardigheden D

O

O

R

Grenzen verleggen

I 12

In mijn jeugd ben ik gebeten door een hond. Dit heeft een diepe indruk bij mij achter­ gelaten. Ik liep zelfs een straatje om voor een hond! Ik heb nooit iets met honden gehad, ze konden mij gestolen worden. Totdat…

In 1998 kreeg ik een oogziekte met een progressief karakter. In 5 jaar tijd raakte ik in snel tempo het licht in mijn oog kwijt. Een moeilijk proces van verwerking volgde. Ik ben een half jaar in een revalidatiecentrum voor blinden en slechtzienden geweest. Daar heb ik geleerd mijn grenzen te verleggen. Dat was een moeilijk proces, naast de acceptatie van mijn slechtziendheid. In het revalidatiecentrum kreeg ik het advies om me, in verband met mijn zelfstandigheid en mobiliteit, in te schrijven voor een blindengeleidehond. Mijn wereld stortte in. IK met een hond op pad?! Met mijn achtergrond, zag dat ik dit helemaal niet zitten. Na lang aarzelen ben ik er toch toe overgegaan een informatiedag van KNGF Geleidehonden bij te wonen. Ik was nog niet over de streep, maar ben toch met de procedure gestart. Na een intakegesprek bleek ik in aanmerking te komen voor een blindengeleidehond. Dan begint het wachten, wat dan toch wel erg lang duurt, omdat je merkt dat je de hond hard nodig hebt. Elf maanden later kwam een instructeur met een voor mij geselecteerde geleidehond. Zou deze hond bij me passen. Ik was gelijk verkocht. Het ijs was gebroken. Ik merkte dat deze hond mij accepteerde. Daardoor brak er iets bij mij. Gideon werd MIJN hond. Na een cursus van 14 dagen bij KNGF Geleidehonden, waarin mij werd geleerd hoe ik met de hond moet werken en op hem vertrouwen, mocht Gideon met mij mee naar huis. Ik heb Gideon nu negen maanden. Het is een trouwe, lieve, gehoorzame en goed werkende geleidehond. We zijn hele goede maatjes. Ik ben heel blij dat ik ook deze grens heb leren verleggen. Ik kan blijven meedraaien in de maatschappij, zonder van iemand afhankelijk te zijn.

 

In de rubriek ‘door u’ publiceren wij brieven van lezers. De redactie verwelkomt ingezonden brieven, maar houdt zich het recht voor (te) lange brieven in te korten. Bijvoorkeur zijn inzendingen niet langer dan ½ A4 (getypt) en liever niet door uw hond ‘geschreven’.

U

Interview? Effe checken! Geleidehonden staan regelmatig in de spotlights. Niet zo gek dus dat cliënten en pleeggezinnen ook regelmatig in de media verschijnen. Voor KNGF Geleide­honden is al die aandacht heel goed. Hoe meer positief nieuws, hoe beter. Wel zouden wij het op prijs stellen als u van te voren even meldt dat er een interview met u gehouden wordt. De concepttekst die daaruit voortkomt, zouden wij graag vóór publicatie lezen. Dit voorkomt dat er onbedoeld onjuistheden in het artikel opgenomen worden. Daarnaast kunnen wij de tekst wellicht aanvullen met de nieuwste ontwikkelingen of het laatste nieuws. U kunt uw interview melden en de tekst ter controle sturen naar: [email protected].

Op 10 juni 2008 is Gidslicht Foofur vredig in haar mandje ingeslapen.

Het is zover, het is je tijd. Vandaag raak ik je dan toch kwijt. Veel jaren heb je me geleid, dapper en zeer toegewijd. Herinner ik je vrolijkheid. Je bent een lieve, brave meid. Ingrid Smith

Piet Maasland

MIJN GROTE HELD

Amor Geboren 1 september 1994 – gestorven 4 juni 2008 De telefoon gaat. Ik neem op en hoor de stem van Liesbeth die samen met haar man zes jaar lang voor Amor gezorgd heeft. Ze huilt, ik weet meteen waarvoor ze belt. Amor is ingeslapen. Ik voel kippenvel over mijn hele lijf. Ik luister naar Liesbeth en probeer de juiste woorden te vinden om haar te troosten. We leggen neer en mijn tranen en herinneringen gaan hun gang. In september 1996 kwam Amor bij mij wonen. Een lieve, aanhanke­ lijke en evenwichtige hond die het heerlijk vond om te werken en zijn vak verstond. Wat heb ik veel met hem gereisd, gewandeld, boodschappen gedaan en zomaar einden gelopen, zonder te weten waar we naartoe gingen. En altijd kwamen we weer veilig thuis. In 2002 kreeg Amor last van zijn ellebogen, moest geopereerd en werd uiteindelijk afgekeurd. Wat was het moeilijk om afscheid te nemen. Hij verhuisde naar Ossendrecht waar hij heel welkom was en zes prachtige jaren gehad heeft. Regelmatig had ik contact met het gezin waar Amor woonde. We hebben heel wat uren aan de telefoon gehangen om elkaar te vertellen hoe geweldig Amor was en wat hij allemaal voor streken uithaalde. Liesbeth en Louis, bedankt voor de goede zorgen. Beter had hij het niet kunnen treffen.

Gidslicht Foofur

Robinson is geleidehond. Regelmatig maakt hij bijzondere, grappige, verdrietige of ontroerende gebeurtenissen mee waarvan hij ieder kwartaal verslag doet in Ten Geleide.

Amor, grote held, Een kus op je zachte zwarte kop. Ik zal je nooit vergeten. Bedankt voor alles,

Knappe baas! Meestal vinden mensen mij een heel knappe hond. Nu is dit natuurlijk ook wel zo, maar onderschat mijn baasje niet. Ook van hem is het heel erg knap. Het ene moment ben ik doldwaas aan het spelen met soortgenoten en luister ik niet altijd direct als hij me roept. Even later heeft hij weer het volste vertrouwen dat ik hem veilig naar huis leid. Probeer je maar eens voor te stellen hoe het is om je door een dier met je ogen dicht door het drukke verkeer te laten leiden. Ik denk dat menigeen de verleiding niet kan weerstaan om, voor alle zekerheid, regelmatig even de ogen te openen. Voor sommige baasjes van ongeschoolde viervoeters is het al moeilijk om met de ogen open hun hond op de stoep te houden. Het is niet zo dat mijn baasje helemaal niet zonder mij vooruit zou kunnen. Tot voor kort had ik dat idee wel. In het park was ik weer eens met mijn soortgenoten aan het dollen toen de baas me riep. Nu even niet. Nog even spelen. Zonder mij kom je toch niet ver, dacht ik. Ik rende vrolijk verder. Toen ik weer eens aandacht kreeg voor mijn baasje, was hij in geen velden of wegen meer te bekennen. Ik schrok me rot! Direct ging ik op zoek. Eindelijk zag ik hem. Vrolijk met zijn stok tikkend liep hij al een heel eind verder. Hé, wacht op mij! Blij hem weer te hebben gevonden nam ik me voor om voortaan sneller terug te komen. Het ging allemaal wel wat trager en moeizamer, maar hij kon dus ook met zijn stok de weg vinden. Knap van hem! Toen ik mijn beugel weer om had, waren we beide weer tevreden. Ik had mijn baasje weer gevonden en hij kon weer ontspannen en snel naar huis.

Els van Dijk

De 10+pupclub

De 10+pupclub is een select gezelschap van puppypleeggezinnen die tien of meer pleegpups hebben opgevoed. Het is een gestaag groeiend gezelschap waaraan we 18 juni weer een aantal leden mochten toevoegen. Tijdens wat in de wandelgangen het ‘lepeltjesfeest’ wordt genoemd, werden weer een aantal nieuwe leden van de club in het zonnetje gezet. Het feest dankt haar naam aan de uitreiking van de zilveren theelepeltjes met op ieder lepeltje de naam van één van de pups. De pleeggezinnen Van de Bij, De Waard, Scholte, Loefs, Rosier en De Vries behoren nu ook tot de happy few en roeren hun koffie en thee voortaan met ‘10+pupclublepeltjes’.

We zijn dus nooit helemaal afhankelijk van elkaar, maar we kunnen elkaar ook niet missen. Ik blijf het knap vinden als ik zie hoe ontspannen hij zich door mij laat leiden. Natuurlijk heb ik dat vertrouwen wel bij hem moeten winnen, maar dat geldt andersom net zo. Het verschil zit hem in de beloning. Ik ben blij met een aai, een vriendelijk woord of een klein brokje. Mijn baasje komt voor dit laatste zelfs zijn bed nog niet uit. Groetjes,

Robinson

13

Nieuws en Wetenswaardigheden Een lintje van Hare Majesteit

Chelley

Chica

Dana

Darwin

Dascha

Didi

Doortje

Dylan

Dyson

Euka

Eve

De gedecoreerde vrijwilligers met de burgemeesters. etiquette’. Ze zijn trots, alle vier. Trots op hun lintje en nog trotser op ‘hun’ honden. ‘Ik vind het een erkenning van mijn werk’, zegt Paulien van Apeldoorn. ‘Maar de allergrootste erkenning is als ik een hond ‘van mij’ terugzie met zijn visueel gehandicapte baas. Als ik die twee na een bezoek zo mooi zie weglopen, dat blijft geweldig. Iedere keer weer. Daar kan niets tegenop.’

Honden SCHOOL OP

14

De een kwam een afgekeurde hond ophalen, de ander zou een gezellige ‘verrassingsdag’ met het hele gezin hebben. Gelogen en bedrogen is er, de weken voorafgaand aan vrijdag 20 juni. Na twee jaar stilte werden er weer lintjes uitgereikt. De dames Van der Ven, Kollen, Apeldoorn en Vorst kregen de versierselen van lid in de orde van Oranje Nassau opgespeld door de burgemeesters uit hun eigen gemeenten. Alle vier de dames zijn goed voor zo’n twintig jaar vrijwilligerswerk, als puppypleeggezin, fokgastgezin of allebei. ‘Krijg je zo’n lintje niet te snel?’ fluistert Lina van de Ven verschrikt, als de burgemeester van haar woonplaats Hoorn haar naar voren roept. De burgemeester denkt van niet en Ellen Greve, directeur van KNGF Geleidehonden, denkt ook van niet. ‘Zonder jullie geen KNGF Geleidehonden’ helpt ze de gedecoreerde dames herinneren. Ze ontvangen een grote blauwe doos met daarin de grote versierselen en een klein lintje voor ‘dagelijks gebruik’. Je mag bij het dragen van een lintje niet zomaar wat aanrommelen. Daarom zit er in de doos ook een uitgebreide handleiding met de ‘lintjes­

Branca

15

Famke

Feike

Fergie

Finn

Fiora

Floortje

Franklin

Freaser

Gaby

Gambit

Garry

Georgia

Maatjes door

dik en dun

Op donderdag 5 juni heeft Arkos, mijn derde gepen­ sioneerde geleidehond, zijn laatste adem uitgeblazen en is vredig ingeslapen. Hij lag op zijn zij en keek mij aan met een blik van ‘zo is het goed. Ik heb een fijn leven gehad’. Hij was nog altijd mijn hond. De hond waar ik lief en leed mee heb gedeeld, want tijdens een moeilijke periode in mijn leven was hij er gewoon voor mij. Hij heeft mij toen letterlijk en figuurlijk gered en hij heeft nu zijn welverdiende rust. Arkos was lief, stoer, geweldig en nergens bang voor. Hij heeft van een mooie oude dag kunnen genieten en hij is heel erg goed verzorgd door mijn moeder, maar de eerste dagen na zijn pensionering was hij het er nog niet mee eens dat mijn nieuwe geleidehond Arjan zijn taak ging overnemen. Arkos stond dan naast Arjan klaar om ook in tuig te gaan, maar dit hoefde niet meer. Een paar weken later was het voor hem goed. Dat was het einde van zijn werkbare leven. Arkos bedankt voor alles en rust zacht. Harrie Lubbers

Glenn

Graham

Grazy

Gregory

Griffin

Grizzly

Groovy

Harold

Hilly

Hudson

Ido

Indy

OP

Honden SCHOOL Ines

Isra

Izaa

Jack

Jason

Job

Joy

Vital

Wieke

Wina

Ziggy

Zita