e di t i e 3 , m e i 2 0 1 0
traumapost
postkortpostkortpostkortpostkortpostkortpostkortpostkortpostkort
Agenda Implementatie Expertiseprofielen op TraumaNetAMC.nl April/mei 2010 MMA overleg Datum: maandag 14 juni Tijd: 12.00 - 13.30 uur
Fietshelm kan veel leed voorkomen? Hoofdletsel ten gevolge van fietsongevallen bij kinderen en jongeren Per jaar worden 26.000 kinderen en
preventie. TraumaNet AMC werkt voor
jongeren behandeld op een Spoedeisende
dit symposium onder andere samen
Kennisplatform (Zi)ROP – OTO Datum: maandag 21 juni Tijd: 13.30 - 15.30 uur
Hulp afdeling na een fietsongeval, ongeveer
met het Emma Kinderziekenhuis AMC,
2.000 hiervan worden opgenomen in een
Revalidatiecentrum De Trappenberg en
ziekenhuis en gemiddeld 31 kinderen
Consument en Veiligheid.
Regionaal Trauma Overleg Verschillende sprekers belichten het thema. biomechanische aspecten van hoofd- en Datum: donderdag 24 juni Mw.drs. I. Buuron, Kinderen en aangezichtsletsel. Mw.drs. N.J. Bakker, Tijd: 16.30 – 18.30 coördinator uur Jeugd bij Consument en Veiligheid, zal een kinderrevalidatiearts bij Revalidatiecentrum Symposium ‘Fietshelmen voor kinderen’ inleiding geven over het voorkomen van De Trappenberg, houdt een lezing met als Najaar 2010
overlijden. Veel van deze ongevallen leiden
fietsongevallen bij kinderen en het nut
thema ‘Meedoen na hersenletsel’.
van een fietshelm. Prof.dr. J.C. Goslings, medisch hoofd TraumaNet AMC, vertelt
Na de verschillende lezingen is er een
MC | Zuiderzee start Eerste Hart Hulp
paneldiscussie. Meer informatie over Sinds 1 maart heeft MC | Zuiderzee dit symposium is terug vinden op locatie Lelystad eenteEerste Hart Hulp (EHH). Deze afdeling is de website: www.traumanetamc.nl speciaal voor patiënten die zich bij (Accreditatie voor dit symposium wordt de Spoedeisende Hulp melden met aangevraagd.) klachten over pijn op de borst.
Op de EHH worden patiënten behandeld en geobserveerd door cardiologen en gespeover erva-ringen vanuit het traumacentrum cialiseerde Bij patiënten die met borstklachten naar de Spoedeisende met kinderenverpleegkundigen. die bij een fietsongeval Hulp van het ziekenhuis komen, wordt eerst een hartfilmpje gemaakt en bloedonderzoek gedaan. Daarna wordt bepaald of de patiënt wordt opgenomen of verantwoord van met eenPatiënten hoofdtrauma weerpatiëntjes naar huis kan. kunnen met of zonder verwijzing terecht op de EHH van staan centraal in de van IC-hoofdMC | Zuiderzee, dielezing op werkdagen open is van 8.30 uur tot en met 17.00 uur. betrokken waren. Symptomen en opvang
verpleegkundige T. Tol en kinderarts D.
(Berichtgeving: MC | Zuiderzee)
K. Bosman, beiden werkzaam bij het Emma Kinderziekenhuis AMC. Prof.dr. J. Wismans van SAFETEQ gaat in op de
tot hoofdletsel. Dit kan variëren van een
Op onze website www.TraumaNetAMC.nl
oppervlakkig letsel tot ernstig hersenletsel.
zal de datum van het symposium gecom-
Eén van de mogelijke preventieve maat-
municeerd worden. Accreditatie wordt
regelen om hoofdletsel bij fietsers te voor-
aangevraagd.
komen is de fietshelm. Het dragen van fietshelmen doet het risico op hoof- en (ernstig) hersenletsel sterk verminderen. Helmgebruik leidt tot een vermindering van het risico op hoofdletsel met 63% tot 88%. Maar veel kinderen (en ouders) vinden een fietshelm niet echt nodig. Een helm is stom, past niet, zit niet lekker of is te duur.
symposium
Fietshelmen voor kinderen
Vanuit haar kenniscentrumfunctie organiseert TraumaNet AMC in het najaar een symposium over dit onderwerp. Centraal staan fietsongevallen bij kinderen en jongeren, hoofd- en hersenletsel als gevolg hiervan en behandeling en revalidatie. Ook wordt aandacht besteed
najaar 2010
aan het gebruik van fietshelmen als Bron: Consument en Veiligheid, oktober 2009: De fietshelm bij kinderen en jongeren: onderzoek naar de voor- en nadelen.
Voorbereiding op ramp steeds beter Anno 2010 zijn zorginstellingen een stuk beter voorbereid op de opvang van slachtoffers bij een ramp dan in 1992, het jaar van de Bijlmerramp. Dat zei Martin Smeekes, bestuurslid van GHOR Nederland, tijdens de werkconferentie ‘OTO-matismen bij rampomstandigheden’ op 8 maart. Toch zijn er nog verbeteringen mogelijk.
Nederland heeft de afgelopen twintig jaar de
verbindingen eveneens een hardnekkig
Sylvia Meulensteen, manager Academie
met die van een aantal jaren geleden, aldus
nodige ervaring opgedaan met rampen. Voor
probleem vormen, hetgeen ook naar voren
voor Crisisbeheersing van Nederlands
Meulensteen. ‘Als GHOR zitten we niet meer
zorginstellingen hielden deze gebeurtenissen
kwam in Apeldoorn. Tijdens een ramp raken
Instituut Fysieke Veiligheid en directeur
op de stoel van de zorgaanbieders, maar
een aantal lessen in. Martin Smeekes ging ze
mobiele netwerken binnen de kortste keren
van de GHOR Academie, ging in haar
kijken we naar wat we samen kunnen doen.’
langs aan de hand van een terugblik op een
overbelast. Medische hulpverleners zouden
lezing in op de rol die de GHOR heeft bij
aantal rampen in de afgelopen twintig jaar. Hij
de beschikking moeten hebben over een
de voorbereiding van zorginstellingen
Kees Jan Ponsen, traumachirurg in het
begon met de Bijlmerramp in 1992, de eerste
speciale schakeling in hun mobiele netwerk
op een ramp. De GHOR – Geneeskunde
AMC en voorzitter van het Kennisplatform
grote ramp sinds decennia. Belangrijkste les
ten tijde van een ramp, vindt het GHOR-
Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen
(Zi)ROP-OTO van TraumaNet AMC,
was wel dat het noodzakelijk bleek om vlak
bestuurslid. De politie heeft iets dergelijks
– gaat alleen over opgeschaalde zorg,
ging tot slot van de bijeenkomst kort in
na een ramp een gezondheidsonderzoek uit
zodat zij als de lijnen overbezet zijn voorrang
dus de hulpverlening bij een ramp, aldus
op de stimuleringsgelden die door de
te voeren en dat een aantal keren te herhalen.
krijgt in de verbindingen.
Meulensteen. En een ramp wordt door de
rijksoverheid beschikbaar zijn gesteld voor
GHOR gedefinieerd als ‘een acute disbalans
Opleiden, Trainen en Oefenen (OTO) van
tussen zorgvraag en zorgaanbod’.
zorginstellingen betrokken bij de opvang
Een jaar na de Bijlmerramp meldden zich namelijk steeds meer slachtoffers en
Concluderend stelt Smeekes dat er veel goed
hulpverleners met gezondheidsklachten.
gaat: de gezondheidsonderzoeken en nazorg
van slachtoffers bij rampen. Landelijk
na een ramp staan op de rails, instellingen
Samen goed voorbereid zijn is het
gaat het om tien miljoen euro voor de elf
Uit verschillende rampen bleek dat triage
zijn steeds beter voorbereid en de opschaling
doel waar de GHOR voor staat, zegt
traumacentra. Het is van belang dat dit geld
een terugkerend probleem is. ‘De gewonden-
loopt ook goed. ‘Wat we zelf moeten doen, is
Meulensteen. ‘Het ziekenhuis – maar
gebruikt wordt, zegt Ponsen. Elders in deze
registratiekaarten worden niet gebruikt’, zegt
toetsen of onze modellen wel passen op de
ook elke andere zorginstantie – is een
TraumaPost staat meer informatie over de
Smeekes. ‘In theorie is het een mooi systeem,
praktijk. Gewondenregistratiekaarten werken
zelfstandige partner met een eigen
OTO-gelden.
maar als de ramp daar is, dan werkt het niet.’
niet, dus daar moeten we iets mee.’
verantwoordelijkheid, ingebed in het
Koninginnedag vorig jaar leerde dat
opgeschaalde systeem.’ Die visie verschilt
Tekst: Fieke Oostvogel, projectleider traumaregistratie
Nieuwe manager Frank de Groot wordt de nieuwe manager van TraumaNet AMC. Momenteel is hij werkzaam bij Stichting Huisartsen Dienstenposten Amsterdam. Per 1 mei zal hij samen met Carel Goslings het management van TraumaNet AMC vormen en hiermee het stokje van Fia Pontzen overnemen. In een volgende nieuwsbrief volgt een uitgebreidere kennismaking.
Tijdelijke OTObeleidsmedewerker Op 1 maart is Frank Verbeek, adviseur van de Raad van Bestuur van het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis in Amsterdam, begonnen in de functie van OTObeleidsmedewerker. Verbeek zal tijdelijk invulling aan deze functie geven. Zijn werkzaamheden bestaan uit het zorgdragen voor continuïteit van de activiteiten van TraumaNet AMC op het gebied van Opleiden, Trainen en Oefenen (OTO).
Traumaregistratie: de stand van zaken Een van de taken van de traumacentra is het ondersteunen van de traumaregistratie in de ziekenhuizen uit de regio. De verzamelde data geven inzicht in patiëntenstromen en resultaten in de (regionale) traumazorg.
In TraumaNet AMC registreren inmiddels
Figuur 1: Aantal geregistreerde traumapatiënten per maand, per jaar
alle tien de deelnemende ziekenhuizen. De traumaregistratie database bevat
Jaar
gegevens van traumapatiënten die via
2008
600
2009
de SEH zijn opgenomen, overleden, of overgeplaatst. In deze nieuwsbrief zal worden ingegaan op traumapatiënten
Aantal
postkortpostkortpostkortpostkortpostkortpostkortpostkortpostkort
400 620
Eigen decontaminatietent Westfriesgasthuis De SEH van het Westfriesgasthuis in Hoorn is sinds begin dit jaar de trotse bezitter van een decontaminatietent. Dit betekent dat besmette ZiROP-slachtoffers voortaan buiten het ziekenhuis in een geïsoleerde omgeving opgevangen kunnen worden. Het Westfriesgasthuis heeft de decontaminatietent gekocht van de brandweer in Hoorn, nadat die een nieuwe ontsmettings-container had aangeschaft. De tent ligt opgeslagen bij de SEH en wordt ingezet bij de opvang van CBRN-besmette slachtoffers en/of bij te weinig capaciteit op de SEH.
406
met letsels aan het hoofd. Sinds de start in januari 2008 hebben de tien
traumapatiënten geregistreerd. In 2009
569
480
434
378
438
452
454
410
442
200
deelnemende ziekenhuizen binnen de regio van TraumaNet AMC 7897
521
109
129
145
183
183
204
190
183
199
248
249
271
April
Mei Jul Sept Nov Jun Aug Okt Dec Maand van aankomst
0 Jan
Feb
Mrt
zijn er in het totaal 5604 traumapatiënten geregistreerd tegenover 2293 trauma-
score systeem waarmee ieder opgelopen
patiënten in 2008. Deze stijging wordt
letsel afzonderlijk wordt geclassificeerd.
grotendeels verklaard door de deelname van
Een AIS code is opgebouwd uit zeven cijfers;
drie ziekenhuizen aan de traumaregistratie
de eerste zes cijfers geven de letselindeling
per 1 januari 2009 (figuur 1).
op anatomische basis weer en het laatste cijfer achter de punt geeft een indicatie
(Berichtgeving: Westfriesgasthuis)
Van iedere traumapatiënt worden alle letsels
van de ernst van het letsel, variërend van 1
als gevolg van trauma gecodeerd aan de
(zeer licht) tot 6 (dodelijk). De score uit drie
hand van de Abbreviated Injury Scale (AIS).
meest ernstig verwonde regio’s worden
De AIS is een op de anatomie gebaseerd
gekwadrateerd en opgeteld om te komen tot
0
4
2
-3 en ek
w
en ek
w
n ge da
-3
13
n ge da
n ge da
n ge da
n ge da
n ge da
g da
11
9
7
5
3
1
Opnameduur in categoriën Figuur 2: Verdeling AIS codes per lichaamsregio
Figuur 3: Verdeling van de totale opnameduur
40,0%
300
30,0%
Aantal
Percentage
200
20,0%
100 10,0%
0
4
2
-3 en
ek
w en
ek
w
n
n
ge
da
-3
13 ge
da
n
ge
da
n
ge
da
n
n
ge
da
11
9
7
5
Buik Armen Extern, overig Wervelkolom Benen
ge
Thorax
da
Nek
g
Gezicht
da
Hoofd
3
1
0,0%
Opnameduur in categoriën
Lichaamsregio
Bijna 20% van alle gecodeerde letsels bevin-
40,0% met een ISS ≥16 overigens niet patiënten
met enkele uitschieters van patiënten die
een waarde tussen 1 (minimaal letsel) en
den zich in de lichaamsregio ‘hoofd’. In 2008
hoger dan bij de totale groep. Bij patiënten
meer dan 2 weken opgenomen zijn geweest.
75 (fataal letsel) en correleert met sterfte,
en 2009 zijn er in het totaal 1864 trauma-
met geïsoleerd hoofdtrauma heeft 10%
Dit is niet anders bij de patiënten met
morbiditeit en opnameduur. Patiënten
patiënten geregistreerd met hoofdletsel(s).
(n=60) een ISS score van 16 of hoger 30,0%
geïsoleerd hoofdletsel.
met een ISS≥16 zijn de zogenoemde
De letsels variëren hierbij van schaafwonden
tegenover 18% (n=334) in de gehele groep
multitrauma-patiënten.
tot intracerebrale bloedingen, maar het
van patiënten met hoofdletsel. Dit hogere
Van de 1864 patiënten zijn er in het totaal 60
meest voorkomend is commotio cerebri met
percentage in de gehele groep wordt
patiënten overleden. Van die 60 hadden er 47
De AIS codering onderscheidt negen
een frequentie van 1017 (40,4%). Ook de
verklaard doordat de letsels uit de overige
(78%) een ISS score van 16 of hoger. Voor de
lichaamsregio’s: hoofd (schedel en
ernst van de letsels loopt uiteen, waarbij de
lichaamsregio’s additief bijdragen aan de
patiënten met een geïsoleerd hoofdletsel is
hersenen); aangezicht; hals; thorax;
meeste verwondingen (75%) zeer licht zijn.
ISS score.
de mortaliteit 3,3%. In deze groep hadden 12
abdomen; wervelkolom; bovenste
Percentage
de Injury Severity Score (ISS). De ISS heeft
20,0%
van de 19 patiënten (63%) een ISS van boven
10,0%
extremiteiten; onderste extremiteiten;
Van de 1864 patiënten was er in 583 van de
In figuur 3 is de verdeling te zien van het
de 15. In de volgende nieuwsbrief zullen we
extern en overig. In figuur 2 is de
gevallen sprake van geïsoleerd hoofdtrauma
aantal dagen dat de patiënten opgenomen
ingaan op AIS lichaamsregio ‘aangezicht’.
verdeling van de letsels over de negen
zonder letsels in de overige lichaamsregio’s.
zijn geweest. De meeste patiënten met een 0,0%
lichaamsregio’s weergegeven.
Binnen deze groep is het percentage
Hoofd Nek hoofdletsel worden 2 dagen opgenomen, Gezicht
Thorax
Buik Armen Extern, overig Wervelkolom Benen
Lichaamsregio
Fia Pontzen geeft estafettestokje door
Het zijn daadkrachtige (en soms heroïsche) professionals, zowel in het ziekenhuis als erbuiten.’ Ze heeft zich tussen hen prima thuis gevoeld.
In de loop van 2007 werd bekend dat het
Fia Pontzen, samen met traumachirurg Carel Goslings de spin in het web bij TraumaNet AMC, gaat met pensioen. Op 1 mei verruilt ze haar werkkamer voor je weet het maar nooit met het weer een hangmatje in de tuin. Stapels boeken liggen al te wachten.
AMC met ingang van 2008 een zelfstandig
"Amsterdammers zijn een bijzonder slag mensen. Ze hebben een leuk gevoel voor humor, maar ze zijn ook een beetje eigenwijs."
traumacentrum zou worden. Fia Pontzen werd aangetrokken om dit proces mede
’Het netwerken en het hebben van relaties
vorm te geven. Een naam was er nog niet,
in bestuurlijke en politieke sfeer, vormden
maar die werd - samen met de partners uit
voor mij belangrijke speerpunten om met
onze regio - snel bedacht: TraumaNet AMC.
TraumaNet AMC een succesvolle start
TraumaNet AMC is inmiddels gegroeid
te maken. Zowel regionaal, landelijk als
naar een netwerk waarin traumazorg aan
internationaal laten we zien wie we zijn en
ongevalslachtoffers is geregeld in het eigen
waar we voor staan.’
verzorgingsgebied. De minister van VWS heeft TraumaNet AMC aangewezen als
De verschillen met Brabant heeft Fia
coördinator van dit netwerk. Daarnaast
Pontzen gemerkt. ‘Amsterdammers zijn een
geeft TraumaNet AMC uitvoering aan het
bijzonder slag mensen. Ze hebben een leuk
‘Convenant inzake Opleiden, Trainen en
gevoel voor humor, maar ze zijn ook een
Oefenen (OTO)’ bij de binnen de regio
beetje eigenwijs. Wat traumachirurgen en
betrokken instellingen bij de opvang in
verpleegkundigen uit de acute zorgketen
opgeschaalde situaties.
betreft is er niet veel verschil. Ze hebben met elkaar gemeen dat als ze iets zeggen,
Het laatste decennium van haar werkende
niet uit de zorg kwam, omdat dat andere
leven bracht Fia Pontzen door in de
denkbeelden kon opleveren.’
acute zorg. Daarvoor was ze in diverse opleidings- en managementfuncties actief
Het was voor haar een nieuwe wereld,
binnen het hoger beroepsonderwijs. Haar
waarin ze al snel haar draai vond. ‘De
eerste kennismaking met de acute zorg
dynamiek van een managementfunctie
was in Brabant. Samen met de toenmalig
gerelateerd aan de acute zorg heeft een
traumachirurg van Tilburg, Dik Meeuwis,
heel eigen karakter. Dat spreekt mij aan.
zette ze Traumacentrum Brabant op de
Mensen die zich bezighouden met acute
rails. ‘Meeuwis wilde specifiek iemand die
zorg vormen een bijzondere groep.
De betrokkenheid van de traumachirurgen
ze het doen. Ze zijn gewend om snel
van het AMC binnen TraumaNet AMC
beslissingen te nemen, hebben een hoog
is groot. Het werken met drie betrokken
improviserend vermogen. Belast ze vooral
en bevlogen traumachirurgen als Carel
niet met geneuzel en bureaucratie! Overleg
Goslings, Kees Jan Ponsen en Jan Luitse
met deze beroepsgroep kost ook niet veel
is voor Fia Pontzen motiverend. ‘Het duale
tijd. Logisch, de professionals willen zoveel
management met Carel Goslings is erg
mogelijk tijd besteden aan de patiënt.
inspirerend. Van hem heb ik geleerd dat
Ik probeer het boek van prof. Mathieu
structuur een “heel snel overleg” erg kan
Weggeman in gedachte te houden: “Leiding
bevorderen.’
geven aan professionals…..niet doen”.’ Ze vindt het een verrijking om aan het eind
van haar carrière binnen een academische
‘Het Ministerie van VWS legt steeds
context te werken. ‘Het wetenschappelijk
meer taken neer bij ziekenhuizen met een
onderzoek, de promovendi, het is
traumacentrumfunctie’, constateert Fia
interessant om daar vanuit TraumaNet
Pontzen. ‘Maar het is belangrijk dat deze
AMC bij betrokken te zijn en te kunnen
ziekenhuizen zich blijven realiseren dat
meedenken.’
ze weliswaar regisseur van het netwerk zijn maar niet in hun eentje de lijnen
TraumaNet AMC opent digitale oefenbank
‘Al met al vind ik het jammer dat ik nu weg
kunnen bepalen en uitzetten. Het gaat om
ga. Er is veel potentie in het netwerk van
samenwerking en kennisdeling. Dat is ook
TraumaNet AMC. Er kan nog veel gedaan
de kracht van TraumaNet AMC.’
worden, bijvoorbeeld op het gebied van
Haar verwachtingen voor de toekomst van
de regionale casuïstiekbesprekingen in de
TraumaNet AMC? ‘Het uitbouwen van wat
keten, zowel prehospitaal, hospitaal als
in gang is gezet. TraumaNet AMC heeft een
steeds opnieuw het wiel uit te vinden’, zegt Ronald Houwing,
posthospitaal. Ook kan er nog veel meer
duidelijke positie binnen de regio, maar
hoofd van de Spoedeisende Hulp van het BovenIJ ziekenhuis.
kennis met elkaar gedeeld worden. We
ook landelijk en internationaal. We zijn
De website van TraumaNet AMC (www.TraumaNetAMC.nl) bevat sinds kort een oefenbank: partners uit het netwerk kunnen hierin oefeningen opslaan en raadplegen. ‘Zo hoeft niet iedereen
goed uit de startblokken gekomen en na de
De oefenbank is beschikbaar voor partners
Dus ook ambulanceoefeningen en trainingen
eerste vierhonderd meter geef ik graag het
van TraumaNet AMC en is voorlopig alleen
van de GHOR. ‘Het is veel werk om een
estafettestokje over aan mijn opvolger.’
te bereiken via het besloten gedeelte van
oefening te organiseren en patiëntencasus
de site. Zelf heeft Houwing een oefening
op te stellen. Als je alleen op de site hoeft
Voor zichzelf wil ze graag mooi weer, zodat
met tbc-slachtoffers opgeslagen. ‘Maar
te kijken of iemand voor jou hetzelfde al
ze in haar hangmatje in de tuin kan liggen
je kunt ook denken aan trainingen met
eens heeft gedaan, kan dat een hoop werk
en eindelijk eens al die boeken kan gaan
brandwondenslachtoffers en zogenoemde
schelen in de voorbereiding.’
lezen waar ze de afgelopen jaren niet aan
CBNR-slachtoffers, mensen die betrokken
toegekomen is. Een plan heeft ze ook
waren bij een chemische, biologische
De oproep is duidelijk: heeft u een
hebben een goede knowledge/content
nog wel: in september drie weken lang in
of nucleaire ramp. Wie een oefening
oefening gedaan? Zet ‘m online!
communitywebsite, waar zowel kennis
een appartement in Londen gaan ‘wonen’,
raadpleegt, ziet onder andere hoe er te
als inhoud beschikbaar zijn en waaraan
zodat ze niet hoeft te rennen om alle
werk gegaan is en wat er uit de oefening
we nog steeds “bouwen”. We zijn nu
tentoonstellingen en bezienswaardigheden
is gekomen. Ook bevat de oefenbank
bijvoorbeeld bezig met het opzetten van
te zien. ‘En als dat bevalt ga ik hetzelfde
patiëntencasus. Eventueel kun je de
expertiseprofielen, een onderdeel van de
doen in Berlijn, Rome, Barcelona en New
contactpersoon bellen als je meer informatie
site waarop de verschillende professionals
York. En misschien, omdat iedereen zegt
nodig hebt.’
uit onze regio kunnen invullen wat hun
dat ik het werken ga missen, nog hier
expertise is. Het enige wat wij doen is de
en daar een klus.’ Het is wel duidelijk:
Wat Houwing betreft, krijgen alle oefeningen
redactie.’
geraniums zijn niet de lievelingsbloemen
in de keten van TraumaNet AMC een plaatsje
van Fia Pontzen.
in de digitale bank.
"Al met al vind ik het jammer dat ik nu weg ga. Er is veel potentie in het netwerk van TraumaNet AMC."
TraumaNet AMC op Haïti Het werkgebied van TraumaNet AMC werd begin dit jaar flink opgerekt: op 31 januari vertrokken twee chirurgische teams van het AMC en MC | Zuiderzee in Lelystad naar Haïti om getroffenen van de aardbeving de helpende hand te bieden. ‘We kregen van de Nederlandse
een meerwaarde van het netwerk. Alleen
wonden behandeld. Nogal wat slachtoffers
het begin heb ik me enorm thuis gevoeld
ontwikkelingsorganisatie Cordaid het
anesthesisten bleken een schaars goed.’
hadden alleen kort na de beving medische
in het team. Wat mij betreft was juist
verzoek om ter plekke te gaan kijken of
Twee complete chirurgische teams,
verzorging gekregen, veelal in de vorm
het feit dat mensen uit verschillende
er medische teams nodig waren’, vertelt
een van het AMC en een van MC |
van gips of amputaties. Wat dan opvalt,
ziekenhuizen met elkaar op stap waren
AMC-traumachirurg Kees Jan Ponsen.
Zuiderzee in Lelystad, aangevuld met een
is dat soms zelfs open breuken spontaan
een waardevolle aanvulling.’
‘Collega Vincent de Jong heeft daarop
anesthesioloog van het UMC Utrecht,
genezen, zonder operatie. We hebben heel
het vliegtuig gepakt en een inventarisatie
togen eind januari naar Haïti. Ook alle
wat ervaringen opgedaan.’
Via de website van TraumaNet AMC
gemaakt.’ Medische hulp was zeer
benodigde materialen gingen mee in het
De samenwerking ter plekke ging
konden thuisblijvers de belevenissen van
welkom, constateerde de chirurg in
vliegtuig. In Haïti konden de teams aan
uitstekend, zegt Bregje Cornellise
het team volgen aan de hand van een
opleiding. Ponsen: ‘Toen ben ik gaan
de slag in een voormalig, leegstaand
die namens MC | Zuiderzee mee was
weblog dat werd bijgehouden. Het AMC
rondbellen in de regio van TraumaNet
ziekenhuis. ‘Binnen de kortste keren
als tropenarts in opleiding. ‘Ik was
en MC | Zuiderzee werden na twee weken
AMC om teams samen te stellen. De
hadden we daar een nieuwe kliniek
verbaasd hoe gemakkelijk iedereen zich
opgevolgd door Nederlandse collega’s.
reacties waren positief, daar waar mogelijk
met twee OK’s uit de grond gestampt’,
aanpaste aan de toch volledige andere
In totaal hebben vier Nederlandse teams
wilde men mensen beschikbaar stellen.
vertelt Vincent de Jong. ‘We hebben veel
werkomstandigheden dan we in Nederland
hulp verleend in Haïti.
Door die korte lijnen krijg je snel veel
operaties verricht van voornamelijk open
gewend zijn. Je moest volop improviseren,
voor elkaar, heb ik gemerkt, dat is echt
breuken. Ook hebben we veel oudere
maar dat werkte heel inspirerend. Vanaf
Extra stimulans voor Opleiden, Trainen en Oefenen Activiteiten in het kader van Opleiden, Trainen en Oefenen – OTO – mogen sinds eind 2008 rekenen op een flinke
De coördinatie van OTO-activiteiten is
eindverantwoordelijk is voor de besteden
in handen van TraumaNet AMC. Behalve
van OTO-stimuleringsgelden en waarin
de voorbereiding neemt het netwerk de
alle betrokken zorginstellingen uit de regio
afstemming met betrokken collega’s in
vertegenwoordigd zijn.
de regio voor zijn rekening, zoals GHORdirecties, ziekenhuizen, ambulanceinstellingen, GGD’s, huisartsenposten en GGZ-instellingen. TraumaNet AMC legt verantwoording af aan het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ), dat
financiële impuls. Het ministerie van Volksgezondheid stelt jaarlijks tien miljoen euro beschikbaar aan de elf Nederlandse traumacentra voor het verbeteren van de voorbereiding op rampen en crises.
Wie is…
Ziekenhuizen, ambulanceposten,
en organiseren van OTO-activiteiten en
Mariska Klooster?
huisartsen, GGD’s – alle instellingen in
het voorbereiden op rampen conform
In deze rubriek stellen
de regio van TraumaNet AMC die zich
Leidraad Maatramp (zie de website van het
bezighouden met rampenopvang kunnen
Ministerie van Binnenlandse Zaken voor
aanspraak maken op een bijdrage uit de
meer informatie). Ook kunnen traumacentra
zogenaamde OTO-stimuleringsgelden.
het geld gebruiken voor coördinatie en
Het potje werd gevuld in het kader van
planvorming. Tot slot kan de invoering van
het Convenant OTO dat eind 2008 werd
een landelijke ondersteuningsstructuur uit
gesloten door een groot aantal betrokkenen
het fonds gefinancierd worden. TraumaNet
bij medische rampenhulpverlening.
AMC beoordeelt de aanvragen. Het geld
Het bedrag van tien miljoen euro per
mag niet gaan naar het financieren van
jaar wordt gelijk verdeeld over de elf
reguliere zorg, bijvoorbeeld naar personeel
traumacentra in Nederland. Partners uit
dat het werk van collega’s opvangt die
de regio van TraumaNet AMC kunnen
meedoen aan een oefening. Ook mag
via de website (www.TraumaNetAMC.nl)
het geld niet gaan naar compensatie van
een aanvraag indienen voor een bijdrage
productieverlies.
uit het fonds. Het geld kan gebruikt worden voor het voorbereiden, faciliteren
medewerkers van TraumaNet AMC zich voor. ‘Na mijn studie Algemene Gezondheidswetenschappen aan de VU ben ik aan de slag gegaan bij TraumaNet AMC als datamanager traumaregistratie; ik ga naar de ziekenhuizen om gegevens van traumapatiënten te verzamelen. Daarnaast ondersteun ik mijn collega Fieke Oostvogel bij de rapportage, controles en het uitvoeren van steekproeven. Dit alles met als doel om de kwaliteit van de registratie te waarborgen. Het is interessant om naast het verzamelen van de gegevens ook bij deze werkzaamheden betrokken te zijn, daardoor krijg ik meer inzicht in het verbeteren van de kwaliteit van de registratie. Van vier partnerziekenhuizen uit het netwerk doe ik de registratie. Eens in de twee weken
ga ik naar deze ziekenhuizen en dan zit ik op de SEH te werken. Zo heb ik al aardig wat mensen uit het netwerk leren kennen. Behalve met de traumaregistratie houd ik me bezig met de nieuwsbrief, het organiseren van congressen en de brochure die we gaan uitbrengen. Verder zorg ik ervoor dat onze website up to date is. Ik ben dus bij heel veel dingen betrokken, wat mijn werk erg afwisselend maakt.’
‘CBRN-ramp moet hoog op agenda komen’
Een aantal ziekenhuizen in Nederland is al
met de opzet en het gebruik van de
bezig zich voor te bereiden op de opvang
deco-unit van onze zuiderburen uit
van CBRN-slachtoffers. Het Sint Elisabeth
Vlaanderen. ‘En economisch haalbaar, door
Ziekenhuis in Tilburg heeft, binnen de
de deco-unit ook voor andere toepassingen
mogelijkheden die er zijn, een eigen deco-
te gebruiken’. ‘Een schoolvoorbeeld’,
unit ingericht in de ambulancegarage van
volgens de dagvoorzitter, ‘waar we allemaal
het ziekenhuis, ‘maar bij een kleinschalige
eens op bezoek moeten gaan.’
oefening in de winter bleek dat de locatie en
Op donderdag 18 maart
de materialen nog verre van ideaal zijn.
Is Nederland klaar voor de opvang van
vond in de sfeervolle
Leer van resultaten en oefen om te leren
slachtoffers van een CBRN-ramp? ‘Nee’,
en je bewust te worden van de
lieten vele deelnemers na afloop van het
mogelijkheden en onmogelijkheden.’
symposium weten, maar het symposium
locatie ‘De Fabrique’ in Utrecht het symposium
heeft heel wat losgemaakt. Of zoals
‘Gevaarlijke stoffen: een
Ziekenhuis Oost-Limburg, dat een deco-unit
een deelnemer zei: ‘Ik vond het eigenlijk
rampscenario!’ plaats.
in hun eigen ziekenhuis heeft laten bouwen,
schokkend dat ik zo weinig van deze
De ondertitel van het
heeft het goed voor elkaar. Op inspirerende
problematiek wist. Ik realiseer me dat ik
symposium ‘Goede voor-
wijze kon de zaal leren van de ervaringen
aan de slag moet. Ik heb vandaag genoeg
bereiding opvang besmette rampslachtoffers op de Spoedeisende Hulp: een must’ heeft voor de ruim driehonderd bezoekers van het symposium nu echt inhoud gekregen. CBRN-rampen moeten hoog
gehoord waardoor ik geïnspireerd ben en zie al zoveel mogelijkheden waarmee ik morgen kan beginnen ’.
op de agenda komen. Daar was iedereen aan het eind van de dag
Het symposium is georganiseerd door
wel van overtuigd.
Traumacentrum Brabant, TraumaNet AMC en Erasmus MC en was een follow
In de bijdragen van de verschillende
‘Do the most for the most. Wij richten
sprekers werd duidelijk dat de SEH van
ons op veiligheid van hulpverleners en
ziekenhuizen zich moeten voorbereiden
slachtoffers, daarna op een snelle redding
op de opvang van besmette slachtoffers
en een snelle ontsmetting. Verder dan zo’n
van een CBRN-ramp. Brandweer en
twintig slachtoffers komen we niet en dan
Defensie ontsmetten slachtoffers op de
hebben we het niet eens over besmette
‘plaats incident’, echter zij hebben niet de
slachtoffers die op eigen gelegenheid een
middelen, tijd en capaciteit om dit op een
ziekenhuis hebben weten te bereiken.
grondige manier te doen.
Die zijn zeker niet gedecontamineerd.’
up op het ZonMW project dat zij in het kader van CBRN gezamenlijk hebben uitgevoerd. Het project heeft geresulteerd in de Leidraad CBRN, die bestaat uit de Handreiking CBRN, OTO-plan voor CBRN en Oefenmethodiek voor CBRN.
www.TraumaNetAMC.nl
Colofon Editie 3, mei 2010. Traumapost is een uitgave van TraumaNet AMC en bevat nieuws en informatie over de partners die deelnemen in dit netwerk. Coverfotografie: Nienke Elenbaas. Redactie: Fija Nijenhuis. Zie ook www.TraumaNetAMC.nl. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van TraumaNet AMC.
