Economische Visie Sliedrecht 2020 Uitvoeringsprogramma – januari 2013
1. Inleiding Op 29 november 2011 heeft de gemeenteraad van Sliedrecht de Economische Visie Sliedrecht 2020 vastgesteld. Daarbij is toegezegd dat de raad zou worden geïnformeerd over de uitvoering en dat de visie waar nodig aangepast zou kunnen worden aan de economische ontwikkelingen. Het document dat nu voor u ligt is het uitvoeringsprogramma en de eerste voortgangsrapportage over de uitvoering van de Economische Visie. Het college wil u in het vervolg op deze wijze jaarlijks informeren over de acties die zijn ondernomen om de Visie uit te voeren, over geboekte resultaten en, waar nodig, voorstellen doen om het beleid bij te stellen. Deze rapportage beschrijft eerst kort de (macro-)economische en maatschappelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op het economisch beleid van de gemeente. Vervolgens wordt gerapporteerd over de door de raad vastgestelde ingrepen en de voortgang daarin, waarna ook wordt ingegaan op het overleg met de ingestelde Commissie Economische Ontwikkeling. De rapportage sluit af met een vooruitblik voor het komend jaar. Overigens zult u in de opzet van de begroting 2013 ook de indeling van de economische visie herkennen. Daarmee beogen wij de aansluiting tussen beleid en financiën te versterken, waardoor sturing en controle door de gemeenteraad duidelijker kan worden vormgegeven.
1
2. Economische ontwikkelingen Landelijke en regionale ontwikkelingen De Nederlandse economie (bruto binnenlands product) is in het 3e kwartaal van 2012 met 1,1% gekrompen. T.o.v. hetzelfde kwartaal een jaar eerder kromp de economie met 1,4%. Met uitzondering van de overheid en de zorg was de productie in het 3e kwartaal in alle bedrijfstakken lager dan een jaar eerder. De bouw kromp met 8% het meest. Het aantal banen van werknemers nam verder af en ligt nu 0,9% lager dan een jaar geleden. Het is het vijfde achtereenvolgende kwartaal dat het aantal banen daalde. Ook hier vallen in de bouw de hardste klappen. De werkloze beroepsbevolking liep met 24.000 (+4,8%) personen op tot 519.000 en is nu in de eerste drie kwartalen van dit jaar al met 63.000 personen (14%) gegroeid. Alles bij elkaar verkeert de Nederlandse economie in toenemende mate in zwaar weer. De ongunstige ontwikkelingen in de Nederlandse economie en arbeidsmarkt zien we ook in de Drechtsteden terug: de Wwb, WW en de Nww lopen weer op; het aantal ingediende en openstaande vacatures loopt met fluctuaties weer trendmatig terug; de aanwas van bedrijven (saldo starters/oprichtingen en opheffingen) neemt af; het aantal faillissementen is onverminderd hoog. Lichtpuntje is de verdere daling van het aantal Wwb-uitkeringen aan jongeren tot 27 jaar. Het totale aantal klanten van de sociale dienst is in Sliedrecht gedurende 2012 (t/m augustus) overigens stabiel gebleven, rond de 275. Vooruitzichten Over heel 2012 verwachtte het CPB in september een krimp van het bruto binnenlands product (bbp) met 0,5%, bij een gelijkblijvend aantal werkzame personen. De Nederlandse Bank verwachtte in juni een krimp over heel 2012 van 0,6%. Eenzelfde krimp wordt ook door ING verwacht. De Europese Commissie is nog wat pessimistischer en verwacht voor Nederland voor 2012 een krimp met 0,9%. De raming van De Nederlandse Bank gaat gepaard met een daling van de werkgelegenheid in 2012 met 0,4%. In 2013 zou de economie weer wat aan kunnen trekken. De vooruitzichten lopen uiteen van +0,2% (ING) tot +0,75% (CPB). In alle vooruitzichten loopt de werkloosheid in 2012 en 2013 fors op. Wel verwacht het UWV in 2013 weer een toename van het aantal ontstane vacatures. Herijking van de Economische Visie Deze ontwikkelingen zijn ook van invloed op de economische ontwikkeling van Sliedrecht. De gemeente blijft, zoals in de doelstelling van de visie verwoord, verantwoordelijk voor randvoorwaarden en vestigingscondities om een duurzame economische ontwikkeling mogelijk te maken. Het beleid daarbinnen zal echter de komende jaren minder op nieuwe ontwikkelingen en groei gericht zijn en meer op het in stand houden van werkgelegenheid en het bestrijden van nadelige effecten van een krimpende economie. Dit betekent bijvoorbeeld dat het college opnieuw wil kijken naar de kaders voor de winkelvoorraad, naar kansen in andere sectoren en naar de manier waarop de deelname aan de arbeidsmarkt wordt gestimuleerd. In de laatste paragraaf van deze rapportage wordt deze bijsturing nader uitgewerkt.
2
3. Voortgang van de vastgestelde ingrepen Hieronder worden de ambities en ingrepen weergegeven zoals in het raadsbesluit verwoord. Per ingreep worden de stand van zaken en eventuele bijzonderheden vermeld. Internationaal: toplocatie cluster maritieme industrie Optimaliseer kwaliteitsbeheer bestaande natte en droge bedrijventerreinen. Ontwikkel vormen van terrein/parkmanagement, en van daaruit continue monitoring noodzaak ingrepen en/of toevoegen faciliteiten (breedband bijv.). Anticipeer en wacht niet af → In stand houden kwaliteitsniveau Het dagelijkse beheer wordt als onderdeel van het reguliere Kerkerak. werk opgepakt. Bij grotere ontwikkelingen wordt actief meegewerkt, in lijn met de regionale strategie Natte Bedrijventerreinen uit 2009. De mogelijkheden voor parkmanagement zijn besproken met o.a. de Commissie Economische Ontwikkeling. Er is weinig steun voor parkmanagement bij bestaande terreinen, bij nieuwe wordt het wel als logisch onderdeel gezien. Het college volgt deze lijn. Zie ook onder ‘Ondernemersfonds’. → Voer het herontwikkelingsplan van ’t Plaatje snel uit.
In juni 2012 heeft de raad ingestemd met de voorstellen voor herontwikkeling van ’t Plaatje. Wij zetten nu in op acceptatie door ROM-D en snelle realisatie. Daarbij zoeken wij actief naar mogelijkheden om een maritiem kennis- en opleidingscentrum mogelijk te maken.
Poort van de Randstad/de Mainport Optimaliseer kwaliteitsbeheer terreinen aan de A15. → Vinger aan de pols bij Noord-Oost De aansluiting tussen de terreinen onderling en naar de Kwadrant (openbaar vervoer, toeleidende infrastructuur wordt meegenomen in de parkeren en verkeersafwikkeling) en planontwikkeling voor dit gebied, op basis van het Stationspark I en II. verkeersbeleidsplan uit 2009. Een rotonde voor de ontsluiting van Stationspark I is onderzocht, maar onhaalbaar gebleken. → Ontwikkel een goede stedenbouwkundige en functionele verbinding tussen die twee. → Ontwikkel een herstructureringsprogramma voor delen Nijverwaard (m.n. West) in relatie tot herontwikkeling Woonboulevard.
Voor de Nijverwaard wordt het bestemmingsplan herzien voor 1 juli 2013. Daarin wordt gezocht naar mogelijkheden om herstructurering (en clustering van passende winkels in de Woonboulevard) te stimuleren. (zie ook onder regionaal centrum PDV)
→ Ontwikkel en voer uit nieuwe locaties: Driehoek, Stationspark III (start met bepalen marktprofiel en
De kans op ontwikkeling van deze locaties is afhankelijk van de vraag in de komende jaren. Voorlopig worden, gezien de macro-economische ontwikkeling en onzekerheid over
3
van daaruit ontwikkelprofiel – uitgiftestrategie).
toekomstige vraag, geen uitgaven gedaan gericht op realisatie.
Regionaal centrum PDV/GDV Maak de hoge ambitie m.b.t. de Woonboulevard waar. Dat vraagt gezamenlijke keuzes van de gemeente en de regio: durf ruimte te geven en te investeren! → Kom tot een gezamenlijk Herziening van de regionale visie detailhandel en horeca was standpunt over een verbreding van voor 2013 voorzien. Dit wordt naar voren gehaald, met name de branchering in relatie tot de om tot een gezamenlijk kader te komen voor de PDV-locaties. Binnenstad van Dordrecht en de Naar verwachting zal een herzien beleid begin 2013 aan de winkelcentra van Sliedrecht. raad worden voorgelegd. → Kiezen voor onderscheidend profiel / lifestyle voor Nijverwaard.
Zie hierboven: van de regionale visie wordt verwacht dat die ook onderscheiden profielen voor de verschillende locaties benoemt, waarop in Sliedrecht voortgebouwd kan worden.
→ Geef ROM-D opdracht om binnen de overeengekomen randvoorwaarden de herontwikkeling voor de Woonboulevard te gaan voorbereiden en uitvoeren, in nauwe samenwerking met gemeente en ondernemers. Centrale elementen: ruimtelijke clustering en verbetering beeldkwaliteit, kwaliteitssprong.
De herontwikkeling wordt langs een tweetal sporen opgepakt, waarin de centrale elementen zoals benoemd in de visie leidend zijn. Enerzijds wordt met het bestemmingsplan (dat voor 1 juli 2013 gereed moet zijn) een stimulerend, juridisch kader geschapen. Ook voor de buitenreclame wordt gewerkt aan heldere nieuwe kaders. Tegelijkertijd is het college voornemens actiever ondernemers te gaan benaderen.
Versterking zorgsector Zet in op de versterking van de zorgsector als economische groeisector voor Sliedrecht. → Maak op regionale schaal afspraken tussen zorginstellingen en onderwijs over de noodzakelijke personeelvoorziening (bijvoorbeeld over de opzet van onderwijsleerbedrijven, de realisering van vakonderwijs in de zorg, verbeteren imago, beloningsstructuur, etc.).
→ Stages en vestigingsmogelijkheden.
In de onderwijsvisie is hier invulling aangegeven. De Commissie Economische Ontwikkeling heeft daar een positief oordeel over gegeven, met enkele aanvullingen. Het convenant masterplan beroepskolom VMBO-MBO Drechtsteden is in maart getekend. Binnen Sliedrecht is het Griendencollege nu eerst aan zet om een koers te bepalen, waarna gemeente en bedrijfsleven willen ondersteunen. (zie ook paragraaf 5, mbt arbeidsmarkt)
4
Lokaal: aantrekkelijke woon/werkgemeente Inzet op voorzieningenniveau (Burgemeester Winklerplein/Kerkbuurt) als belangrijke economische factor. → Ten eerste is het van belang dat ondernemers zich uitspreken over de ontwikkelingsrichting van beide In november 2011 heeft de winkelcentra. De gemeenteraad de Visie Kerkbuurt winkeliersverenigingen voor zowel vastgesteld. Het centrummanagement het Burgemeester Winklerplein als de en actieve betrokkenheid van Kerkbuurt zijn hierin een belangrijke ondernemers verenigingen zorgen eerste stap. ervoor dat een aantal aanbevelingen daaruit al wordt opgepakt. → Inzet op marketing en promotie De doorgaande economische crisis en van de Kerkbuurt, gericht op het veranderend winkelgedrag vragen vergroting verzorgingsbereik echter om een meer omvattend beleid Alblasserwaard. ten aanzien van winkelen in Sliedrecht. Daarbij moeten ook de nieuwbouw op → Betrekken vastgoedeigenaren en het Winklerplein en de Nijverwaard makelaardij bij herontwikkeling, betrokken worden. In paragraaf 5 tegengaan leegstand, verloedering, wordt daarop verder ingegaan. etc. → Bezien van de mogelijkheden voor de opzet van een ondernemersfonds, bedoeld voor de financiering van gezamenlijke activiteiten.
De mogelijkheden zijn besproken in de Commissie Economische Ontwikkeling, de leden bespreken de mogelijkheden op dit moment met hun achterban. De haalbaarheid is sterk afhankelijk van het draagvlak onder ondernemers. Het college neemt daarom geen stappen in afwachting van het advies.
5
4. Commissie Economische Ontwikkeling De Commissie Economische Ontwikkeling Sliedrecht is ingesteld door B&W op 3 januari 2012. Voorheen was de Commissie Bedrijfsvestigingsbeleid actief (ingesteld in 1984), echter de opzet van deze commissie was verouderd. Vanuit de Economische Visie (vastgesteld in november 2011) was er behoefte aan een goed platform voor het bedrijfsleven om het college van advies te kunnen dienen. In dit kader heeft B&W de Commissie Economische Ontwikkeling Sliedrecht ingesteld. In de commissie zijn de volgende instellingen vertegenwoordigd: • Vereniging van Sliedrechtse Ondernemingen (VSO); • Vereniging Woonboulevard Sliedrecht; • Rabobank Merwestroom; • Ondernemersverenigingen Winklerplein en Kerkbuurt; • Kamer van Koophandel • gemeenteambtenaar Economische Zaken De commissie is voortvarend begonnen. Zij heeft sinds januari 2012 vier keer vergaderd en heeft het college inmiddels geadviseerd over “Onderwijs in relatie tot werken”, over “Parkmanagement bestaande bedrijventerreinen” en op eigen initiatief over toerisme en recreatie. Daarnaast is een aantal adviezen in voorbereiding, onder andere over de wenselijkheid van een ondernemersfonds. Door middel van deze commissie kan het bedrijfsleven haar stem laten horen en een constructieve bijdrage leveren aan het economische beleid van de gemeente.
6
5. Programma 2013 Uit het overzicht in de vorige paragraven blijkt dat de uitvoering van de Economische Visie goed op gang komt. Het komende jaar zullen wij dan ook voortgaan op de ingezette weg. De macro-economische ontwikkelingen blijven echter zorgen baren, ook in de gemeente Sliedrecht. Dat betekent dat de ondersteuning van de werkgevers en ondernemers in de gemeente van groot belang blijft, net als het voorbereiden van onze (jonge) inwoners op de arbeidsmarkt. Kansrijke ontwikkelingen in de regio moeten dan ook gebruikt worden om het economisch perspectief voor Sliedrecht te verbeteren. In het afgelopen jaar hebben wij een aantal thema’s gesignaleerd die in de Economische Visie niet of beperkt genoemd zijn, maar waar wij het komend jaar wel meer aandacht voor willen hebben. Aanpassen sturing op winkelaanbod In 2013: - Leggen wij het Bestemmingsplan Nijverwaard voor aan de gemeenteraad - Onderzoeken wij de mogelijkheid een gebiedsmanager in te zetten op Nijverwaard - Kiezen wij een samenhangende inzet van instrumenten voor BW-plein, Kerkbuurt en Nijverwaard We zijn blij met de stappen die de afgelopen jaren in de Kerkbuurt zijn gezet. Deze hebben geleid tot een actieve ondernemersvereniging en een toekomstvisie, die de raad vorig jaar heeft vastgesteld. De grotere ontwikkelingen in de detailhandelssector maken echter dat wij aanvullende ingrepen overwegen. De komende jaren zal de economische crisis nog effect hebben op de bestedingen, maar ook structureel verandert het winkelgedrag. Dat heeft gevolgen voor de marktruimte in de detailhandel. De herontwikkeling van het Burgemeester Winklerplein zal onvermijdelijk tot enige concurrentie leiden. Deze ontwikkeling betekent dat het college in de Kerkbuurt niet alleen de stimulerende maatregelen uit de Visie ter hand zal nemen, maar bijvoorbeeld ook nadrukkelijker gaat kijken naar de omvang van en clustering in het kerngebied én naar het zoeken van nieuwe trekkers in het straatbeeld. Dit kunnen winkels zijn, maar ook andere functies, zolang ze een aantrekkende werking hebben en leegstand voorkomen. Bij de herontwikkeling op Nijverwaard zal nadrukkelijk gestuurd worden om geen verkeersstromen voor dagelijkse boodschappen te creëren en de detailhandelstructuur in het dorp niet aan te tasten. Tegelijkertijd moet de woonboulevard ruimte krijgen om in de eigen niche sterker en beter te worden. Ook daar willen we clustering stimuleren. Het college heeft opdracht gegeven aan adviesbureau BRO om te ondersteunen bij het denken over passende instrumenten in de drie winkelgebieden. Voor zowel de Nijverwaard als de Kerkbuurt verwachten wij de nieuw op te stellen bestemmingsplannen actief als sturingsinstrument in te zetten. In regionaal en provinciaal verband zetten wij ons actief in om de formele kaders ons zo min mogelijk te laten beperken. Daarnaast zal het college met de ondernemers op de woonboulevard in overleg treden met de intentie om tijdelijk een gezamenlijk gebiedsmanager aan te stellen. 7
Leer-werkbedrijven en toeleiding naar de arbeidsmarkt In 2013: - Zetten wij binnen de regio in op leerwerkbedrijven met lokale binding Ondanks de positieve kenmerken van de Sliedrechtse Figuur 1. Begeleiding naar arbeidsmarkt arbeidsmarkt zijn er inwoners die het niet lukt de stap Reguliere arbeidsmarkt naar regulier werk te zetten. Wij verwachten aanpassing van de landelijke wetgeving – het kabinet Leerwerkbedrijven heeft een Participatiewet aangekondigd (voorheen Wet werken naar vermogen), het onderliggende Drechtwerk denken vindt in het land al toepassing. Ook in de Drechtsteden worden mogelijkheden onderzocht om Sociale Dienst / UWV door middel van stages en leerwerktrajecten inwoners te helpen met het vinden van een baan. Daarmee wordt een tussenstap ingebouwd tussen de het thuis zitten met een uitkering (of een ‘beschermde’ baan bij Drechtwerk) en de reguliere arbeidsmarkt. Samenwerking met het bedrijfsleven is essentieel om dit van de grond te krijgen. Met een aantal initiatieven wordt al goede ervaring opgedaan, in Sliedrecht bijvoorbeeld in de zorgsector. Het komend jaar willen wij dit verder ontwikkelen en komen tot een structureel (en substantieel) aanbod van leerwerktrajecten in de regio. Daarbij wordt ook de samenhang tussen het werk van de Sociale Dienst en Drechtwerk vergroot. Ondernemerschap In 2013: - Geven wij in de gemeentelijke communicatie meer aandacht aan het bedrijvencentrum - Blijven we het businessevent Merwestroom ondersteunen - Streven wij ernaar deel te nemen aan het KvK onderzoek ‘ZZP-er in Beeld’ Het verlies aan werkgelegenheid door de economische crisis zorgt ervoor dat meer mensen voor zichzelf beginnen. Tussen 2008 en 2011 is dat aantal met 40% gestegen. Dat ondernemerschap is een goede zaak en de college hecht eraan startende ondernemers een kans te geven, naast de ondersteuning die bijvoorbeeld via UWV en de KvK wordt geboden. Het belangrijkste instrument op dit moment is het Bedrijvencentrum Sliedrecht. Daar krijgen startende ondernemers de ruimte om zich verder te ontwikkelen en krijgen zij professioneel advies. Het komend jaar gaan wij onderzoeken hoe we deze ondersteuning verder kunnen vormgeven, waarbij we er ook nadrukkelijk naar willen streven doorgroeiende ondernemers passende huisvesting binnen de gemeente te bieden. Via onze reguliere contacten met bijvoorbeeld de VSO en de winkeliersverenigingen van de Kerkbuurt en het Winklerplein houden we zicht op de ontwikkelingen in het bedrijfsleven en met onze bijdrage aan het businessevent Merwestroom zetten we ondernemerschap in de aandacht. Wij bekijken de mogelijkheid om bij lopend onderzoek van de Kamer van Koophandel naar ZZP’ers aan te sluiten. 8
Toerisme & recreatie In 2013: - Verkennen de Drechtsteden en de Alblasserwaard-Vijfhereenlanden de mogelijkheid om samen te werken op toeristisch en recreatief vlak - Zullen wij overwegen weer deel te nemen in de regionale VVV De gemeente Sliedrecht heeft een kleine sector met toeristische en recreatieve ondernemers. Wij constateren dat daar in de Economische Visie maar beperkt aandacht voor is. Ook de Commissie Economische Ontwikkeling heeft in een van haar adviezen nadrukkelijk gevraagd deze sector te ondersteunen. Het opstellen en uitvoeren van beleid voor de toeristisch-recreatieve sector is een verantwoordelijkheid van de regio Drechtsteden. Dat is een logische keuze gezien het schaalniveau van de sector (en de herkomst van bezoekers). Ook de Biesbosch wordt via een samenwerkingsverband (het Parkschap) beheerd. De besturen van de Drechtsteden en de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden hebben afgesproken het gezamenlijke aanbod voor toerisme en recreatie verder te ontwikkelen en af te stemmen. Ook de VVV heeft een werkgebied waar verschillende gemeenten binnen vallen. Wij faciliteren ontwikkelingen in deze sector wanneer die zich voordoen en zijn blij met nieuwe initiatieven, maar kiezen ervoor niet zelf actief stappen te zetten. We zien er op toe dat de middelen die we bij de Drechtsteden en het Parkschap belegd hebben zo effectief mogelijk worden ingezet en ook ten gunste komen van Sliedrechtse ondernemers en inwoners.
9
