Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland

Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland Regiorapportage Leiden

OPGESTELD IN OPDRACHT VAN: Ministerie van Economische Zaken (EZ) en negen expat centers in Nederland

OPGESTELD DOOR:

Adres:

Valkenburgerstraat 212 1011 ND Amsterdam

Telefoon:

020 – 67 00 562

Fax:

020 – 47 01 180

E-mail:

[email protected]

Website:

www.decisio.nl

TITEL RAPPORT: Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland Regiorapportage Leiden STATUS RAPPORT: Eindrapport DATUM: 17 juni 2015 OPDRACHTGEVER(S): Ministerie van Economische Zaken, Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) Gemeente Amsterdam, Amsterdam In Business (AIB) Expatcenter Food Valley Holland Expat Center South Stichting Rotterdam Partners Gemeente Den Haag, The Hague International Centre (THIC) Expat Center Leiden International Welcome Center North (IWCN) Expat Center Utrecht Expat Center Twente PROJECTTEAM DECISIO: Gerwin van der Meulen, projectleider onderzoek ([email protected]) Mathieu Wijnen, adviseur ([email protected]) Raisa Knibbe, adviseur ([email protected]) Marc Holleman, adviseur ([email protected]) MET DANK AAN: Belastingdienst Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) Ministerie van Buitenlandse Zaken, Directie Kabinet en Protocol

Inhoud Infographic regio Leiden

4

1

5

2

Inleiding 1.1

Aanleiding.................................................................................................................................. 5

1.2

Vraagstelling ............................................................................................................................. 5

1.3

Geografische afbakening ......................................................................................................... 6

1.4

Leeswijzer.................................................................................................................................. 7

Internationale werknemers

8

2.1

Aantal economisch-actieve internationale werknemers ......................................................... 8

2.2

Kenniswerkers en arbeidsmigranten ....................................................................................... 9

2.3

2.4

2.5

2.2.1

Kenniswerkers ............................................................................................................ 9

2.2.2

Arbeidsmigranten ...................................................................................................... 10

Instroom, uitstroom en duur economische activiteit ............................................................ 11 2.3.1

Jaarlijkse instroom van internationale werknemers ............................................... 11

2.3.2

Jaarlijkse uitstroom van internationale werknemers .............................................. 12

2.3.3

Duur van economische activiteit van internationale werknemers ......................... 13

Land van herkomst van internationale werknemers ............................................................ 13 2.4.1

Land van herkomst ................................................................................................... 13

2.4.2

Kenniswerkers .......................................................................................................... 14

2.4.3


Geslacht, leeftijd, woonsituatie, woning en verblijfsdoel ...................................................... 17 2.5.1

Geslacht .................................................................................................................... 17

2.5.2

Leeftijd ....................................................................................................................... 17

2.5.3

Burgerlijke staat ........................................................................................................ 19

2.5.4

Kinderen .................................................................................................................... 19

2.5.5

Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning ................................................... 21

2.6

Regionale spreiding internationale werknemers: werken .................................................... 23

2.7

Regionale spreiding internationale werknemers: wonen ..................................................... 24

2.8

Woon-werk balans en pendel van internationale werknemers ............................................ 26

2.9

Inkomen .................................................................................................................................. 27 2.9.1

Kenniswerkers .......................................................................................................... 28

2.9.2


2.10 Sectoren .................................................................................................................................. 28

3

2.10.1

Kenniswerkers ........................................................................................................ 29

2.10.2

Arbeidsmigranten ................................................................................................... 29

Internationale studenten

30

3.1

Aantal internationale studenten ............................................................................................ 30

3.2

Geslacht, leeftijd en nationaliteit ........................................................................................... 30

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Regiorapport Leiden

1

3.3

3.4

4

Geslacht .................................................................................................................... 30

3.2.2

Leeftijd ....................................................................................................................... 31

3.2.3

Nationaliteit ............................................................................................................... 31

Opleiding .................................................................................................................................31 3.3.1

Opleidingsinstelling WO ............................................................................................ 31

3.3.2

Opleidingsinstelling HBO .......................................................................................... 31

3.3.3

Type onderwijs .......................................................................................................... 31

3.3.4

Actuele opleiding ....................................................................................................... 32

3.3.5

Fase van opleiding .................................................................................................... 32

3.3.6

Duur van inschrijving per jaar .................................................................................. 33

Instroom, uitstroom en duur van opleiding ........................................................................... 33 3.4.1

Jaarlijkse instroom van internationale studenten ................................................... 33

3.4.2

Jaarlijkse uitstroom van internationale studenten.................................................. 34

3.4.3

Verblijfsduur van internationale studenten ............................................................. 34

3.5

Regionale spreiding internationale studenten: wonen ......................................................... 35

3.6

Regionale spreiding internationale studenten: vestiging opleiding ..................................... 35

Internationale zelfstandigen 4.1

5

3.2.1

36

Aantal internationale zelfstandigen ....................................................................................... 36 4.1.1

Leeftijd ....................................................................................................................... 36

4.1.2

Geslacht .................................................................................................................... 37

4.1.3

Nationaliteit ............................................................................................................... 37

4.1.4

Burgerlijke staat ........................................................................................................ 37

4.1.5

Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning ................................................... 38

4.2

Regionale spreiding internationale zelfstandigen: wonen .................................................... 38

4.3

Sectoren .................................................................................................................................. 39

4.4

Omzet ...................................................................................................................................... 39

Overall analyse en conclusies

40

5.1

Internationale werknemers .................................................................................................... 40

5.2

Internationale studenten ........................................................................................................ 41

5.3

Internationale zelfstandigen .................................................................................................. 42

Bijlage 1: verantwoording

43

Aanpak van het onderzoek ................................................................................................................ 43 Gehanteerde definities ...................................................................................................................... 45 Regio-indelingen ................................................................................................................................ 47

Bijlage 2: overzicht sectoren

48

Bijlage 3: overzicht CROHO

50

Bijlage 4: Duiding ontwikkeling aantal kenniswerkers

51


2

Het rapport dat voor u ligt, biedt unieke informatie over een doelgroep die op deze wijze nog niet eerder in kaart werd gebracht: internationale werknemers, studenten en zelfstandigen. Van ouds her is ons land intensief verbonden met het buitenland. Daar dragen handelsrelaties aan bij, maar ook onze brede talenkennis, open grenzen en de drang om voorbij die grenzen te kijken en kennis uit te wisselen. Nederland streeft naar een goed en gezond vestigingsklimaat voor bedrijven. Steeds meer dringt het besef door dat ook de buitenlandse werknemers, die bij die bedrijven werken, zich hier thuis voelen. In veel gevallen gaat het daarbij immers om mensen met talent, die met hun kennis en vaardigheden een vaak tijdelijke, maar onmisbare bijdrage leveren aan onze economie. Bovendien kunnen zij na hun terugkeer onze ambassadeurs zijn die Nederland met de bijbehorende kwaliteiten in het buitenland op de kaart zullen zetten. De Expat Centers vervullen een belangrijke rol in de ondersteuning van internationale werknemers bij hun verblijf in Nederland. Om de diensten die zij leveren beter af te kunnen stemmen op de doelgroep hebben zij, samen met de Netherlands Foreign Investment Agency in Den Haag, onderzoek laten verrichten naar internationale werknemers, studenten en zelfstandigen die in Nederland wonen, werken of studeren. Uniek is daarbij dat met toestemming van het ministerie van Financiën, gebruik mocht worden gemaakt van data van de Belastingdienst. Dit verdiept het inzicht in deze doelgroep. Zo leren we uit deze rapportage dat internationale werknemers jaarlijks zo’n 14 miljard euro verdienen, en dat internationale zelfstandigen samen goed zijn voor ruim 2,5 miljard euro aan omzet. Daarnaast weten we nu hoeveel buitenlandse geprivilegieerden er zijn; ten slotte brengt dit rapport de omvangrijke groep buitenlandse studenten in kaart. Dit rapport is bedoeld om een goed en meer volledig beeld van deze belangrijke doelgroep te geven, maar ook om richting te geven in de besluitvorming rondom de invulling van het Expat Centre Leiden in de toekomst en hoe het Expat Centre Leiden haar bijdrage kan leveren aan het verbeteren van de internationale concurrentiepositie van de Leidse regio.


3

Infographic regio Leiden


4

1 Inleiding 1.1 Aanleiding De internationalisering van de Nederlandse economie is in toenemende mate van belang. Door onze geografische ligging en de Nederlandse economische bedrijvigheid is een internationale oriëntatie meer dan eens noodzakelijk. Hierbij spelen diverse aspecten een belangrijke rol, zoals: 

De beschikbaarheid van voldoende en goed geëquipeerde werknemers in een goed functionerende arbeidsmarkt



De toename van de export van Nederlandse goederen en diensten



De toenemende (internationale) mobiliteit van studenten



Het behouden en aantrekken van buitenlandse bedrijven die vanuit Nederland (willen) opereren

Tegen deze achtergrond zijn er in Nederland diverse expat centers actief met als doel een snellere en betere dienstverlening tot stand te brengen voor bedrijven en werknemers uit het buitenland die zich in Nederland willen vestigen. Een expat center faciliteert onder meer een vlotte aanvraag van benodigde verblijfsdocumenten en de inschrijving in de Basisregistratie Personen (BRP) in samenwerking met gemeenten en IND. Daarnaast bieden expat centers uiteenlopende informatie over huisvesting, financiën, belastingen, onderwijs en dergelijke. De expat centers in Nederland voorzien hiermee in een belangrijke behoefte bij bedrijven, (internationale) organisaties en instellingen (zoals universiteiten en ziekenhuizen). Om deze (intermediaire) rol te kunnen vervullen en om in de toekomst effectief (arbeidsmarkt)beleid te kunnen voeren is betere kennis van de internationale ‘community’ noodzakelijk. De Nederlandse expat centers zijn, samen met het Ministerie van Economische Zaken/Netherlands Foreign Investment Agency (EZ/NFIA) en de Belastingdienst, verenigd in het landelijke expat desk overleg. Vanuit dit overleg is, door EZ/NFIA en in samenwerking met de regionale expat desks, het initiatief genomen tot het landelijke en regionale onderzoek naar internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland. Dit onderzoek is uitgevoerd door Decisio | Economisch onderzoek en advies te Amsterdam.

1.2 Vraagstelling Voor het landelijke en regionale onderzoek zijn de volgende onderzoeksvragen geformuleerd: 1. Hoeveel internationale werknemers, studenten en zelfstandigen zijn er in Nederland? Welke relevante subsegmenten kunnen we hierbinnen onderscheiden? 2. Wat zijn de meest relevante ontwikkelingen geweest gelet op de sociaal-demografische kenmerken van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen (bijvoorbeeld wanneer het gaat nationaliteit, geslacht, leeftijd, woonsituatie, doel van verblijf)? 3. Wat zijn de meest relevante ontwikkelingen geweest gelet op de economische kenmerken van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen (bijvoorbeeld wanneer het gaat inkomen, sector waarin werkzaam)?


5

4. Welke ontwikkeling(en) van regionale verdelingen van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen zijn relevant? Het landelijke en regionale onderzoek is uitgevoerd voor de periode 2009 tot en met 2013 (5 onderzoeksjaren). In de bijlage van dit rapport is een verantwoording opgenomen van de aanpak van het onderzoek en de gehanteerde definities.

1.3 Geografische afbakening Voor dit voorliggende rapport geldt de volgende, geografische afbakening: 

Regio Leiden: de Leidse regio (bestaande uit 6 gemeenten).

Naast dit onderzoek voor de Regio Leiden heeft Decisio onderzoek verricht naar en regiorapporten opgesteld voor (met daarbij de verschillende geografische uitsplitsingen): 

Nederland totaal (inclusief uitsplitsingen naar de 12 provincies).



Regio Amsterdam: de provincies Noord-Holland en Flevoland, de gemeente Amsterdam en de Metropoolregio Amsterdam (bestaande uit 36 gemeenten).



Regio Rotterdam: de provincie Zuid-Holland en het werkgebied van Stichting Rotterdam Partners (bestaande uit een selectie van postcodegebieden in de Rotterdamse regio).



Regio Zuid-Nederland: de provincies Noord-Brabant en Limburg en de gemeenten Eindhoven, Breda, Veldhoven, Tilburg en Maastricht.



Regio Den Haag: provincie Zuid-Holland, de regio Haaglanden (bestaande uit 9 gemeenten), de regio 070 (bestaande uit 4 gemeenten) en de regio 015 (bestaande uit 1 gemeente: Delft).



Regio Food Valley: de provincie Gelderland, de gemeenten Arnhem, Nijmegen, Ede en Wageningen en de regio Food Valley (bestaande uit 8 gemeenten).



Regio Noord-Nederland: de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe en de gemeenten Groningen, Assen, Eemsmond, Emmen, Heerenveen, Leeuwarden, Smallingerland, HoogezandSappemeer en Ten Boer.



Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, Enschede, Almelo, Borne, Oldenzaal, Hof van Twente, Deventer en Zwolle.



Regio Utrecht (alleen als tabellenboek): de provincie Utrecht en de gemeenten Utrecht, Nieuwegein, Amersfoort, Stichtse Vecht en De Bilt.


6

1.4 Leeswijzer In dit rapport stellen we voor de Regio Leiden achtereenvolgens aan de orde: 

Hoofdstuk 2: in dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale werknemers en hun belangrijkste sociaal-demografische en economische kenmerken. Verder schetsen we in dit hoofdstuk het beeld van het aantal geprivilegieerden.



Hoofdstuk 3: in dit hoofdstuk schetsen we het beeld van de ontwikkeling van het aantal internationale studenten. Daarbij komt onder meer aan bod: het aantal internationale studenten, hun opleiding, jaarlijkse inen uitstroom en de regionale spreiding.



Hoofdstuk 4: In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale zelfstandigen. Daarbij stellen we onder meer het volgende aan de orde: aantal internationale zelfstandigen, regionale spreiding, sectoren en omzet.



Hoofdstuk 5: in dit hoofdstuk presenteren we onze overall analyse en conclusies van het onderzoek.



In de bijlagen bij dit rapport is een verantwoording opgenomen van de aanpak van het onderzoek en de gehanteerde definities.


7

2 Internationale werknemers In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale werknemers en hun belangrijkste sociaaldemografische en economische kenmerken. Verder schetsen we in dit hoofdstuk het beeld van het aantal geprivilegieerden. Definities: in dit hoofdstuk worden meerdere definities gehanteerd. Deze definities zijn: 

Economisch-actieve, internationale werknemer: een economisch-actieve, internationale werknemer is een persoon in loondienst bij een in Nederland gevestigde organisatie waarvoor loonheffing is betaald aan de Belastingdienst. Daarnaast geldt dat deze persoon alleen een buitenlandse nationaliteit heeft; oftewel deze persoon heeft niet de Nederlandse nationaliteit.



Kenniswerker: een kenniswerker is een economisch-actieve werknemer. Daarnaast is voor kenniswerkers een minimale looneis gesteld (fiscaal loon: loon voor belastingen) voor twee leeftijdsgroepen en een minimaal aantal SV-dagen (Sociale Verzekeringen). De minimale looneisen per jaar per leeftijdsgroep zijn: Leeftijd



2009

2010

2011

2012

2013

< 30 jaar

€ 25.198

€ 25.761

€ 25.985

€ 26.605

€ 27.109

≥ 30 jaar

€ 34.361

€ 35.128

€ 35.433

€ 35.867

€ 36.407

Arbeidsmigrant: een arbeidsmigrant is een economisch-actieve, internationale werknemer. Indien een economisch-actieve, internationale werknemer geen kenniswerker is (zie voorgaande definitie) dan is deze persoon gerekend tot de groep ‘arbeidsmigranten’.

Een nadere toelichting op de aanpak van het onderzoek, methode, databronnen etc. is opgenomen in de bijlagen van dit rapport.

2.1 Aantal economisch-actieve internationale werknemers Aantal economisch-actieve internationale werknemers met ruim 66% gegroeid In 2013 telde de Leidse regio bijna 8.500 economisch-actieve internationale werknemers. Dit aantal is ruim 66% groter dan in 2009, toen de Leidse regio ruim 5.000 economisch-actieve internationale werknemers telde. De gemiddelde jaarlijkse groei lag rond de 13,5%. In 2010 en 2013 lag de groei iets onder de gemiddelde groei, in 2012 en met name in 2011 boven de gemiddelde groei. Tabel 2.1 Aantal economisch-actieve internationale werknemers (per 31/12) per werkregio, 20092013 Leidse regio Nederland

2009

2010

2011

2012

2013

5.041 302.298

5.324 (+6%) 319.794 (+6%)

6.622 (+24%) 407.742 (+28%)

7.673 (+16%) 463.241 (+14%)

8.370 (+9%) 471.993 (+2%)

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.


8

2.2 Kenniswerkers en arbeidsmigranten Afname van het aandeel kenniswerkers t.o.v. het aandeel arbeidsmigranten tussen 2009 en 2013 In 2013 behoorde 26% van de economisch-actieve internationale werknemers tot de subgroep kenniswerkers en 74% tot de arbeidsmigranten. In 2009 was deze verhouding 35 resp. 65%. In absolute zin nam het aantal kenniswerkers tussen 2009 en 2013 toe met 385 personen, een stijging van 22%. Het aantal arbeidsmigranten groeide in dezelfde periode met 2.944 personen, een stijging van 90%. In Nederland was deze stijging 13% voor kenniswerkers en 71% voor arbeidsmigranten. Beide groepen zijn in de Leidse regio bovengemiddeld gegroeid, maar het aantal kenniswerkers is relatief sterker toegenomen dan het aantal arbeidsmigranten. 2.2.1

Kenniswerkers

Aantal kenniswerkers tot 2012 toegenomen, in 2013 afgenomen Het gemiddeld aandeel kenniswerkers over de verschillende jaren was 33%. Het aantal kenniswerkers is tot 2012 gestegen, maar in 2013 gedaald. Daarmee is het aantal kenniswerkers in 2013 terug op het niveau van 2010/2011. Tabel 2.2 Aantal economisch-actieve internationale kenniswerkers (per 31/12) naar werkregio, 2009-2013 Leidse regio Nederland

2009

2010

2011

2012

2013

1.762 78.006

2.085 (+18%) 88.292 (+13%)

2.250 (+8%) 100.898 (+14%)

2.517 (+12%) 107.246 (+6%)

2.147 (-15%) 88.200 (-18%)


Het aantal kenniswerkers in de Leidse regio vertoont tussen 2012 en 2013 een afname. Deze afname is minder sterk dan in Nederland gemiddeld. Een aantal variabelen verklaren deze ontwikkeling. Een verdere uitwerking is opgenomen als bijlage 4 in dit rapport.


9

Promovendi Een promovendus (PhD-er) is een persoon die door een geaccrediteerde onderwijsinstelling formeel erkend is als een persoon die uitzicht heeft op een promotie tot een academische graad van doctor. In Nederland zijn ook vele internationale promovendi actief; vaak zijn zij als werknemer met een arbeidsovereenkomst in dienst van een hoger onderwijsinstelling in Nederland of bijvoorbeeld binnen het bedrijfsleven. Als zodanig is deze groep internationale werknemers in het onderzoek geïdentificeerd op basis van de fiscale loongegevensdata van de Belastingdienst. Er zijn echter ook internationale promovendi in Nederland actief die niet in dienst zijn als werknemer van een hoger onderwijsinstelling of van een andere instelling in Nederland (dit zijn de zogenaamde ‘contractpromovendi’ of ‘buitenpromovendi’). Financiering verloopt veelal vanuit het land van herkomst; bijvoorbeeld middels een beurs (van bijvoorbeeld de EU of een buitenlandse universiteit). Daarnaast zijn er internationale promovendi zonder arbeidsovereenkomst of zonder internationale beurs. Zij komen derhalve allen niet voor bij de fiscale loongegevens van de Belastingdienst. Om inzicht te krijgen in de omvang van de groep internationale promovendi zonder arbeidsovereenkomst is een beknopte inventarisatie uitgevoerd op basis van publiek beschikbare gegevens. Hieruit ontstaat het beeld dat er geen volledig, betrouwbaar overzicht bestaat van de groep internationale promovendi zonder arbeidsoverkomst. Het strekt tot aanbeveling om dit via aanvullend onderzoek in kaart te brengen. De volgende gegevens zijn wel bekend: 

Het aantal onbezoldigde PhD’ers met een niet-Nederlandse nationaliteit bij Maastricht University bedraagt op 31 december 2013 in totaal: 52 (bron: Maastricht University).



Het aantal ‘not on payroll’ PhD-ers met een niet Nederlandse nationaliteit bij TU Eindhoven was op 31 december 2013 in totaal: 253 (bron: TU Eindhoven). Van dit aantal is niet bekend of zij wellicht elders een arbeidsovereenkomst hebben.



Het aantal ‘bursalen’ op 31 december 2013 in de provincie Gelderland was in totaal 824; verdeeld over Radboud Universiteit (220), KNAW-NIOO (27), Radboud UMC (250) en Wageningen UR (327).



Het aantal ‘bursalen’ op 22 mei 2015 bij de Rijksuniversiteit Groningen was in totaal 462. Het betreft hier echter alleen de PhD-ers/bursalen non-EU (bron: Rijksuniversiteit Groningen).



Het aantal PhD’ers met een beurs/externe financiering met een niet-Nederlandse nationaliteit bij Universiteit Leiden bedraagt op 31 december 2013 in totaal 500.



Voor de overige regio’s/universiteiten kon geen overzicht van PhD-ers/bursalen achterhaald worden.

2.2.2

Arbeidsmigranten

Sterke toename aantal arbeidsmigranten tussen 2009-2013 Het aantal internationale arbeidsmigranten is tussen 2009 en 2013 bijna verdubbeld. Het gemiddeld aandeel arbeidsmigranten over de verschillende jaren was 67%. Dit nam in 2013 toe tot 74%.


10

Tabel 2.3 Aantal economisch-actieve internationale arbeidsmigranten (per 31/12) naar werkregio, 2009-2013 Leidse regio Nederland

2009

2010

2011

2012

2013

3.279 224.292

3.239 (-1%) 231.502 (+3%)

4.372 (+35%) 306.844 (+33%)

5.156 (+18%) 355.995 (+16%)

6.223 (+21%) 383.793 (+8%)


2.3 Instroom, uitstroom en duur economische activiteit 2.3.1

Jaarlijkse instroom van internationale werknemers

Definities: in deze paragraaf worden meerdere definities gehanteerd. Deze definities zijn: 

Instroom: met instroom wordt bedoeld dat een internationale werknemer economisch-actief wordt/is. Oftewel, er vindt afdracht van loonheffing aan de Belastingdienst plaats. Instroom betekent derhalve niet altijd dat een internationale werknemer instroomt in Nederland; het kan namelijk ook zijn dat de internationale werknemer al in Nederland gevestigd is maar van economisch-inactief economisch-actief wordt.



Uitstroom: met uitstroom wordt bedoeld dat een internationale werknemers economisch-inactief wordt/is (zie ook voorgaande definitie van ‘instroom’).



Duur economische activiteit: de periode waarin daadwerkelijk loonheffing wordt betaald door de economisch-actieve, internationale werknemer.


Verdubbeling instroom tussen 2010-2013 Van 2010 tot en met 2013 stroomden in totaal 10.700 internationale werknemers in. De instroom is tussen 2010 en 2013 meer dan verdubbeld. Tabel 2.4 Jaarlijkse instroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 20102013 Leidse regio Nederland

2010

2011

2012

2013

1.672 61.327

2.674 125.381

2.980 127.082

3.407 125.517



11

Instroom voornamelijk uit Polen Van alle ingestroomde economisch-actieve internationale werknemers in de Leidse regio is de top-5 afkomstig uit EU-landen met Polen op een prominente eerste plek. Meer dan de helft van de totale instroom tussen 2009 en 2013 heeft als herkomstland Polen. Tabel 2.5 Top 5 herkomstlanden instroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Polen (59%) Polen (49%)

Duitsland (4%) Duitsland (5%)

VK (3%) Turkije (4%)

Spanje (2%) Hongarije (3%)

Italië (2%) VK(3%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.3.2

Jaarlijkse uitstroom van internationale werknemers

Uitstroom internationale medewerkers structureel lager dan instroom Tussen 2010 en 2013 stroomden bijna 7.400 internationale werknemers uit. De uitstroom is net als de instroom ongeveer verdubbeld tussen 2010 en 2013. Wel ligt de uitstroom structureel lager dan de instroom. Tabel 2.6 Jaarlijkse uitstroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 20102013 Leidse regio Nederland

2010

2011

2012

2013

1.389 43.944

1.376 44.006

1.929 75.890

2.710 118.684


Uitstroom voornamelijk internationale werknemers uit Polen De top 5-nationaliteiten van de internationale werknemers die uitstromen, vertonen duidelijke overeenkomsten met die van de instroom in 2013. Bijna de helft van de totale uitstroom tussen 2009 en 2013 heeft als herkomstland Polen. Tabel 2.7 Top 5 herkomstlanden uitstroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5




Italië (4%) VK(5%)

Turkije (3%) Hongarije (3%)



12

2.3.3

Duur van economische activiteit van internationale werknemers

Duur economische activiteit internationale werknemers neemt af Op basis van de inen uitstroom tussen 2010 en 2013 kunnen we nagaan hoe lang de economischactieve internationale werknemer in Zuid-Holland1 blijft wonen en/of werken2. Het algemene beeld is dat een steeds groter aandeel na het eerste jaar uitstroomt. Hierin zit echter wel een vertekening – de internationale werknemers met startjaar 2009 zijn niet per se pas dat jaar ingestroomd. Een aanzienlijk deel van deze groep was al langer economisch actief in Zuid-Holland. Dit verklaart de relatief lage uitstroom in de daarop volgende jaren, waarin een relatief groter deel van de recent ingestroomde internationale werknemers na korte duur weer uitstroomt. Tabel 2.8 Duur economische activiteit internationale werknemers (per jaar) naar startjaar, werkregio Zuid-Holland, 2009-2013 Startjaar

1 jaar

2 jaar

3 jaar

4 jaar

2009

77%

63%

53%

41%

2010

78%

63%

49%

-

2011

74%

54%

-

-

2012

68%

-

-

-


Gemiddelde contractduur neemt af De gemiddelde contractduur is in de periode 2009-2013 afgenomen. De economisch actieve internationale werknemer in de Leidse regio had in 2009 een contract van gemiddeld 9,7 maanden. In 2013 duurde het gemiddelde contract nog 8,2 maanden.

2.4 Land van herkomst van internationale werknemers 2.4.1

Land van herkomst

Overwegend Polen in de Leidse regio In 2013 zijn bijna 8.500 economisch actieve internationale werknemers werkend in de Leidse regio. Het grootste deel van deze groep (bijna de helft) heeft de Poolse nationaliteit. Deze groep is in omvang meer dan verdrievoudigd, van ruim 1.200 in 2009 naar bijna 4.000 in 2013. De top-5 nationaliteiten in de Leidse regio heeft betrekking op bijna tweederde van de totale populatie internationale werknemers in 2013.

1 Deze analyse is alleen beschikbaar op provinciaal niveau. We sluiten hier aan bij de provincie waarin de Leidse regio zich bevindt. 2 Indien een internationale werknemer economisch inactief wordt maar in Nederland woonachtig blijft geldt deze ook als “uitstroom”.


13

Tabel 2.9 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5




Italië (4%) VK (5%)

Spanje (3%) België (3%)


2.4.2

Kenniswerkers

Helft van kenniswerkers Leidse regio afkomstig uit top 5-landen De kenniswerkers die in 2013 economisch actief zijn in de Leidse regio zijn vooral afkomstig uit de ons omringende EU-landen en in mindere mate uit Oost- en Zuid-Europese landen. De helft van de kenniswerkers in de Leidse regio is afkomstig uit de top 5-landen. Tabel 2.10 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

VK (12%) Duitsland (12%)

Duitsland (12%) VK (12%)


Italië (7%) België (7%)

Frankrijk (6%) Frankrijk (5%)


Groot aandeel kenniswerkers in eigen populatie uit o.a. Saoedi-Arabië, Singapore en Denemarken Kijkend naar het aandeel kenniswerkers in Zuid-Holland3 in een populatie met dezelfde nationaliteit ontstaat een ander beeld dan in bovenstaande tabel. De belangrijkste herkomstlanden met een groot aandeel kenniswerkers4 binnen de eigen populatie zijn: 1. Saoedi-Arabië: 42 kenniswerkers (71%); 2. Singapore: 61 kenniswerkers (57%); 3. Denemarken: 187 kenniswerkers (55%); 4. Zuid-Afrika: 147 kenniswerkers (55%); 5. Australië: 192 kenniswerkers (55%). 2.4.3

Arbeidsmigranten

Overgrote deel van de internationale arbeidsmigranten is afkomstig uit Polen De subgroep arbeidsmigranten is met name afkomstig uit Polen (meer dan de helft). Turkije en naburige Europese landen volgen op behoorlijke afstand. Meer dan 70% van de populatie economischactieve internationale arbeidsmigranten is afkomstig uit de top-5 herkomstlanden.

3 Deze analyse is alleen beschikbaar op provinciaal niveau. We sluiten hier aan bij de provincie waarin de Leidse regio zich bevindt. 4 Hierbij is de ondergrens gehanteerd van minimaal 25 kenniswerkers met eenzelfde nationaliteit.


14

Tabel 2.11 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5



Turkije (3%) Turkije (6%)

VK (3%) Hongarije (3%)



Kijkend naar het aandeel arbeidsmigranten in Zuid-Holland5 in een populatie met dezelfde nationaliteit ontstaat een ander beeld dan in bovenstaande tabel. De belangrijkste herkomstlanden met een groot aandeel arbeidsmigranten6 binnen de eigen populatie zijn: 1. Afghanistan: 97 arbeidsmigranten (98%); 2. Ghana: 441 arbeidsmigranten (97%); 3. Dominicaanse Republiek: 94 arbeidsmigranten (97%); 4. Angola: 62 arbeidsmigranten (97%); 5. Thailand: 609 arbeidsmigranten (97%).

5 Deze analyse is alleen beschikbaar op provinciaal niveau. We sluiten hier aan bij de provincie waarin de Leidse regio zich bevindt. 6 Hierbij is de ondergrens gehanteerd van minimaal 25 arbeidsmigranten met eenzelfde nationaliteit.


15

Aantal economisch-actieve internationale geprivilegieerden Zuid-Holland sterk gestegen Geprivilegieerden zijn economisch-actieve, internationale personen (15 t/m 66 jaar) die werkzaam zijn bij een ambassade, consulaat of een van de internationale organisaties7 in Nederland. Geprivilegieerden zijn niet opgenomen in de FLG-data van de Belastingdienst. Gegevens zijn ontleend aan de Probas-registratie (Ministerie BuZa). In 2013 woonden in de Leidse regio 505 economisch-actieve internationale geprivilegieerden. Ten opzichte van 2009 is dit 40% meer. In 2013 woont een van de tien internationale geprivilegieerden in de provincie Zuid-Holland binnen de Leidse regio. De top 5-herkomstlanden van geprivilegieerden in 2013 die wonen in Zuid-Holland bestaat volledig uit EU-landen. Tabel 2.12 Aantal economisch-actieve geprivilegieerden (per 31/12) naar woonregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

Zuid-Holland

3.576

4.096

4.961

4.936

5.022

Leidse regio

360

402

479

472

505

3.728

4.240 (+14%)

5.140 (+21%)

5.126 (+0%)

5.270 (+3%)

Nederland

Bron: gegevens Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bewerking en analyse: Decisio.

Tabel 2.13 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve geprivilegieerden naar woonregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Zuid-Holland

Frankrijk (13%)

Duitsland (9%)

VK (8%)

Italië (7%)

Spanje (5%)

Nederland

Frankrijk (12%)

Duitsland (8%)

VK (8%)

Italië (7%)

Spanje (5%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Bron: gegevens Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bewerking en analyse: Decisio.

Groep internationale geprivilegieerden bestaat vooral uit mannen; gemiddelde leeftijd Leidse regio lager Net als de populatie economisch-actieve internationale werknemers kent ook de groep internationale geprivilegieerden een oververtegenwoordiging van mannen. De gemiddelde leeftijd van de groep geprivilegieerden in de Leidse regio bedraagt in 2013 40 jaar, twee jaar lager dan het gemiddelde in de provincie Zuid-Holland. Tabel 2.14 Geslacht economisch-actieve geprivilegieerden naar woonregio, 2013 Mannen

Vrouwen

Totaal

Zuid-Holland

2.527

2.495

5.022

Leidse regio

278

227

505

Bron: gegevens Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bewerking en analyse: Decisio.

7http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ambassades-consulaten-en-overigevertegenwoordigingen/internationale-organisaties


16

Grootste deel internationale geprivilegieerden is gehuwd In 2013 was ruim de helft (57%) van de internationale geprivilegieerden in Zuid-Holland gehuwd.

2.5 Geslacht, leeftijd, woonsituatie, woning en verblijfsdoel 2.5.1

Geslacht

Beperkte oververtegenwoordiging van mannen in populatie internationale werknemers De populatie economisch-actieve internationale werknemers in de Leidse regio kent een beperkte oververtegenwoordiging van mannen. Zij vormen in 2013 een meerderheid van ongeveer 55%. Dit sluit ongeveer aan bij de verhoudingen in Nederland als geheel. Tabel 2.15 Geslacht economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

Mannen

Vrouwen

Totaal

4.622 (55%)

3.748 (45%)

8.370

260.166 (57%)

193.479 (43%)

453.622


Aandeel mannen en vrouwen in populatie kenniswerkers en arbeidsmigranten gelijk De populatie internationale kenniswerkers en de populatie internationale arbeidsmigranten kennen beide een beperkte oververtegenwoordiging van mannen. Het aandeel mannen in de groep internationale werknemers is kleiner dan het gemiddelde in Nederland. Dat geldt voor zowel kenniswerkers als arbeidsmigranten. Tabel 2.16 Geslacht economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

Mannen

Vrouwen

Totaal

1.180 (55%) 54.529 (63%)

967 (45%) 32.012 (37%)

2.147 86.541


Tabel 2.17 Geslacht economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

Mannen

Vrouwen

Totaal

3.442 (55%) 205.637 (56%)

2.781 (45%) 161.467 (44%)

6.223 367.104


2.5.2

Leeftijd

Meeste internationale werknemers zijn tussen de 15 en 45 jaar oud, weinig ouder dan 45 In 2013 is de gemiddelde leeftijd van de internationale werknemers in de Leidse regio 32,6 jaar. Kenniswerkers zijn gemiddeld 37,7 jaar oud, arbeidsmigranten gemiddeld 30,8 jaar. In vergelijking met 2009 is de internationale werknemer gemiddeld drie jaar jonger. Kenniswerkers zijn daarentegen een jaar ouder, arbeidsmigranten vier jaar jonger. Ruim twee derde van de populatie econo-


17

misch-actieve internationale werknemers in de Leidse regio is jonger dan 35 jaar; van het totaal is 40% tussen de 25 en 35 jaar oud. Iets meer dan 300 internationale werknemers (4%) is tussen de 55 en 67 jaar oud. Tabel 2.18 Leeftijd economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

15 tot 25 jaar

25 tot 35 jaar

35 tot 45 jaar

45 tot 55 jaar

55 tot 67 jaar

2.070 (25%)

3.339 (40%)

1.746 (21%)

898 (11%)

317 (4%)

94.109 (21%)

167.799 (37%)

106.857 (24%)

62.025 (14%)

22.855 (5%)


Kenniswerkers in de Leidse regio gemiddeld ouder dan internationale arbeidsmigranten Van de internationale kenniswerkers in de Leidse regio (2.147 in 2013) zijn er slechts 55 (3%) jonger dan 25 jaar. Het grootste deel van de groep is tussen de 25 en 35 jaar oud, conform het landelijke beeld. De internationale arbeidsmigrant is gemiddeld jonger; 32% van de populatie internationale arbeidsmigranten in de Leidse regio is jonger dan 25 jaar. Tabel 2.19 Leeftijd economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

15 tot 25 jaar 55 (3%) 2.564 (3%)

25 tot 35 jaar

35 tot 45 jaar

45 tot 55 jaar

55 tot 67 jaar

905 (42%) 35.065 (41%)

655 (31%) 26.886 (31%)

376 (18%) 15.698 (18%)

156 (7%) 6.328 (7%)


Tabel 2.20 Leeftijd economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

15 tot 25 jaar 2.015 (32%) 91.545 (25%)

25 tot 35 jaar

35 tot 45 jaar

45 tot 55 jaar

55 tot 67 jaar

2.434 (39%) 132.734 (36%)

1.091 (18%) 79.971 (22%)

522 (8%) 46.327 (13%)

161 (3%) 16.527 (5%)



18

2.5.3

Burgerlijke staat

Een kwart van de internationale werknemers is gehuwd In 2013 was een kwart van de economisch-actieve internationale werknemers in de Leidse regio gehuwd. Tabel 2.21 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

Gehuwd

Samenwonend

Niet gehuwd/samenwonend

2.131 (25%)

110 (1%)

6.129 (73%)

124.163 (27%)

5.510 (1%)

323.972 (71%)


Twee op vijf kenniswerkers in de Leidse regio is gehuwd Van de kenniswerkers in de Leidse regio is in 2013 40% gehuwd. Dit is iets minder dan het landelijke aandeel van 43%. Het aandeel gehuwden in de groep internationale arbeidsmigranten is een stuk lager, namelijk 20% (tegen 24% landelijk). Tabel 2.22 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Gehuwd 863 (40%)

Leidse regio Nederland

36.794 (43%)

Samenwonend


36 (2%) 1.543 (2%)

1.248 (58%) 48.204 (56%)


Tabel 2.23 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Gehuwd 1.268 (20%)


87.369 (24%)

Samenwonend


74 (1%) 3.967 (1%)

4.881 (78%) 275.768 (75%)


2.5.4

Kinderen

Een kwart van de internationale werknemers heeft kinderen Gemiddeld 12% van de internationale werknemers (ongeveer 1.000 personen) heeft één kind, een vergelijkbaar aantal heeft twee kinderen. Bijna 300 internationale werknemers in de Leidse regio (3%) heeft drie of meer kinderen. Tabel 2.24 Economisch-actieve internationale werknemers naar aantal kinderen, naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

Een kind 1.024 (12%)

Twee kinderen

Drie of meer kinderen

Geen kind

887 (11%)

280 (3%)

6.180 (74%)

57.926 (13%)

51.861 (11%)

22.299 (5%)

321.559 (71%)



19

Groter deel kenniswerkers Leidse regio heeft een of twee kinderen Bijna een derde van de kenniswerkers in de Leidse regio heeft een (15%) of twee (16%) kinderen in 2013. Van dezelfde groep heeft 62% geen kinderen. Van alle internationale arbeidsmigranten in de Leidse regio heeft 11% een kind en 8% twee kinderen. Meer dan drie kwart heeft geen kind. Tabel 2.25 Economisch-actieve internationale kenniswerkers naar aantal kinderen, naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

Een kind 330 (15%) 14.040 (16%)

Twee kinderen


Geen kind

386 (18%) 15.774 (18%)

92 (4%) 5.558 (6%)

1.339 (62%) 51.169 (59%)


Tabel 2.26 Economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar aantal kinderen, naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

Een kind 694 (11%) 43.886 (12%)

Twee kinderen


Geen kind

501 (8%) 36.087 (10%)

188 (3%) 16.741 (5%)

4.840 (78%) 270.390 (74%)


Aantal kinderen van internationale werknemers Leidse regio gemiddeld +1% Het aantal kinderen van internationale werknemers die in de Leidse regio wonen vertoont een stijgende lijn; tussen 2009 en 2013 groeide dit aantal met gemiddeld 1% per jaar. De groei van het aantal kinderen van internationale werknemers in de Leidse regio wijkt nauwelijks af van de landelijk ontwikkeling. Tabel 2.27 Aantal kinderen van economisch-actieve internationale werknemers, naar woonregio, 2009-2013 Leidse regio Nederland

2009

2010

2011

2012

2013

3.369

3.453 (+2%)

3.549 (+3%)

3.713 (+5%)

3.470 (-7%)

179.082

186.070 (+4%)

197.231 (+6%)

207.015 (+5%)

196.768 (-5%)


Aantal kinderen van internationale kenniswerkers vertoont snelle groei Het aantal kinderen van internationale kenniswerkers die in de Leidse regio wonen groeide tussen 2009 en 2013 gemiddeld met 3,9% per jaar; ruim boven het landelijke gemiddelde van 0,9%.


20

Tabel 2.28 Aantal kinderen van economisch-actieve internationale kenniswerkers, naar woonregio, 2009-2013 Leidse regio Nederland

2009

2010

2011

2012

2013

1.393

1.648 (+18%)

1.785 (+8%)

1.914 (+7%)

1.621 (-15%)

54.210

59.518 (+10%)

66.842 (+12%)

70.998 (+6%)

56.209 (-21%)


Tabel 2.29 Aantal kinderen van economisch-actieve internationale arbeidsmigranten, naar woonregio, 2009-2013 Leidse regio Nederland

2009

2010

2011

2012

2013

1.976

1.805 (-9%)

1.764 (-2%)

1.799 (+2%)

1.850 (+3%)

124.872

126.552 (+1%)

130.389 (+3%)

136.018 (+4%)

140.560 (+3%)


2.5.5

Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning

Grote meerderheid internationale werknemers in de Leidse regio huurt woning Het grootste deel van de economisch actieve internationale werknemers in de Leidse regio (2013) woont in een huurwoning; het ging om 91% van het totaal. In verhouding wonen dus veel meer kenniswerkers in een koopwoning; van de internationale werknemers met een koopwoning is 65% kennismigrant, 35% arbeidsmigrant. Tabel 2.30 Type woning economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Huurwoning Leidse regio Nederland

Koopwoning

7.622 (91%)

748 (9%)

411.583 (91%)

42.062 (9%)


Een op vier kenniswerkers in de Leidse regio heeft koopwoning Drie kwart van de internationale kenniswerkers in de Leidse regio woont in een huurwoning. Dit sluit aan bij het landelijke beeld. Het type woning van de internationale arbeidsmigrant in de Leidse regio laat een ander beeld zien. Bijna iedereen uit deze groep woont in een huurwoning (96%). Tabel 2.31 Type woning economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Leidse regio Nederland

Huurwoning 1.658 (77%) 63.989 (74%)

Koopwoning 489 (23%) 22.552 (26%)



21

Tabel 2.32 Type woning economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Huurwoning 5.964 (96%)


Koopwoning 259 (4%) 19.510 (5%)

347.594 (95%)


Van de internationale werknemers met een koopwoning (9%) woont twee derde in een huis met een WOZ-waarde lager dan 300.000 euro. De gemiddelde WOZ-waarde van koopwoningen in het bezit van internationale werknemers in de Leidse regio is 287.000 euro. Tabel 2.33 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale werknemers naar werkregio, 2013


Tot 200.000

200.000 tot

300.000 tot

400.000 tot

500.000 euro

euro

300.000 euro

400.000 euro

500.000 euro

of meer

237 (32%)

259 (35%)

105 (14%)

45 (6%)

71 (9%)

31 (4%)

19.169

11.829

(46%)

(28%)

4.158 (10%)

1.950 (5%)

2.775 (7%)

2.180 (5%)

Onbekend


61% van kenniswerkers heeft een woningwaarde van maximaal 300.000 euro 20% van de internationale kenniswerkers in de Leidse regio heeft een WOZ-waarde van 400.000 euro of meer. In de populatie internationale arbeidsmigranten is dit aandeel 6% - de meerderheid van 47% zit in de categorie tot 200.000 euro. Tabel 2.34 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013


Tot 200.000

200.000 tot

300.000 tot

400.000 tot

500.000 euro

euro 114 (23%)

300.000 euro

400.000 euro

500.000 euro

of meer

185 (38%) 7.625 (34%)

79 (16%) 3.036 (13%)

39 (8%) 1.444 (6%)

60 (12%) 1.918 (9%)

8.019 (36%)

Onbekend 12 (2%) 510 (2%)


Tabel 2.35 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013


Tot 200.000

200.000 tot

300.000 tot

400.000 tot

500.000 euro

euro 123 (47%) 11.150 (57%)

300.000 euro

400.000 euro

500.000 euro

of meer

74 (29%)

26 (10%)

6 (2%)

11 (4%)

19 (7%)

4.204 (22%)

1.122 (6%)

506 (3%)

857 (4%)

1.670 (9%)

Onbekend



22

2.6 Regionale spreiding internationale werknemers: werken Leiden is de top-werkgemeente in de Leidse regio De gemeente Leiden domineert de andere gemeenten binnen de Leidse regio als topwerkgemeente. Meer dan 80% van alle economisch-actieve werknemers in de Leidse regio werkt in Leiden. Tabel 2.36 Top 5 werkgemeenten economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1

Leidse regio

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Leiden

Katwijk

Leiderdorp

Oegstgeest

Zoeterwoude

(6.976; 83%)

(560; 7%)

(279; 3%)

(223; 3%)

(201; 2%)



23

Figuur 2.1 Aantal economisch actieve internationale werknemers in 2013, naar werkregio (op 4positie postcodeniveau)

2.7 Regionale spreiding internationale werknemers: wonen Leiden is ook de top-woongemeente, maar in mindere mate dan werkgemeente Kijkend naar de woonregio’s van economisch-actieve internationale werknemers in Nederland is de top 5 hetzelfde als die van werkregio’s. Opvallend is dat een stuk minder mensen in Leiden wonen dan werken. In de andere gemeenten in de Leidse regio is dit omgekeerd.


24

Tabel 2.37 Top 5 woongemeenten economisch-actieve internationale werknemers naar woonregio, 2013

Leidse regio

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Leiden

Katwijk

Voorschoten

Oegstgeest

Leiderdorp

(3.747; 68%)

(577; 10%)

(469; 8%)

(383; 7%)

(294; 5%)


Figuur 2.2 Aantal economisch actieve internationale werknemers in 2013, naar woonregio (op 4positie postcodeniveau)


25

2.8 Woon-werk balans en pendel van internationale werknemers De regio in woon-werkbalans De woon-werkbalans (of pendelbalans) van een regio duidt het verschil tussen enerzijds het aantal economischactieve internationale werknemers werkzaam in een regio, en anderzijds het aantal economisch-actieve internationale werknemers woonachtig in een regio. Het gaat hierbij uitsluitend om internationale werknemers met een bekende woonlocatie in Nederland; werknemers met een onbekende/buitenlandse woonregio zijn buiten beschouwing gelaten. Het aantal economisch-actieve internationale werknemers kan hierdoor afwijken van de aantallen in paragraaf 2.6. De woon-werkbalans is berekend door het aantal economisch-actieve, internationale werknemers in een regio te verminderen met het aantal economisch-actieve, internationale inwoners van diezelfde regio. Het verschil duidt of een regio overwegend een werk- danwel woonregio is. Regio’s hebben daarnaast te maken met inkomende pendel; dit zijn werknemers die buiten de regio wonen, maar in de regio werken. Uitgaande pendel bestaat uit inwoners van een regio die werken buiten de regio. Is de uitgaande pendel groter dan de inkomende pendel, dan werken meer inwoners buiten de eigen regio dan dat er werknemers van buiten de regio in de regio werkzaam zijn.

Negatieve werkbalans in de Leidse regio Het aantal werkzame economisch-actieve internationale werknemers in de Leidse regio is kleiner dan het aantal woonachtigen; de inkomende pendel is kleiner dan de uitgaande pendel. Tabel 2.38 Woon-werkbalans en pendel van internationale werknemers naar woonregio, 2013

Leidse regio

Totaal

Totaal

Uitgaande

wonend

werkend

pendel

5.519

4.979

3.367

Inkomende pendel

Woonwerkbalans

2.827

-540


Inkomende pendel: vooral uit Den Haag en Amsterdam De internationale werknemers die naar een baan in de Leidse regio pendelen, wonen verspreid door het land; de meest dominante pendelstromen (de top 5) vertegenwoordigen samen slechts 23% van de totale inkomende pendel. De inkomende pendel in 2013 in de Leidse regio is hoofdzakelijk afkomstig uit de gemeenten Den Haag en Amsterdam. Tabel 2.39 Top 5 woongemeenten inkomende pendel internationale werknemers, 2013

Leidse regio

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

's-Gravenhage

Amsterdam

Tilburg

Rotterdam

Noordwijk

(581; 10%)

(273; 5%)

(175; 3%)

(170; 3%)

(120; 2%)



26

Het grootste deel van de woon-werkrelaties zijn gericht op de grotere gemeenten in de Randstad. Figuur 2.3 Pendelrelaties buitenlandse werknemers werkregio Leidse regio, 2013

* De figuur toont woon-werkrelaties van ten minste 50 verplaatsingen. Het overzicht is derhalve niet uitputtend. Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.9 Inkomen Meeste internationale werknemers verdienen tot 25.000 euro In 2013 verdiende 52% van de economisch-actieve internationale werknemer minder dan 25.000 euro op basis van een jaarcontract. Een aanzienlijke groep verdient tussen de 25.000 en 50.000 euro. Het gemiddelde inkomen op jaarbasis was in 2013 32.000 euro. Tabel 2.40 Inkomensklasse economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013


25.000 tot

50.000 tot

75.000 tot

100.000

Tot 25.000 euro

50.000 euro

75.000 euro

100.000 euro

euro of meer

4.322 (52%)

2.959 (35%)

641 (8%)

206 (2%)

273.628 (60%)

132.162 (29%)

25.886 (6%)

8.855 (2%)

242 (3%) 13.101 (3%)



27

2.9.1

Kenniswerkers

Meeste internationale kenniswerkers verdienen tussen de 25.000 en 50.000 euro In 2013 verdiende een economisch-actieve internationale kenniswerker in de Leidse regio gemiddeld 58.500 euro op jaarbasis. Tabel 2.41 Inkomensklasse economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013


25.000 tot

50.000 tot

75.000 tot

100.000 euro

50.000 euro

75.000 euro

100.000 euro

of meer

1.229 (57%) 49.972 (58%)

557 (26%) 21.087 (24%)

175 (8%) 6.730 (8%)

186 (9%) 8.752 (10%)


2.9.2

Arbeidsmigranten

Meeste internationale arbeidsmigranten verdienen tot 25.000 euro De meeste arbeidsmigranten in de Leidse regio hebben in 2013 een jaarinkomen tot 25.000 euro. Het gemiddelde jaarinkomen van arbeidsmigranten in de Leidse regio is 22.500 euro. Tabel 2.42 Inkomensklasse economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Tot 25.000 euro Leidse regio Nederland

4.322 (69%) 273.628 (75%)

25.000 tot

50.000 tot

75.000 tot

100.000 euro

50.000 euro

75.000 euro

100.000 euro

of meer

1.730 (28%) 82.190 (22%)

84 (1%) 4.799 (1%)

31 (0%) 2.125 (1%)

56 (1%) 4.349 (1%)


2.10 Sectoren Detachering- en uitzendbranche belangrijkste sector De sector Detachering- en uitzendbranche biedt werk aan ongeveer de helft van de internationale werknemers in de Leidse regio. Het gaat hier om geaggregeerde sectordata. Een volledige lijst van sectoren en de definitie van geaggregeerde sectoren is te vinden in de bijlagen van dit rapport. Tabel 2.43 Top 5 branche economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013


Positie 1

Positie 2

Positie 3

Detachering- en uit-

Onderwijs (10%)

zendbranche (51%)

Positie 4

Positie 5

Groothandel

Persoonlijke

Gezondheid en

(7%)

diensten (6%)

welzijn (5%)

Detachering- en uit-

Groothandel

Landbouw en

Horeca

Facilitaire dien-

zendbranche (41%)

(7%)

visserij (7%)

(6%)

sten (4%)



28

2.10.1 Kenniswerkers Detachering- en uitzendbranche belangrijkste sector voor kenniswerkers De sector Detachering- en uitzendbranche biedt werk aan de meeste internationale kenniswerkers in de Leidse regio. Het aandeel in het totaal is echter minder groot dan voor alle internationale werknemers samen; 23 tegen 51%. Verder biedt ook de sector Onderwijs werk aan een aanzienlijk deel van de internationale kenniswerkers in de Leidse regio. Tabel 2.44 Top 5 branche economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Detachering- en

Onderwijs (17%)

Gezondheid en

Persoonlijke

Groothandel

welzijn (11%)

diensten (11%)

(9%)

Groothandel

Onderwijs

Financiën

Persoonlijke

(12%)

(8%)

(6%)

diensten (6%)

uitzendbranche Leidse regio

(23%) Detachering- en

Nederland

uitzendbranche (26%)


2.10.2 Arbeidsmigranten Detachering- en uitzendbranche belangrijkste sector voor arbeidsmigranten Meer dan de helft van de internationale arbeidsmigranten in de Leidse regio is in 2013 actief in de sector Detachering- en uitzendbranche. Tabel 2.45 Top 5 branche economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Detachering- en

Onderwijs (8%)

Groothandel

Horeca (5%)

Persoonlijke

uitzendbranche Leidse regio

Detachering- en Nederland

(6%)

diensten (4%)

(61%) uitzendbranche (45%)

Landbouw en

Horeca

Groothandel

Facilitaire dien-

visserij (8%)

(7%)

(6%)

sten (5%)



29

3 Internationale studenten In dit hoofdstuk schetsen we het beeld van de ontwikkeling van het aantal internationale studenten. Daarbij komt onder meer aan bod: het aantal internationale studenten, hun opleiding, jaarlijkse inen uitstroom en de regionale spreiding. Definities: dit hoofdstuk gaat nader in op internationale studenten. Met internationale studenten wordt hier bedoeld: 

Internationale studenten: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse paspoort die onderwijs volgen aan een publiek gefinancierde onderwijsinstelling in Nederland.


3.1 Aantal internationale studenten Het aantal studenten in de Leidse regio neemt jaarlijks toe In 2013 telde de Leidse regio ruim 1.600 internationale studenten. Dit aantal is bijna 60% meer dan in 2009, toen de Leidse regio ruim 1.000 internationale studenten telde. De internationale studentenpopulatie in de Leidse regio groeide ieder jaar. De gemiddelde groei was 12%. In 2011 was de groei ondergemiddeld, in alle andere jaren bovengemiddeld. Tabel 3.1 Aantal internationale studenten (per 31/12) naar studieregio,2009-2013 Leidse regio Nederland

2009

2010

2011

2012

2013

1.005

1.152 (+15%) 51.428 (+9%)

1.180 (+2%) 55.472 (+8%)

1.345 (+14%) 57.643 (+4%)

1.597 (+19%) 60.430 (+5%)

46.986

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

3.2 Geslacht, leeftijd en nationaliteit 3.2.1

Geslacht

Meerderheid van de populatie internationale studenten is vrouw De populatie internationale studenten in de Leidse regio kent een sterke oververtegenwoordiging van vrouwen. Zij vormen met meer dan 1.000 personen in 2013 een meerderheid van bijna 66%. Tabel 3.2 Geslacht internationale studenten naar studieregio, 2013 Leidse regio Nederland

Mannen

Vrouwen

Totaal

546 (34%) 26.869 (44%)

1.051 (66%) 33.561 (56%)

1.597 60.430



30

3.2.2

Leeftijd

De meeste internationale studenten zijn tussen de 20 en 25 jaar oud In 2013 is meer dan 90% van de populatie internationale studenten in de Leidse regio jonger dan 35 jaar. De helft is jonger dan 25 jaar. Slechts een zeer beperkt deel van de populatie is 35 jaar en ouder. Tabel 3.3 Leeftijd internationale studenten naar studieregio, 2013 15 tot 20 jaar

20 tot 25 jaar

25 tot 30 jaar

30 tot 35 jaar

35 tot 67 jaar

90 (6%)

700 (44%)

532 (33%)

160 (10%)

114 (7%)

6.525 (11%)

34.747 (58%)

14.568 (24%)

2.895 (5%)

1.694 (3%)



3.2.3

Nationaliteit

Veel studenten komen uit Europese landen en China In 2013 zijn bijna 1.600 internationale studenten ingeschreven aan een onderwijsinstelling in de Leidse regio. De nationaliteiten van deze studenten zijn zeer divers. De top-5 nationaliteiten in de Leidse regio heeft betrekking op ruim de helft van de totale populatie internationale studenten in 2013. Tabel 3.4 Top 5 herkomstlanden internationale studenten naar studieregio, 2013 Leidse regio Nederland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Duitsland (16%)

Griekenland (12%)

VK (8%)

China (6%)

België (5%)

Duitsland (41%)

China (8%)

België (4%)

Griekenland (4%)

VK (3%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

3.3 Opleiding 3.3.1

Opleidingsinstelling WO

Alle internationale studenten aan WO-onderwijsinstellingen in de Leidse regio studeren aan de Universiteit Leiden. 3.3.2

Opleidingsinstelling HBO

Alle internationale studenten aan HBO-onderwijsinstellingen in de Leidse regio studeren aan de Hogeschool Leiden. 3.3.3

Type onderwijs

Veel meer WO-studenten dan Hbo-studenten De populatie internationale studenten die in de Leidse regio een HBO-opleiding volgt is aanzienlijk kleiner dan de populatie die een WO-opleiding volgt.


31

Tabel 3.5 Type onderwijs internationale studenten naar studieregio, 2013 Leidse regio Nederland

HBO

WO

96 (6%)

1.501 (94%)

29.122 (48%)

31.308 (52%)


3.3.4

Actuele opleiding

Taal en cultuur, gedrag en maatschappij zijn de populairste WO-opleidingsrichtingen De studierichtingen Taal en cultuur en Gedrag en maatschappij zijn het meest gekozen door internationale WO-studenten. Tabel 3.6 Top 5 studierichting internationale WO-studenten naar studieregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Taal en cultuur

Gedrag en maat-

Natuur (16%)

Recht (15%)

Gezondheidszorg

(36%)

schappij (26%)

economie

gedrag en maat-

techniek

Natuur

taal en cultuur

(28%)

schappij (21%)

(14%)

(8%)

(8%)


(4%)


Gezondheidszorg, gedrag en maatschappij zijn de populairste HBO-opleidingsrichtingen De studierichtingen Gezondheidszorg en Gedrag en maatschappij zijn het meest gekozen door internationale HBO-studenten. Tabel 3.7 Top 5 studierichting internationale HBO-studenten naar studieregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Gezondheidszorg

Gedrag en maat-

Techniek (18%)

Onderwijs (17%)

Economie (15%)

(29%)

schappij (20%)

economie

taal en cultuur

gedrag en maat-

Techniek

gezondheidszorg

(48%)

(15%)

schappij (11%)

(11%)

(7%)



3.3.5

Fase van opleiding

Overwegend WO Master Het grootste deel van de internationale studenten in de Leidse regio doet een WO-master. Vrijwel alle internationale HBO-studenten doen een HBO-bachelor.


32

Tabel 3.8 Fase opleiding internationale studenten naar studieregio, 2009-2013


HBO Bachelor

HBO Master

WO Bachelor

WO Master

94 (6%) 27.839 (46%)

1.283 (2%)

383 (24%) 15.255 (25%)

1.091 (69%) 15.949 (26%)


3.3.6

Duur van inschrijving per jaar

De meeste internationale studenten staan ingeschreven voor een periode van 9-12 maanden Veruit het grootste deel (87%) van de internationale studenten in de Leidse regio in 2013 was 9 tot 12 maanden ingeschreven aan een onderwijsinstelling. Tabel 3.9 Duur van inschrijving van internationale studenten per jaar, 2009-2013 0-3 maanden

3-6 maanden

6-9 maanden

9-12 maanden

18 (1%)

111 (7%)

83 (5%)

1.385 (87%)

Leidse regio


3.4 Instroom, uitstroom en duur van opleiding 3.4.1

Jaarlijkse instroom van internationale studenten

Jaarlijkse instroom tussen 2010-2013 behoorlijk toegenomen Tussen 2010 en 2013 stroomden in totaal ruim 2.945 internationale studenten in. De instroom is, met uitzondering van 2011, ieder jaar toegenomen. In 2013 lag de instroom 42% hoger dan in 2010. Tabel 3.10 Jaarlijkse instroom internationale studenten naar studieregio, 2010-2013 Leidse regio Nederland

2010

2011

2012

2013

653 19.165

613 20.790

753 21.340

926 21.848


Instroom voornamelijk uit Duitsland De instroom van internationale studenten in de Leidse regio was in 2013 overwegend afkomstig uit Duitsland. Naast EU-landen valt ook China op als herkomstland van nieuwe studenten. Tabel 3.11 Top 5 herkomstlanden instroom internationale studenten naar studieregio, 2013 Leidse regio Nederland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5


Griekenland (12%) China (7%)

VK (10%) Griekenland (5%)


China (6%) België (4%)



33

3.4.2

Jaarlijkse uitstroom van internationale studenten

Jaarlijkse uitstroom lager dan jaarlijkse instroom Tussen 2010 en 2013 hebben bijna 2.352 internationale studenten hun inschrijving bij een Nederlandse onderwijsinstelling beëindigd. Dit aantal is aanzienlijk lager dan het aantal nieuw ingeschrevenen over dezelfde periode. Tabel 3.12 Jaarlijkse uitstroom internationale studenten naar studieregio, 2010-2013 Leidse regio Nederland

2010

2011

2012

2013

508 14.722

583 16.744

587 19.166

674 19.067


Top 5 nationaliteiten van uitstromers gelijk aan top 5 nationaliteiten van instromers De top 5 nationaliteiten van uitstromers is gelijk aan de top 5 nationaliteiten van instromers; ook hier voeren Duitse studenten de lijst aan. Tabel 3.13 Top 5 herkomstlanden uitstroom internationale studenten naar studieregio, 2013 Leidse regio Nederland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5


Griekenland (11%) China (9%)

VK (10%) Griekenland (4%)

Italië (7%) België (4%)

China (6%) Bulgarije (3%)


3.4.3

Verblijfsduur van internationale studenten

Een op de drie vertrekt na een jaar; verblijfsduur is relatief constant Van alle internationale studenten in Zuid-Holland is gemiddeld een op de drie na een jaar weer vertrokken. Minder dan de helft blijft twee jaar. Van de internationale studenten die in 2009 in ZuidHolland studeerden was 15% na 4 jaar nog studerend in deze regio. Het aandeel studenten dat na een jaar (of twee, of drie jaar) nog studerend is in de Leidse regio is constant; oftewel de verblijfsduur van internationale studenten in de Leidse regio is de afgelopen jaren niet toe- of afgenomen. Tabel 3.14 Verblijfsduur als internationale student, Zuid-Holland, 2009-2012 Startjaar

1 jaar

2 jaar

3 jaar

4 jaar

2009

67%

42%

25%

15%

2010

66%

39%

25%

-

2011

64%

40%

-

-

2012

67%

-

-

-



34

3.5 Regionale spreiding internationale studenten: wonen Leiden is de top-woongemeente van internationale studenten in de Leidse regio Het merendeel van de internationale studenten in de Leidse regio is in 2013 woonachtig in Leiden. De steden waarin onderwijslocaties zijn gevestigd voeren logischerwijs de lijst aan. Slechts een beperkt deel van de internationale studenten vestigt zich buiten deze steden. Tabel 3.15 Top 5 woongemeenten internationale studenten naar studieregio, 2013 Leidse regio

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Leiden (785; 82%)

Oegstgeest

Voorschoten (23;

Leiderdorp (21;

Katwijk (16;

(108; 11%)

2%)

2%)

2%)


3.6 Regionale spreiding internationale studenten: vestiging opleiding Leiden is binnen de Leidse regio de enige studielocatie Als we kijken naar de regionale spreiding van internationale studenten gelet op de vestigingsplaats van de opleiding die zij volgen, dan zien we dat Leiden de enige studielocatie is. Tabel 3.16 Top 5 gemeenten met vestiging opleiding internationale studenten naar studieregio, 2013 Leidse regio

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Leiden (1.597; 100%)

-

-

-

-



35

4 Internationale zelfstandigen In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale zelfstandigen. Daarbij stellen we onder meer het volgende aan de orde: aantal internationale zelfstandigen, regionale spreiding, sectoren en omzet. Definities: dit hoofdstuk gaat nader in op internationale zelfstandigen. Met internationale zelfstandigen wordt hier bedoeld: 

Internationale zelfstandigen: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse paspoort die als natuurlijk persoon (zonder personeel) aangifte doet van omzetbelasting (BTW).


4.1 Aantal internationale zelfstandigen Aantal internationale zelfstandigen in de Leidse regio bijna verdubbeld In 2013 telde de Leidse regio ruim 700 internationale zelfstandigen. Dit is 84% hoger dan in 2009. De gemiddelde jaarlijkse groei lag rond de 14%. Tabel 4.1 Aantal economisch-actieve internationale zelfstandigen (per 31/12), naar bedrijfsvestigingsregio, 2009-2013 Leidse regio Nederland

2009

2010

2011

2012

2013

397 24.772

438 (+10%) 29.475 (+19%)

544 (+24%) 35.696 (+21%)

619 (+14%) 42.523 (+19%)

731 (+18%) 51.009 (+20%)


4.1.1

Leeftijd

Grootste groep 35 tot 45 jaar; overgrote deel internationale zelfstandigen is ouder dan 35 jaar In 2013 is iets meer dan een kwart van de internationale zelfstandigen jonger dan 35 jaar. Hiermee is het aandeel internationals tot 35 jaar beduidend kleiner dan in de populatie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland (65%). Figuur 4.1 Leeftijd internationale zelfstandigen, 2013 Leidse regio Nederland

15 tot 25 jaar

25 tot 35 jaar

35 tot 45 jaar

45 tot 55 jaar

55 tot 67 jaar

22 (3%)

178 (24%)

265 (36%)

202 (28%)

64 (9%)

2.309 (5%)

14.844 (29%)

18.190 (36%)

11.345 (22%)

3.957 (8%)



36

4.1.2

Geslacht

Oververtegenwoordiging van mannen relatief sterker onder zelfstandigen De populatie economisch-actieve internationale zelfstandigen in de Leidse regio kent – net als de populatie internationale werknemers – een oververtegenwoordiging van mannen. Zij vormen met ruim 500 zelfstandigen in 2013 een meerderheid van 66%. Tabel 4.2 Geslacht internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Leidse regio Nederland

Mannen

Vrouwen

Totaal

479 (66%)

252 (34%)

731

34.408 (68%)

16.237 (32%)

50.645


4.1.3

Nationaliteit

Meerderheid is van Poolse, Marokkaanse of Turkse afkomst In 2013 zijn ruim 700 economisch actieve internationale zelfstandigen in de Leidse regio actief. Het grootste deel van deze groep (bijna een vijfde) heeft de Poolse nationaliteit. Meer dan de helft van de totale populatie in 2013 heeft één van de top-5 nationaliteiten. Tabel 4.3 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Leidse regio Nederland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Polen (19%) Turkije (17%)

Marokko (12%) Polen (11%)

Turkije (10%) Marokko (9%)

VK (9%) Duitsland (7%)

Duitsland (7%) VK (6%)


4.1.4

Burgerlijke staat

Meerderheid is gehuwd In 2013 was meer dan de helft van de internationale zelfstandigen in de Leidse regio gehuwd. Tabel 4.4 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Leidse regio Nederland

Gehuwd

Samenwonend


431 (59%)

38 (5%)

262 (36%)

26.641 (53%)

3.194 (6%)

20.810 (41%)



37

4.1.5

Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning

Meerderheid heeft een koopwoning Het grootste deel (62%) van de economisch actieve internationale zelfstandigen in de Leidse regio woont in 2013 in een koopwoning. De populatie verschilt hierin sterk van de internationale werknemers, waarvan het grootste deel een woning huurt. Tabel 4.5 Type woning economisch-actieve internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Leidse regio Nederland

Koopwoning

Huurwoning

454 (62%)

277 (38%)

30.321 (60%)

20.324 (40%)


Tabel 4.6 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning Internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013


0 tot 100.000

100.000 tot

200.000 tot

300.000 tot

400.000 tot

500.000 euro

euro

200.000 euro

300.000 euro

400.000 euro

500.000 euro

of meer

20 (4%)

200 (44%)

143 (31%)

44 (10%)

14 (3%)

33 (7%)

3.378 (11%)

13.837 (46%)

7.647 (25%)

2.626 (9%)

1.183 (4%)

1.648 (5%)


4.2 Regionale spreiding internationale zelfstandigen: wonen Leiden is de belangrijkste bedrijfsvestigingsregio De top 5 van de bedrijfsvestigingsregio in de Leidse regio komt overeen met de top 5 van de woonregio’s van internationale werknemers in de Leidse regio. Het enige verschil is dat zelfstandigen iets meer buiten Leiden gevestigd zijn. Tabel 4.7 Top 5 woongemeenten economisch-actieve internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013

Leidse regio

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Leiden

Katwijk

Voorschoten

Oegstgeest

Leiderdorp

(452; 62%)

(99; 14%)

(64; 9%)

(56; 8%)

(51; 7%)



38

4.3 Sectoren Belangrijkste sectoren: Persoonlijke Diensten en Detachering- en uitzendbranche De sector Persoonlijke diensten biedt werk aan ongeveer een kwart van de internationale werknemers in Nederland, de sector Detachering- en uitzendbranche aan ongeveer een vijfde. Het gaat hier om geaggregeerde sectordata. Een volledige lijst van sectoren en de definitie van geaggregeerde sectoren is te vinden in bijlagen van dit rapport. Tabel 4.8 Top 5 branche economisch-actieve internationale zelfstandigen naar woonregio, 2013

Leidse regio

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Persoonlijke

Detachering- en

Bouwnijverheid

Horeca (9%)

Facilitaire dien-

diensten (26%)

uitzendbranche

(10%)

sten (8%)

(21%) Nederland

Persoonlijke diensten (30%)

Detachering- en uitzendbranche (19%)

Detailhandel

Bouwnijverheid

Horeca

(10%)

(10%)

(6%)


4.4 Omzet Gemiddelde omzet 49.000 euro Het grootste deel van de internationale zelfstandigen in de Leidse regio genereert een jaaromzet van tussen de 10.000 en 30.000 euro. Een vergelijkbaar deel realiseert een jaaromzet tussen de 30.000 en 100.000 euro. De gemiddelde omzet van een internationale ondernemer in 2013 bedraagt 49.000 euro. Tabel 4.9 Jaaromzet economisch-actieve internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013

Nederland

100.000 tot

100.000

300.000

euro

euro

231 (32%)

219 (30%)

80 (11%)

13 (2%)

14.704

14.857

(29%)

(29%)

4.625 (9%)

1.145 (2%)

10.000 tot

10.000 euro

30.000 euro

95 (13%)

93 (13%)

6.837 (13%)

8.477 (17%)

euro Leidse regio

30.000 tot

3.000 tot

Tot 3.000

300.000 euro of meer



39

5 Overall analyse en conclusies In dit hoofdstuk komen een aantal conclusies en ontwikkelingen aan bod voor de drie onderzochte populaties in de Leidse regio. We duiden deze conclusies door de ontwikkelingen op regionaal niveau te koppelen aan ontwikkelingen op landelijk niveau.

5.1 Internationale werknemers Aantal internationale werknemers sterk gegroeid; stabilisatie na 2012 volgt landelijke trend De totale populatie internationale werknemers in de onderzoeksregio is met ruim twee derde toegenomen. Tussen 2012 en 2013 vlakt de groei van het aantal internationale werknemers af. De Leidse regio volgt hiermee de landelijke trend. In tegenstelling tot een lichte afname van de totale werkzame beroepsbevolking in Nederland toont het aantal economisch-actieve internationale werknemers tussen 2009 en 2013 een groei. De groei van het aantal internationale werknemers in de Leidse regio is relatief groot (66%) ten opzichte van de landelijke ontwikkeling (56%). Ten opzichte van de ontwikkeling van de totale beroepsbevolking in Nederland is de groei van het aantal internationale werknemers fors. Tabel 5.1 Ontwikkeling aantal economisch-actieve werknemers (internationaal en totaal), naar werkregio NL totaal (CBS) Int. werknemers

2009

2013

Ontw.

Zuid-Holland

Leidse regio

7.134.000

6.947.000

- 3%

-3%

-

302.300

472.000

+ 56%

-

+ 66%

Bron: gegevens CBS en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Leidse regio sterk in kenniswerk De Leidse regio herbergt een relatief grote populatie kenniswerkers; in 2013 behoorde 26% van de economisch-actieve internationale werknemers in de Leidse regio tot de subgroep kenniswerkers. Ter vergelijking: in 2013 was het Nederlandse gemiddelde 19%. Het modale inkomen van alle werknemers in Nederland laat tussen 2009 en 2013 een lichte groei zien (+2%). Over dezelfde periode daalt het gemiddelde fiscale jaarinkomen van de internationale werknemer in Nederland met bijna een vijfde (-17%). Deze afname is in de Leidse regio (-13%) iets minder sterk. Het inkomen van de gemiddelde werknemer in Nederland toont ondanks de crisis een lichte groei; voor internationale werknemers blijkt het omgekeerde. Dit is deels te verklaren door de relatief sterke groei van het aantal arbeidsmigranten; deze groep internationale werknemers verdient over het algemeen een lager inkomen. Daarbij komt dat het inkomen van arbeidsmigranten in de Leidse regio tussen 2009 en 2013 met 18% is afgenomen, terwijl dat van kenniswerkers met 10% is toegenomen.


40

Tabel 5.2 Ontwikkeling jaarinkomen economisch-actieve werknemers (internationaal en totaal), naar werkregio 2009

2013

Ontw.

Leidse regio

NL totaal (CBS)

€ 32.500

€ 33.000

+2%

-

Int. werknemers

€ 34.000

€ 29.500

-14%

- 13%

Bron: gegevens CBS en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

5.2 Internationale studenten Groei aantal internationale studenten Leidse regio bovengemiddeld Het aantal ingeschreven studenten in Nederland als geheel is tussen 2009 en 2013 nauwelijks gewijzigd (-1%). De populatie internationale studenten ingeschreven aan een Nederlandse onderwijsinstelling groeide over dezelfde periode met 29%. Het aantal internationale studenten in de Leidse regio liet een nog sterkere groei zien (59%). Onderwijsinstellingen in de Leidse regio lijken er dus beter in te slagen om internationale studenten aan te trekken dan de gemiddelde onderwijsinstelling in Nederland. Tabel 5.3 Ontwikkeling aantallen studenten (internationaal en totaal), naar studieregio NL totaal Int. studenten

2009

2013

Ontw.

Leidse regio

690.554

688.137

-1%

-

46.986

60.430

+ 29%

+ 59%

Bron: gegevens DUO en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Studierichtingen Taal en Cultuur en Gedrag en Maatschappij bovengemiddeld populair De Leidse regio is populair onder internationale WO-studenten als het gaat om de studierichtingen Taal en Cultuur en Gedrag en Maatschappij. Deze studierichtingen zijn goed voor meer dan 60% van alle internationale WO-studenten in de Leidse regio; landelijk gezien is dit slechts 29% van de internationale studenten en 31% van alle studenten. Op HBO-niveau komt het beeld meer overeen met het Nederlandse gemiddelde. Tabel 5.4 Verdeling studenten (internationaal en totaal) naar type WO-opleiding, naar studieregio NL totaal

Economie

Gedrag & Maatschappij

Techniek

16%

19%

13%

0%

26%

0%

Int. Studenten Leidse regio



41

Tabel 5.5 Verdeling studenten (internationaal en totaal) naar type HBO-opleiding, naar studieregio NL totaal

Economie

Gedrag & Maatschappij

Techniek

27%

16%

17%

15%

20%

18%

Int. studenten Leidse regio


5.3 Internationale zelfstandigen Groei internationale zelfstandigen boven provinciale en landelijke gemiddelden Tussen 2010 en 2013 nam het aantal internationale zelfstandigen in de Leidse regio met 67% toe. De groep internationale zelfstandigen nam sneller toe dan gemiddeld voor alle zelfstandigen; in ZuidHolland en Flevoland was de groei 14%. De populatie internationale zelfstandigen draagt relatief sterk bij aan het toegenomen aantal zelfstandigen. Tegelijkertijd wordt de groep steeds internationaler. Tabel 5.6 Aantal economisch-actieve zelfstandigen (internationaal en totaal), naar bedrijfsvestigingsregio NL totaal Int. zelfstandigen

2010*

2013

Ontw.

Noord-Holland

Leidse regio

624.900

716.200

+15%

+ 14%

-

29.500

51.000

+ 73%

-

+ 67%

*Wegens beperkte beschikbaarheid van gegevens tonen we in deze tabel de ontwikkeling vanaf 2010 Bron: gegevens CBS en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.


42

Bijlage 1: verantwoording Aanpak van het onderzoek Het onderzoek en bijbehorende analyses zijn uitgevoerd door Decisio | Economisch onderzoek en Advies te Amsterdam in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en negen expatcenters in Nederland. Gegevensbronnen Voor het onderzoek zijn door Decisio diverse gegevensbronnen geraadpleegd. Het gaat daarbij om de volgende bronnen: 

Fiscale Loon Gegevens (FLG): betreft gegevens afkomstig van de Belastingdienst. De informatie betrof gegevens over economisch-actieve, internationale werknemers in Nederland. De gegevens zijn met toestemming van het ministerie van Financiën en met medewerking van de Belastingdienst eenmalig voor dit onderzoek ter beschikking gesteld. Direct tot een individu te herleiden gegevens zijn in de verstrekte datasets versleuteld tot een niet tot een persoon te herleiden waarde. Het bestand bevat gegevens over alle internationale werknemers die door het verrichten van actieve arbeid bij een in Nederland gevestigde werkgever loonheffing hebben aan de Belastingdienst. De arbeids- of verblijfsduur van de desbetreffende personen is daarbij geen onderscheidend criteria: of een persoon nu 1 dag of 1 jaar heeft gewerkt; zolang deze persoon loonheffing heeft betaald, is deze opgenomen in de FLG van de Belastingdienst 8.



Omzetbelasting: betreft gegevens afkomstig van de Belastingdienst. De informatie betrof gegevens over economisch-actieve, internationale zelfstandigen in Nederland. De gegevens zijn met toestemming van het ministerie van Financiën en met medewerking van de Belastingdienst eenmalig voor dit onderzoek ter beschikking gesteld. Direct tot een individu te herleiden gegevens zijn in de verstrekte datasets versleuteld tot een niet tot een persoon te herleiden waarde.



Gegevens internationale studenten: de gegevens over internationale studenten zijn verkregen door tussenkomst en medewerking van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Direct tot een individu te herleiden gegevens zijn in de verstrekte datasets versleuteld tot een niet tot een persoon te herleiden waarde.



Gegevens Probas: met toestemming en medewerking van het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn gegevens verkregen uit het meldingenregister protocollaire basisadministratie (Probas). Probas registreert gegevens van medewerkers van in Nederland gevestigde ambassades, consulaten en 34 internationale organisaties.

8 PS: vanaf begin 2014 geldt de Registratie Niet-Ingezetenen (RNI). Deze registratie geldt voor personen die niet of korter dan 4 maanden in Nederland verblijven en een relatie hebben met een Nederlandse overheidsinstelling: zoals de Belastingdienst. Voor toekomstig onderzoek is de RNI niet toepassing: zolang internationale personen, waaronder niet-ingezetenen, in Nederland werken en loonheffing betalen zullen zij opgenomen zijn in de FLG van de Belastingdienst.


43

Dataverwerking en –analyses Alle verkregen brongegevens zijn door Decisio verwerkt en geanalyseerd. Om tot analyseerbare gegevens te komen zijn de volgende controle- en verwerkingstappen uitgevoerd (deze stappen hebben vooral betrekking tot het gegevensbestand met Fiscale Loon Gegevens): 

Controle looncodes actieve arbeid: in het FLG-bestand zijn gegevens met betrekking tot looncodes (anders dan 11 t/m 17 conform registratie Belastingdienst) voor niet-actieve arbeid (bijv. uitkeringen etc.) verwijderd (indien aanwezig).



Leeftijdscategorie 15 t/m 67 jaar: in het FLG-bestand zijn gegevens met betrekking tot werknemers die jonger waren dan 15 jaar of ouder waren dan 67 jaar van het betreffende onderzoeksjaar verwijderd.



Nul of negatief fiscaal loon: in het FLG-bestand zijn contracten met nul of negatief fiscaal loon uit de dataset verwijderd.



Nationaliteit onbekend: indien in het FLG-bestand werknemers waren opgenomen met een onbekende nationaliteit dan zijn deze verwijderd uit de datasets.



Conversie van ‘contracten’ naar ‘personen’: de basisdata van een FLG-bestand bestaat uit contracten. Immers, een persoon kan op jaarbasis meer dan een arbeidscontract hebben. Ten behoeve van analysedoeleinden is op enig moment in de dataverwerking een omslag gemaakt van ‘contracten’ naar ‘personen’. Daarbij is de keuze gemaakt om per persoon de gegevens van dat contract te handhaven waarvoor de betreffende persoon in het betreffende onderzoek jaar het hoogste fiscale loon heeft ontvangen.



Berekeningen: aan de basisdata van het FLG-bestand is nieuwe data toegevoegd op basis van de volgende berekeningen: o

Totaal aantal contracten per internationale werknemer

o

Totaal verdiende loon als optelsom van alle contracten in het betreffende jaar

o

Totaal aantal SV-dagen als optelsom van allen contracten in het betreffende jaar

o

Contractduur op basis van begin- en einddatum van contract waarvoor de persoon in het betreffende jaar het hoogste fiscale loon heeft ontvangen

o

Totaal fiscale loon op jaarbasis berekend op basis van contract met hoogste fiscale loon en aantal SV-dagen



Regionale indelingen: op basis van de basisdata van het FLG-bestand over woon- en werkpostcodes zijn diverse, aanvullende regionale indelingen toegevoegd:



o

Wonen: gemeente, provincie, regio, grootstedelijke agglomeratie en stadsgewest

o

Werken: idem

Onderscheid totale populatie: in de rapportage gaan we in op de totale populatie economischactieve, internationale werknemers; tevens wordt in de rapportage gesproken over het aantal economisch-actieve kenniswerkers en het aantal economisch-actieve arbeidsmigranten. Beide groepen (kenniswerkers en arbeidsmigranten) zijn altijd verbijzondering van de totale populatie economisch-actieve, internationale werknemers.


44

Gehanteerde definities In het onderzoek worden diverse begrippen gehanteerd waarvoor de volgende definities gelden: 

Economisch-actieve, internationale werknemer: een economisch-actieve, internationale werknemer is een persoon (in de leeftijdscategorie 15 t/m 66 jaar) in loondienst bij een in Nederland gevestigde organisatie waarvoor loonheffing is betaald aan de Belastingdienst. Daarnaast geldt dat deze persoon alleen een buitenlandse nationaliteit heeft; oftewel deze persoon heeft niet de Nederlandse nationaliteit. De argumentatie voor deze definitie is dat met het onderzoek beoogd is om de populatie internationale werknemers zo allesomvattend mogelijk in kaart brengen. Daarbij is er rekening mee gehouden dat de persoon wel tot de beroepsbevolking (leeftijdscriterium9) behoort, niet economisch-inactief10 is en niet het Nederlands paspoort bezit 11.



Kenniswerker: een kenniswerker is een economisch-actieve werknemer. Daarnaast is voor kenniswerkers een minimale looneis gesteld (criterium 1: fiscaal loon/loon voor belastingen) voor twee leeftijdsgroepen en een minimaal aantal SV-dagen (Sociale Verzekeringen) (criterium 2: als representant van de arbeidsduur). De minimale (fiscale) looneisen per jaar per leeftijdsgroep zijn:

Leeftijd

2009

2010

2011

2012

2013

< 30 jaar

€ 25.198

€ 25.761

€ 25.985

€ 26.605

€ 27.109

≥ 30 jaar

€ 34.361

€ 35.128

€ 35.433

€ 35.867

€ 36.407

De bedragen voor de minimale fiscale looneis per jaar per leeftijdsgroep zijn ontleend aan de bruto loonbedragen per jaar zoals gepubliceerd in de Kennismigrantenregeling (of ’30 procent regeling’). Voor berekening van de fiscale loonsom is 70% genomen van de bruto loonbedragen per jaar (zoals bekend per jaar en per leeftijdsgroep in de Kennismigrantenregeling) (criterium 1). Als weerspiegeling van de arbeidsduur is uitgegaan van tenminste 87 SV-dagen (gelijk aan 4 maanden) (criterium 2). In diverse publicaties op het vlak van de internationale arbeidsmarkt worden uiteenlopende definities gehanteerd voor ‘kenniswerker’. De ‘kenniswerker’ is daarmee niet een vast omrand begrip: al naar gelang de doelstellingen van de verschillende onderzoeken variëren de criteria die gehanteerd worden om de ‘kenniswerker’ te duiden. In onderhavig onderzoek is een relatief ruime definitie gehanteerd voor het begrip ‘kenniswerker’ vanwege de overall insteek van onderhavig onderzoek om de populatie internationale werknemers zo allesomvattend mogelijk in kaart te brengen. Andere onderzoeken 12 hanteren aanvullende criteria zoals beroep, opleidingsniveau of andere inkomensnormen per leeftijdsgroep.

9 Normaliter de leeftijdscategorie 15 tot en met 64 jaar, echter in verband met de wijziging van de pensioengerechtigde leeftijd (67 jaar) is in dit onderzoek uitgegaan van de leeftijdscategorie 15 tot en met 66 jaar. 10 Niet economisch-actief is bijvoorbeeld: met pensioen, Ziektewet, bijstandsuitkering etc. De economischinactieve, internationale werknemers vormen niet de doelgroep van de regionale expatcenters. 11 Indien de persoon wel een Nederlands paspoort bezit, is er verondersteld dat de persoon de intentie heeft gehad zich permanent in Nederland te vestigen. 12 Bijvoorbeeld: PBL, 2014: Buitenlandse kenniswerkers in Nederland, waar werken en wonen ze en waarom?


45



Arbeidsmigrant: een arbeidsmigrant is een economisch-actieve, internationale werknemer. Indien een economisch-actieve, internationale werknemer geen kenniswerker is (zie voorgaande definitie) dan is deze persoon gerekend tot de groep ‘arbeidsmigranten’. PS: het kan voorkomen dat een arbeidsmigrant een inkomen verdiend heeft dat valt binnen de definitie van een ‘kenniswerker’ (zie voorgaande definitie). Echter, in voorkomende gevallen is er toch sprake van een arbeidsmigrant omdat voor deze persoon niet voldaan wordt aan het tweede criterium: een arbeidsduur (aantal SV-dagen) van minimaal 4 maanden.



Instroom: met instroom wordt bedoeld dat een internationale werknemer economisch-actief wordt/is. Oftewel, er vindt afdracht van loonheffing aan de Belastingdienst plaats. Instroom betekent derhalve niet altijd dat een internationale werknemer instroomt in Nederland; het kan namelijk ook zijn dat de internationale werknemer al in Nederland gevestigd is maar van economisch-inactief economisch-actief wordt.



Uitstroom: met uitstroom wordt bedoeld dat een internationale werknemers economisch-inactief wordt/is (zie ook voorgaande definitie van ‘instroom’).



Duur economische activiteit: de periode waarin daadwerkelijk loonheffing wordt betaald door de economisch-actieve, internationale werknemer.



Internationale studenten: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse paspoort die onderwijs volgen aan een publiek gefinancierde onderwijsinstelling in Nederland.



Internationale zelfstandigen: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse paspoort die als natuurlijk persoon (zonder personeel) aangifte doet van omzetbelasting (BTW).



Werkregio: de regio (gemeenten, provincie, afgebakende regio) waar de internationale werknemer (of student, of zelfstandige) werkzaam is.



Woonregio: de regio (gemeenten, provincie, afgebakende regio) waar de internationale werknemer (of student, of zelfstandige) woonachtig is.



De woon-werkbalans (of pendelbalans): van een regio duidt het verschil tussen enerzijds het aantal economisch-actieve internationale werknemers werkzaam in een regio, en anderzijds het aantal economisch-actieve internationale werknemers woonachtig in een regio. Het gaat hierbij uitsluitend om internationale werknemers met een bekende woonlocatie in Nederland; werknemers met een onbekende/buitenlandse woonregio zijn buiten beschouwing gelaten. Het aantal economisch-actieve internationale werknemers kan hierdoor afwijken van de aantallen in paragraaf 2.6. De woon-werkbalans is berekend door het aantal economisch-actieve, internationale werknemers in een regio te verminderen met het aantal economisch-actieve, internationale inwoners van diezelfde regio. Het verschil duidt of een regio overwegend een werk- danwel woonregio is.



Inkomende pendel: dit zijn werknemers die buiten de regio wonen, maar in de regio werken.



Uitgaande pendel: bestaat uit inwoners van een regio die werken buiten de regio. Is de uitgaande pendel groter dan de inkomende pendel, dan werken meer inwoners buiten de eigen regio dan dat er werknemers van buiten de regio in de regio werkzaam zijn.



Geprivilegieerden: geprivilegieerden zijn economisch-actieve, internationale personen (15 t/m 66 jaar) die werkzaam zijn bij een ambassade, consulaat of een van de internationale organisa-


46

ties13 in Nederland. Geprivilegieerden zijn niet opgenomen in de FLG-data van de Belastingdienst. Gegevens zijn ontleend aan de Probas-registratie (Ministerie BuZa).

Regio-indelingen In de diverse regio-rapporten die in het kader van dit onderzoek zijn opgesteld zijn verschillende regio-indelingen gehanteerd. Deze regio-indelingen zijn: MRA (gemeenten): Aalsmeer Almere Amstelveen Amsterdam Beemster Beverwijk Blaricum Bloemendaal Bussum Diemen Edam-Volendam Haarlem H’liede-Spaarnwoude Haarlemmermeer Heemskerk Heemstede Hilversum Huizen Landsmeer Laren Lelystad Muiden Naarden Oostzaan Ouder-Amstel Purmerend Uitgeest Uithoorn Velsen Waterland Weesp Wijdemeren Wormerland Zaanstad Zandvoort Zeevang

Regio Food Valley (gemeenten): Wageningen Ede Nijkerk Scherpenzeel Renswoude Barneveld Rhenen Veenendaal

Rotterdam Werkgebied R'dam Partners postcodes): 2901 – 2909 2911 – 2914 2921 – 2941 2951 – 2977 2981 – 2989 2291 – 2995 3011 – 3089 3111 – 3125 3131 – 3139 3141 – 3146 3150 – 3151 3155 – 3156 3161 – 3176 3180 – 3199 3201 – 3299

Regio Haaglanden (gemeenten): Den Haag Zoetermeer Westland Delft L’dam-Voorburg Pijnacker-Nootdorp Rijswijk Wassenaar Midden-Delfland

Leidse regio (gemeenten): Leiden Leiderdorp Oegstgeest Voorschoten Zoeterwoude Katwijk

Regio 070 (gemeenten): Den Haag L’dam-Voorburg Rijswijk Wassenaar Regio 015 (gemeenten): Delft

13http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ambassades-consulaten-en-overigevertegenwoordigingen/internationale-organisaties


47

Bijlage 2: overzicht sectoren In de analyse onderscheiden we 28 sectoren. In dit overzicht laten we zien hoe deze sectoren zich verhouden tot de branchecodes van de Belastingdienst en geven we enkele voorbeelden van branches die onder een bepaalde sector vallen. Een aandachtspunt hierbij is dat branchecodes van de Belastingdienst uit 4 cijfers bestaan, terwijl we hier alleen de eerste 2 cijfers van deze codes presenteren. We onderscheiden de volgende sectoren: 

Landbouw en visserij (branchecodes 01 t/m 03 in de database): o.a. Akkerbouwbedrijven, Pluimvee- en gevogeltefokkerijen, Groentekwekerijen, Bosexploitatie en –beheer, Visteelt.



Delfstoffenwinning (branchecodes 12 t/m 19 in de database): o.a. Aardgaswinning, Aardolie- en aardgasexploratie, Zoutwinning)



Voedingsmiddelen (branchecodes 20 t/m 21 in de database): o.a. Slachthuizen, Zuivel- en melkproductenfabrieken, Cacao- en chocoladefabrieken, Deegwarenfabrieken etc.



Overige industrie (branchecodes 21 en 38 t/m 39 in de database): o.a. Sigarettenfabrieken (branchecode 21) en Orthopedische en prothese-artikelen-fabrieken, Muziekinstrumentenfabrieken, Sportartikelenfabrieken etc.



Textiel, lederwaren (branchecodes 22 t/m 24 in de database): o.a. Textielblekerijen, -ververijen, -drukkerijen, Linoleum- en viltzeilfabrieken, Schoenfabrieken etc.



Hout, bouwmaterialen, glas (branchecodes 25 t/m 32 in de database): o.a. Timmerfabrieken, Meubelstoffeerderijen, Natuursteenbewerkingsbedrijven etc.



Papier, uitgeverijen, drukkerijen (branchecodes 26 t/m 27 in de database): o.a. Papier- en kartonfabrieken, Diepdrukkerijen, Boekuitgeverijen etc.



Chemie en kunststof (branchecodes 28 t/m 31 in de database): o.a. Aardolieraffinaderijen, Kunstmeststoffenfabrieken, Drukinktfabrieken, Rubberbandenfabrieken etc.



Metaal en metaalproducten (branchecodes 33 t/m 34 in de database): o.a. Stamp-, pers-, dieptrek- en forceerbedrijven, Smederijen, Lasinrichtingen etc.



Machines (branchecode 35 in de database): o.a. Verpakkingsmachinefabrieken, Machineonderdelenfabrieken, Machinereparatiebedrijven etc.



Elektrische apparaten (branchecode 36 in de database): o.a. Elektrische draad- en kabelfabrieken, Fabrieken van radio- en televisie-ontvangapparaten, etc.



Transportmiddelen (branchecode 37 in de database): o.a. Carrosseriefabrieken, Wagonbouw en spoorwegwerkplaatsen, Vliegtuigbouw- en vliegtuigreparatiebedrijven, etc.



Nutsbedrijven (branchecode 40 in de database): o.a. Elektriciteitsproduktiebedrijven, Gasdistributiebedrijven, Waterdistributiebedrijven etc.



Bouwnijverheid (branchecodes 51 t/m 52 in de database): o.a. Betonijzervlechtersbedrijven, Slopersbedrijven (bouwwerken), Stukadoorsbedrijven, Isolatiebedrijven etc.



Groothandel (branchecodes 61 t/m 64 in de database): Groothandels in allerlei artikelen.



Detailhandel (branchecodes 65 t/m 66 en 68 in de database): Detailhandels in allerlei artikelen.



Horeca (branchecode 67 in de database): o.a. Viskramen, Koffiehuizen, Hotels, Pensions etc.



Vervoer (branchecodes 71 t/m 77 in de database): o.a. Spoorwegen, Taxibedrijven, Luchtvaartbedrijven, Postdiensten etc.


48



Financiën (branchecodes 81 t/m 82 in de database): o.a. Algemene banken, Effektenkredietinstellingen, Pensioenfondsen etc.



Persoonlijke diensten (branchecodes 83 en 95 t/m 97 in de database): o.a. Woningbouwverenigingen en –stichtingen, Bemiddelingsbureaus voor onroerende goederen, Jeugd- en jongerenwerk, Musea, Planten- en dierentuinen, Tennisverenigingen, Schoonheidsinstituten etc.



Detachering- en uitzendbranche (branchecodes 84 en 87 in de database): o.a. Octrooibureaus, Binnenhuisarchitecten, Uitzendbureaus van arbeidskrachten, Bewakingsdiensten etc.



Facilitaire diensten (branchecodes 85 en 98 in de database): o.a. Bouwmachineverhuurbedrijven, Verhuurbedrijven van laadbakken voor puin, schroot, Autowasserijen etc.



Zakelijk beheer (branchecode 86 in de database): Holding-, trustee- of houdstermaatschappijen.



Overheid (branchecodes 26 t/m 27 in de database): o.a. Belastingkantoren, kadasters, Ambassades, gezantschappen en consulaten, Politie, Ziekenfondsen etc.



Maatschappelijke organisaties (branchecodes 91 en 94 in de database): o.a. Religieuze organisaties, Bejaardentehuizen, Dagverblijven voor geestelijk gehandicapten, Gezinsverzorging en gezinshulp etc.



Onderwijs (branchecode 92 in de database): o.a. Kleuterscholen, Algemeen voortgezet onderwijs, Autorijscholen etc.



Gezondheid en welzijn (branchecode 93 in de database): o.a. Algemene ziekenhuizen, Verslavingsklinieken, Huisartsenpraktijken, Verloskundigenpraktijken, Medische laboratoria etc.



Onbekend (branchecode 99 in de database): onbekend of ondernemingen zonder bedrijfsactiviteit.


49

Bijlage 3: overzicht CROHO De indeling van ho opleidingen naar onderwijsgebied gebaseerd op het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs (CROHO). CROHO-waardes Economie

Gedrag en maatschappij

Gezondheidszorg Landbouw en natuurlijke omgeving

Natuur Onderwijs

Recht Taal en cultuur

Techniek

Sectoroverstijgend

Voorbeeldopleidingen B Bedrijfskunde, M Business Administration, B Technologie Management, M Supply Chain Management, M International Business, B Vastgoed en Makelaardij. Pedagogische wetenschappen, M Human Geography, M Urban Studies (research), M Psychology, M Development Studies, M Forensische Criminologie. B Geneeskunde, M Tandheelkunde, B Gezondheidswetenschappen, M Health Education and Promotion, M Diergeneeskunde. Economie van landbouw en milieu, Rurale ontwikkelingsstudies, B Agrotechnologie, B Bodem, Water, Atmosfeer, B Toegepaste Biologie. B Natuurwetenschappen, B Scheikunde, B Biologie, B Moleculaire Levenswetenschappen, M Environmental Sciences. M Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Aardrijkskunde, M Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de eerste graad in Engelse Taal en Cultuur, M Science Education and Communication. B European Law School, B Rechtsgeleerdheid, M International and European Law, M Recht en Bestuur, M Law and Technology. B Religiewetenschappen, B Griekse en Latijnse Taal en Cultuur, B Kunstgeschiedenis, M Language and Communication (research), M Niederlande-DeutschlandStudien. M Water Technology (joint degree), B Scheikundige Technologie, M Embedded Systems, M Automotive Technology, M Computer Science and Engineering, M Science and Technology of Nuclear Fusion. B Liberal Arts and Sciences, M Victimology and Criminal Justice, B Windesheim Honours College, B Technology and Liberal Arts & Sciences.


50

Bijlage 4: Duiding ontwikkeling aantal kenniswerkers De jaarlijkse mutatie van het aantal kenniswerkers kan door volgende variabelen redenen toe- of afnemen ten opzichte van het voorgaande jaar. 

Een arbeidsmigrant is kenniswerker geworden (toename van de groep kenniswerkers).



Een kenniswerker is arbeidsmigrant geworden (afname van de groep kenniswerkers).



Een internationale werknemers wordt economisch actief in Nederland en voldoet aan de norm voor kenniswerkers (toename van de groep kenniswerkers).



Een economisch-actieve kenniswerker verlaat Nederland of wordt economisch inactief (afname van de groep kenniswerkers).

De onderstaande grafieken tonen voor ieder jaar voor elk van de bovengenoemde variabelen de bijdrage aan de ontwikkeling van het aantal kenniswerkers.


51

De ontwikkeling tussen 2012 en 2013 wijkt duidelijk af van de gemiddelde ontwikkeling tussen 2009 en 2012. De grootste verschillen zitten in het aantal arbeidsmigranten dat kenniswerker is geworden, de toename van het aantal kenniswerkers dat arbeidsmigrant is geworden en een sterke toename van het aantal kenniswerkers dat niet meer economisch actief is in Nederland. De onderstaande grafiek laat deze verschillen per jaar nog eens zien.

Het aantal arbeidsmigranten dat kenniswerker is geworden en vice versa De verschuiving tussen arbeidsmigranten en kenniswerkers (Van AM naar KW en Van KW naar AM) werkt twee kanten op: als een kenniswerker arbeidsmigrant wordt, groeit de groep arbeidsmigranten, en wordt de groep kenniswerkers kleiner. Als een arbeidsmigrant kenniswerker wordt, is het precies andersom. Het netto effect op de omvang van de populatie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland is daarmee nul. De totale omvang van de verschuiving tussen arbeidsmigranten en kenniswerkers neemt in de loop van de jaren af. Met andere woorden, steeds minder mensen zijn in het ene jaar kenniswerker en in het andere jaar arbeidsmigrant. Daar staat tegenover dat de groep arbeidsmigranten die in het volgende jaar kenniswerker is, sneller afneemt dan de totale verschuiving tussen arbeidsmigranten en kenniswerkers. Dat betekent een jaarlijkse toename van de groep kenniswerkers die arbeidsmigranten worden. De belangrijkste reden voor deze toename is de afname van de gemiddelde contractduur. Er zijn simpelweg minder internationale werknemers die aan de norm voldoen om als kenniswerker aangemerkt te worden. Tussen 2009 en 2012 was er een netto toename van het aantal kenniswerkers door de verschuiving tussen arbeidsmigranten en kenniswerkers, maar in 2013 was er een netto afname van bijna 9.000 kenniswerkers.


52

Uitstroom van kenniswerkers Een andere belangrijke reden voor de afname van de groep kenniswerkers is de sterke toename van de uitstroom. Deze uitstroom resulteert direct in een afname van de omvang van de populatie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland. Het kan bij uitstroom gaan om mensen die nog wel in Nederland verblijven maar werkloos zijn geworden, maar het kan ook gaan om mensen die zijn teruggekeerd naar hun eigen land. Er is niet een specifieke reden aan te geven waarom de uitstroom in zo’n sterke mate is toegenomen. Feit is wel dat er tot 2012 een netto toename van het aantal kenniswerkers was door inen uitstroom (instroom was hoger dan de uitstroom), maar in 2013 een grote afname van bijna 10.000 kenniswerkers. Wanneer we kijken naar de samenstelling van deze uitgestroomde groep, dan verschilt deze op het punt van leeftijd, inkomen, branche en land van herkomst niet sterk van die van 2012. Er is daarmee geen duidelijke reden aan te geven waarom er in 2013 relatief veel kenniswerkers zijn uitgestroomd.


53

Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland

Recommend Documents