Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland. Regiorapport Zuid-Nederland

Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland Regiorapport Zuid-Nederland

OPGESTELD IN OPDRACHT VAN: Ministerie van Economische Zaken (EZ) en negen expat centers in Nederland

OPGESTELD DOOR:

Adres:

Valkenburgerstraat 212 1011 ND Amsterdam

Telefoon:

020 – 67 00 562

Fax:

020 – 47 01 180

E-mail:

[email protected]

Website:

www.decisio.nl

TITEL RAPPORT: Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland Regiorapport Zuid-Nederland STATUS RAPPORT: Eindrapport DATUM: 2 juli 2015 OPDRACHTGEVER(S): Ministerie van Economische Zaken, Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) Gemeente Amsterdam, Amsterdam In Business (AIB) Expatcenter Food Valley Holland Expat Center South Stichting Rotterdam Partners Gemeente Den Haag, The Hague International Centre (THIC) Expat Center Leiden International Welcome Center North (IWCN) Expat Center Utrecht Expat Center Twente PROJECTTEAM DECISIO: Gerwin van der Meulen, projectleider onderzoek ([email protected]) Mathieu Wijnen, adviseur ([email protected]) Raisa Knibbe, adviseur ([email protected]) Marc Holleman, adviseur ([email protected]) MET DANK AAN: Belastingdienst Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) Ministerie van Buitenlandse Zaken, Directie Kabinet en Protocol

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Regiorapport Zuid-Nederland

1

Inhoud Infographic regio Zuid-Nederland

4

1

7

2

Inleiding 1.1

Aanleiding.................................................................................................................................. 7

1.2

Vraagstelling ............................................................................................................................. 7

1.3

Geografische afbakening ......................................................................................................... 8

1.4

Leeswijzer.................................................................................................................................. 9

Internationale werknemers

10

2.1

Aantal economisch-actieve internationale werknemers ....................................................... 10

2.2

Kenniswerkers en arbeidsmigranten..................................................................................... 11

2.3

2.4

2.5

2.2.1

Kenniswerkers .......................................................................................................... 11

2.2.2

Arbeidsmigranten ...................................................................................................... 13

Instroom, uitstroom en duur economische activiteit ............................................................ 14 2.3.1

Jaarlijkse instroom van internationale werknemers ............................................... 14

2.3.2

Jaarlijkse uitstroom van internationale werknemers .............................................. 15

2.3.3

Duur van economische activiteit van internationale werknemers ......................... 16

Land van herkomst van internationale werknemers ............................................................ 17 2.4.1

Land van herkomst ................................................................................................... 17

2.4.2

Kenniswerkers .......................................................................................................... 18

2.4.3


Geslacht, leeftijd, woonsituatie en woning ............................................................................ 21 2.5.1

Geslacht .................................................................................................................... 21

2.5.2

Leeftijd ....................................................................................................................... 22

2.5.3

Burgerlijke staat ........................................................................................................ 24

2.5.4

Kinderen .................................................................................................................... 25

2.5.5

Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning ................................................... 28

2.6

Regionale spreiding internationale werknemers: werken .................................................... 31

2.7

Regionale spreiding internationale werknemers: wonen ..................................................... 32

2.8

Woon-werk balans en pendel van internationale werknemers ............................................ 34

2.9

Inkomen .................................................................................................................................. 36 2.9.1

Kenniswerkers .......................................................................................................... 37

2.9.2


2.10 Sectoren .................................................................................................................................. 38

3

2.10.1

Kenniswerkers ........................................................................................................ 39

2.10.2

Arbeidsmigranten ................................................................................................... 39

Internationale studenten

40

3.1

Aantal internationale studenten ............................................................................................ 40

3.2

Geslacht, leeftijd en nationaliteit ........................................................................................... 41


2

3.3

3.4

4

Geslacht .................................................................................................................... 41

3.2.2

Leeftijd ....................................................................................................................... 41

3.2.3

Nationaliteit ............................................................................................................... 42

Opleiding .................................................................................................................................42 3.3.1

Opleidingsinstelling WO ............................................................................................ 42

3.3.2

Opleidingsinstelling HBO .......................................................................................... 43

3.3.3

Type onderwijs .......................................................................................................... 43

3.3.4

Actuele opleiding ....................................................................................................... 44

3.3.5

Fase van opleiding .................................................................................................... 45

3.3.6

Duur van inschrijving per jaar .................................................................................. 46

Instroom, uitstroom en duur van opleiding ........................................................................... 46 3.4.1

Jaarlijkse instroom van internationale studenten ................................................... 46

3.4.2

Jaarlijkse uitstroom van internationale studenten.................................................. 47

3.4.3

Verblijfsduur van internationale studenten ............................................................. 47

3.5

Regionale spreiding internationale studenten: wonen ......................................................... 48

3.6

Regionale spreiding internationale studenten: vestiging opleiding ..................................... 49

Internationale zelfstandigen 4.1

5

3.2.1

50

Aantal internationale zelfstandigen ....................................................................................... 50 4.1.1

Leeftijd ....................................................................................................................... 51

4.1.2

Geslacht .................................................................................................................... 51

4.1.3

Nationaliteit ............................................................................................................... 51

4.1.4

Burgerlijke staat ........................................................................................................ 52

4.1.5

Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning ................................................... 53

4.2

Regionale spreiding internationale zelfstandigen: wonen.................................................... 54

4.3

Sectoren .................................................................................................................................. 54

4.4

Omzet ...................................................................................................................................... 55

Overall analyse en conclusies

56

5.1

Internationale werknemers .................................................................................................... 56

5.2

Internationale studenten ........................................................................................................ 57

5.3

Internationale zelfstandigen .................................................................................................. 58

Bijlage 1: Verantwoording

60

B1.1 Aanpak van het onderzoek ....................................................................................................... 60 B1.2 Gehanteerde definities ............................................................................................................. 62 B1.3 Regio-indelingen ....................................................................................................................... 64

Bijlage 2: Overzicht sectoren

65

Bijlage 3: Overzicht CROHO

67

Bijlage 4: Duiding ontwikkeling aantal kenniswerkers

68


3

Infographics regio Zuid-Nederland


4


5


6

1 Inleiding 1.1 Aanleiding De internationalisering van de Nederlandse economie is in toenemende mate van belang. Door onze geografische ligging en de Nederlandse economische bedrijvigheid is een internationale oriëntatie meer dan eens noodzakelijk. Hierbij spelen diverse aspecten een belangrijke rol, zoals: 

De beschikbaarheid van voldoende en goed geëquipeerde werknemers in een goed functionerende arbeidsmarkt



De toename van de export van Nederlandse goederen en diensten



De toenemende (internationale) mobiliteit van studenten



Het behouden en aantrekken van buitenlandse bedrijven die vanuit Nederland (willen) opereren

Tegen deze achtergrond zijn er in Nederland diverse expat centers actief met als doel een snellere en betere dienstverlening tot stand te brengen voor bedrijven en werknemers uit het buitenland die zich in Nederland willen vestigen. Een expat center faciliteert onder meer een vlotte aanvraag van benodigde verblijfsdocumenten en de inschrijving in de Basisregistratie Personen (BRP) in samenwerking met gemeenten en IND. Daarnaast bieden expat centers uiteenlopende informatie over huisvesting, financiën, belastingen, onderwijs en dergelijke. De expat centers in Nederland voorzien hiermee in een belangrijke behoefte bij bedrijven, (internationale) organisaties en instellingen (zoals universiteiten en ziekenhuizen). Om deze (intermediaire) rol te kunnen vervullen en om in de toekomst effectief (arbeidsmarkt)beleid te kunnen voeren is betere kennis van de internationale ‘community’ noodzakelijk. De Nederlandse expat centers zijn, samen met het Ministerie van Economische Zaken/Netherlands Foreign Investment Agency (EZ/NFIA) en de Belastingdienst, verenigd in het landelijke expat desk overleg. Vanuit dit overleg is, door EZ/NFIA en in samenwerking met de regionale expat desks, het initiatief genomen tot het landelijke en regionale onderzoek naar internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland. Dit onderzoek is uitgevoerd door Decisio | Economisch onderzoek en advies te Amsterdam.

1.2 Vraagstelling Voor het landelijke en regionale onderzoek zijn de volgende onderzoeksvragen geformuleerd: 1. Hoeveel internationale werknemers, studenten en zelfstandigen zijn er in Nederland? Welke relevante subsegmenten kunnen we hierbinnen onderscheiden? 2. Wat zijn de meest relevante ontwikkelingen geweest gelet op de sociaal-demografische kenmerken van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen (bijvoorbeeld wanneer het gaat nationaliteit, geslacht, leeftijd, woonsituatie, doel van verblijf)? 3. Wat zijn de meest relevante ontwikkelingen geweest gelet op de economische kenmerken van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen (bijvoorbeeld wanneer het gaat inkomen, sector waarin werkzaam)?


7

4. Welke ontwikkeling(en) van regionale verdelingen van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen zijn relevant? Het landelijke en regionale onderzoek is uitgevoerd voor de periode 2009 tot en met 2013 (5 onderzoeksjaren). In de bijlage van dit rapport is een verantwoording opgenomen van de aanpak van het onderzoek en de gehanteerde definities.

1.3 Geografische afbakening Voor dit voorliggende rapport geldt de volgende, geografische afbakening: Regio Zuid-Nederland: de provincies Noord-Brabant en Limburg en de gemeenten Eindhoven,



Breda, Veldhoven, Tilburg en Maastricht. In 2013 verrichtte Decisio een soortgelijk onderzoek naar internationale werknemers in Zuid-Nederland (de provincies Noord-Brabant en Limburg). Dit onderzoek is destijds uitgevoerd in opdracht van Expat Center South. Het onderzoek uit 2013 is de aanleiding geweest naar landelijk en regionaal onderzoek naar internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland. Het onderzoek van 2013 vervulde daarmee een belangrijke, verkennende functie voor het landelijke en regionale onderzoek. Cijfers in het onderhavige rapport zullen afwijken van hetgeen in het onderzoek van 2013 voor ZuidNederland naar voren is gebracht. Dit komt onder meer door: 

Verschillende onderzoeksjaren: Het onderzoek 2013 was gericht op 2007 t/m 2012; het onderhavige onderzoek kent als horizon 2009 t/m 2013.



Regionale afbakening: Het onderhavige onderzoek is opgezet en gerapporteerd vanuit werknemers werkend in Zuid-Nederland. Het onderzoek destijds voor Zuid-Nederland in 2013 ging uit van het perspectief wonend en/of werkend in Zuid-Nederland.



Afbakening buitenland: Van de internationale werknemers in het 2013-onderzoek die in het buitenland wonen (en in Zuid-Nederland werken) was alleen brondata beschikbaar voor woonlanden België en Duitsland. In het huidige onderzoek is brondata beschikbaar gesteld voor alle woonlanden.



Inkomen kenniswerker/arbeidsmigrant: In het onderzoek van 2013 is voor het onderscheid van internationale werknemers naar kenniswerker/arbeidsmigrant een gedifferentieerde fiscale loonnorm, onafhankelijk van leeftijd of onderzoeksjaar. In het huidige onderzoek zijn twee gedifferentieerde fiscale loonnormen, afhankelijk van twee leeftijdsgroepen en verschillend per onderzoeksjaar.



Leeftijd: In het onderzoek van 2013 zijn alleen personen meegenomen in de leeftijdscategorie 15 tot 65 jaar per 31/12 van het betreffende onderzoeksjaar. In het onderhavige onderzoek zijn personen meegenomen in de leeftijdscategorie 15 tot 67 jaar per 31/12 van het betreffende onderzoeksjaar.



Studenten: Het studentenonderzoek in 2013 is destijds uitgevoerd op basis van geaggregeerde gegevens afkomstig van Nuffic. In het onderhavige onderzoek is brondata gebruikt afkomstig van DUO.



Zelfstandigen: In het onderzoek in 2013 is destijds niet ingegaan op het aantal zelfstandigen; in het onderhavig onderzoek wel op basis van brondata van de Belastingdienst.


8

Naast dit onderzoek voor de regio Zuid-Nederland heeft Decisio onderzoek verricht naar en regiorapporten opgesteld voor (met daarbij de verschillende geografische uitsplitsingen): 

Nederland totaal, met daarbij uitsplitsingen voor de 12 provincies



Regio Amsterdam: de provincies Noord-Holland en Flevoland, de gemeente Amsterdam en de Metropoolregio Amsterdam (bestaande uit 36 gemeenten).



Regio Rotterdam: de provincie Zuid-Holland en het werkgebied van Stichting Rotterdam Partners (bestaande uit een selectie van postcodegebieden in de Rotterdamse regio).



Regio Den Haag: provincie Zuid-Holland, de regio Haaglanden (bestaande uit 9 gemeenten), de regio 070 (bestaande uit 4 gemeenten) en de regio 015 (bestaande uit 1 gemeente: Delft).



Regio Food Valley: de provincie Gelderland, de gemeenten Arnhem, Nijmegen, Ede en Wageningen en de regio Food Valley (bestaande uit 8 gemeenten).



Regio Leiden: de Leidse regio (bestaande uit 6 gemeenten).



Regio Noord-Nederland: de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe en de gemeenten Groningen, Assen, Eemsmond, Emmen, Heerenveen, Leeuwarden, Smallingerland, HoogezandSappemeer en Ten Boer.



Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, Enschede, Almelo, Borne, Oldenzaal, Hof van Twente, Deventer en Zwolle.



Regio Utrecht (alleen als tabellenboek): de provincie Utrecht en de gemeenten Utrecht, Nieuwegein, Amersfoort, Stichtse Vecht en De Bilt.

1.4 Leeswijzer In dit rapport stellen we voor regio Zuid-Nederland achtereenvolgens aan de orde: 

Hoofdstuk 2: in dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale werknemers en hun belangrijkste sociaal-demografische en economische kenmerken. Verder schetsen we in dit hoofdstuk het beeld van het aantal geprivilegieerden.



Hoofdstuk 3: in dit hoofdstuk schetsen we het beeld van de ontwikkeling van het aantal internationale studenten. Daarbij komt onder meer aan bod: het aantal internationale studenten, hun opleiding, jaarlijkse inen uitstroom en de regionale spreiding.



Hoofdstuk 4: In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale zelfstandigen. Daarbij stellen we onder meer het volgende aan de orde: aantal internationale zelfstandigen, regionale spreiding, sectoren en omzet.



Hoofdstuk 5: in dit hoofdstuk presenteren we onze overall analyse en conclusies van het onderzoek.



In de bijlagen bij dit rapport is een verantwoording opgenomen van de aanpak van het onderzoek en de gehanteerde definities.


9

2 Internationale werknemers In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale werknemers en hun belangrijkste sociaaldemografische en economische kenmerken. Verder schetsen we in dit hoofdstuk het beeld van het aantal geprivilegieerden. Definities: in dit hoofdstuk worden meerdere definities gehanteerd. Deze definities zijn: 

Economisch-actieve, internationale werknemer: een economisch-actieve, internationale werknemer is een persoon in loondienst bij een in Nederland gevestigde organisatie waarvoor loonheffing is betaald aan de Belastingdienst. Daarnaast geldt dat deze persoon alleen een buitenlandse nationaliteit heeft; oftewel deze persoon heeft niet de Nederlandse nationaliteit.



Kenniswerker: een kenniswerker is een economisch-actieve werknemer. Daarnaast is voor kenniswerkers een minimale looneis gesteld (fiscaal loon: loon voor belastingen) voor twee leeftijdsgroepen en een minimaal aantal SV-dagen (Sociale Verzekeringen). De minimale looneisen per jaar per leeftijdsgroep zijn1: Leeftijd



2009

2010

2011

2012

2013

< 30 jaar

€ 25.198

€ 25.761

€ 25.985

€ 26.605

€ 27.109

≥ 30 jaar

€ 34.361

€ 35.128

€ 35.433

€ 35.867

€ 36.407

Arbeidsmigrant: een arbeidsmigrant is een economisch-actieve, internationale werknemer. Indien een economisch-actieve, internationale werknemer geen kenniswerker is (zie voorgaande definitie) dan is deze persoon gerekend tot de groep ‘arbeidsmigranten’.

Een nadere toelichting op de aanpak van het onderzoek, methode, databronnen etc. is opgenomen in de bijlagen van dit rapport.

2.1 Aantal economisch-actieve internationale werknemers Bijna verdubbeling van het aantal economisch-actieve, internationale werknemers In 2013 telde Zuid-Nederland bijna 109.000 economisch-actieve, internationale werknemers. Het aantal internationale werknemers is de afgelopen vijf jaar bijna verdubbeld; in 2009 telde ZuidNederland ruim 58.000 economisch-actieve, internationale werknemers.

1 Een kleine kanttekening hierbij is, is dat internationale kenniswerker die als <30 jaar naar Nederland zijn gekomen tegen het lage looncriterium, nadat zij >30 jaar zijn geworden vallen onder de subcategorie arbeidsmigrant. Dit zal echter een relatief klein aandeel zijn.


10

Omvangrijkste populatie in Noord-Brabant; in Limburg verdubbeling In Zuid-Nederland bevindt de grootste populatie economisch-actieve internationale werknemers zich in de provincie Noord-Brabant; ruim 71.000 in 2013. Sinds 2009 is het aantal economisch-actieve, internationale werknemers met 30.000 personen toegenomen. Het aantal economisch-actieve, internationale werknemers is sinds 2009 meer dan verdubbeld in de provincie Limburg. Het aantal internationale werknemers in Limburg was in 2009 bijna 17.000; dit aantal was in 2013 met ruim 20.000 personen gestegen naar 37.000 internationale werknemers. Tabel 2.1 Aantal economisch-actieve internationale werknemers (per 31/12) naar werkregio, 20092013 2009

2010

2011

2012

2013

Noord-Brabant

41.796

44.305 (+6%)

59.850 (+35%)

69.697 (+16%)

71.440 (+3%)

Limburg

16.742

17.708 (+6%)

27.082 (+53%)

33.171 (+22%)

37.366 (+13%)

Eindhoven

7.561

7.759 (+3%)

8.852 (+14%)

9.743 (+10%)

9.747 (+0%)

Veldhoven

830

897 (+8%)

1.126 (+26%)

1.253 (+11%)

1.260 (+1%)

Breda

3.431

3.913 (+14%)

4.530 (+16%)

5.247 (+16%)

5.131 (-2%)

Tilburg

3.625

3.767 (+4%)

4.860 (+29%)

5.833 (+20%)

6.024 (+3%)

2.566 302.298

2.750 (+7%) 319.794 (+6%)

3.010 (+9%) 407.742 (+28%)

3.264 (+8%) 463.241 (+14%)

3.155 (-3%) 471.993 (+2%)

Maastricht Nederland

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio

2.2 Kenniswerkers en arbeidsmigranten De totale populatie van economisch-actieve, internationale werknemers is nader onder te verdelen naar aantal kenniswerkers en arbeidsmigranten. In Zuid-Nederland zijn in 2013 respectievelijk 15.000 kenniswerkers en ruim 93.000 arbeidsmigranten. 2.2.1

Kenniswerkers

Aandeel kenniswerkers: Noord-Brabant 16% en Limburg 11% Het aandeel kenniswerkers (ten opzichte van de totale populatie) in de provincies Noord-Brabant en Limburg bedraagt in 2013 respectievelijk 16% en 11%. Het aandeel kenniswerkers is in beide provincies sinds 2009 wel afgenomen; in 2009 bedroeg het aandeel kenniswerkers in Noord-Brabant en Limburg respectievelijk 24% en 22%. Aandeel kenniswerkers Eindhoven neemt toe; in Maastricht afname Het aandeel kenniswerkers in de gemeente Eindhoven is sinds 2009 toegenomen; in 2009 was het aandeel kenniswerker 32% en in 2013 is dit aandeel gestegen naar 35%. Sinds 2009 is in de gemeente Maastricht het aandeel kenniswerkers afgenomen; in 2013 was dit aandeel 28% terwijl in 2009 het aandeel kenniswerkers in de gemeente Maastricht nog 41% was.


11

Tussen 2012 en 2013 neemt het aantal kenniswerkers echter af. Een aantal variabelen verklaart deze ontwikkeling. Een verdere uitwerking is opgenomen als bijlage 4 in dit rapport. Tabel 2.2 Aantal economisch-actieve internationale kenniswerkers (per 31/12) naar werkregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

10.126

11.625 (+15%)

13.260 (+14%)

14.083 (+6%)

11.305 (-20%)

Limburg

3.710

3.932 (+6%)

4.714 (+20%)

5.050 (+7%)

3.935 (-22%)

Eindhoven

2.394

3.485 (+46%)

3.908 (+12%)

4.080 (+4%)

3.392 (-17%)

Veldhoven

388

443 (+14%)

618 (+40%)

634 (+3%)

573 (-10%)

Breda

841

972 (+16%)

1.050 (+8%)

1.099 (+5%)

946 (-14%)

Tilburg

731

948 (+30%)

1.085 (+14%)

1.143 (+5%)

895 (-22%)

1.047 78.006

1.115 (+6%) 88.292 (+13%)

1.267 (+14%) 100.898 (+14%)

1.288 (+2%) 107.246 (+6%)

887 (-31%) 88.200 (-18%)

Noord-Brabant




12

Promovendi Een promovendus (PhD-er) is een persoon die door een geaccrediteerde onderwijsinstelling formeel erkend is als een persoon die uitzicht heeft op een promotie tot een academische graad van doctor. In Nederland zijn ook vele internationale promovendi actief; vaak zijn zij als werknemer met een arbeidsovereenkomst in dienst van een hoger onderwijsinstelling in Nederland of bijvoorbeeld binnen het bedrijfsleven. Als zodanig is deze groep internationale werknemers in het onderzoek geïdentificeerd op basis van de fiscale loongegevensdata van de Belastingdienst. Er zijn echter ook internationale promovendi in Nederland actief die niet in dienst zijn als werknemer van een hoger onderwijsinstelling of van een andere instelling in Nederland (dit zijn de zogenaamde ‘contractpromovendi’ of ‘buitenpromovendi’). Financiering verloopt veelal vanuit het land van herkomst; bijvoorbeeld middels een beurs (van bijvoorbeeld de EU of een buitenlandse universiteit). Daarnaast zijn er internationale promovendi zonder arbeidsovereenkomst of zonder internationale beurs. Zij komen derhalve allen niet voor bij de fiscale loongegevens van de Belastingdienst. Om inzicht te krijgen in de omvang van de groep internationale promovendi zonder arbeidsovereenkomst is een beknopte inventarisatie uitgevoerd op basis van publiek beschikbare gegevens. Hieruit ontstaat het beeld dat er geen volledig, betrouwbaar overzicht bestaat van de groep internationale promovendi zonder arbeidsoverkomst. Het strekt tot aanbeveling om dit via aanvullend onderzoek in kaart te brengen. De volgende gegevens zijn wel bekend: 

Het aantal onbezoldigde PhD-ers met een niet-Nederlandse nationaliteit bij Maastricht University bedraagt op 31 december 2013 in totaal: 52 (bron: Maastricht University).



Het aantal ‘not on payroll’ PhD-ers met een niet Nederlandse nationaliteit bij TU Eindhoven was op 31 december 2013 in totaal: 253 (bron: TU Eindhoven). Van dit aantal is niet bekend of zij wellicht elders een arbeidsovereenkomst hebben.



Het aantal ‘bursalen’ op 31 december 2013 in de provincie Gelderland was in totaal 824; verdeeld over Radboud Universiteit (220), KNAW-NIOO (27), Radboud UMC (250) en Wageningen UR (327).



Het aantal ‘bursalen’ op 22 mei 2015 bij de Rijksuniversiteit Groningen was in totaal 462. Het betreft hier echter alleen de PhD-ers/bursalen non-EU (bron: Rijksuniversiteit Groningen).



Voor de overige regio’s/universiteiten kon geen overzicht van PhD-ers/bursalen achterhaald worden.

2.2.2

Arbeidsmigranten

Sterke toename aantal arbeidsmigranten in Noord-Brabant en Limburg Het aantal arbeidsmigranten is de afgelopen jaren sterk toegenomen in de provincies Noord-Brabant en Limburg. In 2009 was het aantal arbeidsmigranten in Zuid-Nederland ruim 44.000 personen; in 2013 is dit aantal meer dan verdubbeld naar ruim 93.000 arbeidsmigranten. Aandeel arbeidsmigranten Eindhoven neemt af; in Maastricht een toename van arbeidsmigranten Het aandeel arbeidsmigranten in de gemeente Eindhoven is in de afgelopen jaren afgenomen; in de gemeente Maastricht is het aandeel arbeidsmigranten sinds 2009 toegenomen. In 2013 was het aandeel arbeidsmigranten in de gemeente Eindhoven namelijk 65% (in 2009: 68%) en in de gemeente Maastricht steeg het aandeel arbeidsmigranten van 59% (in 2009) naar 72% in 2013.


13

Tabel 2.3 Aantal economisch-actieve internationale arbeidsmigranten (per 31/12) naar werkregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

Noord-Brabant

31.670

32.680 (+3%)

46.590 (+43%)

55.614 (+19%)

60.135 (+8%)

Limburg

13.032

13.776 (+6%)

22.368 (+62%)

28.121 (+26%)

33.431 (+19%)

Eindhoven

5.167

4.274 (-17%)

4.944 (+16%)

5.663 (+15%)

6.355 (+12%)

Veldhoven

442

454 (+3%)

508 (+12%)

619 (+22%)

687 (+11%)

Breda

2.590

2.941 (+14%)

3.480 (+18%)

4.148 (+19%)

4.185 (+1%)

Tilburg

2.894

2.819 (-3%)

3.775 (+34%)

4.690 (+24%)

5.129 (+9%)

1.519 224.292

1.635 (+8%) 231.502 (+3%)

1.743 (+7%) 306.844 (+33%)

1.976 (+13%) 355.995 (+16%)

2.268 (+15%) 383.793 (+8%)


Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.3 Instroom, uitstroom en duur economische activiteit Voor de jaren 2009 tot en met 2013 is onder meer gekeken naar de ontwikkeling van de instroom, uitstroom en de duur van de economische activiteit van internationale werknemers. Definities: in deze paragraaf worden meerdere definities gehanteerd. Deze definities zijn: 

Instroom: met instroom wordt bedoeld dat een internationale werknemer economisch-actief wordt/is. Oftewel, er vindt afdracht van loonheffing aan de Belastingdienst plaats. Instroom betekent derhalve niet altijd dat een internationale werknemer instroomt in Nederland; het kan namelijk ook zijn dat de internationale werknemer al in Nederland gevestigd is maar van economisch-inactief economisch-actief wordt.



Uitstroom: met uitstroom wordt bedoeld dat een internationale werknemers economisch-inactief wordt/is (zie ook voorgaande definitie van ‘instroom’).



Duur economische activiteit: de periode waarin daadwerkelijk loonheffing wordt betaald door de economisch-actieve, internationale werknemer.


2.3.1

Jaarlijkse instroom van internationale werknemers

Constante instroom in Noord-Brabant; groei van instroom in Limburg De instroom van economisch-actieve werknemers in de provincie Noord-Brabant is sinds 2010 jaarlijks gemiddeld 27.000 personen; de jaarlijkse instroom in de provincie Limburg is, vergeleken met Noord-Brabant, lager (ruim 17.000 internationale werknemers in 2013) maar neemt sinds 2010 wel gemiddeld met 2.000 personen per jaar toe.


14

Tabel 2.4 Jaarlijkse instroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 20102013 2010

2011

2012

2013

Noord-Brabant

12.748

26.211

27.710

27.266

Limburg Nederland

4.989 61.327

13.411 125.381

15.058 127.082

17.101 125.517


Instroom economisch-actieve, internationale werknemers voornamelijk uit Polen Ruim 60% van de totale instroom in 2013 in zowel provincie Noord-Brabant als in de provincie Limburg heeft als herkomstland Polen. Daarnaast is er voor beide provincies veel instroom van economisch-actieve, internationale kenniswerkers vanuit Duitsland en België. Tabel 2.5 Top 5 herkomstlanden instroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Noord-Brabant

Polen (61%)

Hongarije (4%)

Duitsland (3%)

België (3%)

Turkije (3%)

Limburg Nederland

Polen (68%) Polen (49%)

Duitsland (7%) Duitsland (5%)

Slowakije (4%) Turkije (4%)

België (3%) Hongarije (3%)

Hongarije (2%) VK(3%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.3.2

Jaarlijkse uitstroom van internationale werknemers

Hoogste uitstroom in 2013 in Noord-Brabant en Limburg De uitstroom van economisch-actieve, internationale werknemers was in 2013 het hoogst (gelet op de onderzoeksperiode 2009 – 2013). In 2013 bedroeg de uitstroom in Noord-Brabant ruim 25.000 personen; de uitstroom in 2013 in de provincie Limburg bedroeg bijna 13.000 personen. Tabel 2.6 Jaarlijkse uitstroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 20102013 2010

2011

2012

2013

Noord-Brabant

10.239

10.666

17.863

25.523

Limburg Nederland

4.023 43.944

4.037 44.006

8.969 75.890

12.906 118.684


Uitstroom voornamelijk internationale werknemers uit Polen De uitstroom van economisch-actieve, internationale werknemers in Zuid-Nederland zijn hoofdzakelijk werknemers afkomstig uit Polen (gelijk aan het beeld van de instroom van economisch-actieve, internationale werknemers). Ruim 50% van de uitstroom (in 2013) zijn Poolse werknemers.


15

Tabel 2.7 Top 5 herkomstlanden uitstroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Noord-Brabant

Polen (50%)

Duitsland (6%)

Turkije (5%)

België (4%)

Hongarije (3%)

Limburg Nederland

Polen (56%) Polen (39%)


Slowakije (4%) Turkije (6%)

België (4%) VK(5%)

Hongarije (2%) Hongarije (3%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio

2.3.3

Duur van economische activiteit van internationale werknemers

Op basis van de inen uitstroom tussen 2010 en 2013 is nagegaan hoe lang economisch-actieve, internationale werknemers in de provincies Noord-Brabant en Limburg economisch actief zijn. Duur economische activiteit internationale werknemers neemt af De duur van economische activiteit van internationale werknemers in de provincies Noord-Brabant en Limburg is de afgelopen jaren afgenomen. Van de internationale werknemers die in 2009 in Noord-Brabant economisch-actief waren is na 1 jaar (in 2010) nog steeds 76% economisch-actief. Dit gold voor zij die in 2010 economisch-actief werden (in 2011 was daarvan namelijk ook 76% nog actief). Van de economisch-actieve, internationale werknemers in Noord-Brabant die in 2011 startten, was in 2012 nog 70% werkzaam; daarna zakte het aandeel starters (actief na 1 jaar) verder naar 63%. Dat betekent dat een steeds kleiner wordende groep internationale werknemers na 1 jaar nog steeds economisch-actief is. Hetzelfde beeld zien we wanneer internationale medewerkers meer dan 2, 3 of 4 jaar werkzaam zijn. Het beeld van de duur van economische activiteit van internationale werknemers in Limburg is grotendeels gelijk aan het beeld in de provincie Noord-Brabant. Ook in Limburg neemt de duur van economische activiteit af. Tabel 2.8 Duur economische activiteit internationale werknemers (per jaar) naar startjaar, 20092012: werkregio Noord-Brabant Startjaar

1 jaar

2 jaar

3 jaar

4 jaar

2009

76%

61%

52%

41%

2010

76%

61%

48%

-

2011

70%

50%

-

-

2012

63%

-

-

-



16

Tabel 2.9 Duur economische activiteit internationale werknemers (per jaar) naar startjaar, 20092012: werkregio Limburg Startjaar

1 jaar

2 jaar

3 jaar

4 jaar

2009

76%

62%

52%

41%

2010

77%

61%

47%

-

2011

67%

47%

-

-

2012

61%

-

-

-


Gemiddelde contractduur neemt af De gemiddelde contractduur van een economisch-actieve, internationale werknemer in de provincies Noord-Brabant en Limburg bedroeg in 2009 9,5 maanden; in 2013 is deze in beide provincies afgenomen en bedroeg de gemiddelde contractduur respectievelijk 7,4 en 6,7 maanden.

2.4 Land van herkomst van internationale werknemers 2.4.1

Land van herkomst

Internationale werknemers overwegend afkomstig uit Polen, Duitsland en België De economisch-actieve, internationale werknemers in Zuid-Nederland zijn overwegend afkomstig uit Polen, Duitsland en België. In Noord-Brabant en Limburg is in 2013 circa 50% van de internationale werknemers uit Polen. Daarnaast zijn Duitsland en België belangrijke herkomstlanden. Op gemeenteniveau is het aandeel internationale werknemers afkomstig uit Polen ruim lager dan 50% (behalve voor Tilburg). In Eindhoven is 20% van de internationale werknemers afkomstig uit Polen; daarnaast zijn voor Eindhoven Duitsland, Turkije en België belangrijke herkomstlanden. De belangrijkste herkomstlanden van internationale werknemers in de gemeente Maastricht zijn hoofdzakelijk Duitsland (22%) en België (20%). Tabel 2.10 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Noord-Brabant

Polen (49%)

Duitsland (6%)

Turkije (5%)

België (5%)

VK (3%)

Limburg

Polen (54%)

Duitsland (12%)

België (5%)

Slowakije (4%)

VK (2%)

Eindhoven

Polen (20%)

Duitsland (9%)

Turkije (7%)

België (6%)

VK (6%)

Veldhoven

Polen (23%)

Duitsland (8%)

België (7%)

VK (6%)

China (5%)

Breda

Polen (36%)

België (11%)

Duitsland (5%)

VK (4%)

Portugal (4%)

Tilburg

Polen (48%)

Duitsland (7%)

Turkije (6%)

België (6%)

VK (3%)

Duitsland (22%) Polen (37%)

België (20%) Duitsland (7%)

VK (8%) Turkije (6%)

Italië (6%) VK (5%)

Polen (5%) België (3%)




17

2.4.2

Kenniswerkers

Kenniswerkers in Zuid-Nederland: vooral afkomstig uit Duitsland en België De internationale kenniswerkers in Zuid-Nederland zijn in 2013 vooral afkomstig uit Duitsland en België. Daarnaast zijn ook veel kenniswerkers in Zuid-Nederland afkomstig uit Polen en het Verenigd Koninkrijk. Maastricht en Eindhoven: overwegend kenniswerkers uit Duitsland, België en Verenigd Koninkrijk De economisch-actieve, internationale kenniswerkers in de gemeenten Maastricht en Eindhoven zijn overwegend afkomstig uit Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk. In de gemeente Tilburg zijn de meeste kenniswerkers afkomstig uit Polen; ook België en Duitsland als herkomstland scoren hoog in Tilburg. Tabel 2.11 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Noord-Brabant

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Polen (13%)

België (13%)

Duitsland (11%)

VK (8%)

Turkije (5%)

Limburg

Duitsland (25%)

België (17%)

Polen (11%)

VK (8%)

Italië (4%)

Eindhoven

Duitsland (10%)

België (10%)

VK (9%)

India (7%)

Polen (5%)

Veldhoven

Duitsland (10%)

VK (9%)

België (8%)

China (7%)

India (6%)

Breda

België (23%)

VK (11%)

Duitsland (9%)

Polen (8%)

Italië (6%)

Tilburg

Polen (17%)

België (15%)

Duitsland (11%)

VK (7%)

Turkije (6%)


Duitsland (21%) VK (12%)

VK (8%) Polen (8%)

Italië (6%) België (7%)

Frankrijk (3%) Frankrijk (5%)



Kijkend naar het aandeel kenniswerkers in een populatie met dezelfde nationaliteit dan ontstaat voor de regio Zuid-Nederland (provincies Noord-Brabant en Limburg) een ander beeld. De belangrijkste herkomstlanden met een groot aandeel kenniswerkers 2 binnen de eigen populatie zijn: 1. Verenigde Staten: 405 kenniswerkers (46%); 2. Verenigd Koninkrijk: 1.068 kenniswerkers (36%); 3. Frankrijk: 471 kenniswerkers (33%); 4. België: 1.449 kenniswerkers (26%); 5. Italië: 475 kenniswerkers (26%).

2 Hierbij is de ondergrens gehanteerd van minimaal 300 kenniswerkers met eenzelfde nationaliteit.


18

2.4.3

Arbeidsmigranten

Arbeidsmigranten in Zuid-Nederland: vooral afkomstig uit Polen en Duitsland De arbeidsmigranten in Zuid-Nederland in 2013 zijn overwegend afkomstig uit Polen en Duitsland. Daarnaast zijn ook België en Hongarije belangrijke herkomstlanden voor arbeidsmigranten. Eindhoven en Tilburg: vooral arbeidsmigranten uit Polen, Duitsland en Turkije De grootste populatie arbeidsmigranten in de gemeenten Eindhoven en Tilburg is in 2013 afkomstig uit Polen, Duitsland en Turkije. Maastricht: veel Duitse en Belgische arbeidsmigranten De gemeente Maastricht kent in 2013 overwegend arbeidsmigranten die afkomstig zijn uit Duitsland en België. Tabel 2.12 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Noord-Brabant

Polen (56%)

Turkije (5%)

Duitsland (5%)

België (4%)

Hongarije (3%)

Limburg

Polen (59%)

Duitsland (11%)

België (4%)

Slowakije (4%)

Hongarije (2%)

Eindhoven

Polen (27%)

Duitsland (9%)

Turkije (8%)

China (5%)

België (4%)

Veldhoven

Polen (38%)

Duitsland (8%)

België (7%)

Ver. Staten (5%)

VK (4%)

Breda

Polen (42%)

België (8%)

Duitsland (4%)

Portugal (4%)

Hongarije (4%)

Tilburg

Polen (54%)

Duitsland (6%)

Turkije (6%)

België (4%)

Hongarije (3%)

Duitsland (23%) Polen (42%)


VK (8%) Turkije (6%)

Polen (7%) Hongarije (3%)




Kijkend naar het aandeel arbeidsmigranten in een populatie met dezelfde nationaliteit dan ontstaat voor de regio Zuid-Nederland (provincies Noord-Brabant en Limburg) een ander beeld dan in bovenstaande tabel. De belangrijkste herkomstlanden met een groot aandeel arbeidsmigranten 3 binnen de eigen populatie zijn: 1. Polen: 54.562 arbeidsmigranten (99%); 2. Slowakije: 2.002 arbeidsmigranten (98%); 3. Litouwen: 1.320 arbeidsmigranten (98%); 4. Hongarije: 2.657 arbeidsmigranten (97%); 5. Marokko: 1.534 arbeidsmigranten (94%).

3 Hierbij is de ondergrens gehanteerd van minimaal 1.000 arbeidsmigranten met eenzelfde nationaliteit.


19

Aantal economisch-actieve internationale geprivilegieerden in Zuid-Nederland licht gegroeid Geprivilegieerden zijn economisch-actieve, internationale personen (15 t/m 66 jaar) die werkzaam zijn bij een ambassade, consulaat of een van de internationale organisaties4 in Nederland. Geprivilegieerden zijn niet opgenomen in de FLG-data van de Belastingdienst. Gegevens zijn ontleend aan de Probas-registratie (Ministerie BuZa). In 2013 telde de provincies Noord-Brabant en Limburg samen 57 economisch-actieve internationale geprivilegieerden. Ten opzichte van 2009 is dit 40% meer. In verhouding tot het totale aantal internationale geprivilegieerden in Nederland woont slechts een zeer bescheiden deel in Zuid-Nederland, namelijk 1% van de 5.022 in 2013. Tabel 2.13 Aantal economisch-actieve geprivilegieerden (per 31/12) naar woonregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

33

18

20

35

37

8

12

22

18

20

5.126 (+0%)

5.270 (+3%)

Noord-Brabant Limburg Nederland

3.728

4.240 (+14%)

5.140 (+21%)

Bron: gegevens Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bewerking en analyse: Decisio.

Tabel 2.14 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve geprivilegieerden naar woonregio, 2013 Noord-Brabant Limburg

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Marokko (50%)

België (30%)

-

-

-

Roemenië (35%)

VS (25%)

-

-

-

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Bron: gegevens Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bewerking en analyse: Decisio.

Groep internationale geprivilegieerden bestaat vooral uit vrouwen In tegenstelling tot de populatie economisch-actieve internationale werknemers in Zuid-Nederland kent de groep geprivilegieerden een oververtegenwoordiging van vrouwen, met name in Noord-Brabant. De gemiddelde leeftijd van de groep geprivilegieerden in de provincie Noord-Brabant is in 2013 42,5 jaar. In 2009 was de gemiddelde leeftijd nog 46 jaar. Tabel 2.15 Geslacht economisch-actieve geprivilegieerden naar woonregio, 2013 Noord-Brabant Limburg

Mannen

Vrouwen

Totaal

7

30

37

11

9

20


4http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ambassades-consulaten-en-overigevertegenwoordigingen/internationale-organisaties


20

Grootste deel internationale geprivilegieerden is ongehuwd In 2013 was minder dan 40% van de internationale geprivilegieerden in Zuid-Nederland gehuwd. Tabel 2.16 Burgerlijke staat economisch-actieve geprivilegieerden naar woonregio, 2013 Noord-Brabant Limburg

Gehuwd

Samenwonend

Ongehuwd

Niet gehuwd/samenwonend

14

-

23

-

8

-

10

-


2.5 Geslacht, leeftijd, woonsituatie en woning 2.5.1

Geslacht

Overwegend mannelijke, internationale werknemers De populatie economisch-actieve internationale werknemers in Zuid-Nederland kent een oververtegenwoordiging van mannen. Zij vormen met ruim 62.000 personen in 2013 een meerderheid van 57%. Opvallend: in de gemeente Maastricht is de verdeling naar mannen en vrouwen in 2013 gelijk. Het aandeel mannen onder economisch-actieve internationale kenniswerkers bedraagt in 2013 in Noord-Brabant en Limburg respectievelijk 68% en 64%. Binnen de populatie internationale arbeidsmigranten is het aandeel mannen lager; respectievelijk 57% en 55%. Tabel 2.17 Geslacht economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Mannen

Vrouwen

Totaal

Noord-Brabant

41.856 (59%)

29.584 (41%)

71.440

Limburg

20.745 (56%)

16.621 (44%)

37.366

Eindhoven

5.905 (61%)

3.842 (39%)

9.747

Veldhoven

774 (61%)

486 (39%)

1.260

Breda

2.731 (53%)

2.400 (47%)

5.131

Tilburg

3.793 (63%)

2.231 (37%)

6.024

1.568 (50%) 260.166 (57%)

1.587 (50%) 193.479 (43%)

3.155 453.645




21

Tabel 2.18 Geslacht economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Mannen

Vrouwen

Totaal

Noord-Brabant

7.719 (68%)

3.586 (32%)

11.305

Limburg

2.514 (64%)

1.421 (36%)

3.935

Eindhoven

2.252 (66%)

1.140 (34%)

3.392

Veldhoven

430 (75%)

143 (25%)

573

Breda

600 (63%)

346 (37%)

946

Tilburg

576 (64%)

319 (36%)

895

470 (53%) 54.529 (63%)

417 (47%) 32.012 (37%)

887 86.541



Tabel 2.19 Geslacht economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Mannen

Vrouwen

Totaal

Noord-Brabant

34.137 (57%)

25.998 (43%)

60.135

Limburg

18.231 (55%)

15.200 (45%)

33.431

Eindhoven

3.653 (57%)

2.702 (43%)

6.355

Veldhoven

344 (50%)

343 (50%)

687

Breda

2.131 (51%)

2.054 (49%)

4.185

Tilburg

3.217 (63%)

1.912 (37%)

5.129

1.098 (48%) 205.637 (56%)

1.170 (52%) 161.467 (44%)

2.268 367.104



2.5.2

Leeftijd

25 tot 35 jaar grootste leeftijdsgroep in Zuid-Nederland In 2013 is in Zuid-Nederland de leeftijdsgroep 25 tot 35 jaar de grootste groep binnen de totale populatie van economisch-actieve, internationale werknemers. Het aandeel van deze leeftijdsgroep is in de gemeenten Eindhoven, Tilburg en Maastricht nog hoger; 40% of meer. Tabel 2.20 Leeftijd economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 15 tot 25 jaar

25 tot 35 jaar

35 tot 45 jaar

45 tot 55 jaar

55 tot 67 jaar

Noord-Brabant

16.312 (23%)

26.017 (36%)

16.272 (23%)

9.576 (13%)

3.263 (5%)

Limburg

11.004 (29%)

12.319 (33%)

7.127 (19%)

5.083 (14%)

1.833 (5%)

1.361 (14%)

4.239 (43%)

2.382 (24%)

1.324 (14%)

441 (5%)

Eindhoven Veldhoven

95 (8%)

479 (38%)

387 (31%)

225 (18%)

74 (6%)

Breda

1.059 (21%)

1.879 (37%)

1.245 (24%)

673 (13%)

275 (5%)

Tilburg

1.393 (23%)

2.430 (40%)

1.268 (21%)

700 (12%)

233 (4%)

480 (15%) 94.109 (21%)

1.337 (42%) 167.799 (37%)

728 (23%) 106.857 (24%)

425 (13%) 62.025 (14%)

185 (6%) 22.855 (5%)




22

Binnen de populatie economisch-actieve internationale kenniswerkers is de groep 25 tot 35 jaar in 2013 in Zuid-Nederland groter: 41%. Binnen de populatie economisch-actieve internationale arbeidsmigranten is in 2013 in Zuid-Nederland de groep 25 tot 35 jaar het omvangrijkst. Tabel 2.21 Leeftijd economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 15 tot 25 jaar

25 tot 35 jaar

35 tot 45 jaar

45 tot 55 jaar

55 tot 67 jaar

Noord-Brabant

396 (4%)

4.626 (41%)

3.462 (31%)

2.033 (18%)

788 (7%)

Limburg

195 (5%)

1.621 (41%)

1.042 (26%)

791 (20%)

286 (7%)

Eindhoven

76 (2%)

1.531 (45%)

1.110 (33%)

512 (15%)

163 (5%)

Veldhoven

-

261 (46%)

187 (33%)

94 (16%)

28 (5%)

Breda

25 (3%)

335 (35%)

321 (34%)

170 (18%)

95 (10%)

Tilburg

23 (3%)

374 (42%)

261 (29%)

181 (20%)

56 (6%)

23 (3%) 2.564 (3%)

402 (45%) 35.065 (41%)

246 (28%) 26.886 (31%)

161 (18%) 15.698 (18%)

55 (6%) 6.328 (7%)



Tabel 2.22 Leeftijd economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 15 tot 25 jaar

25 tot 35 jaar

35 tot 45 jaar

45 tot 55 jaar

55 tot 67 jaar

Noord-Brabant

15.916 (26%)

21.391 (36%)

12.810 (21%)

7.543 (13%)

2.475 (4%)

Limburg

10.809 (32%)

10.698 (32%)

6.085 (18%)

4.292 (13%)

1.547 (5%)

Eindhoven

1.285 (20%)

2.708 (43%)

1.272 (20%)

812 (13%)

278 (4%)

Veldhoven

92 (13%)

218 (32%)

200 (29%)

131 (19%)

46 (7%)

Breda

1.034 (25%)

1.544 (37%)

924 (22%)

503 (12%)

180 (4%)

Tilburg

1.370 (27%)

2.056 (40%)

1.007 (20%)

519 (10%)

177 (3%)

457 (20%) 91.545 (25%)

935 (41%) 132.734 (36%)

482 (21%) 79.971 (22%)

264 (12%) 46.327 (13%)

130 (6%) 16.527 (5%)




23

2.5.3

Burgerlijke staat

Circa 25% van internationale werknemers gehuwd of samenwonend Zo’n 25% van de economisch-actieve, internationale werknemers in Zuid-Nederland is gehuwd of samenwonend. Tabel 2.23 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Noord-Brabant

Gehuwd

Samenwonend


18.370 (26%)

716 (1%)

52.354 (73%)

Limburg

6.658 (18%)

252 (1%)

30.456 (82%)

Eindhoven

3.020 (31%)

86 (1%)

6.641 (68%)

Veldhoven

474 (38%)

15 (1%)

771 (61%)

Breda

1.376 (27%)

60 (1%)

3.695 (72%)

Tilburg

1.465 (24%)

74 (1%)

4.485 (74%)

777 (25%) 124.163 (27%)

39 (1%) 5.510 (1%)

2.339 (74%) 323.972 (71%)



Binnen de groep economisch-actieve internationale kenniswerkers in Noord-Brabant en Limburg is in 2013 het aandeel gehuwden groter: respectievelijk 44% en 37%. Binnen de groep economischactieve internationale arbeidsmigranten is het aandeel gehuwden lager. Tabel 2.24 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Gehuwd

Samenwonend


Noord-Brabant

4.955 (44%)

199 (2%)

6.151 (54%)

Limburg

1.440 (37%)

48 (1%)

2.447 (62%)

Eindhoven

1.437 (42%)

38 (1%)

1.917 (57%)

Veldhoven

264 (46%)

7 (1%)

302 (53%)

Breda

405 (43%)

27 (3%)

514 (54%)

Tilburg

379 (42%)

15 (2%)

501 (56%)

309 (35%) 36.794 (43%)

14 (2%) 1.543 (2%)

564 (64%) 48.204 (56%)




24

Tabel 2.25 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Gehuwd

Samenwonend


13.415 (22%)

517 (1%)

46.203 (77%)

Limburg

5.218 (16%)

204 (1%)

28.009 (84%)

Eindhoven

1.583 (25%)

48 (1%)

4.724 (74%)

Veldhoven

210 (31%)

8 (1%)

469 (68%)

Breda

971 (23%)

33 (1%)

3.181 (76%)

1.086 (21%)

59 (1%)

3.984 (78%)

468 (21%) 87.369 (24%)

25 (1%) 3.967 (1%)

1.775 (78%) 275.768 (75%)

Noord-Brabant

Tilburg Maastricht Nederland


2.5.4

Kinderen

Overwegend geen kinderen Minimaal 75% van de economisch-actieve, internationale werknemers in Zuid-Nederland heeft geen kinderen. Ruim 20% van de internationale werknemers in Zuid-Nederland heeft één of twee kind(eren); circa 4% heeft drie of meer kinderen. Tabel 2.26 Aantal economisch-actieve internationale werknemers naar aantal kinderen, naar werkregio, 2013 Een kind

Twee kinderen

Drie of meer kinderen

Geen kind

8.599 (12%)

7.778 (11%)

3.447 (5%)

51.616 (72%)

3.331 (9%)

2.944 (8%)

1.131 (3%)

29.960 (80%)

Eindhoven

1.248 (13%)

1.161 (12%)

461 (5%)

6.877 (71%)

Veldhoven

176 (14%)

212 (17%)

71 (6%)

801 (64%)

Breda

678 (13%)

561 (11%)

233 (5%)

3.659 (71%)

Tilburg

683 (11%)

647 (11%)

293 (5%)

4.401 (73%)

332 (11%) 57.926 (13%)

323 (10%) 51.861 (11%)

127 (4%) 22.299 (5%)

2.373 (75%) 321.559 (71%)

Noord-Brabant Limburg




25

Kenniswerkers: meer kinderen Het aandeel economisch-actieve internationale kenniswerkers met kinderen is hoger (dan voor het gehele populatie internationale werknemers): in 2013 heeft 42% en 37% van de internationale kenniswerkers in respectievelijk Noord-Brabant en Limburg een of meerdere kind(eren). Tabel 2.27 Aantal economisch-actieve internationale kenniswerkers naar aantal kinderen, naar werkregio, 2013 Een kind

Twee kinderen


Geen kind

1.796 (16%)

2.160 (19%)

826 (7%)

6.523 (58%)

Limburg

570 (14%)

647 (16%)

222 (6%)

2.496 (63%)

Eindhoven

514 (15%)

569 (17%)

180 (5%)

2.129 (63%)

Veldhoven

88 (15%)

115 (20%)

30 (5%)

340 (59%)

Breda

142 (15%)

176 (19%)

52 (5%)

576 (61%)

Tilburg

130 (15%)

180 (20%)

74 (8%)

511 (57%)

118 (13%) 14.040 (16%)

134 (15%) 15.774 (18%)

53 (6%) 5.558 (6%)

582 (66%) 51.169 (59%)

Noord-Brabant



Arbeidsmigranten: minder kinderen Het aandeel economisch-actieve internationale arbeidsmigranten met kinderen is lager (dan voor het gehele populatie internationale werknemers): in 2013 heeft 25% en 18% van de internationale arbeidsmigranten in respectievelijk Noord-Brabant en Limburg een of meerdere kind(eren). Tabel 2.28 Aantal economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar aantal kinderen, naar werkregio, 2013 Een kind

Twee kinderen


Geen kind

6.803 (11%)

5.618 (9%)

2.621 (4%)

45.093 (75%)

Limburg

2.761 (8%)

2.297 (7%)

909 (3%)

27.464 (82%)

Eindhoven

734 (12%)

592 (9%)

281 (4%)

4.748 (75%)

Veldhoven

88 (13%)

97 (14%)

41 (6%)

461 (67%)

Breda

536 (13%)

385 (9%)

181 (4%)

3.083 (74%)

Tilburg

553 (11%)

467 (9%)

219 (4%)

3.890 (76%)

214 (9%) 43.886 (12%)

189 (8%) 36.087 (10%)

74 (3%) 16.741 (5%)

1.791 (79%) 270.390 (74%)

Noord-Brabant



Totaal aantal kinderen van internationale werknemers neemt toe Het totaal aantal kinderen van internationale werknemers in Zuid-Nederland neemt toe: in 2009 ging het in Zuid-Nederland om ruim 35.000 kinderen; in 2013 gaat het om bijna 40.000 kinderen.


26

Onder economisch-actieve internationale kenniswerkers is het aantal kinderen sinds 2009 relatief stabiel gebleven; circa 10.000 kinderen. Vooral onder de internationale arbeidsmigranten in ZuidNederland is het aantal kinderen toegenomen: van ruim 25.000 (in 2009) naar bijna 30.000 (in 2013). Tabel 2.29 Aantal kinderen economisch-actieve internationale werknemers, naar woonregio, 20092013 2009

2010

2011

2012

2013

Noord-Brabant

25.289

26.318 (+4%)

28.085 (+7%)

29.754 (+6%)

28.330 (-5%)

Limburg

10.489

10.888 (+4%)

11.557 (+6%)

12.082 (+5%)

11.044 (-9%)

Eindhoven

4.101

4.392 (+7%)

4.648 (+6%)

4.926 (+6%)

4.635 (-6%)

Veldhoven

462

469 (+2%)

536 (+14%)

576 (+7%)

570 (-1%)

Breda

1.778

1.787 (+0%)

1.885 (+5%)

1.960 (+4%)

1.818 (-7%)

Tilburg

2.703

2.769 (+2%)

3.003 (+8%)

3.289 (+10%)

3.087 (-6%)

1.271 179.082

1.364 (+7%) 186.070 (+4%)

1.398 (+2%) 197.231 (+6%)

1.444 (+3%) 207.015 (+5%)

1.295 (-10%) 196.768 (-5%)



Tabel 2.30 Aantal kinderen economisch-actieve internationale kenniswerkers, naar woonregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

Noord-Brabant

7.308

7.863 (+8%)

8.936 (+14%)

9.422 (+5%)

7.372 (-22%)

Limburg

2.889

3.038 (+5%)

3.429 (+13%)

3.545 (+3%)

2.353 (-34%)

Eindhoven

1.241

1.418 (+14%)

1.692 (+19%)

1.774 (+5%)

1.505 (-15%)

Veldhoven

251

277 (+10%)

324 (+17%)

328 (+1%)

299 (-9%)

Breda

534

561 (+5%)

631 (+12%)

695 (+10%)

552 (-21%)

Tilburg

676

732 (+8%)

802 (+10%)

892 (+11%)

680 (-24%)

545 54.210

596 (+9%) 59.518 (+10%)

655 (+10%) 66.842 (+12%)

670 (+2%) 70.998 (+6%)

512 (-24%) 56.209 (-21%)




27

Tabel 2.31 Aantal kinderen economisch-actieve internationale arbeidsmigranten, naar woonregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

17.981

18.455 (+3%)

19.149 (+4%)

20.332 (+6%)

20.958 (+3%)

Limburg

7.600

7.850 (+3%)

8.128 (+4%)

8.537 (+5%)

8.691 (+2%)

Eindhoven

2.861

2.974 (+4%)

2.956 (-1%)

3.152 (+7%)

3.130 (-1%)

Veldhoven

212

193 (-9%)

212 (+10%)

248 (+17%)

271 (+9%)

Breda

1.245

1.226 (-1%)

1.254 (+2%)

1.266 (+1%)

1.266 (0%)

Tilburg

2.027

2.037 (+0%)

2.201 (+8%)

2.397 (+9%)

2.407 (+0%)

726 124.872

768 (+6%) 126.552 (+1%)

743 (-3%) 130.389 (+3%)

774 (+4%) 136.018 (+4%)

784 (+1%) 140.560 (+3%)

Noord-Brabant



2.5.5

Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning

Overwegend huurwoningen Het grootste deel van de economisch-actieve, internationale werknemers in Zuid-Nederland (2013) woont in een huurwoning; in de provincie Noord-Brabant geldt dat voor 92% van de internationale werknemers en in de provincie Limburg voor 94%. Het aandeel koopwoningen is in de gemeenten Eindhoven en Maastricht iets hoger; respectievelijk 12% en 10%. Tabel 2.32 Type woning economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Huurwoning

Koopwoning

Noord-Brabant

65.705 (92%)

5.735 (8%)

Limburg

35.125 (94%)

2.241 (6%)

Eindhoven

8.599 (88%)

1.148 (12%)

Veldhoven

1.021 (81%)

239 (19%)

Breda

4.678 (91%)

453 (9%)

Tilburg

5.561 (92%)

463 (8%)

2.827 (90%) 411.583 (91%)

328 (10%) 42.062 (9%)



Kenniswerkers: meer eigen woningen Het aandeel economisch-actieve internationale kenniswerkers met een eigen woning is hoger: respectievelijk 26% en 22% van de internationale kenniswerkers in Noord-Brabant en Limburg heeft een eigen woning.


28

Tabel 2.33 Type woning economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Huurwoning

Koopwoning

Noord-Brabant

8.352 (74%)

2.953 (26%)

Limburg

3.063 (78%)

872 (22%)

Eindhoven

2.626 (77%)

766 (23%)

Veldhoven

381 (66%)

192 (34%)

Breda

688 (73%)

258 (27%)

Tilburg

684 (76%)

211 (24%)

717 (81%) 63.989 (74%)

170 (19%) 22.552 (26%)



Arbeidsmigranten: minder eigen woningen Het aandeel economisch-actieve internationale arbeidsmigranten met een eigen woning is lager: respectievelijk 5% en 4% van de internationale arbeidsmigranten in Noord-Brabant en Limburg heeft een eigen woning. Tabel 2.34 Type woning economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Huurwoning

Koopwoning

Noord-Brabant

57.353 (95%)

2.782 (5%)

Limburg

32.062 (96%)

1.369 (4%)

Eindhoven

5.973 (94%)

382 (6%)

Veldhoven

640 (93%)

47 (7%)

Breda

3.990 (95%)

195 (5%)

Tilburg

4.877 (95%)

252 (5%)

2.110 (93%) 347.594 (95%)

158 (7%) 19.510 (5%)



Gemiddelde WOZ-waarde: tot 200.000 euro Meer dan de helft van de koopwoningen van economisch-actieve, internationale werknemers in ZuidNederland heeft een WOZ-waarde tot 200.000 euro in 2013. In de gemeenten Eindhoven en Maastricht hebben de koopwoningen van internationale werknemers een gemiddeld hogere WOZ-waarde.


29

Tabel 2.35 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale werknemers naar werkregio, 2013 0 tot 200.000

200.000 tot

300.000 tot

400.000 tot

500.000

euro

300.000 euro

400.000 euro

500.000 euro

euro of meer

Onbekend

Noord-Brabant

2.857 (50%)

1.717 (30%)

533 (9%)

220 (4%)

250 (4%)

158 (3%)

Limburg

1.366 (61%)

435 (19%)

159 (7%)

66 (3%)

77 (3%)

138 (6%)

Eindhoven

430 (37%)

412 (36%)

167 (15%)

49 (4%)

74 (6%)

16 (1%)

Veldhoven

59 (25%)

117 (49%)

32 (13%)

12 (5%)

18 (8%)

-

Breda

228 (50%)

130 (29%)

39 (9%)

16 (4%)

30 (7%)

10 (2%)

Tilburg

261 (56%)

132 (29%)

34 (7%)

13 (3%)

14 (3%)

9 (2%)

139 (42%) 19.169 (46%)

95 (29%) 11.829 (28%)

41 (13%) 4.158 (10%)

16 (5%) 1.950 (5%)

23 (7%) 2.775 (7%)

14 (4%) 2.180 (5%)



Kenniswerkers duurdere woning De economisch-actieve internationale kenniswerkers in Zuid-Nederland hebben in 2013 een relatief duurdere woningen. De internationale arbeidsmigranten in Zuid-Nederland hebben overwegend een eigen woning met een lagere WOZ-waarde. Tabel 2.36 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 0 tot 200.000

200.000 tot

300.000 tot

400.000 tot

500.000 euro

euro

300.000 euro

400.000 euro

500.000 euro

of meer

Onbekend

1.140 (39%)

1.071 (36%)

381 (13%)

150 (5%)

168 (6%)

43 (1%)

Limburg

424 (49%)

239 (27%)

95 (11%)

43 (5%)

47 (5%)

24 (3%)

Eindhoven

224 (29%)

307 (40%)

132 (17%)

41 (5%)

58 (8%)

-

Veldhoven

41 (21%)

95 (49%)

28 (15%)

9 (5%)

18 (9%)

-

Breda

95 (37%)

93 (36%)

32 (12%)

14 (5%)

18 (7%)

6 (2%)

Tilburg

96 (45%)

73 (35%)

21 (10%)

8 (4%)

10 (5%)

-

51 (30%) 8.019 (36%)

55 (32%) 7.625 (34%)

32 (19%) 3.036 (13%)

13 (8%) 1.444 (6%)

17 (10%) 1.918 (9%)

510 (2%)

Noord-Brabant




30

Tabel 2.37 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 0 tot 200.000

200.000 tot

300.000 tot

400.000 tot

500.000 euro

euro

300.000 euro

400.000 euro

500.000 euro

of meer

Onbekend

1.717 (62%)

646 (23%)

152 (5%)

70 (3%)

82 (3%)

115 (4%)

Limburg

942 (69%)

196 (14%)

64 (5%)

23 (2%)

30 (2%)

114 (8%)

Eindhoven

206 (54%)

105 (27%)

35 (9%)

8 (2%)

16 (4%)

12 (3%)

Veldhoven

18 (38%)

22 (47%)

-

-

-

-

Breda

133 (68%)

37 (19%)

7 (4%)

-

12 (6%)

-

Tilburg

165 (65%)

59 (23%)

13 (5%)

-

-

6 (2%)

88 (56%) 11.150 (57%)

40 (25%) 4.204 (22%)

9 (6%) 1.122 (6%)

506 (3%)

6 (4%) 857 (4%)

12 (8%) 1.670 (9%)

Noord-Brabant



2.6 Regionale spreiding internationale werknemers: werken Eindhoven belangrijkste werkgemeente in Noord-Brabant De gemeente Eindhoven is in 2013 de belangrijkste werkgemeenten voor economisch-actieve, internationale werknemers in Noord-Brabant (geldt eveneens voor Zuid-Nederland). In 2013 zijn in de gemeente Eindhoven ruim 9.700 internationale werknemers economisch-actief. Daarnaast zijn de gemeenten Tilburg, Breda, Veghel en Etten-Leur belangrijke werkgemeenten in de provincie NoordBrabant. Venray belangrijkste werkgemeente in Limburg De gemeente Venray is de belangrijkste werkgemeente in de provincie Limburg in 2013. In dat jaar werkten er in totaal bijna 7.800 economisch-actieve, internationale werknemers. Naast Venray zijn de gemeenten Venlo, Roermond, Maastricht en Horst a/d Maas belangrijke werkgemeenten in Limburg. Tabel 2.38 Top 5 werkgemeenten economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1 Noord-Brabant Limburg Nederland

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Eindhoven

Tilburg

Breda

Veghel

Etten-Leur

(9.747; 14%)

(6.024; 8%)

(5.131; 7%)

(4.050; 6%)

(3.397; 5%)

Venray

Venlo

Roermond

Maastricht

Horst a/d Maas

(7.797; 21%) Zuid-Holland (121.303; 27%)

(7.068; 19%) Noord-Holland (113.555; 25%)

(3.625; 10%) Noord-Brabant (71.440; 16%)

(3.155; 8%) Gelderland (40.982; 9%)

(3.085; 8%) Limburg (37.366; 8%)



31

Figuur 2.1 Aantal economisch actieve internationale werknemers in 2013, naar werkregio (op 4positie postcodeniveau)


2.7 Regionale spreiding internationale werknemers: wonen Eindhoven belangrijkste woongemeente in Noord-Brabant In 2013 is de gemeente Eindhoven de belangrijkste woongemeente voor economisch-actieve, internationale werknemers in Noord-Brabant. Bijna 9.000 internationale werknemers zijn woonachtig in de gemeente Eindhoven. Daarnaast zijn Tilburg, Breda, Helmond en ’s-Hertogenbosch belangrijke woongemeenten in Noord-Brabant. Maastricht belangrijkste woongemeente in Limburg In Limburg is in 2013 Maastricht de belangrijkste woongemeente voor internationale werknemers. Ruim 2.600 internationale werknemers zijn in deze gemeente woonachtig. Naast Maastricht zijn Venlo, Roermond, Heerlen en Sittard-Geleen de belangrijkste woongemeenten in de provincie Limburg.


32

Tabel 2.39 Top 5 woongemeenten economisch-actieve internationale werknemers naar woonregio, 2013 Noord-Brabant Limburg

Nederland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Eindhoven

Tilburg

Breda

Helmond

's-Hertogenbosch

(8.888; 22%)

(4.720; 12%)

(2.507; 6%)

(2.310; 6%)

(1.991; 5%)

Maastricht

Venlo

Roermond

Heerlen

Sittard-Geleen

(2.637; 17%)

(2.406; 16%)

(1.194; 8%)

(1.095; 7%)

(928; 6%)

Zuid-Holland

Noord-Holland

Noord-Brabant

Utrecht

Gelderland

(83.493; 30%)

(76.183; 27%)

(40.279; 14%)

(17.049; 6%)

(16.955; 6%)


Figuur 2.2 Aantal economisch actieve internationale werknemers in 2013, naar woonregio (op 4positie postcodeniveau)



33

2.8 Woon-werk balans en pendel van internationale werknemers De regio in woon-werkbalans De woon-werkbalans (of pendelbalans) van een regio duidt het verschil tussen enerzijds het aantal economisch-actieve internationale werknemers werkzaam in een regio, en anderzijds het aantal economischactieve internationale werknemers woonachtig in een regio. Het gaat hierbij uitsluitend om internationale werknemers met een bekende woonlocatie in Nederland; werknemers met een onbekende/buitenlandse woonregio zijn buiten beschouwing gelaten. Het aantal economisch-actieve internationale werknemers kan hierdoor afwijken van de aantallen in paragraaf 2.6. De woon-werkbalans is berekend door het aantal economisch-actieve, internationale werknemers in een regio te verminderen met het aantal economisch-actieve, internationale inwoners van diezelfde regio. Het verschil duidt of een regio overwegend een werk- danwel woonregio is. Regio’s hebben daarnaast te maken met inkomende pendel; dit zijn werknemers die buiten de regio wonen, maar in de regio werken. Uitgaande pendel bestaat uit inwoners van een regio die werken buiten de regio. Is de uitgaande pendel groter dan de inkomende pendel, dan werken meer inwoners buiten de eigen regio dan dat er werknemers van buiten de regio in de regio werkzaam zijn.

Uitgaande pendel groter dan inkomende pendel in Zuid-Nederland In 2013 is de uitgaande pendel voor Zuid-Nederland, de onderliggende provincies en gemeenten groter dan de inkomende pendel. Zuid-Nederland is daarmee in belangrijke mate een woonregio. Tabel 2.40 Woon-werkbalans en pendel van internationale werknemers naar woonregio, 2013 Totaal

Totaal

Uitgaande

Inkomende

Woon-

wonend

werkenden

pendel

pendel

werkbalans

Noord-Brabant

39.991

38.114

12.272

10.395

-1.877

Limburg

15.197

13.947

4.210

2.960

-1.250

Eindhoven

8.819

6.895

5.046

3.122

-1.924

Veldhoven

700

903

528

731

203

Breda

2.480

2.996

1.596

2.112

516

Tilburg

4.678

3.388

3.004

1.714

-1.290

Maastricht

2.593

2.102

1.127

636

-491


Inkomende pendel: vooral vanuit Amsterdam De inkomende pendel in 2013 in de gemeenten Eindhoven, Tilburg en Maastricht is hoofdzakelijk afkomstig uit de gemeente Amsterdam.


34

Tevens regiogemeenten van belang bij inkomende pendel Voor de gemeente Eindhoven zijn, naast Amsterdam, vooral de gemeenten Helmond, Veldhoven, Geldrop-Mierlo en Nijmegen van belang (als herkomstgebieden van inkomende pendel). De inkomende pendel van internationale werknemers in Tilburg betreft, naast Amsterdam, vooral Eindhoven, Breda, Waalwijk en Utrecht. Voor Maastricht zijn vooral Eijsden-Margraten, Heerlen, SittardGeleen en Meerssen van belang. Tabel 2.41 Top 5 woongemeenten inkomende pendel internationale werknemers, 2013 Positie 1 Eindhoven Veldhoven Breda Tilburg Maastricht

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Amsterdam

Helmond

Veldhoven

Geldrop-Mierlo

Nijmegen

(501; 7%)

(210; 3%)

(167; 2%)

(119; 2%)

(118; 2%)

Eindhoven

Helmond

Waalre

Geldrop-Mierlo

Valkensw.

(504; 56%)

(18; 2%)

(16; 2%)

(14; 2%)

(13; 1%)

Amsterdam

Tilburg

Rotterdam

Etten-Leur

Eindhoven

(147; 5%)

(143; 5%)

(141; 5%)

(90; 3%)

(86; 3%)

Amsterdam

Eindhoven

Breda

Waalwijk

Utrecht

(172; 5%)

(108; 3%)

(107; 3%)

(66; 2%)

(62; 2%)

Eijsden-M’graten

Amsterdam

Heerlen

Sittard-Geleen

Meerssen

(73; 3%)

(65; 3%)

(61; 3%)

(49; 2%)

(46; 2%)



35

Figuur 2.3 Pendelrelaties economisch-actieve internationale werknemers, Zuid-Nederland, 2013


2.9 Inkomen Met name inkomen tot 25.000 euro Zo’n 64% van alle economisch-actieve, internationale werknemers in de provincie Noord-Brabant verdient een inkomen tot 25.000 euro (op jaarbasis). Circa 92% van alle internationale werknemers in Noord-Brabant heeft een inkomen tot 50.000 euro. In 2013 verdiende een economisch-actieve internationale werknemer in de provincie Noord-Brabant gemiddeld 27.500 euro op jaarbasis. In de provincie Limburg verdient 73% van de internationale werknemers een inkomen tot 25.000 euro op jaarbasis. Zo’n 95% van alle internationale werknemers had een inkomen tot 50.000 euro. In 2013 verdiende een economisch-actieve internationale werknemer in de provincie Limburg gemiddeld 24.500 euro op jaarbasis.


36

Tabel 2.42 Inkomensklasse economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 25.000 tot

50.000 tot

75.000 tot

100.000 euro of

Tot 25.000 euro

50.000 euro

75.000 euro

100.000 euro

meer

Noord-Brabant

45.961 (64%)

19.744 (28%)

3.266 (5%)

1.106 (2%)

1.361 (2%)

Limburg

27.095 (73%)

8.142 (22%)

1.021 (3%)

392 (1%)

715 (2%)

Eindhoven

4.307 (44%)

3.433 (35%)

1.127 (12%)

400 (4%)

478 (5%)

Veldhoven

450 (36%)

389 (31%)

272 (22%)

72 (6%)

77 (6%)

Breda

3.220 (63%)

1.361 (27%)

284 (6%)

98 (2%)

168 (3%)

Tilburg

3.631 (60%)

2.002 (33%)

242 (4%)

62 (1%)

87 (1%)

1.206 (38%) 273.628 (60%)

1.238 (39%) 132.162 (29%)

245 (8%) 25.886 (6%)

106 (3%) 8.855 (2%)

360 (11%) 13.101 (3%)



2.9.1

Kenniswerkers

Kenniswerkers: inkomen tussen 25.000 tot 50.000 euro De meerderheid van de economisch-actieve, internationale kenniswerkers in de provincies NoordBrabant en Limburg heeft een inkomen tussen de 25.000 en 50.000 euro op jaarbasis. Tabel 2.43 Inkomensklasse economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 25.000 tot

50.000 tot

75.000 tot

100.000 euro

Tot 25.000 euro

50.000 euro

75.000 euro

100.000 euro

of meer

Noord-Brabant

-

6.895 (61%)

2.676 (24%)

847 (7%)

887 (8%)

Limburg

-

2.597 (66%)

804 (20%)

265 (7%)

269 (7%)

Eindhoven

-

1.764 (52%)

944 (28%)

323 (10%)

361 (11%)

Veldhoven

-

221 (39%)

240 (42%)

54 (9%)

58 (10%)

Breda

-

524 (55%)

239 (25%)

75 (8%)

108 (11%)

Tilburg

-

628 (70%)

174 (19%)

42 (5%)

51 (6%)


-

558 (63%) 49.972 (58%)

192 (22%) 21.087 (24%)

74 (8%) 6.730 (8%)

63 (7%) 8.752 (10%)


2.9.2

Arbeidsmigranten

Arbeidsmigranten: overwegend inkomen tot 25.000 euro De meeste arbeidsmigranten in de provincies Noord-Brabant en Limburg hebben in 2013 een jaarinkomen tot 25.000 euro. Dit geldt overwegend ook voor de gemeenten Eindhoven, Maastricht en Tilburg; echter in deze gemeenten is het aandeel arbeidsmigranten met een inkomen tot 25.000 euro wel lager.


37

Tabel 2.44 Inkomensklasse economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 25.000 tot

50.000 tot

75.000 tot

100.000

Tot 25.000 euro

50.000 euro

75.000 euro

100.000 euro

euro of meer

Noord-Brabant

45.961 (76%)

12.849 (21%)

591 (1%)

259 (0%)

474 (1%)

Limburg

27.095 (81%)

5.545 (17%)

217 (1%)

127 (0%)

446 (1%)

Eindhoven

4.307 (68%)

1.669 (26%)

184 (3%)

77 (1%)

117 (2%)

Veldhoven

450 (66%)

168 (24%)

32 (5%)

18 (3%)

19 (3%)

Breda

3.220 (77%)

837 (20%)

45 (1%)

23 (1%)

60 (1%)

Tilburg

3.631 (71%)

1.374 (27%)

68 (1%)

20 (0%)

36 (1%)

1.206 (53%) 273.628 (75%)

680 (30%) 82.190 (22%)

53 (2%) 4.800 (1%)

32 (1%) 2.125 (1%)

297 (13%) 4.349 (1%)



2.10 Sectoren De sector Detachering- en uitzendbranche biedt werk aan 44% en 47% van de internationale werknemers respectievelijk in Noord-Brabant en Limburg. Het gaat hier overwegend om werkzaamheden binnen de uitzendbranche. Naast Detachering- en uitzendbranche zijn ‘landbouw en visserij’ en ‘groothandel’ van belang in beide provincies. Een volledige lijst van sectoren en de definitie van geaggregeerde sectoren is te vinden in de bijlagen van dit rapport. Tabel 2.45 Top 5 branche economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1 Noord-Brabant

Limburg

Positie 2

Positie 3

uitzendbranche

Landbouw en

Groothandel

(44%)

visserij (10%)

(7%)

Detachering- en

Detachering- en

Positie 5

Facilitaire dien-

Horeca

sten (5%)

(4%)

Horeca

Facilitaire dien-

(4%)

sten (4%)

uitzendbranche

Landbouw en

Groothandel

(47%)

visserij (11%)

(8%)

Groothandel

Landbouw en

Horeca

Facilitaire dien-

(7%)

visserij (7%)

(6%)

sten (4%)

Detachering- en Nederland

Positie 4

uitzendbranche (41%)



38

2.10.1 Kenniswerkers Kenniswerkers: met name actief binnen detachering- en uitzendbranche De sector Detachering- en uitzendbranche biedt werk aan de meeste internationale kenniswerkers in Noord-Brabant en Limburg; de aandelen in het totaal zijn voor kenniswerkers wel lager dan voor de totale populatie: respectievelijk 19% en 23%. Daarnaast zijn in Noord-Brabant van belang voor kenniswerkers: groothandel en elektrische apparaten. In Limburg is naast Detachering- en uitzendbranche voor kenniswerkers vooral van belang: onderwijs en chemie en kunststof. Tabel 2.46 Top 5 branche economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Noord-Brabant

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Detachering- en

Groothandel

Elektrische

Machines

Onderwijs (7%)

uitzendbranche

(13%)

apparaten (10%)

(7%)

Detachering- en

Onderwijs

Chemie en kunst-

Groothandel

Gezondheid en

uitzendbranche

(11%)

stof (10%)

(9%)

welzijn (9%)

Groothandel

Onderwijs

Financiën

Persoonlijke

(12%)

(8%)

(6%)

diensten (6%)

(19%) Limburg

(23%) Detachering- en Nederland



2.10.2 Arbeidsmigranten Arbeidsmigranten: vooral actief binnen Detachering- en uitzendbranche en landbouw en visserij Ruim de helft van de internationale arbeidsmigranten in Noord-Brabant en Limburg is in 2013 actief in de sector Detachering- en uitzendbranche en Landbouw en visserij. Tabel 2.47 Top 5 branche economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Noord-Brabant

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Detachering- en

Landbouw en

Facilitaire

Groothandel

Horeca

uitzendbranche

visserij (11%)

diensten (6%)

(6%)

(4%)

Detachering- en

Landbouw en

Groothandel

Horeca

Facilitaire dien-

uitzendbranche

visserij (12%)

(8%)

(4%)

sten (4%)

Landbouw en

Horeca

Groothandel

Facilitaire dien-

visserij (8%)

(7%)

(6%)

sten (5%)

(48%) Limburg

(50%) Detachering- en Nederland




39

3 Internationale studenten In dit hoofdstuk schetsen we het beeld van de ontwikkeling van het aantal internationale studenten. Daarbij komt onder meer aan bod: het aantal internationale studenten, hun opleiding, jaarlijkse inen uitstroom en de regionale spreiding. Definities: dit hoofdstuk gaat nader in op internationale studenten. Met internationale studenten wordt hier bedoeld: 

Internationale studenten: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse paspoort die onderwijs volgen aan een publiek gefinancierde onderwijsinstelling in Nederland.


3.1 Aantal internationale studenten Aantal internationale studenten in Zuid-Nederland groeit In 2013 telde Zuid-Nederland ruim 16.000 internationale studenten; bijna 5.000 in de provincie Noord-Brabant en ruim 11.000 in de provincie Limburg. Het totaal aantal internationale studenten in Zuid-Nederland is sinds 2009 gestegen met 3.000 internationale studenten. Maastricht belangrijkste, internationale studentenstad in Zuid-Nederland Maastricht is de belangrijkste, internationale studentenstad in Zuid-Nederland (gelet op het aantal internationale studenten). In 2013 volgden ruim 7.800 internationale studenten een hoger onderwijs opleiding in Maastricht; in Eindhoven volgden in 2013 ruim 1.500 internationale studenten een hoger onderwijs opleiding. Tabel 3.1 Aantal internationale studenten (per 31/12) naar studieregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

Noord-Brabant

3.883

4.285 (+10%)

4.695 (+10%)

4.757 (+1%)

4.974 (+5%)

Limburg

9.790

10.397 (+6%)

10.987 (+6%)

11.328 (+3%)

11.627 (+3%)

Eindhoven

1.333

1.542 (+16%)

1.705 (+11%)

1.828 (+7%)

1.943 (+6%)

Veldhoven

-

-

-

-

-

Breda

1.098

1.173 (+7%)

1.264 (+8%)

1.284 (+2%)

1.287 (+0%)

Tilburg

1.233

1.356 (+10%)

1.519 (+12%)

1.479 (-3%)

1.579 (+7%)

6.534 46.986

6.886 (+5%) 51.428 (+9%)

7.354 (+7%) 55.472 (+8%)

7.625 (+4%) 57.643 (+4%)

7.834 (+3%) 60.430 (+5%)


Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio


40

3.2 Geslacht, leeftijd en nationaliteit 3.2.1

Geslacht

Internationale studenten Zuid-Nederland: gelijk verdeling mannen en vrouwen Het aantal mannen en vrouwen binnen de populatie internationale studenten in Zuid-Nederland in 2013 is gelijk verdeeld. Binnen de provincies Noord-Brabant en Limburg zijn wel regionale verschillen te zien: in Eindhoven is ruim 61% van de internationale studenten man, in Tilburg 42% en in Maastricht 46%. Tabel 3.2 Geslacht internationale studenten naar studieregio, 2013 Mannen

Vrouwen

Totaal

Noord-Brabant

2.468 (50%)

2.506 (50%)

4.974

Limburg

5.560 (48%)

6.067 (52%)

11.627

Eindhoven

1.189 (61%)

754 (39%)

1.943

Veldhoven

-

-

-

546 (42%)

741 (58%)

1.287

662 (42%)

917 (58%)

1.579

3.636 (46%) 26.869 (44%)

4.198 (54%) 33.561 (56%)

7.834 60.430

Breda Tilburg Maastricht Nederland

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.

3.2.2

Leeftijd

Ruim 60% in leeftijdscategorie 20 tot 25 jaar In 2013 is ruim 60% van de populatie internationale studenten in Zuid-Nederland tussen de 20 en 25 jaar oud. Tabel 3.3 Leeftijd internationale studenten naar studieregio, 2013 Noord-Brabant

15 tot 20 jaar

20 tot 25 jaar

25 tot 30 jaar

30 tot 35 jaar

35 tot 67 jaar

553 (11%)

2.812 (57%)

1.191 (24%)

265 (5%)

153 (3%)

1.725 (15%)

7.561 (65%)

1.971 (17%)

247 (2%)

123 (1%)

Eindhoven

199 (10%)

1.043 (54%)

536 (28%)

114 (6%)

51 (3%)

Veldhoven

-

-

-

-

-

Breda

194 (15%)

820 (64%)

209 (16%)

45 (3%)

19 (1%)

Tilburg

130 (8%)

862 (55%)

413 (26%)

97 (6%)

77 (5%)

Maastricht

1.309 (17%)

4.994 (64%)

1.279 (16%)

177 (2%)

75 (1%)

Nederland totaal

6.525 (11%)

34.747 (58%)

14.568 (24%)

2.895 (5%)

1.694 (3%)

Limburg



41

3.2.3

Nationaliteit

Zuid-Nederland: vooral Duitse en Belgische, internationale studenten In 2013 zijn de internationale studenten in Zuid-Nederland voor het belangrijkste deel afkomstig uit Duitsland en België. Voor de provincie Noord-Brabant zijn daarnaast met name studenten afkomstig uit China, Bulgarije en Frankrijk van belang. Voor de provincie Limburg zijn ook van belang in 2013 internationale studenten afkomstig uit: Verenigd Koninkrijk, Italië en Bulgarije. Eindhoven en Tilburg: Chinese studenten; Maastricht overwegend Duitse studenten In Eindhoven en Tilburg vormen in 2013 de Chinese studenten de belangrijkste studentenpopulatie (respectievelijk 17% en 19% van het totaal). Daarnaast zijn ook de Duitse studenten van belang in Eindhoven en Tilburg. In Maastricht is meer dan 50% van de totale, internationale studentenpopulatie afkomstig uit Duitsland. Tabel 3.4 Top 5 herkomstlanden internationale studenten naar studieregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Noord-Brabant

Duitsland (18%)

China (14%)

België (7%)

Bulgarije (5%)

Frankrijk (5%)

Limburg

Duitsland (66%)

België (9%)

VK (3%)

Italië (2%)

Bulgarije (2%)

Eindhoven

China (17%)

Duitsland (6%)

India (5%)

Frankrijk (5%)

Italië (5%)

Veldhoven

-

-

-

-

-

Duitsland (40%)

Bulgarije (7%)

Frankrijk (6%)

Hongarije (5%)

Letland (5%)

China (19%)

Duitsland (12%)

België (12%)

Griekenland (6%)

Bulgarije (4%)

Duitsland (54%)

België (12%)

VK (5%)

Italië (3%)

Polen (2%)

Duitsland (41%)

China (8%)

België (4%)

Griekenland (4%)

VK (3%)

Breda Tilburg Maastricht Nederland

Positie 5

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio

3.3 Opleiding 3.3.1

Opleidingsinstelling WO

Noord-Brabant: Tilburg University en Technische Universiteit Eindhoven Gemeten naar het totale aantal internationale studenten aan WO-onderwijsinstellingen in NoordBrabant studeert 62% aan Tilburg University en 38% aan de Technische Universiteit Eindhoven. Limburg: Universiteit Maastricht Van de internationale WO-studenten in Limburg studeert iedereen aan de Universiteit Maastricht. Per stad is het beeld duidelijk; het volledige aantal studenten woonachtig in Eindhoven, Tilburg en Maastricht studeert aan de plaatselijke universiteit.


42

3.3.2

Opleidingsinstelling HBO

Noord-Brabant: Fontys Hogescholen Twee derde van het aantal internationale HBO-studenten in Eindhoven staat ingeschreven bij Fontys; de overige 30% bij Design Academy. In Tilburg staat 98% ingeschreven bij Fontys en 2% bij Avans. In Breda is 58% ingeschreven bij de NHTV Internationale Hogeschool en 42% bij Avans Hogeschool. Gemeten naar het totale aantal internationale studenten aan HBO-onderwijsinstellingen in NoordBrabant bestaat de top-5 uit de volgende instellingen: 

Fontys Hogescholen (40%)



NHTV internationale hogeschool Breda (25%)



Avans Hogeschool (22%)



Design Academy Eindhoven (12%)



HAS Hogeschool (1%)

Het gaat in dit overzicht om een top 5. De percentages tellen hierdoor niet op tot 100%. Limburg: Zuyd Hogeschool Internationale HBO-studenten in Maastricht studeren aan Zuyd Hogeschool. 3.3.3

Type onderwijs

Noord-Brabant overwegend HBO; Maastricht WO Zo’n 60% van de internationale studenten in de provincie Noord-Brabant in 2013 volgt een HBOopleiding. In de provincie Limburg volgt in 2013 zo’n 60% van de internationale studenten een WOopleiding (in Maastricht is het aandeel 90%). Tabel 3.5 Type onderwijs internationale studenten naar studieregio, 2013 HBO

WO

Noord-Brabant

2.995 (60%)

1.979 (40%)

Limburg

4.564 (39%)

7.063 (61%)

Eindhoven

1.196 (62%)

747 (38%)

Veldhoven

-

-

1.263 (98%)

24 (2%)

Tilburg

371 (23%)

1.208 (77%)


802 (10%)

7.032 (90%)

29.122 (48%)

31.308 (52%)

Breda



43

3.3.4

Actuele opleiding

Noord-Brabant: WO Techniek en Economie De belangrijkste WO-studies in 2013 in de provincie Noord-Brabant voor internationale studenten zijn Techniek (Eindhoven) en Economie (Tilburg). Respectievelijk 38% en 35% van de internationale studenten in Noord-Brabant volgt deze studies. Limburg: WO Economie en Gedrag en maatschappij De belangrijkste WO-studies in 2013 in de provincie Limburg voor internationale studenten zijn Economie en Gedrag en maatschappij (beide: Maastricht). Tabel 3.6 Top 5 studierichting internationale WO-studenten naar studieregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Techniek

Economie

Sectoroverstij-

Gedrag en maat-

Recht

(38%)

(35%)

gend (8%)

schappij (7%)

(7%)

Economie

Gedrag en maat-

Recht

Gezondheidszorg

Sectoroverstij-

(39%)

schappij (25%)

(12%)

(10%)

gend (7%)

Techniek

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Gedrag en maat-

Sectoroverstij-

-

-

-

schappij (54%)

gend (46%)

Tilburg

Economie

Sectoroverstij-

Recht

Gedrag en maat-

Taal en cultuur

(58%)

gend (12%)

(11%)

schappij (10%)

(7%)

Maastricht

Economie

Gedrag en maat-

Recht

Gezondheidszorg

Sectoroverstij-

(39%)

schappij (25%)

(12%)

(10%)

gend (7%)

Economie

Gedrag en maat-

Techniek

Natuur

Taal en cultuur

(28%)

schappij (21%)

(14%)

(8%)

(8%)

Noord-Brabant Limburg Eindhoven

(100%) Veldhoven Breda

Nederland


Noord-Brabant: HBO Economie, Techniek en Taal en cultuur De belangrijkste HBO-studies in 2013 in de provincie Noord-Brabant voor internationale studenten zijn Economie, Techniek en Taal en Cultuur. Respectievelijk 43%, 21% en 20% van de internationale studenten in Noord-Brabant volgt deze studies. Limburg: HBO Economie en Gezondheidszorg De belangrijkste HBO-studies in 2013 in de provincie Limburg voor internationale studenten zijn Economie en Gezondheidszorg. Respectievelijk 60% en 13% van de internationale studenten in Limburg volgt deze studies.


44

Tabel 3.7 Top 5 studierichting internationale HBO-studenten naar studieregio, 2013 Noord-Brabant Limburg Eindhoven

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Economie

Techniek

Taal en cultuur

Onderwijs

Gezondheidszorg

(43%)

(21%)

(20%)

(5%)

(5%)

Economie

Gezondheidszorg

Taal en cultuur

Techniek

Natuur

(60%)

(13%)

(11%)

(11%)

(3%)

Techniek

Taal en cultuur

Economie

Gezondheidszorg

Gedrag en maat-

(37%)

(30%)

(17%)

(11%)

schappij (3%)

-

-

-

-

-

Economie

Techniek

landbouw en nat.

Taal en cultuur

Gezondheidszorg

(75%)

(12%)

omgeving (6%)

(4%)

(1%)

Taal en cultuur

Onderwijs

Economie

Gedrag en maat-

Techniek

(48%)

(36%)

(10%)

schappij (3%)

(2%)

Taal en cultuur

Economie

Onderwijs

Techniek

-

(62%)

(33%)

(4%)

(1%)

economie

taal en cultuur

gedrag en maat-

Techniek

gezondheidszorg

(48%)

(15%)

schappij (11%)

(11%)

(7%)

Veldhoven Breda Tilburg Maastricht

Nederland


3.3.5

Fase van opleiding

Overwegend HBO Bachelor Het grootste deel van de internationale studenten in 2013 in Zuid-Nederland doet een HBO bachelor; in de provincie Limburg zijn in 2013 ook veel internationale studenten bezig met hun WO bachelor. Op HBO-niveau worden derhalve voornamelijk bachelor studies gevolgd; op WO-niveau is dit verschil minder groot (m.u.v. Maastricht). Tabel 3.8 Fase opleiding internationale studenten naar studieregio, 2013 HBO Bachelor

HBO Master

WO Bachelor

WO Master

Noord-Brabant

2.803 (56%)

192 (4%)

734 (15%)

1.245 (25%)

Limburg

4.440 (38%)

124 (1%)

4.927 (42%)

2.136 (18%)

Eindhoven

1.090 (56%)

106 (5%)

194 (10%)

553 (28%)

Veldhoven Breda Tilburg Maastricht Nederland

-

-

-

-

1.239 (96%)

24 (2%)

24 (2%)

-

309 (20%)

62 (4%)

516 (33%)

692 (44%)

684 (9%) 27.839 (46%)

118 (2%) 1.283 (2%)

4.927 (63%) 15.255 (25%)

2.105 (27%) 15.949 (26%)



45

3.3.6

Duur van inschrijving per jaar

Zuid-Nederland: minimaal 9-12 maanden inschrijving Veruit het grootste deel (87% of meer) van de internationale studenten in Zuid-Nederland in 2013 was 9 tot 12 maanden ingeschreven aan een hoger onderwijsinstelling. Regionale verschillen binnen de provincies Noord-Brabant en Limburg zijn nihil. Kijkend naar de duur van inschrijving van studenten per provincie in 2013 blijken nauwelijks afwijkingen van het landelijke beeld. Het aandeel van de groep 9 tot 12 maanden ingeschreven beweegt tussen een bandbreedte van 83% (Flevoland) en 89% (provincie Utrecht). Tabel 3.9 Duur van inschrijving van internationale studenten per jaar, 2009-2013 Noord-Brabant Limburg Eindhoven

0-3 maanden

3-6 maanden

6-9 maanden

9-12 maanden

90 (2%)

327 (7%)

218 (4%)

4.339 (87%)

139 (1%)

632 (5%)

483 (4%)

10.373 (89%)

35 (2%)

106 (5%)

104 (5%)

1.698 (87%)

Veldhoven

-

-

-

-

Breda

21 (2%)

91 (7%)

42 (3%)

1.133 (88%)

Tilburg

31 (2%)

109 (7%)

60 (4%)

1.379 (87%)

Maastricht

94 (1%)

400 (5%)

232 (3%)

7.108 (91%)


3.4 Instroom, uitstroom en duur van opleiding 3.4.1

Jaarlijkse instroom van internationale studenten

Relatief constante instroom van internationale studenten De jaarlijkse instroom van internationale studenten in Zuid-Nederland is relatief constant. Sinds 2011 bedraagt de instroom van internationale studenten in Noord-Brabant en in Limburg respectievelijk 2.000 en 4.300 internationale studenten per jaar. Tabel 3.10 Jaarlijkse instroom internationale studenten naar studieregio, 2010-2013 Noord-Brabant Limburg Nederland

2010

2011

2012

2013

1.791

1.981

1.881

2.034

3.688 19.165

4.213 20.790

4.419 21.340

4.300 21.848


Instroom 2013: overwegend vanuit Duitsland De instroom van internationale studenten in 2013 was in Zuid-Nederland overwegend afkomstig uit Duitsland (dit gold overigens meer voor Limburg (56%) dan voor Noord-Brabant (13%)). Daarnaast was voor Noord-Brabant met name de instroom vanuit China van belang (11% van het totaal in 2013).


46

Tabel 3.11 Top 5 herkomstlanden instroom internationale studenten naar studieregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Noord-Brabant

Duitsland (13%)

China (11%)

Bulgarije (6%)

België (5%)

Frankrijk (5%)

Limburg Nederland


België (9%) China (7%)

VK (4%) Griekenland (5%)


Bulgarije (2%) België (4%)


3.4.2

Jaarlijkse uitstroom van internationale studenten

Uitstroom nam iets toe; laatste jaren constant De uitstroom van internationale studenten in Zuid-Nederland is de laatste jaren relatief constant: circa 5.800 internationale studenten stromen uit. De uitstroom van internationale studenten in 2010 en 2011 was lager; respectievelijk 4.500 en 5.200 internationale studenten. Tabel 3.12 Jaarlijkse uitstroom internationale studenten naar studieregio, 2010-2013 2010

2011

2012

2013

1.391

1.571

1.820

1.816

3.081 14.722

3.621 16.744

4.040 19.166

4.040 19.067

Noord-Brabant Limburg Nederland


Uitstroom: overwegend Duitsers en Belgen Gelijk aan het beeld van de herkomstlanden van de instroom van internationale studenten; de uitstroom van internationale studenten in 2013 in Zuid-Nederland bestond overwegend uit studenten afkomstig uit Duitsland, België en China. Tabel 3.13 Top 5 herkomstlanden uitstroom internationale studenten naar studieregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Noord-Brabant

Duitsland (19%)

China (17%)

België (6%)

Frankrijk (5%)

Bulgarije (4%)

Limburg Nederland


België (6%) China (9%)

VK (2%) Griekenland (4%)

China (2%) België (4%)

Griekenland (2%) Bulgarije (3%)


3.4.3

Verblijfsduur van internationale studenten

Verblijfsduur internationale studenten is relatief constant Van alle internationale studenten in Zuid-Nederland is gemiddeld een op drie na een jaar weer vertrokken. Echter, het aandeel studenten dat na een jaar (of twee, of drie jaar) nog studerend is in Zuid-Nederland is constant; oftewel de verblijfsduur van internationale studenten in Zuid-Nederland is de afgelopen jaren niet toe- of afgenomen.


47

Tabel 3.14 Verblijfsduur als internationale student, 2009-2012, provincie Noord-Brabant Startjaar

1 jaar

2 jaar

3 jaar

4 jaar

2009

64%

39%

20%

9%

2010

63%

36%

20%

-

2011

61%

36%

-

-

2012

62%

-

-

-

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio. Leeswijzer: van de internationale studenten die gestart zijn in 2009 is in 2010 nog 64%; van zij die in 2010 startten is in 2011 nog 63%, van zij die in 2011 startten is in 2012 nog 61% over, etc.

Het beeld voor de internationale studenten in de provincie Limburg is grotendeels identiek aan het hiervoor geschetste beeld voor Zuid-Nederland en Noord-Brabant: ook de verblijfsduur van internationale studenten in de provincie Limburg is door de jaren heen relatief constant gebleven. Tabel 3.15 Verblijfsduur als internationale student, 2009-2012, provincie Limburg Startjaar

1 jaar

2 jaar

3 jaar

4 jaar

2009

69%

43%

22%

9%

2010

65%

40%

21%

-

2011

63%

41%

-

-

2012

64%

-

-

-

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio. Leeswijzer: van de internationale studenten die gestart zijn in 2009 is in 2010 nog 69%; van zij die in 2010 startten is in 2011 nog 65%, van zij die in 2011 startten is in 2012 nog 63% over, etc.

3.5 Regionale spreiding internationale studenten: wonen Maastricht belangrijkst woongemeente voor internationale studenten Maastricht is in 2013 de belangrijkste woongemeente voor internationale studenten in ZuidNederland. Ruim 3.600 internationale studenten wonen in Maastricht; in Eindhoven wonen omstreeks 1.600 internationale studenten in 2013. In Noord-Brabant zijn, naast Eindhoven, Breda, Tilburg, ’s-Hertogenbosch en Helmond belangrijke woongemeenten voor internationale studenten. In Limburg zijn, naast Maastricht, de gemeenten Venlo, Heerlen, Kerkrade en Sittard-Geleen de belangrijkste woongemeenten voor internationale studenten.


48

Tabel 3.16 Top 5 woongemeenten internationale studenten, 2013 Noord-Brabant Limburg

Nederland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Eindhoven

Breda

Tilburg

's-Hertogenbosch

Helmond

(1.567; 42%)

(874; 23%)

(764; 21%)

(130; 3%)

(48; 1%)

Maastricht

Venlo

Heerlen

Kerkrade

Sittard-Geleen

(3.592; 87%)

(199; 5%)

(68; 2%)

(43; 1%)

(38; 1%)

Zuid-Holland

Noord-Holland

Limburg

Noord-Brabant

Gelderland

(10.017; 26%)

(6.293; 17%)

(4.110; 11%)

(3.723; 10%)

(3.666; 10%)


3.6 Regionale spreiding internationale studenten: vestiging opleiding Maastricht en Eindhoven: belangrijkste, internationale opleidingsvestigingen Overeenkomstig de voorgaande ontwikkelingen: als we kijken naar de regionale spreiding van internationale studenten gelet op de vestigingsplaats van de opleiding die zij volgen, dan zien we wederom dat Maastricht en Eindhoven de belangrijkste, internationale opleidingsvestigingen huisvesten. Tabel 3.17 Top 5 gemeenten met vestiging opleiding internationale studenten, 2013 Positie 1 Noord-Brabant Limburg

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Eindhoven

Tilburg

Breda

's-Hertogenbosch

(1.943; 39%)

(1.579; 32%)

(1.287; 26%)

(160; 3%)

Maastricht

Venlo

Heerlen

Sittard-Geleen

(7.834; 67%)

(2.979; 26%)

(725; 6%)

(89; 1%)

Positie 5

-



49

4 Internationale zelfstandigen In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale zelfstandigen. Daarbij stellen we onder meer het volgende aan de orde: aantal internationale zelfstandigen, regionale spreiding, sectoren en omzet. Definities: dit hoofdstuk gaat nader in op internationale zelfstandigen. Met internationale zelfstandigen wordt hier bedoeld: 

Internationale zelfstandigen: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse paspoort die als natuurlijk persoon (zonder personeel) aangifte doet van omzetbelasting (BTW).


4.1 Aantal internationale zelfstandigen Verdubbeling van het aantal internationale zelfstandigen in Zuid-Nederland In 2013 telde Zuid-Nederland ruim 7.000 internationale zelfstandigen. Dit is meer dan het dubbele van het totale aantal in 2009 toen Zuid-Nederland bijna 3.500 internationale zelfstandigen telde. Aantal internationale zelfstandigen groeit gemiddeld met 20% per jaar Elk jaar neemt het aantal internationale zelfstandigen in Zuid-Nederland gemiddeld met 20% toe. Oftewel, gelet op deze groeicijfers zou de populatie internationale zelfstandigen eens in de vijf jaar verdubbelen. Tabel 4.1 Aantal economisch-actieve internationale zelfstandigen (per 31/12) naar bedrijfsvestigingsregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

Noord-Brabant

2.341

2.794 (+19%)

3.370 (+21%)

4.007 (+19%)

4.837 (+21%)

Limburg

1.131

1.344 (+19%)

1.567 (+17%)

1.804 (+15%)

2.184 (+21%)

Eindhoven

394

448 (+14%)

540 (+21%)

673 (+25%)

829 (+23%)

Veldhoven

35

37 (+6%)

44 (+19%)

46 (+5%)

52 (+13%)

Breda

234

286 (+22%)

378 (+32%)

451 (+19%)

539 (+20%)

Tilburg

271

318 (+17%)

373 (+17%)

436 (+17%)

559 (+28%)

186 24.772

220 (+18%) 29.475 (+19%)

256 (+16%) 35.696 (+21%)

310 (+21%) 42.523 (+19%)

382 (+23%) 51.009 (+20%)




50

4.1.1

Leeftijd

Internationale zelfstandigen in Zuid-Nederland: grootste groep is 35 tot 45 jaar In 2013 is meer dan een derde van de internationale zelfstandigen in Zuid-Nederland 35 to 45 jaar. Tabel 4.2 Leeftijd internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 15 tot 25 jaar

25 tot 35 jaar

35 tot 45 jaar

45 tot 55 jaar

55 tot 67 jaar

211 (4%)

1.383 (29%)

1.747 (36%)

1.086 (22%)

410 (8%)

Limburg

64 (3%)

487 (22%)

719 (33%)

636 (29%)

278 (13%)

Eindhoven

29 (3%)

275 (33%)

294 (35%)

168 (20%)

63 (8%)

Veldhoven

-

7 (13%)

16 (31%)

17 (33%)

10 (19%)

Breda

28 (5%)

182 (34%)

185 (34%)

106 (20%)

38 (7%)

Tilburg

28 (5%)

185 (33%)

205 (37%)

115 (21%)

26 (5%)


12 (3%)

97 (25%)

117 (31%)

108 (28%)

48 (13%)

2.309 (5%)

14.844 (29%)

18.190 (36%)

11.345 (22%)

3.957 (8%)

Noord-Brabant


4.1.2

Geslacht

Internationale zelfstandigen in Zuid-Nederland: overwegend mannen De populatie economisch-actieve, internationale zelfstandigen in Zuid-Nederland kent een oververtegenwoordiging van mannen. Zij vormen met ruim 3.700 zelfstandigen in 2013 een meerderheid van zo’n 68%. Tabel 4.3 Geslacht internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Mannen

Vrouwen

Totaal

Noord-Brabant

3.335 (69%)

1.502 (31%)

4.837

Limburg

1.433 (66%)

751 (34%)

2.184

550 (66%)

279 (34%)

829

Eindhoven Veldhoven

28 (54%)

24 (46%)

52

Breda

381 (71%)

158 (29%)

539

Tilburg

394 (70%)

165 (30%)

559


234 (61%)

148 (39%)

382

34.408 (68%)

16.237 (32%)

50.645


4.1.3

Nationaliteit

Overwegend Duitse en Poolse zelfstandigen De grootste groep internationale zelfstandigen in Zuid-Nederland is afkomstig uit Duitsland en Polen. In de gemeente Eindhoven zijn de internationale zelfstandig voor een belangrijke deel afkomstig uit Turkije en Polen. In de gemeente Maastricht gaat het vooral om Duitse en Belgische, internationale zelfstandigen.


51

Tabel 4.4 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale zelfstandigen, naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Turkije (19%)

Polen (18%)

Marokko (9%)

België (7%)

VK (6%)

Duitsland (24%)

Polen (10%)

Turkije (9%)

België (9%)

Marokko (7%)

Eindhoven

Turkije (22%)

Polen (12%)

Marokko (7%)

VK (7%)

Duitsland (6%)

Veldhoven

België (12%)

Polen (12%)

Duitsland (10%)

Turkije (10%)

Spanje (8%)

Breda

Polen (32%)

Marokko (11%)

Turkije (11%)

België (6%)

VK (6%)

Tilburg

Turkije (27%)

Polen (14%)

Marokko (12%)

Duitsland (5%)

België (4%)

Duitsland (18%) Turkije (17%)

België (16%) Polen (11%)

Turkije (9%) Marokko (9%)

VK (7%) Duitsland (7%)

Marokko (6%) VK (6%)

Noord-Brabant Limburg



4.1.4

Burgerlijke staat

Ruim 60% van internationale zelfstandigen in Zuid-Nederland gehuwd of samenwonend In 2013 was ruim 60% van de internationale zelfstandigen in Zuid-Nederland gehuwd of samenwonen. Tabel 4.5 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Gehuwd

Samenwonend


Noord-Brabant

2.738 (57%)

261 (5%)

1.838 (38%)

Limburg

1.251 (57%)

143 (7%)

790 (36%)

427 (52%)

40 (5%)

362 (44%)

Eindhoven Veldhoven

35 (67%)

-

16 (31%)

Breda

291 (54%)

45 (8%)

203 (38%)

Tilburg

326 (58%)

17 (3%)

216 (39%)


199 (52%)

27 (7%)

156 (41%)

26.641 (53%)

3.194 (6%)

20.810 (41%)



52

4.1.5

Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning

Overwegend koopwoningen Het grootste deel van de economisch-actieve internationale zelfstandigen in Zuid-Nederland (2013) woont in een koopwoning; circa 59%. Tabel 4.6 Type woning economisch-actieve internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Koopwoning

Huurwoning

Noord-Brabant

2.822 (58%)

2.015 (42%)

Limburg

1.313 (60%)

871 (40%)

502 (61%)

327 (39%)

Eindhoven Veldhoven

21 (40%)

31 (60%)

Breda

299 (55%)

240 (45%)

Tilburg

339 (61%)

220 (39%)


233 (61%)

149 (39%)

30.321 (60%)

20.324 (40%)


WOZ-waarde: met name tussen de 100.000 en 200.000 euro De grootste groep internationale zelfstandigen in Zuid-Nederland heeft een woning met een WOZwaarde tussen de 100.000 en 200.000 euro. Tabel 4.7 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013

Noord-Brabant Limburg Eindhoven Veldhoven

0 tot 100.000

100.000 tot

200.000 tot

300.000 tot

400.000 tot

500.000 euro

euro

200.000 euro

300.000 euro

400.000 euro

500.000 euro

of meer

136 (5%)

1.337 (47%)

752 (27%)

276 (10%)

140 (5%)

181 (6%)

173 (13%)

656 (50%)

265 (20%)

101 (8%)

39 (3%)

79 (6%)

28 (6%)

234 (47%)

145 (29%)

36 (7%)

20 (4%)

39 (8%)

-

6 (29%)

6 (29%)

-

-

-

Breda

16 (5%)

139 (46%)

84 (28%)

38 (13%)

10 (3%)

12 (4%)

Tilburg

17 (5%)

179 (53%)

77 (23%)

28 (8%)

14 (4%)

24 (7%)


21 (9%)

103 (44%)

54 (23%)

21 (9%)

11 (5%)

23 (10%)

3.378 (11%)

13.837 (46%)

7.647 (25%)

2.626 (9%)

1.183 (4%)

1.648 (5%)



53

4.2 Regionale spreiding internationale zelfstandigen: wonen Eindhoven en Maastricht belangrijkste woonplaatsen voor internationale zelfstandigen In Noord-Brabant is Eindhoven de gemeente in 2013 waar de meeste internationale zelfstandigen wonen; in totaal ruim 800 zelfstandigen. Daarnaast zijn Tilburg, Breda, ’s-Hertogenbosch en Helmond de belangrijkste woongemeenten voor internationale zelfstandigen. In Limburg is Maastricht de gemeente in 2013 waar de meeste internationale zelfstandigen wonen; in totaal bijna 400 zelfstandigen. Naast Maastricht zijn Venlo, Heerlen, Roermond en Sittard-Geleen belangrijke woongemeenten voor internationale zelfstandigen. Tabel 4.8 Top 5 woongemeenten economisch-actieve internationale zelfstandigen, naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Noord-Brabant Limburg

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Eindhoven

Tilburg

Breda

's-Hertogenbosch

Helmond

(829; 17%)

(559; 12%)

(539; 11%)

(336; 7%)

(249; 5%)

Maastricht

Venlo

Heerlen

Roermond

Sittard-Geleen

(382; 17%)

(249; 11%)

(223; 10%)

(149; 7%)

(139; 6%)


4.3 Sectoren Internationale zelfstandigen met name actief met Persoonlijke diensten Zo’n 27% van alle internationale zelfstandigen in Zuid-Nederland is actief in de sector ‘Persoonlijke diensten’. Naast de persoonlijke diensten zijn in Zuid-Nederland ook de Detachering- en uitzendbranche en de detailhandel van belang voor activiteiten van internationale zelfstandigen. Een volledige lijst van sectoren en de definitie van geaggregeerde sectoren is te vinden in bijlagen van dit rapport.


54

Tabel 4.9 Top 5 branche economisch-actieve internationale zelfstandigen in Zuid-Nederland, naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Noord-Brabant Limburg Eindhoven Veldhoven Breda Tilburg Maastricht

Nederland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Persoonlijke

Adviesdiensten

Detailhandel

Bouwnijverheid

Horeca

diensten (27%)

(18%)

(12%)

(10%)

(8%)

Persoonlijke

Adviesdiensten

Detailhandel

Horeca

Bouwnijverheid

diensten (27%)

(17%)

(14%)

(9%)

(9%)

Adviesdiensten

Persoonlijke dien-

Detailhandel

Bouwnijverheid

Horeca

(25%)

sten (24%)

(11%)

(8%)

(7%)

Adviesdiensten

Persoonlijke dien-

Detailhandel

Horeca

Gezondheid en

(31%)

sten (27%)

(13%)

(8%)

welzijn (6%)

Persoonlijke

Adviesdiensten

Detailhandel

Bouwnijverheid

Horeca

diensten (39%)

(13%)

(10%)

(10%)

(6%)

Persoonlijke

Adviesdiensten

Detailhandel

Horeca

Bouwnijverheid

diensten (28%)

(18%)

(12%)

(9%)

(8%)

Persoonlijke

Adviesdiensten

Detailhandel

Horeca

Vervoer

diensten (32%)

(22%)

(13%)

(9%)

(4%)

Persoonlijke

Det.- en uitzend-

Detailhandel

Bouwnijverheid

Horeca

diensten (30%)

branche (19%)

(10%)

(10%)

(6%)


4.4 Omzet Omzet tussen 30.000 en 100.000 euro De grootste groep internationale zelfstandigen in Zuid-Nederland heeft in 2013 een omzet tussen de 30.000 en 100.000 euro. Tabel 4.10 Jaaromzet economisch-actieve internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Tot 3.000

3.000 tot

10.000 tot

30.000 tot

100.000 tot

300.000

euro

10.000 euro

30.000 euro

100.000 euro

300.000 euro

euro of meer

Noord-Brabant

658 (14%)

739 (15%)

1.344 (28%)

1.470 (30%)

493 (10%)

133 (3%)

Limburg

315 (14%)

362 (17%)

556 (25%)

662 (30%)

233 (11%)

56 (3%)

Eindhoven

140 (17%)

117 (14%)

241 (29%)

253 (31%)

58 (7%)

20 (2%)

Veldhoven

7 (13%)

8 (15%)

14 (27%)

13 (25%)

10 (19%)

-

Breda

65 (12%)

85 (16%)

194 (36%)

129 (24%)

56 (10%)

10 (2%)

Tilburg

79 (14%)

86 (15%)

171 (31%)

144 (26%)

59 (11%)

20 (4%)

Maastricht

67 (18%)

74 (19%)

91 (24%)

103 (27%)

37 (10%)

10 (3%)

Nederland

6.837 (13%)

8.477 (17%)

14.704 (29%)

14.857 (29%)

4.625 (9%)

1.145 (2%)



55

5 Overall analyse en conclusies In dit hoofdstuk komen een aantal conclusies en ontwikkelingen aan bod voor de drie onderzochte populaties in Noord-Brabant en Limburg. We duiden deze conclusies door de ontwikkelingen op regionaal niveau te koppelen aan ontwikkelingen op landelijk niveau.

5.1 Internationale werknemers Bijna verdubbeling van het aantal economisch-actieve, internationale werknemers In 2013 telde Zuid-Nederland bijna 109.000 economisch-actieve, internationale werknemers. Het aantal internationale werknemers is de afgelopen vijf jaar bijna verdubbeld; in 2009 telde ZuidNederland ruim 58.000 economisch-actieve, internationale werknemers. Omvangrijkste populatie in Noord-Brabant; in Limburg verdubbeling In Zuid-Nederland bevindt de grootste populatie economisch-actieve internationale werknemers zich in de provincie Noord-Brabant; ruim 71.000 in 2013. Sinds 2009 is het aantal economisch-actieve, internationale werknemers met 30.000 personen toegenomen. Werkzame beroepsbevolking krimpt; internationale populatie groeit daarentegen fors De totale werkzame beroepsbevolking is in Nederland tussen 2009 en 2013 licht afgenomen (-3%); in Noord-Brabant en Limburg de ontwikkeling van de totale werkzame beroepsbevolking respectievelijk -3% en -3% (gelijk aan de Nederlandse trend voor de werkzame beroepsbevolking). De populatie van internationale werknemers is daarentegen in dezelfde periode fors toegenomen; in Nederland 56%. De groei van internationale werknemers in Noord-Brabant was hoger (+71%); de groei in Limburg van het aantal internationale werknemers was fors hoger (dan het Nederlands gemiddelde): 123%. Tabel 5.1 Ontwikkeling aantal economisch-actieve werknemers (internationaal en totaal), naar werkregio NL totaal (CBS) Int. werkn.

2009

2013

Ontw.

Noord-Brabant

Limburg

7.134.000

6.947.000

- 3%

-3%

-3%

302.300

472.000

+56%

+71%

+123%

Bron: gegevens CBS en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio

Vooral sterke vertegenwoordiging van internationale kenniswerkers in Noord-Brabant De provincie Noord-Brabant – met de gemeente Eindhoven in het bijzonder – herbergt een omvangrijke populatie kenniswerkers; in 2013 was 16% van alle internationale werknemers in de provincie Noord-Brabant een kenniswerker (11.300 kenniswerkers); terwijl van alle internationale werknemers in Zuid-Nederland 14% kenniswerker is in 2013 (in Limburg 11%).


56

Het modale inkomen van alle werknemers in Nederland laat tussen 2009 en 2013 een lichte groei zien (+2%). Over dezelfde periode daalt het gemiddelde fiscale jaarinkomen van de internationale werknemer in Nederland met 14%. In Noord-Brabant zien we een zelfde daling van het gemiddeld inkomen van de internationale werknemers; in Limburg is de daling hoger (-19%). Tabel 5.2 Ontwikkeling jaarinkomen economisch-actieve werknemers (internationaal en totaal), naar werkregio 2009

2013

Ontw.

Noord-Brabant

Limburg

NL totaal (CBS)

€ 32.500

€ 33.000

+2%

-

-

Int. werkn.

€ 34.200

€ 29.400

-14%

-13%

-19%

Bron: gegevens CBS en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio

5.2 Internationale studenten Groei aantal internationale studenten Zuid-Nederland onder Nederlands gemiddelde Het aantal ingeschreven studenten in Nederland als geheel is tussen 2009 en 2013 nauwelijks gewijzigd (-1%). De populatie internationale studenten ingeschreven aan een Nederlandse onderwijsinstelling groeide over dezelfde periode met 29%. In Zuid-Nederland bleef de groei van aantal internationale studenten onder het Nederlandse gemiddelde: 21% versus 29% (landelijk). De ontwikkeling van het aantal internationale studenten in Noord-Brabant volgt in de periode 20092013 nagenoeg de landelijke trend (+28%). Het aantal internationale studenten in de provincie Limburg is in dezelfde periode wel toegenomen, maar minder sterk vergelijken met de landelijke trend voor het aantal internationale studenten; +19% versus +29% (landelijk). Tabel 5.3 Ontwikkeling aantallen studenten (internationaal en totaal), naar studieregio NL totaal Int. studenten

2009

2013

Ontw.

Noord-Brabant

Limburg

690.554

688.137

-1%

-

-

46.986

60.430

+29%

+28%

+19%

Bron: gegevens DUO en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Noord-Brabant: WO-studierichtingen Economie en Techniek bovengemiddeld populair De studierichtingen Economie en Techniek zijn bovengemiddeld populair onder internationale studenten in Noord-Brabant. Van alle WO-studenten in Nederland kiest respectievelijk 16% en 13% voor deze opleidingen; in Noord-Brabant is dit voor internationale studenten veel hoger: respectievelijk 35% en 38%.


57

Limburg: WO-studierichtingen Economie en Gedrag & Maatschappij bovengemiddeld populair De studierichtingen Economie en Gedrag & Maatschappij zijn bovengemiddeld populair onder internationale studenten in Limburg. Van alle WO-studenten in Nederland kiest respectievelijk 16% en 19% voor deze opleidingen; in Limburg is dit voor internationale studenten veel hoger: respectievelijk 39% en 25%. Tabel 5.4 Verdeling studenten (internationaal en totaal) naar type WO-opleiding, naar studieregio Economie

Gedrag & Maatschappij

Techniek

16%

19%

13%

Noord-Brabant

35%

7%

38%

Limburg

39%

25%

0%

NL totaal Int. studenten


Noord-Brabant: HBO Economie en HBO Techniek zeer populair onder internationale studenten Van de HBO-opleidingen in Noord-Brabant zijn voor HBO Economie en HBO Techniek zeer populair onder internationale studenten. Terwijl landelijk 27% van de studenten kiest voor een HBO Economie opleiding en 17% voor HBO Techniek is dat in Noord-Brabant hoger voor internationale studenten: respectievelijk 43% en 21%. Limburg: internationale studenten kiezen met name voor HBO Economie Van de HBO-opleidingen in Limburg is vooral HBO Economie zeer populair onder internationale studenten. Landelijk kiest 27% van de studenten kiest voor een HBO Economie opleiding; in Limburg is het aandeel internationale studenten dat kiest voor HBO Economie fors hoger: 60%. Tabel 5.5 Verdeling studenten (internationaal en totaal) naar type HBO-opleiding, naar studieregio Economie

Gedrag & Maatschappij

Techniek

27%

16%

17%

Noord-Brabant

43%

2%

21%

Limburg

60%

2%

11%

NL totaal Int. studenten


5.3 Internationale zelfstandigen Verdubbeling van het aantal internationale zelfstandigen in Zuid-Nederland In 2013 telde Zuid-Nederland ruim 7.000 internationale zelfstandigen. Dit is meer dan het dubbele van het totale aantal in 2009 toen Zuid-Nederland bijna 3.500 internationale zelfstandigen telde. Het aantal zelfstandigen in Nederland groeide in de periode 2009-2013 met 15%; de ontwikkeling in Zuid-Nederland lag daar iets onder (respectievelijk +14% en 12% in Noord-Brabant en Limburg). Het


58

aantal internationale zelfstandigen is echter de afgelopen jaren in Nederland forser gestegen: de groei tussen 2010 en 2013 bedroeg 73%. De groei in Noord-Brabant en Limburg was in dezelfde periode nog groter. De groei van het aantal internationale zelfstandigen in deze provincies bedroeg respectievelijk 107% en 93%. Tabel 5.6 Aantal economisch-actieve zelfstandigen (internationaal en totaal), naar bedrijfsvestigingsregio NL totaal (CBS) Int. zelfstandigen

2010*

2013

Ontw.

Noord-Brabant

Limburg

624.900

716.200

+15%

+14%

+12%

29.500

51.000

+ 73%

+107%

+93%

*Wegens beperkte beschikbaarheid van gegevens tonen we in deze tabel de ontwikkeling vanaf 2010 Bron: gegevens CBS en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.


59

Bijlage 1: Verantwoording B1.1 Aanpak van het onderzoek Het onderzoek en bijbehorende analyses zijn uitgevoerd door Decisio | Economisch onderzoek en Advies te Amsterdam in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en negen expatcenters in Nederland. Gegevensbronnen Voor het onderzoek zijn door Decisio diverse gegevensbronnen geraadpleegd. Het gaat daarbij om de volgende bronnen: 

Fiscale Loon Gegevens (FLG): betreft gegevens afkomstig van de Belastingdienst. De informatie betrof gegevens over economisch-actieve, internationale werknemers in Nederland. De gegevens zijn met toestemming van het ministerie van Financiën en met medewerking van de Belastingdienst eenmalig voor dit onderzoek ter beschikking gesteld. Direct tot een individu te herleiden gegevens zijn in de verstrekte datasets versleuteld tot een niet tot een persoon te herleiden waarde. Het bestand bevat gegevens over alle internationale werknemers die door het verrichten van actieve arbeid bij een in Nederland gevestigde werkgever loonheffing hebben aan de Belastingdienst. De arbeids- of verblijfsduur van de desbetreffende personen is daarbij geen onderscheidend criteria: of een persoon nu 1 dag of 1 jaar heeft gewerkt; zolang deze persoon loonheffing heeft betaald, is deze opgenomen in de FLG van de Belastingdienst 5.



Omzetbelasting: betreft gegevens afkomstig van de Belastingdienst. De informatie betrof gegevens over economisch-actieve, internationale zelfstandigen in Nederland. De gegevens zijn met toestemming van het ministerie van Financiën en met medewerking van de Belastingdienst eenmalig voor dit onderzoek ter beschikking gesteld. Direct tot een individu te herleiden gegevens zijn in de verstrekte datasets versleuteld tot een niet tot een persoon te herleiden waarde.



Gegevens internationale studenten: de gegevens over internationale studenten zijn verkregen door tussenkomst en medewerking van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Direct tot een individu te herleiden gegevens zijn in de verstrekte datasets versleuteld tot een niet tot een persoon te herleiden waarde.



Gegevens Probas: met toestemming en medewerking van het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn gegevens verkregen uit het meldingenregister protocollaire basisadministratie (Probas). Probas registreert gegevens van medewerkers van in Nederland gevestigde ambassades, consulaten en 34 internationale organisaties.

5 PS: vanaf begin 2014 geldt de Registratie Niet-Ingezetenen (RNI). Deze registratie geldt voor personen die niet of korter dan 4 maanden in Nederland verblijven en een relatie hebben met een Nederlandse overheidsinstelling: zoals de Belastingdienst. Voor toekomstig onderzoek is de RNI niet toepassing: zolang internationale personen, waaronder niet-ingezetenen, in Nederland werken en loonheffing betalen zullen zij opgenomen zijn in de FLG van de Belastingdienst.


60

Dataverwerking en –analyses Alle verkregen brongegevens zijn door Decisio verwerkt en geanalyseerd. Om tot analyseerbare gegevens te komen zijn de volgende controle- en verwerkingstappen uitgevoerd (deze stappen hebben vooral betrekking tot het gegevensbestand met Fiscale Loon Gegevens): 

Controle looncodes actieve arbeid: in het FLG-bestand zijn gegevens met betrekking tot looncodes (anders dan 11 t/m 17 conform registratie Belastingdienst) voor niet-actieve arbeid (bijv. uitkeringen etc.) verwijderd (indien aanwezig).



Leeftijdscategorie 15 t/m 67 jaar: in het FLG-bestand zijn gegevens met betrekking tot werknemers die jonger waren dan 15 jaar of ouder waren dan 67 jaar van het betreffende onderzoeksjaar verwijderd.



Nul of negatief fiscaal loon: in het FLG-bestand zijn contracten met nul of negatief fiscaal loon uit de dataset verwijderd.



Nationaliteit onbekend: indien in het FLG-bestand werknemers waren opgenomen met een onbekende nationaliteit dan zijn deze verwijderd uit de datasets.



Conversie van ‘contracten’ naar ‘personen’: de basisdata van een FLG-bestand bestaat uit contracten. Immers, een persoon kan op jaarbasis meer dan een arbeidscontract hebben. Ten behoeve van analysedoeleinden is op enig moment in de dataverwerking een omslag gemaakt van ‘contracten’ naar ‘personen’. Daarbij is de keuze gemaakt om per persoon de gegevens van dat contract te handhaven waarvoor de betreffende persoon in het betreffende onderzoek jaar het hoogste fiscale loon heeft ontvangen.



Berekeningen: aan de basisdata van het FLG-bestand is nieuwe data toegevoegd op basis van de volgende berekeningen: o

Totaal aantal contracten per internationale werknemer

o

Totaal verdiende loon als optelsom van alle contracten in het betreffende jaar

o

Totaal aantal SV-dagen als optelsom van allen contracten in het betreffende jaar

o

Contractduur op basis van begin- en einddatum van contract waarvoor de persoon in het betreffende jaar het hoogste fiscale loon heeft ontvangen

o

Totaal fiscale loon op jaarbasis berekend op basis van contract met hoogste fiscale loon en aantal SV-dagen



Regionale indelingen: op basis van de basisdata van het FLG-bestand over woon- en werkpostcodes zijn diverse, aanvullende regionale indelingen toegevoegd:



o

Wonen: gemeente, provincie, regio, grootstedelijke agglomeratie en stadsgewest

o

Werken: idem

Onderscheid totale populatie: in de rapportage gaan we in op de totale populatie economischactieve, internationale werknemers; tevens wordt in de rapportage gesproken over het aantal economisch-actieve kenniswerkers en het aantal economisch-actieve arbeidsmigranten. Beide groepen (kenniswerkers en arbeidsmigranten) zijn altijd verbijzondering van de totale populatie economisch-actieve, internationale werknemers.


61

B1.2 Gehanteerde definities In het onderzoek worden diverse begrippen gehanteerd waarvoor de volgende definities gelden: 

Economisch-actieve, internationale werknemer: een economisch-actieve, internationale werknemer is een persoon (in de leeftijdscategorie 15 t/m 66 jaar) in loondienst bij een in Nederland gevestigde organisatie waarvoor loonheffing is betaald aan de Belastingdienst. Daarnaast geldt dat deze persoon alleen een buitenlandse nationaliteit heeft; oftewel deze persoon heeft niet de Nederlandse nationaliteit. De argumentatie voor deze definitie is dat met het onderzoek beoogd is om de populatie internationale werknemers zo allesomvattend mogelijk in kaart brengen. Daarbij is er rekening mee gehouden dat de persoon wel tot de beroepsbevolking (leeftijdscriterium6) behoort, niet economisch-inactief7 is en niet het Nederlands paspoort bezit 8.



Kenniswerker: een kenniswerker is een economisch-actieve werknemer. Daarnaast is voor kenniswerkers een minimale looneis gesteld (criterium 1: fiscaal loon/loon voor belastingen) voor twee leeftijdsgroepen en een minimaal aantal SV-dagen (Sociale Verzekeringen) (criterium 2: als representant van de arbeidsduur). De minimale (fiscale) looneisen per jaar per leeftijdsgroep zijn:

Leeftijd

2009

2010

2011

2012

2013

< 30 jaar

€ 25.198

€ 25.761

€ 25.985

€ 26.605

€ 27.109

≥ 30 jaar

€ 34.361

€ 35.128

€ 35.433

€ 35.867

€ 36.407

De bedragen voor de minimale fiscale looneis per jaar per leeftijdsgroep zijn ontleend aan de bruto loonbedragen per jaar zoals gepubliceerd in de Kennismigrantenregeling (of ’30 procent regeling’). Voor berekening van de fiscale loonsom is 70% genomen van de bruto loonbedragen per jaar (zoals bekend per jaar en per leeftijdsgroep in de Kennismigrantenregeling) (criterium 1). Als weerspiegeling van de arbeidsduur is uitgegaan van tenminste 87 SV-dagen (gelijk aan 4 maanden) (criterium 2). In diverse publicaties op het vlak van de internationale arbeidsmarkt worden uiteenlopende definities gehanteerd voor ‘kenniswerker’. De ‘kenniswerker’ is daarmee niet een vast omrand begrip: al naar gelang de doelstellingen van de verschillende onderzoeken variëren de criteria die gehanteerd worden om de ‘kenniswerker’ te duiden. In onderhavig onderzoek is een relatief ruime definitie gehanteerd voor het begrip ‘kenniswerker’ vanwege de overall insteek van onderhavig onderzoek om de populatie internationale werknemers zo allesomvattend mogelijk in kaart te brengen. Andere onderzoeken9 hanteren aanvullende criteria zoals beroep, opleidingsniveau of andere inkomensnormen per leeftijdsgroep.

6 Normaliter de leeftijdscategorie 15 tot en met 64 jaar, echter in verband met de wijziging van de pensioengerechtigde leeftijd (67 jaar) is in dit onderzoek uitgegaan van de leeftijdscategorie 15 tot en met 66 jaar. 7 Niet economisch-actief is bijvoorbeeld: met pensioen, Ziektewet, bijstandsuitkering etc. De economischinactieve, internationale werknemers vormen niet de doelgroep van de regionale expatcenters. 8 Indien de persoon wel een Nederlands paspoort bezit, is er verondersteld dat de persoon de intentie heeft gehad zich permanent in Nederland te vestigen. 9 Bijvoorbeeld: PBL, 2014: Buitenlandse kenniswerkers in Nederland, waar werken en wonen ze en waarom?


62



Arbeidsmigrant: een arbeidsmigrant is een economisch-actieve, internationale werknemer. Indien een economisch-actieve, internationale werknemer geen kenniswerker is (zie voorgaande definitie) dan is deze persoon gerekend tot de groep ‘arbeidsmigranten’. PS: het kan voorkomen dat een arbeidsmigrant een inkomen verdiend heeft dat valt binnen de definitie van een ‘kenniswerker’ (zie voorgaande definitie). Echter, in voorkomende gevallen is er toch sprake van een arbeidsmigrant omdat voor deze persoon niet voldaan wordt aan het tweede criterium: een arbeidsduur (aantal SV-dagen) van minimaal 4 maanden.



Instroom: met instroom wordt bedoeld dat een internationale werknemer economisch-actief wordt/is. Oftewel, er vindt afdracht van loonheffing aan de Belastingdienst plaats. Instroom betekent derhalve niet altijd dat een internationale werknemer instroomt in Nederland; het kan namelijk ook zijn dat de internationale werknemer al in Nederland gevestigd is maar van economisch-inactief economisch-actief wordt.



Uitstroom: met uitstroom wordt bedoeld dat een internationale werknemers economisch-inactief wordt/is (zie ook voorgaande definitie van ‘instroom’).



Duur economische activiteit: de periode waarin daadwerkelijk loonheffing wordt betaald door de economisch-actieve, internationale werknemer.



Internationale studenten: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse paspoort die onderwijs volgen aan een publiek gefinancierde onderwijsinstelling in Nederland.



Internationale zelfstandigen: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse paspoort die als natuurlijk persoon (zonder personeel) aangifte doet van omzetbelasting (BTW).



Werkregio: de regio (gemeenten, provincie, afgebakende regio) waar de internationale werknemer (of student, of zelfstandige) werkzaam is.



Woonregio: de regio (gemeenten, provincie, afgebakende regio) waar de internationale werknemer (of student, of zelfstandige) woonachtig is.



De woon-werkbalans (of pendelbalans): van een regio duidt het verschil tussen enerzijds het aantal economisch-actieve internationale werknemers werkzaam in een regio, en anderzijds het aantal economisch-actieve internationale werknemers woonachtig in een regio. Het gaat hierbij uitsluitend om internationale werknemers met een bekende woonlocatie in Nederland; werknemers met een onbekende/buitenlandse woonregio zijn buiten beschouwing gelaten. Het aantal economisch-actieve internationale werknemers kan hierdoor afwijken van de aantallen in paragraaf 2.6. De woon-werkbalans is berekend door het aantal economisch-actieve, internationale werknemers in een regio te verminderen met het aantal economisch-actieve, internationale inwoners van diezelfde regio. Het verschil duidt of een regio overwegend een werk- danwel woonregio is.



Inkomende pendel: dit zijn werknemers die buiten de regio wonen, maar in de regio werken.



Uitgaande pendel: bestaat uit inwoners van een regio die werken buiten de regio. Is de uitgaande pendel groter dan de inkomende pendel, dan werken meer inwoners buiten de eigen regio dan dat er werknemers van buiten de regio in de regio werkzaam zijn.



Geprivilegieerden: geprivilegieerden zijn economisch-actieve, internationale personen (15 t/m 66 jaar) die werkzaam zijn bij een ambassade, consulaat of een van de internationale organisa-


63

ties10 in Nederland. Geprivilegieerden zijn niet opgenomen in de FLG-data van de Belastingdienst. Gegevens zijn ontleend aan de Probas-registratie (Ministerie BuZa).

B1.3 Regio-indelingen In de diverse regio-rapporten die in het kader van dit onderzoek zijn opgesteld zijn verschillende regio-indelingen gehanteerd. Deze regio-indelingen zijn: MRA (gemeenten): Aalsmeer Almere Amstelveen Amsterdam Beemster Beverwijk Blaricum Bloemendaal Bussum Diemen Edam-Volendam Haarlem H’liede-Spaarnwoude Haarlemmermeer Heemskerk Heemstede Hilversum Huizen Landsmeer Laren Lelystad Muiden Naarden Oostzaan Ouder-Amstel Purmerend Uitgeest Uithoorn Velsen Waterland Weesp Wijdemeren Wormerland Zaanstad Zandvoort Zeevang

Regio Food Valley (gemeenten): Wageningen Ede Nijkerk Scherpenzeel Renswoude Barneveld Rhenen Veenendaal

Rotterdam Werkgebied R'dam Partners postcodes): 2901 – 2909 2911 – 2914 2921 – 2941 2951 – 2977 2981 – 2989 2291 – 2995 3011 – 3089 3111 – 3125 3131 – 3139 3141 – 3146 3150 – 3151 3155 – 3156 3161 – 3176 3180 – 3199 3201 – 3299

Regio Haaglanden (gemeenten): Den Haag Zoetermeer Westland Delft L’dam-Voorburg Pijnacker-Nootdorp Rijswijk Wassenaar Midden-Delfland

Leidse regio (gemeenten): Leiden Leiderdorp Oegstgeest Voorschoten Zoeterwoude Katwijk

Regio 070 (gemeenten): Den Haag L’dam-Voorburg Rijswijk Wassenaar Regio 015 (gemeenten): Delft

10http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ambassades-consulaten-en-overigevertegenwoordigingen/internationale-organisaties


64

Bijlage 2: Overzicht sectoren In de analyse onderscheiden we 28 sectoren. In dit overzicht laten we zien hoe deze sectoren zich verhouden tot de branchecodes van de Belastingdienst en geven we enkele voorbeelden van branches die onder een bepaalde sector vallen. Een aandachtspunt hierbij is dat branchecodes van de Belastingdienst uit 4 cijfers bestaan, terwijl we hier alleen de eerste 2 cijfers van deze codes presenteren. We onderscheiden de volgende sectoren: 

Landbouw en visserij (branchecodes 01 t/m 03 in de database): o.a. Akkerbouwbedrijven, Pluimvee- en gevogeltefokkerijen, Groentekwekerijen, Bosexploitatie en –beheer, Visteelt.



Delfstoffenwinning (branchecodes 12 t/m 19 in de database): o.a. Aardgaswinning, Aardolie- en aardgasexploratie, Zoutwinning)



Voedingsmiddelen (branchecodes 20 t/m 21 in de database): o.a. Slachthuizen, Zuivel- en melkproductenfabrieken, Cacao- en chocoladefabrieken, Deegwarenfabrieken etc.



Overige industrie (branchecodes 21 en 38 t/m 39 in de database): o.a. Sigarettenfabrieken (branchecode 21) en Orthopedische en prothese-artikelen-fabrieken, Muziekinstrumentenfabrieken, Sportartikelenfabrieken etc.



Textiel, lederwaren (branchecodes 22 t/m 24 in de database): o.a. Textielblekerijen, -ververijen, -drukkerijen, Linoleum- en viltzeilfabrieken, Schoenfabrieken etc.



Hout, bouwmaterialen, glas (branchecodes 25 t/m 32 in de database): o.a. Timmerfabrieken, Meubelstoffeerderijen, Natuursteenbewerkingsbedrijven etc.



Papier, uitgeverijen, drukkerijen (branchecodes 26 t/m 27 in de database): o.a. Papier- en kartonfabrieken, Diepdrukkerijen, Boekuitgeverijen etc.



Chemie en kunststof (branchecodes 28 t/m 31 in de database): o.a. Aardolieraffinaderijen, Kunstmeststoffenfabrieken, Drukinktfabrieken, Rubberbandenfabrieken etc.



Metaal en metaalproducten (branchecodes 33 t/m 34 in de database): o.a. Stamp-, pers-, dieptrek- en forceerbedrijven, Smederijen, Lasinrichtingen etc.



Machines (branchecode 35 in de database): o.a. Verpakkingsmachinefabrieken, Machineonderdelenfabrieken, Machinereparatiebedrijven etc.



Elektrische apparaten (branchecode 36 in de database): o.a. Elektrische draad- en kabelfabrieken, Fabrieken van radio- en televisie-ontvangapparaten, etc.



Transportmiddelen (branchecode 37 in de database): o.a. Carrosseriefabrieken, Wagonbouw en spoorwegwerkplaatsen, Vliegtuigbouw- en vliegtuigreparatiebedrijven, etc.



Nutsbedrijven (branchecode 40 in de database): o.a. Elektriciteitsproduktiebedrijven, Gasdistributiebedrijven, Waterdistributiebedrijven etc.



Bouwnijverheid (branchecodes 51 t/m 52 in de database): o.a. Betonijzervlechtersbedrijven, Slopersbedrijven (bouwwerken), Stukadoorsbedrijven, Isolatiebedrijven etc.



Groothandel (branchecodes 61 t/m 64 in de database): Groothandels in allerlei artikelen.



Detailhandel (branchecodes 65 t/m 66 en 68 in de database): Detailhandels in allerlei artikelen.



Horeca (branchecode 67 in de database): o.a. Viskramen, Koffiehuizen, Hotels, Pensions etc.



Vervoer (branchecodes 71 t/m 77 in de database): o.a. Spoorwegen, Taxibedrijven, Luchtvaartbedrijven, Postdiensten etc.


65



Financiën (branchecodes 81 t/m 82 in de database): o.a. Algemene banken, Effektenkredietinstellingen, Pensioenfondsen etc.



Persoonlijke diensten (branchecodes 83 en 95 t/m 97 in de database): o.a. Woningbouwvereningingen en –stichtingen, Bemiddelingsbureaus voor onroerende goederen, Jeugd- en jongerenwerk, Musea, Planten- en dierentuinen, Tennisverenigingen, Schoonheidsinstituten etc.



Detachering- en uitzendbranche (branchecodes 84 en 87 in de database): o.a. Octrooibureaus, Binnenhuisarchitecten, Uitzendbureaus van arbeidskrachten, Bewakingsdiensten etc.



Facilitaire diensten (branchecodes 85 en 98 in de database): o.a. Bouwmachineverhuurbedrijven, Verhuurbedrijven van laadbakken voor puin, schroot, Autowasserijen etc.



Zakelijk beheer (branchecode 86 in de database): Holding-, trustee- of houdstermaatschappijen.



Overheid (branchecodes 26 t/m 27 in de database): o.a. Belastingkantoren, kadasters, Ambassades, gezantschappen en consulaten, Politie, Ziekenfondsen etc.



Maatschappelijke organisaties (branchecodes 91 en 94 in de database): o.a. Religieuze organisaties, Bejaardentehuizen, Dagverblijven voor geestelijk gehandicapten, Gezinsverzorging en gezinshulp etc.



Onderwijs (branchecode 92 in de database): o.a. Kleuterscholen, Algemeen voortgezet onderwijs, Autorijscholen etc.



Gezondheid en welzijn (branchecode 93 in de database): o.a. Algemene ziekenhuizen, Verslavingsklinieken, Huisartsenpraktijken, Verloskundigenpraktijken, Medische laboratoria etc.



Onbekend (branchecode 99 in de database): onbekend of ondernemingen zonder bedrijfsactiviteit.


66

Bijlage 3: Overzicht CROHO De indeling van ho opleidingen naar onderwijsgebied gebaseerd op het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs (CROHO). CROHO-waardes Economie

Gedrag en maatschappij

Gezondheidszorg Landbouw en natuurlijke omgeving

Natuur Onderwijs

Recht Taal en cultuur

Techniek

Sectoroverstijgend

Voorbeeldopleidingen B Bedrijfskunde, M Business Administration, B Technologie Management, M Supply Chain Management, M International Business, B Vastgoed en Makelaardij. Pedagogische wetenschappen, M Human Geography, M Urban Studies (research), M Psychology, M Development Studies, M Forensische Criminologie. B Geneeskunde, M Tandheelkunde, B Gezondheidswetenschappen, M Health Education and Promotion, M Diergeneeskunde. Economie van landbouw en milieu, Rurale ontwikkelingsstudies, B Agrotechnologie, B Bodem, Water, Atmosfeer, B Toegepaste Biologie. B Natuurwetenschappen, B Scheikunde, B Biologie, B Moleculaire Levenswetenschappen, M Environmental Sciences. M Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Aardrijkskunde, M Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de eerste graad in Engelse Taal en Cultuur, M Science Education and Communication. B European Law School, B Rechtsgeleerdheid, M International and European Law, M Recht en Bestuur, M Law and Technology. B Religiewetenschappen, B Griekse en Latijnse Taal en Cultuur, B Kunstgeschiedenis, M Language and Communication (research), M Niederlande-DeutschlandStudien. M Water Technology (joint degree), B Scheikundige Technologie, M Embedded Systems, M Automotive Technology, M Computer Science and Engineering, M Science and Technology of Nuclear Fusion. B Liberal Arts and Sciences, M Victimology and Criminal Justice, B Windesheim Honours College, B Technology and Liberal Arts & Sciences.


67

Bijlage 4: Duiding ontwikkeling aantal kenniswerkers De jaarlijkse mutatie van het aantal kenniswerkers kan door volgende variabelen redenen toe- of afnemen ten opzichte van het voorgaande jaar. 

Een arbeidsmigrant is kenniswerker geworden (toename van de groep kenniswerkers).



Een kenniswerker is arbeidsmigrant geworden (afname van de groep kenniswerkers).



Een internationale werknemers wordt economisch actief in Nederland en voldoet aan de norm voor kenniswerkers (toename van de groep kenniswerkers).



Een economisch-actieve kenniswerker verlaat Nederland of wordt economisch inactief (afname van de groep kenniswerkers).

De onderstaande grafieken tonen voor ieder jaar voor elk van de bovengenoemde variabelen de bijdrage aan de ontwikkeling van het aantal kenniswerkers.


68

De ontwikkeling tussen 2012 en 2013 wijkt duidelijk af van de gemiddelde ontwikkeling tussen 2009 en 2012. De grootste verschillen zitten in het aantal arbeidsmigranten dat kenniswerker is geworden, de toename van het aantal kenniswerkers dat arbeidsmigrant is geworden en een sterke toename van het aantal kenniswerkers dat niet meer economisch actief is in Nederland. De onderstaande grafiek laat deze verschillen per jaar nog eens zien.

Het aantal arbeidsmigranten dat kenniswerker is geworden en vice versa De verschuiving tussen arbeidsmigranten en kenniswerkers (Van AM naar KW en Van KW naar AM) werkt twee kanten op: als een kenniswerker arbeidsmigrant wordt, groeit de groep arbeidsmigranten, en wordt de groep kenniswerkers kleiner. Als een arbeidsmigrant kenniswerker wordt, is het precies andersom. Het netto effect op de omvang van de populatie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland is daarmee nul. De totale omvang van de verschuiving tussen arbeidsmigranten en kenniswerkers neemt in de loop van de jaren af. Met andere woorden, steeds minder mensen zijn in het ene jaar kenniswerker en in het andere jaar arbeidsmigrant. Daar staat tegenover dat de groep arbeidsmigranten die in het volgende jaar kenniswerker is, sneller afneemt dan de totale verschuiving tussen arbeidsmigranten en kenniswerkers. Dat betekent een jaarlijkse toename van de groep kenniswerkers die arbeidsmigranten worden. De belangrijkste reden voor deze toename is de afname van de gemiddelde contractduur. Er zijn simpelweg minder internationale werknemers die aan de norm voldoen om als kenniswerker aangemerkt te worden. Tussen 2009 en 2012 was er een netto toename van het aantal kenniswerkers door de verschuiving tussen arbeidsmigranten en kenniswerkers, maar in 2013 was er een netto afname van bijna 9.000 kenniswerkers.


69

Uitstroom van kenniswerkers Een andere belangrijke reden voor de afname van de groep kenniswerkers is de sterke toename van de uitstroom. Deze uitstroom resulteert direct in een afname van de omvang van de populatie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland. Het kan bij uitstroom gaan om mensen die nog wel in Nederland verblijven maar werkloos zijn geworden, maar het kan ook gaan om mensen die zijn teruggekeerd naar hun eigen land. Er is niet een specifieke reden aan te geven waarom de uitstroom in zo’n sterke mate is toegenomen. Feit is wel dat er tot 2012 een netto toename van het aantal kenniswerkers was door inen uitstroom (instroom was hoger dan de uitstroom), maar in 2013 een grote afname van bijna 10.000 kenniswerkers. Wanneer we kijken naar de samenstelling van deze uitgestroomde groep, dan verschilt deze op het punt van leeftijd, inkomen, branche en land van herkomst niet sterk van die van 2012. Er is daarmee geen duidelijke reden aan te geven waarom er in 2013 relatief veel kenniswerkers zijn uitgestroomd.


70

Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland. Regiorapport Zuid-Nederland

Recommend Documents