Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland

Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland Overallrapport Nederland inclusief verbijzondering 12 provincies

OPGESTELD IN OPDRACHT VAN: Ministerie van Economische Zaken (EZ) en negen expat centers in Nederland

OPGESTELD DOOR:

Adres:

Valkenburgerstraat 212 1011 ND Amsterdam

Telefoon:

020 – 67 00 562

Fax:

020 – 47 01 180

E-mail:

[email protected]

Website:

www.decisio.nl

TITEL RAPPORT: Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland Overallrapport Nederland inclusief verbijzondering 12 provincies STATUS RAPPORT: Eindrapport DATUM: 17 juni 2015 OPDRACHTGEVER(S): Ministerie van Economische Zaken, Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) Gemeente Amsterdam, Amsterdam In Business (AIB) Expatcenter Food Valley Holland Expat Center South Stichting Rotterdam Partners Gemeente Den Haag, The Hague International Centre (THIC) Expat Center Leiden International Welcome Center North (IWCN) Expat Center Utrecht Expat Center Twente PROJECTTEAM DECISIO: Gerwin van der Meulen, projectleider onderzoek ([email protected]) Mathieu Wijnen, adviseur ([email protected]) Raisa Knibbe, adviseur ([email protected]) Marc Holleman, adviseur ([email protected]) MET DANK AAN: Belastingdienst Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) Ministerie van Buitenlandse Zaken, Directie Kabinet en Protocol

Inhoud Infographic overallrapport Nederland

4

1

5

2

Inleiding 1.1

Aanleiding.................................................................................................................................. 5

1.2

Vraagstelling ............................................................................................................................. 5

1.3

Geografische afbakening ......................................................................................................... 6

1.4

Leeswijzer.................................................................................................................................. 7

Internationale werknemers

8

2.1

Aantal economisch-actieve internationale werknemers ......................................................... 8

2.2

Kenniswerkers en arbeidsmigranten....................................................................................... 9

2.3

2.4

2.5

2.2.1

Kenniswerkers ............................................................................................................ 9

2.2.2

Arbeidsmigranten ...................................................................................................... 11

Instroom, uitstroom en duur economische activiteit ............................................................ 13 2.3.1

Jaarlijkse instroom van internationale werknemers ............................................... 13

2.3.2

Jaarlijkse uitstroom van internationale werknemers .............................................. 14

2.3.3

Duur van economische activiteit van internationale werknemers ......................... 15

Land van herkomst van internationale werknemers ............................................................ 16 2.4.1

Land van herkomst ................................................................................................... 16

2.4.2

Kenniswerkers .......................................................................................................... 17

2.4.3


Geslacht, leeftijd, woonsituatie, woning en verblijfsdoel ...................................................... 21 2.5.1

Geslacht .................................................................................................................... 21

2.5.2

Leeftijd ....................................................................................................................... 23

2.5.3

Burgerlijke staat ........................................................................................................ 24

2.5.4

Kinderen .................................................................................................................... 26

2.5.5

Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning ................................................... 29

2.6

Regionale spreiding internationale werknemers: werken .................................................... 33

2.7

Regionale spreiding internationale werknemers: wonen ..................................................... 35

2.8

Woon-werkbalans en pendel van internationale werknemers ............................................. 38

2.9

Inkomen .................................................................................................................................. 40 2.9.1

Kenniswerkers .......................................................................................................... 40

2.9.2


2.10 Sectoren .................................................................................................................................. 42

3

2.10.1

Kenniswerkers ........................................................................................................ 43

2.10.2

Arbeidsmigranten ................................................................................................... 45

Internationale studenten

47

3.1

Aantal internationale studenten ............................................................................................ 47

3.2

Geslacht, leeftijd en nationaliteit ........................................................................................... 48

Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen – Overallrapport Nederland

1

3.3

3.4

4

Geslacht .................................................................................................................... 48

3.2.2

Leeftijd ....................................................................................................................... 48

3.2.3

Nationaliteit ............................................................................................................... 49

Opleiding .................................................................................................................................50 3.3.1

Opleidingsinstelling WO ............................................................................................ 50

3.3.2

Opleidingsinstelling HBO .......................................................................................... 51

3.3.3

Type onderwijs .......................................................................................................... 53

3.3.4

Actuele opleiding ....................................................................................................... 53

3.3.5

Fase van opleiding .................................................................................................... 55

3.3.6

Duur van inschrijving per jaar .................................................................................. 56

Instroom, uitstroom en duur van opleiding ........................................................................... 56 3.4.1

Jaarlijkse instroom van internationale studenten ................................................... 56

3.4.2

Jaarlijkse uitstroom van internationale studenten.................................................. 58

3.4.3

Verblijfsduur van internationale studenten ............................................................. 59

3.5

Regionale spreiding internationale studenten: wonen ......................................................... 60

3.6

Regionale spreiding internationale studenten: vestiging opleiding ..................................... 61

Internationale zelfstandigen 4.1

5

3.2.1

62

Aantal internationale zelfstandigen ....................................................................................... 62 4.1.1

Leeftijd ....................................................................................................................... 63

4.1.2

Geslacht .................................................................................................................... 63

4.1.3

Nationaliteit ............................................................................................................... 64

4.1.4

Burgerlijke staat ........................................................................................................ 65

4.1.5

Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning ................................................... 65

4.2

Regionale spreiding internationale zelfstandigen: wonen.................................................... 67

4.3

Sectoren .................................................................................................................................. 68

4.4

Omzet ...................................................................................................................................... 69

Overall analyse en conclusies

71

5.1

Internationale werknemers .................................................................................................... 71

5.2

Internationale studenten ........................................................................................................ 72

5.3

Internationale zelfstandigen .................................................................................................. 73

Bijlage 1: Verantwoording

74

B1.1 Aanpak van het onderzoek ....................................................................................................... 74 B1.2 Gehanteerde definities ............................................................................................................. 76 B1.3 Regio-indelingen ....................................................................................................................... 78

Bijlage 2: Overzicht sectoren

79

Bijlage 3: Overzicht CROHO

81

Bijlage 4: Duiding ontwikkeling aantal kenniswerkers

82


2

Ten geleide Van oudsher is ons land intensief verbonden met het buitenland. Daar dragen handelsrelaties aan bij, maar ook onze brede talenkennis, open grenzen en de drang om voorbij die grenzen te kijken en kennis uit te wisselen. Daarom vraag ik graag uw aandacht voor het rapport dat voor u ligt. De komst van buitenlandse bedrijven naar Nederland is van groot belang voor de Nederlandse economie. Het zijn veelal grote en internationale werkgevers die voor 15 procent van de werkgelegenheid zorgen. Deze bedrijven – en zij niet alleen – kunnen hun werk onder meer goed doen doordat zij werknemers in dienst hebben van buitenlandse komaf. Zij brengen vaardigheden en kennis mee die we in Nederland onvoldoende voorhanden hebben. Dit rapport biedt unieke informatie over die doelgroep die op deze wijze nog niet eerder in kaart werd gebracht: internationale werknemers, studenten, werknemers van internationale organisaties en zelfstandigen. De Nederlandse overheid streeft naar een goed en gezond vestigingsklimaat voor bedrijven. Steeds meer dringt het besef door dat het belangrijk is dat ook de buitenlandse werknemers zich hier thuis voelen. Daarbij gaat het om tweerichtingsverkeer. Behalve dat zij hun onmisbare bijdrage leveren aan onze economie, kunnen zij na hun terugkeer de ambassadeurs zijn die Nederland met de bijbehorende kwaliteiten in het buitenland op de kaart zullen zetten. De Expat Centers vervullen een belangrijke rol in de ondersteuning van internationale werknemers bij hun verblijf in Nederland. Om de diensten die zij leveren beter af te kunnen stemmen op de doelgroep hebben zij, samen met de Netherlands Foreign Investment Agency in Den Haag, onderzoek laten verrichten naar internationale werknemers, studenten en zelfstandigen die in Nederland wonen, werken of studeren. Uniek is daarbij dat met toestemming van het ministerie van Financiën gebruik mocht worden gemaakt van data van de Belastingdienst. Dit verdiept het inzicht in deze doelgroep. Zo leren we uit deze rapportage bijvoorbeeld dat internationale werknemers jaarlijks zo’n 14 miljard euro verdienen en dat internationale zelfstandigen samen goed zijn voor ruim 2,5 miljard euro aan omzet. Daarnaast weten we nu hoeveel buitenlandse werknemers van internationale organisaties er zijn; ten slotte brengt dit rapport de omvangrijke groep buitenlandse studenten in kaart. Van harte hoop ik dat dit rapport zal bijdragen aan een goed en meer volledig beeld van deze belangrijke doelgroep, maar ook aan de verdere verbetering van de dienstverlening van de Expat Centers.

Jeroen Nijland Commissaris Netherlands Foreign Investment Agency


3

Infographic overallrapport Nederland


4

1 Inleiding 1.1 Aanleiding Human capital – in de vorm van buitenlandse werknemers – speelt een belangrijke rol in de internationale oriëntatie van ons land en de Nederlandse economie. De toenemende internationale mobiliteit van werknemers, studenten en zelfstandigen en deze populaties in ons land zijn van belang voor (het aantrekken van) buitenlandse bedrijven en een verdere internationalisering van de economie. Tegen deze achtergrond zijn er in Nederland diverse expat centers actief met als doel een snellere en betere dienstverlening tot stand te brengen voor bedrijven en werknemers uit het buitenland die zich in Nederland willen vestigen. Een expat center faciliteert onder meer een vlotte aanvraag van benodigde verblijfsdocumenten en de inschrijving in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) in samenwerking met gemeenten en IND. Daarnaast bieden expat centers uiteenlopende informatie over huisvesting, financiën, belastingen, onderwijs en dergelijke. De expat centers in Nederland voorzien hiermee in een belangrijke behoefte bij bedrijven, (internationale) organisaties en instellingen (zoals universiteiten en ziekenhuizen). Om deze (intermediaire) rol te kunnen vervullen en om in de toekomst effectief (arbeidsmarkt)beleid te kunnen voeren is betere kennis van de internationale ‘community’ noodzakelijk. De Nederlandse expat centers zijn, samen met het Ministerie van Economische Zaken/Netherlands Foreign Investment Agency (EZ/NFIA) en de Belastingdienst, verenigd in het landelijke expat desk overleg. Vanuit dit overleg is, door EZ/NFIA en in samenwerking met de regionale expat desks, het initiatief genomen tot het landelijke en regionale onderzoek naar internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland. Dit onderzoek is uitgevoerd door Decisio | Economisch onderzoek en advies te Amsterdam.

1.2 Vraagstelling Voor het landelijke en regionale onderzoek zijn de volgende onderzoeksvragen geformuleerd: 1. Hoeveel internationale werknemers, studenten en zelfstandigen zijn er in Nederland? Welke relevante subsegmenten kunnen we hierbinnen onderscheiden? 2. Wat zijn de meest relevante ontwikkelingen geweest gelet op de sociaal-demografische kenmerken van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen (bijvoorbeeld wanneer het gaat nationaliteit, geslacht, leeftijd, woonsituatie, doel van verblijf)? 3. Wat zijn de meest relevante ontwikkelingen geweest gelet op de economische kenmerken van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen (bijvoorbeeld wanneer het gaat inkomen, sector waarin werkzaam)? 4. Welke ontwikkeling(en) van regionale verdelingen van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen zijn relevant?


5

Het landelijke en regionale onderzoek is uitgevoerd voor de periode 2009 tot en met 2013 (5 onderzoeksjaren). In de bijlage van dit rapport is een verantwoording opgenomen van de aanpak van het onderzoek en de gehanteerde definities.

1.3 Geografische afbakening Voor dit voorliggende rapport geldt de volgende, geografische afbakening: 

Nederland totaal, met daarbij uitsplitsingen voor de 12 provincies.

Naast dit onderzoek voor Nederland totaal (inclusief de uitsplitsingen naar de 12 provincies) heeft Decisio onderzoek verricht naar en regiorapporten opgesteld voor (met daarbij de verschillende geografische uitsplitsingen): 

Regio Amsterdam: de provincies Noord-Holland en Flevoland, de gemeente Amsterdam en de Metropoolregio Amsterdam (bestaande uit 36 gemeenten).



Regio Rotterdam: de provincie Zuid-Holland en het werkgebied van Stichting Rotterdam Partners (bestaande uit een selectie van postcodegebieden in de Rotterdamse regio).



Regio Zuid-Nederland: de provincies Noord-Brabant en Limburg en de gemeenten Eindhoven, Breda, Veldhoven, Tilburg en Maastricht.



Regio Den Haag: provincie Zuid-Holland, de regio Haaglanden (bestaande uit 9 gemeenten), de regio 070 (bestaande uit 4 gemeenten) en de regio 015 (bestaande uit 1 gemeente: Delft).



Regio Food Valley: de provincie Gelderland, de gemeenten Arnhem, Nijmegen, Ede en Wageningen en de regio Food Valley (bestaande uit 8 gemeenten).



Regio Leiden: de Leidse regio (bestaande uit 6 gemeenten).



Regio Noord-Nederland: de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe en de gemeenten Groningen, Assen, Eemsmond, Emmen, Heerenveen, Leeuwarden, Smallingerland, HoogezandSappemeer en Ten Boer.



Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, Enschede, Almelo, Borne, Oldenzaal, Hof van Twente, Deventer en Zwolle.



Regio Utrecht (alleen als tabellenboek): de provincie Utrecht en de gemeenten Utrecht, Nieuwegein, Amersfoort, Stichtse Vecht en De Bilt.


6

1.4 Leeswijzer In dit rapport stellen we voor Nederland totaal (met daarbij uitsplitsingen naar de 12 provincies) achtereenvolgens aan de orde: 

Hoofdstuk 2: in dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale werknemers en hun belangrijkste sociaal-demografische en economische kenmerken. Verder schetsen we in dit hoofdstuk het beeld van het aantal geprivilegieerden.



Hoofdstuk 3: in dit hoofdstuk schetsen we het beeld van de ontwikkeling van het aantal internationale studenten. Daarbij komt onder meer aan bod: het aantal internationale studenten, hun opleiding, jaarlijkse inen uitstroom en de regionale spreiding.



Hoofdstuk 4: In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale zelfstandigen. Daarbij stellen we onder meer het volgende aan de orde: aantal internationale zelfstandigen, regionale spreiding, sectoren en omzet.



Hoofdstuk 5: in dit hoofdstuk presenteren we onze overall analyse en conclusies van het onderzoek.



In de bijlagen bij dit rapport is een verantwoording opgenomen van de aanpak van het onderzoek en de gehanteerde definities.


7

2 Internationale werknemers In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale werknemers en hun belangrijkste sociaaldemografische en economische kenmerken. Verder schetsen we in dit hoofdstuk het beeld van het aantal geprivilegieerden. Definities: in dit hoofdstuk worden meerdere definities gehanteerd. Deze definities zijn: 

Economisch-actieve, internationale werknemer: een economisch-actieve, internationale werknemer is een persoon in loondienst bij een in Nederland gevestigde organisatie waarvoor loonheffing is betaald aan de Belastingdienst. Daarnaast geldt dat deze persoon alleen een buitenlandse nationaliteit heeft; oftewel deze persoon heeft niet de Nederlandse nationaliteit.



Kenniswerker: een kenniswerker is een economisch-actieve, internationale werknemer. Daarnaast is voor kenniswerkers een minimale looneis gesteld (fiscaal loon: loon voor belastingen) voor twee leeftijdsgroepen en een minimaal aantal SV-dagen (Sociale Verzekeringen). De minimale looneisen per jaar per leeftijdsgroep zijn: Leeftijd



2009

2010

2011

2012

2013

< 30 jaar

€ 25.198

€ 25.761

€ 25.985

€ 26.605

€ 27.109

≥ 30 jaar

€ 34.361

€ 35.128

€ 35.433

€ 35.867

€ 36.407

Arbeidsmigrant: een arbeidsmigrant is een economisch-actieve, internationale werknemer. Indien een economisch-actieve, internationale werknemer geen kenniswerker is (zie voorgaande definitie) dan is deze persoon gerekend tot de groep ‘arbeidsmigranten’.

Een nadere toelichting op de aanpak van het onderzoek, methode, databronnen etc. is opgenomen in de bijlagen van dit rapport.

2.1 Aantal economisch-actieve internationale werknemers Aantal internationale werknemers met 56% gegroeid In 2013 telde Nederland bijna 472.000 internationale werknemers. Het aantal internationale werknemers is tussen 2009 en 2013 met ruim 56% gegroeid; in totaal kwamen er bijna 170.000 internationale werknemers bij. Grootste groei populatie tussen 2010 en 2011; vanaf 2012 stabieler Met name in 2011 en 2012 was de populatie internationale werknemers een stuk groter dan het jaar ervoor. Na 2011 stabiliseert de groei. De gemiddelde jaarlijkse groei van deze groep ligt het hoogst in Limburg (22%) en Drenthe (15%) en het laagst in de provincie Utrecht (5%).


8

Tabel 2.1 Aantal economisch-actieve internationale werknemers (per 31/12) naar werkregio, 20092013 2009

2010

2011

2012

2013

Groningen

3.376

3.942 (+17%)

Friesland

2.247

2.407 (+7%)

4.860 (+23%)

5.226 (+8%)

5.303 (+1%)

3.312 (+38%)

3.682 (+11%)

3.827 (+4%)

Drenthe

2.169

2.286 (+5%)

3.146 (+38%)

3.678 (+17%)

3.990 (+8%)

Overijssel

8.988

9.484 (+6%)

11.414 (+20%)

12.969 (+14%)

12.707 (-2%)

Flevoland

6.241

6.323 (+1%)

8.468 (+34%)

9.388 (+11%)

9.257 (-1%)

Gelderland

23.556

25.378 (+8%)

36.425 (+44%)

39.792 (+9%)

40.982 (+3%)

Utrecht

21.300

21.776 (+2%)

25.253 (+16%)

27.270 (+8%)

25.648 (-6%)

Noord-Holland

86.848

92.113 (+6%)

106.138 (+15%)

116.212 (+9%)

113.555 (-2%)

Zuid-Holland

78.619

83.384 (+6%)

102.144 (+22%)

117.634 (+15%)

121.303 (+3%)

4.980

5.139 (+3%)

7.528 (+46%)

8.093 (+8%)

8.267 (+2%)

Noord-Brabant

41.796

44.305 (+6%)

59.850 (+35%)

69.697 (+16%)

71.440 (+3%)

Limburg

16.742

17.708 (+6%)

27.082 (+53%)

33.171 (+22%)

37.366 (+13%)

5.436

5.549 (+2%)

12.122 (+118%)

16.429 (+36%)

18.348 (+12%)

302.298

319.794 (+6%)

407.742 (+28%)

463.241 (+14%)

471.993 (+2%)

Zeeland

Overig1 Nederland

Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.2 Kenniswerkers en arbeidsmigranten Per regio hebben Gelderland (17%) en Limburg (18%) in 2013 de meest bescheiden aandelen kenniswerkers in de totale groep internationale werknemers. Utrecht (29%) en Noord-Holland (30%) hebben relatief het hoogste aandeel kenniswerkers. 2.2.1

Kenniswerkers

Aantal kenniswerkers licht gegroeid In 2013 was bijna 19% van de internationale werknemers een kenniswerker; de rest behoort tot de arbeidsmigranten. Vijf jaar eerder behoorde 25% van de internationale werknemers tot de groep kenniswerkers. Het aantal kenniswerkers is tussen 2009 en 2013 met 13% gegroeid. Internationale kenniswerker werkt vooral in Randstad Bijna 35% van de kenniswerkers is werkzaam in Noord-Holland, 26% heeft een baan in Zuid-Holland. Noord-Brabant komt met 13% (11.300 internationale kenniswerkers) op een derde plek. Ruim 68% van de internationale kenniswerkers werkt in de Randstad; Noord-Brabant en Limburg zijn samen goed voor ruim 17% van de populatie.

1 Internationale werknemers in de groep “Overig” zijn economisch-actief in Nederland. De vestigingslocatie van de werkgever is echter niet bekend.


9

Tabel 2.2 Aantal economisch-actieve internationale kenniswerkers (per 31/12) naar werkregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

Groningen

963

1.016 (+6%)

1.509 (+49%)

1.621 (+7%)

1.166 (-28%)

Friesland

457

562 (+23%)

640 (+14%)

711 (+11%)

591 (-17%)

Drenthe

501

524 (+5%)

605 (+15%)

617 (+2%)

488 (-21%)

Overijssel

1.932

2.363 (+22%)

2.500 (+6%)

2.598 (+4%)

1.967 (-24%)

Flevoland

1.517

1.351 (-11%)

1.502 (+11%)

1.606 (+7%)

1.188 (-26%)

Gelderland

4.860

5.147 (+6%)

5.891 (+14%)

6.126 (+4%)

4.589 (-25%)

Utrecht

6.185

6.565 (+6%)

7.952 (+21%)

8.373 (+5%)

6.390 (-24%)

Noord-Holland

24.210

29.886 (+23%)

33.574 (+12%)

36.072 (+7%)

30.780 (-15%)

Zuid-Holland

21.075

23.142 (+10%)

25.931 (+12%)

27.204 (+5%)

22.963 (-16%)

1.186

1.123 (-5%)

1.364 (+21%)

1.483 (+9%)

1.179 (-20%)

Zeeland Noord-Brabant

10.126

11.625 (+15%)

13.260 (+14%)

14.083 (+6%)

11.305 (-20%)

Limburg

3.710

3.932 (+6%)

4.714 (+20%)

5.050 (+7%)

3.935 (-22%)

Overig2

1.284 78.006

1.056 (-18%) 88.292 (+13%)

1.456 (+38%) 100.898 (+14%)

1.702 (+17%) 107.246 (+6%)

1.659 (-3%) 88.200 (-18%)

Nederland


Het aantal kenniswerkers in Nederland vertoont tussen 2012 en 2013 een afname. Een aantal variabelen verklaart deze ontwikkeling. Een verdere uitwerking is opgenomen als bijlage 4 in dit rapport.

2 Internationale kenniswerkers in de groep “Overig” zijn economisch-actief in Nederland. De vestigingslocatie van de werkgever is echter niet bekend.


10

Promovendi Een promovendus (PhD-er) is een persoon die door een geaccrediteerde onderwijsinstelling formeel erkend is als een persoon die uitzicht heeft op een promotie tot een academische graad van doctor. In Nederland zijn ook vele internationale promovendi actief; vaak zijn zij als werknemer met een arbeidsovereenkomst in dienst van een hoger onderwijsinstelling in Nederland of bijvoorbeeld binnen het bedrijfsleven. Als zodanig is deze groep internationale werknemers in het onderzoek geïdentificeerd op basis van de fiscale loongegevensdata van de Belastingdienst. Er zijn echter ook internationale promovendi in Nederland actief die niet in dienst zijn als werknemer van een hoger onderwijsinstelling of van een andere instelling in Nederland (dit zijn de zogenaamde ‘contractpromovendi’ of ‘buitenpromovendi’). Financiering verloopt veelal vanuit het land van herkomst; bijvoorbeeld middels een beurs (van bijvoorbeeld de EU of een buitenlandse universiteit). Daarnaast zijn er internationale promovendi zonder arbeidsovereenkomst of zonder internationale beurs. Zij komen derhalve allen niet voor bij de fiscale loongegevens van de Belastingdienst. Om inzicht te krijgen in de omvang van de groep internationale promovendi zonder arbeidsovereenkomst is een beknopte inventarisatie uitgevoerd op basis van publiek beschikbare gegevens. Hieruit ontstaat het beeld dat er geen volledig, betrouwbaar overzicht bestaat van de groep internationale promovendi zonder arbeidsoverkomst. Het strekt tot aanbeveling om dit via aanvullend onderzoek in kaart te brengen. De volgende gegevens zijn wel bekend: 

Het aantal onbezoldigde PhD-ers met een niet-Nederlandse nationaliteit bij Maastricht University bedraagt op 31 december 2013 in totaal: 52 (bron: Maastricht University).



Het aantal ‘not on payroll’ PhD-ers met een niet Nederlandse nationaliteit bij TU Eindhoven was op 31 december 2013 in totaal: 253 (bron: TU Eindhoven). Van dit aantal is niet bekend of zij wellicht elders een arbeidsovereenkomst hebben.



Het aantal ‘bursalen’ op 31 december 2013 in de provincie Gelderland was in totaal 824; verdeeld over Radboud Universiteit (220), KNAW-NIOO (27), Radboud UMC (250) en Wageningen UR (327).



Het aantal ‘bursalen’ op 22 mei 2015 bij de Rijksuniversiteit Groningen was in totaal 462. Het betreft hier echter alleen de PhD-ers/bursalen non-EU (bron: Rijksuniversiteit Groningen).

Voor de overige regio’s/universiteiten kon geen overzicht van PhD-ers/bursalen achterhaald worden.

2.2.2

Arbeidsmigranten

Aantal arbeidsmigranten met 71% gegroeid De groep internationale arbeidsmigranten is in omvang sterk gegroeid; er kwamen 160.000 arbeidsmigranten bij, met de grootste groei tussen 2010 en 2011 (+75.000 internationale arbeidsmigranten). De groei van 2009 tot 2013 was het sterkst in Limburg (157%) en Groningen (110%) en het meest bescheiden in Utrecht (27%) en Noord-Holland (32%). Bijna kwart arbeidsmigranten werkt in Zuid-Nederland De top 3-werkregio’s ziet er anders uit dan voor de kenniswerkers; de meeste arbeidsmigranten werken in Zuid-Holland, samen met Noord-Holland en Noord-Brabant goed voor 63% van het aantal werkende arbeidsmigranten. Noord-Brabant en Limburg zijn samen goed voor ruim 24% van de po-


11

pulatie. De banen van internationale arbeidsmigranten concentreren zich minder in de Randstad en zijn meer gespreid over de andere provincies. Tabel 2.3 Aantal economisch-actieve internationale arbeidsmigranten (per 31/12) naar werkregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

Groningen

2.413

2.926 (+21%)

3.351 (+15%)

3.605 (+8%)

4.137 (+15%)

Friesland

1.790

1.845 (+3%)

2.672 (+45%)

2.971 (+11%)

3.236 (+9%)

Drenthe

1.668

1.762 (+6%)

2.541 (+44%)

3.061 (+20%)

3.502 (+14%)

Overijssel

7.056

7.121 (+1%)

8.914 (+25%)

10.371 (+16%)

10.740 (+4%)

Flevoland

4.724

4.972 (+5%)

6.966 (+40%)

7.782 (+12%)

8.069 (+4%)

Gelderland

18.696

20.231 (+8%)

30.534 (+51%)

33.666 (+10%)

36.393 (+8%)

Utrecht

15.115

15.211 (+1%)

17.301 (+14%)

18.897 (+9%)

19.258 (+2%)

Noord-Holland

62.638

62.227 (-1%)

72.564 (+17%)

80.140 (+10%)

82.775 (+3%)

Zuid-Holland

57.544

60.242 (+5%)

76.213 (+27%)

90.430 (+19%)

98.340 (+9%)

Zeeland

3.794

4.016 (+6%)

6.164 (+53%)

6.610 (+7%)

7.088 (+7%)

Noord-Brabant

31.670

32.680 (+3%)

46.590 (+43%)

55.614 (+19%)

60.135 (+8%)

Limburg

13.032

13.776 (+6%)

22.368 (+62%)

28.121 (+26%)

33.431 (+19%)

Overig3

4.152 224.292

4.493 (+8%) 231.502 (+3%)

10.666 (+137%) 306.844 (+33%)

14.727 (+38%) 355.995 (+16%)

16.689 (+13%) 383.793 (+8%)

Nederland


3 Internationale arbeidsmigranten in de groep “Overig” zijn economisch-actief in Nederland. De vestigingslocatie van de werkgever is echter niet bekend.


12

2.3 Instroom, uitstroom en duur economische activiteit 2.3.1

Jaarlijkse instroom van internationale werknemers

Definities: in deze paragraaf worden meerdere definities gehanteerd. Deze definities zijn: 

Instroom: met instroom wordt bedoeld dat een internationale werknemer economisch-actief wordt/is. Oftewel, er vindt afdracht van loonheffing aan de Belastingdienst plaats. Instroom betekent derhalve niet altijd dat een internationale werknemer instroomt in Nederland; het kan namelijk ook zijn dat de internationale werknemer al in Nederland gevestigd is maar van economisch-inactief economisch-actief wordt.



Uitstroom: met uitstroom wordt bedoeld dat een internationale werknemers economisch-inactief wordt/is (zie ook voorgaande definitie van ‘instroom’).



Duur economische activiteit: de periode waarin daadwerkelijk loonheffing wordt betaald door de economisch-actieve, internationale werknemer.


Bijna twee derde instroom 2010-2013 naar Noord –en Zuid-Holland Van 2010 tot en met 2013 stroomden in totaal 439.000 internationale werknemers in waarvan het grootste deel in de provincie Zuid-Holland (32%) en Noord-Holland (31%). De jaarlijkse instroom is relatief het sterkst gegroeid in Limburg; in 2013 was de instroom 2,5 keer zo groot als in 2010. Tabel 2.4 Jaarlijkse instroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 20102013 2010

2011

2012

2013

1.428

1.920

1.791

1.881

Friesland

775

1.502

1.397

1.539

Drenthe

Groningen

816

1.564

1.716

1.811

Overijssel

2.894

4.465

4.715

4.329

Flevoland

2.640

4.623

4.433

4.132

Gelderland

9.127

18.817

17.471

17.703

Utrecht

6.434

9.245

9.104

8.430

Noord-Holland

25.982

36.289

37.066

35.626

Zuid-Holland

22.602

37.332

41.549

41.070

Zeeland

1.245

3.387

2.852

2.958

Noord-Brabant

12.748

26.211

27.710

27.266

Limburg

4.989 61.327

13.411 125.381

15.058 127.082

17.101 125.517

Nederland



13

Instroom 2013 voornamelijk uit Polen Bijna de helft van de totale instroom in 2013 heeft als herkomstland Polen. Naast EU-landen vallen ook India (werkregio Utrecht) en Turkije op als herkomstlanden voor de instroom in 2013. Tabel 2.5 Top 5 herkomstlanden instroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Groningen

Polen (28%)

Duitsland (13%)

Hongarije (6%)

China (4%)

Italië (4%)

Friesland

Polen (53%)

Duitsland (8%)

Hongarije (3%)

Hongarije (3%)

Griekenland (3%)

Drenthe

Polen (63%)

Duitsland (6%)

Letland (4%)

VK(2%)

Italië (2%)

Overijssel

Polen (37%)

Duitsland (10%)

Turkije (6%)

Hongarije (5%)

Letland (3%)

Flevoland

Polen (56%)

Duitsland (6%)

Turkije (3%)

Portugal (3%)

Marokko (3%)

Gelderland

Polen (60%)

Duitsland (5%)

Hongarije (5%)

Slowakije (4%)

Turkije (3%)

Utrecht

Polen (35%)

India (6%)

Duitsland (5%)

Turkije (4%)

VK(4%)

Noord-Holland

Polen (30%)

VK(6%)

Duitsland (5%)

Spanje (5%)

Italië (4%)

Zuid-Holland

Polen (47%)

Turkije (4%)

Duitsland (4%)

Hongarije (4%)

Griekenland (3%)

Zeeland

Polen (45%)

Portugal (14%)

België (13%)

Hongarije (4%)

Duitsland (3%)

Noord-Brabant

Polen (61%)

Hongarije (4%)

Duitsland (3%)

België (3%)

Turkije (3%)

Limburg

Polen (68%) Polen (49%)

Duitsland (7%) Duitsland (5%)

Slowakije (4%) Turkije (4%)

België (3%) Hongarije (3%)

Hongarije (2%) VK(3%)

Nederland

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.3.2

Jaarlijkse uitstroom van internationale werknemers

Grootste uitstroom tussen 2012 en 2013 Tussen 2010 en 2013 stroomden 283.000 internationale werknemers uit, waarvan bijna de helft in 2013. Tabel 2.6 Jaarlijkse uitstroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 20102013 2010

2011

2012

2013

Groningen

862

1.002

1.425

1.804

Friesland

615

597

1.027

1.394

Drenthe

699

704

1.184

1.499

Overijssel

2.398

2.535

3.160

4.591

Flevoland

2.558

2.478

3.513

4.263

Gelderland

7.305

7.770

14.104

16.513

Utrecht Noord-Holland Zeeland

5.958

5.768

7.087

10.052

20.717

22.264

26.992

38.283

1.086

998

2.287

2.784


14

2010

2011

2012

2013

Noord-Brabant

10.239

10.666

17.863

25.523

Limburg

4.023 43.944

4.037 44.006

8.969 75.890

12.906 118.684

Nederland


Ook uitstroom bestaat met name uit Polen Net als de instromende internationale werknemers die in 2013 instromen bestaat ook de uitstroom vooral uit werkenden van Poolse komaf. Naast EU-landen worden ook internationale werknemers uit Turkije, China en Marokko economisch inactief in Nederland. Tabel 2.7 Top 5 herkomstlanden uitstroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Groningen

Polen (20%)

Duitsland (16%)

Italië (10%)

Turkije (5%)

VK(4%)

Friesland

Polen (49%)

Duitsland (10%)

China (4%)

VK(3%)

Spanje (3%)

Drenthe

Polen (52%)

Duitsland (8%)

VK(4%)

Letland (3%)

Spanje (3%)

Overijssel

Polen (29%)

Duitsland (13%)

Turkije (10%)

Hongarije (5%)

Slowakije (4%)

Flevoland

Polen (41%)

Duitsland (9%)

Marokko (5%)

Turkije (5%)

VK(3%)

Gelderland

Polen (52%)

Duitsland (8%)

Hongarije (6%)

Turkije (4%)

Slowakije (4%)

Utrecht

Polen (28%)

Turkije (8%)

Duitsland (7%)

Marokko (5%)

VK(5%)

Noord-Holland

Polen (26%)

VK(8%)

Duitsland (8%)

Turkije (6%)

Spanje (4%)

Zuid-Holland

Polen (38%)

Turkije (6%)

Duitsland (6%)

VK(5%)

Hongarije (4%)

Zeeland

Polen (49%)

België (13%)

Portugal (9%)

Duitsland (4%)

Hongarije (2%)

Noord-Brabant

Polen (50%)

Duitsland (6%)

Turkije (5%)

België (4%)

Hongarije (3%)

Limburg



Slowakije (4%) Turkije (6%)

België (4%) VK(5%)

Hongarije (2%) Hongarije (3%)

Nederland


2.3.3

Duur van economische activiteit van internationale werknemers

Op basis van de inen uitstroom tussen 2010 en 2013 kunnen we nagaan hoe lang de economischactieve internationale werknemer in Nederland blijft wonen en/of werken 4. Steeds groter deel stroomt na eerste jaar uit; contractduur neemt af Het algemene beeld is dat een steeds groter aandeel na het eerste jaar uitstroomt. Hierin zit echter wel een vertekening – de internationale werknemers met startjaar 2009 zijn niet per se pas dat jaar ingestroomd. Een aanzienlijk deel van deze groep was al langer economisch actief in Nederland.

4 Indien een internationale werknemer economisch inactief wordt maar in Nederland woonachtig blijft geldt deze ook als “uitstroom”.


15

Dit verklaart de relatief hoge uitstroom in de daarop volgende jaren, waarin een relatief groter deel van de recent ingestroomde internationale werknemers na korte duur weer uitstroomt. Tabel 2.8 Duur economische activiteit internationale werknemers (per jaar) naar startjaar, 20092013 Startjaar

1 jaar

2 jaar

3 jaar

4 jaar

2009

75%

60%

50%

38%

2010

75%

60%

46%

-

2011

71%

50%

-

-

2012

65%

-

-

-


De gemiddelde contractduur is in de periode 2009-2013 afgenomen. De internationale werknemer in Nederland had in 2009 een contract van gemiddeld 9,7 maanden, in 2013 nog 7,8 maanden.

2.4 Land van herkomst van internationale werknemers 2.4.1

Land van herkomst

Internationale werknemers met name uit EU-landen (52%) en Turkije (6%) In 2013 zijn 472.000 internationale werknemers economisch actief in Nederland. Ruim een derde deel van deze groep heeft de Poolse nationaliteit. De top-5 nationaliteiten in Nederland heeft betrekking op 58% van de totale populatie internationale werknemers in 2013. Tabel 2.9 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Groningen

Polen (22%)

Duitsland (16%)

China (5%)

Italië (5%)

Hongarije (5%)

Friesland

Polen (36%)

Duitsland (13%)

China (6%)

VK (5%)

Hongarije (3%)

Drenthe

Polen (48%)

Duitsland (10%)

VK (4%)

China (4%)

Italië (3%)

Overijssel

Polen (28%)

Duitsland (14%)

Turkije (9%)

Hongarije (4%)

China (4%)

Flevoland

Polen (45%)

Duitsland (7%)

Turkije (5%)

Portugal (4%)

Marokko (3%)

Gelderland

Polen (48%)

Duitsland (9%)

Turkije (5%)

Hongarije (4%)

VK (3%)

Utrecht

Polen (25%)

Duitsland (8%)

Turkije (7%)

VK (6%)

India (5%)

Noord-Holland

Polen (22%)

VK (8%)

Duitsland (7%)

Turkije (5%)

Italië (5%)

Zuid-Holland

Polen (38%)

Turkije (7%)

Duitsland (5%)

VK (5%)

Portugal (3%)

Zeeland

Polen (34%)

België (22%)

Portugal (11%)

Duitsland (5%)

VK (3%)

Noord-Brabant

Polen (49%)

Duitsland (6%)

Turkije (5%)

België (5%)

VK (3%)

Limburg



België (5%) Turkije (6%)

Slowakije (4%) VK (5%)

VK (2%) België (3%)

Nederland



16

2.4.2

Kenniswerkers

Kenniswerkers overwegend uit buurlanden, Polen en Verenigd Koninkrijk De subgroep kenniswerkers bestaat overwegend uit personen met een Europese nationaliteit en zijn met name afkomstig uit landen grenzend aan Nederland. In de top 5 per provincie komen twee nietEU-land voor, namelijk India (Utrecht) en Turkije (Zuid-Holland en Noord-Brabant). Tabel 2.10 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Groningen

Duitsland (26%)

Italië (7%)

VK (7%)

Polen (6%)

België (5%)

Friesland

Duitsland (28%)

VK (11%)

Polen (9%)

België (7%)

Frankrijk (5%)

Drenthe

Duitsland (21%)

VK (14%)

België (7%)

Polen (6%)

Frankrijk (5%)

Overijssel

Duitsland (24%)

VK (8%)

Polen (8%)

België (7%)

Italië (6%)

Flevoland

Polen (20%)

Duitsland (12%)

VK (8%)

België (6%)

Spanje (4%)

Gelderland

Duitsland (20%)

Polen (13%)

VK (10%)

België (7%)

Frankrijk (5%)

Utrecht

Duitsland (14%)

VK (11%)

India (9%)

België (7%)

Polen (6%)

Noord-Holland

VK (15%)

Duitsland (10%)

Frankrijk (6%)

Italië (6%)

Polen (5%)

Zuid-Holland

VK (13%)

Duitsland (11%)

Polen (8%)

Turkije (6%)

België (6%)

België (43%)

Polen (11%)

Duitsland (9%)

Portugal (7%)

VK (6%)

Polen (13%)

België (13%)

Duitsland (11%)

VK (8%)

Turkije (5%)


België (17%) VK (12%)


VK (8%) België (7%)

Italië (4%) Frankrijk (5%)

Zeeland Noord-Brabant Limburg Nederland


Kijkend naar het aandeel kenniswerkers in een populatie met dezelfde nationaliteit ontstaat een ander beeld dan in bovenstaande tabel. De belangrijkste herkomstlanden met een groot aandeel kenniswerkers5 binnen de eigen populatie zijn: 1. Taiwan (55%; 305 kenniswerkers) 2. Zuid-Korea (54%; 369 kenniswerkers) 3. Zuid-Afrika (51%; 577 kenniswerkers) 4. Ierland (50%; 1.456 kenniswerkers) 5. Australië (48%; 732 kenniswerkers) 2.4.3

Arbeidsmigranten

Arbeidsmigranten met name in Polen De subgroep arbeidsmigranten in 2013 is met name afkomstig uit Polen (42%) en Duitsland (6%). Zestig procent van de populatie economisch-actieve internationale arbeidsmigranten is afkomstig uit de top-5 herkomstlanden.

5 Hierbij is de ondergrens gehanteerd van minimaal 200 kenniswerkers met eenzelfde nationaliteit.


17

Tabel 2.11 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Groningen

Polen (27%)

Duitsland (13%)

China (6%)

Hongarije (5%)

Italië (5%)

Friesland

Polen (42%)

Duitsland (10%)

China (6%)

Hongarije (4%)

VK (3%)

Drenthe

Polen (54%)

Duitsland (9%)

China (4%)

Letland (3%)

VK (3%)

Overijssel

Polen (31%)

Duitsland (13%)

Turkije (10%)

Hongarije (5%)

China (4%)

Flevoland

Polen (49%)

Duitsland (6%)

Turkije (5%)

Portugal (4%)

Marokko (4%)

Gelderland

Polen (53%)

Duitsland (7%)

Turkije (5%)

Hongarije (5%)

Slowakije (3%)

Utrecht

Polen (31%)

Turkije (8%)

Marokko (6%)

Duitsland (6%)

VK (4%)

Noord-Holland

Polen (28%)

Turkije (6%)

Duitsland (6%)

VK (5%)

Spanje (4%)

Zuid-Holland

Polen (45%)

Turkije (7%)

Duitsland (4%)

Hongarije (3%)

Portugal (3%)

Zeeland

Polen (37%)

België (19%)

Portugal (12%)

Duitsland (5%)

Hongarije (3%)

Noord-Brabant

Polen (56%)

Turkije (5%)

Duitsland (5%)

België (4%)

Hongarije (3%)

Limburg



België (4%) Turkije (6%)

Slowakije (4%) Hongarije (3%)

Hongarije (2%) VK (3%)

Nederland


Kijkend naar het aandeel arbeidsmigranten in een populatie met dezelfde nationaliteit ontstaat een ander beeld dan in bovenstaande tabel. De belangrijkste herkomstlanden met een groot aandeel arbeidsmigranten6 binnen de eigen populatie zijn: 1. Dominicaanse Republiek (97%; 353 arbeidsmigranten) 2. Afghanistan (97%; 405 arbeidsmigranten) 3. Ghana (97%; 2.408 arbeidsmigranten) 4. Thailand (96%; 2.236 arbeidsmigranten) 5. Angola (96%; 255 arbeidsmigranten)

6 Hierbij is de ondergrens gehanteerd van minimaal 200 arbeidsmigranten met eenzelfde nationaliteit.


18

Aantal economisch-actieve internationale geprivilegieerden in Nederland 2013 +57% t.o.v. 2009 Geprivilegieerden zijn economisch-actieve, internationale personen (15 t/m 66 jaar) die werkzaam zijn bij een ambassade, consulaat of een van de internationale organisaties7 in Nederland. Geprivilegieerden zijn niet opgenomen in de FLG-data van de Belastingdienst. Gegevens zijn ontleend aan de Probas-registratie (Ministerie BuZa). In 2013 waren 5.270 economisch-actieve internationale geprivilegieerden woonachtig in Nederland. Ten opzichte van 2009 is dit 57% meer. Het grootste deel van deze groep (95%; 5.022) woont in de provincie Zuid-Holland met een concentratie van ruim 4.000 internationale geprivilegieerden in de regio 070. In de drie noordelijke provincies zijn geen geprivilegieerden woonachtig; dit geldt ook voor Flevoland en Zeeland. Tabel 2.12 Aantal economisch-actieve geprivilegieerden (per 31/12) naar woonregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

Groningen

-

-

-

-

-

Friesland

-

-

-

-

-

Drenthe

-

-

-

-

-

Overijssel

13

13

13

18

18

Flevoland

-

-

-

-

-

10

10

10

10

10

7

7

7

7

8

81

84

107

102

155

3.576

4.096

4.961

4.936

5.022

Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Nederland

-

-

-

-

-

33

18

20

35

37

8

12

22

18

20

3.728

4.240

5.140

5.126

5.270

(+14%)

(+21%)

(+0%)

(+3%)

Bron: gegevens Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bewerking en analyse: Decisio.

Landelijke top 5-herkomsten uitsluitend EU-nationaliteiten Van alle internationale geprivilegieerden in Nederland is 40% afkomstig uit een top 5-herkomstland; het gaat uitsluitend om EU-landen. Provinciaal gezien zijn er verschillen; omdat de overgrote meerderheid van de internationale geprivilegieerden in Zuid-Holland woont is deze top 5 en de landelijke top 5 nagenoeg identiek.

7http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ambassades-consulaten-en-overigevertegenwoordigingen/internationale-organisaties


19

Tabel 2.13 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve geprivilegieerden naar woonregio, 2013 Overijssel

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Turkije (100%)

-

-

-

-

Gelderland

-

-

-

-

-

Utrecht

-

-

-

-

-

Italië (22%)

België (16%)

Duitsland (14%)

Marokko (10%)

Frankrijk (8%)

Zuid-Holland

Frankrijk (13%)

Duitsland (9%)

VK (8%)

Italië (7%)

Spanje (5%)

Noord-Brabant

Marokko (50%)

België (30%)

-

-

-

Noord-Holland

Limburg Nederland

Roemenië (35%)

VS (25%)

-

-

-

Frankrijk (12%)

Duitsland (8%)

VK (8%)

Italië (7%)

Spanje (5%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Bron: gegevens Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bewerking en analyse: Decisio.

Groep internationale geprivilegieerden exact verdeeld over beide geslachten; gemiddelde leeftijd gedaald In tegenstelling tot de populatie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland is het aantal internationale geprivilegieerden evenwichtig verdeeld over beide geslachten. De gemiddelde leeftijd van de internationale geprivilegieerden in Nederland is in 2013 ruim 42 jaar. In 2009 was de gemiddelde leeftijd nog 43 jaar. Tabel 2.14 Geslacht economisch-actieve geprivilegieerden naar woonregio, 2013 Mannen

Vrouwen

Totaal

Overijssel

9

9

18

Gelderland

-

-

10

Utrecht

-

-

8

Noord-Holland Zuid-Holland Noord-Brabant Limburg Nederland

88

67

155

2.527

2.495

5.022

7

30

37

11

9

20

2.646

2.624

5.270



20

Grootste deel internationale (59%) geprivilegieerden is gehuwd In 2013 was het grootste deel (59%) van de internationale geprivilegieerden in Nederland gehuwd; 40% is ongehuwd. Tabel 2.15 Burgerlijke staat economisch-actieve geprivilegieerden naar woonregio, 2013 Overijssel

Gehuwd

Samenwonend

Ongehuwd

Niet gehuwd/samenwonend

10

-

8

-

Gelderland

-

-

7

-

Utrecht

-

-

-

-

79

9

55

12

2.856

53

1.892

221

14

-

23

-

Noord-Holland Zuid-Holland Noord-Brabant Limburg Nederland

8

-

10

-

2.973

62

1.999

236


2.5 Geslacht, leeftijd, woonsituatie, woning en verblijfsdoel 2.5.1

Geslacht

Mannen oververtegenwoordigd in populatie internationale werknemers De populatie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland kent een oververtegenwoordiging van mannen. Zij vormen met 260.000 personen in 2013 een meerderheid van 57%. De man/vrouw-verhouding is tussen 2009 en 2013 nagenoeg onveranderd gebleven. Tabel 2.16 Geslacht economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Mannen

Vrouwen

Totaal

Groningen

3.056 (58%)

2.247 (42%)

5.303

Friesland

2.198 (57%)

1.629 (43%)

3.827

Drenthe

2.221 (56%)

1.769 (44%)

3.990

Overijssel

7.406 (58%)

5.301 (42%)

12.707

Flevoland

5.154 (56%)

4.103 (44%)

9.256

Gelderland

24.802 (61%)

16.180 (39%)

40.972

Utrecht

14.549 (57%)

11.099 (43%)

25.647

Noord-Holland

64.329 (57%)

49.226 (43%)

113.554

Zuid-Holland

69.389 (57%)

51.914 (43%)

121.301

4.461 (54%)

3.806 (46%)

8.267

41.856 (59%)

29.584 (41%)

71.432

20.745 (56%) 260.166 (57%)

16.621 (44%) 193.479 (43%)

37.366 453.622




21

Groter aandeel mannen in kenniswerkers In vergelijking met de man/vrouw-verhouding in de populatie internationale arbeidsmigranten kent de groep kenniswerkers een grotere oververtegenwoordiging van mannen, namelijk 63% versus 56%. Op provinciaal niveau zijn de verschillen beperkt; het aandeel mannen in de populatie kenniswerkers varieert van 57% (Groningen) tot 68% (Noord-Brabant). Tabel 2.17 Geslacht economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Mannen

Vrouwen

Totaal

Groningen

663 (57%)

503 (43%)

1.166

Friesland

359 (61%)

232 (39%)

591

Drenthe

327 (67%)

161 (33%)

488

Overijssel

1.289 (66%)

678 (34%)

1.967

Flevoland

752 (63%)

436 (37%)

1.188

Gelderland

2.845 (62%)

1.744 (38%)

4.589

Utrecht

3.980 (62%)

2.410 (38%)

6.390

Noord-Holland

18.696 (61%)

12.084 (39%)

30.780

Zuid-Holland

14.628 (64%)

8.335 (36%)

22.963


757 (64%)

422 (36%)

1.179

7.719 (68%)

3.586 (32%)

11.305

2.514 (64%) 54.529 (63%)

1.421 (36%) 32.012 (37%)

3.935 86.541


Tabel 2.18 Geslacht economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Mannen

Vrouwen

Totaal

Groningen

2.393 (58%)

1.744 (42%)

4.137

Friesland

1.839 (57%)

1.397 (43%)

3.236

Drenthe

1.894 (54%)

1.608 (46%)

3.502

Overijssel

6.117 (57%)

4.623 (43%)

10.740

Flevoland

4.402 (55%)

3.667 (45%)

8.069

Gelderland

21.957 (60%)

14.436 (40%)

36.393

Utrecht

10.569 (55%)

8.689 (45%)

19.258

Noord-Holland

45.633 (55%)

37.142 (45%)

82.775

Zuid-Holland

54.761 (56%)

43.579 (44%)

98.340

3.704 (52%)

3.384 (48%)

7.088

34.137 (57%)

25.998 (43%)

60.135

18.231 (55%) 205.637 (56%)

15.200 (45%) 161.467 (44%)

33.431 367.104




22

2.5.2

Leeftijd

Bijna 60% internationale werknemers jonger dan 35 jaar In 2013 is 58% van de populatie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland jonger dan 35 jaar; van het totaal is 21% tussen de 25 en 35 jaar oud. Een kleine 23.000 internationale werknemers (5%) zijn tussen de 55 en 67 jaar oud. Een uitschieter is zichtbaar in de provincie Drenthe; hier is 35% van de internationale werknemers tussen de 15 en 25 jaar oud. Tabel 2.19 Leeftijd economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 15 tot 25 jaar

25 tot 35 jaar

35 tot 45 jaar

45 tot 55 jaar

55 tot 67 jaar

Groningen

931 (18%)

2.046 (39%)

1.266 (24%)

768 (14%)

292 (6%)

Friesland

886 (23%)

595 (16%)

222 (6%)

726 (19%)

1.398 (37%)

Drenthe

1.377 (35%)

1.155 (29%)

761 (19%)

499 (13%)

198 (5%)

Overijssel

2.008 (16%)

4.474 (35%)

3.237 (25%)

2.160 (17%)

828 (7%)

Flevoland

2.460 (27%)

3.311 (36%)

1.927 (21%)

1.185 (13%)

374 (4%)

Gelderland

11.092 (27%)

13.842 (34%)

8.724 (21%)

5.439 (13%)

1.885 (5%)

Utrecht

3.776 (15%)

9.888 (39%)

6.709 (26%)

3.770 (15%)

1.505 (6%)

Noord-Holland

18.720 (16%)

45.419 (40%)

28.863 (25%)

14.941 (13%)

5.612 (5%)

Zuid-Holland

24.124 (20%)

45.532 (38%)

29.082 (24%)

16.437 (14%)

6.128 (5%)

Zeeland

1.579 (19%)

2.398 (29%)

2.003 (24%)

1.572 (19%)

715 (9%)

Noord-Brabant

16.312 (23%)

26.017 (36%)

16.272 (23%)

9.576 (13%)

3.263 (5%)

Limburg

11.004 (29%) 94.109 (21%)

12.319 (33%) 167.799 (37%)

7.127 (19%) 106.857 (24%)

5.083 (14%) 62.025 (14%)

1.833 (5%) 22.855 (5%)

Nederland


Kenniswerkers in Nederland gemiddeld ouder dan internationale arbeidsmigranten Van de internationale kenniswerkers in Nederland is slechts 3% (ruim 2.500) jonger dan 25 jaar. Het grootste deel van de groep is tussen de 25 en 35 jaar oud; dit geldt voor iedere provincie. De internationale arbeidsmigrant is gemiddeld jonger; 25% van de populatie internationale arbeidsmigranten in Nederland is jonger dan 25 jaar.


23

Tabel 2.20 Leeftijd economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 15 tot 25 jaar

25 tot 35 jaar

35 tot 45 jaar

45 tot 55 jaar

55 tot 67 jaar

Groningen

30 (3%)

510 (44%)

301 (26%)

237 (20%)

88 (8%)

Friesland

26 (4%)

195 (33%)

165 (28%)

156 (26%)

49 (8%)

Drenthe

13 (3%)

216 (44%)

126 (26%)

93 (19%)

40 (8%)

Overijssel

66 (3%)

778 (40%)

506 (26%)

435 (22%)

182 (9%)

Flevoland

61 (5%)

541 (46%)

293 (25%)

204 (17%)

89 (7%)

Gelderland

214 (5%)

1.859 (41%)

1.239 (27%)

896 (20%)

381 (8%)

Utrecht

120 (2%)

2.651 (41%)

2.000 (31%)

1.178 (18%)

441 (7%)

Noord-Holland

774 (3%)

12.971 (42%)

10.245 (33%)

4.945 (16%)

1.845 (6%)

Zuid-Holland

607 (3%)

8.718 (38%)

7.208 (31%)

4.445 (19%)

1.985 (9%)

62 (5%)

379 (32%)

299 (25%)

285 (24%)

154 (13%)

396 (4%)

4.626 (41%)

3.462 (31%)

2.033 (18%)

788 (7%)

195 (5%) 2.564 (3%)

1.621 (41%) 35.065 (41%)

1.042 (26%) 26.886 (31%)

791 (20%) 15.698 (18%)

286 (7%) 6.328 (7%)



Tabel 2.21 Leeftijd economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 15 tot 25 jaar

25 tot 35 jaar

35 tot 45 jaar

45 tot 55 jaar

55 tot 67 jaar

Groningen

901 (22%)

1.536 (37%)

965 (23%)

531 (13%)

204 (5%)

Friesland

700 (22%)

1.203 (37%)

721 (22%)

439 (14%)

173 (5%)

Drenthe

1.364 (39%)

939 (27%)

635 (18%)

406 (12%)

158 (5%)

Overijssel

1.942 (18%)

3.696 (34%)

2.731 (25%)

1.725 (16%)

646 (6%)

Flevoland

2.399 (30%)

2.770 (34%)

1.634 (20%)

981 (12%)

285 (4%)

Gelderland

10.878 (30%)

11.983 (33%)

7.485 (21%)

4.543 (12%)

1.504 (4%)

Utrecht

3.656 (19%)

7.237 (38%)

4.709 (24%)

2.592 (13%)

1.064 (6%)

Noord-Holland

17.946 (22%)

32.448 (39%)

18.618 (22%)

9.996 (12%)

3.767 (5%)

Zuid-Holland

23.517 (24%)

36.814 (37%)

21.874 (22%)

11.992 (12%)

4.143 (4%)

1.517 (21%)

2.019 (28%)

1.704 (24%)

1.287 (18%)

561 (8%)

Noord-Brabant

15.916 (26%)

21.391 (36%)

12.810 (21%)

7.543 (13%)

2.475 (4%)

Limburg

10.809 (32%) 91.545 (25%)

10.698 (32%) 132.734 (36%)

6.085 (18%) 79.971 (22%)

4.292 (13%) 46.327 (13%)

1.547 (5%) 16.527 (5%)

Zeeland

Nederland


2.5.3

Burgerlijke staat

Minderheid van internationale werknemers is gehuwd In 2013 was relatief gezien het grootste deel van de internationale werknemers in de provincie Utrecht gehuwd, namelijk 35%. Onderaan de bandbreedte staat de populatie in Limburg; hiervan is nog geen 20% gehuwd.


24

Tabel 2.22 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Gehuwd

Samenwonend


Groningen

1.530 (29%)

60 (1%)

3.713 (70%)

Friesland

1.122 (29%)

62 (2%)

2.643 (69%)

Drenthe

931 (23%)

48 (1%)

3.011 (75%)

Overijssel

4.354 (34%)

156 (1%)

8.197 (65%)

Flevoland

2.363 (26%)

112 (1%)

6.782 (73%)

Gelderland

9.684 (24%)

472 (1%)

30.826 (75%)

Utrecht

8.905 (35%)

416 (2%)

16.327 (64%)

Noord-Holland

33.594 (30%)

1.622 (1%)

78.339 (69%)

Zuid-Holland

34.480 (28%)

1.445 (1%)

85.378 (70%)

2.172 (26%)

149 (2%)

5.946 (72%)

18.370 (26%)

716 (1%)

52.354 (73%)

6.658 (18%) 124.163 (27%)

252 (1%) 5.510 (1%)

30.456 (82%) 323.972 (71%)



Ruim twee op vijf kenniswerkers in Nederland gehuwd Van de kenniswerkers in Nederland is in 2013 43% gehuwd. Dit aandeel verschilt nauwelijks per provincie – de bandbreedte is 37% (Limburg) en 48% (Drenthe). Het aandeel gehuwden in de groep internationale arbeidsmigranten is een stuk lager, namelijk 24%. Tabel 2.23 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Gehuwd

Samenwonend


Groningen

457 (39%)

17 (1%)

692 (59%)

Friesland

268 (45%)

14 (2%)

309 (52%)

Drenthe

235 (48%)

6 (1%)

247 (51%)

Overijssel

873 (44%)

23 (1%)

1.071 (54%)

Flevoland

476 (40%)

21 (2%)

691 (58%)

Gelderland

1.970 (43%)

87 (2%)

2.532 (55%)

Utrecht

2.926 (46%)

136 (2%)

3.328 (52%)

Noord-Holland

12.185 (40%)

561 (2%)

18.034 (59%)

Zuid-Holland

10.496 (46%)

396 (2%)

12.071 (53%)

513 (44%)

35 (3%)

631 (54%)

4.955 (44%)

199 (2%)

6.151 (54%)

1.440 (37%) 36.794 (43%)

48 (1%) 1.543 (2%)

2.447 (62%) 48.204 (56%)




25

Tabel 2.24 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Groningen Friesland Drenthe

Gehuwd

Samenwonend


1.073 (26%)

43 (1%)

3.021 (73%)

854 (26%)

48 (1%)

2.334 (72%)

696 (20%)

42 (1%)

2.764 (79%)

Overijssel

3.481 (32%)

133 (1%)

7.126 (66%)

Flevoland

1.887 (23%)

91 (1%)

6.091 (75%)

Gelderland

7.714 (21%)

385 (1%)

28.294 (78%)

Utrecht

5.979 (31%)

280 (1%)

12.999 (67%)

Noord-Holland

21.409 (26%)

1.061 (1%)

60.305 (73%)

Zuid-Holland

23.984 (24%)

1.049 (1%)

73.307 (75%)

Zeeland

1.659 (23%)

114 (2%)

5.315 (75%)

Noord-Brabant

13.415 (22%)

517 (1%)

46.203 (77%)

Limburg

5.218 (16%) 87.369 (24%)

204 (1%) 3.967 (1%)

28.009 (84%) 275.768 (75%)

Nederland


2.5.4

Kinderen

In 2013 hebben 58.000 internationale werknemers één kind Een op tien internationale werknemers heeft twee kinderen; veruit de meeste internationale werknemers hebben geen kinderen. Op provinciaal niveau voert Limburg met 80% de lijst aan; Overijssel heeft het kleinste aandeel in deze categorie (62%). Tabel 2.25 Aantal kinderen economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Een kind

Twee kinderen

Drie of meer kinderen

Geen kind

Groningen

688 (13%)

687 (13%)

244 (5%)

3.684 (69%)

Friesland

553 (14%)

500 (13%)

216 (6%)

2.558 (67%)

Drenthe

386 (10%)

448 (11%)

188 (5%)

2.968 (74%)

Overijssel

1.795 (14%)

2.031 (16%)

976 (8%)

7.905 (62%)

Flevoland

1.187 (13%)

995 (11%)

445 (5%)

6.630 (72%)

Gelderland

4.624 (11%)

4.144 (10%)

1.945 (5%)

30.269 (74%)

Utrecht

3.713 (14%)

3.690 (14%)

1.839 (7%)

16.406 (64%)

Noord-Holland

15.333 (14%)

13.168 (12%)

5.068 (4%)

79.986 (70%)

Zuid-Holland

16.672 (14%)

14.381 (12%)

6.420 (5%)

83.830 (69%)

Zeeland

1.045 (13%)

1.095 (13%)

380 (5%)

5.747 (70%)

Noord-Brabant

8.599 (12%)

7.778 (11%)

3.447 (5%)

51.616 (72%)

3.331 (9%) 57.926 (13%)

2.944 (8%) 51.861 (11%)

1.131 (3%) 22.299 (5%)

29.960 (80%) 321.559 (71%)

Limburg Nederland



26

Groter deel kenniswerkers Nederland heeft een of twee kinderen Ruim derde van de kenniswerkers in Nederland heeft een (16%) of twee (18%) kinderen in 2013. Van dezelfde populatie heeft 59% geen kinderen. Van alle internationale arbeidsmigranten in Nederland heeft 12% een kind en 10% twee kinderen. Bijna drie kwart heeft geen kind. Tabel 2.26 Aantal kinderen economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Een kind

Twee kinderen


Geen kind

Groningen

193 (17%)

179 (15%)

77 (7%)

717 (61%)

Friesland

86 (15%)

133 (23%)

54 (9%)

318 (54%)

Drenthe

71 (15%)

102 (21%)

37 (8%)

278 (57%)

Overijssel

285 (14%)

400 (20%)

182 (9%)

1.100 (56%)

Flevoland

194 (16%)

212 (18%)

80 (7%)

702 (59%)

Gelderland

401 (9%)

2.574 (56%)

713 (16%)

901 (20%)

Utrecht

1.115 (17%)

1.264 (20%)

502 (8%)

3.509 (55%)

Noord-Holland

4.874 (16%)

4.944 (16%)

1.477 (5%)

19.485 (63%)

Zuid-Holland

3.928 (17%)

4.578 (20%)

1.610 (7%)

12.847 (56%)

215 (18%)

254 (22%)

90 (8%)

620 (53%)

1.796 (16%)

2.160 (19%)

826 (7%)

6.523 (58%)

570 (14%) 14.040 (16%)

647 (16%) 15.774 (18%)

222 (6%) 5.558 (6%)

2.496 (63%) 51.169 (59%)



Tabel 2.27 Aantal kinderen economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Een kind

Twee kinderen


Geen kind

Groningen

495 (12%)

508 (12%)

167 (4%)

2.967 (72%)

Friesland

467 (14%)

367 (11%)

162 (5%)

2.240 (69%)

Drenthe

315 (9%)

346 (10%)

151 (4%)

2.690 (77%)

Overijssel

1.510 (14%)

1.631 (15%)

794 (7%)

6.805 (63%)

Flevoland

993 (12%)

783 (10%)

365 (5%)

5.928 (73%)

3.911 (11%)

3.243 (9%)

1.544 (4%)

27.695 (76%)

Gelderland Utrecht

2.598 (13%)

2.426 (13%)

1.337 (7%)

12.897 (67%)

Noord-Holland

10.459 (13%)

8.224 (10%)

3.591 (4%)

60.501 (73%)

Zuid-Holland

12.744 (13%)

9.803 (10%)

4.810 (5%)

70.983 (72%)

830 (12%)

841 (12%)

290 (4%)

5.127 (72%)

6.803 (11%)

5.618 (9%)

2.621 (4%)

45.093 (75%)

2.761 (8%) 43.886 (12%)

2.297 (7%) 36.087 (10%)

909 (3%) 16.741 (5%)

27.464 (82%) 270.390 (74%)




27

Aantal kinderen van internationale werknemers Nederland gemiddeld +2% Het aantal kinderen van internationale werknemers die in Nederland wonen vertoont een stijgende lijn; tussen 2009 en 2013 groeide dit aantal met gemiddeld 2,4% per jaar. In de provincie Flevoland was deze groei het hoogst met 4,6%; in Overijssel nam het aantal kinderen van internationale werknemers met gemiddeld 0,3% per jaar toe. Tabel 2.28 Aantal kinderen van economisch-actieve internationale werknemers naar woonregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

Groningen

2.598

2.652 (+2%)

2.888 (+9%)

3.000 (+4%)

2.755 (-8%)

Friesland

1.966

2.080 (+6%)

2.238 (+8%)

2.333 (+4%)

2.195 (-6%)

Drenthe

1.604

1.640 (+2%)

1.671 (+2%)

1.788 (+7%)

1.641 (-8%)

Overijssel

6.948

7.178 (+3%)

7.446 (+4%)

7.662 (+3%)

7.036 (-8%)

Flevoland

4.539

4.789 (+6%)

5.199 (+9%)

5.617 (+8%)

5.428 (-3%)

Gelderland

12.548

13.018 (+4%)

13.615 (+5%)

14.182 (+4%)

13.581 (-4%)

Utrecht

13.038

13.404 (+3%)

13.950 (+4%)

14.408 (+3%)

13.365 (-7%)

Noord-Holland

42.951

44.800 (+4%)

47.603 (+6%)

49.871 (+5%)

46.910 (-6%)

Zuid-Holland

52.634

54.779 (+4%)

58.143 (+6%)

61.356 (+6%)

59.729 (-3%)

4.483

4.527 (+1%)

4.839 (+7%)

4.965 (+3%)

4.757 (-4%)

Noord-Brabant

25.289

26.318 (+4%)

28.085 (+7%)

29.754 (+6%)

28.330 (-5%)

Limburg

10.489

10.888 (+4%)

11.557 (+6%)

12.082 (+5%)

11.044 (-9%)

179.082

186.070 (+4%)

197.231 (+6%)

207.015 (+5%)

196.768 (-5%)

Zeeland

Nederland


Aantal kinderen van internationale kenniswerkers vertoont stijgende lijn Het aantal kinderen van internationale kenniswerkers die in Nederland wonen groeide tussen 2009 en 2013 gemiddeld met 0,9% per jaar. Kijkend naar woonregio’s was deze groei het sterkst in Groningen (+3,5% per jaar). In iedere provincie neemt het aantal kinderen van kenniswerkers tussen 2012 en 2013 af; inherent aan de afname van het aantal kenniswerkers in zijn geheel. Het aantal kinderen van internationale arbeidsmigranten nam tussen 2009 en 2013 met jaarlijks 3% toe, met de grootste sprong tussen 2010 en 2011.


28

Tabel 2.29 Aantal kinderen van economisch-actieve internationale kenniswerkers naar woonregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

Groningen

740

801 (+8%)

969 (+21%)

1.060 (+9%)

848 (-20%)

Friesland

462

522 (+13%)

592 (+13%)

593 (+0%)

474 (-20%)

Drenthe

477

495 (+4%)

546 (+10%)

580 (+6%)

421 (-28%)

Overijssel

1.735

1.778 (+3%)

1.969 (+11%)

2.037 (+3%)

1.478 (-27%)

Flevoland

1.378

1.417 (+3%)

1.682 (+19%)

1.859 (+11%)

1.521 (-18%)

Gelderland

3.562

3.683 (+3%)

4.013 (+9%)

4.214 (+5%)

3.308 (-22%)

Utrecht

3.924

4.435 (+13%)

5.115 (+15%)

5.453 (+7%)

4.091 (-25%)

Noord-Holland

14.136

16.019 (+13%)

17.876 (+12%)

19.360 (+8%)

15.565 (-20%)

Zuid-Holland

16.299

18.198 (+12%)

20.299 (+12%)

21.409 (+5%)

17.650 (-18%)

Zeeland

1.303

1.271 (-2%)

1.418 (+12%)

1.468 (+3%)

1.130 (-23%)

Noord-Brabant

7.308

7.863 (+8%)

8.936 (+14%)

9.422 (+5%)

7.372 (-22%)

Limburg

2.889

3.038 (+5%)

3.429 (+13%)

3.545 (+3%)

2.353 (-34%)

54.210

59.518 (+10%)

66.842 (+12%)

70.998 (+6%)

56.209 (-21%)

Nederland


Tabel 2.30 Aantal kinderen van economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar woonregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

Groningen

1.858

1.852 (0%)

1.919 (+4%)

1.940 (+1%)

1.907 (-2%)

Friesland

1.504

1.558 (+4%)

1.646 (+6%)

1.740 (+6%)

1.722 (-1%)

Drenthe

1.127

1.145 (+2%)

1.125 (-2%)

1.208 (+7%)

1.221 (+1%)

Overijssel

5.213

5.400 (+4%)

5.478 (+1%)

5.625 (+3%)

5.558 (-1%)

Flevoland

3.161

3.372 (+7%)

3.517 (+4%)

3.758 (+7%)

3.907 (+4%)

Gelderland

8.986

9.335 (+4%)

9.602 (+3%)

9.968 (+4%)

10.273 (+3%)

Utrecht

9.114

8.970 (-2%)

8.835 (-2%)

8.955 (+1%)

9.274 (+4%)

Noord-Holland

28.815

28.781 (0%)

29.727 (+3%)

30.511 (+3%)

31.345 (+3%)

Zuid-Holland

36.335

36.581 (+1%)

37.844 (+3%)

39.947 (+6%)

42.080 (+5%)

3.181

3.256 (+2%)

3.421 (+5%)

3.498 (+2%)

3.627 (+4%)

17.981

18.455 (+3%)

19.149 (+4%)

20.332 (+6%)

20.958 (+3%)

7.600

7.850 (+3%)

8.128 (+4%)

8.537 (+5%)

8.691 (+2%)

124.872

126.552 (+1%)

130.389 (+3%)

136.018 (+4%)

140.560 (+3%)



2.5.5

Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning

Negen op tien internationale werknemers in 2013 woont in huurwoning Het grootste deel van de economisch actieve internationale werknemers in Nederland (2013) woont in een huurwoning; landelijk gezien ging het om 91% van het totaal. De bandbreedte ligt tussen 88% (Utrecht) en 94% (Gelderland en Limburg). In totaal wonen 42.062 internationale werknemers in een koopwoning. Tussen 2009 en 2013 zijn er tussen deze aandelen nauwelijks verschuivingen.


29

Tabel 2.31 Type woning economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Huurwoning

Koopwoning

Groningen

4.747 (90%)

556 (10%)

Friesland

3.465 (91%)

362 (9%)

Drenthe

3.704 (93%)

286 (7%)

Overijssel

11.407 (90%)

1.300 (10%)

Flevoland

8.536 (92%)

721 (8%)

Gelderland

38.469 (94%)

2.513 (6%)

Utrecht

22.677 (88%)

2.971 (12%)

Noord-Holland

100.895 (89%)

12.660 (11%)

Zuid-Holland

109.507 (90%)

11.796 (10%)

7.346 (89%)

921 (11%)

65.705 (92%)

5.735 (8%)

35.125 (94%) 411.583 (91%)

2.241 (6%) 42.062 (9%)



Een op vier kenniswerkers in Nederland heeft koopwoning Drie kwart van de internationale kenniswerkers in Nederland woont in een huurwoning; dit beeld is voor de meeste provincies gelijk, behalve in Zeeland waar 67% van de kenniswerkers een huurwoning heeft. Het type woning van de internationale arbeidsmigrant in Nederland laat een heel ander beeld zien. Deze groep woont voor het grootste deel (95%) in een huurwoning. Tabel 2.32 Type woning economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Huurwoning

Koopwoning

Groningen

895 (77%)

271 (23%)

Friesland

430 (73%)

161 (27%)

Drenthe

352 (72%)

136 (28%)

Overijssel

1.446 (74%)

521 (26%)

Flevoland

880 (74%)

308 (26%)

3.427 (75%)

1.162 (25%)

Gelderland Utrecht

4.651 (73%)

1.739 (27%)

Noord-Holland

22.866 (74%)

7.914 (26%)

Zuid-Holland

16.837 (73%)

6.126 (27%)

790 (67%)

389 (33%)

8.352 (74%)

2.953 (26%)

3.063 (78%) 63.989 (74%)

872 (22%) 22.552 (26%)




30

Tabel 2.33 Type woning economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Huurwoning

Koopwoning

Groningen

3.852 (93%)

285 (7%)

Friesland

3.035 (94%)

201 (6%)

Drenthe

3.352 (96%)

150 (4%)

Overijssel

9.961 (93%)

779 (7%)

Flevoland

7.656 (95%)

413 (5%)

Gelderland

35.042 (96%)

1.351 (4%)

Utrecht

18.026 (94%)

1.232 (6%)

Noord-Holland

78.029 (94%)

4.746 (6%)

Zuid-Holland

92.670 (94%)

5.670 (6%)

6.556 (92%)

532 (8%)

57.353 (95%)

2.782 (5%)

32.062 (96%) 347.594 (95%)

1.369 (4%) 19.510 (5%)



Gemiddelde WOZ-waarde verschilt sterk per provincie De internationale werknemers die te maken hebben met de hoogste gemiddelde WOZ-waarde werken in Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht. De gemiddelde WOZ-waarde van een internationale werknemer (met een koopwoning) bedraagt in 2013 € 250.700. In 2009 was dit nog € 286.500. Tabel 2.34 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale werknemers naar werkregio, 2013 Tot 200.000 euro

200.000 tot

300.000 tot

400.000 tot

300.000

400.000

500.000

euro

euro

euro

500.000 euro of meer

Onbekend

Groningen

297 (53%)

119 (21%)

57 (10%)

24 (4%)

28 (5%)

31 (6%)

Friesland

220 (61%)

66 (18%)

36 (10%)

13 (4%)

10 (3%)

17 (5%)

Drenthe

164 (57%)

70 (24%)

20 (7%)

7 (2%)

13 (5%)

12 (4%)

Overijssel

750 (58%)

293 (23%)

80 (6%)

26 (2%)

45 (3%)

106 (8%)

Flevoland

451 (63%)

150 (21%)

36 (5%)

24 (3%)

36 (5%)

24 (3%)

Gelderland

1.258 (50%)

723 (29%)

188 (7%)

125 (5%)

130 (5%)

89 (4%)

Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg

1.093 (37%)

1.091 (37%)

353 (12%)

153 (5%)

223 (8%)

58 (2%)

4.761 (38%)

4.120 (33%)

1.623 (13%)

758 (6%)

1.158 (9%)

239 (2%)

5.426 (46%)

2.868 (24%)

1.007 (9%)

514 (4%)

777 (7%)

1.204 (10%)

526 (57%)

177 (19%)

66 (7%)

20 (2%)

28 (3%)

104 (11%)

2.857 (50%)

1.717 (30%)

533 (9%)

220 (4%)

250 (4%)

158 (3%)

1.366 (61%) 19.169 (46%)

435 (19%) 11.829 (28%)

159 (7%) 4.158 (10%)

66 (3%) 1.950 (5%)

77 (3%) 2.775 (7%)

138 (6%) 2.180 (5%)

Nederland



31

70% van kenniswerkers in Nederland heeft woningwaarde van maximaal € 300.000 15% van de internationale kenniswerkers in Nederland heeft een WOZ-waarde van € 400.000 of meer. In de populatie internationale arbeidsmigranten is dit aandeel 7% - de meerderheid van 57% zit in de categorie met een WOZ-waarde tot € 200.000. Tabel 2.35 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Tot 200.000 euro

200.000 tot

300.000 tot

400.000 tot

300.000

400.000

500.000


Onbekend

euro

euro

euro

Groningen

114 (42%)

66 (24%)

44 (16%)

19 (7%)

22 (8%)

6 (2%)

Friesland

84 (52%)

44 (27%)

17 (11%)

8 (5%)

6 (4%)

-

Drenthe

62 (46%)

42 (31%)

17 (13%)

-

7 (5%)

-

Overijssel

237 (45%)

172 (33%)

47 (9%)

17 (3%)

28 (5%)

20 (4%)

Flevoland

154 (50%)

94 (31%)

21 (7%)

15 (5%)

21 (7%)

-

Gelderland

429 (37%)

406 (35%)

127 (11%)

85 (7%)

94 (8%)

21 (2%)


529 (30%)

676 (39%)

269 (15%)

111 (6%)

139 (8%)

15 (1%)

2.333 (29%)

2.814 (36%)

1.253 (16%)

605 (8%)

835 (11%)

74 (1%)

2.306 (38%)

1.913 (31%)

726 (12%)

371 (6%)

536 (9%)

274 (4%)

207 (53%)

88 (23%)

39 (10%)

15 (4%)

15 (4%)

25 (6%)

1.140 (39%)

1.071 (36%)

381 (13%)

150 (5%)

168 (6%)

43 (1%)

424 (49%) 8.019 (36%)

239 (27%) 7.625 (34%)

95 (11%) 3.036 (13%)

43 (5%) 1.444 (6%)

47 (5%) 1.918 (9%)

24 (3%) 510 (2%)

Nederland



32

Tabel 2.36 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Tot 200.000 euro

200.000 tot

300.000 tot

400.000 tot

300.000

400.000

500.000

euro

euro

euro


Onbekend

Groningen

183 (64%)

53 (19%)

13 (5%)

-

6 (2%)

25 (9%)

Friesland

136 (68%)

22 (11%)

19 (9%)

-

-

15 (7%)

Drenthe

102 (68%)

28 (19%)

-

-

6 (4%)

9 (6%)

Overijssel

513 (66%)

121 (16%)

33 (4%)

9 (1%)

17 (2%)

86 (11%)

Flevoland

297 (72%)

56 (14%)

15 (4%)

9 (2%)

15 (4%)

21 (5%)

Gelderland

829 (61%)

317 (23%)

61 (5%)

40 (3%)

36 (3%)

68 (5%)


564 (46%)

415 (34%)

84 (7%)

42 (3%)

84 (7%)

43 (3%)

2.428 (51%)

1.306 (28%)

370 (8%)

153 (3%)

323 (7%)

165 (3%)

3.120 (55%)

955 (17%)

281 (5%)

143 (3%)

241 (4%)

930 (16%)

319 (60%)

89 (17%)

27 (5%)

-

13 (2%)

79 (15%)

1.717 (62%)

646 (23%)

152 (5%)

70 (3%)

82 (3%)

115 (4%)

942 (69%) 11.150 (57%)

196 (14%) 4.204 (22%)

64 (5%) 1.122 (6%)

23 (2%) 506 (3%)

30 (2%) 857 (4%)

114 (8%) 1.670 (9%)

Nederland


2.6 Regionale spreiding internationale werknemers: werken Internationale werknemers vooral actief in Randstad en Noord-Brabant In 2013 is Zuid-Holland de provincie met het grootste aantal werkzame internationale werknemers, met Noord-Holland op de tweede en Noord-Brabant op de derde plek. Ruim 68% van de totale populatie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland werkt in een van deze drie provincies. De mate waarin de top-werkgemeente binnen een provincie als werkgemeente domineert loopt sterk uiteen, van de stad Groningen (60% van alle werkenden in de provincie Groningen) tot Nijmegen (10% van alle internationale werknemers in Gelderland).


33

Tabel 2.37 Top 5 werkgemeenten economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013

Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Groningen

H’-Sappemeer

Leek

Oldambt

Bellingwedde

(3.180; 60%)

(422; 8%)

(330; 6%)

(288; 5%)

(218; 4%)

Sudwest-Fryslan

Leeuwarden

Heerenveen

Franekeradeel

Smallingerland

(1.124; 29%)

(627; 16%)

(422; 11%)

(310; 8%)

(295; 8%)

Emmen

Midden-Drenthe

Assen

Hoogeveen

Meppel

(1.562; 39%)

(587; 15%)

(535; 13%)

(314; 8%)

(282; 7%)

Enschede

Almelo

Deventer

Hengelo

Zwolle

(3.930; 31%)

(1.814; 14%)

(1.359; 11%)

(1.022; 8%)

(1.012; 8%)

Almere

NO’polder

Lelystad

Dronten

Zeewolde

(4.973; 54%)

(2.133; 23%)

(676; 7%)

(647; 7%)

(568; 6%)

Nijmegen

Nijkerk

Apeldoorn

Arnhem

Zevenaar

(3.947; 10%)

(3.884; 9%)

(3.203; 8%)

(3.055; 7%)

(2.307; 6%)

Utrecht

Amersfoort

Veenendaal

Nieuwegein

Houten

(10.829; 42%)

(2.123; 8%)

(1.580; 6%)

(1.331; 5%)

(1.294; 5%)

Amsterdam

Diemen

Haarl’meer

Amstelveen

Zaanstad

Holland

(52.542; 46%)

(12.639; 11%)

(11.741; 10%)

(3.535; 3%)

(3.286; 3%)

Zuid-

's-Gravenhage

Rotterdam

Westland

Leiden

Delft

Holland

(28.527; 24%)

(22.315; 18%)

(15.082; 12%)

(6.976; 6%)

(3.712; 3%)

Zeeland NoordBrabant Limburg Nederland

Reimerswaal

Terneuzen

Vlissingen

Sluis

Borsele

(1.339; 16%)

(1.339; 16%)

(1.029; 12%)

(827; 10%)

(684; 8%)

Eindhoven

Tilburg

Breda

Veghel

Etten-Leur

(9.747; 14%)

(6.024; 8%)

(5.131; 7%)

(4.050; 6%)

(3.397; 5%)

Venray

Venlo

Roermond

Maastricht

Horst a/d Maas

(7.797; 21%)

(7.068; 19%)

(3.625; 10%)

(3.155; 8%)

(3.085; 8%)

Zuid-Holland

Noord-Holland

Noord-Brabant

Gelderland

Limburg

(121.303; 27%)

(113.555; 25%)

(71.440; 16%)

(40.982; 9%)

(37.366; 8%)



34

Figuur 2.1 Aantal economisch actieve internationale werknemers in 2013, naar werkregio (op 4positie postcodeniveau)


2.7 Regionale spreiding internationale werknemers: wonen Beeld woonregio’s vergelijkbaar met werkregio’s; Utrecht nieuw in top 5 Kijkend naar de woonregio’s van economisch-actieve internationale werknemers in Nederland is de top 3 hetzelfde als die van werkregio’s. Opvallend is dat Utrecht op de vierde plaats komt, terwijl deze in Tabel 2.37 niet voorkomt in de top-5. In het grootste deel van de provincies vormt de grootste werkgemeente eveneens de grootste woongemeente.


35

Tabel 2.38 Top 5 woongemeenten economisch-actieve internationale werknemers naar woonregio, 2013

Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Nederland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Groningen

H'zand-Sappemeer

Leek

Delfzijl

Oldambt

(2.794; 62%)

(241; 5%)

(211; 5%)

(183; 4%)

(158; 3%)

Leeuwarden

Sudwest-Fryslan

Friese Meren

Heerenveen

Smallingerland

(684; 24%)

(360; 13%)

(284; 10%)

(279; 10%)

(225; 8%)

Emmen

Assen

Hoogeveen

Meppel

Coevorden

(520; 28%)

(369; 20%)

(199; 11%)

(130; 7%)

(119; 6%)

Enschede

Deventer

Almelo

Zwolle

Hengelo

(2.301; 28%)

(1.099; 13%)

(866; 10%)

(836; 10%)

(706; 8%)

Almere

Lelystad

NO-polder

Zeewolde

Dronten

(3.958; 57%)

(1.214; 18%)

(754; 11%)

(476; 7%)

(440; 6%)

Nijmegen

Arnhem

Apeldoorn

Ede

Wageningen

(2.334; 14%)

(2.153; 13%)

(1.144; 7%)

(949; 6%)

(937; 6%)

Utrecht

Amersfoort

Nieuwegein

Zeist

Stichtse Vecht

(8.051; 47%)

(1.911; 11%)

(853; 5%)

(737; 4%)

(697; 4%)

Amsterdam

Amstelveen

Haarlem

Zaanstad

H’lemmermeer

(41.779; 55%)

(4.565; 6%)

(4.104; 5%)

(3.156; 4%)

(2.981; 4%)

's-Gravenhage

Rotterdam

Leiden

Westland

Delft

(23.572; 28%)

(21.034; 25%)

(3.747; 4%)

(3.353; 4%)

(2.939; 4%)

Terneuzen

Vlissingen

Reimerswaal

Sluis

Hulst

(1.228; 20%)

(937; 16%)

(673; 11%)

(654; 11%)

(512; 8%)

Eindhoven

Tilburg

Breda

Helmond

's-Hertogenbosch

(8.888; 22%)

(4.720; 12%)

(2.507; 6%)

(2.310; 6%)

(1.991; 5%)

Maastricht

Venlo

Roermond

Heerlen

Sittard-Geleen

(2.637; 17%)

(2.406; 16%)

(1.194; 8%)

(1.095; 7%)

(928; 6%)

Zuid-Holland

Noord-Holland

Noord-Brabant

Utrecht

Gelderland

(83.493; 30%)

(76.183; 27%)

(40.279; 14%)

(17.049; 6%)

(16.955; 6%)



36

Figuur 2.2 Aantal economisch actieve internationale werknemers in 2013, naar woonregio (op 4positie postcodeniveau)



37

2.8 Woon-werkbalans en pendel van internationale werknemers De regio in woon-werkbalans De woon-werkbalans (of pendelbalans) van een regio duidt het verschil tussen enerzijds het aantal economisch-actieve internationale werknemers werkzaam in een regio, en anderzijds het aantal economischactieve internationale werknemers woonachtig in een regio. Het gaat hierbij uitsluitend om internationale werknemers met een bekende woonlocatie in Nederland; werknemers met een onbekende/buitenlandse woonregio zijn buiten beschouwing gelaten. Het aantal economisch-actieve internationale werknemers kan hierdoor afwijken van de aantallen in paragraaf 2.6. De woon-werkbalans is berekend door het aantal economisch-actieve, internationale werknemers in een regio te verminderen met het aantal economisch-actieve, internationale inwoners van diezelfde regio. Het verschil duidt of een regio overwegend een werk- danwel woonregio is. Regio’s hebben daarnaast te maken met inkomende pendel; dit zijn werknemers die buiten de regio wonen, maar in de regio werken. Uitgaande pendel bestaat uit inwoners van een regio die werken buiten de regio. Is de uitgaande pendel groter dan de inkomende pendel, dan werken meer inwoners buiten de eigen regio dan dat er werknemers van buiten de regio in de regio werkzaam zijn.

Meeste regio’s hebben negatieve pendelbalans Gelderland, Utrecht en Noord-Holland zijn de drie gebieden waar het aantal werkzame economischactieve internationale werknemers groter is dan het aantal woonachtigen; in mindere mate geldt dit ook voor Overijssel en Drenthe. De andere regio’s kennen een uitgaande pendel die groter is dan de inkomende pendel. Tabel 2.39 Woon-werkbalans en pendel van internationale werknemers naar woonregio, 2013 Totaal

Totaal

Uitgaande

Inkomende

Woon-

wonend

werkend

pendel

pendel

werkbalans

Groningen

4.459

3.680

1.517

738

-779

Friesland

2.856

2.576

970

690

-280

Drenthe

1.870

1.882

905

917

12

Overijssel

8.290

8.506

3.035

3.251

216

Flevoland

6.871

5.461

4.241

2.831

-1.410

Gelderland

16.861

20.456

5.878

9.473

3.595

Utrecht

16.980

18.800

7.893

9.713

1.820

Noord-Holland

75.696

82.496

16.137

22.937

6.800

Zuid-Holland

82.476

76.896

18.999

13.419

-5.580

5.973

4.706

1.763

496

-1.267

Noord-Brabant

39.991

38.114

12.272

10.395

-1.877

Limburg

15.197

13.947

4.210

2.960

-1.250

Zeeland



38

Het grootste deel van de woon-werkrelaties met de MRA als werkregio zijn gericht tussen de grote gemeenten in de Randstad. Daarnaast bestaat er een opvallend sterke relatie met de regio Eindhoven-Helmond. Figuur 2.3 Pendelrelaties buitenlandse werknemers Nederland, 2013

* De figuur toont uitsluitend woon-werkrelaties van ten minste 100 verplaatsingen. Het overzicht is niet uitputtend. Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.


39

2.9 Inkomen Internationale werknemer verdient het meest in Noord-Holland In 2013 verdiende een economisch-actieve internationale werknemer gemiddeld € 29.500 op jaarbasis. Het meest verdient de gemiddelde internationale werknemer in Noord-Holland (ruim € 34.500); het gemiddelde jaarinkomen ligt het laagst in Gelderland (ruim € 24.500). Tabel 2.40 Inkomensklasse economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Tot 25.000 euro

25.000 tot

50.000 tot

75.000 tot

100.000 euro

50.000 euro

75.000 euro

100.000 euro

of meer

Groningen

2.863 (54%)

1.902 (36%)

303 (6%)

90 (2%)

145 (3%)

Friesland

2.401 (63%)

1.110 (29%)

183 (5%)

46 (1%)

87 (2%)

Drenthe

2.919 (73%)

699 (18%)

165 (4%)

78 (2%)

129 (3%)

Overijssel

7.919 (62%)

3.953 (31%)

487 (4%)

134 (1%)

214 (2%)

Flevoland

5.982 (65%)

2.819 (30%)

240 (3%)

80 (1%)

136 (1%)

Gelderland

28.396 (69%)

10.551 (26%)

1.112 (3%)

355 (1%)

567 (1%)

Utrecht

13.341 (52%)

8.895 (35%)

1.986 (8%)

638 (2%)

787 (3%)

Noord-Holland

56.885 (50%)

38.442 (34%)

9.589 (8%)

3.497 (3%)

5.137 (5%)

Zuid-Holland

74.612 (62%)

33.463 (28%)

7.182 (6%)

2.338 (2%)

3.705 (3%)

5.254 (64%)

2.442 (30%)

352 (4%)

101 (1%)

118 (1%)

45.961 (64%)

19.744 (28%)

3.266 (5%)

1.106 (2%)

1.361 (2%)

27.095 (73%) 273.628 (60%)

8.142 (22%) 132.162 (29%)

1.021 (3%) 25.886 (6%)

392 (1%) 8.855 (2%)

715 (2%) 13.101 (3%)



2.9.1

Kenniswerkers

Twee derde kenniswerkers verdient tot € 50.000 per jaar In 2013 verdiende een internationale kenniswerker gemiddeld € 62.500 op jaarbasis. Bijna 85% van de internationale kenniswerkers in Nederland verdient in 2013 maximaal € 75.000 (op jaarbasis). Opvallend is dat in Drenthe een op vijf kenniswerkers € 100.000 of meer verdient.


40

Tabel 2.41 Inkomensklasse economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 25.000 tot

50.000 tot

75.000 tot

100.000 euro

50.000 euro

75.000 euro

100.000 euro

of meer

Groningen

777 (67%)

225 (19%)

65 (6%)

99 (8%)

Friesland

367 (62%)

131 (22%)

33 (6%)

60 (10%)

Drenthe

202 (41%)

131 (27%)

63 (13%)

92 (19%)

Overijssel

1.372 (70%)

371 (19%)

90 (5%)

134 (7%)

Flevoland

871 (73%)

189 (16%)

54 (5%)

74 (6%)

3.114 (68%)

876 (19%)

251 (5%)

348 (8%)

Gelderland Utrecht

3.748 (59%)

1.643 (26%)

496 (8%)

503 (8%)

Noord-Holland

16.491 (54%)

7.944 (26%)

2.723 (9%)

3.622 (12%)

Zuid-Holland

12.757 (56%)

5.834 (25%)

1.771 (8%)

2.601 (11%)

781 (66%)

263 (22%)

72 (6%)

63 (5%)

6.895 (61%)

2.676 (24%)

847 (7%)

887 (8%)

2.597 (66%) 49.972 (58%)

804 (20%) 21.087 (24%)

265 (7%) 6.730 (8%)

269 (7%) 8.752 (10%)



2.9.2

Arbeidsmigranten

Drie op vier internationale arbeidsmigranten verdient maximaal € 75.000 In 2013 verdiende een internationale arbeidsmigrant gemiddeld € 22.000 op jaarbasis. In Drenthe en Limburg verdient 80% van de arbeidsmigranten maximaal € 25.000 per jaar. Tabel 2.42 Inkomensklasse economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Tot 25.000 euro

25.000 tot

50.000 tot

75.000 tot

100.000 euro

50.000 euro

75.000 euro

100.000 euro

of meer

Groningen

2.863 (69%)

1.125 (27%)

78 (2%)

25 (1%)

46 (1%)

Friesland

2.401 (74%)

743 (23%)

52 (2%)

13 (0%)

27 (1%)

Drenthe

2.919 (83%)

497 (14%)

34 (1%)

15 (0%)

37 (1%)

Overijssel

7.919 (74%)

2.581 (24%)

116 (1%)

44 (0%)

80 (1%)

Flevoland

5.982 (74%)

1.948 (24%)

51 (1%)

26 (0%)

62 (1%)

Gelderland

28.396 (78%)

7.437 (20%)

236 (1%)

104 (0%)

219 (1%)

Utrecht

13.341 (69%)

5.147 (27%)

343 (2%)

142 (1%)

284 (1%)

Noord-Holland

56.885 (69%)

21.951 (27%)

1.645 (2%)

774 (1%)

1.515 (2%)

Zuid-Holland

74.612 (76%)

20.706 (21%)

1.348 (1%)

567 (1%)

1.104 (1%)

5.254 (74%)

1.661 (23%)

89 (1%)

29 (0%)

55 (1%)

45.961 (76%)

12.849 (21%)

590 (1%)

259 (0%)

474 (1%)

27.095 (81%) 273.628 (75%)

5.545 (17%) 82.190 (22%)

217 (1%) 4.799 (1%)

127 (0%) 2.125 (1%)

446 (1%) 4.349 (1%)


41



2.10 Sectoren Detachering- en uitzendbranche veruit de grootste werkgever voor internationale werknemers De sector Detachering- en uitzendbranche biedt werk aan 41% van de internationale werknemers in Nederland; in Zeeland is het slechts een kwart, in Flevoland bijna de helft van de internationale werknemers. Het gaat hier om geaggregeerde sectordata. Een volledige lijst van sectoren en de definitie van geaggregeerde sectoren is te vinden in de bijlagen van dit rapport. Tabel 2.43 Top 5 branche economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013

Groningen

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Detachering- en

Onderwijs

Horeca

Gezondheid en

Persoonlijke

uitzendbranche

(19%)

(9%)

welzijn (9%)

diensten (6%)

Detachering- en

Horeca

Persoonlijke

Groothandel

Maatsch. orga-

uitzendbranche

(12%)

diensten (11%)

(5%)

nisaties (4%)

Detachering- en

Delfstoffenwin-

Landbouw en

Horeca

Gezondheid en

uitzendbranche

ning (8%)

visserij (8%)

(7%)

welzijn (4%)

Detachering- en

Facilitaire dien-

Onderwijs

Horeca

Groothandel

uitzendbranche

sten (9%)

(8%)

(6%)

(5%)

Detachering- en

Groothandel

Landbouw en

Horeca

Facilitaire dien-

uitzendbranche

(11%)

visserij (10%)

(5%)

sten (3%)

Detachering- en

Landbouw en

Groothandel

Vervoer

Facilitaire dien-

uitzendbranche

visserij (14%)

(6%)

(5%)

sten (4%)

Detachering- en

Groothandel

Horeca

Facilitaire dien-

Persoonlijke

uitzendbranche

(10%)

(8%)

sten (7%)

diensten (7%)

Detachering- en

Horeca

Groothandel

Detailhandel

Persoonlijke

uitzendbranche

(9%)

(9%)

(6%)

diensten (5%)

Detachering- en

Groothandel

Horeca

Landbouw en

Persoonlijke

uitzendbranche

(6%)

(5%)

visserij (5%)

diensten (5%)

Detachering- en

Landbouw en

Horeca

Groothandel

Detailhandel

uitzendbranche

visserij (17%)

(12%)

(6%)

(5%)

(31%) Friesland

(38%) Drenthe

(47%) Overijssel

(36%) Flevoland

(48%) Gelderland

(43%) Utrecht

(30%) NoordHolland

(37%) ZuidHolland

(46%) Zeeland

(26%)


42

NoordBrabant

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Detachering- en

Landbouw en

Groothandel

Facilitaire dien-

Horeca

uitzendbranche

visserij (10%)

(7%)

sten (5%)

(4%)

Detachering- en

Landbouw en

Groothandel

Horeca

Facilitaire dien-

uitzendbranche

visserij (11%)

(8%)

(4%)

sten (4%)

Detachering- en

Groothandel

Landbouw en

Horeca

Facilitaire dien-

uitzendbranche

(7%)

visserij (7%)

(6%)

sten (4%)

(44%) Limburg

(47%) Nederland

(41%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

2.10.1 Kenniswerkers Meeste internationale kenniswerkers hebben baan in Detachering- en uitzendbranche De sector Detachering- en uitzendbranche biedt werk aan de meeste internationale kenniswerkers in Nederland. Het aandeel in het totaal is echter minder groot dan voor alle internationale werknemers samen; 26 tegen 41%. Op provincieniveau ontstaat een aantal opmerkelijke verschillen. Zo zijn de meeste kenniswerkers in Groningen en Overijssel werkzaam in het onderwijs, in de provincie Drenthe voert Delfstoffenwinning en Gezondheid en welzijn de lijst aan. Tabel 2.44 Top 5 branche economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013

Groningen

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Onderwijs

Gezondheid en

Detachering- en

Persoonlijke

Vervoer

(33%)

welzijn (23%)

uitzendbranche

diensten (6%)

(4%)

(12%) Friesland

Persoonlijke

Onderwijs

Gezondheid en

Detachering- en

Groothandel

diensten (24%)

(12%)

welzijn (11%)

uitzendbranche

(7%)

Delfstoffenwin-

Gezondheid en

Detachering- en

Persoonlijke

Maatsch. orga-

ning (44%)

welzijn (13%)

uitzendbranche

diensten (5%)

nisaties (4%)

(11%) Drenthe

(7%) Overijssel

Onderwijs

Detachering- en

Groothandel

Gezondheid en

Elektrische

(21%)

uitzendbranche

(8%)

welzijn (7%)

apparaten (6%)

Machines (7%)

Zakelijk beheer

Gezondheid en

(5%)

welzijn (5%)

(17%) Flevoland

Detachering- en

Groothandel

uitzendbranche

(26%)

(29%)


43

Gelderland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Detachering- en

Onderwijs

uitzendbranche

(12%)

Groothandel

Persoonlijke

Gezondheid en

(11%)

diensten (9%)

welzijn (6%)

Detachering- en

Groothandel

Persoonlijke

Financiën

Onderwijs

uitzendbranche

(18%)

diensten (10%)

(8%)

(7%)

Detachering- en

Groothandel

Financiën (10%)

Zakelijk beheer

Persoonlijke

uitzendbranche

(12%)

(7%)

diensten (7%)

(25%) Utrecht

(22%) NoordHolland

(34%) ZuidHolland

Detachering- en

Onderwijs

Groothandel

Delfstoffenwin-

Vervoer

uitzendbranche

(10%)

(10%)

ning (8%)

(7%)

Detachering- en

Chemie en

Groothandel

Gezondheid en

Maatsch. organi-

uitzendbranche

kunststof (13%)

(12%)

welzijn (9%)

saties (7%)

Detachering- en

Groothandel

Elektr. appara-

Machines

Onderwijs

uitzendbranche

(13%)

ten (10%)

(7%)

(7%)

Detachering- en

Onderwijs

Chemie en

Groothandel

Gezondheid en

uitzendbranche

(11%)

kunststof (10%)

(9%)

welzijn (9%)

Detachering- en

Groothandel

Onderwijs

Financiën

Persoonlijke

uitzendbranche

(12%)

(8%)

(6%)

diensten (6%)

(25%) Zeeland

(16%) NoordBrabant

(19%) Limburg

(23%) Nederland



44

2.10.2 Arbeidsmigranten Ook arbeidsmigranten werken vooral in Detachering- en uitzendbranche Ruim de helft van de internationale arbeidsmigranten in Nederland is in 2013 actief in de sector Detachering- en uitzendbranche en Landbouw en visserij. In de Randstad en Friesland staat de sector Horeca op een tweede plek. Tabel 2.45 Top 5 branche economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013

Groningen

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Detachering- en

Onderwijs

Horeca

Persoonlijke

Gezondheid en

uitzendbranche

(15%)

(12%)

diensten (5%)

welzijn (5%)

Detachering- en

Horeca

Persoonlijke

Groothandel

Maatsch. orga-

uitzendbranche

(14%)

diensten (9%)

(5%)

nisaties (4%)

Detachering- en

Landbouw en

Horeca

Facilitaire dien-

Delfstoffenwin-

uitzendbranche

visserij (9%)

(7%)

sten (4%)

ning (3%)

Detachering- en

Facilitaire dien-

Horeca

Onderwijs

Maatsch. orga-

uitzendbranche

sten (11%)

(7%)

(5%)

nisaties (5%)

Detachering- en

Landbouw en

Groothandel

Horeca

Facilitaire dien-

uitzendbranche

visserij (11%)

(9%)

(5%)

sten (4%)

Detachering- en

Landbouw en

Groothandel

Vervoer

Facilitaire dien-

uitzendbranche

visserij (15%)

(6%)

(5%)

sten (5%)

Detachering- en

Horeca

Facilitaire dien-

Groothandel

Persoonlijke

uitzendbranche

(11%)

sten (9%)

(8%)

diensten (6%)

Detachering- en

Horeca

Groothandel

Detailhandel

Facilitaire dien-

uitzendbranche

(12%)

(7%)

(7%)

sten (5%)

Detachering- en

Horeca

Landbouw en

Groothandel

Persoonlijke

uitzendbranche

(6%)

visserij (6%)

(5%)

diensten (4%)

Detachering- en

Landbouw en

Horeca

Groothandel

Detailhandel

uitzendbranche

visserij (20%)

(13%)

(5%)

(5%)

(36%) Friesland

(43%) Drenthe

(52%) Overijssel

(40%) Flevoland

(51%) Gelderland

(45%) Utrecht

(33%) NoordHolland

(38%) ZuidHolland

(51%) Zeeland

(28%)


45

NoordBrabant

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Detachering- en

Landbouw en

Facilitaire dien-

Groothandel

Horeca

uitzendbranche

visserij (11%)

sten (6%)

(6%)

(4%)

Detachering- en

Landbouw en

Groothandel

Horeca

Facilitaire dien-

uitzendbranche

visserij (12%)

(8%)

(4%)

sten (4%)

Detachering- en

Landbouw en

Horeca

Groothandel

Facilitaire dien-

uitzendbranche

visserij (8%)

(7%)

(6%)

sten (5%)

(48%) Limburg

(50%) Nederland



46

3 Internationale studenten In dit hoofdstuk schetsen we het beeld van de ontwikkeling van het aantal internationale studenten. Daarbij komt onder meer aan bod: het aantal internationale studenten, hun opleiding, jaarlijkse inen uitstroom en de regionale spreiding. Definities: dit hoofdstuk gaat nader in op internationale studenten. Met internationale studenten wordt hier bedoeld: 

Internationale studenten: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse paspoort die onderwijs volgen aan een publiek gefinancierde onderwijsinstelling in Nederland.


3.1 Aantal internationale studenten Aantal internationale studenten groeit een derde; grootste groei in Zeeland In 2013 telde Nederland ruim 60.000 internationale studenten. Dit aantal is bijna een derde groter dan in 2009, toen Nederland bijna 47.000 internationale studenten telde. In iedere provincie nam het aantal internationale studenten tussen 2009 en 2013 toe, alleen Drenthe toont een lichte krimp. De gemiddelde jaarlijkse groei in deze periode van het aantal studenten in Nederland is 6,5%. De internationale studentenpopulaties groeiden jaarlijks bovengemiddeld in Zeeland (+14%), ZuidHolland (10%), Groningen (10%), Flevoland (9%) en Noord-Holland (7%). Tabel 3.1 Aantal internationale studenten (per 31/12) naar studieregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

Groningen

3.401

3.931 (+16%)

4.497 (+14%)

4.814 (+7%)

4.997 (+4%)

Friesland

1.712

1.902 (+11%)

2.008 (+6%)

2.064 (+3%)

2.149 (+4%)

821

718 (-13%)

603 (-16%)

508 (-16%)

517 (+2%)

Overijssel

4.503

5.049 (+12%)

5.536 (+10%)

5.767 (+4%)

5.675 (-2%)

Flevoland

181

205 (+13%)

203 (-1%)

238 (+17%)

251 (+5%)

Gelderland

5.475

6.166 (+13%)

6.554 (+6%)

6.548 (0%)

6.545 (0%)

Utrecht

2.281

2.273 (0%)

2.413 (+6%)

2.512 (+4%)

2.546 (+1%)

Noord-Holland

5.847

6.395 (+9%)

6.889 (+8%)

7.071 (+3%)

7.665 (+8%)

Zuid-Holland

8.798

9.803 (+11%)

10.702 (+9%)

11.609 (+8%)

12.991 (+12%)

Drenthe

Zeeland

294

304 (+3%)

385 (+27%)

427 (+11%)

493 (+15%)

Noord-Brabant

3.883

4.285 (+10%)

4.695 (+10%)

4.757 (+1%)

4.974 (+5%)

Limburg

9.790

10.397 (+6%)

10.987 (+6%)

11.328 (+3%)

11.627 (+3%)

46.986

51.428 (+9%)

55.472 (+8%)

57.643 (+4%)

60.430 (+5%)

Nederland

Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.


47

3.2 Geslacht, leeftijd en nationaliteit 3.2.1

Geslacht

Vooral vrouwelijke internationale studenten in Nederland De populatie studenten in Nederland kent een oververtegenwoordiging van vrouwen. Zij vormen met 33.600 personen in 2013 een meerderheid van bijna 56%. De provincies Zuid-Holland en Zeeland vormen de uitzondering; vrouwen vormen hier een minderheid in de totale internationale studentenpopulatie. Tabel 3.2 Geslacht internationale studenten naar studieregio, 2013 Mannen

Vrouwen

Totaal

2.114 (42%)

2.883 (58%)

4.997

Friesland

673 (31%)

1.476 (69%)

2.149

Drenthe

223 (43%)

294 (57%)

517

Overijssel

2.262 (40%)

3.413 (60%)

5.675

Flevoland

88 (35%)

163 (65%)

251

Gelderland

2.289 (35%)

4.256 (65%)

6.545

Utrecht

1.046 (41%)

1.500 (59%)

2.546

Noord-Holland

3.255 (42%)

4.410 (58%)

7.665

Zuid-Holland

6.637 (51%)

6.354 (49%)

12.991

254 (52%)

239 (48%)

493

2.468 (50%)

2.506 (50%)

4.974

5.560 (48%)

6.067 (52%)

11.627

26.869 (44%)

33.561 (56%)

60.430

Groningen



3.2.2

Leeftijd

Zeven op tien internationale studenten tussen 15 en 25 jaar oud In 2013 is twee derde van de populatie internationale studenten in Nederland tussen de 25 en 35 jaar oud. Slechts een zeer beperkt deel van de populatie is 35 jaar en ouder. Van de internationale studenten in de provincies Flevoland en Zeeland is bijna 90% tussen de 15 en 25 jaar oud; in andere provincies ligt dit aandeel lager. Mogelijke verklaring hiervoor is de afwezigheid van WOopleidingen, waaraan studenten gemiddeld op iets latere leeftijd beginnen.


48

Tabel 3.3 Leeftijd internationale studenten naar studieregio, 2013 15 tot 20 jaar

20 tot 25 jaar

25 tot 30 jaar

30 tot 35 jaar

35 tot 67 jaar

Groningen

543 (11%)

3.244 (65%)

973 (19%)

163 (3%)

74 (1%)

Friesland

171 (8%)

1.382 (64%)

500 (23%)

63 (3%)

33 (2%)

Drenthe

72 (14%)

287 (56%)

142 (27%)

16 (3%)

-

Overijssel

443 (8%)

3.479 (61%)

1.343 (24%)

226 (4%)

184 (3%)

Flevoland

26 (10%)

195 (78%)

23 (9%)

-

-

Gelderland

473 (7%)

3.651 (56%)

1.756 (27%)

422 (6%)

243 (4%)

311 (12%)

1.219 (48%)

683 (27%)

166 (7%)

167 (7%)

Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland

614 (8%)

3.757 (49%)

2.356 (31%)

584 (8%)

354 (5%)

1.503 (12%)

6.817 (52%)

3.583 (28%)

733 (6%)

354 (3%)

91 (18%)

343 (70%)

47 (10%)

7 (1%)

-

553 (11%)

2.812 (57%)

1.191 (24%)

265 (5%)

153 (3%)

1.725 (15%) 6.525 (11%)

7.561 (65%) 34.747 (58%)

1.971 (17%) 14.568 (24%)

247 (2%) 2.895 (5%)

123 (1%) 1.694 (3%)



3.2.3

Nationaliteit

Vooral Duitsers ingeschreven aan Nederlandse onderwijsinstelling; China op 2 e of 3e plek In 2013 zijn 60.400 internationale studenten ingeschreven aan een Nederlandse onderwijsinstelling. Veruit het grootste deel van deze groep (een derde) heeft de Duitse nationaliteit. Met name in de grensprovincies bezet deze groep een duidelijke toppositie. De top-5 nationaliteiten in Nederland heeft betrekking op ruim de helft van de totale populatie internationale studenten in 2013. Tabel 3.4 Top 5 herkomstlanden internationale studenten naar studieregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Groningen

Duitsland (52%)

China (9%)

Bulgarije (4%)

VK (3%)

Roemenië (3%)

Friesland

Duitsland (66%)

China (9%)

Bulgarije (4%)

Qatar (2%)

Roemenië (2%)

Drenthe

Duitsland (76%)

China (7%)

Litouwen (3%)

Roemenië (2%)

Letland (2%)

Overijssel

Duitsland (75%)

China (5%)

Noorwegen (2%)

Indonesië (2%)

Vietnam (1%)

Flevoland

Duitsland (36%)

Frankrijk (19%)

Canada (8%)

Brazilië (6%)

Portugal (4%)

Gelderland

Duitsland (55%)

China (10%)

Griekenland (3%)

Indonesië (2%)

België (2%)

Utrecht

Duitsland (19%)

Griekenland (7%)

China (7%)

VK (7%)

België (5%)

Noord-Holland

Duitsland (17%)

VK (6%)

China (5%)

Griekenland (5%)

Italië (4%)

Zuid-Holland

Duitsland (13%)

China (11%)

Griekenland (7%)

België (5%)

Bulgarije (4%)

Zeeland

Duitsland (22%)

België (12%)

China (12%)

Litouwen (7%)

Frankrijk (6%)

Noord-Brabant

Duitsland (18%)

China (14%)

België (7%)

Bulgarije (5%)

Frankrijk (5%)

Limburg

Duitsland (66%)

België (9%)

VK (3%)

Italië (2%)

Bulgarije (2%)

Nederland

Duitsland (41%)

China (8%)

België (4%)

Griekenland (4%)

VK (3%)

* Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Bron: gegevens DUO. Bewerking en analyse: Decisio.


49

3.3 Opleiding 3.3.1

Opleidingsinstelling WO

Grote universiteiten populair onder internationale WO-studenten Gemeten naar het totale aantal internationale studenten aan WO-onderwijsinstellingen in heel Nederland bestaat de top-5 uit de volgende instellingen: 

Universiteit Maastricht (23% van totaal aantal internationale WO-studenten in Nederland)



Rijksuniversiteit Groningen (10%)



Erasmus Universiteit Rotterdam (10%)



Technische Universiteit Delft (10%)



Universiteit van Amsterdam (8%)

Kijkend naar het aantal internationale studenten aan een WO-onderwijsinstelling per provincie valt op: 

De Universiteit Utrecht in Zeeland. Dit betreft ruim 100 studenten aan de University College Roosevelt (UCR). Dit is een Engelstalige bacheloropleiding van de Universiteit Utrecht in Liberal Arts and Sciences, gevestigd te Middelburg.



Tilburg University in de provincie Utrecht. Tilburg School of Catholic Theology, onderdeel van de Tilburg University, is gevestigd in de binnenstad van Utrecht.



Wageningen University in de provincie Noord-Brabant. Dit betreft een aantal internationale studenten aan de bacheloropleiding Science Tourism, een samenwerking tussen Wageningen University en de NHTV University of Applied Sciences in Breda.


50

Tabel 3.5 Top 3 WO-onderwijsinstelling internationale WO-studenten naar studieregio, 2013 Groningen

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Rijksuniversiteit Groningen

-

-

-

-

-

-

Radboud Universiteit Nijmegen

-

(100%) Friesland

Wageningen University

Overijssel

Universiteit Twente

(100%) (100%) Gelderland

Wageningen University (54%)

(46%)

Utrecht

Universiteit Utrecht

Tilburg University

(100%)

(0%)

Noord-Holland

Universiteit van Amsterdam

Vrije Universiteit Amsterdam

(67%)

(33%)

Zuid-Holland

Erasmus Universiteit Rot-

Technische Universiteit Delft

Universiteit Leiden

terdam (38%)

(37%)

(25%)

Zeeland

Universiteit Utrecht

-

-

Noord-Brabant

Tilburg University

Technische Universiteit Eind-

Wageningen University

(62%)

hoven (38%)

(0%)

Universiteit Maastricht

-

-

Universiteit Maastricht

Rijksuniversiteit Groningen

Erasmus Universiteit

(23%)

(10%)

Rotterdam (10%)

-

(100%)

Limburg

(100%) Nederland


3.3.2

Opleidingsinstelling HBO

Buiten Randstad concentratie van internationale studenten op een/enkele instelling Gemeten naar het totale aantal internationale studenten aan HBO-onderwijsinstellingen in heel Nederland bestaat de top-5 uit de volgende instellingen: 

Fontys Hogescholen (14% van het totaal aantal internationale HBO-studenten in Nederland)



Saxion Hogeschool (12%)



Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (9%)



Stenden Hogeschool (8%)



De Haagse Hogeschool (7%).


51

Tabel 3.6 Top 5 HBO-onderwijsinstelling internationale HBOstudenten- naar studieregio 2013

Groningen

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Hanzehoge-

NHL Hogeschool

Hogeschool voor

Hogeschool

-

school Gronin-

(0%)

de Kunsten Utrecht

INHOLLAND (0%)

gen (99%) Friesland

(0%)

Stenden Hoge-

Hogeschool Van

NHL Hogeschool

Hanzehoge-

school (89%)

Hall Larenstein

(4%)

school Groningen

(6%) Drenthe

Overijssel

Flevoland

Stenden Hoge-

Hanzehogeschool

school (92%)

Groningen (8%)

Saxion Hoge-

ArtEZ (7%)

-

(0%) -

-

-

Christelijke Hoge-

Viaa-

Katholieke

school Windesheim

Gereformeerde

PABO Zwolle

(4%)

Hogeschool (0%)

(0%)

-

-

-

Hogeschool Van

Saxion Hoge-

Christelijke

Arnhem en Nij-

Hall Larenstein

school (2%)

Hogeschool

megen (81%)

(7%)

school (89%) Vilentum Hoge-

Christelijke Hoge-

school (91%)

school Windesheim (9%)

Hogeschool van Gelderland

Utrecht

ArtEZ (9%)

Ede (0%)

Hogeschool

Hogeschool voor

Marnix Academie

Fontys Hogescho-

Utrecht (78%)

de Kunsten

(1%)

len (0%)

-

Utrecht (21%) NoordHolland

ZuidHolland

Zeeland

Hogeschool van

Hogeschool

Amsterdamse

Gerrit Rietveld

Hotelschool

Amsterdam

INHOLLAND

Hogeschool voor

Academie (14%)

The Hague

(43%)

(20%)

de Kunsten (19%)

De Haagse Ho-

Hogeschool Rot-

Hogeschool der

Codarts, Hoge-

Hogeschool

geschool (41%)

terdam (20%)

Kunsten Den Haag

school voor de

INHOLLAND

(13%)

Kunsten (9%)

(7%)

-

-

-

HZ University of

Hogeschool

Applied Sciences

Utrecht (0%)

(4%)

(100%) NoordBrabant

Fontys Hoge-

NHTV internatio-

Avans Hogeschool

Design Academy

HAS Hoge-

scholen (40%)

nale hogeschool

(22%)

Eindhoven (12%)

school (1%)

Fontys Hoge-

Zuyd Hogeschool

Hogeschool Utrecht

-

-

scholen (65%)

(35%)

(0%)

Fontys Hoge-

Saxion Hoge-

Hogeschool Arn-

Stenden Hoge-

De Haagse

scholen (14%)

school (12%)

hem Nijmegen

school (8%)

Hogeschool

Breda (25%) Limburg

Nederland

(9%)

(7%)



52

3.3.3

Type onderwijs

Internationale studenten evenredig verdeeld over HBO- en WO-onderwijs De populatie internationale studenten die in Nederland een HBO-opleiding volgt is nagenoeg even groot als de populatie die een WO-opleiding volgt. Op provinciaal niveau bestaan er duidelijke verschillen. Tabel 3.7 Type onderwijs internationale studenten naar studieregio, 2013 HBO

WO

Groningen

1.747 (35%)

3.250 (65%)

Friesland

2.133 (99%)

16 (1%)

Drenthe

517 (100%)

(0%)

Overijssel

3.832 (68%)

1.843 (32%)

Flevoland

251 (100%)

(0%)

Gelderland

3.135 (48%)

3.410 (52%)

Utrecht

965 (38%)

1.581 (62%)

Noord-Holland

3.771 (49%)

3.894 (51%)

Zuid-Holland

4.832 (37%)

8.159 (63%)

Zeeland

380 (77%)

113 (23%)

Noord-Brabant

2.995 (60%)

1.979 (40%)

Limburg

4.564 (39%)

7.063 (61%)

29.122 (48%)

31.308 (52%)

Nederland


3.3.4

Actuele opleiding

Opleidingsrichting internationale student verschilt sterk per regio In een deel van de provincies heeft de hele populatie dezelfde WO-studierichting, zoals Techniek in Friesland. In de regio’s met meerdere onderwijsinstellingen lopen de studierichtingen uiteen. Tabel 3.8 Top 5 studierichting internationale WO-studenten naar studieregio, 2013

Groningen

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

gedrag en

economie (23%)

taal en cultuur

recht (8%)

natuur (8%)

maatschappij

(15%)

(38%) Friesland Drenthe

Overijssel

techniek (100%)

-

-

-

-

-

-

-

-

-

gedrag en

economie (26%)

techniek (23%)

natuur (1%)

gezondheidszorg

maatschappij

(1%)

(48%)


53

Flevoland

Gelderland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

-

-

-

-

-

landbouw en

gedrag en maat-

natuur (18%)

taal en cultuur

economie (3%)

nat. omgeving

schappij (23%)

(4%)

(46%) Utrecht NoordHolland Zuid-Holland Zeeland NoordBrabant Limburg

natuur (28%)

economie (18%)

sectoroverstij-

taal en cultuur

gedrag en maat-

gend (15%)

(12%)

schappij (11%)

natuur (19%)

taal en cultuur

sectoroverstij-

(12%)

gend (7%)

gedrag en maat-

taal en cultuur

sectoroverstij-

schappij (9%)

(8%)

gend (6%)

-

-

-

-

economie (35%)

sectoroverstij-

gedrag en maat-

recht (7%)

gend (8%)

schappij (7%)

recht (12%)

gezondheidszorg

sectoroverstij-

(10%)

gend (7%)

economie (28%)

gedrag en maat-

techniek (37%)

economie (30%)

schappij (20%)

sectoroverstijgend (100%) techniek (38%) economie (39%)

gedrag en maatschappij (25%)

economie

gedrag en maat-

techniek

Natuur

taal en cultuur

(28%)

schappij (21%)

(14%)

(8%)

(8%)


54

Nederland


Tabel 3.9 Top 5 studierichting internationale HBO-studenten naar studieregio, 2013

Groningen

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

economie (71%)

gezondheidszorg

taal en cultuur

techniek (3%)

gedrag en maat-

(12%)

(12%)

gedrag en maat-

landbouw en

schappij (12%)

nat. omgeving

economie (79%) Friesland

schappij (2%) onderwijs (2%)

techniek (1%)

(7%) Drenthe Overijssel

Flevoland

economie (70%)

onderwijs (15%)

techniek (10%)

natuur (4%)

-

economie (32%)

gedrag en maat-

techniek (17%)

gezondheidszorg

taal en cultuur

(9%)

(7%)

-

-

-

gezondheidszorg

taal en cultuur

landbouw en

(13%)

(8%)

nat. omgeving

schappij (31%) landbouw en

gedrag en maat-

nat. omgeving

schappij (2%)

(91%) gedrag en Gelderland

economie (21%)

maatschappij (39%) economie (46%)

Utrecht

(7%) taal en cultuur

onderwijs (15%)

techniek (6%)

gezondheidszorg

(20%)

NoordHolland

economie (39%)

taal en cultuur

(6%) techniek (11%)

gezondheidszorg

(33%)

Zuid-Holland

economie (56%)

(6%) techniek (9%)

(24%) techniek (51%)

Zeeland

taal en cultuur economie (44%)

onderwijs (5%)

gedrag en maat-

onderwijs (3%)

schappij (4%) sectoroverstij-

-

-

onderwijs (5%)

gezondheidszorg

gend (2%)

NoordBrabant

economie (43%)

techniek (21%)

taal en cultuur (20%)

economie (60%)

Limburg Nederland

gezondheidszorg

taal en cultuur

(13%)

(11%)

economie

taal en cultuur

(48%)

(15%)

(5%) techniek (11%)

natuur (3%)

gedrag en maat-

Techniek

gezondheidszorg

schappij (11%)

(11%)

(7%)


3.3.5

Fase van opleiding

HBO bachelor meest populair onder internationale studenten Het grootste deel van de internationale studenten in Nederland doet een HBO bachelor; in slechts enkele provincies volgen internationale studenten een HBO master. Het totale aantal WO bachelor studenten aan Nederlandse onderwijsinstellingen is een stuk groter is dan het aantal WO master studenten. Internationale studenten zijn in de groep WO master relatief oververtegenwoordigd.


55

Tabel 3.10 Fase opleiding internationale studenten naar studieregio, 2013 Groningen

HBO Bachelor 1.723 (35%)

HBO Master 24 (0%)

WO Bachelor 2.227 (45%)

WO Master 1.008 (20%)

Friesland

2.133 (99%)

-

-

16 (1%)

Drenthe

517 (100%)

-

-

-

Overijssel

3.798 (67%)

34 (1%)

1.304 (23%)

538 (9%)

Flevoland

251 (100%)

-

-

-

Gelderland

3.053 (47%)

82 (1%)

1.156 (18%)

2.251 (34%)

Utrecht

863 (34%)

102 (4%)

650 (26%)

915 (36%)

Noord-Holland

3.399 (45%)

372 (5%)

1.284 (17%)

2.579 (34%)

Zuid-Holland

4.480 (35%)

352 (3%)

2.860 (22%)

5.261 (41%)

379 (77%)

-

113 (23%)

-

Noord-Brabant

2.803 (56%)

192 (4%)

734 (15%)

1.245 (25%)

Limburg

4.440 (38%)

124 (1%)

4.927 (42%)

2.136 (18%)

27.839 (46%)

1.283 (2%)

15.255 (25%)

15.949 (26%)

Zeeland

Nederland


3.3.6

Duur van inschrijving per jaar

Grootste deel internationale studenten staat een jaar ingeschreven Veruit het grootste deel (87%) van de internationale studenten in Nederland in 2013 was 9 tot 12 maanden ingeschreven aan een onderwijsinstelling. Een op tien studenten stond tussen 3 en 9 maanden ingeschreven. In 2009 stond nog 93% van de internationale studenten gedurende 9 tot 12 maanden ingeschreven. Het aandeel studenten met een kortere inschrijfperiode neemt ieder jaar iets toe. Kijkend naar de duur van inschrijving van studenten per provincie in 2013 blijken nauwelijks afwijkingen van het landelijke beeld zoals hierboven geschetst. Het aandeel van de groep 9 tot 12 maanden ingeschreven beweegt tussen een bandbreedte van 83% (Flevoland) en 89% (provincie Utrecht).

3.4 Instroom, uitstroom en duur van opleiding 3.4.1

Jaarlijkse instroom van internationale studenten

Instroom internationale studenten groeit; een derde is Duits Tussen 2009 en 2013 stroomden in totaal ruim 83.000 internationale studenten, met name naar onderwijsinstellingen in de provincies Zuid-Holland (21% van de totale instroom), Limburg (19%) en Noord-Holland (14%). De instroom groeide ieder jaar licht.


56

Tabel 3.11 Jaarlijkse instroom internationale studenten naar studieregio, 2010-2013 2010

2011

2012

2013

1.515

1.743

1.813

1.870

Friesland

641

640

628

684

Drenthe

Groningen

141

127

125

158

Overijssel

1.856

1.961

1.899

1.524

Flevoland

143

116

129

138

2.314

2.330

2.245

2.258

Gelderland Utrecht

942

997

1.047

1.025

Noord-Holland

2.800

2.964

3.031

3.335

Zuid-Holland

3.888

4.282

4.748

5.250

194

211

190

193

1.791

1.981

1.881

2.034

3.688 19.165

4.213 20.790

4.419 21.340

4.300 21.848



Een op drie in 2013 ingestroomde internationale studenten heeft de Duitse nationaliteit; deze groep is met name sterk vertegenwoordigd in de provincies aan de randen van Nederland. Qatar op de derde positie in Friesland wordt verklaard door de locatie van Stenden University Qatar. Opvallend is dat een aantal BRIC-landen hoge herkomstposities bezetten in 2013. Tabel 3.12 Top 5 herkomstlanden instroom internationale studenten naar studieregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Groningen

Duitsland (39%)

China (9%)

VK (5%)

Indonesië (5%)

Bulgarije (4%)

Friesland

Duitsland (50%)

China (9%)

Qatar (6%)

Bulgarije (4%)

Litouwen (4%)

Drenthe

Duitsland (65%)

Litouwen (10%)

Roemenië (5%)

Letland (4%)

Oekraïne (3%)

Overijssel

Duitsland (61%)

China (7%)

Indonesië (4%)

Noorwegen (3%)

Spanje (2%)

Flevoland

Frankrijk (20%)

Duitsland (18%)

Brazilië (11%)

Portugal (7%)

Hongarije (6%)

Gelderland

Duitsland (42%)

China (12%)

Griekenland (4%)

Indonesië (3%)

Italië (2%)

Utrecht

Duitsland (16%)

VK (8%)

China (8%)

Griekenland (6%)

Spanje (5%)

Noord-Holland

Duitsland (15%)

VK (8%)

China (6%)

Griekenland (5%)

Italië (4%)

Zuid-Holland

Duitsland (13%)

China (10%)

Griekenland (8%)

VK (5%)

Italië (5%)

Zeeland

Duitsland (18%)

China (16%)

België (10%)

Litouwen (9%)

Frankrijk (5%)

Noord-Brabant

Duitsland (13%)

China (11%)

Bulgarije (6%)

België (5%)

Frankrijk (5%)

Limburg


België (9%) China (7%)

VK (4%) Griekenland (5%)

Italië (3%) VK (5%)

Bulgarije (2%) België (4%)


57

Nederland


3.4.2

Jaarlijkse uitstroom van internationale studenten

Uitstroom internationale studenten stabiel sinds 2012 Tussen 2010 en 2013 hebben bijna 70.000 internationale studenten hun inschrijving bij een Nederlandse onderwijsinstelling beëindigd. Dit aantal is fors lager dan het aantal nieuw ingeschrevenen over dezelfde periode. Tabel 3.13 Jaarlijkse uitstroom internationale studenten naar studieregio, 2010-2013 2010

2011

2012

2013

Groningen

982

1.178

1.496

1.688

Friesland

450

533

573

597

Drenthe

244

242

220

149

Overijssel

1.309

1.475

1.667

1.617

Flevoland

120

117

94

125

1.621

1.943

2.252

2.261

Gelderland Utrecht

908

898

947

993

Noord-Holland

2.251

2.479

2.834

2.709

Zuid-Holland

2.928

3.333

3.890

3.866

185

129

148

127

1.391

1.571

1.820

1.816

3.081 14.722

3.621 16.744

4.040 19.166

4.040 19.067



Net als in de groep internationale studenten die instroomt voeren studenten uit Duitsland de lijst aan. Opvallend is dat in de provincies Zuid-Holland en Zeeland meer Chinese dan Duitse studenten hun studie afronden.


58

Tabel 3.14 Top 5 herkomstlanden uitstroom internationale studenten naar studieregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Groningen

Duitsland (49%)

China (12%)

Indonesië (5%)

Bulgarije (3%)

Roemenië (2%)

Friesland

Duitsland (62%)

China (11%)

Singapore (4%)

Bulgarije (2%)

Oostenrijk (2%)

Drenthe

Duitsland (79%)

China (8%)

Indonesië (3%)

Roemenië (1%)

Bulgarije (1%)

Overijssel

Duitsland (71%)

China (7%)

Noorwegen (3%)

Indonesië (2%)

Vietnam (2%)

Flevoland

Duitsland (31%)

Frankrijk (18%)

Hongarije (13%)

Canada (8%)

Letland (5%)

Gelderland

Duitsland (49%)

China (11%)

Indonesië (3%)

Frankrijk (3%)

Ethiopië (2%)

Duitsland (24%)

Griekenland

China (6%)

Italië (5%)

Bulgarije (5%)

NoordHolland

Duitsland (16%)

China (7%)

VK (6%)

Griekenland

Roemenië (4%)

ZuidHolland

China (13%)

Duitsland (13%)

Griekenland

Zeeland NoordBrabant

China (24%)

Duitsland (22%)


Utrecht

(6%) (5%) Bulgarije (6%)

Italië (4%)

België (13%)

Frankrijk (10%)

Letland (5%)

China (17%)

België (6%)

Frankrijk (5%)

Bulgarije (4%)

België (6%)

VK (2%)

China (2%)

Griekenland

China (9%)

Griekenland (4%)

(9%)

Limburg

(2%) Nederland

Duitsland (40%)

België (4%)

Bulgarije (3%)


3.4.3

Verblijfsduur van internationale studenten

Een derde internationale studenten vertrekt na jaar uit Nederland Van alle internationale studenten in Nederland is gemiddeld een op drie na een jaar weer vertrokken. Minder dan de helft blijft twee jaar. Van de internationale studenten die in 2009 in Nederland studeerden was 12% na 4 jaar nog ingeschreven aan een Nederlandse onderwijsinstelling. Tabel 3.15 Verblijfsduur als internationale student in Nederland, 2009-2012 Startjaar

1 jaar

2 jaar

3 jaar

4 jaar

2009

67%

42%

24%

12%

2010

66%

40%

24%

-

2011

64%

40%

-

-

2012

65%

-

-

-



59

3.5 Regionale spreiding internationale studenten: wonen Grootste deel internationale studenten woont in studiestad Bijna een kwart van internationale studenten in 2013 is woonachtig in de provincie Zuid-Holland. De steden waarin onderwijslocaties zijn gevestigd voeren logischerwijs de lijsten op provinciaal niveau aan. Slechts een beperkt deel van de internationale studenten vestigt zich buiten deze steden. Tabel 3.16 Top 5 woongemeenten internationale studenten in Nederland, 2013

Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Nederland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Groningen

Haren

H’zand-S’meer

Delfzijl

Zuidhorn

(3.467; 97%)

(29; 1%)

(11; 0%)

(8; 0%)

(7; 0%)

Leeuwarden

Heerenveen

Sudwest-Fryslan

Smallingerland

-

(1.193; 94%)

(14; 1%)

(13; 1%)

(9; 1%)

Emmen

Assen

Meppel

Borger-Odoorn

Midden-Drenthe

(204; 65%)

(43; 14%)

(31; 10%)

(7; 2%)

(7; 2%)

Enschede

Deventer

Zwolle

Hengelo

Almelo

(1.765; 75%)

(363; 16%)

(92; 4%)

(32; 1%)

(19; 1%)

Almere

Dronten

Lelystad

-

-

(186; 55%)

(105; 31%)

(43; 13%)

Wageningen

Nijmegen

Arnhem

Ede

Apeldoorn

(1.483; 40%)

(1.025; 28%)

(623; 17%)

(214; 6%)

(62; 2%)

Utrecht

Zeist

Amersfoort

Nieuwegein

Stichtse Vecht

(1.372; 75%)

(139; 8%)

(58; 3%)

(40; 2%)

(28; 2%)

Amsterdam

Amstelveen

Diemen

Haarlem

Haarl’meer

(4.542; 72%)

(523; 8%)

(310; 5%)

(180; 3%)

(110; 2%)

's-Gravenhage

Rotterdam

Delft

Leiden

L’dam-Voorburg

(3.070; 31%)

(3.006; 30%)

(1.913; 19%)

(785; 8%)

(147; 1%)

Vlissingen

Middelburg

Sch’-Duiveland

Borsele

Reimerswaal

(186; 52%)

(125; 35%)

(9; 3%)

(6; 2%)

(6; 2%)

Eindhoven

Breda

Tilburg

’s-Hert’bosch

Helmond

(1.567; 42%)

(874; 23%)

(764; 21%)

(130; 3%)

(48; 1%)

Maastricht

Venlo

Heerlen

Kerkrade

Sittard-Geleen

(3.592; 87%)

(199; 5%)

(68; 2%)

(43; 1%)

(38; 1%)

Zuid-Holland

Noord-Holland

Limburg

Noord-Brabant

Gelderland

(10.017; 26%)

(6.293; 17%)

(4.110; 11%)

(3.723; 10%)

(3.666; 10%)



60

3.6 Regionale spreiding internationale studenten: vestiging opleiding Maastricht kent grote inkomende studentenpendel Opvallend is de provincie Limburg; slechts een deel van de internationale studenten studerend in deze provincie woont er ook daadwerkelijk. Dit is waarschijnlijk te verklaren door studenten die vanuit Duitsland en België op en neer pendelen naar Limburgse onderwijsinstellingen. Dit geldt in mindere mate ook voor de provincie Overijssel; bijna 5.700 internationale studenten studeren in deze provincie maar wat woonregio betreft (die bovenstaande tabel) komt Overijssel niet voor in de top-5. Tabel 3.17 Top 5 gemeenten met vestiging opleiding internationale studenten in Nederland, 2013


Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Groningen

-

-

-

-

-

-

-

-

Emmen

Assen

Meppel

-

-

(439; 85%)

(45; 9%)

(33; 6%)

Enschede

Deventer

Zwolle

-

-

(4.934; 87%)

(537; 9%)

(203; 4%)

Dronten

Almere

-

-

-

(207; 82%)

(43; 17%)

Nijmegen

Wageningen

Arnhem

Apeldoorn

Rheden

(3.462; 53%)

(2.027; 31%)

(941; 14%)

(75; 1%)

(32; 0%)

Utrecht

Amersfoort

-

-

-

(2.514; 99%)

(32; 1%)

Amsterdam

Diemen

Haarlem

Hilversum

Alkmaar

(7.027; 92%)

(451; 6%)

(140; 2%)

(26; 0%)

(21; 0%)

Rotterdam

's-Gravenhage

Delft

Leiden

Gouda

(4.681; 36%)

(3.558; 27%)

(3.141; 24%)

(1.597; 12%)

(6; 0%)

Vlissingen

Middelburg

-

-

-

(380; 77%)

(113; 23%)

Eindhoven

Tilburg

Breda

's-Hertogenbosch

-

(1.943; 39%)

(1.579; 32%)

(1.287; 26%)

(160; 3%)

Maastricht

Venlo

Heerlen

Sittard-Geleen

(7.834; 67%)

(2.979; 26%)

(725; 6%)

(89; 1%)

Zuid-Holland

Limburg

Noord-Holland

Gelderland

Overijssel

(12.991; 21%)

(11.627; 19%)

(7.665; 13%)

(6.545; 11%)

(5.675; 9%)

(4.997; 100%) Leeuwarden (2.148; 100%)

-



61

4 Internationale zelfstandigen In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale zelfstandigen. Daarbij stellen we onder meer het volgende aan de orde: aantal internationale zelfstandigen, regionale spreiding, sectoren en omzet. Definities: dit hoofdstuk gaat nader in op internationale zelfstandigen. Met internationale zelfstandigen wordt hier bedoeld: 

Internationale zelfstandigen: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse paspoort die als natuurlijk persoon (zonder personeel) aangifte doet van omzetbelasting (BTW).


4.1 Aantal internationale zelfstandigen Aantal zelfstandigen tussen 2009 en 2013 verdubbeld In 2013 telde Nederland ruim 51.000 internationale zelfstandigen. Dit is meer dan het dubbele van het totale aantal in 2009 toen Nederland bijna 25.000 internationale zelfstandigen telde. De gemiddelde jaarlijkse groei ligt het hoogst in de provincie Zeeland; de groep groeide relatie het meest bescheiden in de provincie Groningen. De provincies Noord- en Zuid-Holland huisvesten in 2013 samen 61% van het totaal aantal internationale zelfstandigen. Tabel 4.1 Aantal economisch-actieve internationale zelfstandigen (per 31/12) in Nederland naar bedrijfsvestigingsregio, 2009-2013 2009

2010

2011

2012

2013

Groningen

421

477 (+13%)

558 (+17%)

670 (+20%)

786 (+17%)

Friesland

287

332 (+16%)

395 (+19%)

456 (+15%)

531 (+16%)

Drenthe

222

244 (+10%)

302 (+24%)

340 (+13%)

408 (+20%)

Overijssel

725

856 (+18%)

1.031 (+20%)

1.216 (+18%)

1.481 (+22%)

Flevoland

472

577 (+22%)

712 (+23%)

894 (+26%)

1.117 (+25%)

Gelderland

1.540

1.835 (+19%)

2.170 (+18%)

2.617 (+21%)

3.089 (+18%)

Utrecht

1.714

2.022 (+18%)

2.489 (+23%)

2.983 (+20%)

3.570 (+20%)

Noord-Holland

7.476

8.882 (+19%)

10.806 (+22%)

12.822 (+19%)

15.394 (+20%)

Zuid-Holland

8.132

9.604 (+18%)

11.644 (+21%)

13.867 (+19%)

16.512 (+19%)

Zeeland

238

419 (+76%)

514 (+23%)

600 (+17%)

736 (+23%)

Noord-Brabant

2.341

2.794 (+19%)

3.370 (+21%)

4.007 (+19%)

4.837 (+21%)

Limburg

1.131

1.344 (+19%)

1.567 (+17%)

1.804 (+15%)

2.184 (+21%)

73

89 (+22%)

138 (+55%)

247 (+79%)

364 (+47%)

24.772

29.475 (+19%)

35.696 (+21%)

42.523 (+19%)

51.009 (+20%)

Overig Nederland



62

4.1.1

Leeftijd

Gemiddelde zelfstandige jonger dan internationale werknemer in Nederland In 2013 is een derde van de internationale zelfstandigen jonger dan 35 jaar. Hiermee is het aandeel internationale werknemers tot 35 jaar beduidend kleiner dan in de populatie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland (40%). Gemiddeld zijn de internationale zelfstandigen het jongst in Zuid-Holland (38 jaar oud) en het oudst in de provincie Zeeland (43 jaar oud). Tabel 4.2 Leeftijd internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 15 tot 25 jaar

25 tot 35 jaar

35 tot 45 jaar

45 tot 55 jaar

55 tot 67 jaar

Groningen

30 (4%)

209 (27%)

246 (31%)

206 (26%)

95 (12%)

Friesland

25 (5%)

108 (20%)

169 (32%)

161 (30%)

68 (13%)

Drenthe

13 (3%)

85 (21%)

127 (31%)

117 (29%)

66 (16%)

Overijssel

115 (8%)

353 (24%)

520 (35%)

372 (25%)

121 (8%)

Flevoland

46 (4%)

302 (27%)

420 (38%)

258 (23%)

91 (8%)

Gelderland

151 (5%)

765 (25%)

1.065 (34%)

809 (26%)

299 (10%)

Utrecht

194 (5%)

1.019 (29%)

1.296 (36%)

777 (22%)

284 (8%)

Noord-Holland

685 (4%)

4.678 (30%)

5.588 (36%)

3.322 (22%)

1.121 (7%)

Zuid-Holland

754 (5%)

5.301 (32%)

6.038 (37%)

3.414 (21%)

1.005 (6%)

21 (3%)

154 (21%)

255 (35%)

187 (25%)

119 (16%)

211 (4%)

1.383 (29%)

1.747 (36%)

1.086 (22%)

410 (8%)

64 (3%)

487 (22%)

719 (33%)

636 (29%)

278 (13%)

2.309 (5%)

14.844 (29%)

18.190 (36%)

11.345 (22%)

3.957 (8%)



4.1.2

Geslacht

Mannelijke internationale zelfstandigen oververtegenwoordigd De populatie economisch-actieve internationale zelfstandigen in Nederland kent – net als de populatie internationale werknemers – een oververtegenwoordiging van mannen. Zij vormen met ruim 34.000 zelfstandigen in 2013 een meerderheid van 68%. De man-vrouw verdeling verschilt per provincie; in Zuid-Holland is bijna driekwart man, in Friesland en Flevoland 60%.


63

Tabel 4.3 Geslacht internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Mannen

Vrouwen

Totaal

Groningen

487 (62%)

299 (38%)

786

Friesland

321 (60%)

210 (40%)

531

Drenthe

257 (63%)

151 (37%)

408

Overijssel

995 (67%)

486 (33%)

1.481

Flevoland

675 (60%)

442 (40%)

1.117

Gelderland

2.073 (67%)

1.016 (33%)

3.089

Utrecht

2.373 (66%)

1.197 (34%)

3.570

Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland

9.890 (64%)

5.504 (36%)

15.394

12.107 (73%)

4.405 (27%)

16.512

462 (63%)

274 (37%)

736

Noord-Brabant

3.335 (69%)

1.502 (31%)

4.837

Limburg

1.433 (66%)

751 (34%)

2.184

34.408 (68%)

16.237 (32%)

50.645

Nederland


4.1.3

Nationaliteit

Grootste deel internationale zelfstandigen uit Turkije; grote verschillen op provincieniveau In 2013 zijn ruim 51.000 economisch actieve internationale zelfstandigen in Nederland actief. Het grootste deel van deze groep heeft de Turkse nationaliteit. Ruim de helft van de totale populatie in 2013 heeft één van de top-5 nationaliteiten. Tabel 4.4 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale zelfstandigen in Nederland, naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Groningen

Duitsland (13%)

Polen (11%)

Turkije (9%)

VK (6%)

Italië (5%)

Friesland

Duitsland (16%)

Turkije (7%)

VK (7%)

Roemenië (6%)

Polen (5%)

Drenthe

Turkije (8%)

VK (8%)

Marokko (4%)

Duitsland (15%)

Polen (13%)

Overijssel

Turkije (33%)

Duitsland (11%)

VK (5%)

Polen (4%)

Italië (4%)

Flevoland

Marokko (14%)

Turkije (11%)

Polen (8%)

Duitsland (5%)

VK (5%)

Turkije (23%)

Duitsland (12%)

Polen (7%)

Marokko (7%)

VK (7%)

Polen (7%)

Duitsland (7%)

VK (7%)

Gelderland Utrecht

Marokko (19%)

Turkije (17%)

Noord-Holland

Turkije (13%)

Marokko (10%)

VK (8%)

Polen (8%)

Duitsland (7%)

Zuid-Holland

Turkije (22%)

Polen (15%)

Marokko (9%)

Bulgarije (9%)

VK (5%)

Zeeland

België (34%)

Duitsland (10%)

Polen (9%)

Turkije (7%)

VK (7%)

Noord-Brabant

Turkije (19%)

Polen (18%)

Marokko (9%)

België (7%)

VK (6%)

Duitsland (24%) Turkije (17%)


Turkije (9%) Marokko (9%)

België (9%) Duitsland (7%)

Marokko (7%) VK (6%)

Limburg Nederland



64

4.1.4

Burgerlijke staat

Helft van de internationale zelfstandigen is gehuwd Van de internationale zelfstandigen staat 6% geregistreerd als samenwonend. Het aandeel gehuwden loopt per provincie uiteen; van 62% in Drenthe tot 46% in Noord-Holland. Tabel 4.5 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Gehuwd

Samenwonend


Groningen

423 (54%)

48 (6%)

315 (40%)

Friesland

278 (52%)

48 (9%)

205 (39%)

Drenthe

251 (62%)

20 (5%)

137 (34%)

Overijssel

898 (61%)

68 (5%)

515 (35%)

Flevoland

685 (61%)

87 (8%)

345 (31%)

Gelderland

1.824 (59%)

208 (7%)

1.057 (34%)

Utrecht

2.075 (58%)

288 (8%)

1.207 (34%)

Noord-Holland

7.078 (46%)

892 (6%)

7.424 (48%)

Zuid-Holland

8.714 (53%)

1.059 (6%)

6.739 (41%)

426 (58%)

72 (10%)

238 (32%)

2.738 (57%)

261 (5%)

1.838 (38%)

1.251 (57%) 26.641 (53%)

143 (7%) 3.194 (6%)

790 (36%) 20.810 (41%)



4.1.5

Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning

Meerderheid van internationale zelfstandigen woont in huurwoning Op provinciaal niveau zijn er nauwelijks verschillen tussen het aandeel internationale zelfstandigen in een huur- en koopwoning; het grootste deel van hen (60% gemiddeld in Nederland) huurt. De groep verschilt wat dit betreft van de internationale werknemers; hiervan huurt een veel groter deel (91% van de populatie in Nederland) zijn/haar woning.


65

Tabel 4.6 Type woning economisch-actieve internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Huurwoning

Koopwoning

Groningen

473 (60%)

313 (40%)

Friesland

295 (56%)

236 (44%)

Drenthe

233 (57%)

175 (43%)

Overijssel

867 (59%)

614 (41%)

Flevoland

625 (56%)

492 (44%)

Gelderland

1.842 (60%)

1.247 (40%)

Utrecht

2.002 (56%)

1.568 (44%)

Noord-Holland

9.048 (59%)

6.346 (41%)

10.321 (63%)

6.191 (37%)

480 (65%)

256 (35%)

2.822 (58%)

2.015 (42%)

1.313 (60%) 30.321 (60%)

871 (40%) 20.324 (40%)

Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Nederland


Tabel 4.7 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 100.000 tot

200.000 tot

300.000 tot

400.000 tot

200.000

300.000

400.000

500.000


Onbekend

euro

euro

euro

euro

Groningen

244 (52%)

81 (17%)

38 (8%)

17 (4%)

21 (4%)

72 (15%)

Friesland

140 (47%)

53 (18%)

24 (8%)

9 (3%)

13 (4%)

56 (19%)

Drenthe

106 (45%)

59 (25%)

20 (9%)

12 (5%)

15 (6%)

21 (9%)

Overijssel

435 (50%)

182 (21%)

68 (8%)

26 (3%)

48 (6%)

108 (12%)

Flevoland

393 (63%)

132 (21%)

32 (5%)

21 (3%)

19 (3%)

28 (4%)

Gelderland

925 (50%)

457 (25%)

189 (10%)

83 (5%)

108 (6%)

80 (4%)


803 (40%)

711 (36%)

191 (10%)

91 (5%)

130 (6%)

76 (4%)

3.678 (41%)

2.815 (31%)

1.046 (12%)

459 (5%)

636 (7%)

413 (5%)

4.890 (47%)

2.063 (20%)

584 (6%)

267 (3%)

374 (4%)

2.142 (21%)

230 (48%)

77 (16%)

57 (12%)

19 (4%)

24 (5%)

73 (15%)

1.337 (47%)

752 (27%)

276 (10%)

140 (5%)

181 (6%)

136 (5%)

656 (50%)

265 (20%)

101 (8%)

39 (3%)

79 (6%)

173 (13%)

7.647 (25%)

2.626 (9%)

1.183 (4%)

1.648 (5%)

3.378 (11%)

Nederland

13.837 (46%)



66

4.2 Regionale spreiding internationale zelfstandigen: wonen Internationale zelfstandigen concentreren zich in grotere steden In 2013 kent de provincie Zuid-Holland het grootste aantal actieve internationale zelfstandigen, met Noord-Holland op de tweede en Noord-Brabant op de derde plek. Bijna drie kwart van de totale populatie economisch-actieve internationale zelfstandigen in Nederland is woonachtig in een van deze drie provincies. De mate waarin de top-woongemeente binnen een provincie als werkgemeente domineert loopt sterk uiteen, van de stad Groningen (53% van alle zelfstandigen in de provincie Groningen) tot een aantal steden met 17% van alle internationale zelfstandigen in de betreffende provincie. Tabel 4.8 Top 5 woongemeenten economisch-actieve internationale zelfstandigen naar bedrijfsvestigingsregio, 2013


Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Groningen

Hoogezand-S’meer

Oldambt

Delfzijl

Veendam

(450; 57%)

(41; 5%)

(34; 4%)

(32; 4%)

(32; 4%)

Leeuwarden

Sudwest-Fryslan

Heerenveen

De Friese Meren

Smallingerland

(168; 32%)

(75; 14%)

(61; 11%)

(45; 8%)

(26; 5%)

Emmen

Assen

Hoogeveen

Coevorden

Meppel

(101; 25%)

(85; 21%)

(41; 10%)

(31; 8%)

(23; 6%)

Enschede

Deventer

Hengelo

Zwolle

Almelo

(398; 27%)

(203; 14%)

(168; 11%)

(168; 11%)

(166; 11%)

Almere

Lelystad

Dronten

Noordoostpolder

Zeewolde

(696; 62%)

(263; 24%)

(76; 7%)

(53; 5%)

(24; 2%)

Arnhem

Nijmegen

Apeldoorn

Ede

Tiel

(578; 19%)

(436; 14%)

(217; 7%)

(171; 6%)

(120; 4%)

Utrecht

Amersfoort

Zeist

Nieuwegein

Stichtse Vecht

(1.655; 46%)

(396; 11%)

(169; 5%)

(156; 4%)

(150; 4%)

Amsterdam

Haarlem

Zaanstad

Haarlemmermeer

Hilversum

(9.426; 61%)

(833; 5%)

(617; 4%)

(474; 3%)

(468; 3%)

's-Gravenhage

Rotterdam

Schiedam

Leiden

Dordrecht

(6.150; 37%)

(4.288; 26%)

(455; 3%)

(452; 3%)

(371; 2%)

Terneuzen

Vlissingen

Sluis

Hulst

Middelburg

(126; 17%)

(106; 14%)

(96; 13%)

(86; 12%)

(73; 10%)

Eindhoven

Tilburg

Breda

's-Hertogenbosch

Helmond

(829; 17%)

(559; 12%)

(539; 11%)

(336; 7%)

(249; 5%)

Maastricht

Venlo

Heerlen

Roermond

Sittard-Geleen

(382; 17%)

(249; 11%)

(223; 10%)

(149; 7%)

(139; 6%)

Zuid-Holland

Noord-Holland

Noord-Brabant

Utrecht

Gelderland

(16.512; 33%)

(15.394; 30%)

(4.837; 10%)

(3.570; 7%)

(3.089; 6%)



67

Wanneer we het aantal internationale zelfstandigen afzetten tegen het totale aantal nietNederlandse inwoners8 in 2013 blijkt dat ruim 6% van de niet-Nederlanders zelfstandige is. In de provincie Noord-Holland onderneemt 8% en in Zuid-Holland bijna 7%. Dit percentage is het laagst in de provincies Groningen (3,8%) en Limburg (3,6%).

4.3 Sectoren Grootste deel buitenlandse zelfstandigen werkt in Persoonlijke diensten Naast Persoonlijke diensten is een vijfde van de internationale zelfstandigen actief in de sector Detachering- en uitzendbranche in Nederland. Het gaat hier om geaggregeerde sectordata. Een volledige lijst van sectoren en de definitie van geaggregeerde sectoren is te vinden in de bijlagen van dit rapport. Tabel 4.9 Top 5 branche economisch-actieve internationale zelfstandigen in Nederland naar bedrijfsvestigingsregio, 2013

Groningen

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Persoonlijke

Detachering- en

Detailhandel

Horeca

Bouwnijverheid

diensten (34%)

uitzendbranche

(12%)

(10%)

(5%)

(20%) Friesland

Persoonlijke

Detachering- en

Detailhandel

Horeca

Bouwnijverheid

diensten (32%)

uitzendbranche

(12%)

(11%)

(7%)

(16%) Drenthe

Persoonlijke

Detachering- en

Detailhandel

Horeca

Gezondheid en

diensten (24%)

uitzendbranche

(14%)

(11%)

welzijn (7%)

(20%) Overijssel

Persoonlijke

Detachering- en

Detailhandel

Horeca

Groothandel

diensten (23%)

uitzendbranche

(16%)

(10%)

(7%)

Persoonlijke

Detachering- en

Detailhandel

Bouwnijverheid

Horeca

diensten (27%)

uitzendbranche

(14%)

(8%)

(5%)

(20%) Flevoland

(22%) Gelderland

Persoonlijke

Detachering- en

Detailhandel

Horeca

Bouwnijverheid

diensten (24%)

uitzendbranche

(12%)

(11%)

(8%)

(19%) Utrecht

Persoonlijke

Detachering- en

Detailhandel

Bouwnijverheid

Vervoer

diensten (27%)

uitzendbranche

(12%)

(8%)

(6%)

(21%)

8 Dit is een persoon die: niet de Nederlandse nationaliteit bezit en niet op grond van een wettelijke bepaling als Nederlander moet worden behandeld (CBS, 2013). Dit is exclusief niet-Nederlandse diplomaten en nietNederlandse NAVO militairen die in Nederland wonen, en asielzoekers die korter dan zes maanden in de centrale opvang in Nederland verblijven en nog geen verblijfsvergunning hebben gekregen.


68

NoordHolland

Positie 1

Positie 2

Positie 3

Positie 4

Positie 5

Persoonlijke

Detachering- en

Detailhandel

Bouwnijverheid

Vervoer

diensten (36%)

uitzendbranche

(9%)

(8%)

(5%)

(21%) ZuidHolland

Persoonlijke

Detachering- en

Bouwnijverheid

Detailhandel

Landbouw en

diensten (27%)

uitzendbranche

(15%)

(9%)

visserij (9%)

(16%) Zeeland

Persoonlijke

Detachering- en

Detailhandel

Bouwnijverheid

Horeca

diensten (27%)

uitzendbranche

(13%)

(9%)

(9%)

Persoonlijke

Detachering- en

Detailhandel

Bouwnijverheid

Horeca

diensten (27%)

uitzendbranche

(12%)

(10%)

(8%)

(15%) NoordBrabant

(18%) Limburg

Persoonlijke

Detachering- en

Detailhandel

Horeca

Bouwnijverheid

diensten (27%)

uitzendbranche

(14%)

(9%)

(9%)

(17%) Nederland

Persoonlijke

Detachering- en

Detailhandel

Bouwnijverheid

Horeca

diensten (30%)

uitzendbranche

(10%)

(10%)

(6%)


4.4 Omzet Gemiddelde omzet internationale zelfstandige 2013: ruim € 53.000 Het grootste deel van de internationale zelfstandigen in Nederland genereert een gemiddelde jaaromzet van € 30.000 tot € 100.000. Een vergelijkbaar deel realiseert een jaaromzet van € 10.000 tot € 30.000. Tabel 4.10 Jaaromzet economisch-actieve internationale zelfstandigen in Nederland naar bedrijfsvestigingsregio, 2013 Tot 10.000 euro

10.000 tot

30.000 tot

100.000 tot

300.000 euro of

30.000 euro

100.000 euro

300.000 euro

meer

Groningen

293 (37%)

209 (27%)

194 (25%)

66 (8%)

24 (3%)

Friesland

187 (35%)

142 (27%)

134 (25%)

62 (12%)

6 (1%)

Drenthe

141 (35%)

102 (25%)

110 (27%)

40 (10%)

15 (4%)

Overijssel

546 (36%)

303 (20%)

401 (27%)

190 (13%)

41 (3%)

Flevoland

433 (39%)

275 (25%)

294 (26%)

95 (9%)

20 (2%)


69

Tot 10.000

10.000 tot

30.000 tot

100.000 tot

300.000 euro

euro

30.000 euro

100.000 euro

300.000 euro

of meer

Limburg

1.003 (33%)

764 (25%)

859 (28%)

358 (12%)

105 (3%)

Noord-Brabant

1.107 (31%)

1.022 (29%)

1.016 (28%)

339 (9%)

86 (2%)

Noord-Holland

4.976 (33%)

4.718 (31%)

4.210 (27%)

1.178 (8%)

312 (2%)

Overijssel

4.345 (26%)

5.099 (31%)

5.255 (32%)

1.487 (9%)

326 (2%)

209 (29%)

170 (23%)

252 (34%)

84 (11%)

21 (3%)

1.397 (29%)

1.344 (28%)

1.470 (30%)

493 (10%)

133 (3%)

677 (31%)

556 (25%)

662 (30%)

233 (11%)

56 (3%)

15.314 (30%)

14.704 (29%)

14.857 (29%)

4.625 (9%)

1.145 (2%)


70

Utrecht Zeeland Zuid-Holland Nederland


5 Overall analyse en conclusies In dit hoofdstuk komen een aantal conclusies en ontwikkelingen aan bod voor de drie onderzochte populaties in Nederland. We duiden deze conclusies door de ontwikkelingen op provinciaal niveau te koppelen aan ontwikkelingen op landelijk niveau.

5.1 Internationale werknemers Aantal internationale werknemers sterk gegroeid; tussen 2012 en 2013 stabiliseert de groei In tegenstelling tot een lichte afname van de totale werkzame beroepsbevolking in Nederland groeit het aantal economisch-actieve internationale werknemers tussen 2009 en 2013 met 56%. Dat betekent een gemiddelde jaarlijkse toename van 12%. Met name in 2011 en 2012 was de populatie internationale werknemers een stuk groter dan het jaar ervoor. In de provincies Limburg, Drenthe, Gelderland en Limburg groeit het aantal internationale werknemers tussen 2009 en 2013 bovengemiddeld (respectievelijk gemiddeld 22%, 16% en 15% % per jaar). In de provincies Overijssel, Utrecht en Noord-Holland is er een ondergemiddelde groei (respectievelijk gemiddeld 9%, 5% en 7% groei per jaar). Daarnaast is er een sterke groei te zien in het aantal internationale werknemers zonder Nederlands woonadres (gemiddeld 36% per jaar). Tabel 5.1 Ontwikkeling aantal economisch-actieve werknemers (internationaal en totaal) naar werkregio, 2009-2013 NL totaal (CBS) Int. werknemers

2009

2013

Ontw.

7.134.000

6.947.000

- 3%

302.300

472.000

+ 56%

Bron: gegevens CBS en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Aantal arbeidsmigranten stijgt sneller dan aantal kenniswerkers Het aantal kenniswerkers is jaarlijks gemiddeld met 3% toegenomen, het aantal arbeidsmigranten met 14%. In 2009 was 26% van de internationale werknemers in Nederland kenniswerker, in 2013 was dit 19%. In de provincie Flevoland is het aantal kenniswerkers tussen 2009 en 2013 met 6% gedaald, in Drenthe, Gelderland en Zeeland is het aantal kenniswerkers gelijk gebleven, en in de overige provincies is het aantal kenniswerkers met enkele procenten toegenomen. De grootste toename van het aantal kenniswerkers was in de provincies Friesland, Noord-Holland en Groningen (respectievelijk gemiddeld 7%, 6% en 5% per jaar). Bijna 35% van de kenniswerkers is werkzaam in Noord-Holland, 26% heeft een baan in Zuid-Holland. Noord-Brabant komt met 13% (11.300 internationale kenniswerkers) op een derde plek. Ruim 68% van de internationale kenniswerkers werkt in de Randstad; Noord-Brabant en Limburg zijn samen goed voor ruim 17% van de populatie.


71

Het modale inkomen van alle werknemers in Nederland laat tussen 2009 en 2013 een lichte groei zien (+2%). Over dezelfde periode daalt het gemiddelde fiscale jaarinkomen van de internationale werknemer in Nederland met 14%. Deze afname is het grootst in de provincies Drenthe (24%) en Limburg (19%), maar dit komt vooral door de relatief sterke groei van het aantal arbeidsmigranten in deze provincies; deze groep internationale werknemers ontvangt over het algemeen een lager inkomen. Het jaarinkomen van kenniswerkers is tussen 2009 en 2013 met 8% toegenomen, dat van arbeidsmigranten is met 16% afgenomen. Tabel 5.2 Ontwikkeling jaarinkomen economisch-actieve werknemers (internationaal en totaal) naar werkregio, 2009-2013 2009

2013

Ontw.

NL totaal (CBS)

€ 32.500

€ 33.000

+2%

Int. werknemers

€ 34.000

€ 29.500

-14%

Bron: gegevens CBS en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

5.2 Internationale studenten Aantal internationale studenten groeit 6,5% per jaar Het aantal ingeschreven studenten in Nederland als geheel is tussen 2009 en 2013 nauwelijks gewijzigd (-1%). De populatie internationale studenten ingeschreven aan een Nederlandse onderwijsinstelling groeide over dezelfde periode met 29%. De grootste In 2013 telde Nederland ruim 60.000 internationale studenten. Dit aantal is bijna een derde groter dan in 2009, toen Nederland bijna 47.000 internationale studenten telde. In iedere provincie nam het aantal internationale studenten tussen 2009 en 2013 toe, alleen Drenthe toont een lichte krimp. De internationale studentenpopulaties groeiden jaarlijks bovengemiddeld in Zeeland (+14%), Zuid-Holland (10%), Groningen (10%), Flevoland (9%) en Noord-Holland (7%). Tabel 5.3 Ontwikkeling aantallen studenten (internationaal en totaal) naar studieregio, 2009-2013 NL totaal Int. studenten

2009

2013

Ontw.

690.554

688.137

-1%

46.986

60.430

+ 29%

Bron: gegevens DUO en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.

Studierichting Economie bovengemiddeld populair onder internationale studenten Nederland is populair onder internationale WO-studenten als het gaat om de studierichting Economie. Deze studierichting is goed voor 28% van alle internationale WO-studenten in Nederland; op HBO-niveau is de studierichting Economie zelfs goed voor bijna de helft van alle internationale HBOstudenten.


72

Tabel 5.4 Verdeling studenten (internationaal en totaal) naar type WO-opleiding, naar studierichting Economie

Gedrag & Maatschappij

Techniek

NL totaal

16%

19%

13%

Int. Studenten

28%

21%

14%


Tabel 5.5 Verdeling studenten (internationaal en totaal) naar type HBO-opleiding, naar studierichting Economie

Gedrag & Maatschappij

Techniek

NL totaal

27%

16%

17%

Int. studenten

48%

11%

11%


5.3 Internationale zelfstandigen Aantal internationale zelfstandigen groeit veel sterker dan Nederlands totaal In 2013 telde Nederland ruim 51.000 internationale zelfstandigen. Dit is meer dan het dubbele van het totale aantal in 2009 toen Nederland bijna 25.000 internationale zelfstandigen telde. De gemiddelde jaarlijkse groei ligt het hoogst in de provincie Zeeland; de groep groeide relatie het meest bescheiden in de provincie Groningen. De provincies Noord- en Zuid-Holland huisvesten in 2013 samen 61% van het totaal aantal internationale zelfstandigen. De populatie internationale zelfstandigen draagt relatief sterk bij aan het toegenomen aantal zelfstandigen. Tegelijkertijd wordt de groep steeds internationaler. Tabel 5.6 Aantal economisch-actieve zelfstandigen (internationaal en totaal) NL totaal Int. zelfstandigen

2010*

2013

Ontw.

624.900

716.200

+15%

29.500

51.000

+ 73%

*Wegens beperkte beschikbaarheid van gegevens tonen we in deze tabel de ontwikkeling vanaf 2010 Bron: gegevens CBS en Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio.


73

Bijlage 1: Verantwoording B1.1 Aanpak van het onderzoek Het onderzoek en bijbehorende analyses zijn uitgevoerd door Decisio | Economisch onderzoek en Advies te Amsterdam in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en negen expatcenters in Nederland. Gegevensbronnen Voor het onderzoek zijn door Decisio diverse gegevensbronnen geraadpleegd. Het gaat daarbij om de volgende bronnen: 

Fiscale Loon Gegevens (FLG): betreft gegevens afkomstig van de Belastingdienst. De informatie betrof gegevens over economisch-actieve, internationale werknemers in Nederland. De gegevens zijn met toestemming van het ministerie van Financiën en met medewerking van de Belastingdienst eenmalig voor dit onderzoek ter beschikking gesteld. Direct tot een individu te herleiden gegevens zijn in de verstrekte datasets versleuteld tot een niet tot een persoon te herleiden waarde. Het bestand bevat gegevens over alle internationale werknemers die door het verrichten van actieve arbeid bij een in Nederland gevestigde werkgever loonheffing hebben aan de Belastingdienst. De arbeids- of verblijfsduur van de desbetreffende personen is daarbij geen onderscheidend criteria: of een persoon nu 1 dag of 1 jaar heeft gewerkt; zolang deze persoon loonheffing heeft betaald, is deze opgenomen in de FLG van de Belastingdienst 9.



Omzetbelasting: betreft gegevens afkomstig van de Belastingdienst. De informatie betrof gegevens over economisch-actieve, internationale zelfstandigen in Nederland. De gegevens zijn met toestemming van het ministerie van Financiën en met medewerking van de Belastingdienst eenmalig voor dit onderzoek ter beschikking gesteld. Direct tot een individu te herleiden gegevens zijn in de verstrekte datasets versleuteld tot een niet tot een persoon te herleiden waarde.



Gegevens internationale studenten: de gegevens over internationale studenten zijn verkregen door tussenkomst en medewerking van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Direct tot een individu te herleiden gegevens zijn in de verstrekte datasets versleuteld tot een niet tot een persoon te herleiden waarde.



Gegevens Probas: met toestemming en medewerking van het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn gegevens verkregen uit het meldingenregister protocollaire basisadministratie (Probas). Probas registreert gegevens van medewerkers van in Nederland gevestigde ambassades, consulaten en 34 internationale organisaties.

9 PS: vanaf begin 2014 geldt de Registratie Niet-Ingezetenen (RNI). Deze registratie geldt voor personen die niet of korter dan 4 maanden in Nederland verblijven en een relatie hebben met een Nederlandse overheidsinstelling: zoals de Belastingdienst. Voor toekomstig onderzoek is de RNI niet toepassing: zolang internationale personen, waaronder niet-ingezetenen, in Nederland werken en loonheffing betalen zullen zij opgenomen zijn in de FLG van de Belastingdienst.


74

Dataverwerking en –analyses Alle verkregen brongegevens zijn door Decisio verwerkt en geanalyseerd. Om tot analyseerbare gegevens te komen zijn de volgende controle- en verwerkingstappen uitgevoerd (deze stappen hebben vooral betrekking tot het gegevensbestand met Fiscale Loon Gegevens): 

Controle looncodes actieve arbeid: in het FLG-bestand zijn gegevens met betrekking tot looncodes (anders dan 11 t/m 17 conform registratie Belastingdienst) voor niet-actieve arbeid (bijv. uitkeringen etc.) verwijderd (indien aanwezig).



Leeftijdscategorie 15 t/m 67 jaar: in het FLG-bestand zijn gegevens met betrekking tot werknemers die jonger waren dan 15 jaar of ouder waren dan 67 jaar van het betreffende onderzoeksjaar verwijderd.



Nul of negatief fiscaal loon: in het FLG-bestand zijn contracten met nul of negatief fiscaal loon uit de dataset verwijderd.



Nationaliteit onbekend: indien in het FLG-bestand werknemers waren opgenomen met een onbekende nationaliteit dan zijn deze verwijderd uit de datasets.



Conversie van ‘contracten’ naar ‘personen’: de basisdata van een FLG-bestand bestaat uit contracten. Immers, een persoon kan op jaarbasis meer dan een arbeidscontract hebben. Ten behoeve van analysedoeleinden is op enig moment in de dataverwerking een omslag gemaakt van ‘contracten’ naar ‘personen’. Daarbij is de keuze gemaakt om per persoon de gegevens van dat contract te handhaven waarvoor de betreffende persoon in het betreffende onderzoek jaar het hoogste fiscale loon heeft ontvangen.



Berekeningen: aan de basisdata van het FLG-bestand is nieuwe data toegevoegd op basis van de volgende berekeningen: o

Totaal aantal contracten per internationale werknemer

o

Totaal verdiende loon als optelsom van alle contracten in het betreffende jaar

o

Totaal aantal SV-dagen als optelsom van allen contracten in het betreffende jaar

o

Contractduur op basis van begin- en einddatum van contract waarvoor de persoon in het betreffende jaar het hoogste fiscale loon heeft ontvangen

o

Totaal fiscale loon op jaarbasis berekend op basis van contract met hoogste fiscale loon en aantal SV-dagen



Regionale indelingen: op basis van de basisdata van het FLG-bestand over woon- en werkpostcodes zijn diverse, aanvullende regionale indelingen toegevoegd:



o

Wonen: gemeente, provincie, regio, grootstedelijke agglomeratie en stadsgewest

o

Werken: idem

Onderscheid totale populatie: in de rapportage gaan we in op de totale populatie economischactieve, internationale werknemers; tevens wordt in de rapportage gesproken over het aantal economisch-actieve kenniswerkers en het aantal economisch-actieve arbeidsmigranten. Beide groepen (kenniswerkers en arbeidsmigranten) zijn altijd verbijzondering van de totale populatie economisch-actieve, internationale werknemers.


75

B1.2 Gehanteerde definities In het onderzoek worden diverse begrippen gehanteerd waarvoor de volgende definities gelden: 

Economisch-actieve, internationale werknemer: een economisch-actieve, internationale werknemer is een persoon (in de leeftijdscategorie 15 t/m 66 jaar) in loondienst bij een in Nederland gevestigde organisatie waarvoor loonheffing is betaald aan de Belastingdienst. Daarnaast geldt dat deze persoon alleen een buitenlandse nationaliteit heeft; oftewel deze persoon heeft niet de Nederlandse nationaliteit. De argumentatie voor deze definitie is dat met het onderzoek beoogd is om de populatie internationale werknemers zo allesomvattend mogelijk in kaart brengen. Daarbij is er rekening mee gehouden dat de persoon wel tot de beroepsbevolking (leeftijdscriterium10) behoort, niet economisch-inactief11 is en niet het Nederlands paspoort bezit 12.



Kenniswerker: een kenniswerker is een economisch-actieve werknemer. Daarnaast is voor kenniswerkers een minimale looneis gesteld (criterium 1: fiscaal loon/loon voor belastingen) voor twee leeftijdsgroepen en een minimaal aantal SV-dagen (Sociale Verzekeringen) (criterium 2: als representant van de arbeidsduur). De minimale (fiscale) looneisen per jaar per leeftijdsgroep zijn:

Leeftijd

2009

2010

2011

2012

2013

< 30 jaar

€ 25.198

€ 25.761

€ 25.985

€ 26.605

€ 27.109

≥ 30 jaar

€ 34.361

€ 35.128

€ 35.433

€ 35.867

€ 36.407

De bedragen voor de minimale fiscale looneis per jaar per leeftijdsgroep zijn ontleend aan de bruto loonbedragen per jaar zoals gepubliceerd in de Kennismigrantenregeling (of ’30 procent regeling’). Voor berekening van de fiscale loonsom is 70% genomen van de bruto loonbedragen per jaar (zoals bekend per jaar en per leeftijdsgroep in de Kennismigrantenregeling) (criterium 1). Als weerspiegeling van de arbeidsduur is uitgegaan van tenminste 87 SV-dagen (gelijk aan 4 maanden) (criterium 2). In diverse publicaties op het vlak van de internationale arbeidsmarkt worden uiteenlopende definities gehanteerd voor ‘kenniswerker’. De ‘kenniswerker’ is daarmee niet een vast omrand begrip: al naar gelang de doelstellingen van de verschillende onderzoeken variëren de criteria die gehanteerd worden om de ‘kenniswerker’ te duiden. In onderhavig onderzoek is een relatief ruime definitie gehanteerd voor het begrip ‘kenniswerker’ vanwege de overall insteek van onderhavig onderzoek om de populatie internationale werknemers zo allesomvattend mogelijk in kaart te brengen. Andere onderzoeken 13 hanteren aanvullende criteria zoals beroep, opleidingsniveau of andere inkomensnormen per leeftijdsgroep.

10 Normaliter de leeftijdscategorie 15 tot en met 64 jaar, echter in verband met de wijziging van de pensioengerechtigde leeftijd (67 jaar) is in dit onderzoek uitgegaan van de leeftijdscategorie 15 tot en met 66 jaar. 11 Niet economisch-actief is bijvoorbeeld: met pensioen, Ziektewet, bijstandsuitkering etc. De economischinactieve, internationale werknemers vormen niet de doelgroep van de regionale expatcenters. 12 Indien de persoon wel een Nederlands paspoort bezit, is er verondersteld dat de persoon de intentie heeft gehad zich permanent in Nederland te vestigen. 13 Bijvoorbeeld: PBL, 2014: Buitenlandse kenniswerkers in Nederland, waar werken en wonen ze en waarom?


76



Arbeidsmigrant: een arbeidsmigrant is een economisch-actieve, internationale werknemer. Indien een economisch-actieve, internationale werknemer geen kenniswerker is (zie voorgaande definitie) dan is deze persoon gerekend tot de groep ‘arbeidsmigranten’. PS: het kan voorkomen dat een arbeidsmigrant een inkomen verdiend heeft dat valt binnen de definitie van een ‘kenniswerker’ (zie voorgaande definitie). Echter, in voorkomende gevallen is er toch sprake van een arbeidsmigrant omdat voor deze persoon niet voldaan wordt aan het tweede criterium: een arbeidsduur (aantal SV-dagen) van minimaal 4 maanden.



Instroom: met instroom wordt bedoeld dat een internationale werknemer economisch-actief wordt/is. Oftewel, er vindt afdracht van loonheffing aan de Belastingdienst plaats. Instroom betekent derhalve niet altijd dat een internationale werknemer instroomt in Nederland; het kan namelijk ook zijn dat de internationale werknemer al in Nederland gevestigd is maar van economisch-inactief economisch-actief wordt.



Uitstroom: met uitstroom wordt bedoeld dat een internationale werknemers economisch-inactief wordt/is (zie ook voorgaande definitie van ‘instroom’).



Duur economische activiteit: de periode waarin daadwerkelijk loonheffing wordt betaald door de economisch-actieve, internationale werknemer.



Internationale studenten: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse paspoort die onderwijs volgen aan een publiek gefinancierde onderwijsinstelling in Nederland.



Internationale zelfstandigen: personen afkomstig uit het buitenland met alleen een buitenlandse paspoort die als natuurlijk persoon (zonder personeel) aangifte doet van omzetbelasting (BTW).



Werkregio: de regio (gemeenten, provincie, afgebakende regio) waar de internationale werknemer (of student, of zelfstandige) werkzaam is.



Woonregio: de regio (gemeenten, provincie, afgebakende regio) waar de internationale werknemer (of student, of zelfstandige) woonachtig is.



De woon-werkbalans (of pendelbalans): duidt het verschil tussen enerzijds het aantal economisch-actieve internationale werknemers werkzaam in een regio, en anderzijds het aantal economisch-actieve internationale werknemers woonachtig in een regio. Het gaat hierbij uitsluitend om internationale werknemers met een bekende woonlocatie in Nederland; werknemers met een onbekende/buitenlandse woonregio zijn buiten beschouwing gelaten. Het aantal economisch-actieve internationale werknemers kan hierdoor afwijken van de aantallen in paragraaf 2.6. De woon-werkbalans is berekend door het aantal economisch-actieve, internationale werknemers in een regio te verminderen met het aantal economisch-actieve, internationale inwoners van diezelfde regio. Het verschil duidt of een regio overwegend een werk- danwel woonregio is.



Inkomende pendel: dit zijn werknemers die buiten de regio wonen, maar in de regio werken.



Uitgaande pendel: bestaat uit inwoners van een regio die werken buiten de regio. Is de uitgaande pendel groter dan de inkomende pendel, dan werken meer inwoners buiten de eigen regio dan dat er werknemers van buiten de regio in de regio werkzaam zijn.



Geprivilegieerden: geprivilegieerden zijn economisch-actieve, internationale personen (15 t/m 66 jaar) die werkzaam zijn bij een ambassade, consulaat of een van de internationale organisa-


77

ties14 in Nederland. Geprivilegieerden zijn niet opgenomen in de FLG-data van de Belastingdienst. Gegevens zijn ontleend aan de Probas-registratie (Ministerie BuZa).

B1.3 Regio-indelingen In de diverse regio-rapporten die in het kader van dit onderzoek zijn opgesteld zijn verschillende regio-indelingen gehanteerd. Deze regio-indelingen zijn: MRA (gemeenten): Aalsmeer Almere Amstelveen Amsterdam Beemster Beverwijk Blaricum Bloemendaal Bussum Diemen Edam-Volendam Haarlem H’liede-Spaarnwoude Haarlemmermeer Heemskerk Heemstede Hilversum Huizen Landsmeer Laren Lelystad Muiden Naarden Oostzaan Ouder-Amstel Purmerend Uitgeest Uithoorn Velsen Waterland Weesp Wijdemeren Wormerland Zaanstad Zandvoort Zeevang

Regio Food Valley (gemeenten): Wageningen Ede Nijkerk Scherpenzeel Renswoude Barneveld Rhenen Veenendaal

Rotterdam Werkgebied R'dam Partners postcodes): 2901 – 2909 2911 – 2914 2921 – 2941 2951 – 2977 2981 – 2989 2291 – 2995 3011 – 3089 3111 – 3125 3131 – 3139 3141 – 3146 3150 – 3151 3155 – 3156 3161 – 3176 3180 – 3199 3201 – 3299

Regio Haaglanden (gemeenten): Den Haag Zoetermeer Westland Delft L’dam-Voorburg Pijnacker-Nootdorp Rijswijk Wassenaar Midden-Delfland

Leidse regio (gemeenten): Leiden Leiderdorp Oegstgeest Voorschoten Zoeterwoude Katwijk

Regio 070 (gemeenten): Den Haag L’dam-Voorburg Rijswijk Wassenaar Regio 015 (gemeenten): Delft

14http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ambassades-consulaten-en-overigevertegenwoordigingen/internationale-organisaties


78

Bijlage 2: Overzicht sectoren In de analyse onderscheiden we 28 sectoren. In dit overzicht laten we zien hoe deze sectoren zich verhouden tot de branchecodes van de Belastingdienst en geven we enkele voorbeelden van branches die onder een bepaalde sector vallen. Een aandachtspunt hierbij is dat branchecodes van de Belastingdienst uit 4 cijfers bestaan, terwijl we hier alleen de eerste 2 cijfers van deze codes presenteren. We onderscheiden de volgende sectoren: 

Landbouw en visserij (branchecodes 01 t/m 03 in de database): o.a. Akkerbouwbedrijven, Pluimvee- en gevogeltefokkerijen, Groentekwekerijen, Bosexploitatie en –beheer, Visteelt.



Delfstoffenwinning (branchecodes 12 t/m 19 in de database): o.a. Aardgaswinning, Aardolie- en aardgasexploratie, Zoutwinning)



Voedingsmiddelen (branchecodes 20 t/m 21 in de database): o.a. Slachthuizen, Zuivel- en melkproductenfabrieken, Cacao- en chocoladefabrieken, Deegwarenfabrieken etc.



Overige industrie (branchecodes 21 en 38 t/m 39 in de database): o.a. Sigarettenfabrieken (branchecode 21) en Orthopedische en prothese-artikelen-fabrieken, Muziekinstrumentenfabrieken, Sportartikelenfabrieken etc.



Textiel, lederwaren (branchecodes 22 t/m 24 in de database): o.a. Textielblekerijen, -ververijen, -drukkerijen, Linoleum- en viltzeilfabrieken, Schoenfabrieken etc.



Hout, bouwmaterialen, glas (branchecodes 25 t/m 32 in de database): o.a. Timmerfabrieken, Meubelstoffeerderijen, Natuursteenbewerkingsbedrijven etc.



Papier, uitgeverijen, drukkerijen (branchecodes 26 t/m 27 in de database): o.a. Papier- en kartonfabrieken, Diepdrukkerijen, Boekuitgeverijen etc.



Chemie en kunststof (branchecodes 28 t/m 31 in de database): o.a. Aardolieraffinaderijen, Kunstmeststoffenfabrieken, Drukinktfabrieken, Rubberbandenfabrieken etc.



Metaal en metaalproducten (branchecodes 33 t/m 34 in de database): o.a. Stamp-, pers-, dieptrek- en forceerbedrijven, Smederijen, Lasinrichtingen etc.



Machines (branchecode 35 in de database): o.a. Verpakkingsmachinefabrieken, Machineonderdelenfabrieken, Machinereparatiebedrijven etc.



Elektrische apparaten (branchecode 36 in de database): o.a. Elektrische draad- en kabelfabrieken, Fabrieken van radio- en televisie-ontvangapparaten, etc.



Transportmiddelen (branchecode 37 in de database): o.a. Carrosseriefabrieken, Wagonbouw en spoorwegwerkplaatsen, Vliegtuigbouw- en vliegtuigreparatiebedrijven, etc.



Nutsbedrijven (branchecode 40 in de database): o.a. Elektriciteitsproductiebedrijven, Gasdistributiebedrijven, Waterdistributiebedrijven etc.



Bouwnijverheid (branchecodes 51 t/m 52 in de database): o.a. Betonijzervlechtersbedrijven, Slopersbedrijven (bouwwerken), Stukadoorsbedrijven, Isolatiebedrijven etc.



Groothandel (branchecodes 61 t/m 64 in de database): Groothandels in allerlei artikelen.



Detailhandel (branchecodes 65 t/m 66 en 68 in de database): Detailhandels in allerlei artikelen.



Horeca (branchecode 67 in de database): o.a. Viskramen, Koffiehuizen, Hotels, Pensions etc.



Vervoer (branchecodes 71 t/m 77 in de database): o.a. Spoorwegen, Taxibedrijven, Luchtvaartbedrijven, Postdiensten etc.


79



Financiën (branchecodes 81 t/m 82 in de database): o.a. Algemene banken, Effectenkredietinstellingen, Pensioenfondsen etc.



Persoonlijke diensten (branchecodes 83 en 95 t/m 97 in de database): o.a. Woningbouwverenigingen en –stichtingen, Bemiddelingsbureaus voor onroerende goederen, Jeugd- en jongerenwerk, Musea, Planten- en dierentuinen, Tennisverenigingen, Schoonheidsinstituten etc.



Detachering- en uitzendbranche (branchecodes 84 en 87 in de database): o.a. Octrooibureaus, Binnenhuisarchitecten, Uitzendbureaus van arbeidskrachten, Bewakingsdiensten etc.



Facilitaire diensten (branchecodes 85 en 98 in de database): o.a. Bouwmachineverhuurbedrijven, Verhuurbedrijven van laadbakken voor puin, schroot, Autowasserijen etc.



Zakelijk beheer (branchecode 86 in de database): Holding-, trustee- of houdstermaatschappijen.



Overheid (branchecodes 26 t/m 27 in de database): o.a. Belastingkantoren, kadasters, Ambassades, gezantschappen en consulaten, Politie, Ziekenfondsen etc.



Maatschappelijke organisaties (branchecodes 91 en 94 in de database): o.a. Religieuze organisaties, Bejaardentehuizen, Dagverblijven voor geestelijk gehandicapten, Gezinsverzorging en gezinshulp etc.



Onderwijs (branchecode 92 in de database): o.a. Kleuterscholen, Algemeen voortgezet onderwijs, Autorijscholen etc.



Gezondheid en welzijn (branchecode 93 in de database): o.a. Algemene ziekenhuizen, Verslavingsklinieken, Huisartsenpraktijken, Verloskundigenpraktijken, Medische laboratoria etc.



Onbekend (branchecode 99 in de database): onbekend of ondernemingen zonder bedrijfsactiviteit.


80

Bijlage 3: Overzicht CROHO De indeling van ho opleidingen naar onderwijsgebied gebaseerd op het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs (CROHO). CROHO-waardes Economie

Gedrag en maatschappij

Gezondheidszorg Landbouw en natuurlijke omgeving

Natuur Onderwijs

Recht Taal en cultuur

Techniek

Sectoroverstijgend

Voorbeeldopleidingen B Bedrijfskunde, M Business Administration, B Technologie Management, M Supply Chain Management, M International Business, B Vastgoed en Makelaardij. Pedagogische wetenschappen, M Human Geography, M Urban Studies (research), M Psychology, M Development Studies, M Forensische Criminologie. B Geneeskunde, M Tandheelkunde, B Gezondheidswetenschappen, M Health Education and Promotion, M Diergeneeskunde. Economie van landbouw en milieu, Rurale ontwikkelingsstudies, B Agrotechnologie, B Bodem, Water, Atmosfeer, B Toegepaste Biologie. B Natuurwetenschappen, B Scheikunde, B Biologie, B Moleculaire Levenswetenschappen, M Environmental Sciences. M Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Aardrijkskunde, M Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de eerste graad in Engelse Taal en Cultuur, M Science Education and Communication. B European Law School, B Rechtsgeleerdheid, M International and European Law, M Recht en Bestuur, M Law and Technology. B Religiewetenschappen, B Griekse en Latijnse Taal en Cultuur, B Kunstgeschiedenis, M Language and Communication (research), M Niederlande-DeutschlandStudien. M Water Technology (joint degree), B Scheikundige Technologie, M Embedded Systems, M Automotive Technology, M Computer Science and Engineering, M Science and Technology of Nuclear Fusion. B Liberal Arts and Sciences, M Victimology and Criminal Justice, B Windesheim Honours College, B Technology and Liberal Arts & Sciences.


81

Bijlage 4: Duiding ontwikkeling aantal kenniswerkers De jaarlijkse mutatie van het aantal kenniswerkers kan door volgende variabelen redenen toe- of afnemen ten opzichte van het voorgaande jaar. 

Een arbeidsmigrant is kenniswerker geworden (toename van de groep kenniswerkers).



Een kenniswerker is arbeidsmigrant geworden (afname van de groep kenniswerkers).



Een internationale werknemers wordt economisch actief in Nederland en voldoet aan de norm voor kenniswerkers (toename van de groep kenniswerkers).



Een economisch-actieve kenniswerker verlaat Nederland of wordt economisch inactief (afname van de groep kenniswerkers).

De onderstaande grafieken tonen voor ieder jaar voor elk van de bovengenoemde variabelen de bijdrage aan de ontwikkeling van het aantal kenniswerkers.


82

De ontwikkeling tussen 2012 en 2013 wijkt duidelijk af van de gemiddelde ontwikkeling tussen 2009 en 2012. De grootste verschillen zitten in het aantal arbeidsmigranten dat kenniswerker is geworden, de toename van het aantal kenniswerkers dat arbeidsmigrant is geworden en een sterke toename van het aantal kenniswerkers dat niet meer economisch actief is in Nederland. De onderstaande grafiek laat deze verschillen per jaar nog eens zien.

Het aantal arbeidsmigranten dat kenniswerker is geworden en vice versa De verschuiving tussen arbeidsmigranten en kenniswerkers (Van AM naar KW en Van KW naar AM) werkt twee kanten op: als een kenniswerker arbeidsmigrant wordt, groeit de groep arbeidsmigranten, en wordt de groep kenniswerkers kleiner. Als een arbeidsmigrant kenniswerker wordt, is het precies andersom. Het netto effect op de omvang van de populatie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland is daarmee nul. De totale omvang van de verschuiving tussen arbeidsmigranten en kenniswerkers neemt in de loop van de jaren af. Met andere woorden, steeds minder mensen zijn in het ene jaar kenniswerker en in het andere jaar arbeidsmigrant. Daar staat tegenover dat de groep arbeidsmigranten die in het volgende jaar kenniswerker is, sneller afneemt dan de totale verschuiving tussen arbeidsmigranten en kenniswerkers. Dat betekent een jaarlijkse toename van de groep kenniswerkers die arbeidsmigranten worden. De belangrijkste reden voor deze toename is de afname van de gemiddelde contractduur. Er zijn simpelweg minder internationale werknemers die aan de norm voldoen om als kenniswerker aangemerkt te worden. Tussen 2009 en 2012 was er een netto toename van het aantal kenniswerkers door de verschuiving tussen arbeidsmigranten en kenniswerkers, maar in 2013 was er een netto afname van bijna 9.000 kenniswerkers.


83

Uitstroom van kenniswerkers Een andere belangrijke reden voor de afname van de groep kenniswerkers is de sterke toename van de uitstroom. Deze uitstroom resulteert direct in een afname van de omvang van de populatie economisch-actieve internationale werknemers in Nederland. Het kan bij uitstroom gaan om mensen die nog wel in Nederland verblijven maar werkloos zijn geworden, maar het kan ook gaan om mensen die zijn teruggekeerd naar hun eigen land. Er is niet een specifieke reden aan te geven waarom de uitstroom in zo’n sterke mate is toegenomen. Feit is wel dat er tot 2012 een netto toename van het aantal kenniswerkers was door inen uitstroom (instroom was hoger dan de uitstroom), maar in 2013 een grote afname van bijna 10.000 kenniswerkers. Wanneer we kijken naar de samenstelling van deze uitgestroomde groep, dan verschilt deze op het punt van leeftijd, inkomen, branche en land van herkomst niet sterk van die van 2012. Er is daarmee geen duidelijke reden aan te geven waarom er in 2013 relatief veel kenniswerkers zijn uitgestroomd.


84

Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland

Recommend Documents