Economisch Actieprogramma Land van Heusden en Altena. Deel 3 Regionale Nota Economisch Beleid

Economisch Actieprogramma Land van Heusden en Altena Deel 3 Regionale Nota Economisch Beleid

Uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Werkendam, gemeente Woudrichem en gemeente Aalburg Uitgevoerd door: ETIN Adviseurs

‘s-Hertogenbosch, juni 2008

ETIN Adviseurs

Regionale Nota Economisch Beleid Land van Heusden en Altena

Inhoudsopgave 1.

Inleiding ......................................................................................................... 1

2.

Ambitie........................................................................................................... 3

3.

Van ‘ambitie en visie’ naar actie.................................................................. 5 3.1 3.2

4.

Inleiding ............................................................................................................................ 5 Organisatorisch kader ...................................................................................................... 5

Actieprogramma werkomgeving ................................................................. 7 Subthema 1: Subthema 2: Subthema 3:

5.

Actieprogramma ‘Economische dragers’ ................................................. 15 Subthema 4: Subthema 5: Subthema 6: Subthema 7: Subthema 8: Subthema 9:

6.

Benutten regionale arbeidsmarkt ................................................................. 27 Scheepvaartcluster versterken met kenniscentrum ...................................... 28 Samenwerkingsprojecten met (hoger) onderwijs.......................................... 30 Oog voor onderkant arbeidsmarkt................................................................ 32

Actieprogramma ‘Organisatie en samenwerking’.................................... 35 Subthema 14: Subthema 15:

8.

Behoud lokale bedrijvigheid .......................................................................... 15 Blijvende aandacht voor starters................................................................... 16 Aantrekken nieuwe bedrijven ........................................................................ 19 Verankering van ‘health’ als groeisector ....................................................... 21 Intensiveren van extensieve recreatie & toerisme ........................................ 22 Regionale afstemming grootschalige detailhandel ....................................... 24

Actieprogramma ‘Arbeidsmarkt en scholing’ .......................................... 27 Subthema 10: Subthema 11: Subthema 12: Subthema 13:

7.

Nieuwe bedrijvigheid clusteren ....................................................................... 7 Faciliteren van starters en kleinere bedrijven ............................................... 10 Ontwikkelingsruimte bedrijven in buitengebied............................................. 12

Gemeente en ondernemers werken samen aan realisatie van de economische visie......................................................................................... 35 Actieve marketing en promotie..................................................................... 39

Actieprogramma 2009 – 2012 .................................................................... 41

Bijlagen

ETIN Adviseurs


ETIN Adviseurs


1. Inleiding De Regionale Nota Economisch Beleid is het resultaat van een interactief proces dat in gang gezet is door de drie gemeenten Aalburg, Werkendam en Woudrichem. Het proces is begeleid door het economisch platform dat bestaat uit vertegenwoordigers van de drie gemeenten (bestuurlijk en ambtelijk), van het bedrijfsleven en van aanverwante instanties met betrekking tot regionaal economische ontwikkeling en arbeidsmarkt (zie bijlage). De Regionale Nota Economisch Beleid bestaat uit drie delen: 1. Nota Economische Perspectieven; 2. Economische ambitie en visie; 3. Economisch Actieprogramma. Deel 1, de ‘Nota Economische Perspectieven’, omvat een kwantitatieve analyse. Deze nota vormt de basis van het proces. Deel 2 betreft de ‘Economische Ambitie en Visie’. De visie geeft de gewenste ontwikkelingsrichting aan en vormt de basis voor het maken van beleidskeuzen. Het economisch platform heeft tezamen een strategische lange termijn visie geformuleerd met als titel ‘Een krachtig Land van Heusden en Altena’. De titel geeft meteen aan dat de betrokken partijen voornemens zijn een krachtige impuls te geven aan de lokale economie. De visie is tot stand gekomen in een werksessie waarin ambtenaren en bestuurders van de drie gemeenten richting hebben gegegeven aan de economische toekomst. In de discussie is nadrukkelijk rekening gehouden met de 1 resultaten van het project ‘Ondernemend Land van Heusden en Altena’ waarin de visie van de ondernemers op de ontwikkelingsmogelijkheden van het Land van Heusden en Altena staan verwoord. De visie is verder aangescherpt na discussie met het economisch platform. De visie is in vier thema-ateliers uitgewerkt tot een concreet ‘Economisch Actieprogramma’ (deel 3). Samen met vertegenwoordigers van lokale ondernemers(verenigingen) en regionale instanties is een antwoord gegeven op de vraag: ‘hoe gaan we dat dan doen?’, ofwel, ‘welke acties zijn nodig om de ambities uit de visie te verwezenlijken?’. Voor de periode 2009-2012 zijn concrete acties benoemd. Het ‘Economisch Actieprogramma’ is een concreet beleidsdocument waarmee gemeenten, ondernemers en regionale instanties de komende jaren aan de slag kunnen gaan om de gewenste economische ontwikkeling te realiseren. Onderhavig document omvat het Economisch Actieplan, deel 3, van de Regionale Nota Economisch Beleid. Na de inleiding in hoofdstuk 1, staat in hoofdstuk 2 de ambitie omschreven. In de daarop volgende hoofdstukken is het economisch actieplan in vier thema’s uitgewerkt. Elk thema is opgebouwd in subthema’s met daaraan gekoppeld het bijbehorende deel uit de lange termijn visie, een korte termijn doelstelling en een of meerdere actiepunten voor de komende beleidsperiode.

1

Ondernemend Land van Heusden en Altena (juli 2007), ETIN Adviseurs in opdracht van Kamer van Koophandel (Oost) Brabant.

1

ETIN Adviseurs


2

ETIN Adviseurs


2. Ambitie Ondernemers en gemeenten zijn het met elkaar eens dat het economisch potentieel van het Land van Heusden en Altena in de komende jaren sterker benut moet worden. Economische groei, in de vorm van meer werkgelegenheid, versterken van de huidige bedrijvigheid en verbreding van de economische structuur, zijn enkele steekwoorden waarmee het ambitieniveau voor 2020 wordt aangegeven. De regio wil hiermee enerzijds de uitgaande pendel en de daarmee samenhangende mobiliteit verminderen en anderzijds de regio vitaal en krachtig houden. Er is duidelijk gekozen voor economische groei, maar tegelijkertijd is er het besef dat het landelijke karakter, de mooie woonomgeving, het omvangrijke groen en het door water omgeven open landschap, zeker behouden moeten blijven. Het één sluit het ander echter niet uit, er kan juist een positieve wisselwerking gaan ontstaan. De economische groei kan de komende jaren ruimtelijk geconcentreerd worden en de landschappelijke en culturele ‘attracties’ van de regio kunnen hun economische waarde verhogen door het gebruik te intensiveren. Het ambitieniveau kan dan ook als volgt worden geformuleerd:

‘Bovengemiddelde economische groei rekening houdend met de waardevolle kenmerken van het gebied’

Het ambitieniveau duidt op het realiseren van een economische groei die hoger is dan het landelijke gemiddelde. Dat wil zeggen dat de regio in de komende jaren fors aan de slag zal moeten om het gewenste ambitieniveau te realiseren. Over het gewenste resultaat voor 2020 is men het eens: • Groei van de werkgelegenheid die hoger is dan landelijk gemiddelde; − De afgelopen vijf jaar heeft zowel het Land van Heusden en Altena als Nederland, gemiddeld een werkgelegenheidsgroei gekend van 1%. De ambitie voor de periode tot 2020 ligt hoger. Het streven is om de werkgelegenheidsgroei in de periode tot 2020, boven het landelijke gemiddelde uit te laten komen. 2 − De werkgelegenheidsgroei moet resulteren in een hogere werkgelegenheidsfunctie ; i) Het Land van Heusden en Altena kent anno 2007 een relatief geringe werkgelegenheidsfunctie van 0,70. Het streven is om dit te laten stijgen tot 0,73 uitgaande van een gelijkblijvende beroepsbevolkingsomvang (peil 2007).

2

Werkgelegenheidsfunctie geeft de verhouding weer tussen de beroepsbevolking en de werkgelegenheid. Een werkgelegenheidsfunctie van minder dan 1 geeft aan dat de regio beschikt over minder arbeidsplaatsen dan mensen in de beroepsbevolking.

3

ETIN Adviseurs

•

•

•


Lagere uitgaande pendel; − Anno 2007 ervaart de regio een hoge uitgaande pendel: circa 53% van de beroepsbevolking werkt buiten de regio, met name een relatief groot deel van de hoger opgeleiden. Het is de ambitie van de regio om deze grote pendelstroom tot 2020 terug te dringen tot 45%. Dit (overigens redelijk ambitieuze) percentage is gebaseerd op de Pendelmatrix Noord-Brabant, waaruit blijkt dat gemiddeld 47,5% van de beroepsbevolking in Brabantse landelijke gebieden buiten het landelijke gebied werkt. Uiteraard staat dit ambitieniveau in nauwe verbinding met het stijgen van de werkgelegenheidsfunctie. Nieuwe werkgelegenheid zou moeten aansluiten op het opleidingsniveau van de beroepsbevolking (m.n. uitgaande pendel), wat inhoudt dat een belangrijk deel van de toename in werkgelegenheid gerealiseerd zal moeten worden voor hoger opgeleiden. Blijvend hoog aantal starters; − Een derde aandachtspunt binnen het kader van economische groei is het behoud van het hoge aantal startende bedrijven in de regio. De regio kent een traditie van een groot aantal starters per jaar, de ambitie is erop gericht dit aantal te behouden, zo niet te vergroten. Blijvend lage werkloosheid. − Momenteel kent het Land van Heusden en Altena een lage werkloosheid: 3,7% t.o.v. 8,3% in Nederland (CWI, 2007). De regio heeft de ambitie om de werkloosheid, ook in 2020, ver beneden het landelijk gemiddelde te houden. Diversiteit in werkgelegenheid voor wat betreft opleidingsniveau en sector is daarvoor een voorwaarde.

Het tweede deel van het ambitieniveau richt zich op het behoud van de waardevolle kenmerken van het gebied. Hiertoe worden de landschappelijke waarden van het Land van Heusden en Altena gerekend. Als belangrijkste landschappelijke waarden worden genoemd: natuurgebieden als de Biesbosch en de (in ontwikkeling zijnde) Noordwaard, de landschappelijke kwaliteiten van het rivierengebied (de beleving van water, uiterwaarden) en algemene kenmerken als de ruimte/openheid van het landschap en het landelijke (dorps-)karakter van de kernen. Het ambitieniveau is enerzijds dus gericht op bovengemiddelde economische groei, anderzijds op benedengemiddelde ‘verstedelijking’ van het landschap. Ondernemers en gemeenten zullen samen aan de slag moeten om het gewenste ambitieniveau te realiseren. Ondernemers zullen de economische groei moeten realiseren terwijl de gemeenten een faciliterende rol hebben. Voldoende ruimte om te ondernemen, een goede organisatie van de economie binnen de drie gemeenten en een pro-actieve opstelling zijn enkele aspecten die van belang zijn om het gewenste ambitieniveau te realiseren.

4

ETIN Adviseurs


3. Van ‘ambitie en visie’ naar actie 3.1 Inleiding Om het beoogde ambitieniveau te bereiken is een aantal doelstellingen en actiepunten geformuleerd, welke na uitvoering bijdragen aan het bereiken van de gewenste economische visie. De actiepunten zijn, samen met lokale ondernemers(verenigingen) en regionale instanties, in vier thema-ateliers geformuleerd. In de thema-ateliers is een antwoord gegeven op de vraag: ‘hoe gaan we dat dan doen’, ofwel, ‘welke acties zijn nodig om de ambities uit de visie te verwezenlijken?’. Enkele actiepunten hebben hoge prioriteit en zullen op korte termijn gerealiseerd moeten worden. Andere hebben een minder hoge prioriteit of kunnen pas in gang gezet worden als andere actiepunten afgerond zijn. In dit actieprogramma zijn de acties uitgewerkt die in de komende beleidsperiode 2009 –2012 opgepakt dienen te worden. Acties voor de (middel)lange termijn zijn wel benoemd, maar zullen op een later moment verder uitgewerkt kunnen worden.

3.2 Organisatorisch kader Gaandeweg het proces rondom dit actieprogramma is een aantal aspecten naar voren gekomen die van invloed zijn op het welslagen van het regionale economische beleid. Het gaat om de volgende vijf punten. Regionale samenwerking is noodzakelijk Bij het opstellen van deze Regionale Nota Economische Beleid wordt er vanuit gegaan dat de drie gemeenten in het Land van Heusden en Altena samen optrekken als het gaat om economische ontwikkeling en uitvoering van taken/acties. De genoemde acties zijn van toepassing op alle gemeenten in het Land van Heusden en Altena. Het zou voor een ondernemer dan ook niet mogen uitmaken of deze ‘onderneemt’ in Aalburg, Werkendam of in Woudrichem. In de drie gemeenten geldt in principe hetzelfde economisch beleid. Realisatie van RBT is uitgangspunt Voor het realiseren van het gewenste ambitieniveau dat is gebaseerd op het creëren van werkgelegenheid en een lagere uitgaande pendel, is de realisatie van het geplande regionale bedrijventerrein een voorwaarde. Het bedrijventerrein zal additionele bedrijvigheid opleveren dat niet alleen extra werkgelegenheid creëert, maar tevens een spin-off zal hebben naar de reeds aanwezige lokale bedrijvigheid.

5

ETIN Adviseurs


Actieprogramma vraagt om capaciteit bij gemeente en georganiseerd bedrijfsleven Voorliggend actieplan is de economische agenda voor de gemeenten én het georganiseerd bedrijfsleven. Realisatie van de genoemende acties vraagt niet alleen om inspanningen van de gemeenten, dit vereist inzet, aandacht en zakelijkheid bij alle betrokkenen. In het actieprogramma is gezocht naar een evenwichtige en reële rolverdeling tussen gemeente en betrokkenen. De drie bedrijfscontactfunctionarissen zijn het eerste aanspreekpunt voor het bedrijfsleven en zullen een belangrijke rol vervullen bij de uitvoering van de genoemde acties. Voldoende capaciteit is dan ook noodzakelijk om de acties in de komende jaren te kunnen realiseren. Financiële middelen mogen niet vergeten worden Het actieplan vraagt niet alleen om capaciteit, maar tevens om de financiële middelen. In dit hoofdstuk is het actieplan uitgewerkt voor de komende drie tot vier jaar. Het hoofdstuk eindigt met een overzicht van de acties in de tijd. Op basis hiervan kan er jaarlijks een inschatting gemaakt worden van de benodigde financiën. Voor het eerste jaar kan er wellicht volstaan worden met een werkbudget, aangezien meerdere acties vragen om een nadere uitwerking. In de volgende jaren kan er een jaarplan worden opgesteld en kunnen de budgetten hieraan gekoppeld worden. Voor veel geformuleerde acties zijn subsidiemogelijkheden aanwezig, welke het benodigde budget (voor een deel) kunnen vergoeden. Daarnaast kunnen de inkomsten uit de grondexploitatie van het regionale bedrijventerrein worden aangewend in de economie van het Land van Heusden en Altena. Jaarlijkse monitoring gewenst Gemeenten en andere betrokken partijen zullen in de komende jaren nauw gaan samenwerken om de acties zoals benoemd in voorliggend document op te pakken en uit te voeren. Door het voorliggende actieplan en de voortgang van de verschillende actiepunten enkele malen per jaar met elkaar te bespreken en te evalueren wordt duidelijk wat verschillende partijen van elkaar mogen en kunnen verwachten. Het economisch platform dat voor dit project in het leven is geroepen zou een uitstekend platform zijn om het actieplan te bespreken en van daaruit acties verder te verdelen. Het actieplan kan in de komende jaren een vast onderdeel worden op de agenda voor dit overleg.

6

ETIN Adviseurs


4. Actieprogramma werkomgeving Visie op het thema Economische groei vraagt om ruimte om te ondernemen, maar dit mag niet ten koste gaan van het gevoel van ruimte. Het weidse landschap is, ook in 2020, een van de sterke punten van het Land van Heusden en Altena. De gewenste economische ontwikkeling heeft het landschap niet laten verrommelen. Bedrijvigheid is geclusterd op bedrijventerreinen en andere economische initiatieven zijn geclusterd en kleinschalig gebleven. Daar waar mogelijk, is zelfs gebruik gemaakt van het landschap. Ruimtelijke ontwikkelingen, met name in het buitengebied, vinden nadrukkelijke aansluiting bij andere beleidsdocumenten als de StructuurvisiePlus en het Gebiedsplan De Wijde Biesbosch. In deze uitwerkingen is reeds voor een groot gedeelte vastgesteld welke betekenis het buitengebied heeft. De visie is uitgewerkt in subthema’s die elk een eigen doelstelling hebben en bijbehorende actiepunten. Het gaat om de volgende doelstellingen: • Het versterken van de lokale speerpuntsectoren (scheepvaart, logistiek en (planten)handel) op subregionale en bestaande terreinen en het faciliteren van grote en milieuhinderlijke bedrijven op het RBT. • Creëren van voldoende ruimte voor startende en kleinere bedrijven op bedrijventerreinen in het Land van Heusden en Altena • Creëren van ontwikkelingsruimte voor de agrarische sector voor het ontplooien van additionele activiteiten en het bieden van ruimte voor nieuwe economische activiteiten in VAB’s 20092012.

Subthema 1:

Nieuwe bedrijvigheid clusteren

Lange termijn visie De economische groei is mogelijk geweest door de aanleg van het Regionale Bedrijventerrein (RBT) van circa 40 ha bruto en de drie subregionale bedrijventerreinen in de gemeenten Aalburg, Woudrichem en Werkendam. De nieuwe terreinen waren in eerste instantie noodzakelijk om ruimte te bieden aan groeiende lokale bedrijven en milieuhinderlijke bedrijven, maar hebben tevens bijgedragen aan het inperken van uitgaande pendelstromen en het verhogen van de werkgelegenheid in de regio. De subregionale terreinen, Rietdijk Noord in Woudrichem, Bruine Kilhaven V in Werkendam en Veensesteeg Noord in Aalburg, zijn uitgegeven in de periode tot 2015. In de periode tot 2015 hebben de subregionale terreinen voornamelijk een functie vervuld voor bedrijvigheid met een 2 beperkt perceeloppervlak. Bedrijven groter dan 5.000 m waren namelijk verplicht om zich op het RBT te vestigen als ze binnen de regio wensten te blijven. Vanaf het moment dat de subregionale terreinen volledig waren uitgegeven heeft alle nieuwe bedrijvigheid zich gevestigd op het RBT.

7

ETIN Adviseurs


In de loop der jaren heeft er een gezonde doorstroming van bedrijven plaatsgevonden op de subregionale terreinen; de vrijgekomen kavels van bedrijven die naar het RBT zijn verhuisd, zijn opgevuld door kleine(re) lokale bedrijven. De bedrijventerreinen zijn voldoende aantrekkelijk zodat bedrijven zowel ruimtelijk als functioneel op de gevestigde locatie passen. Uitgangspunt hierbij was ‘het juiste bedrijf op de juiste plaats’. Het Regionaal Bedrijventerrein heeft zich ontwikkeld tot een divers en gemengd terrein. De gemeenten hebben dit mogelijk gemaakt door het terrein gezoneerd te ontwikkelen en door het toepassen van een voorwaardenscheppend beleid. Bij de zonering van het terrein is een richtlijn meegenomen voor het aantal arbeidsplaatsen per hectare. In overeenstemming met de eisen van de provincie Noord Brabant is er een (beperkt) deel van het terrein ingericht voor bedrijvigheid in de milieucategorie 4-5. Zonering en een goed stedenbouwkundig plan hebben het mogelijk gemaakt om laagwaardige bedrijven op één terrein te combineren met bedrijven en/of kantoren die grote waarde hechten aan een kwalitatief hoogwaardige omgeving. Door de nieuwe werkgelegenheid te bundelen op één grootschalige locatie in de regio en drie subregionale terreinen is versnippering van het landschap voorkomen. Met het Regionaal Bedrijventerrein onderscheidt de regio zich van diverse andere landelijke gebieden in Brabant, waar nieuwe werkgelegenheid geconcentreerd is in stedelijke regio´s en het landelijk gebied een beperkte economische functie heeft. Doelstelling 1: Het versterken van de lokale speerpuntsectoren (scheepvaart, logistiek en (planten)handel) op subregionale en bestaande terreinen en het faciliteren van grote en milieuhinderlijke bedrijven op het RBT. Bijhorende actiepunten: 1.1 Actieve bemiddeling bij vrijkomende gronden op bestaande bedrijventerreinen; 1.2 Opstellen stedenbouwkundig plan voor zones RBT en subregionale bedrijventerreinen (kennisintensief/ milieuhinderlijk/ logistiek etc.)

8

ETIN Adviseurs


Actiepunt 1.1

Actieve bemiddeling bij vrijkomende gronden op bestaande bedrijventerreinen

Korte omschrijving

Het is heel goed denkbaar dat een aantal bedrijven dat momenteel al gevestigd is in het Land van Heusden en Altena, verhuist naar een locatie op een nieuw bedrijventerrein. Om leegstand te voorkomen kan het noodzakelijk zijn dat het bedrijf (tot op zekere hoogte) verplicht wordt mee te werken aan een goede herbestemming van zijn kavel en pand. Dit kan zijn bijvoorbeeld door samen met de gemeente ondernemers te benaderen die behoefte hebben aan ruimte (vereiste is dat de gemeente beschikt over een actueel inzicht aan ruimtebehoefte).

Beoogd trekker Partner(s) Kostenindicatie Tijdpad (looptijd)

Gemeenten REWIN/SOVA/BKA Beleid RBT + gedetailleerde uitwerking door parkmanager Parallel aan uitgifte nieuwe terreinen (m.n. RBT)

Actiepunt 1.2

Opstellen stedenbouwkundig plan voor zones RBT en subregionale bedrijventerreinen (kennisintensief/ milieuhinderlijk/ logistiek etc.)

Korte omschrijving

Het RBT en de subregionale terreinen zullen plaats bieden aan meerdere doelgroepen van bedrijven. De doelgroepen zullen elk andere eisen stellen aan hun werkomgeving zodat clustering gewenst is en er op elk terrein gezoneerd zal worden. Kennisintensieve bedrijven hebben over het algemeen behoefte aan een hoogwaardige uitstraling terwijl productiebedrijven of logistieke dienstverlener een voorkeur hebben voor een functionele omgeving. Om verrommeling van de terreinen tegen te gaan en de ruimtelijke kwaliteit te bewaken is het van belang om een stedenbouwkundig plan op te laten stellen waarbij een goede afstemming nodig is met de voorgestelde vestigingscriteria zoals uitgewerkt in de Nota RBT. Gemeenten SOVA / BKA Opstellen stedenbouwkundig plan / beeldkwaliteitplan (Euro 30.000,--) 2010


9

ETIN Adviseurs

Subthema 2:


Faciliteren van starters en kleinere bedrijven

Lange termijn visie Voor starters en kleinere bedrijven wordt ruimte geboden in een bedrijfsverzamelgebouw. Hiervoor is ruimte gemaakt op het RBT en/of op de subregionale terreinen. Het betreft hier voornamelijk starters in sectoren die nodig zijn voor de lokale economie. Hier is onderscheid gemaakt tussen starters in de productiesfeer en in de zakelijke dienstverlening. Starters en kleinere bedrijven in kennisintensieve sectoren als zakelijke of financiële dienstverlening hoeven niet persé terecht op een bedrijventerrein. Deze starters hebben de mogelijkheid gekregen om zich eventueel in de kernen of het buitengebied te vestigen. Om zakelijke dienstverlening in het buitengebied toe te laten en bedrijven in deze sector de mogelijkheid te geven om te groeien, is hiervoor ruimte gemaakt in het bestemmingsplan. Kleinschalige bedrijvigheid in de wijk (bedrijf aan huis) is gestimuleerd doordat de gemeenten actief naar buiten zijn getreden om aan te geven wat wel en niet mogelijk is bij een bedrijf aan huis. Hierbij hebben zij enkele kaders gesteld, omtrent parkeermogelijkheden, verkeersaantrekkende werking en maximaal aantal werknemers. Hiermee is voorkomen dat bedrijvigheid een bedreiging vormt voor het aantrekkelijke woonmilieu en de verkeersveiligheid. Doordat kleinschalige bedrijvigheid in de wijk mogelijk gemaakt is, is het voor starters eenvoudiger om een eigen bedrijf te beginnen en beschikken de drie gemeenten over gedifferentieerde woon3 werkmilieus. Hierbij is voortgebouwd op het principe van ‘werklandschappen’ . Met deze term heeft de VROM-Raad in 2006 uitdrukking gegeven aan de ontwikkelingen op de bedrijvenmarkt in de richting van functiemenging en thematisering. De hieruit voortvloeiende differentiatie in bedrijventerreinen en –locaties heeft goede mogelijkheden geboden om een leefbare, aantrekkelijke en duurzame leefomgeving te creëren. Doelstelling 2: Creëren van voldoende ruimte voor startende en kleinere bedrijven op bedrijventerreinen in het Land van Heusden en Altena Bijbehorende actiepunten: 2.1 Inventarisatie ruimtebehoefte starters; 2.2 Ontwikkelen van een bedrijfsverzamelgebouw voor (door)starters; 2.3 Doorstroming stimuleren bij groeiende bedrijven.

3

Bron: Werklandschappen: een regionale strategie voor bedrijventerreinen, VROM-raad, Den Haag, 2006

10

ETIN Adviseurs


Actiepunt 2.1

Inventarisatie ruimtebehoefte starters

Korte omschrijving


Veel starters (bedrijven van 0 – 5 jaar) beginnen hun werkzaamheden in een garage of op zolder. Naarmate de activiteiten groeien, groeit ook de ruimtebehoefte, maar de doorgroeimogelijkheden voor starters zijn beperkt. Deze kleine bedrijven hebben veelal behoefte aan een beperkt oppervlak en afhankelijk van de activiteiten kan er behoefte zijn aan gezamenlijke faciliteiten. Om de startende bedrijven te behouden en te versterken is het wenselijk om bedrijven met een ruimtebehoefte zoveel mogelijk tegemoet te kunnen komen in hun wensen. Hiervoor is een gedetailleerd inzicht in de lokale vraag noodzakelijk. Deze zou nader onderzocht moeten worden. Het onderzoek kan zich richten op: • Grootte van de vraag op korte en lange termijn; • Vestigingsplaatseisen; • Voorkeur voor een eventueel bedrijfsverzamelgebouw. Gemeenten Kamer van Koophandel Brabant / REWIN Euro 10.000,2009 – 2010

Actiepunt 2.2

Ontwikkelen van een bedrijfsverzamelgebouw voor (door)starters

Korte omschrijving

Als uit onderzoek blijkt dat er behoefte is aan een bedrijfsverzamelgebouw (actiepunt 4.2) dan kan samen met een projectontwikkelaar een bedrijfsverzamelgebouw ontwikkeld worden. Hierbij is het zeer belangrijk dat de vestigingsplaatseisen van de starters goed in beeld zijn. Aandacht voor de doorgroei van starters is een ander punt van aandacht. (Door)starters kunnen binnen enkele jaren hard groeien. Flexibiliteit in het bedrijfsverzamelgebouw gekoppeld aan de beschikbaarheid van kleinere kavels moet een levensloopbestendige ruimte bieden aan bedrijven. Gemeenten • Starters Land van Heusden en Altena • Projectontwikkelaar P.M. Ontwikkeling in samenwerking met projectontwikkelaar 2011 – 2012

Beoogd trekker Partner(s) Kostenindicatie Mogelijke financiële dekking Tijdpad (looptijd)

11

ETIN Adviseurs


Actiepunt 2.3

Doorstroming stimuleren bij groeiende bedrijven

Korte omschrijving

Als de starters groeien passen ze veelal niet meer op de locatie waar ze ooit gestart zijn. Het aantal werknemers kan toenemen, het aantal klanten (en daarmee verkeersbewegingen en parkeerplaatsen) kan groeien of de voorraad en daarmee de opslagruimte. Gemeenten dienen hiermee rekening te houden in de verkaveling (kleinere eenheden) en het uitgiftebeleid. Gemeenten Kamer van Koophandel Brabant Tijdsinvestering 2011 - 2012


Subthema 3:

Ontwikkelingsruimte bedrijven in buitengebied

Lange termijn visie De agrarische sector is, ook in 2020, nog altijd een forse ruimtegebruiker in het Land van Heusden en Altena. In de periode tot aan 2020 is er geen extra ‘fysieke’ ruimte gekomen voor deze sector, maar er zijn wel afspraken gemaakt over kavelruil tussen grondeigenaren. Hiermee is een betere landbouwstructuur en schaalvergroting gerealiseerd. Bedrijven hebben hierdoor hun concurrentiepositie kunnen verbeteren. Enkele bedrijven hebben het agrarische bedrijf een nieuwe impuls gegeven door over te stappen op de productie van biobrandstoffen. Toenemende concurrentie in de sector en claims op de landbouwgronden (bijvoorbeeld ten behoeve van waterberging of natuur) hebben ertoe geleid dat bedrijven een deel van hun bestaan ontlenen aan additionele activiteiten. Bovendien is het aantal bedrijven dat nieuwe economische initiatieven ontplooit in het buitengebied toegenomen. Bedrijven in het buitengebied hebben hiervoor de benodigde beleidsruimte gekregen. De drie gemeenten hebben in de Bestemmingsplannen Buitengebied het beleid onderling afgestemd, zodat er geen tegenstrijdige ontwikkelingen hebben plaatsgevonden per gemeente. In de periode tot aan 2020 is het aantal agrarische bedrijven in het buitengebied afgenomen. In Voormalige Agrarische Gebouwen (VAB’s) is ruimte geboden aan nieuwe economische activiteiten in het buitengebied. Voor activiteiten in het gehele buitengebied van Land van Heusden en Altena gelden duidelijke randvoorwaarden. Zo dient de vrijkomende bebouwing als vestigingsruimte voor kleinschalige bedrijvigheid, is de bedrijvigheid bij voorkeur gelieerd aan de functie van het buitengebied en bovendien mag de nieuwe bedrijvigheid geen overlast veroorzaken voor de agrarische sector. Doelstelling 3: Creëren van ontwikkelingsruimte voor de agrarische sector voor het ontplooien van additionele activiteiten en het bieden van ruimte voor nieuwe economische activiteiten in VAB’s 2009-2012. Bijbehorende actiepunten: 3.1 (Ruimte)behoefte onderzoek ondernemers buitengebied; 3.2 Onderzoek mogelijkheden functieverruiming VAB’s in Ruimtelijke Ordening.

12

ETIN Adviseurs


Actiepunt 3.1

(Ruimte)behoefte onderzoek ondernemers buitengebied

Korte omschrijving

De agrarische sector is een belangrijke economische sector voor het Land van Heusden en Altena. Om deze sector ontplooiingsruimte te geven is het goed om te inventariseren welke behoeften agrariërs in het buitengebied hebben. In het onderzoek zullen diverse aspecten aan de orde dienen te komen, zoals ruimtebehoefte, grootte van de bouwblokken, wensen/belemmeringen rondom nieuwe economische activiteiten et cetera. Tegelijkertijd kunnen de potenties van het buitengebied voor nieuwe economische activiteiten worden geïnventariseerd. Hierbij kan een link gelegd worden naar de mogelijkheden van VAB’s. Er kan gebruik gemaakt worden van de gegevens uit de inventarisatie van het nieuwe Bestemmingsplan Buitengebied en de SOVA / BKA kan gebruik maken van het startersnetwerk om starters te vragen over hun ruimtebehoefte (zie actiepunt 2.4) Gemeenten met input van REWIN

Beoogd trekker Partner(s)

Kostenindicatie Tijdpad (looptijd)

• ZLTO • Ondernemers buitengebied • SOVA / BKA • Toeristisch Bureau Altena Biesbosch Euro 5.000,-- voor evt. uitzetten enquête, verwerken gegevens, organiseren van bijeenkomst en afspraken etc. 2009

Actiepunt 3.2

Onderzoek mogelijkheden functieverruiming VAB’s in Ruimtelijke Ordening

Korte omschrijving

Dit actiepunt kan worden gekoppeld aan het actiepunt 3.1. Uit het vorige actiepunt zal blijken waar de behoefte ligt (aard van activiteiten, ruimtebehoefte etc.) Als blijkt dat ondernemers behoefte hebben aan meer ondernemersruimte (fysiek en beleidsmatig) dan nu mogelijk is binnen de bestemmingsplannen dan zouden de drie gemeenten na moeten gaan wat de mogelijkheden zijn voor functieverruiming van VAB’s (waar zit ‘rek’ in de RO). Hierbij zal afstemming moeten zijn tussen de drie gemeenten, zodat er in de drie gemeenten dezelfde economische mogelijkheden zijn. Uitgangspunt hierbij is dat ook het buitengebied een functie heeft in het realiseren van de economische ambitie (vergroten van de werkgelegenheid en realiseren van economische groei). Gemeenten • ZLTO • Ondernemers buitengebied • REWIN • Provincie Noord Brabant Tijdsinvestering 2010



13

ETIN Adviseurs


14

ETIN Adviseurs


5. Actieprogramma ‘Economische dragers’ Visie op het thema In 2020 heeft het Land van Heusden en Altena een hoge werkgelegenheidsfunctie. Dat wil zeggen dat er voldoende arbeidsplaatsen zijn om een belangrijk deel van de beroepsbevolking binnen de regio te laten werken. De regio heeft er dan ook hard aan gewerkt om de regionale economie te versterken met nieuwe bedrijvigheid van buiten de regio. De aantrekkelijke woonomgeving, ‘(betaalbare) ruimte om te ondernemen’ en de aanwezigheid van gemotiveerd en goed opgeleide arbeidskrachten waren belangrijke motieven voor bedrijven om zich in de regio te vestigen. Bedrijven op bedrijventerreinen verzorgen een belangrijk deel van de werkgelegenheid in de regio, maar ook in andere economische sectoren is gestreefd naar economische groei. De visie is uitgewerkt in subthema’s die elk een eigen doelstelling hebben en bijbehorende actiepunten. Het gaat om de volgende doelstellingen: • Behoud van reeds gevestigde bedrijven in Altena gemeenten inclusief behoud van huidige 16.750 arbeidsplaatsen bij bestaande bedrijven in de komende beleidsperiode (2009 – 2012). • Behoud van een jaarlijks 5% hoger aantal starters in elke gemeente van het Land van Heusden en Altena dan gemiddeld in Midden Brabant in de komende beleidsperiode. • Het aantrekken van structuurversterkende bedrijven (waaronder ruimte bieden voor de vestiging van kantoren) op de bedrijventerreinen in het Land van Heusden en Altena in de periode 2009-2012. • Het behouden van een jaarlijkse banenstijging in de zorgsector in het Land van Heusden en Altena boven het landelijk gemiddelde. • Het vergroten van het aantal bezoekers en de bestedingen per bezoeker in het Land van Heusden en Altena zonder afbreuk te doen aan het karakter van de regio. • Verbreden grootschalige detailhandelsaanbod met een regionaal voorzienend karakter.

Subthema 4:

Behoud lokale bedrijvigheid

Lange termijn visie Bedrijven die al jaren in de regio gevestigd zijn, zoals lokale handels- en productiebedrijven en gevestigde zakelijke dienstverlening, hebben voordelen gehaald uit de regionale economische samenwerking tussen de drie gemeenten. Zij hebben waar mogelijk de ruimte gekregen om zich verder te ontwikkelen en hebben meegelift op de economische groei die de regio heeft doorgemaakt. Doelstelling 4: Behoud van reeds gevestigde bedrijven in Altena gemeenten inclusief behoud van huidige 16.750 arbeidsplaatsen bij bestaande bedrijven in de komende beleidsperiode (2009 – 2012). Bijbehorende actiepunt: 4.1 Het revitaliseren van bestaande bedrijventerreinen

15

ETIN Adviseurs


Actiepunt 4.1

Het revitaliseren van bestaande bedrijventerreinen

Korte omschrijving

Om lokale bedrijvigheid binnen de regio te behouden en om tegelijkertijd te voorkomen dat te veel bedrijven vertrekken naar de nieuwe bedrijvenlocaties, zal er voldoende aandacht moeten zijn en blijven voor de bestaande terreinen.

Beoogd trekker Partner(s) Financiële dekking Tijdpad (looptijd)

Gemeenten en SOVA/BKA Ondernemers(verenigingen) op betreffende bedrijventerreinen Kosten afhankelijk van maatregelenpakket 2009 – 2012

Acties (middel)lange termijn

Beoogd trekker

Het behouden van lokale bedrijvigheid binnen de regio door het faciliteren van het woon- en leefklimaat

Gemeenten en SOVA/BKA

Subthema 5:

Blijvende aandacht voor starters

Lange termijn visie Om de lokale economie voldoende gedifferentieerd te houden en te versterken met nieuwe ideeën en/of producten en diensten, is sterk ingezet op starters. Het Land van Heusden en Altena staat bekend als een regio met een goede arbeidsmentaliteit, dit heeft zich vertaald in een relatief hoog aantal starters. Bovendien heeft de regio een aantrekkingskracht op starters van elders. De aantrekkelijke woonomgeving, de beschikbaarheid van ruimte en de gunstige ligging nabij de Randstad en Brabantse steden als Den Bosch, Waalwijk/Breda en Tilburg trekken nieuwe zelfstandige ondernemers naar de regio. Doelstelling 5: Behoud van een jaarlijks 5% hoger aantal starters in elke gemeente van het Land van Heusden en Altena dan gemiddeld in Midden Brabant in de komende beleidsperiode. Bijbehorende actiepunten: 5.1 Stimuleren van ondernemerschap; 5.2 Faciliteren van starters; 5.3 Continueren ondersteuning voor starters.

16

ETIN Adviseurs


Actiepunt 5.1

Stimuleren van ondernemerschap

Korte omschrijving

In de afgelopen jaren is gebleken dat het Land van Heusden en Altena een hoog aantal starters heeft. Voor de komende jaren is het streven om dit hoog te houden. De eerste actie die hiervoor nodig is betreft het stimuleren van ondernemerschap. Om de verschillende doelgroepen te bereiken zijn drie kanalen benoemd: a. Onderwijs − In het onderwijs kunnen leerlingen op jonge leeftijd geënthousiasmeerd worden voor eigen ondernemerschap. Dit 4 kan bijvoorbeeld met het programma ‘Kids in Bizz’ van de stichting ‘Jong Ondernemen’. b. Voorlichting en communicatie starters − Starters hebben vaak veel, praktische vragen en behoefte aan voorlichting alvorens ze kunnen een eigen onderneming kunnen opstarten. Met voorlichtingsavonden binnen de regio kunnen veel potentiële ondernemers bereikt worden. Programma West – Top c. − West TOP biedt ondersteuning aan potentiële ondernemers die een idee hebben dat kan uitgroeien tot een bloeiend bedrijf door middel van training, coaching, begeleiding bij het vinden van financiering en huisvesting en een ideeënpool. a. Kamer van Koophandel b. Kamer van Koophandel c. REWIN

Beoogd trekker

Partner(s) Tijdpad (looptijd)

Kostenindicatie

Mogelijke financiële dekking

4

Gemeenten SOVA / BKA Invoering studiejaar 2009 – 2010 bij minimaal één onderwijsinstelling b. Loopt – continueren c. Start begin 2009 a. ‘Kids in Bizz’ wordt kosteloos aangeboden aan basisscholen b. Tijdsinvestering c. Tijd/financiën vanuit lopende programma’s Mogelijkheden voor sponsoren voor onderwijsprogramma’s en diverse subsidies voor stimuleren ondernemerschap • • a.

Kids in Bizz is een 'spel' waarbij leerlingen in groep 7 of 8 onder leiding van een zakelijke begeleider en hun leerkracht in aanraking komen met de grondbeginselen van ondernemen. De leerlingen runnen een eigen bedrijfje. De producten worden ingekocht bij Fair Trade Original en de winst van het bedrijfje gaat naar een door de leerlingen zelf gekozen goed doel. Stichting Jong Ondernemen is een non-profit organisatie. Jong Ondernemen is in 1990 opgericht als initiatief van ABN AMRO, VNO-NCW en MKB-Nederland in nauwe samenwerking met de Kamer van Koophandel, het ministerie van Economische Zaken en DE NOvAA.

17

ETIN Adviseurs


Actiepunt 5.2

Faciliteren van starters

Korte omschrijving

Bij dit actiepunt rondom starters gaat het om het wegnemen van mogelijke belemmeringen voor ondernemers in de eerste periode van hun bestaan. Dit kan door enerzijds het verbeteren van de relatie ondernemers – gemeente in de vorm van een bedrijvenloket (zie acties onder organisatie en samenwerking) en anderzijds door het beter inzichtelijk maken van regelgeving en startende ondernemers hierin eventueel te begeleiden. Ondernemers hebben vooral in de eerste periode van hun bestaan, behoefte aan het ondernemen zonder (te) veel regels om zich te focussen op hun bedrijfsvoering.


Gemeenten


• REWIN / West Top • Kamer van Koophandel Brabant Tijdsinvestering 2010 – 2012

Actiepunt 5.3

Continueren ondersteuning voor starters

Korte omschrijving

Naast het stimuleren en faciliteren van starters is het van belang dat de eigen ondernemers in de eerste jaren van hun bedrijfsvoering in contact gebracht worden met andere starters voor het delen van kennis en ervaringen. Het gaat hierbij om het bieden van een platform of netwerk waarbinnen starters met elkaar in contact gebracht worden. Daarnaast kan het startersnetwerk fungeren als een bron van informatie bij de geplande ruimtebehoefte onderzoeken (actiepunt 2.1 en 3.1) SOVA / BKA Kamer van Koophandel Brabant Optuigen netwerk: begin 2009 en continueren Afhankelijk van programma / activiteiten netwerk Contributie leden (= starters) + sponsering

Beoogd trekker Partner(s) Tijdpad (looptijd) Kostenindicatie Mogelijke financiële dekking

18

ETIN Adviseurs

Subthema 6:


Aantrekken nieuwe bedrijven

Lange termijn visie Met de aanleg van een Regionaal Bedrijventerrein heeft de regio ook diverse nieuwe bedrijven naar de regio gehaald. De regio heeft sterk ingezet op het aantrekken van bedrijven die de economische structuur versterkt hebben, door naast een sectorale benadering ook een ketenbenadering te handhaven. Toeleveranciers van lokale productie- en handelsbedrijven hebben zich hier gevestigd en tevens enkele nieuwe bedrijven in ondersteunende zakelijke en financiële diensten. Bedrijven die zich vestigen op het RBT worden gestimuleerd om 5 Maatschappelijk Verantwoord te Ondernemen (MVO) . Actieve participatie in projecten in andere delen van Brabant hebben de regio duidelijker in beeld gebracht bij ondernemers. Dit is het sterkst zichtbaar in de ontwikkeling die het scheepvaartcluster heeft doorgemaakt. Door scheepsreparatie actief onderdeel te laten uitmaken van de maintenance sector in West Brabant is dit cluster verder versterkt. Bovendien heeft het de positie van West Brabant als ‘Piek in de Delta’ verder uitgebouwd. Ook op het gebied van logistiek heeft de regio deelgenomen aan Brabantse projecten. Hierbij gaat het niet zozeer om het aantrekken van nieuwe bedrijven, maar met name om het versterken van de aanwezige bedrijvigheid in de regio. Door de gunstige ligging van de regio nabij een kruispunt van snelwegen in noordelijke en zuidelijke richting, is de regio sterk in trek bij logistieke dienstverleners. Door de toegevoegde waarde 6 activiteiten van de logistieke dienstverleners in combinatie met opslag en transport, heeft deze sector bewezen een goede bijdrage te kunnen leveren aan de werkgelegenheid. In het uitgiftebeleid van de bedrijventerreinen hebben de gemeenten geen sectoren uitgesloten van vestiging. Dit houdt in dat bijna elk type bedrijf zich heeft mogen vestigen op de bedrijventerreinen. Ze hebben wel een duidelijke focus gehad in hun marketing en acquisitiestrategie. Acquisitie heeft zich gefocust op het aantrekken van bedrijven die de bestaande economische structuur hebben versterkt. Deze opstelling heeft eraan bijgedragen dat er op het Regionaal Bedrijventerrein ook in minder gunstige economische tijden kavels zijn uitgegeven. Doelstelling 6: Het aantrekken van structuurversterkende bedrijven (waaronder ruimte bieden voor de vestiging van kantoren) op de bedrijventerreinen in het Land van Heusden en Altena in de periode 20092012. Bijhorende actiepunten: 6.1 Definiëren van ‘structuurversterkende bedrijven’

5

Definitie MVO volgens de SER: “het bewust richten van de ondernemingsactiviteiten op lange termijn waardecreatie in drie dimensies: markt (het economisch rendement), mens (de gevolgen voor de mens, binnen en buiten de onderneming) en milieu (de effecten op het natuurlijk leefmilieu)”. 6 Toegevoegde waarde activiteiten in de logistiek betreffen onder meer ompakken in kleinere hoeveelheden, assembleren van losse onderdelen, kwaliteitscontroles et cetera.

19

ETIN Adviseurs


Actiepunt 6.1

Definiëren van ‘structuurversterkende bedrijven’

Korte omschrijving

Voor het creëren van additionele werkgelegenheid en het terugdringen van de uitgaande pendel is het van belang dat het Land van Heusden en Altena niet alleen ruimte biedt aan groeiende lokale bedrijven, maar tevens bedrijven van buitenaf aantrekt. In de visie is aangegeven dat er selectief wordt omgegaan met het aantrekken van bedrijven van buitenaf. De focus gaat uit naar bedrijven die de lokale bedrijvigheid kunnen versterken. Dit kunnen bedrijven zijn die aanvullend zijn op aanwezige bedrijven (productiekolom), bedrijven die een aanjaagfunctie hebben in vernieuwende segmenten of bedrijven die een bepaalde sector versterken. Welke (type) bedrijven dit zijn zal verder uitgewerkt dienen te worden waarbij tevens de volgende vragen worden gesteld: • ‘Wat hebben we zelf in huis?’ • ‘Wat missen we nog?’ De resultaten vormen de basis voor actieve acquisitie. Bovendien kan dit een basis vormen voor elke grondaanvraag. Deze zou behandeld dienen te worden vanuit een structuurversterkende functie. Gemeenten


• BKA • REWIN Beperkt, wordt deels uitgewerkt in Nota RBT-beleid, nadere uitwerking op termijn noodzakelijk 2009 – 2010


Beoogd trekker

Arbeidsmarktonderzoek onder beroepsbevolking Land van Heusden en Altena: • Welke werkgelegenheid veroorzaakt de uitgaande pendel? • Wil je actief inzetten op het aantrekken van deze bedrijven? criterium: al dan niet structuurversterkend

Marktonderzoeksbureau aangestuurd door gemeenten

20

ETIN Adviseurs

Subthema 7:


Verankering van ‘health’ als groeisector

Lange termijn visie Het Land van Heusden en Altena heeft ingespeeld op de economische veranderingen in de zorgsector. Hiermee is in eerste instantie voorzien in de behoefte van de eigen vergrijzende bevolking, maar daarnaast hebben de drie gemeenten ingespeeld op de economische kansen die er zijn ontstaan door de privatisering van de zorg. Het Land van Heusden en Altena biedt ‘zorg op maat van hoge kwaliteit’ met een gevarieerd aanbod van hoogwaardige voorzieningen voor mensen die tijdelijke of bijzondere zorg nodig hebben. Door bewust in te zetten op deze sector, heeft het Land van Heusden en Altena zich aangesloten bij (en geprofiteerd van) de ‘Ideale Connectie’, het regionale uitvoeringsprogramma van Midden-Brabant. Dit heeft kansen geboden voor het op creatieve wijze tot stand brengen van relaties tussen fitness en wellness, zorg en leisure. Doelstelling 7: Het behouden van een jaarlijkse banenstijging in de zorgsector in het Land van Heusden en Altena boven het landelijk gemiddelde. Bijbehorende actiepunten: 7.1 Constructief meewerken aan het realiseren van specifieke initiatieven (zorgboerderij/ -hotel/ privékliniek) Actiepunt 7.1

Constructief meewerken aan het realiseren van specifieke initiatieven (zorgboerderij/ -hotel/ privékliniek)

Korte omschrijving

De gewenste groei in de zorgsector zal ten dele gerealiseerd kunnen worden uit de toenemende werkgelegenheid die voortvloeit uit de reguliere zorgvraag. Tegelijkertijd zal de regio actief in moeten zetten op private initiatieven in de zorgsector. Aan de gemeenten wordt gevraagd om constructief mee te denken bij het ontwikkelen van initiatieven in de zorgsector en samen met de ondernemers te werken aan realisatie. Aangezien het relatief nieuwe activiteiten betreft zullen er in sommige gevallen ‘hobbels’(o.a. beleidsmatig / vergunningen) genomen moeten worden. Ondernemers hebben hiervoor een meedenkende gemeente nodig. Gemeenten REWIN West Top Tijdsinvestering 2009 – 2012

Beoogd trekker Partner(s) Kostenindicatie Tijdpad (looptijd) Acties (middel)lange termijn

Beoogd trekker

Bijeen brengen lokale ondernemers en ondernemers van private initiatieven (revalidatiecentra/kraamklinieken) uit andere delen van het land om kennis en ervaringen uit te wisselen

Gemeenten

Regionale bekendheid geven aan nieuwe initiatieven in de zorg

Ondernemers

21

ETIN Adviseurs

Subthema 8:


Intensiveren van extensieve recreatie & toerisme

Lange termijn visie De werkgelegenheid en de opbrengsten in de toeristisch-recreatieve sector zijn in de afgelopen jaren sterk gegroeid zonder dat de regio overspoeld is door toeristen. Grootschalige initiatieven die zouden kunnen leiden tot intensieve recreatie zijn uitgebleven, er is wel op enkele plaatsen gekozen voor een clustering van kleinschalige verblijfslocaties. Bij de ontwikkeling van de toeristische sector is duidelijk een keuze gemaakt voor benutting, maar ook voor behoud van de aanwezige natuurwaarden. De toeristisch / recreatieve voorzieningen versterken elkaar, zijn samenhangend en liggen op korte afstand (per fiets / te voet / per boot) van elkaar. Het Land van Heusden en Altena is in trek bij de rustzoekende toerist. Een toerist die de regio bezoekt door de aanwezigheid van natte en droge recreatie. Grootschalige watergebieden met unieke flora en fauna (Noordwaard en Biesbosch), pleziervaart en jachthavens en fiets- en wandelroutes langs de cultuurhistorische elementen in het landschap kunnen gecombineerd worden met een bezoek aan één van de landgoederen of theetuinen. Verspreid over de regio zijn er veel kleinschalige accommodaties. Veel initiatieven hebben ingespeeld op de wensen van de moderne toerist die telkens op zoek is naar iets nieuws. De gemeenten hebben aan vernieuwende en passende bedrijfsinitiatieven meegewerkt, waardoor er voor allerlei type toeristen aantrekkelijke accommodatievormen binnen de regio te vinden zijn, zoals landgoederen met een beperkt aantal landhuizen. Met de ontwikkeling van deze sector heeft ook de horeca een impuls gekregen. Fietsers en wandelaars kunnen op veel plaatsen in de regio terecht voor een kleine versnapering. In het buitengebied zijn enkele initiatieven gekoppeld aan minicampings en natuurboerderijen. In de kernen is het aanbod toegenomen. Er is nieuwe horeca gestimuleerd en geconcentreerd, passend bij de schaal van de regio. Doelstelling 8: Het vergroten van het aantal bezoekers en de bestedingen per bezoeker in het Land van Heusden en Altena zonder afbreuk te doen aan het karakter van de regio. Bijbehorende actiepunten: 8.1 Opstellen recreatieve visie; 8.2 Het opzetten van een VVV-kantoor waarmee de faciliteiten voor toeristen en recreanten verbeterd worden; 8.3 Opstellen toetsingscriteria voor vestiging van verblijfsaccommodaties.

22

ETIN Adviseurs


Actiepunt 8.1

Opstellen recreatieve visie

Korte omschrijving

In de huidige economische visie wordt aangegeven dat de mogelijkheden op het gebied van toerisme en recreatie beter benut moeten worden. Een regionale visie is nodig waarbij dwarsverbanden worden gelegd tussen horeca – detailhandel – cultuur en landschappelijke elementen. Hiervoor is het noodzakelijk dat er een duidelijke focus komt en een visie wordt ontwikkeld op aspecten als: • Groei van het aanbod verblijfsrecreatie/ accommodaties op alle niveaus; • Vergroten hoeveelheid en toegankelijkheid van de horeca; • Informatievoorziening. Gemeenten • Koninklijke Horeca Nederland, afdeling Altena • T&R ondernemers • Toeristisch Bureau Altena Biesbosch Euro 30.000,2009 / 2010



Actiepunt 8.2

Het opzetten van een VVV-kantoor waarmee de faciliteiten voor toeristen en recreanten verbeterd worden

Korte omschrijving

Het Land van Heusden en Altena heeft veel te bieden aan inwoners en bezoekers, maar de ‘parels’ zijn niet bij iedereen bekend. Het is van belang dat de informatie verbeterd door het toegankelijker maken en door regionale afstemming (tussen drie gemeenten en in de regio). De drie gemeenten zullen met elkaar en met het VVV-kantoor in beeld moeten brengen op welke wijze het Land van Heusden en Altena zich in- en extern wil profileren en het product beter ‘vermarkt’ kan worden. Het VVV-kantoor heeft niet alleen een functie voor wat betreft informatievoorziening, maar heeft een veel bredere taak zoals het ontwikkelen/boeken van arrangementen, reserveringen, productontwikkeling enz. Gemeenten • Koninklijke Horeca Nederland, afdeling Altena • Toeristisch Bureau Altena Biesbosch Geschatte kosten VVV- kantoor met folderposten door de hele regio € 100.000 per jaar. 2009 – 2012


23

ETIN Adviseurs


Actiepunt 8.3

Opstellen toetsingscriteria voor vestiging van verblijfsaccommodaties

Korte omschrijving

Het Land van Heusden en Altena wil het aantal verblijfsaccommodaties vergroten om daarmee bezoekers langer te laten verblijven binnen de regio en de bestedingen te verhogen. In dit kader is er behoefte aan diversiteit in type accommodatie en in het niveau passend bij de aard van het gebied. Om rust en ruimte te bewaren wordt er vooral gekozen voor kleinschalige ontwikkelingen die op de juiste wijze ingepast dienen te worden in de omgeving. Om wildgroei te voorkomen en diversiteit in aanbod te bewaken zullen er toetsingscriteria opgesteld moeten worden rondom type accommodatie, uiterlijke kenmerken, grootte (oppervlak/aantal bedden) et cetera. Gemeenten • Koninklijke Horeca Nederland, afdeling Altena • Toeristisch Bureau Altena Biesbosch Tijdsinvestering 2010



Beoogd trekker

Versoepelen / aanpassen beleid bestemmingsplan buitengebied aan toeristisch – recreatieve visie

Gemeenten

Subthema 9:

Regionale afstemming grootschalige detailhandel

Lange termijn visie Detailhandel in de drie gemeenten en in de afzonderlijke kleinere kernen is in de periode tot aan 7 2020 een punt van aandacht geweest. In 2004 was al geconstateerd dat versterking van het winkelaanbod in de ene gemeente bijna altijd zou leiden tot verzwakking van de winkelfunctie in één of meer kernen van de randgemeente(n). En alhoewel detailhandelsontwikkelingen in principe een zaak zijn van de afzonderlijke gemeenten, is regionale afstemming onvermijdelijk gebleken. Voorzieningen met een regionaal karakter krijgen ook regionale aandacht. Er is niet alleen afstemming in beleid, maar ook intensieve samenwerking als het gaat om grootschalige detailhandel met een ruim verzorgingsgebied en/of zelfs een regionale aantrekkingskracht (zijnde tuincentra en grootschalige bouwmarkten). In de branches waarin de regio een sterke behoefte heeft aan grootschalige voorzieningen hebben de drie gemeenten tezamen actieve marketing en acquisitie gevoerd. Doelstelling 9: Verbreden grootschalige detailhandelsaanbod met een regionaal voorzienend karakter.

7

Droogh Trommelen Broekhuis (2004), Land van Heusden en Altena, Strategische visie winkelstructuur.

24

ETIN Adviseurs


Bijbehorende actiepunten: 9.1 Actualisatie detailhandelsrapportage ‘Land van Heusden en Altena: Strategische visie winkelstructuur’ van Droogh Trommelen BV 9.2 Regionaal afstemmen van grootschalige detailhandelsontwikkelingen

Actiepunt 9.1

Actualisatie detailhandelsrapportage ‘Land van Heusden en Altena: Strategische visie winkelstructuur’ van Droogh Trommelen BV

Korte omschrijving

Detailhandelsbeleid vraagt niet alleen om gemeentelijk beleid, maar vraagt eveneens om regionale afstemming. Dit is nodig om overaanbod en onderlinge concurrentie te voorkomen en om grootschalige ontwikkelingen af te stemmen. Een actuele regionale detailhandelsvisie met een uitwerking per kern zal een beleidskader bieden voor lokale ontwikkelingen. Deze detailhandelsrapportage is in 2004 in opdracht van ondernemersvereniging SOVA en Kamer van Koophandel MiddenBrabant uitgevoerd; de afstemming dient plaats te vinden tussen deze partijen en SES West-Brabant. Kamer van Koophandel Brabant



• SES West-Brabant • SOVA / BKA • HBD • MKB Nederland € 30.000,2009

Actiepunt 9.2

Regionaal afstemmen van grootschalige ontwikkelingen

Korte omschrijving

Grootschalige detailhandel heeft een veel groter verzorgingsgebied en overstijgt daarmee ook de gemeentegrenzen. Regionale afstemming is dan noodzakelijk. Voor het accommoderen van nieuwe ontwikkelingen 2 met een winkelvloeroppervlak groter dan 1.500 m en/of nieuwe concentraties van winkels met een winkelvloeroppervlak groter dan 2 1.500 m is afstemming tussen gemeenten en ondernemers in de drie gemeenten noodzakelijk. Uitgangspunt hierbij zou moeten zijn dat het 2 huidige detailhandelaanbod (zijnde 1.250 m winkelvloeroppervlak per 1.000 inwoners per Altena gemeente) niet verminderd mag worden door grootschalige ontwikkelingen elders in de regio. Gemeenten • SOVA / BKA • HBD • MKB Nederland Tijdsinvestering Doorlopend



25

ETIN Adviseurs


26

ETIN Adviseurs


6. Actieprogramma ‘Arbeidsmarkt en scholing’ De visie is uitgewerkt in subthema’s die elk een eigen doelstelling hebben en bijbehorende actiepunten. Het gaat om de volgende doelstellingen: • Terugdringen aandeel beroepsbevolking werkzaam buiten het Land van Heusden en Altena van 53% in 2007 tot 45% in de periode tot 2020. • Het realiseren van een scheepvaartkenniscentrum waarmee huidige en nieuwe scheepvaartgerelateerde bedrijvigheid in Werkendam versterkt kan worden evenals de (inter)nationale positie van het Land van Heusden en Altena in deze sector. • Het verbeteren van de aansluiting van de vraag naar arbeidskrachten vanuit het regionale bedrijfsleven en het aanbod van arbeidskrachten uit het Land van Heusden en Altena. • Behouden en zo mogelijk verlagen van de werkloosheid in het Land van Heusden en Altena onder het landelijk gemiddelde in de periode 2009-2012, met specifieke aandacht voor mensen met een beperking, langdurig werklozen, inburgeringsplichtingen en herintreders.

Subthema 10:

Benutten regionale arbeidsmarkt

Bestaande en nieuwe bedrijven zijn gestimuleerd om arbeidskrachten aan te trekken uit de regio, lokale uitzendbureaus en recruitmentbureaus hebben hiervoor extra aandacht gehad. Tegelijkertijd hebben de bedrijven zich op de regionale arbeidsmarkt geprofileerd waardoor de beroepsbevolking een grotere aandacht heeft gekregen voor het werken in de regio. De aantrekkelijkheid van de gevestigde bedrijven, verminderde reistijd en verbetering voor milieu zijn belangrijke motivaties geweest voor werknemers om binnen de regio aan het werk te gaan. Doelstelling 10: Terugdringen aandeel beroepsbevolking werkzaam buiten het Land van Heusden en Altena van 53% in 2007 tot 45% in de periode tot 2020. Bijbehorend actiepunt: 10.1 Sterke profilering van de regio door de drie O’s . Actiepunt 10.1

Sterke profilering van de regio door de drie O’s

Korte omschrijving

Bedrijven, scholen en gemeenten kunnen gezamenlijk optrekken bij het profileren van de regio naar de eigen bevolking. De eigen bevolking moet trots worden op alles wat de regio heeft te bieden op economisch vlak. Hiervoor is bekendheid nodig met alles wat de regio heeft te bieden.

Beoogd trekker

Gezamenlijk optrekken van gemeenten, bedrijfsleven (SOVA / BKA) en onderwijs

Partner(s) Kostenindicatie Mogelijke financiële dekking Tijdpad (looptijd)

Afhankelijk van de wijze waarop de profilering wordt uitgevoerd Kosten kunnen worden gedeeld door betrokken partners 2009 – 2011

27

ETIN Adviseurs



Beoogd trekker

Samen met lokale uitzend- en recruitmentbureaus lokale arbeidsmarkt en bedrijfsleven bijeen brengen Analyse pendelstroom

Gemeenten

Subthema 11:

Extern markonderzoekbureau aangestuurd door gemeenten

Scheepvaartcluster versterken met kenniscentrum

Een belangrijke werkgever in het Land van Heusden en Altena is de scheepsbouwsector. Door het aanwezige scheepsbouwcluster uit te bouwen, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van een kenniscentrum gerelateerd hieraan, wordt nieuwe, kennisintensieve, bedrijvigheid gecreëerd. Hiervoor zijn de relaties met andere voor de scheepvaart belangrijke regio’s en instellingen versterkt, zoals met de regio Rotterdam (Scheepvaart en Transport College, middelbare beroepsopleiding) en Delft (HBO Scheepsbouwkunde en de Technische Universiteit). Doelstelling 11: Het realiseren van een scheepvaartkenniscentrum waarmee huidige en nieuwe scheepvaartgerelateerde bedrijvigheid in Werkendam versterkt kan worden evenals de (inter)nationale positie van het Land van Heusden en Altena in deze sector. Bijbehorende actiepunten: 11.1 Onderzoek naar (scheepvaart)kenniscentrum 11.2 Actieve inbreng in Maintenance Valley

28

ETIN Adviseurs


Actiepunt 11.1

Onderzoek naar (scheepvaart)kenniscentrum

Korte omschrijving

Innovatie, ontwikkeling en beschikbaarheid van gespecialiseerde arbeidskrachten zijn enkele factoren die op termijn de internationale concurrentiepositie van de scheepvaartsector in Werkendam zullen bepalen. Een scheepvaartkenniscentrum kan een bijdrage leveren aan het uitbouwen van de sector in deze richting en kan tegelijkertijd een promotionele functie hebben. Om een goed beeld te krijgen van de mogelijkheden voor de inrichting van een kenniscentrum en de behoefte bij ondernemers ten aanzien van een kenniscentrum zal er een onderzoek moeten plaatsvinden naar: • Behoefte bij ondernemers aan kennis (welke kennis, vorm waarin wordt aangeboden et cetera); • Mogelijkheid voor inrichting door toets aan ervaringen elders/best practices; • Financiële kaders kenniscentrum uitzoeken inclusief subsidiemogelijkheden. Scheepsgroep / Schuttevaer


Kostenindicatie Mogelijke financiële dekking Tijdpad (looptijd)

• Gemeente Werkendam • BOM / REWIN • Scheepvaartonderwijs (HBO + niveau) Euro 30.000,-, bij uitvoering door stagiair zullen de kosten lager liggen Uitvoering door HBO – stagiair 2009

Actiepunt 11.2

Actieve inbreng in Maintanance Valley

Korte omschrijving

Met een actieve participatie van Werkendam in lopende programma’s van Maintanance Valley kan de scheepvaartsector verder uitgebouwd worden. Gedacht wordt aan het ontwikkelen van projecten waarmee het Maintenance Valley concept in het algemeen en de scheepvaartsector in het bijzonder, versterkt kan worden: • Contacten met ROC’s waarmee aansluiting gezocht kan worden met (technische) opleidingen / stageplaatsen om keuzes voor onderwijs te beïnvloeden; • Innovatie om gunstige concurrentiepositie te behouden; • Marketing en branding van sector om de sector (inter)nationaal te profileren. Vanuit de scheepvaartsector en deze economische visie kan de gemeente Werkendam aansluiting zoeken. Voorwaarde voor een goede aansluiting is dat Werkendam zich realiseert dat het ook wat te bieden heeft en niet alleen maar aansluiting zoekt om ‘iets te halen’. Werkendam


• Schuttevaer • Scheepsgroep Tijdsinvestering 2009 en verder

29

ETIN Adviseurs



Beoogd trekker

Realisatie scheepvaartkenniscentrum, eventueel in eerste instantie starten zonder fysieke locatie Behoefteonderzoek kenniscentra andere expertise velden / speerpuntsectoren

Gemeente Werkendam

Subthema 12:

Gemeenten Aalburg + Woudrichem

Samenwerkingsprojecten met (hoger) onderwijs

Samenwerking met kennisinstellingen in de regio is het sleutelwoord op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt. (Industriële) Bedrijven richten zich in 2020 steeds minder op productie, en meer op productontwikkeling, verkoop, after sales etc. Goed opgeleide werknemers maken deze focus op de dienstverlening mogelijk. Productiebedrijven en technisch onderwijs werken samen aan de continue scholing van jongere en oudere werknemers. Samenwerking met onderwijs biedt voor bedrijven en werknemers de kans om zich te blijven ontwikkelen en het biedt kennisinstellingen de mogelijkheid om praktijkkennis in huis te halen en stageplaatsen te realiseren. Bovendien heeft samenwerking met onderwijsinstanties bijgedragen aan het verankeren van de bedrijven in de regio. Bovendien heeft het Land van Heusden en Altena haar opleidingenpakket de laatste jaren uitgebreid. Zo zijn er intensieve relaties aangegaan met (lagere en middelbare) beroepsopleidingen die aansluiten bij de ‘speerpuntsectoren’ van de regio: toerisme & recreatie en de private zorg. Hiermee is ingespeeld op het dreigende tekort van laag- en middelbaar opgeleiden in de dienstensector en onderscheidt de regio zich van de rest van Nederland. Doelstelling 12: Het verbeteren van de aansluiting van de vraag naar arbeidskrachten vanuit het regionale bedrijfsleven en het aanbod van arbeidskrachten uit het Land van Heusden en Altena. Bijbehorende actiepunten: 12.1 Stimuleren MBO / HBO ‘terug naar school’ 12.2 Meer bedrijvigheid creëren voor HBO en WO d.m.v. vestigingsbeleid RBT en subregionale bedrijventerreinen 12.3 MKB bekend maken met de mogelijkheid om onderzoek uit te zetten bij Hogescholen 12.4 Het realiseren van ten minste één dependance van een middelbare beroepsopleiding die aansluit op de groeisectoren van de regio (T&R, zorg en lokale speerpuntensectoren) op de daarvoor best passende locatie in de regio.

30

ETIN Adviseurs


Actiepunt 12.1

Stimuleren MBO / HBO ‘terug naar school’

Korte omschrijving

Uit de cijfers blijkt dat het opleidingsniveau binnen het Land van Heusden en Altena laag is. Doorstroming en ‘terug in de schoolbanken’ moeten gestimuleerd worden. De doorstroming kan in veel gevallen sectoraal in samenwerking met bedrijven en opleidingscentra worden aangepakt. Samen met de bedrijven kan gezocht worden naar mogelijkheden voor het opstellen van gerichte onderwijsprogramma’s. ROC’s, vraag bundelen via SOVA / BKA Bedrijven in groeisectoren P.M. 2010 en verder


Actiepunt 12.2

Meer bedrijvigheid creëren voor HBO en WO d.m.v. vestigingsbeleid RBT en subregionale bedrijventerreinen

Korte omschrijving

Het Land van Heusden en Altena kent een hoge uitgaande pendel. Hieronder bevinden zich relatief veel hoger opgeleiden. Door het aantrekken van kennisintensievere bedrijven kan de uitgaande pendel verminderd worden. Bij de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen zal tevens ruimte geboden dienen te worden aan dergelijke bedrijven (kennisintensief en structuurversterkend) waarbij de inrichting van de ruimte afgestemd wordt op de wensen van dergelijke bedrijven.


Gemeenten SOVA / BKA Tijdsinvestering 2011 – 2012

Actiepunt 12.3

MKB bekend maken met de mogelijkheid om onderzoek uit te zetten bij Hogescholen

Korte omschrijving

Hogescholen zoals AVANS-Hogeschool en NHTV, kunnen onderzoek uitvoeren in opdracht van MKB-bedrijven. Hierbij kan het gaan om het uitwerken van ideeën rondom productontwikkeling, maar het kan ook bedrijfseconomische vraagstukken betreffen. In praktijk blijkt dat bedrijven uit het Land van Heusden en Altena hier nog nauwelijks gebruik van maken. Verdere bekendheid met deze mogelijkheden is nodig.


AVANS Hogeschool


• Overige Hogescholen, zoals NHTV • Lokale MKB bedrijven Tijdsinvestering plus beperkte promotionele kosten 2009

31

ETIN Adviseurs


Actiepunt 12.4

Het realiseren van ten minste één dependance van een middelbare beroepsopleiding die aansluit op de groeisectoren van de regio (T&R, zorg en lokale speerpuntensectoren) op de daarvoor best passende locatie in de regio

Korte omschrijving

Het aanbod aan beroepsonderwijs is beperkt binnen het Land van Heusden en Altena, terwijl er een dreigend tekort aan arbeidskrachten is m.n. in bepaalde sectoren zoals maritieme techniek. Met een (MBO) opleiding binnen de regio kan het aantal studenten dat deze richting kiest vergroot worden, bovendien zullen de studenten sterker aan de regio worden gebonden. Dit zal het lokale bedrijfsleven ten goede komen.


Opleidingsinstituut • Lokale bedrijfsleven • Gemeenten Investeringskosten PM (komen voor rekening van opleidingsinstituut) 2009 – 2010



Beoogd trekker

Inventarisatie behoefte en promotie stageplaatsen (m.n. maritieme techniek)

SOVA/ BKA

Subthema 13:

Oog voor onderkant arbeidsmarkt

Lange termijn visie Om de werkloosheid laag te houden en ook lager opgeleide arbeidskrachten en mensen met een lichamelijke of geestelijke beperking aan het werk te houden is er vanuit economische zaken ook altijd aandacht geweest voor arbeidsplaatsen voor deze doelgroep. Zowel met bestaande bedrijvigheid als met nieuwvestigers zijn afspraken gemaakt over het op detacheringbasis in dienst nemen van werknemers die tot de doelgroep van Sociale Werkvoorziening horen. Mede op basis van het uitgangspunt Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen bieden de bedrijven in de regio aan langdurig werklozen, inburgeringsplichtigen en herintreders stageplaatsen en leerwerktrajecten aan. Dit om het voor deze groepen mogelijk te maken om via een re-integratietraject een betaalde baan te verkrijgen. Met nieuwvestigers worden hierover afspraken gemaakt. Doelstelling 13: Behouden en zo mogelijk verlagen van de werkloosheid in het Land van Heusden en Altena onder het landelijk gemiddelde in de periode 2009-2012, met specifieke aandacht voor mensen met een beperking, langdurig werklozen, inburgeringsplichtingen en herintreders.

32

ETIN Adviseurs


Bijbehorende actiepunten: 13.1 Ondernemers informeren en bewust maken van de mogelijkheden en voordelen van het in dienst nemen van dergelijke werknemers 13.2 Uitwerken idee ‘Toonkamer’ Actiepunt 13.1

Ondernemers informeren en bewust maken van de mogelijkheden en voordelen van het in dienst nemen van dergelijke werknemers

Korte omschrijving

Bedrijven staan niet altijd positief tegenover het in dienst nemen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Toch zijn er bij veel bedrijven voldoende werkzaamheden voor deze arbeidskrachten waardoor er geen belemmeringen zouden hoeven te zijn. Voorlichting en goede voorbeelden kunnen bijdragen aan het bijstellen van het beeld van veel werkgevers. De gemeente kan hierin eveneens een voorbeeldfunctie vervullen. Nu de krapte op de arbeidsmarkt toeneemt zijn bedrijven wellicht geneigd om ook mensen met een beperking, langdurig werklozen, inburgeringsplichtingen of herintreders, in dienst te nemen. Met bedrijven zouden afspraken gemaakt moeten worden over het in dienst nemen van arbeidskrachten van bijvoorbeeld de sociale werkvoorziening. De Commissie Bakker (commissie-Arbeidsparticipatie ) onderschrijft de noodzaak. De commissie geeft aan dat er extra aandacht nodig is om diverse doelgroepen in de samenleving aan het werk te krijgen / houden om daarmee het tekort aan arbeidskrachten te minimaliseren. Drie gemeenten (buro Altena voor Werkendam en Woudrichem en afdeling Sociale Zaken Aalburg) • GO! • SOVA / BKA Het gaat om het bewust maken van ondernemers voor het in dienst nemen van de genoemde werknemers. Dat zijn niet uitsluitend cliënten van de sociale werkvoorziening. Ook inburgeringsplichtigen, herintreders en langdurig werklozen Tijdsinvestering 2009 – 2010



33

ETIN Adviseurs


Actiepunt 13.2

Uitwerken idee ‘Toonkamer’

Korte omschrijving

De Toonkamer is een project waarin het UWV, het CWI en Sociale Zaken (gemeenten) zich presenteren als één loket aan de klant. Als de klant een WW- of bijstandsuitkering aanvraagt en/of op zoek is naar werk, krijgt de klant één contactpersoon die hem / haar begeleidt om dit in goede banen te leiden. Kenmerkend voor de Toonkamer zijn de tripartiete opzet en het klantvolgsysteem; de precieze inrichting van de Toonkamer wordt lokaal bepaald. De voordelen zijn o.a. klantgerichtheid (één aanspreekpunt) en interne efficiëntie (het werken met slechts één dossier per klant, geen overdracht van dossiers meer). Gezamenlijk optrekken van UWV, CWI en gemeenten

Beoogd trekker Partner(s) Kostenindicatie Mogelijke financiële dekking

Tijdpad (looptijd)

Tijdsinvestering voor uitwerken idee / initiatiefase Realisatie: voornamelijk personele kosten Investeringen worden als het ware terugverdiend door de gerealiseerde uitstroom. 8 Citaat uit evaluatie Toonkamer Hilversum : ………..de verwachting is dat bij een ketenbrede toepassing er een toename van kosten ontstaat op de ‘kleine geldstroom’ die echter ruimschoots wordt gecompenseerd door afname van kosten op de grote geldstroom……….. 2010 – 2011


Beoogd trekker

Voorkomen van problemen: aandacht voor ‘zwakke’ groepen uitwerken beleid

Gemeenten

8

Evaluatie Toonkamer Hilversum (juni 2006), gemeente Hilversum

34

ETIN Adviseurs


7. Actieprogramma ‘Organisatie en samenwerking’ Visie op het thema Een krachtig Land van Heusden en Altena is gezamenlijk, door de drie gemeenten en de ondernemers, tot uitvoering gebracht. Het Land van Heusden en Altena is uitgegroeid tot een proactieve regio die kansen aangrijpt en signalen uit de markt oppakt. De visie is uitgewerkt in subthema’s die elk een eigen doelstelling hebben en bijbehorende actiepunten. Het gaat om de volgende doelstellingen: • Organisatorische randvoorwaarden creëren voor het eenduidig uitvoeren van het regionaal economisch beleid in het Land van Heusden en Altena (2009-2012) om onderlinge concurrentie te onderdrukken en de externe marktpositie te versterken. • Het Land van Heusden en Altena profileren op het gebied van wonen, werken en recreëren door een gerichte en eenduidige marketing en promotie van de regio in de periode tot 2020.

Subthema 14:

Gemeente en ondernemers werken samen aan realisatie van de economische visie

Lange termijn visie De gemeenten voeren een voorwaardenscheppend beleid dat ondernemers in staat stelt om een verantwoorde economische groei te realiseren. Vraagstukken worden binnen de gemeentelijke organisaties integraal opgepakt. Het economische denken is ook binnen andere afdelingen (zoals Ruimtelijke Ordening, Sociale Zaken, Milieu en Verkeer) gemeengoed. Het beheer van de bedrijventerreinen door de drie gemeenten gezamenlijk is een belangrijke voorwaarde geweest om een eenduidig voorwaardenscheppend beleid te realiseren, onderlinge concurrentie te onderdrukken en de externe marktpositie te versterken. Ook door ondernemers is actief meegewerkt. De gewenste economische groei is door de ondernemers gerealiseerd. Een goede organisatie van het bedrijfsleven heeft dit mede mogelijk gemaakt. Het bedrijfsleven fungeert daarbij als een volwaardige gesprekspartner van de gemeenten. Om de uitwerking van de visie te realiseren heeft het Land van Heusden en Altena aangehaakt bij regionaal economische overlegstructuren die voortkomen uit onder meer ‘Pieken in de Delta West Nederland’ en de ‘Ideale Connectie’. Daar waar relevant is tevens aangehaakt bij initiatieven in het aangrenzende randstedelijke gebied. Het Land van Heusden en Altena heeft zich daarmee weten te profileren als aantrekkelijke schakel tussen de zuidelijke Randstad en Noord Brabant. Diverse bedrijven die van oudsher gevestigd waren in de Randstad hebben zich in de periode tot 2020 gevestigd in het Land van Heusden en Altena. Dit was niet gelukt zonder een actieve profilering van de regio in de zuidelijke Randstad.

35

ETIN Adviseurs


Doelstelling 14: Organisatorische randvoorwaarden creëren voor het eenduidig uitvoeren van het regionaal economisch beleid in het Land van Heusden en Altena (2009-2012) om onderlinge concurrentie te onderdrukken en de externe marktpositie te versterken. Bijbehorende actiepunten: 14.1 Economisch platform behouden c.q. voortzetten 14.2 Aanstellen procesmanager voor dagelijkse uitvoering / coördinatie economisch beleid met op termijn een zelfstandige organisatievorm 14.3 Aanstellen ‘kwartiermeester’ voor afstemming economie op bestuurlijk niveau 14.4 Het verbeteren van het contact tussen overheid en bedrijfsleven door het afstemmen van functie en taken van de drie bedrijfscontactfunctionarissen van de drie gemeenten 14.5 Invoeren van parkmanagement op regionale schaal Actiepunt 14.1

Economisch platform behouden c.q. voortzetten

Korte omschrijving

Voor de begeleiding van project Regionale Nota Economisch Beleid is er een economisch platform opgesteld. Het platform bestaat uit vertegenwoordigers van de drie gemeenten (bestuurlijk en ambtelijk), lokale ondernemersverenigingen en regionale instanties (zie bijlage). Het economische platform zou (in de huidige samenstelling) een aanjaagfunctie kunnen vervullen bij de realisatie van het voorliggende uitvoeringsprogramma. Bij elke actie in dit uitvoeringsprogramma is een partij als trekker aangewezen. Uitwerking en uitvoering van de acties zijn dan ook de verantwoordelijkheid van de betreffende partijen. Het economisch platform kan een aanjaagfunctie vervullen door te sturen op de uitvoering en monitoring daarvan. Gemeenten Deelnemers Economisch Platform (zie bijlage) Tijdsinvestering 2009 – 2012


Actiepunt 14.2

Aanstellen procesmanager voor dagelijkse uitvoering / coördinatie economisch beleid met op termijn een zelfstandige organisatievorm

Korte omschrijving

Het uitvoeringsprogramma vraagt om afstemming tussen alle betrokken partijen en coördinatie van de werkzaamheden. Bovendien moet de voortgang en volgtijdelijkheid van de afzonderlijke acties bewaakt worden. De procesmanager laat zich inhoudelijk informeren over de inhoud en voortgang van de afzonderlijke acties, maar is zelf niet actief betrokken bij de uitvoering. De taken van de procesmanager kunnen voor wat betreft de acties rondom bedrijventerreinen, gekoppeld aan de (externe) kwartiermaker die wordt aangetrokken voor het RBT. Gemeenten Economisch Platform Koppeling met kwartiermaker RBT 2009 – 2012


36

ETIN Adviseurs


Actiepunt 14.3

Aanstellen ‘kwartiermeester’ voor afstemming economie op bestuurlijk niveau

Korte omschrijving

Naast de procesmanager (actiepunt 14.2) welke wordt aangesteld voor de dagelijkse uitvoering economisch beleid, zou ook op bestuurlijk niveau afstemming moeten plaatsvinden tussen de drie gemeenten in het Land van Heusden en Altena omtrent economisch beleid. De wethouders EZ van de gemeenten Aalburg, Werkendam en Woudrichem zouden kunnen rouleren in deze functie. De aangestelde wethouder dient geïnformeerd te zijn over zowel het lokale beleid van de drie gemeenten als het regionale economisch beleid. Gemeenten

Beoogd trekker Partners en hun rol Kostenindicatie Tijdpad

Tijdsinvestering 2009 en verder

Actiepunt 14.4

Het verbeteren van het contact tussen overheid en bedrijfsleven door het afstemmen van functie en taken van de drie bedrijfscontactfunctionarissen van de drie gemeenten

Korte omschrijving

Samenwerking binnen de kolom economie van de drie gemeenten van het Land van Heusden en Altena betekent dat het voor een ondernemer niet mag uitmaken in welke gemeente hij/zij is gevestigd. Hiervoor is het belangrijk dat er afstemming is tussen de drie bedrijfscontactfunctionarissen (deze behartigt dan onder meer alle ondernemerszaken die niet met de bedrijventerreinen te maken hebben). Gemeenten n.v.t. Tijdsinvestering 2009 – 2012

Beoogd trekker Partners en hun rol Kostenindicatie Tijdpad

37

ETIN Adviseurs


Actiepunt 14.5

Invoeren van parkmanagement op regionale schaal

Korte omschrijving

Parkmanagement biedt de mogelijkheid om de kwaliteit van het bedrijventerrein op lange termijn te waarborgen. Het streven is om voor alle bedrijventerreinen in het Land van Heusden en Altena (bestaande en nieuwe) parkmanagement in te voeren. Bij parkmanagement ontwikkelen bedrijven onderling en bedrijven en gemeenten samen, een vorm van samenwerking. Doelstellingen zijn het behalen van bedrijfseconomische voordelen en daarnaast kwaliteitsbehoud of verbetering van bedrijventerrein(en). Daarmee wordt bijgedragen aan waardebehoud van kavels en bedrijfsgebouwen.

Beoogd trekker

Gemeenten (1 persoon voor de regio , wellicht gekoppeld aan kwartiermaker RBT). Als alles is opgezet aanstellen parkmanager. • SOVA / BKA • Kamer van Koophandel Aanloopkosten: ±Euro 35.000,Jaarlijkse kosten organisatie: ± Euro 50.000 / Euro 100.000,De subregionale terreinen zullen eerder uitgegeven zijn dan het RBT, waardoor de kosten van organisatie het eerste jaar de helft zullen uitmaken van de jaren erop, als het RBT ook in de organisatie van parkmanagement is opgenomen. Ondernemers betalen de kosten in de vorm van een contributie aan de parkmanagementorganisatie, gemeenten investeren in de opzet. Deze betaalt zichzelf veelal terug in de loop der jaren. • Contributie leden parkmanagementorganisatie • Business Improvement Districts (BID) − Een BID is een samenwerkingsverband van ondernemers, waarbij alle ondernemers in een bepaald gebied samen- en bovenop de taken van de overheid - investeren in het publieke domein. Het bijzondere is dat deze investering publiekrechtelijk kan worden afgedwongen, indien daarvoor onder de ondernemers voldoende draagvlak bestaat, zodat grote zorgvuldigheid geboden is bij het mogelijk maken van een BID. − Het doel van een BID is om de bedrijfsresultaten van de ondernemingen in het gebied te verbeteren. 2009 – 2012

Partners en hun rol Kostenindicatie

9

Mogelijke financiële dekking

Tijdpad

Acties (middel)lange termijn •

9

Beoogd trekker

Formeel oprichten van een ondernemershuis − Doel: het realiseren van economische samenwerking tussen de bedrijven in het Land van Heusden en Altena en de drie gemeenten − Formaliseren huidige samenwerking gewenst om samenwerking minder persoonsafhankelijk te maken en daarmee een toekomstvaste samenwerkingsvorm creëren

Bron: Drieluik parkmanagement, Projecten Innovatie Team (PiT Brabant)

38

(huidige) Economisch Platform

ETIN Adviseurs

Subthema 15:


Actieve marketing en promotie

Lange termijn visie Het gewenste ambitieniveau is voor een belangrijk deel gerealiseerd door de inzet van de drie gemeenten en de ondernemers, maar marketing en promotie zijn eveneens belangrijk geweest. Marketing en promotie heeft langs twee lijnen plaatsgevonden: • Het aantrekken van nieuwe bedrijven; dit was niet mogelijk geweest zonder de actieve marketing en promotie van het aantrekkelijke vestigingsklimaat van het Land van Heusden en Altena. • Het Land van Heusden en Altena heeft zichzelf op de nationale ‘recreatiekaart’ weten te zetten door gerichte marketing en promotie van de landschappelijke kwaliteiten van de regio. Dit is tot stand gekomen door nauwe samenwerking tussen lokale VVV-kantoren, welke een eenduidig beeld van de regio naar buiten hebben gebracht. Voor rustzoekende toeristen hebben de Biesbosch, de Noordwaard, de landgoederen en cultuurhistorische elementen een sterke aantrekkingskracht. De verkoop van streekproducten (Altena en Biesbosch) hebben bijgedragen aan de naamsbekendheid van de regio. Doelstelling 15: Het Land van Heusden en Altena profileren op het gebied van wonen, werken en recreëren door een gerichte en eenduidige marketing en promotie van de regio in de periode tot 2020. Bijbehorend actiepunt: 15.1 Uitvoeren regiomarketing scan Actiepunt 15.1

Uitvoeren regiomarketing scan

Korte omschrijving

De regio marketingscan dient ter voorbereiding op een marketingplan. Hierbij gaat het enerzijds om het in beeld brengen van hoe andere regio’s actieve marketing voeren, inclusief op welke wijze zij dit doen. Anderzijds is het, ter voorbereiding op het marketing plan, van belang om een goed beeld te krijgen van de volgende vragen (inwoners, bedrijven en bezoekers): • Wie ben ik? • Wie ben ik ten opzichte van andere? • Hoe word ik gezien? • Hoe word ik gezien en door wie? Hieraan gekoppeld kan er een discussie gevoerd worden over het gewenste imago: • Wie wil ik zijn? • Wie wil ik zijn ten opzichte van anderen? • Hoe wil ik gezien worden? Gemeenten

Beoogd trekker Partners en hun rol

Kostenindicatie Mogelijke financiële dekking Tijdpad

• Bezoekers • Individuele ondernemers (regionaal) • Inwoners (regionaal) Euro 30.000,- bij uitvoering door stagiair liggen de kosten lager Onderzoek kan (ten dele) worden uitgevoerd door een stagiair 2009

39

ETIN Adviseurs



Beoogd trekker

Opstellen marketingplan aan de hand van uitgevoerde scan t.b.v. het aantrekken van bedrijven die de economische structuur versterken. Accent: marketing en positionering scheepvaartcluster

EZ gemeenten, afd. communicatie gemeenten, extern communicatie bureau, scheepvaartcluster

40

ETIN Adviseurs


8. Actieprogramma 2009 – 2012 Het schema op de volgende pagina geeft een overzicht van de acties die in de komende vier jaar uitgevoerd dienen te worden. De voortgang van het actieprogramma zou elk jaar geëvalueerd, bijgesteld en zo mogelijk verder aangevuld kunnen worden. Halverwege de beleidsperiode, in 2010, dient het beleidsplan en actieprogramma uitgebreid geëvalueerd te worden. Beoordeeld wordt of de actiepunten zijn uitgevoerd zoals in het programma is vastgelegd en welke resultaten dit heeft opgeleverd. Om de voortgang van het actieprogramma te bewaken wordt voorgesteld dit jaarlijks te evalueren. Ook zal dit actieprogramma structureel onderwerp van overleg dienen te zijn voor het economisch platform. Signalen uit dit overleg kunnen aanleiding zijn voor bijstelling van het actieprogramma. Voorgesteld wordt om de tussentijdse evaluatie van het actieprogramma gelijk te schakelen met de begrotingscyclus binnen de gemeente.

41

ETIN Adviseurs

Thema

Nr. 1.1

Actieprogramma werkomgeving

1.2


Actiepunt

2009 Jan. – Juli Aug. – Dec.

Actieve bemiddeling bij vrijkomende gronden op bestaande bedrijventerreinen

Inventarisatie ruimtebehoefte starters

2.2

Ontwikkelen bedrijfsverzamelgebouw voor (door)starters

2.3

Doorstroming stimuleren bij groeiende bedrijven

3.1

(Ruimte)behoefteonderzoek ondernemers buitengebied

3.2

Onderzoek mogelijkheden functieverruiming VAB’s in Ruimtelijke Ordening

Jan. – Juli

2011 Aug. – Dec.

Tijds investering

Opstellen stedenbouwkundig plan voor zonering op RBT en subregionale bedrijventerreinen (kennisintensief/ milieuhinderlijk/ logistiek etc.)

2.1



Continueren

EUR 30.000,-

EUR 10.000,Kosten: P.M. Tijds investering EUR 5.000,Tijdsinvestering

42

Continueren

ETIN Adviseurs

Economische dragers

Thema

Nr.


Actiepunt

4.1

Het herstructureren van bestaande bedrijventerreinen

5.1

Stimuleren van ondernemerschap

5.2

Faciliteren van starters

5.3

Continueren ondersteuning voor starters

6.1

Definiëren structuurversterkende bedrijven

7.1

Constructief meewerken aan het realiseren van specifieke initiatieven (zorgboerderij/ -hotel/privékliniek)

8.1

Opstellen recreatieve visie

8.2

Het opzetten van een VVV-kantoor waarmee de faciliteiten voor toeristen en recreanten verbeterd worden

8.3

Opstellen toetsingscriteria voor vestiging van verblijfsaccommodaties

9.1

Opstellen regionaal detailhandelsbeleid inclusief een uitwerking per gemeente

9.2

Regionaal afstemmen van grootschalige ontwikkelingen



Kosten: P.M. Tijds investering

Jan. – Juli

2011 Aug. – Dec. Continueren

Continueren Tijds investering

Optuigen netwerk: Tijdsinvestering

Continueren

Continueren

Kosten: beperkt Tijds investering

Continueren Kosten 30.000,Kosten: 100.000,-

Kosten: 100.000,Tijdsinvestering

Kosten: € 30.000,Tijds investering

Continueren

43

Kosten: 100.000,-


ETIN Adviseurs

Arbeidsmarkt & scholing

Thema

Nr.


Actiepunt

10.1

Sterke profilering van de regio door de drie O’s

11.1

Onderzoek naar (scheepvaart)kenniscentrum

11.2

Actieve inbreng in Maintanance Valley

12.1

Stimuleren MBO / HBO ‘terug naar school’

12.2

Meer bedrijvigheid creëren voor HBO en WO d.m.v. vestigingsbeleid RBT en subregionale bedrijventerreinen

12.3

MKB bekendheid maken met de mogelijkheid om onderzoek uit te zetten bij Hogescholen

12.4

Het realiseren van ten minste één dependance van een middelbare beroepsopleiding die aansluit op de groeisectoren van de regio (T&R, zorg en lokale speerpuntensectoren) op de daarvoor het best passende locatie in de regio

13.1

Ondernemers informeren en bewust maken van de mogelijkheden en voordelen van het in dienst nemen van dergelijke werknemers

13.2


Jan. – Juli

Kosten: PM Kosten: Stage (of 30.000,--) Tijds investering

2010 Aug. – Dec.

Jan. – Juli

2011 Aug. – Dec.

Continueren Kosten: P.M.

Continueren Tijds investering

Tijdsinvestering + promotie Kosten: investeringskosten PM (voor opl. instituut)

Tijds investering

Uitwerken idee ‘Toonkamer’

Tijds investering

44


ETIN Adviseurs

Monitoring en evaluatie

Organisatie & samenwerking

Thema

Nr.


Actiepunt

14.1

Economisch platform behouden c.q. voortzetten

14.2

Aanstellen procesmanager voor dagelijkse uitvoering / coördinatie economisch beleid met op termijn een zelfstandige organisatievorm

14.3

14.4

Aanstellen ‘kwartiermeester’ voor afstemming economie op bestuurlijk niveau Het verbeteren van het contact tussen overheid en bedrijfsleven door het afstemmen van functie en taken van de drie bedrijfscontactfunctionarissen van de drie gemeenten

14.4

Invoeren van parkmanagement op regionale schaal

15.1

Uitvoeren regiomarketing scan

2009 Jan. – Juli

Aug. – Dec.

Jan. – Juli

2010 Aug. – Dec.

Tijdsinvestering

Continueren

Koppeling met kwartiermaker RBT

Continueren

Tijdsinvestering

Continueren

Tijdsinvestering

Continueren

Aanloop: 35.000,EUR 30.000,-/ stage

Organisatie 50.000,-

Evaluatie

Evaluatie

Jan. – Juli

2011 Aug. – Dec.


Evaluatie



Evaluatie

Ref.: IV/CM/27008200/9449

45

ETIN Adviseurs


46

Bijlagen

ETIN Adviseurs


Samenstelling economisch platform Bestuurlijk: • Gemeente Werkendam • Gemeente Woudrichem • Gemeente Aalburg

dhr. W. de Jong dhr. B. de Peuter dhr. W. van der Hoeven

Ambtelijk: • Gemeente Werkendam • Gemeente Woudrichem • Gemeente Aalburg

mevr. D. Ernest dhr. D. de Wit dhr. C. Braam

Bedrijfsleven en betrokken instanties: • !Go dhr. B. Verlaan • BKA / SOVA dhr. A. Cretier • BKA / SOVA dhr. C. de Jong • BKA / SOVA dhr. A. Swart • BKA / SOVA dhr. G. Duijzer • BKA / SOVA dhr. A. de Waal • BKA / SOVA dhr. J. de Pender • BKA / SOVA dhr. F. Schraven • Buro Altena dhr. A Huijsman • Kamer van Koophandel dhr. E. Hamburg • REWIN dhr. M. Bakker • SES West Brabant mevr. K. Gangelhof • ZLTO mevr. R. de Graaf

ETIN Adviseurs


ETIN Adviseurs


Deelnemers thema ateliers Economische dragers Maandag 11 februari 2008 Naam F. Schraven J. de Pender A. Swart P. Versluis M. de Graaf R. van Dinteren P. Breuers P. Princen M. Bakker E. Hamburg A. de Graaff W. Bijl J. de Gruijter W. v.d. Hoeven C. Braam J. Lubbers W. de Jong D. Ernest B. de Peuter A. de Stigter I. v.d. Bogert

Organisatie SOVA / BKA SOVA / BKA SOVA / BKA SOVA / BKA ZLTO Altena Biesbosch KHN, afdeling Altena Biesbosch Hoofdbedrijfschap Detailhandel NV REWIN West NV REWIN West Kamer van Koophandel Brabant Thuiszorg Mark en Maasmond Woonservice Meander Consulent Plattelandstoerisme Brabant Wethouder Gemeente Aalburg Gemeente Aalburg Gemeente Aalburg Wethouder Gemeente Werkendam Gemeente Werkendam Wethouder Gemeente Woudrichem Gemeente Woudrichem Gemeente Woudrichem

Arbeidsmarkt en onderwijs Donderdag 14 februari 2008 Naam F. Schraven J. de Pender A. Swart P. Versluis E. Lichtenberg K. Gangelhof A. Huijsman C. Dullaart E. van Noordenne W. v.d. Hoeven C. Braam M. Hak D. Ernest B. de Peuter I. v.d. Bogert

Organisatie SOVA / BKA SOVA / BKA SOVA / BKA SOVA / BKA !GO/WAVA SES West-Brabant Bureau Altena CWI regio Gorinchem DaVinci College Wethouder Gemeente Aalburg Gemeente Aalburg Wethouder Gemeente Werkendam Gemeente Werkendam Wethouder Gemeente Woudrichem Gemeente Woudrichem

ETIN Adviseurs


Organisatie en samenwerking Maandag 18 februari 2008 Naam A. Swart P. Versluis A. de Waal C. Timmer M. Bakker E. Hamburg W. v.d. Hoeven C. Braam W. de Jong J. Scherrenburg D. Ernest B. de Peuter I. v.d. Bogert

Organisatie SOVA / BKA SOVA / BKA SOVA / BKA SOVA / BKA NV REWIN West-Brabant Kamer van Koophandel Brabant Wethouder Gemeente Aalburg Gemeente Aalburg Wethouder Gemeente Werkendam Gemeente Werkendam Gemeente Werkendam Wethouder Gemeente Woudrichem Gemeente Woudrichem

Ruimte Maandag 25 februari 2008 Naam J. de Pender K. Timmer P. Versluis A. de Waal A. Swart F. Schraven C. de Jong Cees Stutvaet E. Hamburg P. Princen M. Bakker W. v.d. Hoeven L. Lijmbach C. Braam W. Janssens J. Luteijn J. Bleijlevens B. de Peuter I. v.d. Bogert R. de Punter

Organisatie SOVA / BKA SOVA / BKA SOVA / BKA SOVA / BKA SOVA / BKA SOVA / BKA SOVA / BKA ZLTO Altena Biesbosch Kamer van Koophandel Brabant NV REWIN West NV REWIN West Wethouder Gemeente Aalburg Wethouder Gemeente Aalburg Gemeente Aalburg Gemeente Aalburg Wethouder Gemeente Werkendam Gemeente Werkendam Wethouder Gemeente Woudrichem Gemeente Woudrichem Gemeente Woudrichem

Economisch Actieprogramma Land van Heusden en Altena. Deel 3 Regionale Nota Economisch Beleid

Recommend Documents