EAV1. Energie Management Programma

Energie Management Programma

EAV1

EMP1 Datum 27-06-2012 Versie 1.0

Colofon Uitgegeven door MNO Vervat BV Pondweg 1, 2153 PK Nieuw Vennep Postbus 185, 2150 AD Nieuw Vennep

Titel

Energie Management Programma

Nummer

EMP1

Versie

1.0

Datum

27-06-2012

Status

Definitief

Opgesteld door

B. Goedkoop (verantwoordelijke functionaris)1

Gecontroleerd door

K. van de Coevering

Goedgekeurd door

Y. Korver

1

Conform GHG report content 14064-1 Hoofdstuk 7.3.1b

2


INHOUD Inhoud ........................................................................................................................................................................ 3 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Inleiding .............................................................................................................................................................. 5 1.1.

Doelstelling reductiemaatregelen ......................................................................................................... 5

1.2.

Verantwoordelijkheden ......................................................................................................................... 5

Beleidsverklaring MZS 2011 ............................................................................................................................... 6 2.1.

CO2-emissie reduceren. ......................................................................................................................... 6

2.2.

FSC-hout. ............................................................................................................................................... 6

2.3.

Groene stroom. ..................................................................................................................................... 6

Beleidsverklaring CO2 2012 ................................................................................................................................ 7 3.1.

Hoofddoelstelling CO2. .......................................................................................................................... 7

3.2.

Scope 1 en 2 (SUB)doelstelling CO2. ...................................................................................................... 7

3.3.

Scope 3 (Sub)Doelstelling CO2 ............................................................................................................... 8

3.4.

Groene stroom. ..................................................................................................................................... 8

Opzet van het Energiemanagement programma............................................................................................... 9 4.1.

Richtlijnen volgens de EN 16001 ........................................................................................................... 9

4.2.

Eisen vanuit de prestatieladder ............................................................................................................. 9

4.3.

Actualisering energiemanagement programma .................................................................................... 9

Plan................................................................................................................................................................... 10 5.1.

Analyse van het energieverbruik ......................................................................................................... 10

5.2.

Analyse van reductiekansen ................................................................................................................ 10

5.3.

Bepalen van reductiedoelen ................................................................................................................ 10

Do ..................................................................................................................................................................... 11 6.1.

Bepalen van de reductiemaatregelen ................................................................................................. 11

6.2.

Uitvoeren van de reductiemaatregelen .............................................................................................. 11

6.3.

Bindend................................................................................................................................................ 11

6.4.

Uitvoeringtraject.................................................................................................................................. 12

Check ................................................................................................................................................................ 13

3


7.1.

Huidig energieverbruik vaststellen ...................................................................................................... 13

7.2.

Terugkoppeling verwachte reductie naar huidig verbruik .................................................................. 13

7.3.

Preventief en corrigerende maatregelen ............................................................................................ 13

8.

Act .................................................................................................................................................................... 14 8.1.

Evaluatie van de reductiemaatregelen ................................................................................................ 14

8.2.

Evaluatie van het energiemanagement ............................................................................................... 14

9.

Monitoring, meting en afwijkingen .................................................................................................................. 15

10.

Taakverdeling en verantwoordelijkheden .................................................................................................. 16

11.

Communicatie ............................................................................................................................................. 18

12.

Documentatie en documentbeheer............................................................................................................ 19

13.

Reductiedoelstellingen 2012 – 2014 ........................................................................................................... 20

13.1.

HoofdReductiedoelstelling (HD) .......................................................................................................... 20

13.2.

Suboelstelling (SD) ............................................................................................................................... 20

14.

Reductiemaatregelen .................................................................................................................................. 21

14.1.

Scope 3 Maatregel ............................................................................................................................... 22

14.2.

Projecten met gunningsvoordeel ........................................................................................................ 22

15. 15.1.

reductieprogramma’s ................................................................................................................................. 23 Evaluatie effect reductiemaatregelen. ................................................................................................ 23

Bijlage I - stroomschema “van Beleid naar Maatregel” ........................................................................................... 24 Bijlage II – inventaris mogelijke reductiemaatregelen ............................................................................................. 25 Bijlage III - Voortgang en Totaal overzicht ............................................................................................................... 28

4


1. INLEIDING Dit energiemanagement programma (EMP1) van MNO Vervat is opgesteld volgens richtlijnen uit de NEN-EN 16001 “Energiemanagement systemen”, maar vereist niet de volledige implementatie van dit managementsysteem. Dit programma zal bijdragen aan een verbetering om efficiënt om te gaan met energie. Uiteindelijk zal de energiebehoefte verminderd worden doordat er de aankomende jaren energiereducerende maatregelen getroffen worden. Dit programma geeft aan hoe de gestelde doelen ten aanzien van het energiebeleid binnen de organisatie worden behandeld. In het volgende hoofdstuk zullen de richtlijnen vanuit de EN16001 worden toegelicht. In de daaropvolgende hoofdstukken zal invulling worden gegeven aan de verschillende fasen uit de Plan Do Check en Act cyclus. Het EMP1 legt voor de komende 3 jaar (2012-2014) de reductiedoelstelling vast en de maatregelen om deze te realiseren. 1.1. DOELSTELLING REDUCTIEMAATREGELEN

Dit plan van aanpak stelt de organisatie in staat de reductiemaatregelen te definiëren en te monitoren. 1.2. VERANTWOORDELIJKHEDEN

De directeur van MNO Vervat is verantwoordelijk voor de realisatie van doelstellingen en maatregelen. De Sustainability Manager2 is verantwoordelijk voor de controle en monitoring van de uitvoering van het EMP.

Kwaliteits Management Plan Duurzaamheid

Kwantitatieve Rapportage Duurzaamheid/

Energie Management

Emissie Inventarisatie

Programma

Energie Audit Verslag

2

Conform GHG report content 14064-1 Hoofdstuk 7.3.1b

5


2. BELEIDSVERKLARING MZS 2011 2.1. CO 2 -EMISSIE REDUCEREN.

In 2011 wil de directie een reductie in de CO2-emissie, als gevolg van het verbruik van fossiele brandstoffen en elektriciteit door MNO zelf, bewerkstellingen van 5%. Deze reductie wordt gemeten ten opzichte van de uitstoot in 2009. Deze reductie gaat met name verwezenlijkt worden door in de loop van 2011 voor kantoorlocaties en projecten over te schakelen op groene stroom, door de Energie Efficiency Plannen op de drie asfaltcentrales uit te voeren, en door op projecten uitvoeringsoplossingen te kiezen die gunstig uitpakken voor de CO2 uitstoot zoals beperking van transportbewegingen e.d. Groene Stroom

-/- 600 ton CO2

Asfaltcentrales

-/- 300 ton CO2

Materieel

-/- 500 ton CO2

Personenvervoer

-/- 100 ton CO2

Uitvoering Projecten

-/- 300 ton CO2

In samenwerking met Spaansen BV is de keten voor ophoogzand onderzocht. Reductiedoelstelling 2011: 3% t.o.v. conventionele werkmethode 2009 In samenwerking met Indal Industria is de keten van (tijdelijke) bouwplaatsverlichting onderzocht. Reductiedoelstelling 2011: 3% t.o.v. conventionele werkmethode 2009. 2.2. FSC-HOUT.

In 2011 past MNO Vervat FSC Hout toe en wordt op 1 project de levering conform de Chain of Custody gecertificeerd. 2.3. GROENE STROOM.

In 2011 zal in alle vestigingen en projecten groene stroom met SMK keur worden toegepast.

Nieuw Vennep, MNO Vervat,

J. de Boer Algemeen Directeur.

6


3. BELEIDSVERKLARING CO 2 2012 3.1. HOOFDDOELSTELLING CO 2 .

De directie van MNO Vervat ziet duurzaamheid als een manier van werken. In dit kader zijn voor MNO Vervat lange termijndoelstellingen geformuleerd. Deze houden in dat de CO2-emissie in vijf jaar tijd, in verhouding tot de FTE’s, minimaal 11% moet afnemen ten opzichte van het referentiejaar 2009. Voor 2012 betekend dat een reductie van 7% CO2e ton/FTE wordt nagestreefd. In 2012 is het streven om 7% reductie te hebben gerealiseerd in de totale CO2 emissie ten opzichte van het referentiejaar 2009. In 2013 is het streven om 9% reductie te hebben gerealiseerd in de totale CO2 emissie ten opzichte van het referentiejaar 2009. In 2014 is het streven om 11% reductie te hebben gerealiseerd in de totale CO2 emissie ten opzichte van het referentiejaar 2009. De hoofdreductiedoelstelling wordt vertaald naar een CO2 emissie in tonnage (CO2e ton) per full-time equivalent (fte). Tevens Zijn de bovengenoemde doelstellingen een gemiddelde (5 jaar) tussen 2009 en 2014. 3.2. SCOPE 1 EN 2 (SUB)DOELSTELLING CO 2 .

Het reduceren 2% in Gasverbruik kantoren ten opzichte van 2011. Het reduceren van 2% in Gasverbruik Asfaltcentrale ten opzichte van 2011. Het reduceren van 2% in Gasverbruik Projecten ten opzichte van 2011. Het aanschaffen van 50 zuinig (A-label) auto’s om het gemiddelde Brandstofverbruik pers.vervoer te verlagen in 2012. Het reduceren van Brandstofverbruik Materieel per nieuw te kopen materieel waar 2% reductieslag in is opgenomen gemeten in ton CO2e/ km of in CO2e/ liter in 2012. Het reduceren van 20% in Energieverbruik kantoren gemeten vanaf het referentiejaar 2009 tot en met 2014, met het streven van 4% gemiddeld per jaar. Het reduceren van 10% in Energieverbruik Asfaltcentrales gemeten vanaf het referentiejaar 2009 tot en met 2014, met het streven van 2% gemiddeld per jaar. Het reduceren van 20% in Energieverbruik projecten gemeten vanaf het referentiejaar 2009 tot en met 2014 (n =5j), met het streven van 4% gemiddeld per jaar.

7


3.3. SCOPE 3 (SUB)DOELSTELLING CO 2

Op het project A20 Moordrecht gaan we de doelstellingen uit 2010 en 2011 ten aanzien van Scope 3 toepassen. Hierbij willen we invloed uitoefenen op: ― Gekochte goederen en diensten; ― Brandstof- en energiegerelateerde activiteiten; ― Transport en distributie, zowel aan als afvoer. De keten voor ophoogzand is onderzocht. Reductiedoelstelling 2012: 3% t.o.v. conventionele werkmethode 2009. In samenwerking leverancier en ontwerper is de keten van (tijdelijke) bouwplaatsverlichting onderzocht. Reductiedoelstelling 2011: 25% t.o.v. conventionele werkmethode 2009. 3.4. GROENE STROOM.

In 2012 zal in alle vestigingen en nieuwe projecten groene stroom met SMK keur worden toegepast.

Nieuw Vennep, MNO Vervat,

Algemeen Directeur

8


4. OPZET VAN HET ENERGIEMANAGEMENT PROGRAMMA Deze rapportage is opgesteld volgens de Europese Norm EN 16001. In deze norm worden richtlijnen beschreven om een energiemanagement programma op te stellen. Deze norm heeft als doel organisaties een ondersteunend document te bieden bij het opstellen van systemen en processen om tot energie reductie te komen. 4.1. RICHTLIJNEN VOLGENS DE EN 16001

De norm EN 16001 is gebaseerd op de Deming Cyclus. Een algemeen bekend model voor continue verbetering van een organisatie. De Deming Cyclus (ook wel PDCA cyclus genoemd) bevat de volgende herhalende stappen: Plan, Do, Check, Act. ― Plan: De verandering vooruit plannen, proberen om te voorspellen en analyseren wat de resultaten zullen zijn. ― Do: Het plan uitvoeren in kleine stapjes onder gecontroleerde omstandigheden ― Check: Bestuderen of het verwachtte doel behaald is. ― Act: Evalueren van het resultaat en actie nemen om het gevolgde traject te standaardiseren of te verbeteren. 4.2. EISEN VANUIT DE PRESTATIELADDER

Vanuit de CO2-prestatieladder wordt het volgende verwacht met betrekking tot CO2 reductie (invalshoek B): ― Het opstellen van een reductieprogramma waarin: ― De reductiedoelstellingen worden uitgedrukt in procenten of in absolute getallen ten opzichte van het basisjaar 2009 ― Omschreven wordt dat MNO Vervat de doelstelling heeft om groene stroom of alternatieve brandstof toe te passen. ― De energie- en reductiedoelstelling is gedocumenteerd, geïmplementeerd en gecommuniceerd met de medewerkers. ― Het opstellen van een energiemanagementprogramma: ― Dat volgens richtlijnen uit de EN 16001 wordt opgesteld ― Intern en extern wordt gecommuniceerd (via de website) ― Het opstellen van een actuele energie audit van het bedrijf. ― In het managementoverleg worden de reductiedoelstellingen besproken en onderschreven ― In het managementoverleg wordt het energiemanagementprogramma besproken en onderschreven. 4.3. ACTUALISERING ENERGIEMANAGEMENT PROGRAMMA

De directie zal haar energiemanagementprogramma jaarlijks beoordelen of deze nog geschikt, actueel en doeltreffend is. Het energiemanagement programma herzien is een jaarlijks terugkomen proces. Dit energiemanagement programma maakt deel uit van de jaarlijks op te zetten portfolio 2011 - 2012.

9


5. PLAN De eerste stap om efficiënt om te gaan met energie is de Plan fase. In deze fase wordt het energieverbruik geanalyseerd. Vanuit deze gegevens wordt een analyse van reductiekansen opgesteld waarna de reductiedoelen bepaald worden voor de aankomende periode. 5.1. ANALYSE VAN HET ENERGIEVERBRUIK 3

MNO Vervat verbruikt energie op verschillende kantoren en projecten door het land: ― Op de vestigingen wordt energie verbruikt door het gebruik van elektriciteit en verwarming/verkoeling van de panden. ― Op de projecten wordt energie verbruikt door het gebruik van elektriciteit, verwarming/verkoeling en door het gebruik van brandstof. Het gebruik van energie door onderaannemers en leveranciers is ondergebracht in scope 3. ― Bij de transportmiddelen wordt energie verbruikt door gebruik van brandstof. MNO Vervat heeft een eigen wagenpark en daarnaast wordt er gebruik gemaakt van privéauto’s voor zakelijk verkeer. MNO Vervat maakt geen gebruik van zakelijke vliegreizen. Het rapporteren van het energieverbruik gebeurt conform de ISO 14064-1 en het GHG protocol. Dit heeft tot gevolg dat de energieverbruikers onderverdeeld worden in 3 type scope’s: ― Scope I: Verbruik van brandstoffen in de bedrijfsvoering; ― Scope II: Indirecte broeikasgasemissies door gebruik van energie die elders is gemaakt met fossiele brandstoffen; ― Scope III: indirecte broeikasgasemissies doordat activiteiten elders leiden tot CO2 uitstoot. De verbruiksfacturen die aan MNO gefactureerd worden door de energieleveranciers worden verzameld en verwerkt in totaal bladen. Deze totaalbladen worden elk half jaar verwerkt in een emissie inventarisatie waarin de gegevens worden omgezet in tabellen en diagrammen zodat de grote verbruikers van MNO kenbaar worden. Aan de hand van deze gegevens kan er gekeken worden hoe en op welke verbruikers gereduceerd kan worden. Bij de medewerkers zal er een gevoel van betrokkenheid gecreëerd worden. Door goede communicatie (zie KMPD1CPD1) en gehoor te geven aan de persoonlijke inbreng worden de medewerkers nauw betrokken bij de uitvoering, dit zal uiteindelijk de mate van succes bepalen van de gestelde doelen. 5.2. ANALYSE VAN REDUCTIEKANSEN

Elke energie reductiekans kan bijdragen aan het verlagen van het energieverbruik van MNO Vervat. Niet iedere kans zal daadwerkelijk doorgevoerd worden, maar elke kans zal geanalyseerd worden op kosten, baten en haalbaarheid. Van elke energie reductiekans is aangegeven wat de minimaal te verwachten reductie over een bepaald tijdsbestek is. 5.3. BEPALEN VAN REDUCTIEDOELEN

Vanuit de reductiekansen zullen een aantal reductiedoelen komen. Per kans is aangegeven wat de verwachte reductie is. Door het analyseren van al deze reductiekansen ontstaat er een beeld van de mogelijke totale reductie. In het periodieke managementoverleg zal er vanuit een bedrijfseconomisch oogpunt naar de reductiedoelen worden gekeken. Zo bepaald MNO Vervat welke doelen worden gesteld. 3

Zie Emissie Inventarisaties 2009, 2010 en 2011 voor de getallen.

10


6. DO De tweede stap om efficiënt om te gaan met energie is de Do fase. In deze fase worden de plannen uitgevoerd. Aan de hand van de eerder bepaalde doelen worden maatregelen getroffen om reductie tot gevolg te hebben. Deze maatregelen worden binnen de organisatie gecommuniceerd en ingevoerd. 6.1. BEPALEN VAN DE REDUCTIEMAATREGELEN

Om de bepaalde reductiedoelstellingen te behalen zullen er binnen MNO Vervat maatregelen getroffen moeten worden. Afhankelijk van welke doelstelling zullen passende maatregelen getroffen worden om het doel te halen. 6.2. UITVOEREN VAN DE REDUCTIEMAATREGELEN

Het besluit om de reductiemaatregelen uit te voeren wordt genomen door de directie en in het overleg van de Taskforce Duurzaamheid. Dit in samenspraak met de Sustainability Manager. De genomen besluiten worden genotuleerd en gedocumenteerd. Na het besluit kan er gestart worden met het uitvoeren van de maatregelen. Per maatregel wordt er een verantwoordelijk persoon aangewezen. Deze persoon begeleidt de uitvoering en zorgt voor een actieve betrekking van de medewerkers binnen MNO Vervat. De bijdrage van de medewerkers zal bepalen in hoeverre een maatregel zijn doel bereikt. Duidelijke communicatie in taken en terugkoppeling zal hierin bijdragen. Verdere communicatie wordt beschreven in hoofdstuk 10. 6.3. LEIDEND DOCUMENT

Als er in de vier hoofddocumenten: 1. 2. 3. 4.

KMPD1 KRDEI1 EAV1 EMP1

verschillen staan in doelstelling of maatregel dan is per voortgangsjaar het Energiemanagementprogramma (EMP1) leidend. Dit omdat het de laatste van de vier is en waar de directie de volgende beleidsverklaringen meebepaald voor het opvolgende jaar.

11


6.4. UITVOERINGTRAJECT

Elke energie reductie maatregel zal in het uitvoeringtraject worden gevolgd. Er zal een dossier per maatregel bijgehouden worden dat de volgende aspecten bevat: ― ― ― ― ― ― ― ―

Startdatum uitvoering Verwachte einddatum Betrokken personen Aanpak Activiteiten Planning Hulpmiddelen Kosten

Wanneer tijdens de uitvoering blijkt dat de aanpak aangepast moet worden zal dit in overleg met de verantwoordelijke worden bepaald. Meestal is dat de Projectleider en zal dit terugkoppelen richting de Sustainabilty Manager.

12


7. CHECK 4 De derde stap om efficiënt om te gaan met energie is de Check fase. In deze fase wordt gecontroleerd of het verwachte doel behaald is. Hoe het komt dat er afwijkingen zijn in het verwachte resultaat, en of er andere maatregelen nodig zijn om tot het gewenste resultaat te komen. 7.1. HUIDIG ENERGIEVERBRUIK VASTSTELLEN

MNO Vervat gaat haar energieverbruik en bijbehorende CO2 uitstoot elk half jaar meten en rapporteren. Het analyseren van het verbruik zal plaatsvinden in het eerste en derde kwartaal van ieder jaar over het voorafgaande halfjaar. MNO Vervat zal op vier gebieden het verbruik bepalen: Het energieverbruik zal bepaald worden volgens de verstrekte gegevens van de energieleverancier (zoals facturen en jaaropgaven). Met deze gegevens kan MNO Vervat met een zekere mate van nauwkeurige meting doen van het energieverbruik. 7.2. TERUGKOPPELING VERWACHTE REDUCTIE NAAR HUIDIG VERBRUIK

Door het gemeten verbruik te vergelijken met het verwachte verbruik kan MNO Vervat bekijken of de maatregelen het gewenste effect hebben. Onvoorziene afwijkingen komen zo in beeld. Indien de gemeten reductie in negatieve zin afwijkt van de vooraf verwachte reductie zal er gekeken worden hoe dat tot stand is gekomen. Inzicht in het verbruik en het opstellen van halfjaarrapportages zal MNO Vervat helpen om de reductiedoelstellingen te behalen. 7.3. PREVENTIEF EN CORRIGERENDE MAATREGELEN

Zoals beschreven worden de maatregelen beoordeeld op hun effectiviteit. Wanneer blijkt dat de maatregel niet het gewenste effect heeft opgeleverd kan er een corrigerende maatregel worden genomen. Heeft de maatregel niet het gewenste effect gehad dan wordt dit in het dossier van de maatregel bijgehouden.

4

Zie voor Procedures, KMPD1; par3.1. Of via het Intranet.

13


8. ACT De vierde stap om efficiënt om te gaan met energie is de Act fase. In deze fase wordt er terug gekeken naar de behaalde resultaten. Fouten worden gesignaleerd en teruggekoppeld naar de betrokkenen. 8.1. EVALUATIE VAN DE REDUCTIEMAATREGELEN

In het dossier dat elke maatregel heeft wordt beschreven wanneer en op welke wijze de maatregelen geëvalueerd worden. Resultaten van deze evaluatie zullen worden vastgelegd in het dossier. 8.2. EVALUATIE VAN HET ENERGIEMANAGEMENT

Een keer per jaar zal het energiemanagement programma geëvalueerd worden. In dit overleg zullen de volgende punten besproken worden:

― ― ― ― ― ― ― ―

Wordt de reductiedoelstelling voor dit jaar gerealiseerd? Wordt de reductiedoelstelling van deze periode gerealiseerd? Hoe verloopt het uitvoeren van de maatregelen? Zijn er nieuwe energie reductiekansen? Is het energiemanagement programma nog actueel? Hoe is de betrokkenheid van de medewerkers? Hoe verloopt de communicatie? Waar treden fouten op?

Wanneer uit dit overleg naar voren komt dat het energiemanagement programma aangepast moet worden zal er een nieuw versie opgesteld worden. Een belangrijk onderdeel is de terugkoppeling van dit overleg naar de betrokken medewerkers binnen MNO Vervat. Deze terugkoppeling zal bijdragen aan een betere persoonlijke bijdrage van de medewerkers zodat het doel van een reductiemaatregel in het vervolg behaald wordt. Tevens worden de preventieve en corrigerende maatregelen behandeld in de Taskforce Duurzaamheid, de kwartaalrapportages van SHE-Q en de Voortgangsrapportage CO2 (KRDEI1 en KRDEI1CF1).

14


9. MONITORING, METING EN AFWIJKINGEN Vanuit het jaarlijkse overleg, waar de punten worden besproken zoals vernoemd in de vorige twee paragrafen, wordt een document “jaarlijkse evaluatie” opgesteld met de besproken informatie. In dit document wordt vermeld welke maatregelen genomen zijn en welke resultaten behaald zijn, zie Bijlage I en III. Afwijkingen aan de verwachtte doelen worden gecommuniceerd en geëvalueerd met de betrokken personen. In 2011 is er nog geen terugblik gemaakt over het jaar 2010, aangezien certificering plaats heeft gevonden in december 2010. In het jaar 2012 zal er wel worden teruggekeken naar het jaar 2011. En vooruit gekeken worden tot in het jaar 2015.

ZIE VOOR ALLE PROCEDURES OMTREND DE BEWAKING/ STATUS HET KWALITEIT MANAGEMENTPLAN DUURZAAMHEID, HOOFDSTUK 3.1 EN VERDER.

15


10. TAAKVERDELING EN VERANTWOORDELIJKHEDEN Om de gestelde doelen ten aanzien van het energiebeleid succesvol te vervullen is het belangrijk een duidelijke taakverdeling op te stellen met bijbehorende verantwoordelijkheden. Het hoger management zal mensen aanstellen met bepaalde verantwoordelijkheden. ― Beschrijving van taken en verantwoordelijkheden ― Voor de volgende punten zijn verantwoordelijke personen nodig Taak

Verantwoordelijkheden

Door afd

Verantw

Inventarisatie

• Aanleveren gegevens tbv de Carbon Footprint

Admin

Zie overzicht KMPD1, Blz 9

Carbon Footprint

• Controleren compleetheid van de aangereikte gegevens • Opzetten Carbon Footprint • Opzetten bijbehorende verslaglegging

SHE-Q SHE-Q SHE-Q

BGO BSC BGO

Energie management

• Bijhouden en actualiseren energiemanagement programma Sus.Man .

BGO

Reductie

• Opzetten reductiemogelijkheden • Keuze / doelen tbv reductie • Verdelen taken tbv reductiekansen • Uitwerken reductiekansen • Verzamelen en rapporteren over de voortgang van de reductiekansen

Sus.Man Directie Directie Divers Sus.Man

Divers YKO BGO Divers BGO

Communicatie

• Opzetten en bijhouden communicatieplan • Interne communicatie • Externe communicatie

Comm.afd Directie Directie

AdJ/ BGO YKO/ BGO YKO/ BGO

Initiatieven

• Keuze initiatieven • Bijwonen bijeenkomsten tbv initiatieven • Gegevens verzamelen en jaarlijks over rapporteren

Directie Divers Taskforce

YKO/AdB Divers Zie volgende Blz.

16


CONFORM ISO 14064 H6.1.1.A Overzicht van verantwoordelijkheden voorgeschreven uit het Greenhouse Gas Protocol; Management van CO2 inventarisatie is Born Goedkoop.

CONFORM ISO 14064 H6.1.2.A

MNO Noord (Jeroen Koolen)

MNO GWW + Hendriks (Klaas van de Coevering)

De Jong - Zuurmond (Stefan de Vogel)

Materieeldienst (Evert Mekking)

X

X

X

X

X

X

Gas en Elektra Projecten

X

X

X

X

Gas en Elektra Asfaltcentrales

X

Wagenpark

X

X

Zakelijk vervoer privé-auto's

X

X

Schepen

X

X

Materieel

X

X

X

X

Gegevens Omzet

MNO Vervat BV (Born Goedkoop)

MNO Beton (jaco van Duijn)

Gas en Elektra Vestigingen

Proces/Onderdeel

Asfaltcentrales (Wopke Dottinga)

MNO Wegen (Richard van Breenen)

Belast met datacollectie per B.V.:

X

X X

Rapportage

X

Verificatie

X

17


11. COMMUNICATIE Duidelijke interne en externe communicatie is essentieel en draagt bij aan een succesvolle implementatie van dit energiemanagement programma en de daaruit volgende reducerende maatregelen. De wijze waarop MNO Vervat intern en extern gaat communiceren wordt beschreven in het communicatieplan. Onderdeel van het communicatieplan is het opzetten van een website gericht op duurzaamheid. In het communicatieplan (Zie KMPD1CPD1) is ondermeer uitgewerkt: ― ― ― ―

Hoe intern en extern gecommuniceerd wordt Op welke wijze gecommuniceerd wordt In welke periode gecommuniceerd wordt Wie er verantwoordelijk is voor de communicatie

MNO Vervat streeft er naar om haar medewerkers actief te betrekken bij het bewust omgaan met energie. Door duidelijke en doeltreffende communicatie naar de medewerkers wil MNO Vervat bewustzijn creëren en haar medewerkers stimuleren mee te werken in het reduceren van de energiebehoefte, door met ideeën te komen om de energiereductie verder te reduceren. Het kan hier zowel gaan om kansen voor persoonlijke bijdrage als optimalisaties binnen het bedrijf. Om het personeel betrokken te houden bij het reduceren van de energiebehoefte zal er geregeld terugkoppeling moeten plaatsvinden. De verantwoordelijke persoon van een reductiemaatregel dient de betrokken medewerkers op de hoogte te houden van de voortgang. Een belangrijk onderdeel is het actief betrekken van de medewerker bij het uitvoeren van maatregelen hierdoor wordt men bewust dat de ingebrachte input ook werkelijk wordt behandeld en zal er betere medewerking ontstaan bij volgende maatregelen.

18


12. DOCUMENTATIE EN DOCUMENTBEHEER Documenten ten behoeve van duurzaamheid en energiemanagement worden digitaal ondergebracht in de documentenregistratie. Van elke kans zal de voortgang bijgehouden worden in een dossier. Op deze wijze zijn acties op latere tijdstippen weer terug te vinden en is het mogelijk om de status en het verleden van de kans/maatregel te volgen. De verantwoordelijke voor een kans is gedurende de uitvoering van de maatregel verantwoordelijk voor het actualiseren van dit dossier en het bijhouden van alle uitgevoerde acties.

19


13. REDUCTIEDOELSTELLINGEN 2012 – 2014 De Reductiedoelstelling van MNO Vervat wordt vertaald naar een CO2 emissie in tonnage (ton CO2e) per full-time equivalent (FTE). Zie bijlage I, stroomschema totaal 13.1.

HOOFDREDUCTIEDOELSTELLING (HD)

In 2012 is het streven om 7% reductie te hebben gerealiseerd in de totale CO2 emissie ten opzichte van het referentiejaar 2009. In 2013 is het streven om 9% reductie te hebben gerealiseerd in de totale CO2 emissie ten opzichte van het referentiejaar 2009. In 2014 is het streven om 11% reductie te hebben gerealiseerd in de totale CO2 emissie ten opzichte van het referentiejaar 2009. 13.2.

S1.1 S1.2 S1.3 S1.4 S1.5 S1.6 S2.1 S2.2 S2.3 S3.1 S3.2

SUBOELSTELLING (SD)

Het reduceren 2% in Gasverbruik kantoren ten opzichte van 2011. Het reduceren van 2% in Gasverbruik Asfaltcentrale ten opzichte van 2011. Het reduceren van 2% in Gasverbruik Projecten ten opzichte van 2011. Het aanschaffen van 50 zuinig (A-label) auto’s om het gemiddelde Brandstofverbruik pers.vervoer te verlagen in 2012. Brandstofverbruik Schepen, aanschaf van één nieuwe boegschroef in 2011 om zo brandstof te reduceren. Het reduceren van Brandstofverbruik Materieel per nieuw te kopen materieel waar 2% reductieslag in is opgenomen gemeten in ton CO2e/ km of in CO2e/ liter in 2012. Het reduceren van 20% in Energieverbruik kantoren gemeten vanaf het referentiejaar 2009 tot en met 2014, met het streven van 4% gemiddeld per jaar. Het reduceren van 10% in Energieverbruik Asfaltcentrales gemeten vanaf het referentiejaar 2009 tot en met 2014, met het streven van 2% gemiddeld per jaar. Het reduceren van 20% in Energieverbruik projecten gemeten vanaf het referentiejaar 2009 tot en met 2014 (n =5j), met het streven van 4% gemiddeld per jaar. De keten voor ophoogzand op project A20 toepassen. Reductiedoelstelling 2012: 3% t.o.v. conventionele werkmethode 2009. Op project A20 toepassen (tijdelijke bouwplaats) Verlichting. Reductiedoelstelling 2011: 25% t.o.v. conventionele werkmethode 2009.

Tabel 1: Doelstellingen per scope 1, 2 of 3

20


14. REDUCTIEMAATREGELEN De volgende maatregelen zijn opgesteld voor het komende jaar. De maatregelen hebben deels betrekking op het realiseren van kwalitatieve (reductie)doelstellingen en deels op het realiseren van concrete CO2 reductie. De kwalitatieve doelstellingen zijn opgesteld om een positieve bijdrage te leveren aan het bewustwordingsproces en CO2 reductie in het algemeen. Standaard / Specifieke maatregelen

SCOPE 1  Gasverbruik kantoren/projecten: o verminderen door Energiezuinige Boilers o Kachel temperatuur verlagen  Gasverbruik Asfaltcentrale o LCA opstellen om zo het proces inzichtelijk te maken o Dak boven grondstoffen maken, zodat deze niet nat worden  Brandstof: o Nieuwe boegschroef aanschaffen o 50 A-label auto’s aanschaffen o Aanschaf van 5 zuiniger materieelvoertuigen (Labeling).

SCOPE 2  Energie kantoren/ projecten o Alle nieuwe kantoren/projectlocaties op groene stroom of alternatief op grijze stroom. o Alle groene stroom met SMK. o Lichtprogramma MNO minimaal vier grote locaties over na energie zuinige lampen. o 1 Initiatief starten aangaande “Nanotubing” Verwarming Elektrisch ipv Gas  Energie Asfaltcentrales o MJA Agentschap volgen o Groene stroom met smk.

21


14.1.

SCOPE 3

Om als “koploper” mee te kunnen doen om uitstoot te verminderen in Scope 3 zal de doelstelling significant moeten zijn en vergelijkbaar zijn met die van sectorgenoten. Significant slaat hier terug op de eigen situatie van MNO Vervat. De Doelstellingen worden gekozen voor de meest materiële emissies in scope 3. 5

De reductiedoelstellingen worden geformuleerd voor de twee ketenanalyses uit 4A1 van de CO2 ladder en daarom is vanzelf sprake van twee van de meest materiële emissies. Deze reductiedoelstelling staan onder S3.1 en S3.2 . Ook worden de reductiedoelstellingen S3.1 en S3.2 geformuleerd voor twee andere ketens. Eén van de twee meest materiële emissies én een andere voor één van de zes meest materiële emissies. De omvang van de doelstelling, in het licht van de uitgangssituatie, is dermate veelzeggend dat in redelijkheid van een serieuze uitdaging gesproken kan worden. Daartoe dient de omvang van de doelstelling tevens vergelijkbaar te zijn met die van sectorgenoten. MNO Vervat zal zelf in haar portfolio en voortgangsrapportage onderbouwen in hoeverre het een koploper is wat betreft de emissies in scope 3. Tevens zal dit meegenomen worden door de Directie, Taskforce Duurzaamheid en de Sustainabilty Manager. Vandaar deze schriftelijke verklaring, en geldt tevens als onderbouwing. MNO Vervat zal vervolgens, lees voor het jaar 2012 en 2013, de keuze voor de omvang van de doelstelling baseren op haar positie als inkoper binnen de branche. 14.2.

PROJECTEN MET GUNNINGSVOORDEEL

Projecten waar maatregel specifiek getroffen moeten worden zijn de Projecten die gegund zijn op basis van Co2 gerelateerd gunningvoordeel, namelijk: • • • •

Ijsei, de Ruiterkade 105 en 50 te Amsterdam. Op deze al bestaande bouwlocatie (sinds 2006) is een e 6 extra project aangenomen namelijk “langzame verkeerspassage CS Amsterdam (1 K 2011)” ; e 6 Stationsplein 75 te Helmond. Project “Helmond Spoorzone (1 K 2011)” ; e Diepenbroek Helmond, Project “Brandenvoort Diepenbroek (2 K 2011)”; e 6 Empelseweg 14 te Den Bosch, Project “Zuid Willemsvaart (1 K 2011)” .

ZIE VOOR ALLE OVERIGE MAATREGELEN BIJLAGE III

5 6

Zie blz 93 van handboek SKAO (23-06-2011) Via overgang van CO2 ladder versie 1.2 naar 2.0

22


15. REDUCTIEPROGRAMMA’S MNO Vervat kan aantonen dat het actief betrokken is bij het opzetten van een sectorbreed CO₂ -emissie reductieprogramma in samenwerking met de overheid en of NGO; en dat een relevante bijdrage daaraan wordt geleverd binnen de uitvoering van projecten. Vrijwillig CO₂-emissie reductieprogramma (Een programma opgezet door overheid of NGO ’s. In een dergelijk programma committeren organisaties zich vrijwillig aan het reduceren van CO₂.) zijn: ― Duurzame Bouwlogisitiek (RWS); Een sectorbreed CO₂-emissie reductieprogramma is een reductieprogramma dat streeft naar maatregelen door een hele sector, met een reductiedoelstelling voor een hele sector e.d. Hier in participeert MNO (of een enititeit van de boundary), dit zijn: ― ― ― ― ―

MJA –Asfaltmolens (www.agentschapnl.nl) De bewuste Bouwer - A20 Moordrecht MNO - RWS Lean en Green - MNO GWW (www.connekt.nl ) 7 Duurzame leverancier in de Bouw (Movares/ MNO/ DGBC e.a.) Duurzaamheidskompas –Assetmanagement CO2 (TNO – DGBC).

MNO Vervat heeft hiervoor een specifiek budget vrijgemaakt, tevens is er een Grootboeknummer aangemaakt op de gehele portfolio en uitgaven in te beheren. Het bedrijf is eigenaar/ontwikkelaar van documenten waaruit blijkt dat minimaal 2 of meerdere van deze stukken zijn opgesteld door het bedrijf dat minimaal 1 overheidsorgaan en of minimaal 1 NGO en minimaal 2 andere bedrijven betrokken zijn bij het reductieprogramma, dit zijn tevens: ― ― ― ― ―

MJA –Asfaltmolens (www.agentschapnl.nl) De bewuste Bouwer - A20 Moordrecht MNO - RWS Lean en Green - MNO GWW (www.connekt.nl ) 8 Duurzame leverancier in de Bouw (Movares/ MNO/ DGBC e.a.) Duurzaamheidskompas –Assetmanagement CO2 (TNO – DGBC).

Zie www.mno.nl voor overige informatie of via SHE-Q van MNO Vervat. En dat er minimum- en tijds-gerelateerde reductie-eisen in absolute of relatieve zin gesteld zijn aan het programma, zie bijlage III en documentenbeheer MNO, op te vragen bij de SHE-Q afdeling. 15.1.

EVALUATIE EFFECT REDUCTIEMAATREGELEN.

Indien uit onderzoek door de SHE-Q afdeling blijkt dat een voorgestelde maatregel mogelijk voordelig is voor de reductie van het energiegebruik en de uitstoot van CO2, wordt deze ingevoerd. Na invoering wordt door de SHEQ-afdeling vastgesteld of de maatregel ook inderdaad het gewenste effect heeft.

7

Zie presentatie mei 2012 www.mno.nl

23

BIJLAGE I - STROOMSCHEMA “VAN BELEID NAAR MAATREGEL”

Beleid/ Protocol

Norm/ certificering

HD

SD

S1.1 Fuel used (Gas) Bureau (reduction 10%)

S1.2 Fuel used (Gas) Tarmac (reductie 10%)

KPI

11% reductie 2009 -2014 (tonnage CO2/ FTE)

GRI/ GHG

EN 16001

Scope 2 volgen CO2ladder

- Over op Biogas

Hoofd bureau/ Hoofd inkoop

-Isoleren kantoor

Tonnage CO2e/ tonnage Tarmac (n=5j) or LCA/ LCC

Tonnage CO2e (n=5j)/

(reduction 10%)

CO2 ladder

Actor

- Elektrische boiler Tonnage CO2e (n=5j)

S1.3 Fuel used (Gas) Projects

Maatregel

-Afdak bouwen -MJA3

- Elektrische boiler - Over op Biogas

Hoofd/ bedrijfsleider Asfaltmolen

Sustainability manager SHE-Q Project Manager/leider

S1.4 Fuel used Material/ business travel purchase Sustainable cars

≤ 50

Purchase new A-label cars

Hoofd materieel/ Hoofd wagenpark

S2.1 Electricity Purchase Bureau green energy (reduction 20%)

Tonnage CO2e (n=5j)

purchase green energy (Done 2011)

hoofd inkoop/ Sustainability manager

S2.2 Electricity Purchase Tarmac mill - green energy (reduction 20%)

Tonnage CO2e (n=5j)


Hoofd/ bedrijfsleider Asfaltmolen

Tonnage CO2e (n=5j)


Hoofd inkoop/ Sustainability manager

Contract eis/ Alg. Voorw.

Hoofd inkoop/ Directie/ Sustainability manager

S2.3 Electricity Purchase all new Projects (reduction 20%)

- Active cooperation S3.1 ophoogzand ketenanalyse Reductie 2012: 3% t.o.v. e 2009.

Project A20 toepassen. Tonnage CO2e

S3.2 Road lightning Reductie 2012: 25% t.o.v. conventionele werkmethode 2009.

EAV1

Chain analyse Spaansen/ MNO

Directie/ Projectmanager

Active cooperation/ implementation and registration

Directie/Project leider/ Sustainability manager

Chain analyse "Lightning" build project A 20 Moordrecht/ Marconi/ MNO

Directie/Project leider/ Sustainability manager

Project A20 toepassen. Tonnage CO2e .

BIJLAGE II – INVENTARIS MOGELIJKE REDUCTIEMAATREGELEN Om een reductie in CO2 uitstoot te bewerkstelligen, worden alle werknemers gestimuleerd voorstellen voor reductie van het energiegebruik in te dienen. Deze voorstellen worden door de KVM-afdeling bijgehouden en opgevolgd. Tevens is er een ideeënbus geopend waar het personeel innovaties, maatregelen en ideeën kan beschrijven. Dit zodat zij zich betrokken gaan voelen bij het thema Duurzaamheid en de CO2 ladder. •

Besparen op papier: Bedrijven communiceren nog steeds te veel op papier. Digitaliseren is een goedkope manier om te besparen omdat bijna alle bedrijven computers en smartphones hebben om digitaal te kunnen communiceren. Reclame per post versturen kost veel geld en papier, maar hier is een milieu vriendelijker manier voor. Reclame folders, aanbiedingen en informatie voor is allemaal digitaal te versturen via een nieuwsbrief systeem.

•

Besparen op ict : Tegenwoordig zijn er groene computers op de markt die veel minder stroom verbruiken dan een normale computer.

•

Besparen op transport: Besparen op transport kan op verschillende manieren. Een eenvoudige manier is elke maand de bandenspanning controleren. Uit onderzoek blijkt namelijk dat 50% van de auto’s rijdt met een te lage bandenspanning. Controleer maandelijks de bandenspanning en bespaar 2 tot 5% op het brandstofverbruik. Er zijn ook andere oplossingen zoals het rijden op biodiesel en oudere auto’s vervangen voor schonere auto’s. Dit zijn slechts een paar voorbeelden.

•

Besparen op emissies: CO2-emissie is het vrijkomen van CO2 in de atmosfeer. Wereldwijd blijft de CO2 uitstoot stijgen en daarom moeten we gaan kijken hoe we schoner kunnen werken en produceren.We geven een paar voorbeelden om de CO2-emissie te verlagen: Vervang oude auto’s voor schonere auto’s, vrachtwagens op biodiesel laten rijden, gebruik spaarlampen in plaats van gloeilampen, Oude CV installatie vervangen en zo zijn er nog meer oplossingen om de CO2 uitstoot te verlagen.

•

Besparen op energie: Laat ‘s nachts geen dure verlichting branden. Bespaar veel geld door gebruik te maken van energie zuinige lampen. Tegenwoordig zijn er Led lampen die een lage wattage gebruiken. Zet voordat het bedrijf dichtgaat ook altijd apparatuur uit die veel energie verbruiken. Een verouderde CV installatie verbruikt vele malen meer dan een moderne CV installatie. Dit zijn slechts een paar voorbeelden. Voor informatie over groene stroom klik hier

•

Besparen op water: Een oude vaatwasser gebruikt veel stroom en water. Daarom is het beter om de vaatwasser aan te zetten wanneer deze vol is. Bij het aanschaffen van een nieuwe vaatwasser is het van belang om te kijken hoeveel water deze verbruikt.

•

Besparen op afval: Uit onderzoek blijkt dat 80% van het kantoorafval papier is. In een jaar tijd is dit gemiddeld 150 kg papierafval per werknemer. Afval kost een bedrijf veel geld en als blijkt dat 80% van het afval papier is dan is hier nog veel rendement te behalen. Als kantoorartikelen in grote hoeveelheden worden aangekocht is het verstandig om een afspraak te maken met de leverancier. Spreek met de leverancier af dat grote hoeveelheden van een bepaald product niet individueel verpakt hoeft te worden.

•

Het elektriciteitverbruik op de kantoren te beperken door toepassingen als ledverlichting en bewegingsensoren. Kantoormachines (desktops, laptops, printers, plotters e.d.) niet op stand-by te laten staan maar indien langere tijd niet gebruikt uit te zetten. Het gasverbruik op kantoor, voor zover van toepassing en mogelijk, te vervangen door elektrische apparaten; Het vervoer van medewerkers naar projecten zoveel mogelijk te clusteren door een adequate personeelsplanning

• •

EAV1


OVERIGE MOGELIJKE MAATREGELEN • • • • • •

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

De eigen vervoersmiddelen (bedrijfsauto’s), bij afloop van de leasetermijn, te vervangen door zuiniger modellen; Het vervoer van materiaal & materieel niet alleen te clusteren doch ook te vervoeren met zuiniger transportmiddelen; Derden, die worden ingehuurd, met inbegrip van daaraan gekoppelde materiaal- en materieel gebruik; Leveranciers van goederen, middels strakkere inkoopregels, te dwingen om te clusteren en met zuiniger modellen te vervoeren; Toezicht op afval. Dit zoveel mogelijk laten recyclen door afvalverwerkers die dit kunnen uitvoeren. Bij de inkoop van grondstof, bewuste keuzes te maken, voor die leveranciers die eveneens aantoonbaar en bewust bezig zijn met hun energie- en CO2 reductie. Dit is met inbegrip van het gebruik van minder & milieuvriendelijker kantoormiddelen (w.o. papier, cartridges etc.) Compenseren CO2 uitstoot van alle lease auto’s Wagenpark managementtool waarmee Asito bijbehorende kosten en CO2 reductie kan managen. Per 1 mei gaat deze tool werken. OL auto’s met groen label, besparing op benzinekosten, vaak kleinere (goedkopere) auto’s. Max. stellen aan CO2 uitstoot/km van leaseauto’s Stimuleren aanschaf auto’s met groen label bij alle leaserijders Bandenspanning controleren; bandenspanningmeter op alle banden om dit gemakkelijker te maken Stimuleren ‘nieuwe rijden’, zuiniger rijden (evt m.b.v. boordcomputer) Terugdringen van gereden kilometers door beschikbaar stellen van videoconference of netmeeting Compenseren CO2 uitstoot uit kantoren, inclusief o.a. energie-, water- en papierverbruik Installeren bewegingssensoren, licht uit in ruimtes waar niemand is Verwarming uit in ruimtes waar niemand is Tussendeuren sluiten ivm tocht LED verlichting Waterbesparende toiletpotten Waterloze urinoirs Waterbesparende kranen Milieuvriendelijke(r) handzeep, etc ECO-toiletpapier Iedereen een koffiekop / beker ipv plastic Goede isolatie nieuwe panden Milieuvriendelijke energievoorziening nieuwe panden (warmte uit de grond, zonnepanelen etc) Zuinig printen (tweezijdig, FSC papier, alleen printen wat nodig is) gebruikmaken van follow-me printing. Geen apparaten op standby (computers) stekkerdozen met schakelaar of standby-killers Energiezuinige computers en monitoren Energiezuinige apparatuur Drukwerk FSC gekeurd en bij milieuvriendelijke drukker Groene stroom

26


• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Milieuvriendelijke(r) schoonmaakmiddelen ECO toiletpapier Collega’s bewust maken van dosering (niet te veel) Dagschoonmaak stimuleren Retourverpakkingen ECO-relatiegeschenken Sponsoring (klimaatneutrale) evenementen met duurzaam karakter Communicatie MVO/duurzaamheidactiviteiten in MVO verslag (apart jaarverslag) voorlichten medewerkers bijv. CO2 voetafdruk en persoonlijke voetafdruk nberekenen & communiceren Communiceren wat je als persoon kan doen om je voetafdruk te verkleinen stimuleren ‘groen denken’: Inspireren leveranciers om ook groen te gaan. Vraag leveranciers naar duurzame producten. Samen inkoopbeleid duurzaam, groen invullen. actie tegen laaggeletterdheid MVO activiteit tijdens managementdag Sport / beweging stimuleren Individueel Via vestiging (competitie starten) Sponsoring richting People Winkel met milieuvriendelijke producten voor medewerkers Loyaliteitsprogramma’s Culturele uitwisselingsdag

27


BIJLAGE III - VOORTGANG EN TOTAAL OVERZICHT

28


INVOEGEN Bijlage II ( Voortgang en Totaal overzicht)

29


INVOEGEN Bijlage II ( Voortgang en Totaal overzicht)

30

EAV1. Energie Management Programma

Recommend Documents