E pluribus unum - op zoek naar een eenduidige taaldidactiek voor klassieke en moderne talen

E pluribus unum - op zoek naar een eenduidige taaldidactiek voor klassieke en moderne talen

Taal en Tekst: de rol van taalbeschouwing in het klassieketalenonderwijs [email protected] Tim Van Nieuwenhove

Introductie

2 DELEN:  WAT? – verschillen tussen de “schooltalen”  1) ≠ leerplannen, ≠ benamingen  2) idiomen / taaleigen verschillen door ≠ taalfamilies

 HOE? – omgang met deze verschillen  Praktisch = eenduidigheid verkrijgen in werkvormen 1) Grammatica 2) Woordenschat 3) Syntaxis

2

Introductie



3

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 1) ≠ leerplannen, ≠ benamingen  Nieuwe leerplannen = infantilisering van het onderwijs?  Zelfkeuze HOE je lesgeeft  Debilisering van de baan – de meeste handboeken op elkaar afgestemd

 Persoonlijk traject = inzicht in kijk van lln. op talen

4

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 1) ≠ leerplannen, ≠ benamingen Grootste verschil < finaliteit der talen  Latijn:  (hoofd)doel = lezen  analytisch = WAAROM-vraag  basis = quasi nihil

 Engels  (hoofd)doel = spreken / schrijven  praktisch = HOE-vraag  basis = miniem

5

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 1) ≠ leerplannen, ≠ benamingen Grootste verschil < finaliteit der talen  Nederlands:  doel = lezen + spreken + schrijven (combinatie)  analyse + uitbouw  leerplannen Nederlands = basis handboeken moderne + klassieke talen (o.a. terminologie)  Gelijkenissen  Enkele verschillen waarvan merendeel < finaliteit talen – N.B.: niet centraal stellen!

6

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 1) ≠ leerplannen, ≠ benamingen Enkele voorbeelden van verschillen  Noodzakelijke aanvullingen: WAT?  Ned. 1e graad:  Voorwerpen

 Latijn:  Onderwerp  Voorwerpen

 Reden?  Ned.: ° ond., dan wwg/nwg, dan valentie  Lat.: ° valentie van het gezegde

7

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 1) ≠ leerplannen, ≠ benamingen Enkele voorbeelden van verschillen  BWB handelende persoon < leerplan Latijn 1e graad ↨  BWB handelend voorwerp < leerplan Ned. 2e graad

8

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 1) ≠ leerplannen, ≠ benamingen Enkele voorbeelden van verschillen  Ik heb mijn vriendin een bloem gegeven.  Lat.: M.V.  Ned.: M.V.

 Ik heb voor mijn vriendin een bloem gekocht.  I bought my girlfriend a flower.  Lat.: BWB voordeel  Ned.: M.V.  Eng.: M.V. (indirect object)

9

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 1) ≠ leerplannen, ≠ benamingen Enkele voorbeelden van verschillen  WWG:  Lat.: Paris / Helenam abducere / vult. //  WWG = p.v.

 Ned.: Paris / wil / Helena / schaken. //  WWG = p.v. + inf.

10

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 1) ≠ leerplannen, ≠ benamingen Enkele voorbeelden van verschillen  Zin in de directe rede  Lat.: geen bijzin  Ned.: bijzin  Eng.: bijzin  Bv. Senex / dicit /: “Caesarem vidisti!” //  Bv. De oude man / zegt /: “Je / hebt / Caesar / gezien!” //

11

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 1) ≠ leerplannen, ≠ benamingen Enkele voorbeelden van verschillen  BVG en betrekkelijke bijzin  Lat.: in leerplan 1e graad  Ned./Eng.: pas vanaf 2e graad  N.B.: geen BVG in traditionele Engelse grammatica

12

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 1) ≠ leerplannen, ≠ benamingen Enkele voorbeelden van verschillen  Vandaag wil ik niet zwemmen./Hodie natare nolo.  Lat.: BWB  Ned. 1e graad: bepaling (pas BWB vanaf 2e graad)

13

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen”



14

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 2) Taaleigen verschillen door ≠ taalfamilies Gevaar bij moderne talen: lln. vertalen letterlijk vanuit het Nederlands. a) syntaxis:  Eng./Lat.: wwn. bij mekaar  Ned.: tangconstructie  I have heard that story 10 times this morning.  Ik heb dat verhaal 10 keer gehoord deze ochtend.

15

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 2) Taaleigen verschillen door ≠ taalfamilies Gevaar bij moderne talen: lln. vertalen letterlijk vanuit het Nederlands. a) syntaxis:  Woordvolgorde:  Lat.: sterk gestructureerd  Eng.: middelmatig gestructureerd  Ned.: danig vrij gestructureerd  Bv. Ik / dronk / gisteren / een kopje thee / in de Aula.//  Yesterday / I / drank / a cup of tea / in the Aula.// (MPT)  Heri / in Aulā / potiunculam / bibi.//

16

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 2) Taaleigen verschillen door ≠ taalfamilies Gevaar bij moderne talen: lln. vertalen letterlijk vanuit het Nederlands. b) grammatica:  Tijden:  Bv. Ned.: O.T.T.: ik doe NU iets.  ↔ Eng.: present simple (habits, feelings, facts) + present continuous (things happening NOW)

17

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 2) Taaleigen verschillen door ≠ taalfamilies Gevaar bij moderne talen: lln. vertalen letterlijk vanuit het Nederlands. b) grammatica:  Tijden:

18

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 2) Taaleigen verschillen door ≠ taalfamilies

19

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 2) Taaleigen verschillen door ≠ taalfamilies

- hulpwwn. - vd - voor- en natijdigheid

20

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 2) Taaleigen verschillen door ≠ taalfamilies  Belangrijk: nadruk op gemeenschappelijkheid  Leerlingen krijgen meer structuur. (bv. tijden = vormingsgelijkheid)  Verschillen niet negeren. (bv. tijden = betekenisverschil)  Bv. I have done that (= present perfect = nog maar pas) ↔ (Id) feci. (= perfectum; niet noodzakelijk pas gebeurd)

21

I. WAT? - verschillen tussen “schooltalen” 2) Taaleigen verschillen door ≠ taalfamilies  Comparatief / superlatief: gelijkaardige vorming  Groot /  Big /  Magnus /

groter bigger maior

/ / /

grootst biggest maximus

 Opnieuw verschillen:  Ned.: suffix “-(e)r” en “-(e)st” = oneindig, bv. de ongelofelijkste…  Eng.: beperkt tot 1 lettergreep; vanaf 2: more (amazing), most (amazing)

22



23

II. HOE? – omgang met verschillen a) grammatica  Inductief: vanuit voorbeelden  Authentiek materiaal: tekst, maar ook film & geluid.  Aanbreng van nominatief als NDgez. via

 “ecce homo (qui) est faba” 24

II. HOE? – omgang met verschillen a) grammatica  Inductief: vanuit voorbeelden  Authentiek materiaal: tekst, maar ook film & geluid.  Zet om naar andere talen! Bv. second conditional

 “If I were a boy, I’d roll out of bed in the morning and…” 25

II. HOE? – omgang met verschillen a) grammatica  Inductief: vanuit voorbeelden  Heel af en toe mag niet-authentiek materiaal  Zet dit doelbewust in, afgestemd op publiek

26

II. HOE? – omgang met verschillen a) grammatica  Inductief: vanuit voorbeelden  Heel af en toe mag niet-authentiek materiaal  Zet dit doelbewust in, afgestemd op publiek

27

II. HOE? – omgang met verschillen a) grammatica  Ludiek: zowel aanbreng, als vastzetting  Puzzel met verbuigingen

 Vocatieven vermengen met andere naamval(len)

28

II. HOE? – omgang met verschillen a) grammatica  Ludiek: zowel aanbreng, als vastzetting  Voornamelijk 1e graad  “serieuzere” spelvormen 2e en 3e graad:  Oefeningen (schriftelijk) verbeteren via ganzenbord  Vastzetting via waagstuk (slide)

29

II. HOE? – omgang met verschillen b) woordenschat  Opnieuw steeds vanuit authentiek materiaal (teksten/film/audio)  Afdekmethode + werken in kolommen

30

II. HOE? – omgang met verschillen b) woordenschat  Vocpot

31

II. HOE? – omgang met verschillen b) woordenschat  Vocpot:  Eerste vastzetting (thuis)  In de klas:  Pictionary  Time’s up  Integratie in tekst

32

II. HOE? – omgang met verschillen b) woordenschat  2e en 3e graad:  Inoefenen via Teach2000. Voordelen:  Verschillende werkvormen (o.a. Space invaders)

 Statistieken

 HotPotatoes (verschillende vormen / zowel voor voc als grammatica) 33

II. HOE? – omgang met verschillen c) Syntaxis  Body grammar: voordelen  Toont mate van structuur in elke taal  Lln. = continu bezig met taal:  Splitsen in zinsdelen  Impliceren van zinsstructuren  Verwachtingspatroon/spanningsveld duiden

 Nadien: vastzetting op papier

 Tekst verdelen in zinsdelen of zinnen.  Lln. maken de puzzel  Letten op chronologie + bindwoorden

34

Slotwoord

 Spelvormen mogen  Inductie ≠ heilig doel   Grammaticale vastzetting noodzakelijk

 Dril màg/moét  School, maar ook thuis  Schijnbaar onuitputtelijke bron van manieren

35

E pluribus unum - op zoek naar een eenduidige taaldidactiek voor klassieke en moderne talen

Recommend Documents