E M D R | een inleiding Lucinda Meihuizen Wietske Soeteman
GZ-psycholoog Zorgpartners Midden-Holland GZ-psycholoog Pro Persona
[email protected] [email protected]
Wat haal je uit deze workshop
PTSS
Indicatiestelling EMDR: verwijzen naar EMDR therapeut
Enthousiasme mogelijkheden EMDR als behandeling
Enthousiasme voor basisopleiding EMDR 2
EMDR: een inleiding 1. 2. 3. 4. 5. 6.
PTSS EMDR | wat en hoe Werking en Effecten Indicaties en contra-indicaties EMDR en ouderen Opleiding EMDR
3
PARTIËLE
PTSS
OF
COMPLEXE
PTSS
Patiënt is blootgesteld aan een traumatische ervaring. Er doen zich 4 kenmerken voor: 1. Reactie van intense angst, hulpeloosheid of afschuw 2. Voortdurende herbeleving op één of meer manieren: » » » »
Terugkerende zich opdringende herinneringen Terugkerende nachtmerries Herbelevingen: handelen of voelen alsof de gebeurtenis opnieuw plaatsvindt Intens psychisch lijden / fysiologische reactie bij stimuli die lijken op gebeurtenis
3. Aanhoudende vermijding van gerelateerde prikkels of toename van passiviteit 4. Verhoogde prikkelbaarheid » » » » »
Moeite met inslapen of doorslapen Prikkelbaarheid Moeite met concentreren Overmatige waakzaamheid Overdreven schrikreacties
4
PTSS en ouderen Hoe jonger de leeftijd ten tijde van trauma
Hoe meer traumatische gebeurtenissen
Stressvolle levensgebeurtenissen na het trauma
» Secundair traumatisering: sex. Misbruik kerk, tv-beelden oorlog
» Veroudering: balans opmaken en meer piekertijd » En vaak leven lang gezwegen: het geheim
PTSS
1. angst, hulpeloosheid, afschuw 2. herbeleving 3. vermijding prikkels / passiviteit 4. prikkelbaarheid 5
EMDR: een inleiding 1. 2. 3. 4. 5. 6.
PTSS EMDR | wat en hoe Werking en Effecten Indicaties en contra-indicaties EMDR en ouderen Opleiding EMDR
6
FILM | korte introductie op EMDR
Eye Movement Desensitisation Reprocessing wil de beschadigende ervaring desensitiseren. Nieuwe therapie
Uitgangspunt
kenmerk
Van PTSS tot persoonlijkheidsstoornis
doel
•
Beschadigende ervaring
• •
Kort Geprotocolleerde, evidence based behandelprocedure Weinig interactie: doel is proces op gang houden
•
• •
Desensitiseren Andere betekenisverlening
8
EMDR | het proces (1/2) • Therapeut volgt een strikt protocol (voorlezen) • De cliënt beschrijft filmpje van de traumatische gebeurtenis en maakt daar een stilstaand beeld van. Veel lading, heel vervelend moment voor cliënt (vergelijk met exposure) • Cliënt benoemt de gedachte over zichzelf, die bij dit beeld hoort: bv. ik ben waardeloos, ik kan het niet aan om ernaar te kijken, ik ben schuldig • Afleidende stimulus: vingerbeweging (links en rechts, geen ruitenwisser ) • Therapeut vraag naar associaties. Alles is goed (proces) 9
EMDR | het proces (2/2) • Na maximaal 5 minuten terug naar beginplaatje; cliënt geeft lading plaatje aan • Zoeken naar aspect dat lading geeft • Nieuw setje stimuli • Doorgaan tot lading 0 is • Dan positieve gedachte installeren: ik ben goed zoals ik ben, ik ben onschuldig etc.
10
FILM | een praktijkvoorbeeld
EMDR: een inleiding 1. 2. 3. 4. 5. 6.
PTSS EMDR | wat en hoe Werking en Effecten Indicaties en contra-indicaties EMDR en ouderen Opleiding EMDR
12
EMDR | werking • De Werkgeheugentheorie geniet de meeste empirische steun – Werkgeheugentheorie pleit voor gebruik vingerbeweging i.p.v. koptelefoon
13
EMDR is evidence based voor PTSS. EMDR voor posttraumatische stress-stoornis
effectief?
JA in verscheidene gerandomiseerde, gecontroleerde studies vastgesteld.
De Multidisciplinaire richtlijn Angststoornissen, 2003: ‘’EMDR is één van de meest in aanmerking komende psychologische interventies bij PTSS. De methode is effectief en wordt door zijn aard door veel patiënten en therapeuten als relatief weinig emotioneel belastend ervaren”.
14
Effecten EMDR in de praktijk | korte termijn In de spreekkamer: • Hoofdpijn • Moeheid • Licht in hoofd • Plaatje verdwijnt/vager • Ontspanning/opluchting • Hoop
15
Effecten EMDR in de praktijk | langere termijn
• Geen spanning meer bij nare ‘plaatje’ en daarmee verdwijnen/verminderen klachten (verlies lading) • Ontstaan nieuwe inzichten/gedachten • Nieuwe herinneringen 16
EMDR: een inleiding 1. 2. 3. 4. 5. 6.
PTSS EMDR | wat en hoe Werking en Effecten Indicaties en contra-indicaties EMDR en ouderen Opleiding EMDR
17
Indicaties EMDR • • • • •
angst: paniekstoornis, sociale angst, fobie rouw (schuld) partiële PTSS PTSS (vaak gekoppeld aan eenmalig trauma) complexe PTSS (meervoudig trauma)
18
Contra-indicaties EMDR • • • •
Actuele stressor/onveiligheid continueert Overmatig gebruik van sederende medicatie/alcohol Onvoldoende pijn kunnen verdragen Cliënt durft (nog) niet geheel eerlijk/open te zijn
19
EMDR: een inleiding 1. 2. 3. 4. 5. 6.
PTSS EMDR | wat en hoe Werking en Effecten Indicaties en contra-indicaties EMDR en ouderen Opleiding EMDR
20
EMDR en… ouderen • • • • • • •
•
Een leven lang = veel filmlades: goed zoeken Sociale steun en afleiding: aandacht voor hebben Exposure effect: grote stap Aanpassing tempo oogbeweging en herstellen oogbeweging Andere vormen van afleiding Meer vermijdend, ook tijdens EMDR Ouderen staan niet stil bij betekenis van effect EMDR: gelijk normaal dat klachten verdwenen zijn EMDR kan ook bij ouderen met beperkte IQ toegepast worden
EMDR en… dementie Er is weinig (wetenschappelijke) ervaring. Kansen en mogelijkheden verdienen onderzoek.
21
FILM | een praktijkvoorbeeld
Casuïstiek | welke patiënt/bewoner ga je aanmelden voor EMDR?
23
EMDR: een inleiding 1. 2. 3. 4. 5. 6.
PTSS EMDR | wat en hoe Werking en Effecten Indicaties en contra-indicaties EMDR en ouderen Opleiding EMDR
24
Zelf behandelen met EMDR? Leuk! • Opleiding via EMDR vereniging Nederland: www.emdr.nl • De erkende EMDR-opleiding is voor GZ psychologen, psychotherapeuten en psychiaters • Een basisopleiding van 4 dagen • Vervolgens supervisie, daarna vervolgopleiding van 4 dagen
25
De hoofdpunten uit deze workshop
PTSS
Indicatiestelling EMDR: verwijzen naar EMDR therapeut
Enthousiasme mogelijkheden EMDR als behandeling
Enthousiasme voor basisopleiding EMDR 26
Bedankt voor jullie aandacht!
E M D R | een inleiding Lucinda Meihuizen GZ-psycholoog Zorgpartners Midden-Holland
[email protected]
Wietske Soeteman GZ-psycholoog Pro Persona
[email protected]