DUURZAAMHEID NOTA. Duurzaamheid in de gemeente Aalten. Archiefexemplaar

Archiefexemplaar

NOTA DUURZAAMHEID

Duurzaamheid in de gemeente Aalten

Auteur Hans Eskes Functie Beleidsadviseur Datum 16 oktober 2015 Versienummer 2015-1

NOTA DUURZAAMHEID;


Inhoudsopgave SAMENVATTING

3

1

INLEIDING

4

2

BESTAAND BELEID RIJK, PROVINCIE, REGIO, GEMEENTE

5

3

CONCRETE AKTIES EN RESULTATEN

7

4

ENERGIEVERBRUIK EN CO2-UITSTOOT GEMEENTE AALTEN

9

5

BELEID AALTEN

10

6

SPEERPUNTEN ENERGIE BESPAREN EN DUURZAME ENERGIE

11

7

WONINGEN

12

8

BEDRIJVEN

17

9

AFVAL

18

10

DUURZAME ENERGIEPRODUCTIE, ENERGIETRANSITIE

19

11

DE GEMEENTE..

22

Afkortingen/begrippen

29

Bijlage 1: Uitvoeringsagenda Duurzaamheid gemeente Aalten

2 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;


SAMENVATTING In deze Nota duurzaamheid is aangegeven hoe de gemeente de komende jaren invulling wil geven aan duurzaamheid. De gemeente Aalten heeft het akkoord van Groenlo ondertekend en daarmee regionaal (achterhoek) ingezet op energieneutraliteit in 2030. Dat betekent dat in 2030 alle energie die wordt verbruikt duurzaam wordt opgewekt. 3

Het energieverbruik in de gemeente Aalten bedraagt circa 25,6 miljoen m aardgas en circa 101,2 gWh elektriciteit. Samen met het energieverbruik voor mobiliteit en afvalverbranding is de CO 2-uitstoot van de gemeente Aalten circa 155 kiloton per jaar. De gemeente kiest er voor om het duurzaamheidbeleid te richten op concrete prestaties, in concrete vermindering van de CO2-uitstoot. Dit vanuit de overtuiging dat dát nodig is om resultaat te behalen in de beperking van de klimaatverandering/temperatuurstijging. De focus ligt op energiebesparing en opwekking duurzame energie, omdat hiermee op korte termijn de grootste winst is te behalen. De sectoren waarop zal worden ingezet zijn: woningen, bedrijven, duurzame energieproductie en de eigen organisatie. In de nota is een uitvoeringsagenda opgenomen met duurzaamheidsprojecten met concrete resultaten en vermindering CO2-uitstoot.

3 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;

1


INLEIDING

Het klimaat op aarde verandert. Dat is voornamelijk het gevolg van menselijk handelen. De grootste oorzaak van klimaatverandering is de verbranding van fossiele brandstoffen waardoor koolstofdioxide (CO2) ontstaat. Dit veroorzaakt het ‘broeikaseffect’. De gemiddelde temperatuur op aarde wordt hoger, de kans op periodes van extreme hitte, koude, droogte en neerslag neemt toe, ook in de vorm van zware (tropische) stormen. Het wereldwijd groeiende energieverbruik leidt niet alleen tot klimaatverandering maar ook tot uitputting van de beperkte voorraad fossiele brandstoffen, zoals aardolie en aardgas. De gemeente Aalten wil een bijdrage leveren aan het terugdringen van klimaatverandering door in te zetten op duurzaamheid. Deze Nota Duurzaamheid laat de inzet zien van de gemeente Aalten in de verduurzaming van de samenleving, geeft speerpunten en belangrijkste acties weer van de gemeente. De gemeente Aalten neemt verantwoordelijkheid in het klimaat- en energievraagstuk en ziet investering in duurzaamheid ook als een kans voor economische groei. Op deze manier leveren wij een bijdrage aan de vermindering van de opwarming van de aarde.

4 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;

2


BESTAAND BELEID RIJK, PROVINCIE, REGIO, GEMEENTE

Energieakkoord In september 2013 is op rijksniveau het ‘Energieakkoord voor duurzame groei’ gesloten. Dit akkoord geeft invulling aan de bereidheid van velen om zich in te zetten voor de verduurzaming van onze samenleving en economie. Ruim veertig partijen, waaronder de overheid gaan de komende jaren fors investeren in energiebesparing en hernieuwbare energieopwekking. Het Energieakkoord is daarom niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de Nederlandse economie. Doelstelling Energieakkoord Het energieakkoord voor duurzame groei wil een krachtige impuls geven aan de economie en het mogelijk maken om grote stappen te zetten richting een energievoorziening die in 2050 volledig klimaatneutraal is Partijen zetten zich in om het volgende te realiseren: ● ● ● ● ●

Een besparing van het finale energieverbruik met gemiddeld 1,5 procent per jaar. 100 PetaJoule aan besparing in het finale energieverbruik van Nederland per 2020. Een toename van het aandeel van hernieuwbare energieopwekking (nu 4 procent) naar 14 procent in 2020. Een verdere stijging van dit aandeel naar 16 procent in 2023. Ten minste 15.000 voltijdbanen, voor een belangrijk deel in de eerstkomende jaren te creëren.

Partijen dienen tot 2020 ten minste het volgende te realiseren: ● De doelstellingen uit de Europese energie-efficiëntie richtlijn (EED)1, de herziening van de richtlijn energieprestatie van gebouwen (EPBD)2 en de richtlijn Ecodesign3; ● De doelstellingen uit de convenanten voor energiebesparing in de gebouwde omgeving, te weten: - bestaande bouw: 300.000 bestaande woningen en andere gebouwen per jaar minimaal twee labelstappen laten maken; - nieuwbouw: bijna-energieneutraal vanaf 2020 (en vanaf 2018 reeds voor overheidsgebouwen) conform EPBD-richtlijn (Europese Energy Performance of Buildings Directive); - huur: gemiddeld label B in de sociale verhuur en minimaal label C voor 80% van de particuliere verhuur in 2020. Energietransitie op provinciaal niveau De provincie Gelderland wil koploper zijn als het gaat om de energietransitie. Daarbij zoekt zij de nauwe samenwerking met bedrijven, bewoners en instellingen. De provincie wil daarbij vooral samenwerking aanjagen en initiatieven stimuleren. De belangrijkste punten uit het Gelderse transitiebeleid zijn: ● Aansluiten bij de Europese doelen; ● Inzetten op energiebesparing; ● Inzetten op een brede mix van hernieuwbare energie; ● Innovatie en kennisontwikkeling; ● Versterken van de sectoren EMT (energie- en milieutechnologie) en biobased economy; ● Inzetten op regionale energieopwekking; ● Betrekken van ruimtelijke inrichting en kwaliteit bij energietransitie. De provincie streeft naar 14 % hernieuwbare energie en 20 % energiebesparing in 2020 ten opzichte van 2010. Daarnaast wil de provincie in 2050 energieneutraal zijn. Gelders energieakkoord In de geest van het nationaal energieakkoord hebben de Gelderse Milieufederatie, Alliander en het Klimaatverbond in afstemming met de provincie Gelderland, het initiatief genomen een Gelders energieakkoord op te stellen. Het Gelders energieakkoord is in maart 2015 ondertekend door gemeenten, waterschappen, bedrijfsleven en maatschappelijk middenveld. Het akkoord moet leiden tot een concreet uitvoeringsplan met bijbehorende middelen. Op dit moment is er een concept uitvoeringsplan Gelders Energieakkoord bekend.

5 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;


De Achterhoek Akkoord van Groenlo/Achterhoek 2020 Om klimaat en duurzaamheid op de politieke agenda te krijgen is in 2009 het Akkoord van Groenlo (AvG) opgesteld. Dit akkoord is destijds niet ondertekend door de gemeente Aalten. De ambitie om energieneutraliteit in 2030 na te streven, is overgenomen in de Achterhoek Agenda 2020. De projecten die aan deze ambitie moeten bijdragen zijn vastgelegd in het Achterhoeks regiocontract:  De oprichting van de Achterhoekse Groene Energie Maatschappij (AGEM)  Een haalbaarheidsstudie naar een regiodekkend biogasnetwerk: Structuurvisie Biogastransitie Achterhoek;  Verduurzaming van de bestaande woningvoorraad door oprichting van de stichting Achterhoek Duurzaam Verbouwen (ADV). Halverwege 2013 is het Akkoord van Groenlo nieuw leven ingeblazen. Op 27 november 2013 ondertekenden alle acht Achterhoekse gemeenten het Akkoord van Groenlo 2013 (AvG’13).

AKKOORD VAN GROENLO 2013 e

Tijdens de conferentie op 27 november 2013, 4 jaar na het 1 akkoord van Groenlo in 2009, verklaren de acht gemeenten van de Regio Achterhoek:   

Vastbesloten te zijn zich te blijven inzetten voor de realisatie van de duurzaamheidsdoelstelling uit de Achterhoek Agenda 2020; Een duidelijke visie te hebben over duurzaamheid waarin de energietransitie een belangrijke impuls is voor de economische ontwikkeling van de Achterhoek; Te streven naar een energie-neutrale Achterhoek in 2030 door inzet op grootschalige energiebesparing en productie van hernieuwbare energie

De rol van gemeenten is:  Bestaande initiatieven blijvend ondersteunen en succesvol maken, zoals: o De Achterhoekse Groene Energie Maatschappij voor de levering van duurzame energie, de ontwikkeling en exploitatie van lokale groene energieproductie en energiebesparing; o Stichting Achterhoek Duurzaam Verbouwen voor de hulp aan woningeigenaren, huurders en ondernemers om gebouwen te verduurzamen;  Faciliteren en verbinden van nieuwe duurzame initiatieven uit de samenleving (burgers, bedrijven, organisaties);  Op lokaal niveau duurzame projecten uitvoeren en de samenwerking zoeken met bedrijven, burgers en organisaties;  Monitoren van duurzaamheidsdoelstellingen.

De acht Achterhoekse gemeenten hebben een gezamenlijke ambitie als het gaat om de ambitie ‘energieneutraal in 2030’. Het ontbreekt echter nog aan een gezamenlijk plan om deze ambitie ook daadwerkelijk te bereiken.

6 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;

3


CONCRETE AKTIES EN RESULTATEN

Regio Achterhoek Om energieneutraliteit te bereiken zijn de AGEM en ADV opgericht. Coöperatieve Achterhoekse Groene Energie Maatschappij (AGEM) De acht Achterhoekse gemeenten samen hebben in 2013 de coöperatieve Achterhoekse Groene Energie Maatschappij AGEM opgericht. AGEM werkt voor de Achterhoekse gemeenten aan een energieneutrale Achterhoek en richt zich hoofdzakelijk op groene energie opwekkingsprojecten en het leveren van (achterhoekse) groene energie in de Achterhoek. Als leverancier van energie zorgt AGEM er voor dat de lokaal opgewekte energie bij de Achterhoekers en de Achterhoekse organisaties en bedrijven terecht komt. In combinatie met de energielevering kunnen ook extra diensten worden aangeboden zoals het afbetalen van isolatie via de energierekening, zodat meer mensen energie kunnen gaan besparen. Stichting Achterhoek Duurzaam Verbouwen (ADV) De acht Achterhoekse gemeenten hebben samen met de regio Achterhoek, de provincie Gelderland, Bouwend Nederland, de Achterhoekse corporaties en verschillende onderwijs instellingen de Stichting Achterhoek Duurzaam Verbouwen (ADV) opgericht. Dit met als doel om bestaande gebouwen in de Achterhoek energiezuiniger te maken en te verduurzamen. ADV werkt samen met vakkundige en betrouwbare partijen. Deze partijen zijn gekwalificeerde partners voor ontwerp, bouw, advies en installaties gericht op verduurzamen en besparen. ADV heeft daarmee de nodige kennis in huis en kan, als onafhankelijke netwerkorganisatie, helpen en adviseren. Energieplein Aalten Vijftien bedrijven die duurzaam en energiezuinig (ver)bouwen, en energiebesparing hoog in het vaandel hebben staan, hebben samen het Energieplein Aalten opgericht. Inwoners van Aalten en omgeving, die hun woning duurzaam willen aanpassen kunnen hier terecht voor alle informatie, antwoorden en producten over energiebesparing, energieopwekking en duurzaamheid in huis. Achterhoek Bespaart. De provincie Gelderland heeft voor de gemeente Aalten € 150.000 voor de periode 2009 t/m 2012 en € 300.000 voor 2013-2015 beschikbaar gesteld aan huiseigenaren in de gemeente Aalten voor het treffen van energiebesparende maatregelen aan de eigen woning. De gemeente Aalten heeft de subsidieaanvragen afgehandeld en de subsidie uitbetaald aan de woningeigenaren. In de gemeente Aalten zijn tot nu toe 1000 woningen met subsidie geïsoleerd. Dit is 9 % van de totale woningvoorraad in de gemeente Aalten. Er is geen beeld van hoeveel woningen zijn geïsoleerd zonder subsidie. Aantal subsidies

Aantal maatregelen HR++ glas

Gevelisolatie

Vloerisolatie

Dakisolatie

Achterhoek Bespaart jaargang

2009

92

124

56

16

10

20

€ 17.900

130.724

2010

93

112

41

20

6

9

€ 18.100

87.610

270 435 112 1002

270 536 297 1339

199 106 305

134 160 101 431

39 81 40 176

97 96 50 272

€ 121.063 € 178.308 € 74.782 € 410.153

450.577 424.091 252.580 1.345.582

2011+2012 2013+2014 2015 TOTAAL Tabel 1:

7 - 28

Uitgekeerde subsidie

Besparing CO2 in kg/jr

Resultaten Achterhoek Bespaart (15 november 2015)

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;


Gemiddeld wordt met iedere ‘gesubsideerde’ aanpassing van de woning zo’n 1230 kg.CO2 bespaard. Omdat het de schil van de woning betreft is dit een besparing op warmteverlies; aardgasverbruik. Volgens de 3 3 berekeningen van AB is dit 1230 kg.CO2 / 1,78 = 690 m aardgas. Bij een gemiddeld verbruik van 1280 m aardgas per huishouden (waarvan ca 75% voor verwarming) lijkt deze berekende besparing wat aan de hoge kant. Een dergelijke mooie score zou wel terug moeten kunnen worden gezien in het aardgasverbruik. Dat is niet het geval. Wanneer het wel juist is, is door ‘Achterhoek Bespaart’ ongeveer 2,2 % bespaard op het particulier aardgasverbruik in Aalten en 0,7 % op de totale CO2-uitstoot van de gemeente Aalten. 3

614.046 m --------------------- = 0,022 3 28.524.207 m Duurzaamheidslening In 2012 heeft de gemeente Aalten de SVn Duurzaamheidslening ingevoerd. De Duurzaamheidslening is een laagrentende lening die woningeigenaren kunnen inzetten voor het realiseren van energiebesparende maatregelen aan hun woning en voor de opwekking van energie met behulp van zonnepanelen. 13 woningeigenaren hebben van deze regeling gebruik gemaakt. Het maximale budget was bereikt. Daarnaast hebben deze leners voor een deel (niet voor zonnepanelen) ook gebruik gemaakt van Achterhoek Bespaart. De stimuleringsregeling heeft geleid tot het treffen van energiebesparende maatregelen en opwekking zonneenergie en heeft een besparing van circa 45.000 kg.CO2 opgeleverd. Dat is circa 0,003 % van de totale CO2-uitstoot van de gemeente Aalten

8 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;


4 ENERGIEVERBRUIK EN CO2-UITSTOOT GEMEENTE AALTEN Voor het opstellen van duurzaamheidbeleid of het uitspreken van ambities en doelen op het gebied van klimaat is het goed om de omvang van de opgave in beeld te hebben. Hoeveel energie wordt er in de gemeente Aalten verbruikt en wat is de huidige CO2-emissie? In tabel 1 is het energieverbruik in de gemeente Aalten weergegeven. GEMEENTE AALTEN Jaar 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Tabel 2:

Particulieren (woningen) 3

Totaal (particulier en zakelijk) 3

Aardgas (m ) Electra (kWh) Aardgas (m ) Electra (kWh) CO2 (kg) 15.521.915 30.068.974 30.965.325 108.228.064 118.972.838 15.166.802 29.865.068 30.416.505 110.456.623 119.311.969 15.182.533 30.262.938 30.275.229 112.441.106 120.230.162 14.247.786 29.156.664 28.524.207 110.909.543 116.209.720 14.624.084 33.219.804 28.090.041 107.003.634 113.132.417 13.892.283 29.140.913 26.398.868 101.201.923 106.111.006 Elektriciteit- en gasverbruik gemeente Aalten (bron: ‘Energie in Beeld’, Liander).

Energieverbruik is niet alleen het verbruik van geleverd aardgas en elektriciteit. Mobiliteit heeft ook een hoog energieverbruik en daarmee CO2-emissie. Specifieke cijfers voor de Aaltense mobiliteit zijn opgenomen in de klimaatmonitor van Rijkswaterstaat (tabel 3) GEMEENTE AALTEN

2009 2010 2011 2012 Kton CO2 Kton CO2 Kton CO2 Kton CO2 Wegverkeer 34,9 32,1 31,1 29,0 Railverkeer 1,4 1,5 1,4 1,5 Mobiele werktuigen 5,9 5,8 6,0 5,8 Totaal 42,2 39,4 38,5 36,3 Tabel 3: CO2-emissie in de gemeente Aalten (Bron: CBS)

2013 Kton CO2 27,8 1,5 6,1 35,4

Ook (huishoudelijk) afval leidt tot uitstoot van CO2. Een deel van het huishoudelijk afval wordt verbrand. In 2013 gaf het ingezamelde en verbrande huishoudelijk afval van Aalten een CO2-emissie van circa 6.356 ton CO2 (6,4 Kton CO2).

De totale uitstoot van CO2 in de gemeente Aalten bedraagt circa 155 Kiloton (155.000.000 kg)

9 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;

5


BELEID AALTEN

Aalten klimaatneutraal in ….. De gemeente Aalten wil op termijn klimaatneutraal worden. Klimaatneutraliteit betekent dat alle energie die in de gemeente wordt verbruikt duurzaam is. Om dit te bereiken moet worden ingezet op vermindering van het huidige energieverbruik (niet verbruiken), besparing op energie (zuiniger omgaan) en voor het restant toepassen van hernieuwbare energie. Wanneer dit is bereikt kan worden gesteld dat de gemeente Aalten energieneutraal is. Streven naar energieneutraliteit in de gemeente Aalten betekent dat de gemeente als het ware zelfvoorzienend is: alle benodigde energie wordt in de gemeente opgewekt. Aalten heeft samen met de Achterhoek ingezet op energieneutraliteit van de Achterhoek in het jaar 2030. Rijk en provincie Gelderland gaan voor 2050. Het milieuprogramma van de VN (UNEP) gaat er van uit dat tussen 2055 en 2070 koolstofneutraliteit kan worden bereikt. Het uitspreken van een jaar waarin de gemeente energieneutraal wil zijn geeft een stimulans voor het ondernemen van concrete acties zoals, het treffen van isolatiemaatregelen, opwekking faciliteren. In het streven naar het zijn van energieneutrale (of CO 2-neutrale, of klimaatneutrale) gemeente, is het mogelijk om alleen naar de eigen gemeente te kijken. Deze nota geeft aan welke doelstellingen de gemeente nastreeft en welke activiteiten de gemeente de komende jaren wil uitvoeren om een stap in de aangegeven richting te zetten. De komende jaren wil de gemeente Aalten vooral inzetten op energiebesparing en opwekken van duurzame energie. Dit wil niet zeggen dat de duurzaamheidaspecten in andere beleidsvelden niet zullen worden meegenomen. De gemeente zal zich de komende jaren focussen op woningen, bedrijven, duurzame energie en de eigen organisatie. Hierbij zal rekening worden gehouden met het SER-Energieakkoord, het Gelders energieakkoord, de Achterhoekse aanpak Wij willen de duurzaamheidsdoelen kwantificeren in concrete prestaties. In concrete vermindering van de CO 2uitstoot, daar waar het feitelijk om gaat.

10 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;

6


SPEERPUNTEN ENERGIE BESPAREN EN DUURZAME ENERGIE

De gemeente Aalten zal zich gaan richten op: Woningen: ● Verduurzamen bestaande woningen ● Energieneutraal bouwen van nieuwe woningen (of zo dicht mogelijk bij energieneutraal) ● Verduurzaming van woningen van corporaties Bedrijven: ● Verduurzamen bedrijven Productie duurzame energie: ● Vergroting aandeel duurzame energie ● In ruimtelijke plannen mogelijkheden creëren voor duurzame energie ● Stimuleren initiatieven voor duurzame energieproductie Eigen organisatie: Verduurzamen gemeentelijke gebouwen in eigendom en op afstand: ● Nieuwe gemeentelijke gebouwen minimaal 50% energiezuiniger bouwen ● In- en uitvoeren van het energiemanagementsysteem ● Verduurzamen openbare verlichting ● Verduurzaming wagenpark ● Duurzaam inkopen

Energiebesparing of vermijden van energieverbruik is wel een doelstelling die binnen het eigen gebied gerealiseerd kan en moet worden.

11 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;

7


WONINGEN

Energieloket De gebouwde omgeving is één van de belangrijkste onderdelen van het SER-Energieakkoord. De focus ligt met name op de particuliere woningeigenaar. Voor de uitvoering van dit deelprogramma is door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een ondersteuningsstructuur opgezet voor lokale en regionale energiebesparing en opwekking. Hiervoor heeft het Ministerie van Binnenlandse Zaken voor de periode 2014-2016 aan de VNG een subsidiebijdrage beschikbaar gesteld van € 15 miljoen. Dit bedrag wordt met name ingezet voor regionale ondersteuning en voor expertise- en competentieontwikkeling. Samen met 7 andere Achterhoekse gemeenten is een aanvraag ingediend voor het ondersteuningsbedrag. Dat is inmiddels toegekend en inmiddels is het (verduursaam)energieloket, waar burgers met hun vragen terecht kunnen, ingericht. Het loket is hèt aanspreekpunt in de Achterhoek waar inwoners terecht kunt met al hun vragen over energiebesparing, opwekking van duurzame energie en wooncomfort. Verduurzamen bestaande woningen Energiebesparing verhoogt het wooncomfort en verbetert de waarde en kwaliteit van de Aaltense woningvoorraad. Woningeigenaren (woningcorporaties en particuliere eigenaren) zijn zelf verantwoordelijk voor het doorvoeren van energiebesparende maatregelen. De gemeente wil eigenaren stimuleren tot het doen van investeringen in de energieprestaties van hun bezit. Dit betekent dat de gemeente zich wil richten op de volgende categorieën: 1. de bestaande particuliere woningen; 2. de woningen van corporaties; 3. de nieuw te bouwen woningen. Bestaande particuliere woningen In de gemeente Aalten bevinden zich ca 11.770 woningen. Het betreft woningen van diverse types en bouwjaren. Het grootste gedeelte, 8500 woningen, is in particulier eigendom, circa 2300 woningen behoren toe aan woningcorporaties. Overige woningen, circa 10%, zijn in bezit van ‘kleine’ verhuurders. Het merendeel van de woningen is gebouwd vóór 1988 (8.782 woningen: 75%), een periode waarin concrete regelgeving en voorschriften met betrekking tot isolatie ontbrak. Als gevolg hiervan heeft deze bestaande woningvoorraad energiereductiepotentieel. Warmte Bij het verduurzamen van de bestaande woningvoorraad wordt in eerste instantie gekeken naar woningen die gebouwd zijn vóór 1983. Deze woningen zijn gebouwd in een tijd dat warmte-isolatie van woningen nog niet veel aandacht had. Bij deze categorie kan de meeste (warmte)energie worden bespaard. Vanaf 1983 werden huizen veelal wel goed geïsoleerd bij de bouw. 3

Er wordt jaarlijks ca 14,5 miljoen m aardgas verbruikt in huishoudens in de gemeente Aalten. Hiervan wordt 7075% verbruikt voor verwarming. Het restant wordt verbruikt voor warm water, koken ed. Dat betekent dat 10,9 3 miljoen m aardgas (19,4 Kton CO2) het maximaal haalbare besparingspotentieel is bij woningisolatie. Dat wil zeggen wanneer er voor verwarming geen energie meer nodig dit de maximale besparing is. Dit is 10% van het totale energieverbruik in de gemeente Aalten. In het algemeen is het beter isoleren van een woning in de ‘groene labels’ minder rendabel. De kosten van het treffen van maatregelen zijn hoog in verhouding tot de te bereiken energiebesparing.

12 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;


Energielabels

Energielabel

Energielabels Dinxperlo

Energielabels De Heurne en Bredevoort

13 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;


Energielabels IJzerlo, Lintelo, Barlo, Haart.

Energielabels Aalten

14 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;


In de bebouwde kommen van Aalten, Dinxperlo en Bredevoort zijn in de wat oudere wijken de meeste woningen met oranje-rode energielabels te vinden. In het algemeen is dat minder dan een derde van de woningen in de betreffende kommen. In het buitengebied is het aantal woningen met een oranje-rood energielabel hoog, bijna 90%. De energielabelgegevens zijn mogelijk niet geheel juist omdat het de ‘voorlopige energielabels’ betreft die zijn gebaseerd op het bouwjaar, het oppervlak en de soort woning. Reeds uitgevoerde verduurzamingmaatregelen, zoals uit Achterhoek Bespaart, zijn hierin niet goed meegenomen. Het werkelijke beeld zal daarom wat gunstiger (groener) zijn in de zin dat de woningen beter geïsoleerd zijn dan hier is aangenomen. Elektriciteit Het elektriciteitverbruik is nauwelijks afhankelijk van de leeftijd van een woning. Het aantal bewoners van een woning is daarin van grote invloed. Besparen op het verbruik van elektriciteit is ook lastig. Elektrische apparatuur wordt nog wel wat zuiniger, maar de grootste stappen zijn hierin al wel gezet. Verandering van het verbruiksgedrag kan nog wel wat besparing opleven maar dat levert in verhouding niet veel op. Het opwekken van hernieuwbare energie (elektriciteit) ligt meer voor de hand. Dit kan in de bebouwde omgeving vooral door plaatsing van zonnepanelen. Vrijwel alle woningen in de gemeente Aalten zijn geschikt voor het plaatsen van zonnepanelen. Bron: www.Zonatlas.nl Het is niet bekend hoeveel zonnepanelen in de gemeente Aalten al zijn geplaatst en hoeveel energie daarmee wordt opgewekt. In de beschikbare jaarlijkse verbruikcijfers van elektriciteit is opwek niet goed terug te vinden. Met behulp van o.a. luchtfoto’s is een schatting gemaakt van het aantal woningen dat is voorzien van zonnepanelen. Vooral in 2015 heeft de plaatsing van zonnepanelen bij particulieren een vlucht genomen. Het aantal woningen in de gemeente met zonnepanelen is geschat op 5%. In het algemeen wordt met zonnepanelen ongeveer het jaarverbruik van de betreffende woning aan elektriciteit opgewekt. Het gemiddeld elektriciteitsverbruik van de huishoudens in de gemeente Aalten bedraagt bijna 3.000 kWh per jaar. Dat zou betekenen dat 0,05 x 11770 (huishoudens) x 3.000 (gem. jaarverbruik) = 1,75 gWh duurzaam wordt opgewekt. Dat is een besparing van 930 ton.CO2/jaar. Het energiezuiniger maken van de bestaande woningvoorraad levert geen grote sprong in de vermindering van het totale energieverbruik in de gemeente. Er moeten grote inspanningen, ook in geld, worden geleverd voor betrekkelijk klein resultaat in concrete energiebesparing/beperking CO2-uitstoot. Een rekenvoorbeeld maakt dit duidelijk. In dit voorbeeld wordt er van uit gegaan dat bij de helft van de woningen in de gemeente Aalten (oranje/rood energielabel) door het treffen van isolatiemaatregelen het gasverbruik met 20% wordt verminderd. Voor het verminderen van het gasverbruik van een woning met 20% moeten er wel flink worden aangepakt. Dit betekent meer dan bijv. alleen het vervangen van vensterglas door HR++-glas.. Er moet ook sprake zijn van gevelisolatie, en/of isolatie van dak en/of vloer. Een immense operatie voor 5500 woningen. Wanneer er van wordt uitgegaan dat deze matig geïsoleerde woningen twee keer het gasverbruik van de gemiddelde Aaltense woning (2.560 m3) hebben wordt met een 20% lager aardgasverbruik 2,9 miljoen m3 aardgas bespaart. Dat komt overeen met een besparing van 5,2 KTon CO2. Dat is een besparing van slechts 3,3 % op de totale CO2-uitstoot in de gemeente Aalten. Dit betekent niet dat een inspanning op het verduurzamen van de bestaande woningvoorraad zinloos is. Comfortverbetering en werkgelegenheid is ook van belang. Uit rendementsoverwegingen (kosten versus vermeden CO2-uitstoot) is het mogelijk niet het meest zinvolle om te doen.

Energiebespaarlening/duurzaamheidslening Voor een groot aantal woningeigenaren van een relatief oude, en matig geïsoleerde, woning kunnen energiebeparende maatregelen en/of locale energieopwekking niet uit eigen middelen bekostigen. De energiebespaarlening is een laagrentende lening bij het Rijk die ingezet kan worden voor woningaanpassing. Net als de 7 andere achterhoekse gemeenten gaat de gemeente Aalten in 2016 de duurzaamheidslening (her)invoeren. Deze duurzaamheidslening kent een opzet met andere (iets lagere) rentepercentages en voorwaarden dan de (rijks)energiebespaarlening. De aanleg van zonnepanelen kan voor 100% ipv maximaal 75% in de energiebespaarlening.. Afhankelijk van het gekozen budget (minimaal € 200.000) en het aantal deelnemers wordt een besparing op op de CO2-uitstoot bereikt. De besparing is maximaal pakweg 4500 kg.CO2 per woning. Bij 10 leningen is dat wordt pakweg 45.000 kg.CO2 bespaart. Dat is 0,003 % van de Aaltense CO2-uitstoot.

15 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;


De woningen van corporaties De corporatie (de Woonplaats) bezit veel oudere woningen die voor een deel nog een relatief ongunstig energielabel hebben, met naar verhouding hoge woonlasten. De gemeente maakt in 2015 afspraken met woningcorporaties over energiebesparende maatregelen voor hun bezit. De toezegging van de corporatiesector in het SER Energieakkoord om het corporatiebezit in 2020 gemiddeld op niveau Label B te hebben, is uitgangspunt. Er is subsidie mogelijk, afhankelijk van het aantal labelstappen dat wordt gemaakt tot een maximum van 4.500 per woning en 7,5 miljoen per verhuurder. De gemeente ziet ‘Nul op de meter-woningen’ (NOM) als een optie om de bestaande woningvoorraad te verbeteren. Elders in het land worden al projecten uitgevoerd. Het concept kent twee principes: ten eerste garandeert het bouwbedrijf dat de woning na verbouwing geen energierekening meer heeft. Door die garantie kan de energierekening worden ingezet om de verduurzaming van de woning te financieren. Dit leidt tot de extra investeringsruimte. Ten tweede is de aanname dat door grote aantallen woningen aan te pakken bouwers een grote standaardisatieslag kunnen maken en veel energie- en renovatiemaatregelen kunnen prefabriceren. De kosten van de maatregelen zullen daardoor dalen. Nieuwe woningen De gemeente wil stimuleren dat nieuw te bouwen woningen zoveel mogelijk energieneutraal of zo energiezuinig mogelijk worden gebouwd. Ten eerste omdat bij nieuwbouw hiervoor de meeste kansen liggen en ten tweede om te voorkomen dat in de toekomst men op enig moment weer maatregelen moet nemen om bijvoorbeeld te voldoen aan de dan geldende regelgeving. Het Bouwbesluit Woningwet bevat een energieprestatienorm (EPN). De huidige norm van 0,6 betekent dat op dit moment woningen al relatief energiezuinig gebouwd worden. In 2015 is een aanscherping van de eis voorzien tot een EPC lager of gelijk aan 0,4 voor woningen. Het bouwbesluit stelt dat vanaf 2020 de norm voor nieuwbouw energieneutraal is. Ter nuancering is het hierbij goed te realiseren dat nieuwbouwproductie maar een heel beperkt onderdeel uitmaakt van de totale woningvoorraad in de gemeente Aalten. Ook in de komende jaren zal het aantal nieuw te bouwen woningen naar verwachting laag blijven. De gemeente wil dat de nieuwe woningen zo veel mogelijk energieneutraal worden gebouwd. Hierbij zal zij echter terdege rekening houden met de ontwikkelingen in de markt. Daarom zullen op dit moment bij verkoop van bouwgrond (privaatrechtelijk) geen aanvullende strengere energieprestatie-eisen worden opgelegd. De verdere snelle energieverduurzaming van de nieuwbouwsector wordt door de rijksregelgeving al geborgd. Reguleren en handhaven: Aalten controleert steekproefsgewijs de afgesproken energieprestaties bij oplevering d.m.v. het beoordelen van EPC rapporten en controle op de bouwplaats.

16 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;

8


BEDRIJVEN

Het energieverbruik van de bedrijven in de gemeente Aalten (zonder mobiliteit) bedraagt circa 72.000.000 kWh en 3 12.500.000 m aardgas. Voor bedrijven zijn duurzame oplossingen voor mens, milieu, markt en maatschappij in de positionering steeds belangrijker geworden. Duurzame ambities doen er toe. Daarmee wordt duurzaamheid een onderdeel van de bedrijfsvoering. Doelstellingen die het bedrijfsleven formuleert worden gekoppeld aan aantoonbare bijdragen. Of het nu gaat om duurzame inkoop, het verminderen van CO2-uitstoot door bijvoorbeeld vergroening van het wagenpark, energiereductie of gebruik van hernieuwbare energie. Maar er is meer dan het uitvoeren van maatregelen op bedrijfsniveau. Het ontsluiten van kennis en het samenwerken in het streven naar duurzaamheid brengt een versnelling teweeg. Controles energiebesparende maatregelen bij bedrijven (Wet milieubeheer) Het doel is om het energiebesparingpotentieel van bedrijven te verzilveren. Dat kan bereikt worden door bij bedrijven met een relevant energiegebruik te controleren of er voldoende is gedaan aan energiebesparing. Er geldt een wettelijke verplichting om energiemaatregelen toe te passen indien een bedrijf jaarlijks meer verbruikt dan 50.000 kWh elektra of 25.000 m3 aardgas. Uit landelijke onderzoeken blijkt dat een bedrijf bij het toepassen van de wettelijk verplichte energiemaatregelen gemiddeld 10 tot 15 % kan besparen op het energiegebruik. Door het toezicht (door de Omgevingsdienst Achterhoek) op de energiebesparingverplichting te intensiveren kan dit besparingspotentieel worden gerealiseerd.

17 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;

9


AFVAL

Verbranding van afval geeft uitstoot van CO2. Een deel van het huishoudelijk afval uit de gemeente Aalten wordt verbrand. In 2013 gaf het ingezamelde en verbrande huishoudelijk afval van Aalten een CO 2-emissie van circa 6.356 ton CO2 (6,4 Kton CO2). Wat wordt hergebruikt wordt niet verbrand en veroorzaakt geen CO2-emissie. De op deze wijze vermeden uitstoot bedraagt al circa 11309 ton CO2 (11,3 Kton CO2). Huishoudelijk afval Het hergebruikpercentage van huishoudelijk afval lag in de afgelopen jaren in de gemeente Aalten op 62% - 64%. Landelijk geldt (Landelijk Afvalstoffen Plan) een verhoging tot 60-65% in 2015. Deze doelstelling moet onder andere worden behaald door verdere scheiding van de afvalstromen; kunststof verpakkingen, textiel, kleine elektronische apparatuur, overige stromen (met name GFT-afval en papier) en grof huishoudelijk restafval. Door het percentage afval dat wordt gescheiden in de komende jaren te verhogen wordt een bijdrage geleverd aan het hergebruik van nuttige grondstoffen. Door het scheidingspercentage te verhogen verminderen we tevens het totaal huishoudelijk afval in kg/inwoner. Een verdere focus op hergebruik leidt tot minder CO2-uitstoot en draagt bij aan duurzaamheid. Door het treffen van maatregelen, het omgekeerd inzamelen, wordt verwacht dat het hergebruikpercentage naar 82% gaat. De CO2-uitstoot door verbranding van huishoudelijk afval zakt hiermee naar ca 3,2 Kton CO2. Afval van bedrijven Het is niet bekend hoeveel afval de bedrijven in Aalten recyclen. Landelijke cijfers noemen 30 – 50 %. Bekend dat dit percentage in het algemeen gemiddeld naar 80 tot 90% kan. Onderzoek laat zien dat de inzameling, verwerking en/of verwijdering van afvalstoffen voor een bedrijf tot enkele procenten van de omzet kunnen zijn. Ook hier geldt dat wat wordt hergebruikt niet wordt verbrand en geen CO2-emissie veroorzaakt. Controles energiebesparende maatregelen bij bedrijven (Wet milieubeheer) Het doel is om het hergebruik van afval van bedrijven te stimuleren. Dat kan door bij bedrijfscontroles aandacht te besteden aan hergebruik. Door het toezicht (door de omgevingsdienst Achterhoek) hierop te intensiveren kan een hoger hergebruikpercentage worden bereikt.

18 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;

10


DUURZAME ENERGIEPRODUCTIE, ENERGIETRANSITIE

Om op termijn een ‘duurzame’, of ’klimaatneutrale’ gemeente te kunnen realiseren, is het noodzakelijk om, naast besparen op het verbruik van energie, het gebruik van fossiele energie zoveel mogelijk te vervangen door gebruik van hernieuwbare energie. Wanneer er wordt uitgegaan van een besparingsopgave van 40% op aardgas en 20% op elektriciteit kan worden berekend wat de ambitie voor opwekking van deze hernieuwbare energie is. Wanneer 3 mobiliteit (brandstof) buiten beschouwing wordt gehouden komt dit neer op 16 miljoen m aardgas en 81 GWh elektriciteit per jaar. (bron: energietransitienota Achterhoek) Hiervoor kan worden bepaald dat deze opwekking binnen de gemeentegrenzen moet plaatsvinden. Zoals de enrgrietransitienota van de achterhoek er van uitgaat dat de energie-opwekking binnen de grenzen van de Achterhoek moet plaatsvinden. Windenergiepark Hagewind vult al een flink deel van deze ambitie in met een productie van 33,6 GWh per jaar. Opgewekt in Aalten Soort opwek

Producent

Omvang opwek in GWh

Windenergie

Hagewind

Zonne-energie huishoudens

Percentage tov emissie referentiejaar

33,6

Vermeden omvang CO2uitstoot (kg) 19.500.000

Huishoudens

1,7

1.000.000

0,6 %

Zonne-energie bedrijven

bedrijven

0,01

5.800

-

(mest)vergisting

-

0

Biomassa

-

0 20.500.00

13,6

Totaal

35,31

Benodigd

81

Tabel 4:

Omvang opwek in 3 miljoen m aardgas

Omvang opwek brandstof in liters

13%

16

Duurzaam opgewekte energie in de gemeente Aalten

Het opwekken van elektriciteit met behulp van Wind Het windmolenpark Hagenwind in de gemeente Aalten is één van de weinige draaiende windparken op land in Nederland. De 8 windmolens hebben een gezamenlijk vermogen van 16 megawatt en leveren circa 33,6 GWh per jaar. Dat is nagenoeg gelijk aan het particuliere elektriciteitsverbruik van alle huishoudens in de gemeente Aalten. Het staat gelijk aan 19,5 kton CO2 /jaar. En dat is 13% van de jaarlijkse CO2-uitstoot van de gemeente Aalten.

Indien alle in de gemeente Aalten benodigde elektriciteit zou worden opgewekt door windmolens zou er 34 MW moeten worden bijgeplaatst (15 molens). Wanneer er uit wordt gegaan dat er een besparing op elektriciteitsverbruik mogelijk is, wordt dit aantal lager. Besparing Benodigd (per jaar) Hagenwind Op te wekken Aantal windturbines (2,5 MW*)

Geen besparing elektriciteitverbruik

10 % besparing

25 % besparing

50 % besparing

100 GWh

90 GWh

75 GWh

50 GWh

34 GWh 64 GWh 12

34 GWh 54 GWh 10

34 GWh 41 GWh 8

34 GWh 16 GWh 3

* 1 MW windturbine (80 – 100 m hoogte) levert pakweg 2100 MWh/jaar

Tabel 5:

19 - 28

Opwekking met Wind

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;


Het is maar de vraag of het plaatsen van windmolens in de gemeente Aalten een verstandige keuze is. In de Achterhoek waait het, maar aan de kust waait het wel 30% harder. En op de Noordzee waait het nog veel harder. Daar geen geluidhinder, geen hinder door slagschaduw van de bewegende wieken. Het opwekken van elektriciteit met behulp van zon Er is ruimschoots genoeg zonlicht beschikbaar om zo veel elektriciteit op te wekken waarmee het gehele elektriciteitsverbruik kan worden gedekt. Het probleem is dat productie van zonne-energie en afname van (elektriciteit) niet in de tijd gelijkloopt. Wanneer de zon schijnt wordt energie geproduceerd (piekwaarde rond 12:00 uur) maar de afname, het gebruik van elektriciteit in huishoudens, kent een piek in de morgen en de vroege avond. Er zijn nu al momenten dat er meer zonne-energie wordt opgewekt dan er op dat moment wordt gebruikt. De nu bekende elektriciteitopslagtechnologie is te duur om economisch rendabel te kunnen worden toegepast. Alleen met een (zeer goedkope) elektriciteitsopslag kan een stroomvoorziening worden gerealiseerd die echt duurzaam en ‘smart’ is. Omdat er nog geen opslag voor elektriciteit beschikbaar is zal het aandeel duurzame energie door zon (en wind) niet groot kunnen worden. 25% lijkt een maximum te zijn. De energiewinning met zonnepanelen (PV) is op dit moment zonder subsidie niet rendabel te krijgen. De kosten

voor aanleg, aansluiting op het elektriciteitsnet, zijn hoog en de opbrengst is laag (ca 6 cent/kWh). Voor particulieren is er voor ‘zon op dak’ tot 2020 de salderingsregel beschikbaar. De groen geproduceerde zonne-energie wordt afgetrokken van de afgenomen energie vanuit het net. Er is zelfs nog een vergoeding voor meer geproduceerde energie (tot 5000 kWh/j) van ongeveer de aankoopprijs. Omdat zonne-energie nog maar een klein deel van de energieproductie beslaat is dit nog wel mogelijk.

Stimulering Duurzame Energie (SDE+) Gebruik van gemeentelijke gronden voor energiewinning. Zonneakkers, windmolenparken. Het is mogelijk om energie op te wekken met zonneparken. Er is een SDE+-subsidie voor beschikbaar maar de huidige ingediende aanvragen overschrijden het beschikbare subsidiebudget al enorm. Er worden zonneparken ontwikkeld. Zoals de kwekerij in Bronckhorst. Hiervoor is een SDE+-subsidie verleend. Deelnemers zien zonne-energiewinning op dit moment als een belegging met een hoger rendement dan andere vormen van beleggen. Postcoderoos. Vanuit het SER-energieakkoord is er een subsidieregeling in het leven geroepen voor lokale energieopwekkinginitiatieven. Leden van coöperaties en Verenigingen van Eigenaren komen in aanmerking voor een belastingkorting van 7,5 cent/kWh op hun gezamenlijk opgewekte hernieuwbare energie. Alle vormen van duurzame energie, van windmolens, zonnepanelen, warmtepompen, tot biomassa en geothermie, zijn mogelijk als ze maar duurzaam genoemd kunnen worden. Deze regeling geldt voor kleinverbruikers die samen eigenaar zijn van een productie-installatie en die in een zogenaamde postcoderoos rondom deze productie-installatie wonen. De postcoderoos is het gebied dat bestaat uit het gebied met een betreffende postcode (alleen cijfers) en de direct aangrenzende postcodegebieden. Hiermee worden de locale initiatieven kansrijk. De korting van 7,5 cent per kWh (inclusief BTW gaat het om 9 cent) wordt toegepast op de persoonlijke energierekening van de leden, tot het eigen verbruik (maximaal 10.000 kWh per jaar). Leden hebben met deze regeling lagere kosten en de coöperatie heeft inkomsten van de verkochte stroom Zon op erf Zon op erf is een project dat ‘stoppende’ agrarische bedrijven omvormt tot ‘zonneboerderijen’. Stallensloop en asbestverwijdering, SDE+-subsidie. Hiermee is het mogelijk om, afhankelijk van de gekozen opstelling, circa 4000 zonnepanelen te plaatsen op een erf. Hiermee kan maximaal 800.000 kWh worden opgewekt (en ca 465.000 kg.CO2 uitstoot worden vermeden).

Indien alle in de gemeente Aalten benodigde elektriciteit (100 GWh) duurzaam zou worden opgewekt door zonneparken zou er 64 MWh moeten worden geproduceerd. (De productie van Hagenwind is al afgetrokken). Wanneer er uit wordt gegaan dat er een besparing op elektriciteitsverbruik mogelijk is, wordt dit aantal lager. Besparing

Geen besparing elektriciteitverbruik

100 GWh Benodigd (per jaar) 34 GWh Hagenwind 64 GWh Op te wekken 71 Aantal ha zonnepanelen Tabel 6: Opwekking met zon

20 - 28

10 % besparing

25 % besparing

50 % besparing

90 GWh 34 GWh 54 GWh 60

75 GWh 34 GWh 41 GWh 45

50 GWh 34 GWh 16 GWh 18

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;


Bestemmingsplan Landelijk gebied 2015 In het nog vast te stellen bestemmingsplan ‘landelijk gebied 2015’ zijn de voor 'Agrarisch' aangewezen gronden tevens bestemd voor: zonnepanelen en daarmee gelijk te stellen voorzieningen voor de opwekking van duurzame energie uitsluitend binnen een agrarisch bouwvlak en ten behoeve van de energievoorziening; Daarmee wordt het mogelijk om bijv. in het kader van ‘zon op erf’ een agrarisch bouwperceel te benutten voor (grond)opstelling van zonnepanelen.

21 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;


11 DE GEMEENTE.. Bij het streven naar het worden van een duurzame gemeente zal de gemeente zelf het goede voorbeeld geven. De gemeente Aalten is verantwoordelijk voor zo’n 1,3 % van de CO 2-uitstoot in de gemeente. Aard verbruik

Elektriciteit Jaarverbruik in kWh (2013) 737.571

Aardgas 3 Jaarverbruik in m

CO2 (in kg)

208.342

754.386

Gemeentelijke gebouwen Openbare verlichting 1.109.944 Pompen en 334.242 rioolgemalen Evenementen 41.030 Fonteinen 8.560 Totaal 2.231.347 Tabel 7: Eigen energieverbruik gemeente Aalten

577.171 173806

208.342

21.336 4.451 1.531.150

Gemeentelijke gebouwen Duurzaam bouwen, verbouwen en renoveren speelt een steeds belangrijker rol bij de gemeentelijke gebouwen. Bij nieuwbouw wordt zo energiezuinig mogelijk gebouwd. Bij renovatie, groot- en preventief onderhoud is het toepassen van energiebesparende voorzieningen gemeengoed geworden. De komende jaren kan worden ingezet op (voortzetting van) verduurzaming van de gemeentelijke gebouwen en zal de gemeente zich hierbij richten op de volgende onderdelen: 1. bestaande gebouwen in eigendom (met energiekosten); 2. de openbare verlichting; 3. duurzaam inkopen; 4. energiemanagement. Nieuwbouw (eigen gebouwen met energiekosten) Bij nieuwbouw liggen er veel kansen om een duurzaam gebouw te realiseren met een scherpe energieprestatie. Met wat meer geld is energieneutraal bouwen bereikbaar, vooral als daar in een vroeg stadium rekening mee wordt gehouden. Dit kan door een integraal ontwerp dat de energiebesparing optimaliseert, een zeer goede geïsoleerde buitenschil en een energie efficiënte installatie. Als opdrachtgever en eigenaar is het eenvoudig de energie prestatie coëfficiënt (EPC) aan te scherpen ten opzichte van de wettelijke norm. Voor kantoorgebouwen geldt op dit moment een EPC van 0,8. De verwachting is dat de utiliteitsgebouwen gebouwen van 2017 de helft energiezuiniger gebouwd moeten worden dan nu het geval is. Voor 2020 wordt energieneutraal bouwen genoemd, voor overheidsgebouwen 2018.. Bestaande gebouwen in eigendom (met energiekosten) Bestaande gebouwen presteren op het gebied van energieverbruik vaak verre van optimaal. Het energieverbruik van de oudere complexen ligt vaak veel hoger dan van nieuwbouw. Er is een beperkte groep gebouwen waar directe verantwoordelijkheid voor onderhoud en beheer wordt gedragen. Doelstelling: Meer aandacht besteden aan duurzaamheid in het gebouwenbeheerplan ten aanzien van deze gebouwen en daarbij streven naar minimaal label B in 2020. Maatschappelijk vastgoed; bestaande gebouwen op afstand Een tweede categorie ‘gemeentelijke gebouwen zijn gebouwen die de gemeente ‘op afstand’ heeft gezet, maar waarmee ze nog wel een (subsidie)relatie vanwege haar (maatschappelijke) rol heeft. Deze gebouwen heeft ze voor een langere periode overgedragen aan de gebruikers, bijvoorbeeld via een erfpachtrecht en recht van opstal. Hieronder vallen bijvoorbeeld kultuurhuizen, zwembaden, sportaccomodaties en clubgebouwen van sportverenigingen. Ander bestaand maatschappelijk vastgoed zijn scholen en zorginstellingen. Uit onderzoek (Deloitte, Agentschap NL) blijkt dat flink kan worden bespaard door verduurzaming van bestaand maatschappelijk vastgoed). Besparen in de zin van minder kosten vooral door vermindering van het energieverbruik en daarmee op de uitstoot van CO2. In de praktijk is het lastig om het verduurzamen van bestaand maatschappelijk vastgoed te realiseren. Eén van de grootste belemmeringen zijn de investeringskosten. Er kan worden onderzocht of hiervoor financiële middelen kunnen worden vrijgemaakt, bijvoorbeeld door de vorming van een fonds.

22 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;


Doelstelling: Voor de gebouwen op afstand streeft de gemeente naar dezelfde doelstellingen als voor de gebouwen die ze in eigendom heeft, te weten minimaal label B in 2020. De openbare verlichting De openbare verlichting in de gemeente Aalten verbruikt ongeveer 1.109.944 kWh per jaar (2013). Door over te schakelen van de huidige gasontladingslampen naar LED-verlichting kan dit verbruik fors lager worden. Met LED zijn besparingen op het energieverbruik mogelijk van 65% ten opzichte van bestaande verlichting. In 2015 is vastgesteld dat 1291 (van de 5000) armaturen in aanmerking komen voor vervanging. Met moderne LED is ten opzichte van conventionele verlichting een besparing op de energiekosten mogelijk van circa 25 %. Door middel van dimmen van de verlichting (bijv. na 22.00 uur naar 70%, na 23.00 uur naar 40%) is een hogere besparing mogelijk. De gedeeltelijke vervanging (vooral de oudere en storingsgevoelige armaturen) in combinatie van het dimmen van de verlichting levert een besparing op die is weergegeven in de tabel. Openbare verlichting

2013

Aantal armaturen Aantal lampen Energieverbruik in kWh/jaar

5.023 5752 982 MWh/jaar

Volledig LED (geen dimmen) idem

idem 740 MWh/jaar (-25 %) CO2-uitstoot in 570 ton/jaar 430 kg/jaar ton/jaar Tabel 8: Openbare verlichting met LED

LED + 30% dimmen

LED + 50% dimmen

LED geen dimmen

idem

idem

idem

idem 850 MWh/jaar (-15,3%)



493 ton/jaar

478 ton/jaar

517 ton/jaar

Doelstellingen: 1. Het realiseren van een kwalitatief goede en betrouwbare verlichtingsinstallatie die een veilig en doeltreffend gebruik van de daartoe aangewezen ruimten bij duisternis mogelijk maakt; 2. Functioneel, doelmatig en sober verlichten. Dit betekent alleen verlichten waar het nodig is; 3. In 2030 is alle openbare verlichting voorzien van LED. Gemeentelijk wagenpark De vervanging van de voertuigen vindt plaats op natuurlijke momenten en op dat moment zal in het kader van duurzaam inkopen en een efficiënte bedrijfsvoering worden overwogen welk type voertuig moet worden aangeschaft. Verder is er bij het gebruik van de auto’s aandacht voor een efficiënte logistiek en zuinig rijgedrag. Duurzaam inkopen

De gemeenten streven naar 100% duurzaam inkopen in 2015. Om deze slag te maken moet de overheid duurzaamheid integreren in haar inkoopprocessen, en de overheidsinkopers hierbij zo praktisch mogelijk ondersteunen. Bij duurzaam inkopen worden milieuaspecten en sociale aspecten die beschikbaar zijn voor een bepaald product (levering, dienst, werk) toegepast in alle fasen van het inkoopproces zodat dit uiteindelijk leidt tot de daadwerkelijke levering van een product, dienst of werk dat aan deze milieuaspecten en sociale aspecten voldoet. Op 17 februari 2009 heeft het College de nota Duurzaam Inkopen Achterhoekse Gemeenten vastgesteld. Hierin staat omschreven hoe wij omgaan met duurzaamheid bij inkoopprocessen. Op 11 maart 2014 is nota inkoopbeleid 2014 gemeente Aalten vastgesteld. Hierin is het streven naar 100 % duurzaam inkopen in 2015 opgenomen.

23 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;

Tabel 9:


Duurzaam inkopen

Groene energie voor verwarming, straatverlichting, drukriool etc. De gemeente Aalten koopt samen met achterhoekse gemeenten en gemeenten uit de stedendriehoek energie in. In het huidige inkoopcontract (Eneco, tot 2018) voor elektriciteit heeft opdrachtgever zich verplicht duurzaam energie in te kopen. Dit is echter voornamelijk een papieren vergroening gebaseerd op aangekochte certificaten Garantie van oorsprong (GvO). De herkomst van de GvO’s is onbekend, maar aangenomen wordt dat de GvO’s voor waterkracht volledig uit het buitenland (Noorwegen) komen. Het huidige contract met Eneco loopt tot 1 januari 2018. Het huidige inkoopcontract (tot 2018) voor aardgas zit een deel groen (greenchoice). De levering daarna wordt opnieuw aanbesteed. Op dit moment zijn de achterhoekse gemeenten van plan energie te gaan kopen bij AGEM ( de Achterhoekse Groene Energie Maatschappij) (per 1-12018). Per 1 januari 2018. AGEM lijkt niet in staat om voldoende in de achterhoek geproduceerde energie te leveren.

24 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;

12

AGEM: CO2 : CBS: EED: EL&I : EMVI: EPA-U: EPBD: EPC: EPN: GLB: GvO: GVVP: GWW : HOV : HR : Kton : KWh : LED : LPG : MKB : Mton : OV : PV : PJ : RUD : SDE+: SER : VNG :

25 - 28


Afkortingen/begrippen

Achterhoekse Groene Energie Maatschappij) Koolstofdioxide Centraal Bureau voor de Statistiek Europese energie-efficiëntie richtlijn Economische Zaken, landbouw en Innovatie Economisch Meest Voordelige Inschrijving Energieprestatie Onderzoek voor utiliteitsgebouwen Richtlijn energieprestatie van gebouwen Energieprestatiecoëfficient Energieprestatienorm Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Garantie van Oorsprong Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan Grond-, weg en waterbouw Hoogwaardig Openbaar Vervoer Hoogrendement Kiloton Kilowattuur Light-emitting diode Liquefied Petroleum Gas Midden en klein bedrijf Megaton Openbaar Vervoer Photovoltaics PetaJoule Regionale Uitvoeringsdienst Stimulering Duurzame Energie Sociaal Economische Raad Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;


Bijlagen Bijlage 1: Uitvoeringsagenda Duurzaamheid gemeente Aalten

26 - 28

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;

nr

1

Project

Besparing Achterhoek Bespaart (2013–2015)

Doel


Actie / Beoogd resultaat

Beoogde besparing in kg.CO2uitstoot

Opdrachtgever / -nemer

Partners

Plann ing

Financiering

Stand van zaken

Particuliere woningeigenaren treffen energiebesparen de maatregelen.

Subsidie beschikbaar gesteld met behulp van provinciale middelen, zodat bij 600 woningen isolerende maatregelen zijn getroffen.

650.000

Gemeente

-Provincie, -verduurSaam Energieloket, -ADV, -AGEM, -bouwbedrijven, -glaszetters

20132015

Provincie: € 300.000,Particuliere woningeigenaren: > € 600.000,-

Regeling loopt en wordt naar verwachting volledig benut (900 deelnemers)

Provincie en Gemeente cofinanciering Gemeente € 100.000 Particuliere woningeigenaren: > € 200.000,gemeente

Besluitvorming in 2016

1A

Achterhoek Bespaart 2016

Particuliere woningeigenaren treffen energiebesparen de maatregelen.

400 woningen isoerende maatregelen

400.000

Gemeente

-Provincie, -verduurSaam energieloket, -ADV, -AGEM, -bouwbedrijven, -glaszetters

2016

2

Duurzaamheidlening 2016

Budget € 200.000, 30 leningen

135.000

gemeente

Verduursaam energieloket

2016 ev

3

Actief benaderen kansrijke wijken verduurzaming woning

Verstrekking laagrentende lening voor woningaanpassin g particuliere huiseigenaren Particuliere woningeigenaren treffen energiebesparen de maatregelen / gaan duurzaam opwekken

Meer verduurzaming bestaande woningvoorraad (40 woningen energieneutraal)

185.000

Energieplein Aalten Gemeente

-installatiebedrijven -bouwbedrijven, -glaszetters

20152016

Energieplein. Gemeente.

4

Led toepassen in openbare verlichting

Energiebesparing .

In 2016 (25%)

36.000

Gemeente

-Liander -Bedrijven

2016

Gemeente: €

-

5

Led toepassen in openbare verlichting

Energiebesparing .

In 2030 is alle openbare verlichting voorzien van LED waar mogelijk is.

109.000

Gemeente

-Liander -Bedrijven

2016 ev

Gemeente: €

-

6

verduurSaam Energieloket

Centrale plek voor alle informatie over energiebesparing en –opwekking voor burgers.

Een fysiek en digitaal loket is operationeel.

-

Gemeente

-AGEM -ADV -VNG (ondersteuningsbud get)

2015 ev

VNG: € 189.000,€ 63.000,-/jaar (20142016)

In juni 2015 is het verduurSaam Energieloket gelanceerd

7

Concepten/aanpake n ontwikkelen inzake benaderen woningeigenaren en buurten en hoe bewoners activeren

Ondersteuning bieden bij verduurzamen woningvoorraad

Concepten zijn uitgerold.

?

verduurSaam Energieloket

-Gemeente -ADV -AGEM -Bouwbedrijven -Installateurs

2015 ev

Concepten moeten zichzelf terugverdienen

Mogelijke concepten kunnen zijn: -Nul op de meter -Energiesprong -Energieneutrale huizen -Esco’s

8

Verduurzamen gemeentelijke gebouwen

Energiebesparing en eigen opwek duurzame energie.

Alle gemeentelijke gebouwen zijn energieneutraal in 2030.

750.000

Gemeente

-Bedrijven

2016 ev

Gemeente)

9

Energiebesparing bedrijven

Bedrijven motiveren om energie te besparen.

Toepassen energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van 5 jaar of minder

?

ODA

-Gemeente -Provincie -Bedrijven

2015 ev

Provincie: € 100.000,(provinciebreed) VNG: € 316.000,(alle omgevingsdiensten)

Er is een projectplan opgesteld door de 7 omgevingsdiensten van Gelderland en ingediend bij het VNG voor toekenning ondersteuningsbud get.

10

Monitoring (o.a. energieverbruiken bebouwde omgeving en opgewekte duurzame energie)

Inzicht te krijgen in de mate van het behalen van de beleidsdoelstellin g om in 2030 energieneutraal te zijn.

Meetbare gegevens op het gebied van energie en klimaat zijn beschikbaar.

geen

Gemeente

-AGEM -ADV -Klimaatmonitor

20152030

Gemeente: € 1.000,/jaar

Er is een landelijke klimaatmonitor. Energieverbruik per gemeente en wijk is in beeld (Energie in Beeld, Liander) Daarnaast worden specifieke energieprojecten gemonitoord.

27 - 28

Besluitvorming eind 2015

Gemeente Aalten

NOTA DUURZAAMHEID;

nr

Project

11

Omgekeerd inzamelen huishoudelijk afval

12

13

14

15

16

Opwekking Zon op het Erf

Burgers en bedrijven stimuleren om zonnepanelen te gaan plaatsen op eigen dak

Opwekking Windturbines

Doel

Meer hergebruik, minder verbranden restafval Zonne-Energie Invulling te geven aan energieneutrale gemeente/regio, voorkomen verrommeling, asbestprobleem aanpakken.

Meer zonnepanelen laten plaatsen.

Windenergie Op termijn nader verkennen. Mogelijk onder bepaalde omstandigheden , bv. van onderop, buurt betrekken, ten goede aan gemeenschap.

Opwekking Bio-energie Kleinschalige Kansen mest(co)vergister bij vergroten dat agrarische bedrijven agrarische bedrijven dit gaan realiseren. GFT-afval huishoudens wordt vergist en vervolgens gecomposteerd

Totaal

28 - 28

Nuttige toepassing voor opwek duurzame energie.


Actie / Beoogd resultaat Hergebruikperce ntage verhogen naar 82 %

4000 zonnepanelen/ zonneboerderij.

Beoogde besparing in kg.CO2uitstoot 3.200

Opdrachtgever / -nemer

Partners

Plann ing

Gemeente/Rova

Burgers

2016

1.750.000

Provincie/gemee nte

-Stoppende agrariërs -AGEM

2016 tot 2019

Provincie: € 1.500.000,(€ 30.000,-/locatie, max 50 stuks) Nog geen toezegging (1e fase)

Vanaf 2019 tot 2030 20152030

Sluitende businesscase Burgers/bedrijven: € 6.000.000,(schatting € 300,/paneel)

www.zonatlas.nl

1e fase 20162019: 3 stuks (12.000 zonnepanelen)

Financiering

Stand van zaken

Besluitvorming in 2015

Er is een verkenning opgesteld.

20.000 zonnepanelen in de periode 2015-2030 zijn geplaatst op daken. (schatting 1.300 stuks/jaar, 110 woningen).

290.000

Burgers/bedrijve n

-Gemeente -AGEM -installateurs -verduurSaam Energieloket

6 windturbines van 2,5 MW.

21.000.000

Derden

-Gemeente -DBO’s -Burgers -AGEM

2020 ev

Derden: € 21.480.000,(schatting € 3.580.000/ windturbine)

Eerst politieke afweging maken.

3 kleinschalige mest(co)vergiste rs in werking.

Agrarische bedrijven

-Gemeente -AGEM

2015 ev

Derden: € 8.000.000,(schatting € 400.000,/mestvergister)

Binnen Aalten is er geen mestvergister in gebruik bij een agrarisch bedrijf

Biogas produceren.

Gemeente

-Burgers - Rova

2015

-

Het GFT-afval van huishoudens wordt nog niet vergist bij de composteerinstallatie in Wilp.

4.300.000 /25.000.000

Gemeente Aalten

DUURZAAMHEID NOTA. Duurzaamheid in de gemeente Aalten. Archiefexemplaar

Recommend Documents