Duurzaam ondernemen in een dynamische markt

Duurzaam ondernemen in een dynamische markt

Maatschappelijk jaarverslag 2012

www.bamtechniek.nl

Colofon Redactie: BAM Techniek – Marketing & Communicatie Tekstuele bijdrage: Tekstbureau Opus 1, Utrecht Business - Hans Hajée Illustraties: Studio Csany, Rob Melchior fotograaf e.a. Vormgeving: Canon studio, BAM Bunnik Drukwerk: Drukkerij Elkaland Het is niet toegestaan om zonder voorafgaande toestemming van BAM Techniek – Marketing & Communicatie gepubliceerde artikelen over te nemen, te publiceren of anderszins openbaar te maken. Voor meer informatie contact [email protected].

Inhoudsopgave Voorwoord 4 Wie wij zijn

6

Beleidsverklaring 8

Markt 10

Verbinding met de markt

10



Wat vraagt de markt van ons?

11



Ontwikkelingen in de techniek

15



Antwoorden en oplossingen

19

Mensen

24

Bedrijfscultuur

24

Medezeggenschap

26

Opleidingenbeleid

27

Gezondheidsmanagement

28



29

Cijfers & feiten

Veiligheid



32

Milieu 36

Onze ambities

36



Onze partners in duurzaamheid en innovatie

40



De praktijk: duurzame projecten

42

Maatschappelijke betrokkenheid

46

2013 en verder

50

2

Het is ons een genoegen om dit eerste maatschappelijk jaarverslag van BAM Techniek te presenteren. Met dit verslag willen wij onze duurzame ambities, onze manier van werken en onze prestaties zichtbaar maken. Dit verslag is in de eerste plaats bestemd voor onze opdrachtgevers, onze partners en leveranciers en allen waarmee wij samenwerken en verantwoordelijkheid dragen voor de optimale en duurzame inzet van installatietechniek in gebouwen en processen.

3

Vanaf links: Jaap Hazeleger, Ruud van Zijl en Jan Al.

Voorwoord BAM Techniek is een trots lid van Koninklijke BAM Groep, een onderneming die zich

ESCo’s (Energy Service Companies) voor het ontwerpen, realiseren, financieren en

onderscheidt met een sterk op duurzaamheid gerichte strategie. Hoewel de bouwsector

exploiteren van energielevering in nieuwbouw wooncomplexen, gebouwen en voorzie-

zwaar wordt getroffen door de financiële crisis, blijft duurzaamheid een belangrijke

ningen. Deze vorm van financieren is ook toepasbaar in bestaande gebouwen voor het

pijler in onze ontwikkeling. Dit wordt opnieuw bevestigd in de nieuwe strategische

verlagen van het energieverbruik en de uitstoot van CO2. BAM Techniek speelt landelijk

agenda voor 2013-2015.

een vooraanstaande rol in deze ontwikkeling. Een betrouwbare partner zijn in duurzaamheid betekent dat wij ook ons eigen huis op

Voor BAM Techniek is duurzaamheid - net als techniek - een tweede natuur. Vele jaren

orde moeten hebben. BAM Techniek investeert daarom langs vier sporen om haar

hebben wij gewerkt aan het versterken van onze kennis en ervaring op het gebied van

maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen: realiseren van een veilige bouwplaats,

energiereductie en het opwekken van duurzame energie. Het uiteindelijke doel van

bieden van duurzame oplossingen, reductie van de eigen CO2-productie en aantrekkelijk

deze inspanningen is het terugdringen van CO2 uitstoot. Met bestaande en nieuwe

werkgeverschap.

technieken, materialen en methodieken ondersteunen wij onze opdrachtgevers in het behalen van hun ambities op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Wij beseffen dat wij deel uitmaken van de bouwketen. Goed samenwerken met onze

Zowel bij nieuwbouw als in bestaande gebouwen en installaties hebben wij de ambitie

partners is een voorwaarde voor het realiseren van onze doelstellingen op het gebied

om CO2-neutraal te realiseren. Dit bereiken wij door energiereductie en het inzetten

van duurzaamheid. Wij hopen dat dit maatschappelijk jaarverslag over 2012 daaraan

van duurzame energie.

een zinvolle bijdrage levert.

In de huidige economische situatie blijft duurzaamheid een thema van waarde. De eisen

Directie BAM Techniek

die worden gesteld aan gebouwen en installaties sluiten daarop aan. Maar eigenlijk gaat het om andere zaken, zoals Het Nieuwe Werken, een veilige omgeving, de flexibiliteit

Jan Al

naar de toekomst, mobiliteit, communicatie en gebruikscomfort. Het is voor BAM

Jaap Hazeleger

Techniek vanzelfsprekend om aan de behoeften van de klanten te voldoen en slim om

Ruud van Zijl

te gaan met de benodigde energie. Daarnaast willen onze opdrachtgevers graag hun duurzaamheidsprestaties meten en optimaliseren. Op die manier geven ze invulling aan hun verantwoordelijkheid en kunnen ze gebruikers motiveren. Door de toenemende waarde van duurzaamheid zijn de afgelopen jaren nieuwe financieringsvormen bereikbaar geworden. Een voorbeeld hiervan is het inzetten van 4

www.bamtechniek.nl

5

Wie wij zijn BAM Techniek is dé installateur met verstand van bouwen. Als dochteronderneming van Koninklijke BAM Groep ontwerpen, installeren, exploiteren en beheren wij technische installaties voor zowel utiliteitsbouw, industrie, woningbouw als infra. Dankzij onze veelzijdigheid en integrale aanpak kunnen we onze klanten de best mogelijke oplossing bieden. Techniek zit stevig verankerd in ons DNA. Ontwikkelen, installeren en beheren, daar zijn we goed in. Maar vooral: slimme oplossingen bedenken die het werk gemakkelijker, efficiënter en winstgevender maken. Bijzonder aan BAM Techniek is de open, collegiale cultuur en de platte organisatie. Onze mensen zijn flexibel, authentiek en toegankelijk. Ze kunnen snel schakelen en staan dicht bij de klanten. Wij streven ernaar een hechte en langdurige relatie met onze klanten op te bouwen. Opdrachtgevers zien ons als een integere en betrouwbare partner die doet wat hij belooft. Dankzij ons landelijke netwerk van regiokantoren is er altijd een locatie dichtbij.

Koninklijke BAM Groep

BAM Techniek is veelzijdig en multidisciplinair. Techniek is onze tweede natuur en wij

De wereld van BAM Techniek is nauw verbonden met de wereld van

hebben verstand van alle technische disciplines. De kennisdeling en uitgebreide

BAM. We zijn trots op onze binding met Koninklijke BAM Groep, een

ervaring binnen BAM is onze grootste kracht. BAM Techniek werkt samen met andere BAM-bedrijven aan het concretiseren en realiseren van duurzaamheidsdoelstellingen van haar opdrachtgevers, zoals ontwikkelaars, zorginstellingen, gemeenten en andere overheden. Dankzij deze intensieve samenwerking tussen de verschillende BAM-bedrij-

van de grootste bouw­ondernemingen van Europa. BAM hoort bij ons. Door de samenwerking binnen de Groep worden we steeds uitgedaagd om innovatief en toekomstgericht te zijn. 

ven zijn wij een unieke partij die, zowel door bouwkundige- als installatietechnische maatregelen, een belangrijke bijdrage kan leveren aan het behalen van duurzaamheidsdoelstellingen. 

6

7

Vanaf links: Arjan van Meeuwen, Jeroen Patijn en Ronald van Drongelen.

Beleidsverklaring Beleid en strategie

Mensen

BAM Techniek bv wil als toonaangevende integrale installatieondernemer haar bijdrage

Ieder die voor of met ons werkt, heeft recht op veilige en gezonde werkomstandigheden. Wij

leveren aan de optimale en duurzame inzet van installatietechniek voor gebouwen en

zullen ons actief inzetten om risico’s te verkleinen en ongevallen te voorkomen. Respect tonen

processen. Wij willen onze passie voor de klant en gedrevenheid in techniek steeds beter

en zorg dragen is onze manier van doen, zowel intern als extern. Wij zijn transparant en eerlijk

benutten en verder uitbouwen. Dat is de basis voor ons denken en handelen. Vanuit

in onze houding naar de klant en naar onze medewerkers. In een sfeer van plezier en motivatie

onze kernwaarden kwaliteit, samenwerking en innovatie willen wij ons onderscheiden bij

komen de talenten van onze mensen maximaal tot hun recht. Wij streven naar de juiste

onze opdrachtgevers. Door een gezond rendement waarborgen wij onze continuïteit in

persoon op de juiste plaats en combineren dit met voldoende ontplooiings- en opleidings­

de toekomst.

mogelijkheden. In ons personeelsbeleid is ruimte geven aan meer diversiteit een speerpunt. Door het stimuleren van onderlinge kennisuitwisseling ontwikkelen we ons tot een lerende organisatie.

Markt Kwaliteit leveren is voor ons de belangrijkste drijfveer in onze relatie met onze opdrachtgevers.

Milieu

Vanuit onze expertise en onze ambitie maken we duidelijk wat we willen betekenen voor de klant. Wij willen onze kennis en ervaring inzetten voor slimme oplossingen en voor optimaal

Duurzaamheid is een leidend principe bij de installaties die wij ontwikkelen, realiseren en

functionerende installaties. Onze focus ligt daarbij op de gebruikers van gebouwen en

onderhouden. Bij onze werkzaamheden trachten we het milieu zoveel mogelijk te

processen. Door onze open en eerlijke opstelling zijn wij in staat om vroeg aan tafel te zitten

beschermen of zelfs te versterken. Onze processen zijn zo ingericht dat materiële schade en

bij de opdrachtgever en betrouwbaar te zijn gedurende het proces van installatie en

milieuschade zoveel mogelijk worden voorkomen of tot een minimum worden beperkt.

exploitatie. Wij zijn bereid langdurig te investeren in belangrijke thema’s voor onze markten, zoals energiebesparing, systeemintegratie en exploitatieconcepten.

Wij zullen de juiste mensen en middelen beschikbaar stellen om deze doelen te bereiken en te voldoen aan alle wettelijke bepalingen en voorschriften. Wij borgen onze processen en proberen ze continu te verbeteren. Daarbij voldoen we niet alleen aan de eisen, maar beoordelen we ook kritisch de doeltreffendheid van onze processen. Binnen de strategische kaders van Koninklijke BAM Groep wordt via middellange termijnplanning en operationele plannen het beleid van BAM Techniek concreet gemaakt. De uitvoering daarvan wordt periodiek geëvalueerd en zo nodig bijgesteld.  8

BAM Techniek is actief in markten die dynamisch en uitdagend zijn. Zowel de marktontwikkelingen als de technische ontwikkelingen gaan snel. Dominante thema’s zijn: milieubewust bouwen en renoveren, verbetering van de woon-, werk- en leefomstandig­ heden. Maar ook verbetering van de bedrijfsvoering en de efficiëntie van bedrijfsprocessen.

We kijken boven en onder het oppervlak 9

Markt Verbinding met de markt Gebouwen zullen in de toekomst meer functies en faciliteiten hebben dan nu het geval

Juist in de industriële markt zijn veiligheid en duurzaamheid van installaties momenteel

is. Ook wordt bouwen steeds meer maatwerk: een gebouw aanpassen aan de specifieke

sleutelwoorden. Toenemende veiligheidseisen en veranderingen in toepassing, maar

eisen van bewoners, klanten en werknemers wordt de norm. Voor de gebruikers heeft

ook reductie van energieverbruik vragen onder meer renovatie van veel midden­

deze benadering van bouwen grote voordelen. Daarnaast leidt dit ook tot winst voor het

spanningsinstallaties. Ook worden steeds hogere eisen gesteld aan brandbeveiliging

milieu, omdat de gebouwen van de toekomst energiezuiniger zijn en er zorgvuldiger

en -detectie in specialistische omgevingen als industriële afvalverwerking en de olie- en

omgesprongen wordt met schaarser wordende materialen.

gasindustrie. BAM Techniek verwacht een toenemende vervangings- en onderhoudsvraag in de industriële procesindustrie.

BAM Techniek verwacht dat de markt voor renovatie verder zal groeien. Energie is daarbij het sleutelwoord: renovaties worden vooral uitgevoerd om gebouwen energie-

In het technisch beheer verschuift de rol van BAM Techniek: van een reactieve functie

zuiniger te maken. Daarnaast worden verouderde gebouwen gerenoveerd vanwege de

krijgt technisch beheer een meer beheersmatige, adviserende rol. De relatie met onze

veranderende behoeften van de gebruikers. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een betere

klanten verandert ook. Steeds vaker zijn niet de hoofden van de technische dienst, maar

beveiliging, zorg op afstand en het realiseren van de juiste infrastructuur voor diverse

directie en facility managers de beslissers over het beheercontract. Contracten worden

ICT-diensten.

voor langere periodes afgesloten en ze bevatten steeds vaker prestatie-indicatoren. Dit hangt deels samen met de economische situatie, waardoor er veel nadruk ligt op

De vraag naar energie zal de komende jaren blijven toenemen. Duurzame, decentraal

kostenbesparing. 

opgewekte energie zal daarbij een belangrijke rol spelen. Deze energie wordt niet door grote kolen-, kern- en gascentrales opgewekt, maar kleinschaliger en door het hele land. Bijvoorbeeld met zonnepanelen, windmolens en warmtekrachtkoppelingen.

10

Wat vraagt de markt van ons? In een snel veranderende markt is het zaak om adequaat in te spelen en te anticiperen op ontwikkelingen in de vraag. BAM Techniek signaleert een aantal trends in zowel nieuwbouw als bestaande bouw. Bij de bestaande bouw zijn de activiteiten van BAM Techniek vaak gericht op regulier onderhoud en beheer, energiemanagement en besparen op de energierekening. Door een bestaand pand te moderniseren en aan te passen, blijft het langer aantrekkelijk voor huurders. In de wensen en eisen van huurders zijn individuele voorkeuren vaak doorslaggevend. Vooral in de nieuwbouw zoekt BAM Techniek steeds meer de samenwerking met andere

Met behulp van Life Cycle Management kan al in een vroeg stadium een inschatting

partijen. Het integraal ontwikkelen, bouwen, beheren en exploiteren van grootschalige

worden gemaakt van de kosten van installaties en systemen in het gebouw, inclusief

projecten vraagt om een intensieve samenwerking van meerdere disciplines en

onderhoud en vervanging. Op die manier worden de kosten inzichtelijk gemaakt en de

bedrijven. Bij dergelijke projecten kiest de overheid steeds vaker voor een constructie

consequenties van keuzes verduidelijkt. Het gaat niet zozeer om de aanschafkosten,

met publiek-private samenwerking (PPS). Ook DBFMO-projecten, zoals ziekenhuizen,

maar om een compleet overzicht van de kosten gedurende de levensduur van de

zijn interessant voor BAM Techniek. Binnen BAM Groep zijn veel mogelijkheden tot

installaties en systemen. Uitgangspunt voor BAM Techniek is altijd de behoefte van de

samenwerking. Steeds vaker bundelen BAM Utiliteitsbouw en BAM Techniek hun kennis

klant. Op basis van grondige analyses kunnen wij de klanten verschillende scenario’s

en kunde binnen grootschalige PPS- en DBFMO-projecten.

voorleggen. Bijvoorbeeld een variant waarbij een hoog onderhoudsniveau wordt gegarandeerd, zodat storingen vrijwel uitgesloten zijn. Een alternatieve optie is een contract met lagere kosten, maar ook minder onderhoud en dus meer kans op storingen.

Exploitatie en Life Cycle Management PPS-trajecten omvatten het gehele spectrum, van ontwikkelen en bouwen, tot beheren en exploiteren. De laatste fase van een PPS-traject is de exploitatiefase. BAM verzorgt gedurende een bepaalde periode voor de opdrachtgever de complete huisvesting, inclusief het onderhoud van installaties, energiemanagement en beveiliging. De exploitatie wordt in een nauwe samenwerking verzorgd door BAM Utiliteitsbouw en BAM Techniek.

11

De keuze is aan de klant.

Samen voor één merk, één bedrijf De nieuwbouw en renovatie van het gemeentehuis in Brummen is een voorbeeld van een succesvolle samenwerking binnen BAM Groep. De uitdaging: realiseer duurzame huisvesting voor de gemeente Brummen voor een periode van 20 jaar tegen een vooraf vastgesteld budget. BAM Utiliteitsbouw en BAM Techniek gingen gezamenlijk de uitdaging aan. Een dergelijk DBFMO-project kent veel vrijheid, omdat er niet volgens bestek wordt gewerkt. Zaken die bij ‘gewone’ bouw vanzelfsprekend zijn, vergen hier extra aandacht. “Duurzaamheid is het sleutelwoord in dit project,” zegt Dinant te Brinke, directeur BAM Utiliteitsbouw Regio Arnhem. “We zetten in op beperking van het energieverbruik en een efficiënt gebruik van de beschikbare ruimte. Ook gebruiken we veel duurzame materialen, zoals hout.” De nadruk op duurzaamheid maakt een integrale benadering noodzakelijk. Dat begint al in de ontwerpfase: architect, bouwer en installateur werkten gezamenlijk het model in 3D uit. “Samenwerking tussen BAM-bedrijven is vanzelfsprekend, dat zit echt in de hoofden van onze medewerkers. We staan voor één merk, voor één bedrijf. Bij elk gezamenlijk project raken we beter op elkaar ingespeeld”, besluit Dinant te Brinke. 

Vanaf links: Arno Uiterweerd en Dinant te Brinke. 12

Duurzame energie binnen handbereik: ESCo’s Een nieuw fenomeen in de energiesector is de ‘ESCo’. BAM Techniek maakt het mogelijk om de duurzame energievoorziening via een ESCo-constructie te exploiteren. De verschillende fasen van het project worden dan gebundeld in één contract: advies, ontwerp, aanleg, financiering, onderhoud en exploitatie. Het grote voordeel van dit one-stop-shopping principe is dat de klant een vast aanspreekpunt heeft. BAM Techniek wordt geheel verantwoordelijk voor de duurzame energievoorziening. Voor de klant betekent dit: betrouwbare en zekere levering, minder financiële risico’s en vooraf duidelijkheid over de kosten (vastrecht en een verbruiks­ vergoeding). Op deze manier ontzorgt BAM Techniek klanten die een duurzame energievoorziening wensen, zonder zelf verantwoordelijk te zijn voor het beheer ervan. Met een ESCo-constructie is het bovendien mogelijk om de kosten van de duurzame energievoorziening te beperken. 

Energy Service Companies (ESCo’s) Energy Service Companies (ESCo’s) zijn energiebedrijven, die de aanleg, maar ook het onderhoud en het beheer van de energie-installaties van gebouwen overnemen. Meestal richten ESCo’s zich op lokale duurzame energieoplossingen. Een ESCo zorgt zo voor een gegarandeerde energie­besparing inclusief financiering ervan. Een ESCo ontwerpt en realiseert de revitalisatie van vastgoed. Een gebouw wordt moderner, energiezuiniger, comfortabeler en dus aantrekkelijker voor huurders. Op die manier neemt de waarde van het vastgoed toe en kan het langer verhuurd worden. Een ESCo combineert deze revitalisatie met meerjarig onderhoud, beheer en energiemanagement. 

13

ESCo’s in de praktijk In 2012 is bij een aantal projecten gebruik gemaakt van ESCo’s. Een voorbeeld is een project in het noorden van het land. Aan een zijtak van het Winschoterdiep te Groningen rijzen twee appartemententorens op: de Stoker en de Brander. Deze twee torens van 70 meter hoog huisvesten 180 appartementen. De Stoker en de Brander combineren de voordelen van stads wonen met gemak, ontspanning en comfort. BAM Techniek is hier verantwoordelijk voor ontwerp, realisatie en 30-jarige exploitatie van de duurzame energievoorziening voor de twee appartemententorens. Ook het ontwerp, de realisatie en de exploitatie (technisch beheer, onderhoud, monitoring bronsysteem en energieverbruik, energiebeheer en energieinkoop) van de duurzame energievoorziening voor circa 8.500 m2 BVO commerciële ruimte wordt verzorgd door BAM Techniek. 

14

Ontwikkelingen in de techniek BAM Techniek investeert in onderzoek en ontwikkeling van de techniek. We hebben de blik gericht op de techniek van morgen en lopen voorop als het gaat om het bedenken en toepassen van nieuwe technieken. De integratie van technische disciplines stelt ons in staat om met slimme en innovatieve oplossingen te komen. Daarbij staat de techniek nooit op zichzelf, maar gaat het ons allereerst om praktische toepassingen die het werk van onze klanten gemakkelijker en efficiënter maken. Kennis die wij hebben ontwikkeld in een innovatieve branche, wordt ook in andere branches geïntroduceerd en toegepast. Hieronder enkele voorbeelden van nieuwe technische toepassingen, die in onze projecten worden geïntegreerd. Katalysator voor modulair bouwen Binnen BAM Techniek is er veel aandacht voor de opbouw van kennis over modulair bouwen. Het modulaire proces krijgt vorm vanuit de integrale gedachte: van concept naar detail, van grof naar fijn. Ook ketenintegratie is een speerpunt voor BAM Techniek. Zo vragen wij onze leveranciers om alle relevante kennis en informatie over hun producten in te brengen in ons centrale bouwwerkinformatiemodel BIM. BIM is als een katalysator voor modulair ontwikkelen, realiseren en beheren niet meer weg te denken uit de werkplaatsen en kantoren waar BAM Techniek actief is. De informatie is belangrijk voor het standaardiseren van installatiecomponenten en het automatiseren van processen en berekeningsmethodieken. In alle fasen van een project kan de informatie over objecten en diensten gebruikt worden. Dankzij de handige tools waarmee we kosten kunnen inschatten en calculeren kunnen we al vroeg in het proces keuzes maken. Kortom: BIM helpt ons om op het juiste moment en in de goede volgorde de juiste dingen te doen. Met andere woorden: in de goede volgorde de juiste dingen doen door het standaardiseren van componenten en processen. 15

3D-cad presentatie Tom Stolker.

ICT uit de muur Zonder gas, water en licht is een gebouw niet compleet. Maar geldt datzelfde niet voor

werknemer zien welke plaatsen nog vrij zijn, of van tevoren een werkplek reserveren.

communicatie via IP? Meer en meer wordt IP gezien als de vierde utiliteit in gebouwen.

Bij vaste werkplekken kunnen de pc, de IP-telefoon en andere apparatuur automatisch

In verschillende projecten wordt de complete basisinfrastructuur al bij de bouw in -

worden in- of uitgeschakeld. Zo zijn aanzienlijke besparingen mogelijk op de energiekosten.

bijvoorbeeld - een kantoorpand aangelegd. Door al bij het ontwerp en de constructie

Voor het facility management van kantoorgebouwen biedt dit een keur aan nieuwe

van een gebouw rekening te houden met de IP-infrastructuur, zijn geavanceerde

mogelijkheden. Het begrip ‘turn-key’ krijgt een nieuwe betekenis. Bedrijven hebben

toepassingen mogelijk.

geen omkijken meer naar de diverse zakelijke faciliteiten die ze afnemen: ze betalen

De IP-infrastructuur wordt gekoppeld aan de gebouwgebonden systemen: toegangscon-

een vast bedrag en zijn vervolgens geen tijd en energie meer kwijt aan beheer,

trole, koeling, verwarming, telefoon, klimaatregelsystemen enzovoort. Op die manier

upgrades, onderhoud, bandbreedte en dergelijke aspecten van hun IP-systemen.

wordt IP ingezet om het gebouw ‘intelligent’ te maken, terwijl de aansturing en het

Met BAM Techniek als vast aanspreekpunt ontbreekt ook de rompslomp van het

beheer eenvoudig en overzichtelijk blijven. Wanneer een werknemer de toegangspoort

coördineren van beheer, onderhoud en levering ervan. Een ideale oplossing voor

met zijn pasje opent, gaat bijvoorbeeld de verlichting en de verwarming of luchtver­

organisaties die ‘Het Nieuwe Werken’ willen invoeren.

versing aan op zijn of haar werkplek. In een gebouw met flexibele werkplekken kan de

Watermistsystemen Brand blussen met zo min mogelijk water, dus: weinig waterschade. Een watermistinstallatie maakt het mogelijk. Een van onze opdrachtgevers had in 2012 de primeur. Hier werd de brandbeveiligingsinstallatie in de dealingroom uitgerust met een watermistinstallatie. “Het is de eerste keer dat wij een dergelijke duurzame oplossing realiseerden”, vertelt projectleider Geurt van Kouterik. “De opdrachtgever had een duidelijke voorkeur voor een dergelijk systeem, vanwege het uitsluiten van de kans op waterschade.” Bij een watermistinstallatie produceren de spinklers, als ze in werking treden, een groot aantal minuscule druppels. Het waterverbruik is tienmaal lager dan bij een gewone sprinklerinstallatie. “Het systeem is droog uitgevoerd; de leidingen bevatten stikstof. Pas als er twee rookmelders geactiveerd zijn komt het water in de installatie.” De primeur krijgt navolging: “We hebben inmiddels al bij drie andere projecten een watermistinstallatie geïnstalleerd”, besluit Van Kouterik.” 

16

Smart Energy Collective De energievoorziening verandert de komende jaren sterk. Dat komt doordat we steeds meer elektriciteit gaan gebruiken en doordat de hoeveelheid decentraal opgewekte energie sterk groeit. Pieken in onze energieconsumptie kunnen leiden tot overbelasting van het elektriciteitsnet. Denk bijvoorbeeld aan het gelijktijdig opladen van elektrische auto’s op werkdagen. BAM Techniek zet in op de ontwikkeling van intelligente energiesystemen die een antwoord vormen voor deze problematiek. Denk hierbij bijvoorbeeld aan nieuwe opslagtechnieken voor energie, slimme gebouwen, lokale balancering van energie tussen gebouwen en ontsluiting van techniek via ICT. Om dit te bereiken werken we samen met anderen in het Smart Energy Collective (SEC). SEC wil de energievoorziening betaalbaar en betrouwbaar houden. Doel is ook om de eindgebruikers in staat te stellen om op een comfortabele manier zélf regie te voeren over hun energiehuishouding. Binnen deze innovatie omgeving werken partijen uit meerdere branches samen. Technologische innovaties en nieuwe diensten worden verder ontwikkeld en gedemonstreerd. Intelligente energiesystemen worden in de praktijk getest. BAM Techniek en BAM Infratechniek zijn - samen met 26 andere partijen die deel uitmaken van SEC - gestart met verschillende ‘proeftuinen’ waarin de initiatieven verder worden ontwikkeld. De centrale vraag is daarbij: hoe gedragen de slimme netten en diensten zich onder verschillende omstandigheden? Door ze te testen op vijf locaties en bij vijf gebruikersgroepen ontstaat een realistisch beeld. 

17

18 Ontwikkelingen in Industriële brandbeveiliging.

Antwoorden en oplossingen Hoe anticipeert BAM Techniek op de ontwikkelingen in de markt? Hoe worden de zich snel uitbreidende technische mogelijkheden ingezet in onze projecten? Onze visie: door verder te kijken dan de techniek zelf kom je tot slimme oplossingen met meerwaarde voor opdrachtgevers van BAM Techniek. BAM Techniek reageert en anticipeert met nieuwe werkvormen en uitgekiende producten. Daarnaast hebben wij in 2012 een interne organisatie gerealiseerd die perfect aansluit bij de vraag van de markt.

LEAN bouwen BAM Techniek bouwt ‘LEAN’. Deze manier van bouwen wint terrein in de verschillende

ontstaan in een veilige werkomgeving: fysiek, emotioneel en professioneel. Dit geldt voor

nieuwbouw- en renovatieprojecten waarin BAM Techniek de installaties verzorgt. LEAN

elke medewerker van BAM Techniek.

bouwers streven naar foutloze producten en diensten die op aanvraag en snel geleverd kunnen worden. Het bouwproces wordt ingericht volgens de specificaties van de klant, zonder verspilling van materiaal, arbeidsuren, energie, ruimte en menselijk talent. Kortom:

Anticiperen op kostenontwikkeling in de toekomst

LEAN bouwen is snel, efficiënt en effectief.

19

BAM Techniek is al geruime tijd vertrouwd met LEAN bouwen. In 2012 is een duidelijke

Bij BAM Techniek - Technisch Beheer draait het om het inspecteren, onderhouden en

toename te zien van het aantal projecten waarbij LEAN gebouwd is. Ons doel is om een

verbeteren van de faciliteiten die het primaire proces van opdrachtgevers ondersteunen.

optimale samenwerking met alle betrokken partijen te creëren. Dit vergroot de meerwaarde

Het is een actieve rol, die veel meer omvat dan alleen het verhelpen van storingen. Door

van onze activiteiten voor onze opdrachtgevers. Daarom worden zowel de leveranciers als

continu te anticiperen op klantprocessen en wensen kunnen we storingen in veel

de opdrachtgevers actief betrokken bij en ingevoerd in de principes van LEAN bouwen.

gevallen vóór zijn, zodat werkprocessen niet onderbroken hoeven te worden. Life Cycle

Ook in 2012 hebben we in verschillende projecten bewezen dat samenwerken en

Management speelt een belangrijke rol bij technisch beheer. De keuzes in de ontwerp-

afstemmen op de LEAN-manier voordeliger, efficiënter en effectiever is. Fouten, wachttijden

fase zijn van doorslaggevende invloed op de exploitatie in de jaren die volgen. Een

en onnodig transport worden voorkomen of sterk teruggebracht.

goede analyse laat zien dat de goedkoopste variant op de lange termijn zeker niet altijd

BAM Techniek beschouwt LEAN bouwen als een proces van ‘continuous improvement’.

de beste is. Life Cycle Management helpt de organisatie om de economisch optimale

In onze LEAN-filosofie gaat het niet alleen om het tegengaan van verspilling en het op

oplossing op de lange termijn te kiezen. BAM Techniek voert de analyses uit en kan

elkaar afstemmen van de processen. Een cultuur van continue verbetering kan alleen

opdrachtgevers hierbij adviseren.

Integraal installeren: kruisbestuiving van kennis en kunde Geen losse oplossingen voor energie, warmte en water, maar geïntegreerde oplossingen die met behulp van ICT aan elkaar gekoppeld worden. Dát is integraal installeren. Integraal installeren heeft veel voordelen. Bij BAM Techniek werkten de disciplines Meet- & Regel­­­techniek, Security en ICT al in een vroeg stadium samen bij de nieuwbouw van SoZaWe in Groningen. Al in de ontwerpfase is onderzocht waar de verschillende disciplines elkaar kunnen versterken. Dit leidt tot betere resultaten. “Door systemen aan elkaar te koppelen, kunnen we gebouwen slimmer en energiezuiniger maken”, zegt ICT-engineer Michiel van der Veeken. “En als je disciplines vooraf op elkaar afstemt, zijn in de loop van het proces minder aanpassingen nodig. Deze kruisbestuiving heeft meerwaarde voor alle betrokken partijen.” 

Gerard Boskma en Richard Gnodde.

Tijdwinst door LEAN bouwen Bij de nieuwbouw van het Laboratorium voor Infectieziekten (LVI) in Groningen zijn de principes van LEAN bouwen met succes in de praktijk gebracht. Voor de start van het project brachten alle bouwpartners drie dagen intensief met elkaar door. Na een introductie van de LEAN-filosofie is een complete planning gemaakt, waarbij de werkzaamheden van alle bouwpartners zorgvuldig op elkaar werden afgestemd. Dit leverde een forse verkorting van de bouwtijd op. Al aan het begin van het project werden keuzes gemaakt over de uitvoering. Daarom betrok BAM Techniek ook de montageleiders bij deze planningssessies. Op die manier ontstaat bij alle partijen commitment om tijdens het project als co-makers op te treden. Dit levert tijdwinst op en vergemakkelijkt de communicatie in de loop van het project. 

Hans van Voorthuijsen.

20

Drie nieuwe business units BAM Techniek wil de toegevoegde waarde voor opdrachtgevers vergroten. Zo blijven wij een aantrekkelijke partner voor nieuwbouw- en renovatieprojecten. Om dit ook in de toekomst te kunnen realiseren is een slagvaardige organisatie een voorwaarde. BAM Techniek wil beter in kunnen spelen op de vragen en behoeften van onze opdracht­ gevers, nu en in de toekomst. Daarom is in 2012 de organisatiestructuur aangepast. BAM Techniek kreeg er drie nieuwe business units bij: BAM Techniek - Energy Systems, BAM Techniek - Fire Protection en BAM Techniek - Integrated Works. Het bestaande bedrijfsonderdeel Interflow, specialist in schone lucht, past als business unit geheel in deze organisatiestructuur.

21

BAM Techniek - Integrated Works Jordy Entius, projectleider Energy Systems: Nieuwe technologie maakt het mogelijk om het beheer van gebouwen sterk te vereenvoudigen, het energieverbruik omlaag te brengen en het gebruikersgemak te verhogen. Het Nieuwe Werken, aandacht voor duurzaamheid en energiebesparing: gebouwen moeten ‘slimmer’ worden om te voldoen aan de eisen van deze tijd.

‘De multidisciplinaire kennis van Energy Systems wordt

Tegelijkertijd staat de kantorenmarkt zwaar onder druk. Er is veel leegstand, door hoge

ingezet om economisch rendabele energiebesparende

huurprijzen en verouderd vastgoed. Door dergelijke gebouwen ‘slim’ te maken, kan de

maatregelen te realiseren. Wij nemen de energierekening

verhuurbaarheid sterk verbeteren. Ook de exploitatiekosten kunnen dan flink omlaag.

van de gebouweigenaar over en dragen in dat geval het

BAM Techniek - Integrated Works verzorgt de integratie van de verschillende systemen

financiële risico. Aangezien sommige maatregelen een

tot één geheel. We slaan een brug tussen ICT, Security en Meet- en Regeltechniek. We beschikken over diepgaande expertise van de verschillende deelgebieden en

terugverdientijd hebben van langer dan tien jaar, gaan wij

kunnen klanten adviseren over de integratie van gebouwgebonden systemen en de

voor een dergelijke duurzame energievoorziening langja-

beste aanpak daarvan.

rige contracten aan met onze klanten. Voorwaarde is wel dat BAM Techniek in de betreffende periode het techni-

BAM Techniek - Energy Systems

sche beheer uitvoert.’ 

Een gezond en energiezuinig gebouw dat klaar is voor de toekomst en waar mensen veilig en comfortabel kunnen werken. Dat willen eigenaren, beheerders en gebruikers. Wij helpen onze opdrachtgevers graag deze doelstelling te realiseren. BAM Techniek -

BAM Techniek - Fire Protection

Energy Systems is specialist op het gebied van energiemanagement en duurzame energieoplossingen.

BAM Techniek - Fire Protection is gespecialiseerd in brandbeveiliging. Meestal geven

Vanwege stijgende energieprijzen door de jaren heen en een toename in het energie­

sprinklersystemen het beste resultaat. BAM Techniek heeft meer dan veertig jaar

gebruik maken de energiekosten een steeds groter deel uit van de totale huisvestingslasten.

ervaring met deze technologie. Voor specifieke omgevingen, zoals computercentra,

BAM Techniek helpt bij het verbeteren van energieprestaties van de installaties, het ver­-

technische ruimtes en musea, realiseert BAM Techniek - Fire Protection onder meer

hogen van het comfort en advisering op het gebied van energieverbruik en beheer. Ook

blusgas-, aërosol- en zuurstofreduceersystemen. Daarnaast verzorgt BAM Techniek de

aanleg, onderhoud en exploitatie van duurzame energievoorzieningen is bij deze nieuwe

aanleg van brandmeld- en ontruimingsinstallaties. De business unit beschikt over een

business unit van BAM Techniek in goede handen.

24-uurs servicedienst voor periodiek onderhoud en storingen. 

22

Gewoon zorgen dat het werkt!

Onze mensen zijn ons kapitaal. Zij leveren de kwaliteit en realiseren de resultaten waar BAM Techniek zo trots op is. Vakmanschap, gedrevenheid en een passie voor de klant kenmerken het personeel van BAM Techniek. Als toonaan­gevend bedrijf hebben we de beste mensen in dienst en natuurlijk willen we dat ook zo houden. Goede en ervaren technici zijn schaars. BAM Techniek doet er veel aan om als werkgever aantrekkelijk te zijn en te blijven, zodat mensen graag voor ons willen werken. Professionals vinden bij ons een positieve collegiale cultuur, een professionele werkomgeving en uitdagende projecten.

23

Mensen De bedrijfscultuur Onze passie voor de klant en de gedrevenheid voor ons vak aan alle kanten benutten en vergroten, dat is de ambitie van BAM Techniek voor de komende tijd. Maar ook: aandacht voor veiligheid, inzetten op samenwerking en leren elkaar eerlijk en duidelijk aan te spreken op gedrag. Al deze competenties en kwaliteiten verwacht BAM Techniek van de professionals die hier werken. BAM Techniek staat bekend als een bedrijf waar je prettig kunt werken. Bedrijfscultuur, kernwaarden en intenties zijn in balans. De meeste medewerkers blijven ons dan ook vele jaren trouw. Dat zegt iets over de ‘ziel’ van ons bedrijf.

Organisatie in balans Ieder jaar worden de belangrijkste doelstellingen voor het volgende jaar vastgelegd in een operationeel plan. De ambitie voor 2012 om de organisatie klaar te maken voor de inrichting van de drieslag Ontwikkelen, Projectrealisatie en Technisch Beheer (OPB) is gerealiseerd. Het model op de volgende pagina verduidelijkt de gedachtegang die ten grondslag ligt aan deze organisatieverandering. Het vormt een anker bij de ontwikkeling van BAM Techniek. Cultuur, systemen, intenties en ontwikkeling beïnvloeden elkaar en houden elkaar in een gezonde organisatie in evenwicht. Zijn alle puzzelstukjes in balans, dan passen ze precies in elkaar en kan de organisatie groeien. Deze puzzelstukjes vormen de bouwstenen van BAM Techniek. 

24

Organisatie Mens

Cultuur

Systemen

Passie voor klant en techniek - Dicht op de klant acteren - De beste oplossing voor de klant - Innovatief zijn in techniek en diensten

BTMS als basis - Uniforme Primaire Processen - Integraal bedrijfsmanagementsysteem - Breed beschikbaar

Professionele discipline - Doel met elkaar helder houden - Elkaars rol/functie kunnen zien - Vrijheid binnen grenzen

Ondersteunend - Systemen/werkwijze projectadministratie - OPB managementstructuur - Effectieve automatisering

Intenties

Ontwikkeling

Kernwaarden willen uitdragen - Vertrouwd voelen met… - Veilig voelen om… - Gemotiveerd zijn tot…

Trainen/opleiden - Excelleren in projectmanagement - Leren proceskwaliteit gezamenlijk te borgen - Loopbaan- en talentmanagement

Collegialiteit - Volwassen en verantwoordelijk - Ruimte voor ontwikkeling en plezier - Zorgvuldig zijn met en voor elkaar

Inspiratie

25

Beheersen/verbeteren - Regionale implementatieplannen - Interregionale audits - Kenniscafé’s

Werkwijze

Medezeggenschap BAM Techniek hecht veel waarde aan een goed werkende medezeggenschap. De Ondernemingsraad (OR) heeft hierin een sleutelrol. De Raad is een serieuze en gewaardeerde gesprekspartner van de bestuurder. Binnen de kaders van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) levert de Ondernemingsraad een bijdrage aan het succes van de organisatie. De Raad vertegenwoordigt niet alleen het personeel, maar is ook een gewaardeerde sparringpartner van de directie. BAM Techniek heeft een regionale structuur, met vestigingen verspreid over het land. Per regio is een Ondernemingscommissie (OC) geïnstalleerd. Van iedere OC zit een afgevaardigde in de OR. Leden van de Ondernemingsraad van BAM Techniek zijn ook vertegenwoordigd in de Centrale Ondernemingsraad (COR) van BAM Groep.

De Ondernemingsraad heeft in 2012 een wezenlijke invloed gehad op de volgende onderwerpen:  De invoering van een nieuw veiligheidsbeleid met ingang van 2013 om de doelstelling

‘nul ongevallen’ maximaal te ondersteunen.  Tussen bestuurder en Ondernemingsraad zijn scenario’s afgesproken die van toepassing

kunnen zijn bij aanpassingen van de organisatie. Zo ook over de daarbij behorende wijze van overleg en communicatie.  Adviesaanvraag over het Shared Service Center om administratie meer centraal te

organiseren. De Ondernemingsraad heeft een positief advies uitgebracht, met een

 Instemmingsaanvraag over de harmonisatie van arbeidsvoorwaardelijke regelingen.

Dit is een onderwerp voor de Centrale Ondernemingsraad van BAM Groep. Toch is het ook door de Ondernemingsraad van BAM Techniek behandeld. De wijzigingen zijn tegen het licht gehouden en waar nodig zijn op- en aanmerkingen gemaakt.  Instemmingsaanvraag over verzuimbegeleiding. De Ondernemingsraad heeft

hiermee ingestemd met aanvullende afspraken.  De Strategische Personeelsanalyse (SPA) betreft een nieuwe wijze van analyseren

aantal toevoegingen in het belang van de betrokken medewerkers. Daarnaast denkt de

van het personeelsbestand. Dit onderwerp is uitgebreid besproken tussen bestuurder

Ondernemingsraad mee in alternatieven en de fasering van communicatie.

en Ondernemingsraad.

 Instemmingsaanvraag over het project ‘Planning op basis van plaatsbepaling’: bij de

 De invoering van MeOnline als modern personeelsinstrument.

logistieke planning van service engineers wordt gebruik gemaakt van actuele positie­ gegevens. De instemming betreft de inachtneming van de voorwaarden dat de

Vaste thema’s op de agenda zijn: operationele plannen, werkvoorraad, opleidingen,

plaatsbepaling alleen gebruikt wordt voor het efficiënter inplannen van de medewerkers

ziekteverzuim, kwaliteit, arbo en milieu. 

en de historische data alleen gebruikt mogen worden voor managementrapportages. 26

Opleidingenbeleid Bouwen is vooral: bouwen op mensen. Ontwikkelen is vooral: het ontwikkelen ván mensen. De kwaliteiten van onze medewerkers bepalen de kwaliteit van onze projecten. Medewerkers vormen het ‘human capital’ van BAM Techniek, waarmee wij onze marktpositie verder versterken en ons rendement verhogen. Daarom investeert BAM Techniek op veel fronten in de ontwikkeling en loopbaankansen van medewerkers.

Mybamcareer.nl De website Mybamcareer.nl geeft medewerkers de regie over hun eigen loopbaan. Ze

kennis in de praktijk te toetsen. Voor elke job rotator wordt een individueel programma

vinden er informatie over interne doorgroeimogelijkheden, beschikbare vacatures binnen

gemaakt, afgestemd op zijn wensen en die van BAM Techniek. In drie fasen, van telkens acht

BAM, opleidingen en loopbaanpaden. Medewerkers worden gestimuleerd om na te denken

maanden, maakt de job rotator kennis met verschillende onderdelen en disciplines, verdeeld

over hun mogelijkheden en wensen in hun loopbaan. Op de website mybamcareer.nl zijn

over meerdere regio’s of specialismen. In 2012 had BAM Techniek drie job rotators.

een aantal loopbaaninstrumenten te vinden die mensen helpen om hun eigen competenties en kwaliteiten te ontdekken en zich voor te bereiden op ontwikkel- en loopbaangesprekken. Ook kunnen zij zich oriënteren op een volgende stap in hun loopbaan.

BIM-opleiding: kennismaken met een nieuwe dimensie Het model BIM is een katalysator voor modulair bouwen. BAM Techniek maakt de overstap

Job rotation

naar BIM, maar deze werkwijze vereist een andere manier van denken. CAD-engineers gebruikten altijd hun eigen modellen en zijn gewend om zich alleen te richten op het

27

Jonge nieuwe medewerkers zijn van levensbelang voor BAM Techniek. Onze organisatie

ontwerpen van installatiecomponenten. Werken met BIM betekent een verbreding: bij BIM

heeft altijd jong talent nodig, waarbij hoogopgeleiden een belangrijke doelgroep vormen.

maken de engineers deel uit van het totale bouwproces. Meerdere disciplines werken samen

Het job-rotationprogramma biedt ambitieuze afgestudeerden de mogelijkheid om in korte

aan hetzelfde model. Dat betekent dat de onderlinge communicatie belangrijker wordt. Om

tijd ervaring op te doen in verschillende functies. Het programma duurt twee jaar, waarna

de medewerkers hierop voor te bereiden hebben alle CAD-engineers een workshop BIM

de job rotator doorstroomt naar een gewone functie. Het job-rotationprogramma is voor

gevolgd. Tijdens deze workshop werd geïnventariseerd welke kennis en competenties

zowel de medewerker als voor BAM Techniek interessant. De medewerker brengt theore­

ontwikkeld moeten worden. Voor de engineers is het een prachtkans om zich verder te

tische kennis met zich mee en BAM Techniek stelt de job rotator in de gelegenheid om deze

ontwikkelen in hun vak. 

Gepromoveerd én een baan! In zijn promotieonderzoek onderzocht Gaby Abdalla de succes­ factoren in duurzame woningbouw­projecten, zowel vanuit managementperspectief als psychologisch perspectief. Op 18 juni 2012 verdedigde Gaby Abdalla zijn proefschrift aan de TU Eindhoven. BAM Techniek had een rol bij de begeleiding en financiering van het promotieonderzoek. Het onderzoek werd begeleid door prof. ir. Ger Maas. Sinds 1 april 2012 werkt Abdalla bij BAM Techniek - Energy Systems als projectleider voor het Europese project CAMPUS-21 (Control & Automation Management of Buildings & Public Spaces in the 21st Century). 

Menno de Schiffart, job rotator:

‘Ik ben nu bijna twee jaar job rotator bij BAM Techniek. Ik begon als engineer bij de renovatie van een monumentale locatie van de Universiteit Utrecht. Daarna heb ik een financieel risicomodel gemaakt voor Energy Service Companies (ESCo’s). Nu ben ik ingedeeld bij de afdeling Grote Projecten, waar ik werk aan de tender voor het PPS-project ‘Poort van Zaan’, een penitentiaire inrichting in Zaanstad. Het is boeiend en afwisselend om job rotator te zijn, je leert het bedrijf goed kennen in een korte tijd. Na het programma krijg ik een reguliere functie bij BAM Techniek.’ 

28

Gezondheidsmanagement BAM Techniek hanteert een preventief beleid om de fitheid en de gezondheid van de medewerkers te verbeteren. Met gezondheidsvoorlichting, preventief medisch onderzoek, gerichte cursussen en coachings- of interventietrajecten, werkt BAM Techniek aan gedragsverandering bij de medewerkers. De belangrijkste doelen zijn: gezondheidsklachten voorkomen, de productiviteit en de tevredenheid van medewerkers vergroten en ziekteverzuim tegengaan.

De Vittest

Het fietsenplan

Jaarlijks, of om het jaar, kunnen medewerkers vrijwillig en kosteloos deelnemen aan een

Fietsen is niet alleen gezond, het is ook goedkoop, milieuvriendelijk en het vermindert de

gezondheidsonderzoek: de Vittest. Omdat de werkomstandigheden variëren, is de

parkeer- en fileproblemen. Kortom: de beste manier om korte afstanden te overbruggen.

frequentie van de Vittest afhankelijk van de functie. Medewerkers uit de binnendienst

Met het fietsenplan wil BAM Techniek het gebruik van de fiets voor het woon-werkverkeer

hebben minder vaak een Vittest dan medewerkers in de buitendienst. De Vittest wordt

stimuleren. De ‘fiets van de zaak’ is een bijzonder populair onderdeel van het arbeidsvoor-

gedaan in een trailer op locatie. Tijdens het onderzoek wordt de algehele conditie

waardenpakket. De regeling houdt in dat de medewerker met financieel voordeel een

gecontroleerd met een aantal tests. Ook vindt er een gehooronderzoek plaats en heeft

complete fiets inclusief onderhoud kan aanschaffen. Hij levert daarvoor iets van zijn

de medewerker een gesprek met de bedrijfsarts.

brutoloon in.

Het Gezondheidsplein

Het fitnessplan

In 2012 is voor het eerst een Gezondheidsplein georganiseerd. Tijdens dit evenement

Werknemers die te weinig bewegen, blijken vaker en vooral langduriger ziek te zijn. BAM wil

maken medewerkers van BAM Techniek samen met hun gezin in een marktachtige en

een gezonde(re) levensstijl stimuleren. Regelmatig bewegen hoort daarbij. Daarom biedt

ludieke sfeer kennis met de voorwaarden en spelregels van laagdrempelige leefstijl­

BAM Techniek de medewerkers ‘fiscaalvrije fitness’, een voordelige vorm van bedrijfsfitness.

interventies. In een pleinvorm worden enkele stands ingericht, waar mensen gezondheids-

Medewerkers kunnen met een flink voordeel sporten bij één van de geselecteerde fitness-

tests kunnen ondergaan. Het is een leuke en laagdrempelige manier om bewust met

centra, verspreid over Nederland. Op die manier wordt fitness leuk én betaalbaar. 

gezondheid bezig te zijn. 29

Cijfers & feiten 2012

2011

2010

Leeftijdsopbouw Binnendienst

2012

2011

2010

Aantal medewerkers in dienst

1524

1533

1524

< 20 jaar

0

1

1

Binnendienst

743

740

698

20 - 29 jaar

106

114

108

Buitendienst

781

793

826

30 - 39 jaar

193

186

183

Aantal medewerkers in dienst

2012

2011

2010

Aantal mannen

1377

1382

1383

Aantal vrouwen

147

151

141

2012

2011

2010

Personeelsverloop

25

-9

9

In dienst

154

147

183

Uit dienst

129

156

174

Dienstverband Binnendienst

2012

2011

2010

< 2 jaar

98

100

104

2 - 5 jaar

269

281

278

6 - 10 jaar

120

98

76

> 10 jaar

256

261

240

Dienstverband Buitendienst

2012

2011

2010

< 2 jaar

42

49

60

2 - 5 jaar

191

199

210

6 - 10 jaar

101

94

109

> 10 jaar

447

451

447

40 - 49 jaar

233

223

218

50 - 59 jaar

164

169

146

60 - 64 jaar

41

40

40

> 65 jaar

6

7

2

Leeftijdsopbouw Buitendienst

2012

2011

2010

< 20 jaar

1

1

3

20 - 29 jaar

98

119

136

30 - 39 jaar

193

193

206

40 - 49 jaar

218

223

235

50 - 59 jaar

220

204

196

60 - 64 jaar

46

50

48

> 65 jaar

5

3

2

2012

2011

2010

Gemiddelde leeftijd

43,8

43,2

42,1

Jubilea

2012

2011

2010

12,5 jaar

58

26

28

25 jaar

17

9

30

40 jaar

11

3

7

2012

2011

2010

10,7

10,9

12,5

Gemiddelde lengte dienstverband

30

31Raymond

van den Berg en Bayram Kirbiz.

Veiligheid Veiligheid blijft topprioriteit voor BAM Techniek. Het besef dat veilig werken op nummer één staat, is doorgedrongen tot de haarvaten van de organisatie. Want elk bedrijfsongeval is er een te veel. Op tal van terreinen spant het bedrijf zich in om veiligheidsrisico’s in kaart te brengen, ongevallen te voorkomen en de veiligheidscultuur nog verder te verbeteren. Nieuwe veiligheidsregels In 2011 lanceerde het managementteam een nieuwe veiligheidsaanpak: het Veiligheids­

De veiligheidsworkshop in Groot-Brittannië resulteerde in nieuwe veiligheidsmaatregelen

offensief. Het doel van dit offensief was kristalhelder: nul ongevallen. Een flinke groep van

bij BAM Techniek. Per 1 januari 2013 gaan de nieuwe veiligheidsregels in.

23 veiligheidsmedewerkers van BAM Techniek namen dat jaar deel aan een veiligheids-

1. BAM Techniek bouwplaatsregels: De huisregels gelden voor alle projecten van

workshop in Groot-Brittannië.

BAM Techniek. Er is een draagplicht voor veiligheidsschoenen, -helmen en

In 2012 zijn in alle regio’s twee of meer veiligheidspilotprojecten aangewezen, waarin de

-handschoenen. Daarnaast moeten medewerkers altijd gehoorbescherming en een

aanbevelingen uit de veiligheidsworkshop in praktijk werden gebracht. De best practices

veiligheidsbril bij zich hebben.

van deze projecten staan aan de basis van het nieuwe veiligheidsbeleid van BAM Techniek,

2. Samenwerking BAM Utiliteitsbouw en BAM Techniek: BAM Techniek en

dat in 2013 wordt ingevoerd. Een onderdeel van dit beleid is de reguliere toolboxmeetings,

BAM Utiliteitsbouw werken samen om de veiligheid actief te bevorderen.

die ieder kwartaal voor de medewerkers worden georganiseerd. In 2012 kreeg het thema gehoor- en gezichtsbescherming speciale aandacht tijdens deze meetings.

3. Communicatie en veiligheid op de bouwplaats: Op alle projecten wordt de Veiligheidskick-off ingevoerd. Eén of meer veiligheids­coaches zijn aanwezig per project. 4. Veiligheid onderaannemers en ZZP-ers: Veiligheid wordt een voorwaarde voor BIS-contracten en een selectiecriterium voor het contracteren van onderaannemers

Veiligheidsstatistieken

en leveranciers. Bij alle offerteaanvragen worden ook de richtlijnen van het veiligheidsbeleid meegestuurd.

Binnen Koninklijke BAM Groep is afgesproken om met een ongevallen index (Incident

5. Olievlek van ambassadeurs: Hoe meer medewerkers zich bewust zijn van het belang

Frequency/IF) de relatie te leggen tussen ongevallen en gewerkte uren. Dit is een indicator

van veiligheid en daarnaar handelen, hoe veiliger de bouw wordt. BAM Techniek blijft

waarmee de feitelijke veiligheidsprestatie binnen BAM Groep wordt vastgesteld.

dan ook hameren op het belang van veiligheid. De communicatie over best practices

De IF doelstelling van BAM Techniek voor 2012 is <10, waarbij 9,4 is gerealiseerd. Voor 2013

wordt voortgezet. Ook benadrukt BAM Techniek in diverse communicatiemiddelen

is de doelstelling <8.

wat het bedrijf belangrijk vindt op het gebied van veiligheid.

32

Intentieverklaring Governance Code

Veiligheidsmeetings met medewerkers

Jaarlijks komen er gemiddeld vijf mensen om het leven op bouwterreinen. Tientallen

In alle regio’s van BAM Techniek worden medewerkers regelmatig

mensen houden blijvend letsel over na een val van een ladder of steiger. Volgens de

geïnformeerd over de veiligheidsvoorschriften en de huisregels die

Inspectie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hebben in de afgelopen tien jaar 325 ongevallen plaatsgevonden in de infrasector, met achttien dodelijke slachtoffers. Koninklijke BAM Groep zet zich in voor verbetering van de

op bouwplaatsen gelden. Medewerkers worden aan het denken gezet over allerlei aspecten van veilig werken en gaan met elkaar

veiligheidscultuur in de bouwsector. Op 30 oktober 2012 ondertekende bestuurs­

in discussie. Deze bijeenkomsten worden ‘toolboxen’ genoemd.

voorzitter ir. N.J. de Vries een intentieverklaring om te komen tot een Governance

In Regio Zuidoost werd in mei 2012 een toolbox over veiligheids-

Code ‘Veiligheid in de bouw’. Het initiatief wordt ondersteund door grote bouwonder­

brillen gehouden. Veiligheidscoördinator Esther Houben stelde

nemingen en overheidsinstanties. De betrokken partijen werken samen om de veilig-

het programma samen. ‘Er zijn allerlei soorten veiligheidsbrillen:

heidscultuur van hun eigen organisatie te verbeteren. Zij willen een voorbeeld zijn voor

gelaatschermen, ruimzichtbrillen, lasbrillen en overzetbrillen voor

de gehele branche. De Governance Code zet in op ketenbenadering, standaardisatie en uniformering, scholing en leren van elkaar.

brildragers.’ Sinds kort zijn daarnaast handschoenen verplicht op de bouwplaats. Dat vergt enige aanpassing, merkt men ook in Regio Noordwest. Tijdens de toolbox over handschoenen is ingegaan

BAM Safety Day

op de redenen achter deze huisregel. Ook werden verschillende typen handschoenen getoond en uitgeprobeerd. Leidinggevend

Al jaren zet BAM zich actief in voor gezonde en veilige werkomstandigheden. Alle werkmaat-

monteur Maurits Spijksma vindt het vanzelfsprekend om ze te

schappijen, waaronder BAM Techniek, organiseren regelmatig veiligheidscampagnes. Deze

dragen: ‘De meeste collega’s reageren positief, al zijn er een paar

campagnes zijn erg succesvol omdat ze de betrokkenheid van alle medewerkers van BAM Techniek zichtbaar maken. Iedereen, van hoog tot laag, van werkvoorbereider tot directeur, doet mee. Toch kan het altijd nog beter en nog veiliger, want elk ongeval is er één te veel.

bij het grovere werk is het prettig om handschoenen te dragen.

Het verder verbeteren van de veiligheidsprestaties van het bedrijf lijkt steeds moeilijker te

En het risico op ongelukken is veel kleiner.’ Spijksma vindt het

worden. Daarom heeft BAM dinsdag 23 oktober 2012 uitgeroepen tot ‘Worldwide BAM

normaal om collega’s aan te spreken als ze vergeten hun hand-

Safety Day’. Een bijzondere dag, waarop de leidinggevenden van alle BAM-bedrijven nog

schoenen te dragen. ‘Dat gaat eigenlijk vanzelf. We praten er met

eens extra hameren op de noodzaak van het verbeteren van de veiligheidsprestaties. Zij

elkaar over en houden elkaar scherp.’ 

spreken daarover op bouwplaatsen, regiokantoren en andere locaties waar BAM actief is. Ze vertellen hun verhaal niet alleen voor de eigen medewerkers, maar ook voor het personeel van bouwpartners, zoals onderaannemers en toeleveranciers. Daarbij ligt de nadruk op de eigen veiligheidsdoelen van werkmaatschappijen.  33

die het lastig vinden om met handschoenen te werken. Maar zeker

Veiligheid in de praktijk Bij de nieuwbouw van Capgemini in Utrecht worden geen concessies gedaan als het gaat om veiligheid. BAM Techniek neemt de E- en W-installaties voor haar rekening in het grote gebouw, met een omvang van 25.000 m2. BAM Utiliteitsbouw, de hoofdaannemer, heeft een gespecialiseerd bedrijf ingeschakeld om de veiligheid in de gaten te houden. De nieuwbouw startte met een veiligheidskick-off voor alle medewerkers en er is een veiligheidsplanning opgesteld. Ook loopt er op de bouwplaats een veiligheidsmanager rond, die duidelijk herkenbaar is door zijn felgroene helm. De veiligheidsmanager is het aanspreekpunt voor alle veiligheidsvragen. Komt hij een onveilige situatie tegen, dan heeft hij het mandaat om direct in te grijpen. ‘We houden elke week een werkplekinspectie en bespreken onze bevindingen’, vertelt de veiligheidsmanager. ‘We signaleren het bijvoorbeeld als niet alle mensen hun handschoenen of veiligheidsbrillen dragen. Dit bespreken we dan tijdens een toolboxmeeting.’ Het hoge werktempo kan een risico vormen, als medewerkers zich opgejaagd voelen. ‘Wordt de druk echt te hoog, dan hebben mensen altijd het recht om op de rem te trappen.’ 

34

Duurzaam denken, vooruitzien...

BAM Techniek is een groen bedrijf. Als innovatief en toekomstgericht bedrijf lopen wij voorop bij de ontwikkeling van duurzame oplossingen. We integreren duurzaamheid op allerlei manieren in onze bedrijfsvoering. Dat is te zien op de bouwplaats, bij onze projecten, maar zeker ook in onze eigen bedrijfspanden. We kiezen voor duurzame materialen, waardoor de belasting van het milieu tot een minimum wordt beperkt. We investeren in duurzame energie en in het milieubewustzijn van onze medewerkers. In dit maatschappelijk jaarverslag legt BAM Techniek verantwoording af over de ambities, inspanningen en resultaten op het gebied van duurzaamheid in 2012.

35

Milieu Onze ambities Minder CO2-uitstoot

Krachten bundelen voor een beter resultaat

Twintig procent minder uitstoot van broeikasgassen in 2020, vergeleken met het jaar

Voor dergelijke grootschalige doelstellingen is het noodzakelijk om de krachten te

1990. Dat is de doelstelling van Europa. Ook Nederland moet en wil hier in 2020 aan

bundelen. BAM Techniek is een actieve partner in diverse samenwerkingsverbanden en

voldoen. Daarnaast heeft de Europese gemeenschap ambitieuze doelstellingen

netwerken. Een voorbeeld is GEN, dat staat voor Gebieden Energie Neutraal. GEN is een

geformuleerd op het gebied van duurzame energie. In 2020 moet het aandeel duur-

kennisontwikkelingstraject, waarbij de deelnemers ‘best practices’ ontwikkelen op het

zaam opgewekte energie zijn toegenomen van ongeveer 2 procent naar 14 procent van

gebied van optimale bedrijfsprocessen, technieken en organisatievormen. Het doel is

het totale energiegebruik.

praktische oplossingen te ontwikkelen voor CO2-neutraal bouwen en verbouwen. De resultaten van GEN worden regelmatig geëvalueerd en kritisch beoordeeld.

De gebouwde omgeving is verantwoordelijk voor maar liefst 40 procent van de totale CO2-uitstoot in Nederland. Daarom is het belangrijk om de CO2-uitstoot van woningen,

Als werkmaatschappij van Koninklijke BAM Groep nv werkt BAM Techniek nauw samen

winkels, kantoren, scholen en andere gebouwen flink terug te brengen. De regelgeving

met andere BAM-bedrijven. Deze samenwerking vergemakkelijkt het realiseren van de

heeft zelfs als doel de CO2-uitstoot in de gebouwde omgeving tot nul te reduceren. BAM

duurzaamheidsdoelstellingen van onze opdrachtgevers. Wij hebben vrij toegang tot de

Techniek gaat de uitdaging aan. Met slimme en innovatieve duurzame oplossingen

inzichten, initiatieven en middelen die ontwikkeld zijn binnen de Groep. Dankzij die

dragen wij bij aan de duurzaamheidsambities van Nederland. De business unit BAM

kennisdeling kunnen medewerkers van BAM Techniek een belangrijke bijdrage leveren

Techniek - Energy Systems is gespecialiseerd in energiemanagement en duurzame

aan het behalen van duurzaamheidsdoelstellingen.

energieoplossingen. Dankzij deze uitgebreide kennis en ervaring is BAM Techniek koploper in technologische innovaties op het gebied van duurzame energie.

36

BAM Techniek - Regio Midden: een kijkje in de keuken

Videoconferencing: snel en productief vergaderen

Veenendaalse bestuurders willen graag contact onderhouden met het locale bedrijfsleven. Bedrijfsbezoeken stellen hen in de gelegenheid om eens een ´kijkje in de keuken´ te nemen bij een bedrijf. Op 10 april 2012 kwam B&W op bezoek bij de Veenendaalse vestiging van BAM Techniek. Directeur Nico Lamerichs stond in een korte presentatie stil bij de visie van

‘Voordat je je opmaakt om de wereld te veranderen, ga eerst drie keer je eigen huis rond.’ Deze oude Chinese wijsheid hebben wij ons

BAM Techniek op duurzaamheid. Tijdens de rondleiding door het bedrijf werd de werkplaats

ter harte genomen. De verschillende vestigingen van BAM Techniek

bezichtigd. In de werkplaats worden installaties voor grootschalige projecten geprefabri-

beschikken dan ook over tal van praktische oplossingen die slim

ceerd. BAM Techniek is trots op de eerste elektrische auto, die het bedrijf dit jaar in gebruik

en duurzaam werken mogelijk maken. Een goed voorbeeld zijn de

heeft genomen. Het bedrijfsbezoek werd in stijl afgesloten met het overhandigen van een

videoconferencesystemen in iedere vestiging. Deze state of the

cheque aan de gemeente, goed voor het plaatsen van 10 m2 zonnepanelen.

art Telepresence-systemen maken visuele communicatie gemakkelijk en natuurlijk. De illusie ontstaat dat de gesprekspartners

Meten is weten

in dezelfde ruimte aanwezig zijn. Een uitstekende kwaliteit van

De energieconsumptie in gebouwen is sterk afhankelijk van het gedrag van mensen. Als

medewerkers kunnen op deze manier virtueel vergaderen, wat

medewerkers zich bewust worden van de vele mogelijkheden om zelf energie te besparen

vele uren reistijd scheelt. Documenten worden tijdens de verga-

op kantoor, zien we dat terug in een meetbaar lager energieverbruik. Binnen BAM Techniek

dering probleemloos gedeeld. Doordat reizen niet meer nodig is,

is een dashboard ontwikkeld om deze bewustwording te stimuleren. Medewerkers krijgen

verlagen we door de inzet van Telepresence de CO2-uitstoot van

sinds 2012 via het dashboard feedback over hun energieverbruik. De resultaten van de eerste evaluatie zullen laten zien of het een gunstig effect heeft op het verbruik. Hoe is het gesteld met ons eigen energieverbruik? Hoe energiebewust zijn de medewerkers van BAM Techniek? Meten is weten. Bregje Vos, student Innovation Sciences aan de Technische Universiteit Eindhoven, voerde een afstudeeronderzoek uit in het hoofdkantoor van BAM Techniek. Daaruit bleek dat de medewerkers zich behoorlijk bewust zijn van hun energie­verbruik. Zo maakt 79 procent van de medewerkers op het hoofdkantoor van BAM Techniek in Bunnik vaak gebruik van teleconferentie als alternatief voor zakenreizen. Toch zijn er ook nog verbeterpunten. Zo geeft 16 procent van de medewerkers aan nooit het beeldscherm uit te zetten wanneer ze geen gebruik maken van de computer.

37

zowel video als audio is een voorwaarde voor succes. Teams en

het bedrijf. Bovendien heeft Telepresence een gunstig effect op de productiviteit en de efficiëntie. 

Weg met het papierwerk Ook op andere gebieden zet BAM Techniek in op milieubewust werken. Bijvoorbeeld

BAM Techniek beschikte in 2012 over drie elektrische voertuigen voor zakelijk gebruik.

door zo min mogelijk papier te gebruiken. Bij de buitendienst wordt nu een eind ge-

Daarnaast bestond het wagenpark uit zeventien hybride voertuigen. De verdeling van

maakt aan het papieren tijdperk. Jarenlang werkten de technici met papieren bonnen.

de energielabels van met name de leaseauto’s heeft zich tussen 2010 en 2012 gunstig

Dat is verleden tijd. Het grootste deel van de technici is nu geheel online en maakt

ontwikkeld. Het aandeel zuinige auto’s, met energielabel A, nam sterk toe. Voor de

gebruik van een directe koppeling met het onderhoudsinformatiesysteem van BAM

bedrijfswagens is er in de komende jaren nog een slag te slaan.

Techniek. Een snelle en professionele manier van werken: actuele informatie over het object, de historie, tools en documentatie zijn altijd voorhanden. Servicemonteur Frans van der Spek vindt deze manier van werken een grote verbetering. ‘De automatisering

Verdeling energielabels leaseauto’s

maakt een eind aan de papieren rompslomp. Ik voer alle informatie in op mijn laptop en verzend het naar kantoor. De klanten ontvangen vervolgens een digitale rappor­tage.

BAM Techniek 2010 - 2012 energielabels leaseauto’s BAM Techniek 2010 - 2012 Verdeling

Dit spaart niet alleen papier, maar ook tijd.’

60

Het eigen wagenpark onder de loep De CO2-emissie van het wagenpark van BAM Techniek heeft een groot aandeel in de totale CO2-emissie van het bedrijf. Daarom kijkt BAM Techniek kritisch naar de uitstoot van het eigen wagenpark. Bij nieuwe aankopen hebben zuinige en duurzame modellen, bijvoorbeeld elektrische voertuigen, de voorkeur. BAM Techniek heeft zich ook gecommitteerd aan ‘Het Nieuwe Rijden’ (HNR). Dit landelijke programma stimu-

50 40 30 20 10

leert automobilisten, beroepschauffeurs en wagenparkbeheerders over te gaan tot een energie-efficiënter rijgedrag en aankoopbeleid. Hiervoor worden rijstijltips en trainingen aan chauffeurs gegeven, zodat ze veilig, zuinig en gezond op weg gaan. Het Nieuwe Rijden levert al snel een besparing van 10 procent aan brandstof op. De

0 Energielabel A 2010

Energielabel B 2011

Energielabel C

Energielabel D

Energielabel E

2012

ambitie van het programma is een reductie van minimaal één megaton CO2 in drie jaar realiseren.

38

BAM Techniek rijdt elektrisch

Eerste elektrische auto BAM Techniek

De nieuwste dienstwagen van BAM Techniek in Benningbroek is elektrisch.

Elektrisch rijden is stil, snel en soepel. BAM Techniek nam in 2012 de eerste onbedrukte

De Kangoo, een bestelauto, is in 2012 verkozen tot ‘Van of the year’. Om op te laden moet de bestelauto acht uur aan de lader staan. Daarna kan hij ongeveer 170 kilometer rijden. Bij projecten waarbij medewerkers niet al te grote afstanden hoeven af te leggen, is de elektrische bestelauto dus prima bruikbaar. Regiodirecteur

bedrijfsauto (leaseauto) in gebruik. De keuze viel op een Opel Ampera. IT-manager Rolf Soeten vertelt over zijn ervaringen met de elektrische auto. ‘Elektrisch rijden bevalt me uitstekend. De accu’s nemen relatief veel plaats in. Toch is er voldoende bagageruimte voor dagelijks gebruik. Fantastisch: ik maak een betere keuze vanuit milieuperspectief, zonder op het gebied van mobiliteit iets in te leveren.’ 

Cees Haakman poseert vol trots naast de wagen. ‘Duurzaamheid is topprioriteit voor BAM Techniek’, zegt hij. ‘Deze auto is prima geschikt voor projecten in de buurt van onze vestigingen. Op deze manier investeren wij in duurzaamheid en geven wij tegelijkertijd het goede voorbeeld.’ 

Zuinige rijstijl BAM Techniek nam in 2012 deel aan een pilot van het concept ‘E-positief rijden’. Dit is een opleidingsprogramma van één jaar om een zuinigere en veiligere rijstijl aan te leren. Het is een combi­natie van verbruiks­ opvolging, e-learning, praktijksessies en een online ondersteuning. BAM Techniek nam met vijftien deelnemers deel aan deze pilot. De pilot leverde meetbare resultaten op. In totaal reden de deelnemers 267.936 km in een periode van 6 maanden. In die tijd bespaarden zij door hun zuinige rijstijl maar liefst 1.181 liter brandstof en realiseerden zij een CO2-reductie van 3.130 kg. 

39

Onze partners in duurzaamheid en innovatie BAM Techniek bundelt de krachten en zet in op kennisdeling en kennisontwikkeling. Daarom nemen we deel aan diverse programma’s en sluiten we partnerships op het gebied van duurzaamheid. Samen bereik je immers meer dan alleen. Binnen deze innovatieve samenwerkingsverbanden delen we onze kennis met anderen en ontwikkelen we gezamenlijk nieuwe duurzame oplossingen voor onze klanten. Dankzij deze samenwerking staan wij voorop bij de ontwikkeling van nieuwe technologie en slimme duurzame oplossingen.

Het Smart Energy Collective: onderzoek en ontwikkeling Met Eneco, Priva, GEN, ABB en Philips neemt BAM Techniek deel aan een project dat

Ook bij andere studies en pilotprojecten is BAM Techniek actief betrokken. Enkele

onderzoekt hoe flexibiliteit in kantoren kan worden gestimuleerd en ondersteund. In een

voorbeelden zijn de Europese onderzoeksprojecten CAMPUS 21 en HESMOS. HESMOS

flexibel kantoor kunnen mensen op allerlei plaatsen werken. Dit leidt tot een betere

(Holistic Energy Efficiency Simulatie en Life Cycle Management) richt zich op het ontwik-

benutting van de kantoorruimte, dus lagere kosten. Ook wordt onderzocht welke

kelen van een geïntegreerd Virtual Energy Laboratory die het mogelijk maakt om een

mogelijkheden er zijn om de vraag naar energie binnen kantoren uit te stellen of juist te

aantal alternatieven aan beslissers voor te leggen die energie- en life cycle cost geopti­

vervroegen. In samenwerking met de Technische Universiteit Eindhoven stellen wij een

maliseerd zijn. Ook het optimaliseren van Publiek Private Samenwerking-Projecten (PPS)

aantal studenten in de gelegenheid om bij BAM Techniek te onderzoeken op welke manier

is een aandachtspunt van HESMOS. Binnen de netwerkorganisatie ‘Energy Valley’ is

het gedrag van mensen hun energieverbruik beïnvloedt. We draaien actief mee binnen

BAM Techniek betrokken bij een pilotproject dat zich richt op de realisatie van

het programma Smart Energy Buildings and Cities. Dit programma is een samenwerking

alternatieve energiestromen.

van bedrijven met de Technische Universiteit Eindhoven. Binnen deze universiteit wordt onderzoek gedaan naar de optimalisatie van energiestromen binnen de gebouwde omgeving. Doel is om relevante kennis in een proces van Integraal Ontwerpen te integreren tot een toepassingsgericht systeem voor de gebouwde omgeving; een Smart Energy systeem. BAM Techniek vindt dit onderzoek waardevol. Het stelt ons in staat een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van intelligente en energiezuinige gebouwconcepten. Zo is er winst te behalen met een betere afstemming van de vraag naar en het aanbod van energie. 40

Duurzaam afstuderen Zorgcentrum Avondlicht in Hoorn van Woningstichting De Veste wordt grondig

beeldproject was de woonvoorziening Zuiderlicht van Ésdége-Reigersdaal, een opdracht-

gerenoveerd. BAM Techniek is betrokken in deze meerjarige renovatie. Binnen dit

gever van BAM Techniek – Regio Noordwest. Lisette Koerts, engineer bij BAM Techniek,

project wilde BAM Techniek duurzame oplossingen laten onderzoeken. Hiervoor is een af-

gaf een toelichting bij technische oplossingen die in de woonvoorziening zijn toegepast.

studeeropdracht gemaakt, die werd uitgevoerd door Ron Meester. Hij studeert Engineering, Engineering Design & Innovation aan de Hogeschool van Amsterdam. Meester onderzocht tien energieconcepten op hun technische en economische haalbaarheid. Denk hierbij niet

Verduurzaam uw bestaande pand

alleen aan eenvoudige oplossingen, zoals zonnepanelen in combinatie met de isolatie van gevels, vloeren en daken, maar ook aan meer grootschalige oplossingen, zoals een

Een bestaand pand verduurzamen betekent: milieubewuste keuzes maken én energie

WKO-installatie en een geothermische bron voor de hele gemeente Hoorn. ‘De kunst is

besparen. In 2012 startten BAM Techniek en BAM Utiliteitsbouw met een initiatief gericht

om net iets verder te kijken dan het gebouw zelf’, vertelt Meester. ‘Zo ontdekte ik dat bij

op verduurzaming van bestaand vastgoed ‘Verduurzaam je pand’.

het koelen van de naastgelegen ijsbaan veel restwarmte vrijkomt. Hiermee kan het zorg­

De website www.verduurzaamjepand.nl toont en verduidelijkt de mogelijkheden bij het

centrum verwarmd worden.’

verduurzamen van een pand, zoals dak- en gevelisolatie, duurzame energie en comfort.

Het duurzaamheidsonderzoek is inmiddels gepresenteerd aan de gemeente Hoorn.

Per onderwerp lichten we toe welke mogelijkheden er zijn en welk effect de diverse

Het zorgcentrum is geïnteresseerd in een samenwerking met de gemeente om het

maatregelen hebben op het milieu, maar ook op de energie- en onderhoudskosten.

zorgcentrum te verwarmen met snoeihout uit de omgeving, één van de andere ideeën

Op het gebied van verduurzaming is veel mogelijk, niet alleen bij nieuwbouw maar

uit het onderzoek van Meester.

zeker ook bij bestaande panden. Met de technieken, materialen en methodieken die ons ter beschikking staan is het in veel gevallen goed mogelijk om duurzaamheidsambities

Uneto-VNI: de meerwaarde van de installatiebranche Zonder techniek loopt Nederland vast. Het werk van de installatiebranche is onmisbaar voor alle sectoren van de Nederlandse economie. Dat is niet altijd zichtbaar, maar wel hard nodig. Vandaar dat wij in 2012 betrokken waren bij de imagocampagne van brancheorganisatie Uneto-VNI. In deze campagne, met als slogan ‘De techniek achter Nederland’ bracht Uneto-VNI de meerwaarde van de Nederlandse installatiebranche in de volle breedte in beeld. Getoond werd dat de installatiebranche een oplossing biedt voor maatschappelijke vraagstukken, zoals de vermindering van de CO2-uitstoot en het terugdringen van de zorgkosten. De bijdrage van BAM Techniek werd op 29 oktober 2012 uitgezonden via RTL Z. Het thema van de uitzending was ‘Een veilig gevoel’. Het voor 41

te realiseren. 

De praktijk: duurzame projecten De Poorters van Montfoort: energiezuinige woningen Voor het eerst worden in Nederland bestaande woningen gerenoveerd volgens de principes

ontwikkeld door BAM Techniek - Energy Systems. De woningen worden voorzien van een

van Active House. Een Active House is energieneutraal of heeft een zeer laag energie­

zonnedak en nieuwe gevels. Bijzonder is dat de bewoners tijdens de renovatie gewoon in

verbruik. Het biedt een comfortabel binnenklimaat en past perfect in de leefomgeving.

hun huis kunnen blijven wonen. De renovatie wordt uitgevoerd door BAM Woningbouw

Tot nu toe werden deze principes alleen bij nieuwbouw toegepast. Bij ‘De Poorters van

Weert in samenwerking met BAM Techniek - Energy Systems.

Montfoort’ liet BAM Techniek zien dat ze ook bruikbaar zijn bij de renovatie van veertig jaar

De nieuwe gevels en het nieuwe dak zijn prefab en worden kant-en-klaar aangeleverd. Op de

oude huurwoningen.

dag van levering worden de nieuwe gevels geplaatst, zodat de woning ’s nachts weer dicht

Tien bestaande woningen in Montfoort met energielabel E kregen een upgrade naar

is. Aan de zonkant krijgen de woningen een zonnesysteem met zonnepanelen en zonne­

energielabel A++. Tegelijkertijd verbeterde het comfort en de daglichtvoorziening aan­

collectoren. De zonnepanelen zijn gekoppeld aan het elektriciteitsnet en de zonnecollectoren

zienlijk. Meestal neemt men bij dergelijke renovatieprojecten genoegen met een upgrade

aan een boilervat van 200 liter. Elke woning krijgt behalve nieuwe gevels en een nieuw dak

naar energielabel C. BAM Techniek gaat een stap verder en maakt de woningen nog een

ook een nieuwe HR-combiketel, nieuwe radiatoren, een zonneboiler en een ventilatiesysteem

stuk energiezuiniger.

met warmteterugwinning. Ook wordt de vloer geïsoleerd. Door al deze maatregelen stijgt

Bij het Active House-concept ligt de focus op zonne-energie, passieve zonnewarmte,

het energielabel van D naar A++. De bewoners zien de besparing niet alleen terug in hun

energie- en klimaatbeheersing. De woningen krijgen rondom een schil, met daarin grote

gasrekening, maar ook op de elektriciteitsrekening. Hestia beschouwt de renovatie dan ook

vensters en zonnepanelen. Bijkomend voordeel: er ontstaat meer leefruimte en zowel de

als een bijzonder rendabele investering.

ventilatie als het wooncomfort worden verbeterd. In opdracht van woningcorporatie GroenWest voert een consortium van bedrijven deze renovatie uit. Het consortium bestaat uit BAM Woningbouw B.V., Bouwhulpgroep, Bureau

De Knip: van energielabel D naar B

Nieman, Danfoss en VELUX Nederland B.V. BAM Techniek - Energy Systems is binnen dit project verantwoordelijk voor de levering en installatie van de PV-systemen.

De Knip, het markante gebouw van de Belastingdienst in Amsterdam, is na een grondige renovatie een stuk energiezuiniger geworden. BAM Techniek voorzag De Knip van een duurzame energievoorziening en voerde energiebesparende maatregelen door. Het

Hestia: forse energiewinst

resultaat: De Knip ging van energielabel D naar B. De Knip is een omvangrijk gebouw: op 44.000 m2 werken ongeveer 2.500 mensen van de

Woningen van woningbouwvereniging Hestia in Kerkrade worden extreem energiezuinig

Belastingdienst, de Douane en de Fiod. Twintig jaar oud, was De Knip toe aan een opknap-

gemaakt in een slim renovatieproject. Dit is mogelijk dankzij een innovatief concept, dat is

beurt. ‘Bij de renovatie en verduurzaming van De Knip zijn alle verdiepingen onder handen 42

genomen en gemoderniseerd. Om energielabel B haalbaar te maken is een hybride energieopwekkinginstallatie geïnstalleerd, die gebruik maakt van warmtekoudeopslag (WKO)’, zegt projectleider Leon Bik. Het bodemopslagsysteem slaat in de zomer warmte op en in de winter koude. Vervolgens kan het gebouw ’s zomers gekoeld worden met de opgeslagen koude, terwijl de installatie ’s winters juist warmte levert. Zo wordt op een duurzame manier voorzien in een flink deel van de energiebehoefte van De Knip: een derde van de warmte en de helft van de koude komt inmiddels uit een duurzame bron. Energiebesparende maatregelen brengen de energierekening van de huurders omlaag. De oude VR-verwarmingsketels zijn vervangen door efficiënte HR-ketels. De energiezuinige verlichting is daglicht geschakeld en de lampen branden alleen als er mensen in de ruimte aanwezig zijn. Aangezien er geen licht blijft branden in een leeg gebouw, is het aantal branduren fors teruggebracht. Ook de lampen zelf zijn een stuk energiezuiniger dan de oude verlichting.

HHNK toont voorbeeldfunctie In het pand van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier in Heerhugowaard heeft BAM Techniek duurzame installaties gerealiseerd zoals een hemelwaterafvoersysteem met recirculatie, stoominstallatie en een geavanceerd gebouwbeheersysteem. Het Hoogheemraadschap heeft met dit pand hun voorbeeldfunctie tot uiting laten komen op het gebied van milieu, ecologie en duurzaamheid. 

43

44 Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier te Heerhugowaard.

BAM Techniek staat midden in de maatschappij en voelt zich betrokken bij ontwikkelingen in de samenleving. Als onderneming kijken wij verder dan omzetstijging en winst. Een gezonde sociale omgeving is evenzeer van belang voor plezierig en succesvol zakendoen. Ook in menselijke zin levert maatschappelijk betrokken ondernemen veel op: het bevordert de onderlinge communicatie en teamgeest, geeft inspiratie en stimuleert de ontwikkeling van talenten en competenties van medewerkers.

Puur en authentiek in onze contacten 45

Maatschappelijke betrokkenheid De maatschappelijke betrokkenheid van individuele medewerkers is zichtbaar op tal van terreinen. In alle regio’s ontwikkelen medewerkers van BAM Techniek activiteiten in sport en cultuur, op het gebied van sponsoring en in de zorg. Bedrijfsbreed staat de sponsoring van het VUmc Cancer Center Amsterdam centraal. BAM Techniek ondersteunt in het VUmc CCA een project gericht op de diagnostiek en behandeling van kanker. Een aantal andere activiteiten wordt kort aangestipt. Ze illustreren de sportieve en creatieve betrokkenheid van de medewerkers. De warme cultuur van BAM Techniek komt hierin tot uiting.

BAM Techniek steunt de strijd tegen kanker Drie jaar lang - van 2012 tot en met 2014 - sponsort BAM Techniek het VU medisch

MPS staat voor ‘Massive Parallel Sequencing’. Het project richt zich op de identificatie

centrum Cancer Center Amsterdam. Het is de passie voor vooruitgang en ontwikkeling

van genmutaties in tumorweefsel. De biologische samenstelling van tumorcellen

die beide organisaties verbindt. Het VU medisch centrum Cancer Center Amsterdam

bepaalt welk geneesmiddel het beste effect geeft en verheldert welke biomarkers in het

ontwikkelt nieuwe manieren van diagnostiek en behandeling. Net als BAM Techniek

bloed kunnen wijzen op kanker. De techniek maakt op termijn een snelle, systematische

maakt de organisatie de ontwikkeling van nieuwe kennis mogelijk door intensieve

identificatie van genmutaties op grote schaal mogelijk.

samenwerking tussen professionele disciplines. BAM Techniek sponsort het project

Het onderzoek richt zich op de inzet van deze technologie in de diagnostiek en bij de

‘MPS-techniek’, een sterk technisch georiënteerd project. De onderzoekers beschikken

behandeling. Er is de komende jaren een bedrag van 100.000 euro nodig om MPS toe te

over de beste faciliteiten en de meest geavanceerde systemen. Stap voor stap komen

passen bij de diagnostiek en in de behandeling van kanker. Door middel van sponsoring

ze verder in hun onderzoek.

maakt BAM Techniek dit onderzoek voor het VU medisch centrum CCA mogelijk.

‘Ook binnen BAM Techniek worden we helaas geconfronteerd met de ziekte kanker, direct of indirect’, zegt Jan Al, directeur van BAM Techniek. ‘Een extra stimulans om dit project te selecteren. Het voelt goed om een bijdrage te leveren aan het beheersen van deze nog steeds zeer ingrijpende en hardnekkige ziekte.’

46

Directeur Jan Al heeft namens BAM Techniek een mooie cheque overhandigd aan het

Hardlopen voor het goede doel

Cancer Center Amsterdam van het VU medisch centrum. Op de foto staan naast Jan Al van links naar rechts Paul Eijk, senior technisch onderzoeker, en Bauke IJlstra, onder-

Tom Stolker is werkvoorbereider op de afdeling Grote Projecten van BAM Techniek en

zoeksleider van het MPS project dat door BAM Techniek wordt gesponsord. 

een enthousiaste hardloper. Hij aarzelde geen moment toen hem gevraagd werd deel te nemen aan de Amsterdam Marathon. ‘Die beslissing was snel genomen. Vooral omdat mijn deelname aan het evenement geld zou opleveren voor een goed doel. Mijn sponsors steunden daarmee het onderzoek naar kanker bij het VU medisch centrum Cancer Center Amsterdam.’ Meer dan duizend hardlopers verschenen op 21 oktober 2012 aan de start. Stolkers persoonlijke uitdaging was om de 8 km onder de magische dertig minuten te lopen. ‘De eerste 5 km gingen geheel volgens schema. Maar tijdens de laatste paar kilometers bleek die ‘magische 30’ helaas niet haalbaar. Toch ben ik zeer tevreden met een tijd van 32:36, de 16e plaats én de succesvolle sponsoring van het goede doel. Volgend jaar doe ik weer mee. Dan probeer ik opnieuw om onder de 30 minuten uit te komen!’

Ride for the Roses Met een unieke fietstocht een vuist maken in de strijd tegen kanker door geld in te zamelen voor KWF Kankerbestrijding. Dat is het doel van de Ride for the Roses. In de Nederlandse wielerwereld is dit jaarlijks terugkerende sportieve evenement een begrip. Iedereen kan meedoen, want je kunt kiezen uit verschillende tochten: een cycletour van 100 kilometer en twee toertochten van 25 en 50 kilometer. Deelnemers van de cycletour fietsen in het grootste peloton ter wereld; duizenden wielrenners doen mee. Deelnemers vinden het prettig dat zij op een sportieve manier bezig zijn en tegelijkertijd een bijdrage leveren aan de strijd tegen kanker. Aan de finish krijgt iedere deelnemer een rode roos, als symbool voor: ‘een morgen voor iedereen’. De opbrengst van de Ride for the Roses gaat naar de winnaar van de Koningin Wilhelmina Onderzoeksprijs (KWO-prijs) van KWF Kankerbestrijding. Op die manier maakt de tocht toponderzoek mogelijk. In 2012 heeft BAM Techniek - Regio West met een fanatiek team deelgenomen aan de Ride for the Roses. De wielrenners zijn trots op hun prestatie. Maar het mooiste is dat zij KWF Kankerbestrijding en belangrijk onderzoek op het gebied van kanker hebben gesponsord. 47

Kinderboerderij krijgt makeover Regelmatig steken een aantal enthousiaste en betrokken medewerkers van diverse werkmaatschappijen van BAM de handen uit de mouwen op bijzondere locaties. Het zijn spontane, belangenloze acties, waarbij de medewerkers zich inzetten voor projecten die ze belangrijk vinden. Voor deze activiteiten is Stichting De Waaier in het leven geroepen. Ditmaal was Kinderboerderij de Rekerhout aan de beurt voor een grondige makeover. Zo’n 20 BAM’ers gingen er de hele dag aan de slag en gaven de kinderboerderij een opknapbeurt. Ze hebben het houtwerk voorzien van een nieuw laagje verf, een nieuwe mestplaats gemaakt, het kippenhok herbouwd en de buitenkant van het educatief centrum opgeknapt. De materialen werden beschikbaar gesteld door andere bedrijven. ‘We vinden het leuk om ook op deze manier bezig te zijn. Het is niet commercieel, maar wel belangrijk’, zegt unitmanager Bertil Groot van BAM Techniek. ‘Eerder zijn we al op andere locaties, zoals Zorgtuinderij Oosterheem en Esdégé-Reigersdaal, een dag aan het werk geweest.’

Keniaproject Al ruim 10 jaar sponsort BAM Techniek scholingsprojecten in Kenia. Inmiddels staan er vier basisscholen, een weeshuis, een medische post, twee middelbare scholen en een hogeschool. Speciale aandacht gaat uit naar opvang en de opleiding van weesmeisjes. Deze projecten in Kenia zijn nu in de afrondende fase. 

48

Frisse blik nodig voor echte vernieuwing

Kwaliteit, veiligheid en duurzaamheid zijn voor BAM Techniek de belangrijkste speerpunten voor de komende jaren. De periode 2013-2014 staat allereerst in het teken van het waarmaken van onze ambitieuze duurzaamheidsdoelstellingen. Daarnaast is er veel aandacht voor het veiligheidsbeleid, dat we continu blijven verbeteren en toetsen aan de praktijk. In dat kader mag ook ons streven naar een nieuw ISO 14001-certificaat niet ongenoemd blijven.

49

2013 en verder BAM-huizen stimuleren synergie Veiligheid blijft ook in de toekomst een speerpunt voor BAM Techniek. De nieuwe

Meer samenwerking, meer efficiëntie en een sterker merk. Om dit te bereiken heeft

veiligheidsregels worden langzamerhand gemeengoed binnen de verschillende regio’s,

Koninklijke BAM Groep een strategisch huisvestingsplan ontwikkeld, dat de komende

ook dankzij de regelmatige veiligheidsmeetings met het personeel. Daarnaast voert

jaren wordt gerealiseerd. Vóór eind 2015 zal BAM zich concentreren in een veertigtal

BAM Techniek boven de verplichte VCA-checklist het OHSAS 18001-managementsysteem

landelijk verspreide locaties. De regiokantoren van BAM-werkmaatschappijen worden

in. Met dit managementsysteem wil BAM Techniek het veiligheidsbeleid naar een hoger

samengebracht in ‘BAM-huizen’. Het is al bekend dat een aantal BAM Techniek vestigingen

niveau brengen.

zal verhuizen naar zo’n BAM-huis. Dit plan wordt momenteel uitgewerkt. Doel van de BAM-huizen is de samenwerking tussen groepsonderdelen te bevorderen,

Een belangrijk aspect van duurzaamheid is de CO2-emissie van de onderneming als

de efficiëntie te vergroten en de kracht van het BAM-merk te versterken. Het potentieel

geheel. Daarbij kijken we allereerst naar de brandstofconsumptie van het wagenpark,

aan talent wordt hiermee optimaal benut en het ontstaan van synergie gestimuleerd.

omdat dit een groot aandeel heeft in de CO2-emissie bij BAM Techniek. Bijna 80 procent

Meer synergie is de voornaamste doelstelling uit BAM’s strategische agenda voor de

van de totale CO2-emissie komt voor rekening van het wagenpark. BAM Techniek houdt

periode 2013 - 2015.

de emissie van het wagenpark nauwlettend in de gaten en streeft naar een forse afname in de komende jaren. Om dit te bereiken worden dit jaar performance-indicatoren

Om de onderlinge interactie, kennisdeling en samenwerking tussen BAM-medewerkers

opgesteld voor de brandstofconsumptie en het aantal gereden kilometers.

te bevorderen krijgen de BAM-huizen een hybride kantoorconcept, met werkplekken die geschikt zijn voor verschillende activiteiten.

Als medewerkers minder kilometers hoeven te maken, kan ook de brandstofconsumptie

Van oudsher is BAM dicht bij de opdrachtgevers gevestigd. Het nieuwe huisvestingsplan

omlaag. Videoconferencing kan hier een belangrijke bijdrage leveren. Telepresence-

handhaaft dit strategische uitgangspunt. Op grond van een indeling van Nederland in

systemen zijn in 2012 in alle regiokantoren van BAM Techniek geïnstalleerd. Sindsdien is

tien regio’s behoudt BAM per regio gemiddeld vier grotere vestigingen.

het gebruik van deze systemen flink toegenomen en wordt er dus vaker virtueel

In elke regio worden BAM-huizen gerealiseerd. Het huisvestingsplan biedt ook kansen

vergaderd. Deze ontwikkeling wordt meegenomen in de performance-indicatoren. Ook

om de huisvesting in lijn te brengen met de duurzaamheidsdoelstellingen van BAM.

door het stimuleren van de synergie tussen de verschillende werkmaatschappijen van

De Groep zal voor de BAM-huizen in beginsel uitsluitend bestaande panden betrekken.

BAM Groep is zeker nog winst te behalen. Voor alle medewerkers van de Koninklijke BAM Groep ontwikkelt BAM Techniek momenteel een aantrekkelijk aanbod voor de aanschaf van zonnepanelen (PV-systemen). 50

De nieuwe BAM-huizen zullen - eventueel na renovatie - minimaal voldoen aan BREEAM In

We werken samen met anderen om de veiligheidscultuur te verbeteren en willen

Use-niveau PASS. Dit is één van de maatregelen die ervoor zorgen dat de CO2-emissie van

daarmee een voorbeeld zijn voor de branche.

de huisvesting per vierkante meter in 2015 gehalveerd zal zijn ten opzichte van het jaar 2009.

Programma ‘Samen MVO’

Voordelig aanbod zonnepanelen voor BAM-medewerkers BAM Woningbouw en BAM Techniek - Energy Systems bieden BAM-medewerkers in

In 2013 voert BAM Techniek de OHSAS 18001-norm in. Ook wordt de ISO 14001-norm

de loop van 2013 een scherp geprijsd systeem voor zonnepanelen (PV-systeem). Dit

uitgebreid tot een norm voor geheel BAM Techniek. De invoering van deze twee normen

systeem zet zonlicht om in elektriciteit. Op die manier kunnen medewerkers voordelig

is niet alleen een aanpassing van de lopende processen, maar zal naar verwachting ook

kiezen voor duurzame energie. Het initiatief sluit aan bij de duurzaamheidsdoelstellingen

leiden tot een gedragsverandering in de organisatie. Binnen het programma ‘Samen

van BAM Groep.

MVO’ worden beide normen ingevoerd.

BAM Woningbouw en BAM Techniek - Energy Systems werken op projectbasis al veelvuldig samen bij het verduurzamen van de huidige woningvoorraad. Zij hebben veel

Samen MVO draagt ondermeer bij aan:

ervaring met het plaatsen van PV-panelen op het dak van woningen. Doordat de

 Het verbeteren van de veiligheid en het vergroten van het welzijn van het personeel.

kostprijs van PV-panelen de laatste jaren sterk is gedaald en de prijs van via het net

 Verbetering van de Safety Awareness audit-score. Dat wil zeggen: gerichter werken

aan het continu verbeteren van onze bedrijfsprocessen en prestaties op het gebied van veiligheid, welzijn, milieubelasting en CO2-uitstoot.

Governance Code ‘Veiligheid in de bouw’ BAM Techniek ondertekende in 2012 de intentieverklaring voor de Governance Code ‘Veiligheid in de bouw’. Verschillende organisaties verklaarden toen dat zij zich in willen spannen om het aantal ongevallen op bouwplaatsen terug te brengen en veiligheids­ risico’s te verkleinen. Medio juli 2013 wordt de uitgewerkte Governance Code ‘Veiligheid in de bouw’ gepresenteerd. De Code zet in op samenwerking in de keten, uniformering van veiligheidsvoorschriften en processen en leren van elkaar. BAM Techniek zal vanaf het moment van presentatie volgens de regels van de Code werken en communiceren. 51

geleverde elektriciteit voortdurend stijgt, wordt deze techniek steeds lucratiever.  

52

BAM Techniek bv Runnenburg 13 3981 AZ Bunnik Postbus 109 3980 CC Bunnik Tel. (030) 659 89 66

www.bamtechniek.nl