sabam magazine//72
P207031
//jANuARI>fEBRuARI>MAART/jAAR 2013//
© Bart de Waele
.P.A.S. © A.M
“droomtijd” blijft duren voor oScarnominee tom van avermaet
dRIEMAANdELIjkS 1/4 //19dE jAARGANG //AfGIfTEkANTooR BRuSSEL x WWW.SABAM.BE
sabam magazine//72 re d acti o neel
Christophe Depreter CEO
11 juli 2012 werd gekenmerkt door twee belangrijke gebeurtenissen. Enerzijds werd het feest van de Vlaamse Gemeenschap gevierd. Anderzijds keurde de Europese Commissie een voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad goed. Dit voorstel voor een richtlijn, voornamelijk gericht op een Europese digitale strategie, gaat over het collectief beheer van auteursrechten en naburige rechten, alsook het verlenen van multiterritoriale licenties. Volgens de Europese Commissie streeft het voorstel voor een richtlijn niet alleen naar betere governance- en transparantienormen voor collectieve beheersvennootschappen, maar ook naar een eenvoudigere verlening van multiterritoriale licenties door collectieve beheersvennootschappen op de auteursrechten die het onlinegebruik van muziekwerken genereert. In één van zijn reflecties wees GESAC (Groupement Européen des Sociétés d’Auteurs et Compositeurs) er nogmaals op dat auteursverenigingen de essentiële schakel zijn tussen scheppende kunstenaars en de gebruikers van hun werken. De koepelorganisatie beklemtoonde eveneens de belangrijke rol die Europese auteursverenigingen spelen in de ontwikkeling van de interne markt door de licentieverlening van creatieve inhoud mogelijk te maken, een win-winsituatie voor zowel de scheppende kunstenaars, gebruikers en consumenten als de samenleving in haar geheel. GESAC liet weten de algemene doelstellingen van de voorgestelde richtlijn te onderschrijven. Ook SABAM, die sinds 2012 het voorzitterschap van de groep op zich neemt, verwelkomt dit Europees initiatief voor zover het garanties biedt inzake efficiënt en transparant beheer van de rechten van Belgische auteurs in het buitenland en wat betreft het toepassen van gelijkwaardige voorwaarden voor de beheersvennootschappen in de interne markt. Echter, de activiteit van de grootste auteursvereniging van het land, op een nationale markt waarvan de kleine omvang het door haar vertegenwoordigde repertoire weerspiegelt, doet haar vrezen dat zij vanwege haar aard het voorwerp van discriminatie uitmaakt, bepaalde principes van collectief beheer van hun inhoud ontdaan worden en dat zowel de export als de exploitatie van haar reper-
toire buiten haar grenzen commercieel een onmogelijke opdracht wordt. SABAM vreest ook voor een geleidelijke verstoring van de mededinging tussen de handelsagenten, die uitsluitend het repertoire van grote muziekuitgevers vertegenwoordigen, en de beheersvennootschappen, aangezien niet alle bepalingen van de voorgestelde richtlijn inzake multiterritoriale licentieverlening ipso facto zowel voor de eerste als de tweede groep gelden. De overgang naar het nieuwe jaar – waarin ik jullie uiteraard alle geluk toewens – moet ons ertoe aanzetten om dubbel voorzichtig, geduldig en vooruitziend te zijn, ook over de evolutie van de voorgestelde richtlijn, waaraan de Belgische vereniging van auteurs, componisten en uitgevers zo lang als nodig zal werken om in Europa een optimaal niveau van governance en transparantie op te zetten, naar het voorbeeld van wat er inzake de Belgische wetgeving werd bereikt. De aanpassing van SABAM aan een wereld die voortdurend in beweging is, gaat hand in hand met de implementatie van een proactief beleid. Een zeer goed voorbeeld hiervan is de digitale licentieovereenkomst die onze vereniging en Google in december gesloten hebben. Dankzij deze baanbrekende overeenkomst kan Google via een one-stop shop een licentie verkrijgen om het SABAM-repertoire online en multiterritoriaal te gebruiken op Google Play, Googles digitale place to be voor entertainment. Google zal de auteursrechten voor zijn digitale muziekdienst in heel de Europese Unie en zelfs daarbuiten dus rechtstreeks aan SABAM betalen, zonder tussenpersonen. Voor de auteurs die door SABAM vertegenwoordigd worden, betekent dit een snellere uitbetaling van hun rechten en – aangezien er geen tussenkomst meer is van een buitenlandse auteursvereniging – een lagere commissie. Met een beetje goede wil kunnen we SABAM dus beschouwen als de eerste middelgrote auteursvereniging in de EU die een one-stop shop aanbiedt voor het online, multiterritoriaal gebruik van haar repertoire. Moge een gunstige wind jullie leiden, auteurs, componisten en uitgevers, naar het geluk dat we elkaar voor 2013 toewensen!
Haast je naar onze app, telkens je dit tableticoontje
in h o u d
artes
ziet bij onze artikels. je vindt er tal van exclusieve extra’s, gratis aangeboden in de appstore of via googleplay ! Veel kijk, luister en leesplezier !
3 Dood van een Schaduw Belgisch paradepaardje op de Oscars 2013 4 Luk Wyns, Crimi Clowns: Ik heb gewoon gefilmd wat ik al tien jaar op tv mis Marc Punt, Frits en Franky: Filmen zonder subsidies blijft een gigantisch risico 5 Charlotte Vanhecke Loslopend Wild - Hazel Pleysier: De Rechtbank 6 Annemie Struyf toont vlaanderen De Bleekweide 7 David Galle, comedian: ‘Het voordeel van chaoot te zijn: geen angst voor de toekomst’ 8 Afscheid van jeugdauteur Jan Simoen 9 Roger Raveel Vernieuwer en revolutionair 10 Laat je hit spotten - Unieke tentoonstelling Sam Dillemans in kasteel Gaasbeek 11 Auteursrechten onder de loep 12 SABAM neemt haar e-services onder handen 2//ARTES/SABAM MAGAZINE 72//januari>februari>maart 2013
© Serendipityfilms
Dood van een Schaduw Belgisch paradepaardje op de Oscars 2013
Voor het tweede jaar op rij zet de Academy of Motion Picture Arts and Sciences ons land op de kaart. Toen Tom Van Avermaet een half decennium geleden aan zijn bejubelde kortfilm Dood van een Schaduw begon, had hij niet durven dromen dat het resultaat Oscarkoorts zou teweeg brengen. Maar voor Tom en producer Ellen De Waele van Belgische filmtrots gingen glimmen in het Dolby theatre in Los Angeles had de jonge regisseur nog een druk schema af te werken. Anderhalve maand voor het grote moment trok hij al naar het Irvine International Filmfestival in Orange County Californië. Tom: Een groot deel van de oscargenomineerde kortfilms zit ook daar in de selectie. Het is trouwens door een eerdere prijs op het L.A Shortsfestival dat we op de longlist van de Oscars zijn geraakt. Na de shortlist ook nog eens een nominatie in de wacht slepen, was surrealistisch. Net als de film zelf trouwens, naast de Magrittes, Delvaux en Servais is ons patrimonium een authentieke “Avermaet” rijker. Tom: Het soort magisch realisme dat Dood van een Schaduw kenmerkt is inderdaad eigen aan België. René Magritte, die een grote indruk op mij heeft gemaakt, heb ik altijd een beetje als referentie beschouwd. Fantasy ligt me, puur realistische sociale drama’s boeien mij als maker iets minder. Ik probeer vooral een eigen wereld te creëren in de films die ik maak. Met mijn eindwerk Droomtijd had ik een VAF-wild card gewonnen, wat inhoudt dat je naast subsidies ook een coach krijgt. Bij mij was dat Raoul Servais, die vrij dicht bij mijn eigen verbeeldingswereld aanleunt. Dat was een hele toffe samenwerking. “De Dood als kunstverzamelaar” Tom: Ik wilde een film maken over de dood, die ik altijd een interessante “figuur” heb gevonden. De man met de zeis is het symbolisch standaardbeeld van de mensen, ik dacht: “hoe kan ik dat nu eens anders interpreteren? Waarom zou de dood bvb. niet iemand kunnen zijn die sterfmomenten verzamelt als waren het kunstwerken ?” Stel je voor: “De Dood als groot kunstverzamelaar”. Soms heb
je geluk met een idee, da’s gewoon hoe mijn brein zal werken denk ik…met rare kronkels. (lacht) De eerste vraag was: hoe pak ik het visueel aan om een soort galerij te creëren met sterfmomenten als kunstwerken? Dat wou ik met schaduwen doen, iets wat bvb. in de mythologie vaak terugkomt. “De schaduw als verbintenis met de ziel” vond ik een heel mooi visueel element om te gebruiken. Sommige stammen in verschillende werelddelen willen niet dat je hen fotografeert, ”omdat je dan hun ziel meeneemt”. Ik dacht waarom doen we dat niet eens letterlijk met die camera dan ? Ik stelde me ook voor dat als de Dood mensen zou kiezen om een tweede kans te geven of dat soort werk te doen, het jonge mensen moesten zijn, al vertrouwd met de dood en er niet meteen door afgeschrikt. Meestal zijn dat soldaten die gesneuveld zijn tijdens een oorlog. Daarom leek het me logisch om met een soldaat als hoofdpersonage te werken. WO I voelde als tijdskader juist aan, veel mystieke verhalen zouden zich dan hebben afgespeeld en het is ook een interessante periode op visueel stilistisch vlak. Het liefdesverhaal is mijn eigen omgegooide light versie van Orpheus en Eurydice. “Scriptdokters” Het concept zat van bij het begin goed maar het scenario was toch wel hard werken hoor, ik denk dat er uiteindelijk zo’n dertiental versies geweest zijn. Soms compleet anders dan wat het geworden is, zeker in termen van setting e.d. maar op een gegeven moment voel je dat het juist zit. Feedback van anderen vind ik heel belangrijk. Een paar vrienden; Bert van Dael, schrijver van de roemruchte serie Clan, en Koen de Jong, ook een scenarist, hebben allebei voor ”scriptdokter” gespeeld. Ik hoop in de toekomst samen met een co-scenarist te schrijven, het zorgt voor een toffe wisselwerking en verruimt je blik. Ik kan mijn film nu nog altijd niet op een “normale” manier bekijken omdat
ik er zo dicht op zit. Het zal een hele tijd duren eer ik hem gewoon kan plaatsen. Dat is hetzelfde bij een scenario. Ik had het voordeel dat ik met goeie mensen heb kunnen werken w.o. Stijn Van der Veken, (director of photography), gekend van alle series van Jan Matthys, Quiz me Quick enz.). Ook de Luminus-spot hebben we samen gedaan. En dan is er Matthias natuurlijk, de rol van Nathan Rijckx is hem op het lijf geschreven. Ik had hem gevraagd voor de hoofdrol van mijn afstudeerproject maar toen bleek dat hij er niet bij kon zijn gaf hij te kennen dat ik hem zeker moest bellen voor mijn volgende project. Ik volg zijn werk allang en zag altijd al een zekere band met het soort films dat ik wou doen. Als acteur is hij heel mimisch en cinematografisch, hij heeft een sterke expressie in zijn gelaat. Een gedroomd recept dus, voor een out-of-thisworld-film zoals Tom zijn short zelf noemt en een nu al indrukwekkend filmprijzenpalmares dat nog langer belooft te worden. Dikke proficiat aan Tom, Ellen, filmmuziekcomponist Raf Keunen, na Rundskop alweer muziekleverancier voor een Oscargenomineerde film (!) en heel de crew en cast ! Valladollid (Best European short) leverde een nominatie voor de European film awards op. Die uitslag kennen we in december. Intussen tekende Tom een contract bij het befaamde Creative Artists Agency. Dood van een Schaduw werd gesponsord door het Filmfonds van SABAM-ARTES. Cast: Matthias Schoenaerts, Laura Verlinden, Peter van den Eede... www.serendipityfilms.be (Tania Ghyselinck) extended version van dit interview en extra’s in de app
ARTES/SABAM MAGAZINE 72/januari>februari>maart 2013//3
Luk Wyns, Crimi Clowns: Ik heb gewoon gefilmd wat ik al tien jaar op tv mis Crimi Clowns valt op door z’n redelijk compromisloze gebruik van seks, geweld en beeldvoering. Niet alleen om een unieke look te creëren maar ook om snel te kunnen draaien, met een beperkt budget, filmden Luk Wyns en zijn ploeg Crimi Clowns met digitale fotocamera’s. Het resultaat oogt als het videodagboek van een delinquente clownsfamilie. De tv-serie sloeg meteen aan bij een select publiek, zowel in België op 2BE als in Nederland bij Veronica. Het leek alsof een film niet kon uitblijven maar ook daar was Luk Wyns een stap op vooruit. Al tijdens het schrijven van de tv-serie ontstond een verhaallijn die zich ertoe leende om filmische proporties aan te nemen, vertelt Luk Wyns, De clowns slaan de slag van hun leven. Met het geld denken ze dat al hun problemen opgelost zijn maar het tegendeel blijkt. Uiteraard hebben we getest of onze anarchistische filmstijl met kleine camera’s ook op het witte doek overeind bleef maar dat bleek geen probleem: HD blijft HD. Betekent het grote doek dat de anarchist Luk Wyns nog verder kon gaan? Film is grootser, je kan personages meer uitdiepen én ze zijn dankzij de tv-serie al bij de kijker bekend. We kunnen dus een stap verder gaan en dat doen we ook om gewenning te vermijden. Het was niet de bedoeling maar de Crimi Clowns-film zal 16+ zijn. Of ik met deze nieuwe stijl inpik op
Luk Wyns over SABAM: Een organisatie als SABAM is voor een auteur onmisbaar. Hoe zou ik anders mijn rechten innen, door van deur tot deur te gaan? Ik vind dat er op het vlak van transparantie de afgelopen jaren vooruitgang is geboekt. En wie als lid kritiek heeft, kan daarmee terecht op de jaarvergadering.
© Diamond City Films
Clowns die hun overdadig rijkelijke levensstijl bekostigen door ’s nachts aan het roven te gaan: Crimi Clowns. Het bleek een gouden gok van Luk Wyns om zich helemaal op z’n geesteskind te storten. De tv-serie werd een culthit en begin april moet de bioscoop er aan geloven.
de tijdsgeest? Ik ben vooraf niet bezig met strategie. Ik heb gewoon iets willen maken wat ik al tien, vijftien jaar op tv mis. Met Crimi Clowns lijkt Luk Wyns, bedenker van De familie Backeljau, Sterke verhalen en ettelijke theatervoorstellingen, aan een nieuw levenswerk bezig. Ik ga dit niet zo maar loslaten. Ik begin straks aan een tweede Crimi Clowns-seizoen en ik laat de opties voor een derde zeker open. Tegelijkertijd heeft de bioscoopfilm mij zin doen krijgen in nog een compleet ander filmproject.
Marc Punt, Frits en Franky: Filmen zonder subsidies blijft een gigantisch risico
© Independent films
Na Frits en Freddy maken nu Frits en Franky de bioscoopzalen onveilig. Scenarist en regisseur Marc Punt tekent ditmaal solo voor deze eigenzinnige komedie, ook deze moest het zonder subsidies stellen.
Het verhaal is genoegzaam gekend: voor Frits en Freddy kreeg Marc Punt, toen samen met Guy Goossens, in 2010 tot twee maal toe nul op het rekest van het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) maar dat weerhield hem niet om het plan toch door te zetten. Om uit de kosten te komen, moest de film 350.000 toeschouwers lokken, met 500.000 overtrof Frits en Freddy uiteindelijk ruimschoots de verwachtingen. Voor het vervolg Frits en Franky herhaalt de geschiedenis zich, de komedie van Marc Punt kan weer niet op VAF-centen rekenen. Is dankzij het succes van de eerste film het draaien van het vervolg een meer berekende gok? Van een gok wil ik niet spreken, met een bedrag als een filmbudget speel je niet, zegt Marc Punt. Ook al ben ik opnieuw overtuigd van de kans op succes, toch blijft het een gigantisch risico.
De succesingrediënten van Frits en Freddy, absurde humor en onwaarschijnlijke dialogen, maken ook deel uit van het vervolg waarin Peter Van den Begin Frits speelt. Zonder Freddy want vertolker Tom Van Dyck was bij Woestijnvis betrokken bij de lancering van VIER, dus bedacht ik hun neef Franky, legt Marc Punt uit. Voor dit personage begon ik opnieuw vanaf nul, al had ik wel meteen acteur Sven De Ridder voor ogen. Ik vind hem een geweldige acteur met een sterk gevoel voor timing, onmisbaar voor humor. Het concept van het vervolg blijft hetzelfde als bij de eerste film: Twee losers tegen de rest van de wereld, hoe harder ze proberen hoe steviger de tegenwind. Het verhaal begint deze keer wanneer het duo tijdens het vissen een wagen vinden met de kofferbak vol geld en daar hadden de vrienden beter afgebleven. De reacties tijdens testscreenings waren zeer goed maar het zou arrogant zijn mocht ik niet zenuwachtig zijn voor de uiteindelijke opkomst. (Hans Van Goethem)
4//ARTES/SABAM MAGAZINE 72//januari>februari>maart 2013
charlotte vanhecke Loslopend Wild in uw huiskamer en daarbuiten Een paar competitieve oma’s waren de aanzet voor een humoristische reeks die op de koop toe een eigentijds alternatief biedt op bestaande vaak vrouwonvriendelijke “quickies”. De focus van Loslopend Wild (Eén) ligt op de herkenbaarheid legt bedenkster Charlotte Vanhecke uit. Het is bewust geen grote verkleedpartij en pruikenshow. De grap ligt in de clichés van het dagelijkse leven, situaties waar zowel mannen als vrouwen zich in herkennen. Alles werd gedraaid op locatie; bij de mensen thuis, in de stad, om het er zo levensecht en herkenbaar mogelijk uit te laten zien. Dit programma kan perfect naast meer absurdere sketchenprogramma’s staan, dat lijkt me een ander genre. Een vriendin noemde LW ooit zelfs een reportagereeks, met allemaal kleine
reportages over haar leven. De meeste sketches zijn geschreven door een ploeg van vier vrouwen, Anke Brouwers, Nele Meirhaeghe, Els Vermuyten en ik. De insteek van een verhaal kwam van één van ons of onze vrienden of familie. We zaten niet altijd op bureau of thuis te schrijven, we zochten ook vaak een terras op, een park of de eethoek van de Hema om inspiratie op te doen. In de brainstormfase werkten we die ideëen, waar we allemaal iets in herkenden, verder uit: bvb. je niet op je gemak voelen bij de autokeuring, iets rap rap willen doen (zie het binnen gooien van de maxi-cosi in de creche), foutief meezingen met de radio enz. De bommabattle is ontstaan bij twee grootmoeders die ik zag, ze vochten voor de aandacht van hetzelfde kleinkind. Bij de brainstorm bleek dit een gekend fenomeen te zijn. Je kan bogen op een indrukwekkende cast, eersteklasactrices als Reinhilde Decleir, Katelijne Verbeke e.a. De cast van LW is een echt dreamteam. Iedereen wilde graag meewerken en de samenwerking was heel plezant. We werken momenteel aan de tweede reeks. De sketches zijn geschreven en de opnames zijn bezig.
BB en Wat Als werden met succes aan het buitenland verkocht, zie je zo’n toekomst ook weggelegd voor Loslopend Wild ? Charlotte: Het is sowieso al heel leuk dat we LW voor Eén mochten maken. We hebben een programma aan een heel breed publiek mogen tonen zonder dat er iets gecensureerd werd! Loslopend Wild gesignaleerd in onze app ! Ontdek de keuze van Charlotte.
(TG)
Hazel Pleysier: De Rechtbank is een echt groepswerk, iets wat we binnen de human-interest tak van Woestijnvis erg waardevol vinden De kijker rechtstreeks confronteren met de werking van justitie levert Vier geen windeieren op. De belangstelling bleek groot en een Vlaamse televisiester binnen handbereik. Eén van de vier regisseurs van De Rechtbank is Hazel Pleysier, die eerder haar sporen verdiende bij Man bijt hond en De school van Lukaku. Hazel: Na het maken van de docureeks Leuven Hulp, over de gevangenis van Leuven, wilde de human-interest ploeg op Woestijnvis de wereld van justitie eens vanuit een ander standpunt bekijken. We waren oprecht verwonderd over de manier waarop het merendeel van de rechters de tijd nemen om te zoeken naar het verhaal achter de feiten en te luisteren naar de mensen die voor hen verschijnen. Berichtgeving over justitie beperkt zich vaak tot het opsommen van de feiten, met vermelding van de straf, maar wij wilden tonen dat er achter elke zaak een menselijk verhaal schuilt en dat je een zaak vaak vanuit verschillende perspectieven kan bekijken. We werden nieuwsgierig naar het beroep “rechter” en schetsen met onze reeks een beeld van hun wereld in de rechtszaal. We hebben bewust gekozen om dat zonder commentaar of voice-over te doen. Want ook in de realiteit heeft zo’n rechtszaak een heel logische vertellende opbouw. Eerst komt de procureur aan het woord die de feiten opsomt waarvoor iemand moet verschijnen, daarna krijgt elke partij de mogelijkheid om zijn standpunt duidelijk te maken en op
het einde krijgt de beklaagde een laatste woord. De rechter probeert met vragen de dingen nog scherper te stellen of de waarheid te achterhalen. Eigenlijk hebben we daar weinig in ingegrepen, al hebben we er wel over gewaakt om waar mogelijk de moeilijkste woorden eruit te laten (lacht). Verder proberen we, met een minimum aan grafiek, een pancarte waarin we kort de aard van de zaak vermelden, de kijker zo snel mogelijk mee in de zaak te laten stappen. Na Gent in de vorige reeks viel de keuze nu op het gerecht in Antwerpen, Leuven, Dendermonde, Beringen, Haacht en Vilvoorde. Hazel: We hebben gekozen voor rechters die ons boeiden en gezocht naar variatie op gebied van aanpak, type zaken, en -het is tenslotte televisie-, van locaties en decors. De ploeg van De Rechtbank is flexibel, de producer staat mee op de gang van de rechtszaal om mensen om toestemming te vragen. Het is een project waarvoor we veel materiaal verzamelden en dus ook veel keuzes moesten maken. Dat deden we samen, met alle programmamakers, Els Roovers, Lise Tieleman, Joren Creylman, Raf Berghmans en Leen Lombaert en eindredacteur Michel Vanhove. Zo werd het een echt groepswerk, iets wat we binnen de human-interest tak van Woestijnvis erg waardevol vinden… (TG) © Woestijnvis
© Marleen Daniëls
“Sinds ik afstudeerde aan het RITS, heb ik voornamelijk aan humor-programma’s meegewerkt., (productie bij Neveneffecten, regie bij Zonde van de zendtijd en Trigger Happy, Benidorm Bastards ...) Elk programma heeft me steeds een beetje geleerd hoe je kijkers kan laten lachen.”
extended versie in de app
ARTES/SABAM MAGAZINE 72//januari>februari>maart 2013//5
annemie struyf toont vlaanderen De Bleekweide Een symbolischere titel had Annemie Struyf niet kunnen kiezen voor haar nieuwe human interest-reeks. Integer, hartverwarmend maar vooral sterk en authentiek zijn de verhalen die zich afspelen in De Bleekweide in het Groot Begijnhof in Gent. Annemie brengt ze voor u in beeld, dankzij haar goede vriendin, schrijfster en therapeut Lut Celie. De “Bleekweide-therapie” van Lut en haar team helpt jongeren komaf maken met moeilijke issues in hun prille leven. Kijkend Vlaanderen krijgt meteen een beter inzicht hoe therapeuten nu eigenlijk te werk gaan.
lange gesprekken met de therapeuten, jongeren en hun ouders kwamen we steeds dichter bij het project en de juiste omstandigheden. We wilden de kijker variatie bieden. Verschillende leeftijden, jongens, meisjes, thema’s waarmee ze worstelen; heel divers en tegelijk dichtbij: pesten, echtscheiding, volwassen worden, zelfdoding enz. Een belangrijke afspraak was dat de jongeren tijdens de sessies op elk moment de camera mochten laten stilleggen. Wij vonden het ongelofelijk dat ze ons toelieten maar we wilden ook het respect kunnen opbrengen dat niet alles hoeft gefilmd of getoond te worden. Na elke sessie werd steevast gecheckt of er geen dingen waren gezegd waarvan ze achteraf liever hadden dat die niet werden uitgezonden. Aanvankelijk wilden we enkel filmen in de therapieruimte maar omdat ik vond dat het mooi aansloot bij de visie van de Bleekweide wou ik hen ook laten zien in hun natuurlijke leefomgeving. Zoals bvb een lerares in haar klas, om te tonen dat het niet gaat om “probleemgevallen” maar gewoon mensen zoals jij en ik. Op het eerste zicht kun je immers de pijn die iemand in zich draagt, niet zien. Het waarom van de reeks ligt heel duidelijk bij de boodschap van de jongeren. Ze waren het beu dat altijd anderen; psychiaters, dokters, deskundigen, professoren over hen praatten. En als ze dan toch in beeld kwamen – ik heb daar nu de laatste maanden extra op gelet- dan is dat heel dikwijls met blokjes voor de ogen of met een vervormde stem om ze onherkenbaar te maken. De Bleekweide toont jongeren die duidelijk aangeven : we willen ons verhaal vertellen. Straffe verhalen: af en toe verbaal heel sterk maar soms ook introvert. Mooi om te zien hoe er dan naar andere manieren wordt gezocht om hem een taal te geven. Dat hoeft niet altijd in woorden te zijn. We ho-
© SABAM TG
Annemie : De mogelijkheid om “in de therapie mee te gaan”, de jongeren op eigen verzoek een stem te geven en er een tv-reeks over te maken, was geen vrijblijvende vraag van Lut. Na
In elk Begijnhof een Bleekweide, dat is de droom van Lut Celie. Laagdrempelig, zonder in de psychiatrie te belanden. Geen etiket en dichtbij de mensen. Annemie: Aan deze Bleekweide heeft Vlaanderen een mooi modelproject. In 1996 schreven Annemie en Lut samen Het Kleine Sterven, een boek gebaseerd op de verhalen van zieke en stervende kinderen en jongeren.
pen dat mensen door de reeks ontdekken welke kracht jongeren in zich kunnen hebben.
Hoe anders was het voor jou om deze reeks te maken in vergelijking met bvb In Godsnaam? Helemaal anders, maar dat vind ik ook wel fijn natuurlijk. Ten eerste is mijn rol veel minder prominent dan in vorige reeksen. Wat hier heel functioneel was, ik beschouw mijzelf als degene die de kijker mee binnen neemt in een andere wereld, de therapieruimte maar daar stopt het dan ook. Het zou totaal ongepast zijn als ik in die therapie tussenkom, want dat gebeurt tussen de therapeut en het kind. Eigenlijk wel interessant om eens veel meer low profile in een project te zitten. Het is ook heel intiem. Je komt echt heel dicht bij de mensen. Ik heb vaak internationale themathieken aangehaald maar ik vond het ook fijn om eens verhalen van dichtbij te brengen.
Wat brengt de toekomst ? Ik kijk enorm uit naar de uitzendingen op televisie en ook naar het debat dat het zal losweken, want er zit heel veel stof tot debatteren in. Ik ben ook aan iets nieuws bezig maar ook daar zit ik opnieuw op een terrein dat gevoelig ligt. Verder kan ik er nog niet teveel over kwijt, want naar het schijnt brengt dat ongeluk. (lacht)
6//ARTES/SABAM MAGAZINE 72//januari>februari>maart 2013
Hoe verliep je samenwerking met regisseur Filip Lenaerts? Straf ! Na de voorbereidingen met Lut ging ik op zoek naar een goeie regisseur. Via via was Filips naam al een paar keer gevallen. Van bij onze eerste ontmoeting was hij gewonnen voor het idee. En ik moet zeggen dat we onmiddellijk op dezelfde golflengte zaten. Dat is een cadeau, niet evident want we hebben elk ons parcours afgelegd. Filip heeft een heel persoonlijke inbreng gehad in de muziekkeuze. Ik vind hem een kunstenaar, in de montages, hoe de dingen in mekaar lopen. Wat het geworden is in zijn schoonheid en ook in zijn fragiliteit is door Filip gevat zonder dat daar woorden aan besteed zijn. Alles is op alle vlakken in veel vertrouwen verlopen. Dat vond ik wel bijzonder, met Lut wist ik waar ik aan toe was maar dat je ook met iemand die je niet kent zo’n intens traject kan afleggen… Mooi toch ? (TG) Op de valreep verhuisde Annemie met haar programma Van Woestijnvis (Vier) naar Eén. De Bleekweide is nog tot 7 april elke zondag te zien op Eén, telkens om 21u45. www.een.be ontdek de extra’s rond dit artikel in onze app
© Pieter Verhaeghe
David Galle, comedian: ‘Het voordeel van chaoot te zijn: geen angst voor de toekomst’ © Filip Naudts
Het grote publiek leerde comedian David Galle kennen via het panelprogramma De kazakkendraaiers op Eén. Sindsdien is hij voltijds komiek en tourt hij met z’n tweede show : Overleven in de chaos. Waarom Overleven in de chaos? Ik was op zoek naar een onderwerp en wou het vooral niet te ver zoeken, zegt David Galle. M’n eigen leven lag het meest voor de hand en daar merkte ik nogal vlug de chaos in op. Sinds De kazakkendraaiers heb ik het zelfstandigenstatuut en daarbij komt het er op neer dat je alles voor jezelf moet organiseren. (lacht) En tja, daar ben ik helemaal niet zo goed in. Dit van mij afschrijven in de vorm van een voorstelling bleek tamelijk therapeutisch te werken. Tot wat voor humor dit leidde? Ik speel nogal met het contrast tussen mijzelf en mijn vrouw. Zij is wel heel georganiseerd terwijl ik denk dat het leven ook wel zonder structuur kan. Niet dus. Zo vertel ik in mijn voorstelling dat
David Galle het mooiste compliment. Onlangs kreeg ik een mail na een voorstelling van Overleven in de chaos : “we hebben al meerdere comedyshow gezien en de jouwe had het beste verhaal”. Die mail kwam van mensen die ook in de dertig zijn en kinderen hebben. Ik zit net als dat deel van het publiek in de leeftijdscategorie waarvan alles verwacht wordt: carrière maken, een gezin stichten, een huis afbetalen… Er blijft geen tijd meer over voor iets anders. Als ik na een voorstelling in de foyer te horen krijg dat mijn grappen herkenbaar waren, dan ben ik in mijn opzet geslaagd.
mijn vrouw altijd een boodschappenlijstje maakt terwijl ik naar de winkel ga zonder. Gevolg is dat ik altijd dingen koop die niet nodig zijn. En dan begin ik verder te redeneren: dan moet ik kippen kopen om het voedsel dat we door mij te veel hebben weg te werken. Maar die kippen hebben natuurlijk ook verzorging nodig. Bijgevolg : toch structuur.
Het is niet evident om als zelfstandige aan de slag te gaan. Hoe ervaart David Galle dit? Niet als beangstigend. Dat is misschien het voordeel van een chaoot te zijn: ik maak me geen zorgen over de toekomst. Ik had verwacht als zelfstandige vaak lui in mijn zetel te kunnen liggen maar dat blijkt maar zelden het geval. Naast voorstellingen dienen zich ook vaak tv-projecten aan. Zo heb ik meegewerkt aan het eerste seizoen van Gunter Lamoots Superstaar. Nee, ik ben blij dat ik de stap als zelfstandige heb gezet.
Grappen maken over de kleine dingen des levens en daardoor iets vertellen over het leven. Als het publiek dat oppikt dan is dat voor
(HVG)
ARTES/SABAM MAGAZINE 72/januari>februari>maart 2013//7
Warm en joviaal zijn omschrijvingen die keer op keer opdoken in de verschillende in memoriam die gewijd werden aan Jan Simoen. Bij leven en welzijn een melancholische man die veel interesse had voor het clair-obscur van de werkelijkheid. Hij sprak steevast op zachte toon en vaak ook met een monkellacwhje, omschreef Frank Hellemans van Knack de auteur. Het auteurschap was een late roeping voor Jan Simoen, die 59 werd. In 1993 debuteerde hij met het boek Duizend stenen ogen. Drie jaar later volgde Met mij gaat alles goed, waarin Jan Simoen het verhaal vertelde van een studiegenoot die overleed aan de gevolgen van aids. Dit bleek het eerste boek van een trilogie, verder bestaande uit En met Anna? en Veel liefs van Michaël, die de auteur afrondde in 2005. Nog eens twee jaar later bracht Jan Simoen Slecht uit, dat werd bekroond met een Boekenwelp en de Gouden zoen. Het laatste boek De nacht van 2 april, gebaseerd op Jan Simoens eigen jeugdherinneringen, bracht hij vorig najaar uit.
Afscheid van jeugdauteur Jan Simoen In de nacht van 4 op 5 januari verloren we Jan Simoen. Hij was de auteur van jeugdboeken als Slecht en Met mij gaat alles goed. Jan Simoen bezweek aan kanker.
Wanneer twee jaar geleden kanker bij hem werd vastgesteld, besloot Jan Simoen om hierover met vrienden en kennissen te corresponderen via nieuwsbrieven. Iets wat de vrijgevige mens Jan Simoen typeert, vertelde z’n redactrice Belle Kuijken in het radioprogramma Joos. Zijn ziekte wou hij ook delen op een of andere manier. Hij is nieuwsbrieven beginnen schrijven om mensen zo goed mogelijk te bedienen met informatie. Zo zat Jan in mekaar.
kampen met kanker ook oog kunnen hebben voor het leed van anderen. Hij richtte Kanker4Life op om geld in te zamelen voor een goed doel, de organisatie Footstep die zich inzet voor een kindergevangenis in Kampala, Oeganda. Uitgeverij Querido liet na het overlijden weten dat Simoens zoon Hendrik dit project verder zal zetten. Nadat hij te horen had gekregen ‘uitbehandeld’ te zijn, verstuurde Jan Simoen op 13 december een adieu aan zijn vrienden met de volgende woorden : Ik voel me uitgeprocedeerd, als een asielzoeker die heel erg gehecht is geraakt aan het land waar hij zich de laatste jaren zo goed thuis voelde, maar binnen een paar maanden op het vliegtuig wordt gezet. Mijn land heet niet België of Nederland of Zweden, het heet Leven, en boy o boy, wat heb ik me hier thuis gevoeld, de laatste 59 jaar. Jan Simoen laat zijn echtgenote, twee kinderen en twee stiefdochters na. (HVG)
8//ARTES/SABAM MAGAZINE 72//januari>februari>maart 2013
© wpg
Jan Simoen wou ook bewijzen dat mensen die
De Betonweg (1953) Zelfbeschouwing (2002) Man op rug met vierkant (1969-71)
Roger Raveel Vernieuwer en revolutionair Sabine De Vos schreef een boek over hem, collega kunstenaar Adelin De Craene creëerde zijn evenbeeld in brons en zijn geboortestad schonk hem een eigen museum. Ook na zijn dood blijft de grote schare bewonderaars van Roger Raveel aangroeien. Het nalatenschap van de kunstschilder bestaat uit honderden werken en geniet internationale erkenning. Met de tentoonstelling “Tekeningen en objecten (en enkele schilderijen)” brengt het Roger Raveelmuseum (in het Oost-Vlaamse Machelen-aan-deLeie) nog tot 2 juni hulde aan de op 91-jarige leeftijd overleden kunstschilder, die wordt gezien als een vernieuwer van de Belgische kunst na het expressionisme. Met elementen uit zijn nabije omgeving introduceerde hij zijn zogenaamde Nieuwe Visie. www.rogerraveelmuseum.be
Karretje om de hemel te vervoeren (1968)
Roger Raveel © SABAM 2013
foto’s © Roger Raveel museum
Drie gele tuinpalen (1953)
ARTES/SABAM MAGAZINE 72//januari>februari>maart 2013//9
Laat je hit spotten Hitspot, een wedstrijd binnen de campagne van de tentoonstelling Liefde & Devotie Het Gruuthusehandschrift , Nodigt singer-songwriters uit om een nieuw nummer te schrijven rond het thema Afscheid, dat ook de inspiratie was voor de auteur van het bekende Egidiuslied uit het Gruuthusehandschrift (ca. 1400). De Brugse Arid-drummer Steven Van Havere, drijvende kracht achter muziekschool Metronoom, die voor de publiekswinnaar een cursus songwriting in petto heeft, zette zijn schouders mee onder het project. Steven: Er is een cliché dat zegt dat een artiest maar zo goed is als zijn laatste single. De muziekbusiness draait vandaag de dag meer dan ooit om nummers en niet zozeer om bands of artiesten alleen.
een juryprijs, lees een productie van hun nummer door juryvoorzitter Piet Goddaer aka Ozark Henry, en een Focus Knack publieksprijs (1 jaar muziek). De professionele productie van het winnende nummer omvat preproductie, opname, mix en mastering onder begeleiding van Piet, bijgestaan door topsessiemuzikanten en -technici. Het nummer zal afgemixt worden door Tim Bran, een Brits muzikaal genie die al klinkende namen als La Roux, London Grammar, Kylie Minogue en The Verve op zijn cv heeft staan. Tot slot wordt het nummer naar de radio gebracht als promosingle.
Dat komt omdat muziekliefhebbers steeds open staan voor goeie nieuwe songs. Het is dus in wezen vooral bij nieuwe acts de song die mensen benieuwd maakt naar de artiest. Vanuit die wetenschap heeft een songwriHet volledig wedstrijdreglement vind je tingwedstrijd als Hitspot natuurlijk alle in onze app. bestaansrecht en ben ik zeer blij om met Metronoom deel te kunnen uitmaken van dit iniDe expo zelf, waarvoor het beroemde tiatief. handschrift tijdelijk van de NKB in Den Deze unieke formule ontbrak nog in het huidig landschap Haag terug naar Brugge verhuisde, loopt der muziekwedstrijden. Toekomst-ticket Op 3 juni worden tien finalisten bekend gemaakt die kans maken op nog tot 23 juni in het Brugse Gruuthusemuseum.
voor songwriters
Op 3 juni worden tien finalisten bekend gemaakt die kans maken op een juryprijs, lees een productie van hun nummer door juryvoorzitter Piet Goddaer aka Ozark Henry, en een Focus Knack publieksprijs (1 jaar muziek).
www.hitspot.be
Unieke tentoonstelling Sam Dillemans in kasteel Gaasbeek
Lees meer in onze app
Plato, Kafka, Colette, Mishima, Toergenjev, Elsschot, Rilke, Steinbeck, Hamsun, ze incarneren allemaal op doek door toedoen van Sam Dillemans. Rainer maria Rilke, 30x19, olie op hout 2010
10//SABAM/ARTES MAGAZINE 72//januari>februari>maart 2013
Sam Dillemans © SABAM 2013 foto Wim van Eesbeek
www.sam-dillemans.com Expo-info op www.kasteelvangaasbeek.be
© www.sam-dillemans.com
Wie voor het eerst in drie jaar nieuw werk van de opmerkelijke kunstenaar Sam Dillemans wil ontdekken kan van 19 april tot 16 juni terecht in het kasteel van Gaasbeek. De voorbije jaren schilderde de expressionist meer dan driehonderd portretten, hoofdzakelijk van schrijvers. Over de bokser-schilder, “aanbidder van de grote meesters” maakten Sam De Graeve en Luc Lemaitre in 2008 een bekroonde documentaire. De Waanzin van het detail was destijds ook te zien op de SABAM-middagdocu. ARTES en SABAM steunen deze expo. Meer info
[email protected]
Auteursrechten onder de loep
Even leek het erop dat de personenbelasting op auteursrechten gevoelig zou omhooggaan. Maar na luid protest werd die dreiging alsnog afgewend. Er zijn wel enkele kleine aanpassingen, maar die kunnen de pret nauwelijks bederven.
Op de tweede schijf van 10.000 euro (bedrag nog te indexeren) is bovendien een forfaitaire kostenaftrek van 25 procent van toepassing. Van die tweede schijf wordt dus niet 10.000, maar slechts 7500 euro onderworpen aan de belasting van 15 procent.
Inkomsten uit de cessie of concessie van auteursrechten worden minstens tot een bepaalde grens beschouwd als roerende inkomsten, die in de personenbelasting afzonder lijk worden belast tegen een bijna te verwaarlozen tarief van 15 procent. Die grens ligt voor indexatie op 37.500 euro, na indexatie voor de inkomsten van 2012 (het aanslagjaar 2013) bedraagt die limiet 54.890 euro.
Op een bruto-inkomen uit auteursrechten van 20.000 euro (bedrag nog te indexeren), is dus amper 1875 euro belasting verschuldigd: 750 euro op de eerste schijf van 10.000 euro en 1125 euro op de tweede schijf van 10.000 euro, of in totaal minder dan 10 procent. Enkele maanden geleden leek het erop dat dit belastingvoordeel zou worden afgezwakt. Tijdens de onderhandelingen over de begroting besliste de regering het tarief van de roerende voorheffing, en in het zog daarvan ook het tarief van de personenbelasting op roerende inkomsten, in principe te verhogen naar 25 procent. Die verhoging zou ook de inkomsten uit auteursrechten treffen. Maar na luid protest werd de verhoging voor de auteursrechten ingetrokken nog voordat die goed en wel was voorgesteld.
Pas nadat die grens is overschreden, wordt overgeschakeld naar de gewone belastingregels, wat betekent dat op het hogere gedeelte de normale progressieve tarieven van de personenbelasting verschuldigd zijn. Maar dat gebeurt slechts in de veronderstelling dat de inkomsten in een beroepsmatige context worden verkregen. Is dat niet het geval, dan blijft het tarief 15 procent. De lage belasting op inkomsten uit auteursrechten is nog aantrekkelijker als men weet dat ook nog een bijzondere kostenaftrek van toepassing is. Van de eerste schijf van 10.000 euro (bedrag nog te indexeren) wordt de helft geacht kostendekkend te zijn. Dat wil zeggen dat van die eerste 10.000 euro slechts de helft aan belastingen wordt ondelworpen. Daardoor daalt de feitelijke belastingdruk ook tot de helft: in plaats van 15 procent op 10.000 euro moet slechts 15 procent op 5000 euro worden afgedragen. Op de eerste brutoschijf van 10.000 euro (bedrag nog te indexeren) is dus slechts 7,5 procent belasting verschuldigd.
De maatregel dat de inkomsten uit de cessie of concessie van auteursrechten voortaan altijd op het aangifteformulier in de personenbelasting moeten worden vermeld, werd niet ingetrokken. Tot nu toe was dat niet het geval, als de belasting op die inkomsten volledig door inhouding van roerende voorheffing was voldaan. Die inhouding werkte bevrijdend, wat betekent dat de betrokken inkomsten niet op het aangifteformulier van de personenbelasting hoefden te worden vermeld, en dat als gevolg daarvan geen aanvullende gemeentebelasting verschuldigd was. De nieuwe aangifteverplichting heeft tot gevolg dat boven op de personenbelasting steeds de aanvullende gemeentebelasting verschuldigd is, ook als die personenbelas-
© P. Verbruggen
DE EERSTE CONTROLES ZIJN BEGONNEN. De inkomsten uit auteursrechten blijven fiscaal razend interessant.
De nieuwe aangifteverplichting heeft tot gevolg dat boven op de personenbelasting steeds de aanvullende gemeentebelasting verschuldigd is, ook als die personenbelasting bij wijze van roerende voorheffing is ingehouden.
ting bij wijze van roerende voorheffing is ingehouden. Maar nog belangrijker is dat de fiscus door die nieuwe aangifteverplichting een beter zicht krijgt op belastingplichtigen die inkomsten uit de cessie of concessie van auteursrechten verwerven. En dat dus ook de controles scherper zullen worden. Uit de praktijk blijkt dat de eerste controles al aan de gang zijn. De eerste aanslagbiljetten wegens vermeend misbruik of oneigenlijk gebruik van het aantrekkelijke aanslagstelsel voor auteursrechten zijn de deur uit. De strijd voor de rechtbanken en de hoven van beroep kan beginnen. JAN VAN DYCK advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog www.fiscoloog.be
de fiscus verwerft een beter zicht op de inkomsten uit auteursrechten. En dat dus ook de controles scherper zullen worden. Uit de praktijk blijkt dat de eerste controles al aan de gang zijn.
WWW.TRENDS.BE verschenen in trends 17 januari 2013
SABAM/ARTES MAGAZINE 72/januari>februari>maart 2013//11
SABAM neemt haar eservices onder handen “De aanpassing van SABAM aan een wereld die voortdurend in beweging is, gaat hand in hand met de implementatie van een proactief beleid. Een zeer goed voorbeeld hiervan is de digitale licentieovereenkomst die onze vereniging en Google in december gesloten hebben. Dankzij deze baanbrekende overeenkomst kan Google via een one-stop shop een licentie verkrijgen om het repertoire dat rechtstreeks door SABAM beheerd wordt online en multiterritoriaal te gebruiken op Google Play, Googles digitale place to be voor entertainment. Google zal de auteursrechten voor zijn digitale muziekdienst in heel de Europese Unie en zelfs daarbuiten dus rechtstreeks aan SABAM betalen, zonder tussenpersonen. Voor de auteurs die door SABAM vertegenwoordigd worden, betekent dit een snellere uitbetaling van hun rechten en – aangezien er geen tussenkomst meer is van een buitenlandse auteursvereniging – een lagere commissie », aldus Christophe Depreter (CEO) in zijn hoofdartikel (zie pagina 2).
Je wil je werken aangeven?
Je wil je werken deponeren?
MyWorx Geef online je nieuwe werken aan
MyDepot Bescherm je werken
Andere acties gaan in dezelfde richting. De aanpassing van SABAM aan onze veranderende wereld gaat ook hand in hand met de implementatie van een efficiënt en transparant beleid. SABAM lanceert momenteel een nieuwe versie van haar onlinediensten met als enige doel een hogere kwaliteit van de dienstverlening aan haar leden. Of je nu je werken wil consulteren of je financiële gegevens op internet wil inkijken, SABAM geeft haar diensten een facelift en maakt de toegang tot je persoonlijke gegevens eenvoudiger. Hoe? Lees het hieronder!
Het SABAM-repertoire bestaat uit werken die haar eigen leden hebben aangegeven en werken die bij buitenlandse auteursverenigingen werden geregistreerd. De auteursrechten die SABAM voor een werk int, kunnen pas verdeeld worden wanneer een aantal gegevens gekend is: • de titel(s) van het werk; •d e naam van de auteur(s) (componist, tekstschrijver, adaptator, vertaler,…); •d e naam van de uitgever(s) (vooral van toepassing op muziekwerken); •d e verdeelsleutels tussen de rechthebbenden; •e en aantal belangrijke parameters voor de verdeling (bv. de duur en het genre van het werk). Deze gegevens worden aan SABAM bezorgd door middel van een aangifteformulier van een werk. Je kan de aangifte online doen via MyWorx. In MyWorx kan je ook alle online aangiften inkijken die je reeds gedaan hebt.
Op eSABAM kan je: • je werken aangeven en deponeren; • de lijst van je eigen werken raadplegen; • je financiële gegevens inkijken; • het SABAM-repertoire raadplegen; • een lijst van niet-geïdentificeerde werken inkijken; • de digitale opname van je muziekwerken uploaden; • details over het gebruik van je repertoire doorsturen.
Schreef je een filmscenario dat je graag wil voorleggen aan een producent of een derde? Broed je op een concept voor een televisie- of spelprogramma dat je graag wil voorstellen aan een tv-zender? Componeerde je muziek die je wenst te bespreken met een uitgever? Al deze werken en nog vele andere kan je vooraf deponeren via MyDepot, de depotservice van SABAM. Deze onlinedienst is volledig GRATIS en BEVEILIGD! MyDepot is een universele dienst waarmee je al je digitale documenten kan beschermen door middel van een bewijs van integriteit en anterioriteit. Via Mydepot krijg je een registratienummer en een datum die het vaderschap en de anterioriteit van je creatie vastlegt. Opgelet: deze applicatie is nuttig v o o r wer k en die n o g niet ge ë xploiteerd worden. Indien dit wel gebeurt, kan je beter MyWorx gebruiken.
Opgelet: een aangifte heeft enkel nut indien je werk geëxploiteerd wordt. Indien dit (nog) niet het geval is, kan je beter MyDepot gebruiken.
SABAM lanceert momenteel een nieuwe versie van haar onlinediensten met als enige doel een hogere kwaliteit van de dienstverlening aan haar leden. Of je nu je werken wil consulteren of je financiële gegevens op internet wil inkijken, SABAM geeft haar diensten een facelift en maakt de toegang tot je persoonlijke gegevens eenvoudiger. Hoe? Lees het hiernaast !
12//SABAM/ARTES MAGAZINE 72//januari>februari>maart 2013
Via het portaal van SABAM krijg je toegang tot deze verschillende onlinediensten of dynamische applicaties: www.sabam.be/nl/sabam/eservices
Je wil je financiële gegevens raadplegen?
Je wil de uitzending van je lied op de radio identificeren?
Je wil ons inlichten over het gebruik van je werken?
Played & Paid Consulteer je afrekeningen en betalingen
MyTrax Laad je tracks op
MyPlaylist Laat ons weten waar en wanneer jouw werk gebruikt werd
Met deze applicatie kan je er gerust op zijn
Met MyPlaylist bieden wij jou een nieuwe applicatie met talloze mogelijkheden aan. Zo kan je: • d e uitvoering van werken die in onze database zijn opgenomen (live, radio, tv) zowel in België als in het buitenland signaleren; •d e gegevens met betrekking tot het gebruik van je werken wijzigen en aanvullen; • e en automatisch herinneringssysteem activeren. Via het portaal van SABAM krijg je toegang tot deze verschillende onlinediensten of dynamische applicaties: www.sabam.be/nl/ sabam/eservices
Met deze gebruiksvriendelijke, dynamische applicatie kan je je lopende rekening en je afrekeningen inkijken en downloaden. In één oogopslag zie je welke werken het meest opbrengen en waar je rechten vandaan komen. Je kan alle gegevens ook downloaden in Excelformaat.
Je wil het SABAM-repertoire raadplegen?
dat je werken automatisch geïdentificeerd worden wanneer ze op een van de lokale radio’s in de steekproef uitgezonden worden.
je wil er zeker van zijn dat je geen rechten misloopt Played & Unpaid Onbekend = onbetaald
Surf & Search Surf in onze databanken
V o o r een o nline acc o u nt h eb j e eerst j e e A C n o d ig ( e S A B A M A c cess Code). Deze kan je per e-mail (
[email protected]) of per telefoon
In deze database, die de leden van SABAM kunnen raadplegen, kan je niet alleen je eigen gegevens (adres, rekeningnummer,…) inkijken en nakijken, maar ook zoeken naar een werk op titel, al dan niet in combinatie met de naam van een auteur, uitvoerende kunstenaar,… De leden kunnen ook de verdeelsleutels van een werk bekijken mits ze rechtstreeks betrokken zijn bij het desbetreffende werk. Daarnaast kan je ook zien of een artiest al dan niet bij SABAM is aangesloten.
Niet-geïdentificeerde werken genereren uiteraard geen rechten. V ia deze applicatie kan je de lijst v an niet-geïdentificeerde werken nagaan. Herken je een van deze werken? Laat het ons weten!
(02/286.82.11) aanvragen.
NAAMSVERANDERING Zij die wel vaker onze diensten gebruiken, hebben misschien al gemerkt dat deze van naam zijn veranderd: Online Depot
MyDepot
OWR MyWorx Load & Track
MyTrax
eFin
Played & Paid
NIW
Played & Unpaid
ISIS
Surf & Search Sylvie godefroid
SABAM/ARTES MAGAZINE 72//januari>februari>maart 2013//13 ARTES/SABAM MAGAZINE 72/januari>februari>maart 2013//13
sabam magazine
“BLuES RoCkABILLy MET EEN BEETjE AMERICANA” Zo oMSChRIjfT hELMuT LoTTI ZELf hET joNGSTE RESuLTAAT VAN ZIjN MuZIkAAL dENkWERk. AL IS ELVIS NATuuRLIjk ook NoG ALTIjd NIET VER WEG. mijn HaRt & mijn lijF kLINkT ZoWEL VERRASSENd ALS VERTRouWd EN LAAT ZICh oNTdEkkEN ALS EEN “REAL LIfE RoAdMoVIE” MET RAkE oNELINERS EN SPITSVoNdIGE TEkSTEN.
I N h o u d 15 Muzikale groeten uit “Zuid-België” van Soldout 16 Een Belgische saxofonist in New york (part II) 17 dez Mona : Met onze sound hebben we het eindpunt hopelijk nog niet bereikt - “Belgium booms”op Eurosonic 18 helmut Lotti op de gevoelige plaat “Mijn hart & mijn lijf” 19 Cinematic dreams - Stefan Meylaers : “Ik maak graag muziek die een bepaald beeld verklankt” 20 Eregalerij 2013 - “one for the road” langs Bluesette, de Marie-Louise & More than sympathy… 21 de Belgische Muziekregio’s, deel 5: Groot-Leuven “kleiner is gezelliger” 24 Er beweegt wat in SABAM-Magazine
14//SABAM MAGAZINE 72//jANuARI>fEBRuARI>MAART 2013
© Listenup
helmut lotti op de gevoelige plaat “mijn hart & mijn lijf”
muzikale groeten uit “zuid-belgiË” van soldout EEN hARdNEkkIGE LEGENdE BEWEERT dAT SoLdouT ALTIjd uITVERkooPT, WAAR ZE ook GAAN. hET BELGISCh duo MET RooTS IN dE hoofdSTAd hEEfT SINdS huN oPRIChTING IN 2004 AL EEN BEhooRLIjk PARCouRS AfGELEGd. dRuk BESPRokEN IN dE MEdIA, LIETEN dE ELECTRoPoPPERS dIT VooRjAAR huN dERdE ALBuM oP dE MARkT LoS. INTuSSEN BLIjfT dE BANd TALRIjkE kLEINE EN GRoTE PodIA AfSChuIMEN. Charlotte Maison en david Baboulis creëren een waar electro-universum, mede mogelijk gemaakt door de mix van verschillende werelden waaruit beide artiesten komen. hoewel hun sound eerder dark en melancholisch is, is de enorme hoeveelheid energie die daarbij vrijkomt indrukwekkend. de unieke stijl van de band neemt ons mee naar een nieuwe dimensie, op de tonen van de synthesizer en de hypnotiserende stem van Charlotte. de tandem heeft inmiddels drie albums uitgebracht. Na Stop talking in 2004 en Cuts in 2008 ligt hun derde more sinds februari in de platenwinkel. Er was reeds een zekere overgang tussen de eerste twee platen (in 2010 bracht Soldout de ep Cut the remix uit), wat een andere sound gaf. het duo houdt een open geest en blijft niet opgesloten in zijn stijl. Voor hun nieuwe album more beloven david en Charlotte ons een rustigere sfeer, waarbij de focus op de melodie en de stem ligt. de twee muzikanten trokken enkele weken naar Berlijn om zich te concentreren op de release van hun nieuwe plaat. Gezien de jaren tussen de releases van hun platen is het duidelijk dat hun stijl en mentaliteit evolueren. Ze geven zelf ook aan geen “opgewarmde kost” te willen maken, maar iets gloednieuws en ongezien dat ruimte laat voor een zekere evolutie. de composities zijn dus altijd 100% Soldout, maar met een andere afwerking. In de tussentijd vond ook de release van Dead tapes (2005) plaats, dat experimenteerde met de nummers uit de debuutplaat Stop talking en ze in een ander kleedje stak. Voor een aantal songs werkte Soldout onder meer samen met de bevriende Belgische rockgroep Girls in hawaii. ook vorig jaar zat het electroduo niet stil. In mei 2012 werd de single wazabi op de markt gegooid. In oktober volgde Off glory, enigszins een verrassende keuze met het oog op hun nieuwe plaat, maar daarom niet minder geslaagd. david en Charlotte willen hun parcours nu voortzetten, altijd opnieuw verrassend en zonder vastgeroeste gewoontes. Ten slotte mag het duo de soundtrack van puppy love, een film van delphine Lehericey die in de loop van 2013 in de zalen zal verschijnen, voor zijn rekening nemen. deze soundtrack zal een andere compositie opleveren dan we gewoon zijn van david en Charlotte, die hun muziek zullen moeten afstemmen op de sfeer van de film.
MEER INfo oP WWW.SoLdouT.BE (joSéPhINE SIx)
© Gregory derkenne
Wie de wereld van Soldout wil ontdekken, kan hen op 12 april live aan het werk zien in Bratislava (Slowakije) of iets dichterbij op 8 mei in hun thuishaven tijdens Les Nuits Botanique. het is trouwens niet de eerste keer dat de electropoppers de Brusselse kruidtuin met hun aanwezigheid vereren, al prijken ze dit jaar wel bovenaan de affiche van de Nuit Belge, dat ondersteund wordt door SABAM. ook voor de twee bandleden zelf is het event van groot belang want ze stellen er officieel hun nieuwe show in België voor.
SABAM MAGAZINE 72//jANuARI>fEBRuARI>MAART 2013//15
een belgische saXofonist in neW york (part ii)
© persfoto julien hucq
juLIEN huCq, STudENT AAN hET quEENS CoLLEGE - ALTSAxofooN - MASTER PRoGRAM BRENGT VERSLAG uIT oVER ZIjN BELEVENISSEN IN ThE BIG APPLE.
hET RITME VAN hET LEVEN EN dE STAd IN Ny IS hECTISCh EN LEGT EEN oBSESSIoNELE WERkdyNAMIEk oP. NEW yoRkERS ZIjN oPENMINdEd, GASTVRIj EN hEBBEN VEEL GEVoEL VooR huMoR. Voor ik aankwam in New york in september vorig jaar en aan de lessen begon, moest ik tal van administratieve zaken in orde brengen en een aantal belangrijke voorbereidingen treffen. Eerst werden e-mails en brieven uitgewisseld met de school om alles wat bij mijn aankomst kwam kijken te regelen: mijn medisch dossier, financieel dossier, documenten voor mijn visumaanvraag bij de Amerikaanse ambassade. Een buitenlandse student kan aanspraak maken op een visum (f1) wanneer hij voor een minimum aantal vakken (9 studiepunten) is ingeschreven. dit garandeert een volledige, in de tijd beperkte schoolopleiding bij de Amerikaanse immigratiediensten. Eenmaal je dit visum in handen hebt, strekt de toegestane verblijfsduur zich uit over de periode van de studies. Met dit f1-visum mag je als buitenlandse student ook een studentenjob uitoefenen op de campus van je school – enkel daar en in de praktijk voornamelijk in het restaurant of secretariaat – tegen een uurtarief van $10. dankzij mond-tot-mondreclame kreeg ik echter de kans om privélessen frans te ge-
ven. Momenteel geef ik buiten de school les aan een aantal studenten tegen $30 per uur. Mijn zoektocht naar huisvesting begon ik op de website ‘craigslist’, waar ik een studentenkamer vond bij een familie in flushing op enkele minuten van mijn school. de huurprijs bedraagt $550 all-in. Voor het tweede semester heb ik – in tegenstelling tot het eerste – geld moeten lenen om mijn studies verder te financieren. hoewel de stad indruk maakt door haar grootte en dichtheid, heeft de school waaraan ik studeer een menselijke dimensie die echte ontmoetingen in de hand werkt. het aantal studenten (80), de nabijheid van de professoren en de dynamiek van uitwisseling tussen studenten creëren een constructieve sfeer waarin moeiteloos muzikale en vriendschapsbanden gesmeed worden en allerlei groepsprojecten het levenslicht zien. Samen met 3 teamgenoten heb ik onlangs een kwartet gevormd waarmee we binnenkort een concert geven in de Bxl Bar in Manhattan. Na het beluisteren van onze demo werden we geboekt voor een dag. de totale gage bedraagt $300.
16//SABAM MAGAZINE 72/jANuARI>fEBRuARI>MAART 2013
door de overvloed aan muzikanten en talent moet je veel geduld uitoefenen om een optreden te versieren. de concurrentie is hevig, maar gezond. de stemming onder jazzmuzikanten is eerder solidair dan afbrekend. dit gezegd zijnde, als je deel uitmaakt van een van de voornaamste muziekgemeenschappen van de stad – in het geval van Ny de joodse, zwarte, latino of Italiaanse – vergemakkelijkt dit wel de contacten en het werk, net zoals in alle andere grote steden. Buitenlanders worden hier warm onthaald. de Amerikanen waarderen de Europeanen enorm voor hun opleiding, hun savoir-vivre en hun romantische geest. het ritme van het leven en de stad in Ny is hectisch en legt een obsessionele werkdynamiek op. New yorkers zijn open-minded, gastvrij en hebben veel gevoel voor humor. In mijn volgend artikel ga ik in op het Amerikaans onderwijs. Ik zal mijn woorden extra kracht bijzetten met enkele interviews. (juLIEN huCq)
[email protected]
Dez Mona : Met onze sound hebben we het eindpunt hopelijk nog niet bereikt Eerst Suspicion en sinds kort A little bit of a dream, Dez Mona is niet van de radio weg te slaan. De nieuwe plaat A gentleman’s agreement introduceert de band rond zanger Gregory Frateur en bassist Nicolas Rombouts bij een nieuw en breder publiek. Toen we aan A Gentleman’s Agreement werkten, gingen we er wel een beetje van uit dat we met de nieuwe muziek nieuwe mensen gingen bereiken, legt Gregory Frateur uit. We hadden korte songs geschreven die we ook met een meer gebalde sound wilden brengen. Daarvoor zijn we op zoek gegaan naar elektrische gitaren, bespeeld door Sjoerd Bruil en Tijs Delbeke. En we gingen in zee met popproducer Jo Francken. Toen we voor het eerst samenzaten met Jo heb ik met hem wel meteen de afspraak gemaakt: als je ergens een radiohit in hoort, zeg het mij dan vooral niet. Die verwachting mocht van mij een mooie plaat niet in de weg staan. Natuurlijk willen wij met Dez Mona een breder publiek bereiken, ik vind overigens dat al onze platen dat verdienen, maar het mag bij het maken van muziek geen doel op zich zijn. Voor een song vertrek ik nog altijd vanuit mezelf en dan werk ik er met muzikanten en de producer aan om tot een fantastische sound en song te komen. Wat het verbeteren van onze sound betreft, hebben we hopelijk nog lang ons eindpunt niet bereikt.
© Mous Lamrabat
Met A Gentleman’s Agreement trekt Dez Mona straks op tournee. Het eerste optreden staat in maart gepland in het Candelaershuis in Ukkel. Het is een beetje een traditie geworden om een try-out te doen in dat kleine gemeenschapscentrum waar we altijd warm onthaald worden, verklaart Gregory. Ideaal voor de grote première op 5 april in de Vooruit in Gent. (HVG) www.dezmona.com
Het eerste grote evenement van het nieuwe jaar is altijd Eurosonic, gedurende drie dagen het middelpunt van de muziekscène in het Friese Groningen. Dan treden bijna 300 bands op die allemaal hopen opgemerkt te worden door 3.500 professionelen uit heel Europa en 30.000 concertgangers. Dit jaar was de Belgische delegatie 17 bands sterk. In alfabetische volgorde : Amenra, Balthazar, BRNS, Compuphonic, Dan San, Gaêtan Streel, Liesa Van der Aa, Netsky, Oscar and the Wolf, Raketkanon, Renée, Roscoe, Sarah Ferri, SX, Tommigun, Trixie Whitley en Wallace Vanborn. Voor elk wat wils dus… In hun kielzog zo’n 150 bookers, managers, uitgevers. Voor het eerst was SABAM Cultuur aanwezig. Samen met Muziekcentrum Vlaanderen en Wallonie Bruxelles Musique werd onder het motto ‘Belgium Booms’ een actie opgezet om ‘onze’ bands te promoten via advertenties in de avondprogramma’s, een dedicated website, een folder met de gegevens van alle bands en een mailing naar alle professionele deelnemers. En niet te vergeten een drink met Belgische bieren, die in Heineken-land fel gesmaakt werd. Daarnaast kreeg elke band ook steun om het financiële plaatje te doen kloppen. Het is namelijk zo dat de bands die op dit soort showcase festivals spelen niet of nauwelijks door de organisatoren vergoed worden. Promotie heet dat dan. Het is de bedoeling van SABAM Cultuur om dit in de toekomst vaker te doen op een aantal van deze festivals en zo de export van de bands en hun repertoire te bevorderen. In de komende maanden zal duidelijk worden wat de concrete resultaten zijn voor de bands. Dan San heeft alvast een Nederlandse tournee vast, Sarah Ferri heeft nu bookers voor Frankrijk en Duitsland en Oscar and the Wolf een agent in de UK. (Herman Van Laar)
© http://festival.eurosonic-noorderslag.nl
“Belgium booms”op Eurosonic
SABAM MAGAZINE 72//januari>februari>maart 2013//17
Helmut Lotti op de gevoelige plaat “Mijn hart & mijn lijf”
Op de vraag of we misschien een zweem hedendaags klassiek bespeuren in de intro van Je lijf is als een vuur luidt het no nonsens antwoord van Helmut: Dat is gewoon een contrabas die iets geks aan het doen is. We zochten een soort “desert feel op Route 66”, waar je de warme lucht boven de grond ziet zinderen, terwijl er in de verte een dreigend onweer op komst is. Maar geen Lotti zonder “classics” op de plaat. Helmut: In een slide gitaarsolo in Tegenstrijd speelt de gitarist op mijn vraag de eerste zin uit het intermezzo van Cavalleria Rusticana (neuriet de klanken van de intro uit Mascagni’s opera naar een werk van Verga), één van de mooiste stukken ooit, en ongelofelijk romantisch. Omdat dit liedje bij uitstek eigenlijk over mij en mijn vrouw gaat, vond ik het hier wel op zijn plaats. Ik heb lang gebroed op dit album, om de twee maanden een drietal nummers. Zo kan je alles beter laten bezinken. Er zijn zelfs nummers bij die al een jaar of vier oud zijn maar ik ben blijven schrijven terwijl we al aan het opnemen waren. Van een paar nummers hebben we verschillende versies gemaakt. Hoera ik ben een ster en Tegenstrijd zijn allebei aan hun derde “take” toe. De plaat bevat veel tekst maar het gaat ook snel, waardoor je er volgens mij altijd weer iets nieuws in ontdekt. Het is zoals bij poëzie-avonden, soms ben je nog aan het nadenken over de eerste zin, terwijl de voorlezer al aan de vierde zit. Waardoor je onherroepelijk altijd iets mist. Wie live niets wil missen van Mijn Hart & Mijn Lijf kan Helmut na zijn opgemerkte Ik schrijf je neer-passage op Saint Amour nog uitgebreid aan het werk zien op Vlaamse podia. Wat begin maart in de Roma begon, wordt op 8 juni in stijl afgesloten in de Ancienne Belgique. Helmut: Tussendoor spelen we in het Concertgebouw in Brugge, de Capitole in Gent en heel veel CC’s. Zalen van 1500 tot 2500 toeschouwers ben ik het meeste gewend. Die zijn door de combinatie van een zekere intimiteit en toch al een soort van “grootsheid” leuk om in te spelen, maar ik denk dat de set up van wat we nu van plan zijn heel goed tot zijn recht zal komen in kleine culturele centra.
The making of Elk nummer heeft zo zijn eigen scheppingsverhaal (je leest ze uitgebreid in onze app). Helmut: Mijn plaat is dan wel semi-autobiografisch maar ook weer niet volledig. Ik heb alle nummers proberen open te trekken naar situaties die we allemaal kennen of toch minstens herkennen.
18//SABAM MAGAZINE 72//januari>februari>maart 2013
© Listenup
“Blues rockabilly met een beetje Americana” zo omschrijft Helmut Lotti zelf het jongste resultaat van zijn muzikaal denkwerk. Al is Elvis natuurlijk ook nog altijd niet ver weg. Mijn hart & mijn lijf klinkt zowel verrassend als vertrouwd en laat zich ontdekken als een “real life roadmovie” met rake oneliners en spitsvondige teksten.
Na twaalf (!) internationaal succesvolle albums op rij en een periode van vier jaar zonder release waren de verwachtingen hooggespannen. Helmut: De eerste reacties vond ik best interessant. De professionals zijn over het algemeen aangenaam verrast. De fans zijn voor of tegen maar liever dat dan dat ze er geen mening over zouden hebben. De zanger koos dit keer bewust voor Nederlandse liedjes. Helmut: Op tournee in Australië was ik aangenaam verrast dat de mensen daar mijn eigen nummers konden meezingen. Ze waren helemaal mee met de teksten en de humor. Dat wil ik hier ook, dus koos ik voor het Nederlands.
Ontdek nog meer op www.helmutlotti.be (TG) Download onze app. voor een audio van Je Lijf is als een vuur en een persoonlijke videoboodschap van Helmut
cinematic dreams - stefan meylaers : “ik maak graag muziek Die een bepaalD beelD verklankt”
foto’s Stefan Meylaers
ALS CoMPoNIST IN STERRENSTAd GENoMINEERd WoRdEN VooR dE hoLLyWood MuSIC IN MEdIA AWARdS IS NIET VooR IEdEREEN WEGGELEGd. EEN PRESIdENTIëLE SChRIjfoPdRAChT ToT EEN GoEd EINdE BRENGEN EVENMIN.
niet ALLeen in neW york MAAr ook in MAnAus, hArtJe AMAzoneWouD, voerDe De CoMponist ziJn Werk onDer MAssALe puBLieke en MeDiABeLAngsteLLing uit. stefAn: vAn CArnegie hALL nAAr MAnAus vLiegen voor een nieuW AMAzonAs-ConCert WAs een DrooM. sting heeft ziCh vAnuit het popuLAire genre voor DezeLfDe zAAk geËngAgeerD. De inDiAnen WAren DAnkBAAr DAt ik het DeeD vAnuit De kLAssieke Muziek.
Stefan Meylaers lukte het allebei. Met twee van zijn Cinematic Dreams (you en Deep Ocean) sleepte de pianovirtuoos vorig jaar een dubbele nominatie binnen de categorie Contemporary Instrumental orchestral in de wacht en hij componeerde eerder een concerto voor de president van Brazilië. Zo zorgde hij voor een unicum in de Belgische geschiedenis: het componeren èn uitvoeren van een schrijfopdracht in de New yorkse Carnegie hall. STEfAN MEyLAERS: In hollywood waren ze al een tijdje op zoek naar een muzikaal equivalent van de oscars. Intussen is het vrij jonge Music in Media awards al aan haar vijfde editie toe. De american Music awards bekronen popmuziek, deze uitreiking doet dat in verschillende genres: filmmuziek maar ook blues, gospel, jazz enz. een professionele jury bekijkt wat er zich afspeelt op wereldvlak en maakt een selectie. het mooie van dit festival is dat het niet uitmaakt of je al een platencontract of een manager hebt. via omzwervingen kwam ik terecht bij het Film Music network, in amerika zowat het epicentrum van alles wat met filmmuziek te maken heeft. een regisseur op zoek naar een bepaald stuk komt hier terecht. Robin Young, coördinator bij Film Music magazine raadde me aan mijn muziek daar eens te laten horen. wat ik schrijf is altijd filmisch getint en heeft steevast een visuele waarde, of het nu een werk is voor piano, viool of kamerorkest. Ik doe dat graag, muziek maken die een bepaald beeld verklankt. Een beproefd recept voor Stefan. 2006 was het jaar van amazona’s en Carnegie hall. STEfAN: een fantastisch project. via Joao-carlos Martins, levende legende en één van de belangrijkste Bach-specialisten ter wereld, kreeg ik een opdracht van president Lula van Brazilië. Martins voetbalde graag en was goed bevriend met Pele maar na een zware val, waarvan hij nooit herstelde, begon hij te dirigeren en maakte daar gigantisch furore mee. In het kader van een project om met muziek mensen te sensibiliseren rond de problematiek van het amazonewoud werd hij gevraagd voor een concert in de belangrijkste concertzaal ter wereld: carnegie hall. hoewel Martins keuze genoeg had tussen Braziliaanse componisten was de opdracht van dit concerto voor Stefan weggelegd. via de Muntschouwburg kwam ik voor het eerst in aanraking met Braziliaanse muziek. als pianist werkte ik mee aan “De Toverfluit”, een project om opera dichter bij de mensen te brengen. Ik maakte er kennis met sopraan Rosa Brandao en
haar zus, een musicologe die research deed naar muziek uit haar thuisland. Zo belandde ik in de Braziliaanse scene en werd ik uitgenodigd om ginder les te geven. Ik vond dat fantastisch, de sensualiteit van die muziek. na heel wat research kwam ik uiteindelijk terecht bij Indiaanse muziek. De combinatie met Latijns-amerikaanse invloed en mijn bagage als europees klassiek geschoolde componist-pianist zorgde voor een muzikale cocktail die ze ginder nog niet kenden. João carlos Martins besefte dat. het concerto is opgevat als een tocht in de amazone, een ara die door het woud vliegt en daar allerlei dingen meemaakt. volksliedjes en “lullaby’s” waarmee de Indianen hun kinderen in slaap zingen zitten erin verwerkt. nog voor ik ooit een voet in het amazonewoud zette, schreef ik een werk over de Samoumaboom, de grootste boom ter wereld. Maar ik wou het met eigen ogen zien, tussen de concerten door had ik geregeld dat ik met een explorer mee kon. amper een half uur na mijn avontuur tussen de wai wai Indianen, de krokodillen en de luiaards zat ik alweer achter de piano, meer dan ooit geïnspireerd en met een rood hoofd van de tropenzon. (lacht) (TG) VooR EEN MAGISTRALE uITVoERING VAN AMAZoNA’S, EN EEN VooRSMAAkjE uIT CINEMATIC dREAMS doWNLoAd oNZE APP In de toekomst wil Stefan graag ook muziek componeren voor film, theater of opera. Voor dit jaar geraakt zijn agenda al goed vol. Samen met het Stedelijk Muziekconservatorium van hasselt, waar hij lesgeeft, bereidt hij momenteel twee projecten voor: pan en Reis rond de wereld. STEfAN: het eerste is een educatieve compositie waarbij alle onderwezen instrumenten binnen de school aan bod komen. het tweede is een grootse show die doorgaat in februari 2014 en waaraan honderden leerlingen deelnemen. Ikzelf ben hoofdzakelijk verantwoordelijk voor het Latijns-amerikaanse luik. Samen met schrijfster Isabelle Balot werkt hij ook aan het project “Poetry & Music”. Een concert met een bijzondere artistieke kruisbestuiving tussen muziek en poëzie. STEfAN: een beetje zoals filmmuziek maar deze keer niet op film maar op woord. Verder staan een sonate voor 3 piano’s (i.s.m. Ludo hulshagen) en een thesis in de steigers. Volgende maand vertrekt Stefan alweer richting hollywood, waar nieuwe muzikale avonturen wachten.
dE BuNdEL hEET CinEmatiC DREamS oMdAT hET ALLEMAAL fICTIEVE SCENES ZIjN. ELk STuk VERWIjST NAAR EEN BEPAALd BEELd. IN hEEL dIVERSE SfEREN, Zo VERWIjST BaCHiana oVERduIdELIjk NAAR BACh, IS tHE Hunt EEN BEETjE jAMES BoNdAChTIG EN yOu EEN MIx TuSSEN jAZZ EN PoP… SABAM MAGAZINE 72//jANuARI>fEBRuARI>MAART 2013//19
© SABAM/Luc Vleminckx
eregalerij 2013 “one for the road” langs bluesette, de marie-louise & more than sympathy…
dAAR hoREN ook NoG EEN EBBENhouTEN SChATjE, EEN MEER dAN MARITIEME odE EN CoMPLETE oEuVRES BIj. VAN PuNkRoCkPIoNIERS of EEN BRuSSELSE BARoN uIT dE MARoLLEN BIjVooRBEELd. Zelfs de muzikanten krijgen kippenvel als ze met Toots mogen spelen. Miguel Wiels kan erover meespreken. Van het Eregalerijpubliek kreeg ‘s werelds beroemdste mondharmonicaspeler een staande ovatie. dubbel en dik verdiend want een CV als die van Toots is ongeëvenaard. om het met de woorden van quincy jones te zeggen: Toots betekent voor jazz evenveel als charlie Parker. Naast Toots en The Scabs vervoegt ook een sympathieke duizendpoot uit de Vlaamse showbizz het palmares van de Eregalerij. BART kAëLL: De huldiging in de eregalerij van SaBaM- cultuur en Radio 2 was voor mij een hartverwarmende ervaring en een bekroning van dertig jaar hard werken. het statement van Johan verminnen betekent ontzettend veel voor mij. Ik ben er erg blij mee ! als student leerde ik van hem de eerste beginselen van het vak. Johan schreef enkele mooie vertalingen voor mij, zoals Duizend terrassen in Rome en ‘k wil van je houden. als componist en auteur blijf ik nog steeds op zoek naar betere liedjes met de juiste tekst en melodie. Zelf heb ik het meest affiniteit met la mamadora, opgenomen in 1986. Dit was het eerste liedje dat ik echt zelf graag wou opnemen. Ik componeerde zelf de muziek en Penny els (els van Den abbeele), helaas veel te vroeg overleden, schreef er de tekst voor. het liedje werd enthousiast opgepikt door het grote publiek. Dit was voor mij een stimulans om resoluut voor dit vak te kiezen. Ik zing het nog altijd heel graag op optredens. “Punk moet luid”, met die leuze was de stormachtige start van The Scabs meteen gerechtvaardigd. drie decennia later hebben kleppers als Robbin’ the liquor Store niets aan kracht ingeboet. de Vlaamse Stones gaven er de brui aan in de nineties maar Guy Swinnen, Willy Willy en Cie lieten de hard times voor wat ze waren en veerden terug. het casino werd
eerst getrakteerd op matchbox car ft. Stijn Meuris. Hard times en Robbin’ the liquor Store typeerden The Scabs pur sang en Roos Van Acker amuseerde zich zichtbaar in hun gezelschap en haar vertolking van i need you. Guy SWINNEN: voor matchbox Car bedacht Frankie (drummer Frankie Saenen nvdr) de muziek. Dat is min of meer gebaseerd op een rif van Tc Matic. hun debuut was toen net uit. voor België een revolutionaire plaat. engelse bands zoals The Gang of Four experimenteerden in dezelfde richting, Tc Matic vermengde dat met blues en roots en deed er iets eigenzinnigs mee. wij hebben de ritmiek van een bepaald nummer overgenomen maar versneld en er een half nootje aan toe gevoegd. Dat was de basis, ik heb de zanglijn en de tekst erbij gezet. arno wist dat niet nee, het verhaal is wel verteld in een Belpopaflevering en tegen Jean-Marie (aerts nvdr). Best mogelijk reageerde die maar het kon ook andersom. Ik herinner me nog dat hij het nummer no pay today van ons producete. we hadden iets nodig voor de B-Kant en Jean-Marie, een grote (dub-) reggaefan, was wild van een reggae-jam die we speelden tijdens repetities en zette er heel percussieve keyboards op. Twee maand later kwam ugh ugh van Tc Matic uit, met identiek dezelfde ritmiek. Ze hebben er een ander nummer van gemaakt maar die kruisbestuiving ging verder natuurlijk. Met Hard times, één van onze eerste ballads naast Cristallize -zowat de prequel van hard
Times (lacht)- en Stay, probeerde ik een gulden middenweg te vinden tussen iets vinnigs “harde rock” en ballad. Tekstueel is het geschreven vanuit mijn persoonlijke ervaringen. ook de special guests van the Scabs kozen vanuit hun eigen ervaringen een nummer van de band. WILLy WILLy : voor Stijn was matchbox Car de eerste single die hij ooit kocht. Rick De Leeuw en Jan hautekiet kennen we al heel lang, we hebben vroeger veel samen gespeeld met de Trockener Kecks. Barkeep, een Tom waits-achtig nummer dat Jan origineel op de plaat heeft ingespeeld, werd door Rick speciaal voor de eregalerij schitterend naar het nederlands vertaald. een primeur. Roos van acker dropte i need you ooit als liefdesverklaring in de brievenbus van haar love interest. wat mezelf betreft zal het rif van “one for the road” (Robbin’ the liquor Store) me heel mijn leven blijven volgen. (lacht). Wil je The Scabs live aan het werk zien, hou dan zeker de kalender van de zomerfestivals in de gaten. ook de chemie om nieuwe nummers te schrijven is er terug aldus opper-Scab Guy Swinnen. klinkt veelbelovend. (TG) doWNLoAd oNZE APP EN oNTdEk EEN ExCLuSIEf PRIVéCoNCERTjE VAN Guy SWINNEN. EEN WERELdSTER VAN BIj oNS VERdIENT EEN GEPASTE odE: dAARVooR ZoRGdEN WILL TuRA, fREddy SuNdER EN STEVEN dE BRuyN, oNTdEk hET TEVENS IN oNZE APP.
dE BEkRooNdE LIEdjES “C’est mon bateau is meer dan een boottochtje.“ aldus auteur en vertolkster jo Lemaire. het nummer gaat over de zoektocht naar jezelf. Bij Ignace vormde een eerste liefde de inspiratiebron voor zijn bekroonde nummer more than Sympathy, dat door de zanger even loepzuiver als tijdens het eerste uur gezongen werd. Toen Wigbert zijn Ebbenhout Blues schreef had hij in de verste verte niet verwacht dat het nummer zou uitgroeien tot monsterhit. Tot op vandaag wordt het nummer nog steeds grijs gedraaid. Noordkaapklassieker ik hou van u is onder lichte druk van regisseur frank Van Passel in een mum van tijd geschreven voor de film manneken pis. Een volkshymne was geboren.
20//SABAM MAGAZINE 72/jANuARI>fEBRuARI>MAART 2013
DE BELGISCHE MUZIEKREGIO’S, DEEL 5: GROOT-LEUVEN “Kleiner is gezelliger”
willow
© Pieter Verhaeghe
© Dijlefeesten - Joren
Het is niet te vermijden: zodra iemand de woorden ‘muziek’ en ‘Leuven’ in één zin combineert, vallen spontaan de namen Milow en Selah Sue. Beide artiesten hebben in enkele jaren tijd een flinke hap van Europa veroverd en wagen dezer dagen hun kans in de VS. Maar naast die internationale ambassadeurs heeft de stad aan de Dijle nog heel wat méér moois te bieden.
klaas delrue
De eerste Leuvense groep die we ons kunnen herinneren combineerde omstreeks 1970 progrock met jazz en heette Mad Curry. Maar het was vooral Big Bill die, tijdens de seventies, met een fors bluesrepertoire, de plaatselijke cafés onveilig maakte en het van Chuck Berry geleende, Ene me hesp tot een ware volkshymne deed uitgroeien. De jaren tachtig werden dan weer ingeluid door Rendez-vous, de controversiële Belgische Eurovisie-inzending van Pas de Deux, die BBC-presentator Terry Wogan destijds als ‘cryptopunk’ omschreef. Tijdens de rest van het decennium draaide in Leuven alles om het Anything But-label van Ludo Camberlin, waar cold- en electrowavebands als The Neon Judgement, Aimless Device, Men 2nd, The Arch en Company of State onderdak vonden. Vandaag kent de stad een uiterst gevarieerde muziekscene, waarin ruimte is voor singer-songwriters (Tom Helsen, Nona Mez, Anton Walgrave, Isbells, Spencer the Rover), pop- en rockbands (The Love Compartment, Customs, Willow) en hoeders van het Nederlandstalige repertoire (Jonas Winterland, Yevgueni). Tegelijk is er sprake van een florerend dancemilieu, waarin Addicted Kru Sound, Bodyspasm (dat remixen maakte voor onder anderen Frank Sparro) en DJ Dysfunkshun hoofdrolspelers zijn. Milow, die alleen al van zijn cover van AYO Technology een half miljoen exemplaren over de toonbank zag schuiven, timmert momenteel aan een Amerikaanse carrière. Zijn vroegere protégée Selah Sue, die dank zij haar mix van soul, reggae en raggamuffin schouderklopjes kreeg van Prince en Cee-Lo Green en van haar debuut-cd meer dan
720.000 stuks verkocht, heeft zich momenteel van de buitenwereld afgesloten om nieuwe songs te schrijven. Geen van beiden vond dus tijd om ons te woord te staan. Gelukkig vonden we andere Leuvense artiesten wel tot praten bereid. Kristof Uittebroeck (Customs, August Albert): Een universiteitsstad zuigt voortdurend nieuwe generaties aan. Dank zij die wisselende studentenpopulaties blijft de muziekscene zich verjongen en dat maakt Leuven tot een vruchtbare voedingsbodem voor creativiteit. Wie jong is komt haast vanzelfsprekend in Stuk of het Depot terecht, plekken die voor het concertleven hier van onschatbaar belang zijn. Pieter-Jan Van Den Troost (Willow): Eigenlijk komen wij uit de Brusselse rand, maar na onze studies zijn we hier blijven hangen. In Leuven is alles zoveel geconcentreerder dan, pakweg in Gent. Wat ik hier wel een beetje mis is een DIY-mentaliteit, de gedrevenheid om zelf dingen op poten te zetten. Gelukkig kaapten we drie jaar geleden met Willow de hoofdprijs weg tijdens het Rockvonk concours. Dat heeft onze speelkansen gevoelig verhoogd. Gaetan Vandewoude (Isbells): Vroeger kon je, als onervaren groepje, altijd wel terecht in jeugdhuis Sojo in Kessel-Lo of in de cafés bij de Oude Markt. Zo was er een plek waar we iedere eerste vrijdag van de maand ons ding mochten doen. Het had iets van een openbare repetitie, maar tegelijk deden we ervaring op voor een publiek. Wim Thijs (Addicted Kru Sound): AKS is nu weliswaar een elektronisch dancecollectief, maar we zijn allemaal als DJ’s begonnen. De Silo, een club aan de vaartkom, was voor ons toen een belangrijke uitvalsbaSABAM MAGAZINE 72//januari>februari>maart 2013//21
sis. Waar veel studenten zijn, floreert sowieso een fuifcultuur. Intussen is de dancescene wél ingebed geraakt in het bredere rockmilieu. En doordat we nogal energiek en uptempo klinken, kunnen we ook op de grotere podia terecht. Vrijwel alle muzikanten die je in Leuven aanspreekt zijn het erover eens: de komst van Het Depot was een geschenk uit de hemel. Bovendien heeft het stadsbestuur enorme financiële inspanningen gedaan om het muziekcentrum uit te bouwen tot een plek waar zowel het publiek als de artiesten zich thuis voelen. Regelmatig wordt een plaatselijk bandje er tot Artist in Residence gepromoveerd, wat het onschatbare publiciteit oplevert. Kristof Uittebroeck: Als Artist in Residence heb je ongelimiteerde toegang tot de repetitiefaciliteiten, geniet je van praktische en administratieve ondersteuning, krijg je extra visibiliteit op de website en mag je minstens één keer in het voorprogramma spelen van een grote buitenlandse act. Pieter-Jan Van Den Troost: Aan Het Depot danken we onze eerste grote show, als support van The Raveonettes. Maar het is ook een prima plek om aan ‘networking’ te doen. Je komt er in contact met andere muzikanten, waardoor je ervaringen kunt uitwisselen en dingen van elkaar kunt opsteken. Zo sla je vanzelf de handen in elkaar: AKS maakt binnenkort bijvoorbeeld een remix van een Willow-track. Wim Thijs: In Het Depot krijg je als artiest de vrijheid je optimaal te ontplooien. Directeur Mike Naert laat er ons niet alleen allerlei evenementen opzetten, hij waardeert ook ons advies inzake de programmering van elektronische dansmuziek. Tot de initiatieven van Het Depot die inmiddels niet meer weg te denken zijn, behoren de ‘open mic nights’, op iedere eerste woensdag van de maand, waar jonge talenten die zich vooraf hebben ingeschreven, in een intimistische setting, mogen tonen wat ze waard zijn. Kristof Uittebroeck: De foyer zit altijd stampvol, want iedereen die er het podium bestijgt brengt massa’s vrienden mee. Tot de regelmatige bezoekers behoren ook gevestigde waarden, zoals Anton Walgrave. Wel mooi dat de iets oudere garde zijn kennis en ervaring ten dienste stelt van het jonge grut. Zo werd Milow ooit met raad en daad bijgestaan door Nona Mez en ontfermde hij zich later op zijn beurt over Selah Sue. Anton Walgrave: Tijdens die ‘open mic nights’ is al veel talent naar boven gespit. Bovendien is het altijd aangenaam om onder singer-songwriters ideeën uit te wisselen. Het leuke aan een scene waarin veel muzikanten actief zijn, is dat je bij elkaar inspiratie opdoet. Voor mijn generatie, die nu rond de veertig is, was dat veel minder vanzelfsprekend. Je had wel enkele cafépodia, maar je mogelijkheden bleven beperkt. Dat is
de reden waarom ik, na acht jaar aanmodderen met The Same, voor een poosje naar Londen vertrok. Ik was aan verse zuurstof toe, had er nood aan mijn horizon te verbreden. Klaas Delrue: (Yevgueni): Intussen zijn we al een poosje uit Leuven weg, maar het blijft wel de stad waar Yevgueni vorm kreeg, toen Geert Noppe en ik er antropologie studeerden. We hadden een jonge achterban, wonnen een interfacultaire wedstrijd en de meeste liedjes uit onze eerste twee platen zijn in de Halfmaartstraat geschreven, waar ik destijds op kamers woonde. Maar de eerste keer dat ik me echt lid voelde van een muzikantengemeenschap, was toen we op het ‘open mic’-podium van Het Depot stonden. Opmerkelijk trouwens hoezeer zo’n avond je ontwikkelingsproces kan versnellen. In een mum van tijd leer je er de juiste mensen kennen. Voor veel artiesten is het dus een gedroomde springplank. Ik herinner me nog hoe de piepjonge Jasper Erkens voor het eerst in de foyer speelde en prompt iedereen wegblies. Zelf kom ik er telkens met plezier terug: je ziet er ieder stadium van je muzikale evolutie in anderen weerspiegeld. Het houdt je met beide voeten op de grond. Anton Walgrave: Wat ik wél een betreurenswaardige ontwikkeling vind, is dat de plaatselijke overheid steeds moeilijker doet over kleinschalige optredens in de binnenstad. Die zouden volgens sommigen voor overlast zorgen. Bovendien zijn de geluidsnormen zo streng geworden dat café’s en jeugdhuizen nauwelijks nog een vergunning kunnen krijgen om livemuziek te brengen. Klaas Delrue: Zelf sloegen we meteen enkele stappen over toen we, na twee memorabele optredens in De Pavlov, de faculteitsbar van de afdeling Psychologie, konden doorstoten naar de Nekkanacht. Maar iedereen zal het erover eens zijn dat jonge groepjes slechts een zekere podiumvastheid kunnen ontwikkelen door veel te spelen. Die kleine, cruciale podia dreigen nu weg te vallen. Pieter-Jan Van Den Troost: Daar staat wél tegenover dat een studentenkring die een festivalletje organiseert en een Leuvense groep programmeert, er via het jeugdcentrum Vleugel F een subsidie voor kan krijgen. Het is dus niet allemaal kommer en kwel. Dat Leuven een kleine, gezellige en vooral, veilige provinciestad is, beschouwen al onze gesprekspartners als een onschatbaar voordeel. Gaetan Vandewoude: Met artiesten uit je eigen streek, heb je sowieso een nauwere band: je deelt eenzelfde referentiekader, je ziet vaak dezelfde gezichten en raakt dus makkelijker met hen aan de praat. Dan ligt het voor de hand dat je elkaar intensiever gaat volgen. In een echte grootstad ervaar je veel meer afstandelijkheid. Wim Thijs: In Leuven heerst echt wel een ‘ons kent ons’-mentaliteit. Bij AKS leidt dat vanzelf tot allianties met Bodyspasm of met DJ Dysfunkshunal.
milow en selah sue
© SABAM/TG
© Noise Sime - EMI
customs
22//SABAM MAGAZINE 72//januari>februari>maart 2013
© Pieter Verhaeghe
AKS (DJ SET)
Yevgueni, live 2012
Klaas Delrue: Muzikanten helpen elkaar hier altijd uit de brand. De één laat je zijn studiootje gebruiken, de ander nodigt je uit om zijn voorprogramma te verzorgen. Zelf zijn we al vier jaar van plan eens, samen met Tom Helsen, een Nederlandstalig nummer te schrijven. Dat is nog niet gelukt, maar ooit komt het er wel van.
Pieter-Jan Van Den Troost: Voorts is er de Students on Stage-wedstrijd van de K.U. Leuven, een soort Rock Rally met een zevental bands op de Vismarkt. De uiteindelijke winnaar mag voor veel volk op het hoofdpodium van Marktrock spelen. Zoiets brengt prille carrières in een stroomversnelling.
Pieter-Jan Van Den Troost: Ach, in zekere zin zijn we allemaal ‘concullega’s’. We hebben sympathie voor elkaar, maar tegelijk zijn we ook erg ambitieus. Dat resulteert in een gezonde rivaliteit.
Anton Walgrave: Dat neemt niet weg dat Marktrock al lang over zijn hoogtepunt heen is. De programmatie is behoorlijk commercieel en veilig geworden. Van de visie van de oorspronkelijke organisatoren blijft nog weinig over.
Kristof Uittebroeck: Iedereen hoopt natuurlijk aan de bak te komen. Het is bijvoorbeeld zoveel makkelijker aan een ander airplay te gunnen, wanneer je eigen plaat al grijs wordt gedraaid. Hoe dan ook, in Leuven kom je makkelijk tot kruisbestuivingen. Onze bassist, die aan het Lemmensinstituut heeft gestudeerd, is actief bij wel twaalf verschillende groepjes. Hij behoort tot een generatie die van alles geproefd wil hebben.
Krijgt het Leuvense muzikantenheir veel steun van Radio Scorpio? Wim Thijs: Zo’n lokale radio is altijd een belangrijke bondgenoot: hij brengt mensen samen, maakt het publiek bewust van wat er omgaat in de stad en stimuleert jong talent door het een –bescheiden– forum te bieden. Al is Scorpio, zeker qua publieksbereik, geen echte hoogvlieger. Gaetan Vandewoude: Scorpio situeert zich in dezelfde sfeer als jeugdhuizen en clubs. Er worden demo’s van jonge bands gedraaid en vaak is dat een eerste vorm van bevestiging, een stimulans om door te gaan. Met Isbells heb ik nooit naar hun aandacht gehengeld, maar met groepen waar ik vroeger bij drumde, zoals Ellroy of Soon, werden we wel eens uitgenodigd voor een babbel en een sessie. Anton Walgrave: Als plaatselijke muzikant ben je bij Scorpio altijd welkom. Maar de rol van radio is natuurlijk al lang niet meer wat hij ooit geweest is. Die is inmiddels overgenomen door de sociale media. Festivals als Beleuvenissen, het nog relatief jonge M-idzomer en Marktrock, dat vorig jaar zijn dertigste verjaardag vierde, lokken iedere zomer duizenden bezoekers, ook van ver buiten de stad. Maar worden Leuvense artiesten er beter van? Klaas Delrue: Van Marktrock in ieder geval. De winnaar van het Vlaams-Brabantse rockconcours Rockvonk krijgt er per definitie een plaats op de affiche. Voor de deelnemers is dat zeker een motiverende factor.
Gaetan Vandewoude: Zelf heb ik als tiener veel gehad aan de Leuvense schoolfestivals. Op ABC Rock van het Heilige Drievuldigheidscollege speelde je al gauw voor een publiek van zeshonderd man, wat op zich al een serieuze vuurdoop was. Anderen zetten hun eerste stapjes op het podium van Speelplaatsrock, georganiseerd door het Sint-Pieterscollege. Daar wordt bewezen dat ook kleinschaligheid lonend kan zijn.
Hoe trots is de Leuvense muzikantenpopulatie op het buitenlandse succes van Jonathan Vandenbroeck (Milow) en Sanne Putseys (Selah Sue)? Pieter-Jan Van Den Troost: Er wordt wel eens smalend over gedaan, maar zelf heb ik enorm veel respect voor wat ze hebben gepresteerd. Buiten onze landsgrenzen zalen van vijf- à tienduizend man uitverkopen: je moet het maar doen, hé? Iedere artiest hoopt ooit wel zo’n succesverhaal te kunnen schrijven. Anton Walgrave: Ach, afgunst zal er altijd zijn. Maar de gedrevenheid en efficiëntie waarmee Milow zijn lot in eigen handen heeft genomen en het resultaat dat hij kan voorleggen: het is allemaal zeer bijzonder. Zelf heb ik helaas niet het talent om mezelf zo vlotjes te verkopen, maar ik weet zeker dat zijn succes en dat van Selah Sue voor iedere Leuvense artiest vruchten afwerpt. Het genereert aandacht voor de plaatselijke scene en doet vroeg of laat nieuwe deuren opengaan. Kristof Uittebroeck: Als ik tegenwoordig in het buitenland kom, stel ik in ieder geval vast dat de meeste mensen er al van Leuven gehoord hebben. Een groot verschil met enkele jaren geleden. Klaas Delrue: Vroeger was je hier als muzikant een beetje een underdog. Intussen is er in Leuven een gezond zelfbewustzijn gegroeid. En je mag drie keer raden aan wie we dat te danken hebben. (Dirk Steenhaut) SABAM MAGAZINE 72//januari>februari>maart 2013//23
Hoofdredacteur Christophe Depreter / Kern-/eindredactie Tania Ghyselinck / Redactiecomité Johan Verminnen, Claude Martin, Christophe Depreter, Jérôme Van Win, Tania Ghyselinck, Sylvie Godefroid, Marleen Francois / Werkten eveneens mee aan dit nummer Dirk Steenhaut, Hans Van Goethem, Herman Van Laar, Joséphine Six / Vertalingen Jens Devogelaere, Frédéric De Vadder / Herlezing Jens Devogelaere / Lay out Olagil / Druk en verdeling Symeta / Foto’s Illustraties © Serendipityfilms, Diamond City Films, Independent films, Marleen Daniëls, Pieter Verhaeghe, FilipNaudts, wpg, www. sam-dillemans.com, P. Verbruggen, Listenup, Gregory Derkenne, persfoto Julien Hucq, Mous Lamrabat, www.festival.eurosonic-noorderslag.nl, Listenup, SABAM/Luc Vleminckx, Dijlefeesten - Joren, SABAM/TG, Noise Sime - EMI, Pieter Verhaeghe. Verantwoordelijke Uitgever : Johan Verminnen, Gedelegeerd bestuurder Coördinatie : Tania Ghyselinck, Aarlenstraat 75-77, 1040 Brussel –
[email protected] Burgerlijke Coöperatieve Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid SABAM.- Reg. Burg. Venn. Brussel Nr. 6 -SABAM lid van CISAC - Aarlenstraat 75-77 - 1040 Brussel - BTWBE-0402.989.270 RPR Brussel - Website : www.sabam.be. Niets uit dit nummer mag opnieuw gepubliceerd worden zonder voorafgaande toestemming van de verantwoordelijke uitgever. Foto cover : Tom van Avermaet © Bart De Waele